.

ÅÆsiqgur pRsfid]

srbkflI aqy srbsmrwQ sLbd-gurU

sRI gurU-gRMQ sfihb jI

ijhVy keI kihMdy kuhfAuNdy iswK, ‘seIad pIr’ jF ‘ajmyrI bfby’ dy qly cwtdy dyKy jf skdy hn, AunHF dy vzyry ‘jLfhr pIr jgq gur bfbf’ nfnk jI, Ksm kI afeI ‘Dur kI bfxI’ dy agMmI sLbd Auh afp ilKqI rUp ivc iekwqr krdy rhy. iesy sLbd-smUMh qoN ‘poQI sfihb’ qy iPr poQI sfihb qoN ‘gRMQ sfihb’ dy rUp ivc iekwqr qy sMpfdnf krn vfly gurU arjn dyv jI mhfrfj dy smyN qoN hI, gurU sfihbfn dy sLrIk bxky bfbf sRI cMd qy lKmI dfs afid qoN lYky soZI ipRQI cMd, imhrbfn qy hir jI dy rUp ivc afpxf ailhdf pMQ clf rhy sn. iPr nOvyN pfqsLfh vyly soZI DIr mwl aqy gurU goibMd isMG jI qoN bfad cubMdIey, jIq mwlIey qy hTI isMGIey sfry nklI gurU afpxI afpxI zPlI qF vjfAuNdy rhy, pr ieMnHF ivcoN gurU pdvI qy koeI vI pUrf nf Auqr sikaf qy nF Auqr hI skygf.

iswK rfj smyN soZI vzBfg isMG jI krqfrpurIey, bfbf bIr isMG jI nOrMgfbfdIey, bydI sfihb jI AUnf, bfbf Kudf isMG jI lhOr dy, bfbf tihl isMG (pRiswD nfm mhfrfj isMG) jI aMimRqsr afid keI pUr Dfrimk afgUaF dy afey, pr AunHF df pRBfv ‘gurU-pMQ’ vflI sFJI jQybMdI ny nhIN kbUilaf. ijvyN smyN smyN ihMdflIey, gMgU sLfhIey, mIxy msMd, gulfbdfsIey awzo awz iPrikaF dy afgU afpxy gurU-zMm df hokf qF idMdy rhy, pr AunHF dI hYsIaq Kflsy dy sfhmxy nfm-bfxI dy boihq sRI gurU gRMQ sfihb jI dy mukfbly qy iksy hflq ivc vI kfmXfb sfbq nF ho skI qy nF hI ho skygI.

iswK rfj qoN ipwCoN gurU-iswKI dy pRcfr ihwq ‘inrMkfrI’ qy ‘nfmDfrI’ do sMpRdfvF sfhmxy afeIaF. bysLwk pihlF qF ieMnHF dy moZI ‘BfeI’ aKvf ky PKr mihsUs krdy sI, pr bfad ivc ieMnHF dy AuqrfiDkfrIaF ny mwlojLorI ‘bfbf’ qy ‘gurU’ afid dIaf awlF lf leIaF, hflF ik ieMnHF ivcoN, ieMnHF dy iksy vI moZI ny afpxy afp nUM kdy gurU nhIN aKvfieaf sI. ieMnHF ivcoN hI keI afpxy inwjI-ihwq muwK rwKdy hoey, sRI gurU gRMQ sfihb jI dI gurU gwdI df KMzn krn df hIaf krn lwg pey, jo ik aXog hI nhIN, sgoN sfry pwKF qoN bVf byhUdf qy ieqrfjLXog BI hY, ikAuNik dmdmf sfihb dy sQfn qy ds gurU sfihbfn jI dI afqimk-joq-rUp nfm-bfxI cfVH ky, dsmysL ipqf ny rsm anusfr sMn 1708 eI: ivc ‘gurU-pMQ’ nUM qfibaf krky guirafeI ‘gurU-gRMQ sfihb’ jI nUM sONp idwqI sI, qF ju agFh jfky koeI hor dyhDfrI gurU bnx df ZkvMj nF kr sky, pr ajy vI krdy hn.

gurU koeI dyh jF sLrIr nhIN, ijsdf pRqwK sbUq ieh hY, ik sRI gurU gRMQ sfihb jI dI isrjnf ivc smyq gurUaF dy BfvyN 36 bfxI rcn vfly mhFpurKF nUM QF imilaf hoieaf hY, pr bfxI df rUp, bfxI df anuBv, bfxI df igafn, bfxI df afdrsL qy bfxI df pRBfv ‘eykqf’ qy ‘iekfgRqf’ vflf hI hY.

sLrIr hY qF imwtI df puqlf hI lyikn rwbI joiq sdky iesdf gOrv hY, jF dYvI guxF dy pRBfv krky ieh dyhI snmfn pfAuNdI hY. jy ies BFzy ivc kuJ nhIN qF ieh swKxf BFzf iksy kMm nhIN sgoN ‘Dfxk rUp’ hI hY. aiDafqmvfd dy mukfbly dyhvfd quwC hY:_

qU kfieaf mY ruldI dyKI ijAu Dir AUpir Cfro. afsf m:1

dyh bysLwk afdrXog hY, pr ieh kfm, kRoD, loB, moh, ahMkfr dI vI sLOkIn hY, jo ik agFh aikRqGxqf aqy inMdk afid qwk vI phuMc skdI hY. sLbd, sprsL, rUp, rs, gMD; ieh pMj sLrIrk vfsLnfvF kudrqI hn, pr jdoN ieh hwd qoN vwD jFdIaF hn qF ieh ‘ivkfr’ bx jFdIaF hn qy ies dyhI nUM Kuafr krdIaF hn-mfxs dyhI pMj rog pMjy rog kusUq krMdy] (Bf:gurdfs jI)

purfqn DrmI, dyh nfloN afqmf nUM Aucf mMndy sn qy Auh joiq dy pujfrI sn. nvyN dMBI lok jo sLfied afqm-mMzl qwk phuMcx dI Xogqf nhIN rwKdy, Auh dyh qy dyhDfrI nUM hI sB kuwJ mMnky cwldy hn. afqm-pujfrI hoxf sUKm kfrj hY, qy dyh-pujfrI hoxf motf qkVf kMm hY. ijvyN purfxy snfqnI lok buwqpRsqI ivc Ps ky rih gey sn, iqvyN ieh dMBI lok ijsm-pUj ho gey qy ‘sfkfr dyhDfrI’ gurU df ZMzorf ipwt ky dfavf ‘inrMkfr’ df krn lwg pey. kMm vfm-mfrgIaF vfly ‘dyh dI mOj’ dy krny qy gwlF ‘rUh dy dysL’ dIaf krnIaF, vfh vfh dohI hwQIN lwzU !!

dyhI ivc anyk aOgux hn. sLrIrk vfsLnfvF qoN awgy twp ky svfrQ vws ieh ‘ipRQIcMd’ qy ‘DIr mwl’ vI ho skdI hY, pr afqmk mMzl ivc iesdI koeI QF nhIN. dyh jdoN pfpF dy rfh qury qF iesdf koeI hwd bMnF nhIN rihMdf. ieh gurU qyg bhfdr jI qy golIaF brsf ky gurU gRMQ sfihb jI dI bIV nUM vI cuwk ky iljFdI rhI hY. koeI dyhDfrI gurU kfmvws hoky aYsf nIc vI ho skdf hY, ik sLYqfn bxky afpxy cyilaF ivcoN hI mfsUmF dI pwq luwty. iPr iehI dyh kRoDI hoky afpxI gwdI df Zol ipwtx leI bygunfhF nUM golIaF nfl BuMn suwtdI hY. loBI dyh aYsI vI ho skdI hY, ik afpxy grIb sLrDflUaF koloN mfieaf btor ky afpxy afp nUM notF jF sony nfl qulvfvy. dyhDfrI gurU, moh-gRsq hoky Auh afpxy ipAu nUM ‘jgq-ipqf’, mF nUM ‘jgq-mfqf’ qy GrvflI nUM ‘rfj-mfqf’ dws ky pujvfvy. ieh ‘pMjy aYb sLreI bfbf’ (dyhDfrI gurU) dI iek imsfl hY, jo pRqwK hY qy bfkI ‘Gt Gt ky pt pt kI jfnq’ vfly vfihgurU pRmysLr nUM pqf hY.

‘gurU kf drsLn’, ‘gurU kI syvf’, ‘crx kml’, ‘crx DUiV’ afid lPjLF df shfrf lYky dyhDfrI gurU ‘bldI Aupr qyl pvMdy’ jF afpxy zuwb rhy byVy ivc afpixaF cyilaF nUM vI zbo rhy hn. drsLn sMgq ivc, syvf Klkq dI, crn kml iksy dyhDfrI dy nhIN, sgoN pRmysLr dI hsqI hY, ijsnUM sLrDfvfn aMqr afqmy Coh ky afqimk rs lYNdf hY, aqy crx DUiV df arQ eyQy pRmysLr dy rfh Auqy cwlx vfly mhfn pursLF dI DUV lYx df Bfv, AunHF dI bKisLsL qy imhr df pfqR hoxf hY, qF ik AunHF dI sMgq sdkf rwbI mfrg Auqy cwilaf jf sky.

Bvsfgr ivc zoldI hoeI byVI vfly mnuwK nUM cukMnf krky rfh idKfAux vfly gurU dI sdf loV rihMdI hY. gurU hox leI hwQF pYrF vfly, iksy Kfs pihrfvy vfly, iksy Kfs Aumr vfly dyhDfrI dI loV nhIN. iek JUTy afdmI nUM Ausdf gurU dwsdf hY, ik kUV inKuwt jfxf hY qy EVk swc shI rhygf. ieh bcn suxky Auh kUV iqafg ky swc dy mfrg qy cwldf hY. ieh iDafn rhy ik Ausdf kUV Aus sohxI idwK vfly, BgvyN ByK jF iksy Kfs qrHF bMnHI dsqfr vfly ny nhIN Cuzfieaf, blik Ausdy bcnF (bfxI ) ny Cuzfieaf hY. so iswDy rfh ilafAux vflI gurU dI dyhI nhIN, sgoN gurU dI bfxI hY.‘bfxI gurU gurU hY bfxI’ dUhr pfky qfkId kIqI hY.

bfbf rfm isMG nfmDfrI ieh ilKqI qfkId krdy hn ik:_ "gurUaF gurU gRMQ sfihb gurU hY, so sLbd gurU ijwQy koeI mMnU AuDf AuQy hI Blf ho jfAUgf, siq mMnxI". pM: 17-18

"qusIN gurU jI dy bcnF vwl iDafn krnf, gRMQ sfihb gurU jI dI dyh hY, pRqwK". pM:52

"hor BfeI dsF pfqsLfhIaF qy ipwCy gurU qF mhfrfj jI sRI gurU gRMQ sfihb jI nUM iesQfpn kr gey hn, so sdf hI iesiQq hY, hor gurU koeI nhIN". pM:54 (hukmnfmy)

qyjf isMG BsOV muqfibk :_ "keI pursL ieh sLMkf krdy hn ik ‘jd qfeIN sfnUM koeI gurbfxI df Bfv nF dwsy sfnUM pqf nhIN lwgdf, so jo rfh pfAux vflf hY, EhI gurU hY, ikAuNik gurU dy eyhI arQ hn, jo rfh dwsy’. ies sLMky dI nivrqI vfsqy spsLt kIqf jFdf hY, ik gurU kfl vyly BI qF keI ku gurU Gr dy pRymI, guxI igafnI jYsy ik bfbf buwZf jI, BfeI gurdfs jI qy BfeI mnI isMG jI afidk bfhr dysF ivc gurbfxI qy iswK Drm df pRcfr krdy sn, qF kI Aus vyly iswKF ny Aukq gurU jI dy ipafiraF ivcoN iksy nUM gurU dI pdvI BI idwqI hY? hrigjL nhIN".

hux svfl pYdf huMdf hY, ik ikhVf gurU hY, ijsdI bfxI gurU ho skdI hY. sLrIr qoN ibnF asIN sfry do cIjLF lYky jMmdy hF:-1[anuBv, 2[mn dy bIj jF suBfivk pRivrqIaF-kfm, kRoD, loB, moh qy hMkfr. ieMnHF bIjF dy afsry mn df ZFcf KVHf hoky sfzy jnm lYx dI mfnisk dunIaF kfiem ho jFdI hY qy ieh kMm sB iksy ivc hY. bfkI jo anuBv hY, ieh rwbI dfq hY. mn nUM qF XqnF nfl Aucf kr skdy hF, pr anuBv nUM nhIN. smyN smyN pRmysLr pUrx anuBvI sLKsIhqF nUM Byjdf hY, ijMnHF dI gMmqf (phuMc) agMm qwk huMdI hY.

so ieho ijhy anuBvI mhFpurK gurU huMdy hn. siqgurU nfnk sfihb qy bfkI nON srUp gurU sn, ikAuNik AunHF ivc ‘ijn mfxs qy dyvqy kIey’ dI sLkqI sI. asIN vI AunHF dy dwsy rfh qy cwl ky Bvsfgr ivc qr skdy hF. gurU nfnk jI nUM asIN gurU ies krky nhIN mMndy, ik Auh iksy Kfs kul ivc jF iksy Kfs jgHf pYdf hoey sI, sgoN asIN AunHF dIaF rfh pfAU syDF krky gurU mMndy hF, qy Auh cIjL hY, AunHF dI bfxI. so bfxI ajy BI sfzy kol hY, qy rhygI BI. ivcfr ieQy hI phuMcdI hY ik ‘gurU-gRMQ, gurU’ hY.

ig[guridwq isMG jI muqfibk- iswK ivdvfnF jF bwuDI-jIvIaF dIaF hux qwk iqMn iksm dIaF pIVHIaF sfhmxy afeIaF hn. pihlI pRMprfvfdIaF dI hY, ijs ivc gurmiq nUM vydFq iswD krn vfilaF qy snfqnI jF pOrfixk rMg ciVHaf hoieaf hY. dUjy nMbr dI pIVHI qy isMG sBf vfly hn, jo gurbfxI nUM ivlwKx qy gurmiq dI mhwqqf idRVfAux vflI sI. qIjy nMbr qy pwCmI pRBfv gRihx kr cuwky ivdvfnF dI hY, ijs ivc pihlI ibrqI dy swjx qF gurmiq nUM gurU-mwq dI aYnk nfl vyKx vfly sn, pr ipwCoN jfky jo kwc-GrV ivdvfn pwly pey, ijMnHF dy awzy kflj qy XUnIvristIaF bxIaF, ieMnHF lMkf dI QF by-lMkf jfky izwgy, buwDI jIvIaF ny, smfjvfdI pdfrQk ksvwtI nfl ruhfnI bfxI dy anuBv prKxy afrMBy hoey hn.

ies qIjI pIVHI dy ivdvfnF ny pwCmI ividaf dy ZMg Bfrq ivc afAux kfrn AuQoN dy aflockF jF ikRtkF dy ‘ikRtIisjLm’ dy pihlo pihl dy gur pVHy aqy AunHF muqfibk hI ikwsfkfr kvIaF dI kivqf vFg gurU-bfxI Auqy Auho mfp-dMz pRxflI lfgU krnf vI afrMB idwqf. ies kfrj Kyqr ivc EdoN hor Kuwl-Kyzx dI CuwtI imlI, jdoN pMjfbI dy korsF ivc hor kvIaF dIaF rcnfvF hIr vfrs jF hIr dmodr qy swsI hfsLm vFg kivqf dy qOr qy gurbfxI nUM vI aKOqI sfihqk ZMg nfl klfsF ivc pVfAuxf sLurU hoieaf. hflF ik gurbfxI inrol aiDafqimk vfsqU sI, ijs ivc sd-guxF dI pRyrnF, afqimk AuzfrIaF, rhws qy rs jF sdfcfrk jIvn iswiKaf qy jIvn pRqI dfrsLink agvfeI ivcfrnI qF pVHn pVHfAux vflI gwl khI jf skdI sI, pr ieh msly qF sfzy aiDafpkF qy pfTsLflfvF leI ajnbI hoey. AunHF PIqy lYky mn-iewCq nfp-qol df kMm afrMB ky eysy gwl Auqy hI sfrf jLor lgf idwqf, ik ies kivqf df ieh rUp Plfxy kvI ijhf hY, quk ies BFq dI hY qy ibMb ies qrHF df hY. kuJ hor gwlF awj kwl dy buwDIjIvIey, aBIivXkqI jF aBIivaMjnF dIaF krdy hn, ijMnHF nUM Auh hI jfnx ik ieh kI cIjLF huMdIaF hn. eynHF buwDIjIvIaF nUM kOx smJfvy, ik gurU bfxI dI ivlwKxqf AusdI idgdRsLnqf ivc, Ausdy jldy bldy sMsfr Auqy sLFiq-rs nUM iCVkx dI smrwQf krky, sfqivk sMqoKI nIqI-Xukq jIvn ijAux leI pRyrnF dyx vflI hox krky hY. eys blkfrI nfd ivc Auh sLkqI ikhVI hY, ijs ny iek kOm KVHI krky jrvfixaF dy mUMh moV idwqy? iek aijhy Drm nUM ieMj Ausfiraf ijsdy pRBfv bOiDk mMzlF qoN lYky sMsfr dy ikrq-ivrq dy Kyqr ivc mMny jf rhy hn. ieh KojF qy pVcolF sfzy buwDIjIvIaF dy Kyqr df ivsLf nhIN, Auh qF qukF dI igxqI imxqI ivc hI lwgy hoey hn, jF vwD qoN vwD iesdy rUpk pwK qwk puwjdy hn, ijs ivc kfiv-sLYlI, alMkfr afid vsqUaF hn. Auh iesy idsLf ivc hI afpxI ivdvqf jF isafxp dy jOhr idKf rhy hn.

gurU-bfxI sfihq dy lilq guxf dI pRdrsLnI leI nhIN rcI geI sI. sfihqk qy kfivk gux Aus ivcoN suqy iswD bysLwk Jrdy hn; pr ieh eys ruhfnI gMmqf BrI bfxI nUM mfpx qolx dI ksvwtI nhIN bxfey jf skdy. kyvl kfivk suMdRqf nUM mhfrfsLtr dy sMq igafn dyv ny bjLfrU aOrq dy isMgfr nfl AupmF idwqI hY, jdoN ik Ausny BgqI Bfv guwDI bfxI nUM pqIbrqf iesqRI dy sq dI suMdRqf nfl snmfinaF hY.

jyX sfihqX afix sLFiq hy ryKf idsy bolqI. jYsI lfvXx gux kulvqI afxI pqI vfrqf.

Bfv:-sLFq-rs hI kfiv-rs hY, ijvyN pqIvrq qoN ibnF pqIvrqf dI klpnF nhIN kIqI jf skdI, ies qrHF sLFiq-rs ibnF kfvX nhIN ho skdf.

keI lyKkF ny gurU sfihbfn dIaF kuwJ jF bhuqIaF rcnfvF bfry, Coty vwzy ‘BfsLn’ jF ‘tIky’ ilK ky, AunHF dIaF rcnfvF dy jo ‘sohjvfd’ drsfAux dIaF afpxy jfxy bOiDk AuzfrIaF lgfeIaF hn, ijMnHF ny ‘sohjvfd’ dI QF ‘kohjvfd’ df kfrj hI kIqf hY. gurU-bfxI nUM sfDfrn bfjLfrU qIvIN vFg bfjLfrU ikwisaF ijhI kivqf mMn ky, gurU nfnk jI nUM ‘vfr-kfr’, ‘slok-kfr’ afid nfm qy AupfDIaF dyky bjLfrU kvIaF vFg AunHF dI rcnF dy bfhrmuKI juwsy nUM dyKx pfKx ivc hI afpxI ividaf nUM lgf idwqf hY; ieh klfsF dI pVfHeI df ‘DMdf’ krn vfly aqy hor ‘afDuink aflock’ bfxI dy ivc afey BfvF dI igrI nUM qj, Ausdy bfhrI kfiv-rUp dy sqeI hfv-Bfv dyKx ivc AulJ ky isr Kpf rhy hn.

pMzq qfrf isMG jI dy afid kosL qoN lYky Bgq bfxI bfry jo ivafiKaf qy mnOqF clfeIaF aqy GVIaF geIaF hn, BsOV vfilaF dI ‘Bgq-bfxI-kwZU’ muihMm qwk, sB ‘iek dU iek cVHMdIaF’ JfkIaF pysL krdIaF hn. purfqn pMzq ies nUM ‘pMcm vyd’ iswD krdy rhy qy sMprdfeI igafnI inrf ‘vydFq’. sRI gurU gRMQ sfihb nf vyd hY, nf vydFq. ieh qF adBuwq kfiv rMg ivc tihkdf ‘aMjn mfih inrMjn’ rihx df krmXogI isDFq hY, jo lok prlok dohF nUM sMvfrn df ijLMmF lYNdf hY. sUPI mwq qy vydFq dy rhwsvfd nfloN, gurmiq df rhwsvfd ies krky hI ivlwKxqf rwKdf hY, ik ies ivc sUPI mwq vflI sLoKI nhIN, imhxy inhory nhIN; qyy nF hI vydFqvfd dI vYrfg-igafn dI suwkI TMZI XKnI hY, ieh qF KyVy df BMzfr hY. ieh qF Auh igafn-pRkfsL hY, jo pihlI vyr rs-iBMnI mDur Dun ivc gUMijaf aqy jo ‘hsMidaF, KylMidaF, KfvMidaF, pYnMidaF’ jIvn nUM pUry sohj svfd nfl ijAuidaF hoieaF mfnx leI, sfrI mnuwKqf dy kilafx ihwq ‘gur kf sLbd Aujfro dIpf’ gurU jI ny afpxI rUh df qyl pfky cfnx munfry dy rUp ivc kfiem kr idwqf hY.

kuJ mhfn tIkfkfrF ny Bgq bfxI dI ivafiKaf iek klpnF aDfrq nvyN idRsLtIkon qoN kIqI hY. AunHF ny gurbfxI qy BgqF dy sLbdF dy rUpk pwKF df imlfn krky iswD kIqf hY, ik Plfxy Bgq dI bfxI df pRBfv gurU nfnk Auqy PlF QF imlx vyly ipaf hovygf qy PlF Bgq df PlF vyly myl qoN ipaf ikhf jf skdf hY. pRmfx leI ieko Bfv qy sFJI sLbdfvlI vflIaF qukF qy sLbd idKfey hn. jy aijhy swjx dUjI idRsLtI qoN vfcdy, jF inrpwK qOr qy socdy qF gwl ies qoN Ault iswD huMdI. Bgq-bfxI qy gurU-bfxI ivc rUpk sFJF hn, AunHF nUM myl ky dyiKaf jfvy qF BgqF df gurU jI Aupr nhIN; gurU nfnk jI df BgqF Aupr pRBfv ipaf spsLt idsdf hY.

swc rUpI cMdn duafly JUTIaF jVHIaF bUtIaF vI Aug hI pYNdIaF hn, qy iesy qrHF aslI dy nfl nklI iswkf BI cwl pYNdf hY. ies ivc vI koeI JUT nhIN, ik afm iswK prMprfvF nUM vI ies dsLf-dosL qoN mukq jF inrlyp nhIN mMinaF jf skdf. snfqnI Drm sfzy dysL ivc pRbl hox krky iswK-ivcfrk, kQf-vfck, iviKXfn-acfrX Kfs krky sfDU vysDfrI ivdvfn BgqI mwq dy avqfrvfd, qy Kfs krky pOrfixk kQfvF df hVH vgf idMdy hn. aPsos nfl kihxf pYNdf hY, ik sfzy ivcoN bhuqfq ivc sfkq qy qFqirk mwq dy krm-kFzI pRBfvF qoN BI nhIN bc sky. keI iksm dy afzMbr rcfky ivDIaF nfl kIqy spqfihk pfT jF sMpt pfT eys df pRqwK sbUq hn, ijnHF df koeI Kfs insLfnf duinafvI suwK sfDn huMdf hY.‘sLrDf pUrn gRMQ’ jF ‘jpu mhfqm’ ijMnHF ivc kuwJ Kfs sLbdF nUM ajIbo grIb ZMg, XukqIaF, ivDIaF qy pRfpqIaF bfry dwisaf imldf hY. iesqRI jF sMqfn suwK, dusLmn qy Pqih, bImfrIaF qoN Cutkfrf, lMmyrI Aumr, jF keI hor sLgn AupsLgn dy qOr qy kIqy jFdy pfT, iksy nfmI iswK dy nfm hyT ilK ky pRcwlq kIqy jFdy gRMQF nfl, zyiraF dy qosLyKfny Bry hoey imldy hn. qFqirk mwq vfly afzMbr qy sfkq mwq vflI kurbfnI (blI) df pRBfv koeI lukI iCpI gwl nhIN. awj vI gurbfxI dI sLkqI nUM smJxf qy anuBv krnf jLrUrI hY, qF hI asIN dMBI cflF qoN bc skdy hF.

gurU gRMQ sfihb iesLt dI eykqf, gurU dI eykqf, mnuwK jLfqI dI eykqf qy DrmF dI eykqf idRVfAux vflf hox krky ies ivc ‘adÍYqvfd’ qy ‘eykqf’ dI Bfvnf spsLt JlkdI hY. ipafrf isMG pdm jI ilKdy hn ik:- BgqI lihr dy jLmfny anyk mwqF df Auqrf cVHf cwl irhf sI, ies krky snfqn ihMdU mwq, jog mwq, ieslfm qoN ielfvf AudfsI, sMinafsI, vYrfgI, avDUq, aqIq, qpsI, muMzIaf, nfdI, bydI, eyk sLbdI, pMj sLbdI, ibbykI, monI, BgfAuqI, rfmdfsI, aprs, jqI, jogI, jMgm, jYnI, sryvVy, idgMbr, vYsLnv, sLfkq afid inwkIaF inwkIaF sMpRdfvF dy anykF Dfrimk sMkyq sMq-bfxI qy gurU-bfxI ivc crcf df ivsLf bxdy sn. ies qoN ibnF vyd kqyb, purfn kurfn, isPq slfh, rfm rhIm, inrgux srgux, nfm dyv, igafnI iDafnI, sMjog ivjog, gurmiq mnmiq, gurmuiK mnmuiK, pRivrqI inivrqI afid dy joty qy anyk BfsLfvF dI vMngI afid gRMQ df isMgfr hY, jo ik mwD kflIn Dfrimk sfDnF qoN ibnF anyk jfqIaF dy myl jol nUM vI drsfAuNdI hY.

bysLwk gurUaF df afdRsL aiDafqmk rhws df inrUpx krky mnuwK nUM prm-mnuwK jF afqmf nUM prm-afqmf bnfAuxf sI, pr ies isrjn-ivDI leI koeI vI jLubfn quwC jF GtIaf nhI sI khI jf skdI qy nf iksy df drjLf Cotf sI, ijvyN ik kuwJ kwtV-pMQI sMsikRq qy arbI nUM qF dyv BfsLf jF KudfeI jLubfn kihky Aucyrf ruqbf idMdy sn, bfkIaF nUM nhIN. siqgurF ny sB rUpF, Aup-rUpF nUM Aucy anuBv pRgtfky iek smfn kr idwqf, qy nfl hI klfqmk ivDI sdky AunHF df sfihqk siqkfr sQfpq kr idwqf.

aiDafqmvfd ieh mfrg drsfAuNdf hY, ik mnuwK ny pRmysLr nfl ikvyN irsLqf kfiem krnf hY, qy sdfcfr ieh smJfAuNdf hY, ik mnuwK df mnuwK nfl ikho ijhf irsLqf hoxf cfhIdf hY. rwb nfl irsLqf joVn dI nymfvlI nUM aiDafqm-sLfsqR ikhf jFdf hY, qy mnuwK df prspr sMbMD joVn dI nymfvlI sdcfr-sLfsqR hY. bhuqy DrmI, pihlI gwl Auqy hI bhuqf jLor idMdy rhy qy kuwJ ajyhy vI afey ijMnHF pihlI buinafdI gwl nUM iblkuwl hI iqlFjlI dy idwqI. gurU sfihbfn ijLMdgI dI sMpUrnqf leI BgqI qy sdfcfr dohF nUM jLrUrI aMg krfr idMdy hn, qy Auh ieh vI kihMdy hn ik BgqI Xf bMdgI sMpUrx ho hI nhIN skdI, jykr sRysLt guxf nfl ijLMdgI isLMgfrI nf jfvy.

aiDafqimk mMzl ivc AuzfxF Brn leI ‘igafn’ aqy ‘sLrDf’ rUpI do KMBF df hoxf lfjLmI hY. iek KMB nfl Auizaf nhIN jf skygf. keI igafn pRfpq krky jF pRym dy rsqy qur ky vI lb loB nhIN Cwzdy; sgoN Auh ieh rfh apxfAuNdy hI iksy loB dI pUrqI leI hY. Kfs nukqf ieh vI smJx vflf hY, ik agr igafn isrP qrkbfjLI aQvf vfd-ivvfd leI hI iekwqR kIqf hY, qF BI lfB dI jgHf nuksfn hI krygf. afpxI smrwQf dUsry nUM ipafr nfl smJx smJfAux qwk hI sImq rwKxI cfhIdI hY. jy koeI iksy dy jLor dyx qy jF Dwky nfl mnvfAux dI siQqI krky Drm qoN dUr huMdf hY, qF ies ivc dosL mnvfAux vfly df hI bxdf hY, mMnx vfly df nhIN, ikAuNik Aus ivc qF ajy AunHF gwlF nUM smJx dI smrwQf hI nhIN sI, ijs krky Auh afpxI hIx-Bfvnf nUM nF jrdf hoieaf iksy cMgI gwl qoN vI ienkfrI ho jFdf hY. sLrDf (pRym) jF ivsLvfsL mnuwK dI afpxI inwjI ijLMdgI nfl sMbMDq hY. ieh koeI iksy nUM dws qF nhIN skdf pr Ausdy kfr ivhfr ivcoN iesdI Jlk jLrUr ids jLrUr pYNdI hY. sRI gurU gRMQ sfihb jI ivc iek dYvI sLkqI hY, ik jo BI koeI BfvyN Auh gYr iswK hI hovy, mn krky iesnUM vfr vfr pVH ky smJx dI Kycl krygf AusnUM ies ivc ivsLvfsL, pRuym, jF sLrDf pYdf ho jfxf kudrqI hY.

sfzy ieMdiraF qy mn dI sImf hY, ijs krky Aus asIm nUM ikvyN ivcfr gocrf kr skdy hF? ijvyN vYidk afsiqk (nyiq nyiq) ‘Auh ieh nhIN’, ‘Auh ieh nhIN’ kihMdy hn, iesy qrHF nfsiqk kihMdy hn, ‘Auh hY hI nhIN’, ‘Auh hY hI nhIN’. BfrqI drsLn AusnUM swicdfnMd kihMdf hY, so ‘swiq’ Ausdf mUl gux hY. prm joiq ‘swiq’ nUM pfAux leI Ausdy gux srbsFJIvflqf, eykqf, scfeI, cyqnqf, isrjnfqmkqf, ivafpkqf, inrBYqf, inrvYrqf, amrqf, afqminrBrqf, qy suqMqrqf df DfrnI hoxf jLrUrI hY, pr ieh sB kuwJ hox dy bfvjUd BI ieh dfavf nhIN kIqf jf skdf ik mYN afpxI kmfeI sdky hI pUrn purK bx skFgf, sgoN ies pUrnqf leI AusdI ikRpf Xf pRsfid dI XfcnF krnI bhuq jLrUrI hY. ies pRfpqI df mfrg ‘gur pRsfid’ hY, AusdI ikrpf hY. ies ikRpf duafrf kI jfnxf Xf kI kuwJ krnf hY, iesdf juvfb hY-afpxI hAumY Cwz ky hukm anusfr jIvn bsr krnf.

hAumY df iqafg koeI sfDfrn gwl nhIN, sgoN sB qoN aOKf kMm hY. koeI afdmI afpxI Bfvnf, afpxI akl, buwDI qy qjLrby nUM iqafg nhIN skdf, pr jdoN jigafsU nUM ies hkIkq dI smJ pYNdI hY, ik hukm Xf sLbd sB qoN pRbl hY, qy ies qoN ibnF iek pwqf vI nhIN Juwl skdf. iPr Auh smJdf hY ‘hukm rjfeI clxf’ hI Drm hY, ‘jo quD BfvY sfeI BlIkfr’ hI vDIaf Drm krm hY, ‘gurf iek dyih buJfeI’ qy ‘so mY ivsir n jfeI’ dI hI KYr mMgxI cfhIdI hY. ieh sB kuwJ qF hI ho skdf hY, jy Aus guxI inDfn dy sLbdF dy gfien jF kIrqn ivc surq juVky hAumY nUM dbfeI rwKy. ieMnHF sLbdF ivc jo rwbI ivsLvfsL vfly gux idRVfey jFdy hn, Aus anusfr afpxf jIvn Zfl ky suihrdqf dI Bfvnf nfl vrqdf sfry sMsfr nUM hukm dI Kyz jfxdf hY. hukm dI soJI duafrf prm swiq dI pihcfx hox qy, ieh jl-qrMg Aus sLuh-sfgr nfl aByd ho jFdf hY, jF hAumY, hukm ivc smf ky mukq ho jFdI hY, qy horF nUM vI mukq krdI hY.

Auc-pwDrI ijLMdgI ijAux leI gurU gRMQ sfihb jI df prmuwK sMdysL hY, ik Drm kmfAux leI iksy krm dI loV nhIN, sgoN sfzy hr krm ivc Drm dI lys hoxI jLrUrI hY. sfzy hr krm ivc Drm df ilsLkfrf pYxf cfhIdf hY, nF ik Drm dy iksy kfrj ivc krm-kFz njLr afvy.

sRI gurU gRMQ sfihb jI df sLbd-BMzfr aiDafqmk ividaf dy mrmwg gurUaF qy BgqF df iek mOilk ikRsLmf hY, ik AunHF rhwsfqmk zUMiGafeIaF dy pRgtfAux leI sfDfrx sLbdF nUM vrq ky ieh kfrnfmf kIqf, iek nvIN sLbd piDqI clfeI. sLbd dy aMdrly rhws nUM qF koeI ivrlf hI jfx skdf hY. kfsL! asIN iesdy sfDfrx arQF nUM jfx ky hI shI mfrg dy pMDfAU bx skIey, ikAuNik ieh sLbd-BMzfr sfzf gurU hY.

ijvyN imsLrI dy phfV kol kIVI puwj jfvy qF Auh imTfs df afnMd qF jLrUr mfx skdI hY, pr Ausdf Qhu nhIN pf skdI. iesy qrHF asIN sRI gurU gRMQ sfihb jI dI nyVqf df afnMd qF ijMnF cfhIey mfx skdy hF, pr iesdy igafn nUM pUrn qOr qy smJx df dfavf nhIN kr skdy. iesdI nyVqf pRfpq krky ies iswty qy hI phuMc sky hF, ik hor bfkI Dfrimk gRMQF dy mukfbly, sRI gurU gRMQ sfihb jI dI ieh ivlwKxqf hY :_-

1[ies nUM rcnkfr afpxy hwQIN afp ilK ky gey hn, ijs ivc koeI vfD Gft nF hY nF hovygI.

2[iesdI dI sfrI sfmwgrI jIvn nUM agvfeI dyx leI hY, vfDU dI kQf khfxI qy krm-kFz nhIN .

3[ies ivc sfry jIvn isDFq nUM ivigafnk ZMg nfl pysL kIqf hY, iksy Brm, vihm, klpq mMnqf jF aMD ivsLvfsL dI guMjfiesL nhIN, blik igafn-pRkfsL qy jLor hY.

4[sRI gUrU gRMQ sfihb jI ivc hor Dfrimk gRMQF vFg sMsfr dI, srIr dI, iesqRI jF igRhsq dI by-mqlb inKyDI nhIN kIqI geI. ies df jIvn-afdRsL pRlok jF mukqI hI nhIN, blik sMqulq jIvn iqafr krky sicafr hoxf qy smfj dI syvf krnf hY.

5[sB qoN mhwqvpUrx Auh nfm-sMdysL hY; jo srb-sFJIvflqf idRVf ky rwbI eykqf dy aDfr qy mnuwKI eykqf df Auh mhwl Ausfrdf hY, ijs ivc nsl, mjLb, vrx jF jfq-pfq df iBMn Byd nhIN; aqy ieh afqm-ivkfs qy smfijk-ivkfs dohF leI lfBvMd hY.

amrjIq isMG Kosf, sqivMdrpfl isMG jMgI




.