.

isMG sBf ieMtrnYsLnl dI slfnf kfnPRMs dI rIport aqy srgrmIaF mhInF julfeI-agsq(2003)

20 julfeI 2003 ivc isWK PfAuNzysLn imlpIts ivKy gurUu hir ikRsLn jI df pRkfsL idhfVf mnfieaf igaf . dfs ny guruU sfihb jI dIaF jIvn isWiKafvF qy cfnxf pfieaf . sR[ gurdyv isMG sMDU-pRDfn isWK PfAUNzysLn , ijnHf dy Audm nfl isWK PfAUNzysLn dy pRogRfm bVy sucWjy ZMg nfl cWl rhy hn , jo Dfrimk qy sLosLl kfrjF ivc vI vWD cVH ky ihsf lYNdy hn . dfs nUM pUrn sihXog dy rhy hn . ies qoN bfad sR[ kuMdn isMG jI PrImFt dy igRh ivKy Bf[ jogf isMG jI dy sihXog sdkf aKMz jfp dI smfpqI qy kQf ivcfr kIqI aqy mYgjLIn buWk kIqy . julfeI 24,25,26 nUM gurUu Gr Pyar PIlz vloN Bf[ mnjIq isMG qy sqnfm isMG jI dy sihXog sdkf sR[ jgjIq isMG iQMd dy igRh ivKy aKMz jfp hoey smfpqI qy Bf[ sqnfm isMG qy mnjIq isMG ny kIrqn aqy dfs ny nvyN Gr dI KusLI dy sbMD ivc kQf ivcfr kIqI aqy imsLnrI kflj dy pRogRfmF bfry dWisaf qF knyzf qoN afeI sMgq vI pRBfivq hoeI, isWK bulitn PRI vMzy gey aqy imsLnrI syDF prcy vI buWk kIqy gey .

ivsLysL irport :-ies vfr isMG sBf ieMtRnYsLnl dI slfnf kfnPRMs agsq 1 aqy 2 /2003 nUM sR[ hrdyv isMG sLyrigl aqy smuWcI isMG sBf dy mYNbrF dy Audm nfl hoeI jo ibpRn kI rIq qoN sWc df mfrg gRMQ dy krqf, pMQ drdI, gurbfxI dI rOsLnI ivc sWco-sLWc ibafn krn isWK ieiqhfs qy isWK rihq mrXfdf ivc pey hoey rly, krmkfzF qy bRfhmxvfd nUM pfrKU soc nfl prKx vfly, vzyrI Aumr ivc vI jvfnF nfloN vWzI ihMmq qy hONslf rWK ky pfKMzvfd ivruWD bVI bybfkI nfl ibafn krn qy ilKx vfly pMQ dI mfieafnfj hsqI bjurg sR[ gurbKsL isMG "kflf aPLgfnF" dy snmfn ivc hoeI, ijnHF nUM ipCly idnI akfl qKLq aqy drbfr sfihb dy pujfrIaF ny " sWc nUM PFsI lfAuNidaF hoieaF" pMQ ivcoN Cykx dI mhfn gusqfKI kIqI . Auh qKLq ijQy hryk dI Pirafd suxI jFdI sI AuQy iek pMQ drdI bjurg dI jfcnf Pirafd suxI-axsuxI krky Tukrfa idWqI geI . gurbfxI dI rOsLnI ivc ilKx vfly ivdvfn nfl BfrI byiensfP kIqf igaf . dUjy pfsy imiQhfsk kQf khfxIaF, jfdU tUxy, sMkt mocn, irDIaF-isWDIaF ilKx qy pRcfrn vfly ByKI sfDF sMqF aqy afpo-afpxI vWKrI-2 mrXfdf clfAux vfly sMpRdfeIaF zyrydfrF aqy afey idn blfqkfr krn vfly ByKI sMqF aqy guru gRMQ sfihb jI dy brfbr gRMQ rcn qy pRcfrn vfly pMQ doKIaF nUM Eey vI nhIN ikhf igaf jo aWj qWk gurUu jI nUM vI BuWlV khI jf rhy hn jo aBul gurUu krqfr hn . aKy jd guruU arjn dyv jI suKmnI sfihb Aucfr rhy sn jd 16 vIN astpdI qy afey qF 17 vIN astpdI aOVy hI nF, bfxI ruk geI qF lfgy bYTy sLRI cMd ny 17 vIN astpdI Aucfrx kIqI jd ik sfrI suKmnI sfihb hI gurU arjn sfihb jI dI bfxI hY . ieh vI kihMdy hn ik guruU goibMd isNG jI ny Bf[ mnI isMG jI nUM srfPL idWqf sI qF Ausdy bMd bMd kty gey sn ikAuNik Bf[ mnI isMG jI ny gutky qy poQIaF ilKIaF sn . kI gurbfxI dIaF poQIaF ilKxf jLurm hY ? jy nhIN qF guruuU sfihb srfPL ikvyN dy skdy hn jd ik vr srfPL ihMdU Drm dI iPlfsPI hY . kYsIaF hfsohIxIaF gWlF hn ? guruUU arjn dyv jI vyly hI isWK gurbfxI dIaF poQIaF iliKaf krdy sn . Bf[ gurdfs jI vI ilKdy hn ik gurbfxI ilK poQIaF qfl imRdMg rbfb vjfvY .

aWj sLRo[ gu[ pR[ kmytI ivKy aqy Drm asQfnF ivc GusV cuky kysfDfrI bRfhmxnumf isWK afgU jo afey idn rmfiex dy pfT qy hvn krvf rhy hn, afsLUqosL, Binafry vfly aqy ivBcfrI sfDF dy zyiraF qy nWk rWgV-2 ky isWK kOm dI axK gYrq dr-dr rol rhy hn, gurbfxI nfloN sfDF sMqF dIaF kQf khfxIaF nUM pihl dy aDfr qy sux aqy pRcfr rhy hn, Dfrimk jQybMdI dy mYNbr qy afgU ho ky sLrfb afidk nisLaF dI vMz-vMzfeI qy syvx kr rhy hn, AunHF bfry ieh mhMqnumF jQydfr ikAuN cuWp hn ? misaf puMinaF qy sMgRFdF cAudis amfvis ric ric mfgih jo bfRhmx rc-2 ky mMgdy sn aWj sfzy vWzy Drm asQfnF ivc ieh anmqI iqAuhfr mnfey jf rhy hn . jQydfr ienHF bRfhmxI iqAuhfrF df pRcfr krn vfilaF nUM ikAuN nhIN Cyk rhy ? gurUu sfihbF sfnUM jugo jug atWl afid sLRI guruU gRMQ sfihb jI dy lV lfieaf hY nf ik iksy hor gMRQ jF dyhDfrI dy iPr guru gRMQ sfihb jI dI inrol ivafiKaf krn vfly nUM pMQ coN Cyk dyxf qy dsm gRMQ jo gurU sihb qoN bhuq smF bfad ivc iliKaf igaf ijs ivc nisLaF df syvn qy ivBcfr krn df koJf ZMg qrIkf disaf igaf qy dyvI �dyviqaF avqfrF dI Ausqiq kIqI geI, Aus df brfbr pRkfsL krn qy pRcfrn vfilaF nUM ikAuN aWKoN ElHy kr idWqf igaf ? jy 300 ivdvFn sR[ kflf aPLgfnf dI Pirafd lY ky gey AunHF nfl gWl qWk nf kIqI geI ijvyN msMdF ny guru qyg bhfdr nUM drbfr sfihb dy aMdr nhIN jfx idWqf ievyN ienHF pujfrI numF jQydfrF ny jsits ajIq isNG bYNs qy sR[ gurqyj isMG nYsLnl pRo[ afP isWKiejLm vrgy pMQ drdI ivdvFn afgU jo kONm dI Kfiqr afpxIaF AuWc-pdvIaF iqafg ky kONmI sLMGrsL ivc lWgy hoey hn AunHF nfl nF kfbly brdfisLq ivvhfr kIqf igaf qF aijhy pMQ drdI socF ivc pY gey ik mhMqF koloN qF asIN gurUu Gr ajLfd krvf lY sn pr ajoky mkfr afgUaF qy pujfrIaF koloN krvfvFgy ? jo afey idn kONm dI hyTI krvf rhy hn qy vWKrIaF-2 sMpRdfvF qy zyiraF nUM mfnqf dy rhy hn aqy pYsy dI Kfiqr zyrfvfd qy bRfhmxvfd nUM bVfvf dy rhy hn . ies leI sWc df sfQ idMdy hoey pMQk ivdvfn sR[ kflf aPLgfnF nUM hONslf aPLjfeI dyx leI iekWTy hoey, jo krIb ieWk hPqf afpsI ivcfr-ivtFdrf krdy rhy . kONmI msly qy kONMm dy BivWK bfry ivcfr-ivtFdrf hoieaf keI mqy pfs kIqy gey . ies qoN pihlF by-eyrIey ivc sYnhojy dI kimAUNntI vloN ivdvfn qy pqvMqy sWjnF dI mIitMg bulfeI geI ijs ivc 50-60 dy krIb pqvMqy iekWTy hoey ijnHF ivc sYnhojy gurUu Gr kmytI dy sInIar afgU qy pWqrkfr vI sLfml hoey. sR[ gurqyj isMG pRo[ afP isWKiejLm, sR[ kflf aPLgfnF qy ipRMsIpl sR jsbIr isMG imsLnrI kflj ropV ny ivsQfr nfl afey svflF dy juvfb idWqy . ieh mIitMg bVy KusLgvfr mhOl ivc hoeI, sR[ jsvMq isMG hoTI skWqr gurUu Gr sYnhojy ny ikhf ik ies gurUu Gr dI styj sBnf leI sFJI hY ies krky sMgq pUrf sihXog dy rhI hY . AunHF ieh vI ikhf ik hryk ivdvfn df pWK suxy bgYr koeI inrnf nhI lYxf cfhIdf . afey ivdvfnF dI cfh pfxI nfl syvf kIqI geI .

ies kfnPRMs ivc dysLF ivdysLF ieMglYNz, imzleIst, knyzf, Bfrq aqy amrIkf dIaF vWK-2 stytF qoN pMQ drdI phuMcy ijnHF ivc sR[ gurqyj isMG " nYsnl pRo: afP isWKiejLm " Bfrq qoN ivsLysL qOrqy phuWcy . keI ivdvfnf nUM vIjf nF imlx krky rukxf ipaf . sR[ gurqyj isMG ny afpxI lMbI qkrIr ivc isWK ieiqhfs qy gurbfxI dy aiDaYn dI KUb sUrq ivafiKaf kridaF ikhf ik kuJ zyrydfr sMpRdfvF ny, ijnFH nUM bRfhmxI rMgq cVI hoeI hY isWKF nUM vI gurbfxI qoN dUr iljf rhIaF hn . gurbfxI dI ksvWtI qy pUrI nfN Auqrn vflI koeI rcnf aMnHyvfh pRvfx kr lYxI afpxy pYrIN afp kuhfVf mfrnf hY . AunHF ny dUjy DrmF dy pRcfr dy brfbr isWK kONm ivc afey inGfr qy zUMgI icMqf pRgt kIqI . AunHF ny bVy dfhvy nfl ikhf ik guru gRMQ qy pUrn ivsLvfsL rWKx vflf iekWT hI pMQk ho skdf hY, sfl ivc do vfr srbWq Kflsf bulfieaf jfxf cfhIdf hY qF ik kOmI msly ivcfry jf skx .

sR[ jsbIr isMG PfAUNzr ipRMsIpl imsLnrI kflj ropV vfilaF ny bVI drd BrI avfjL ivc ikhf ik gRMQI isMG ijnHF ny gRMQ nUM smJ ky igafn vMzxf sI Kud aigafnI hn jo kyvl pUjf pfT, DUP vWtIaF, joqF, afrqIaF, kmrsIal kIrqn kQf qy ardfsF krn qWk hI sImq ho gey hn . aWj sfnUM tRyNz imsLnrIaF dI loV hY, ivdysLF ivc vI imsLnrI kflj Kulxy cfhIdy hn qF ik kOm nUM pVHy ilKy ivdvfn gRMQI pRcfrk idWqy jf skx jo Cyk CkfeI df islislf bMd krky myl imlfeI dI Bfvnf pYdf kr skx ikAuNik gur Purmfn hY imlby kI mihmF brn n sfkAuN avhu sMq imlhu myry BfeI imil hir hir kQf krhu ividaf ivcfrI qf prAukfrI vflf prAupkfr kr skx .

sR[ srbjoq isMG "svWdI" jnrl skWqr sRo[ akflI dl AuqrI amrIkf, AuWGy pWqrkfr jo sLRo[ kmytI mYNbr sR[ myjr isMG svWdI dy spuWqr qy sLhId Bf[ gurdyv isMG kfAuNky sfbkf jQydfr sLRI akfl qKLq sihb jI dy dfmfd hn ny ikhf ik iesfeI Drm dy ies smyN inrol 1890 tIvI[ cYnl aqy aKLbfr hn jo dunIaF Br ivc pRcfr kr rhy hn pr mukfbly ivc isWK kOm df koeI vI kOmI aKLbfr jF tIvI[ cYnl nhIN . aWj aKfAuqI pRbMDk guru GrF dI mfieaf lVfeI JgiVaF ivc imsjUJ kr rhy hn qy ByKI sfD afey idn nvyN zyry Ausfr qy nvIaF kfrF KRId rhy hn, mihlF numf bMgly Ausfr rhy hn . kOm nUM aWj ivdvfn imsLnrIaF df sfQ dyxf cfhIdf hY aqy pMjfbI aKbfrF dI afrQk mdd krnI cfhIdI hY . sR[ kflf aPLgfnf vrgy ivdvfnF dIaF ikqfbF ibbyk buDI nfl pVHnIaF qy lfiebRyrIaF ivc rWKxIaF cfhIdIaF hn. zf[ gurmIq isMG brsfl gurU goibMd isMG stzI srkl vfilaF ny pfKMzvfd nUM nMgf krdI kivqf pVHI .

sR gurbKsL isMG kflf aPLgfnf bfrbfr kih rhy sn myrIaF pusqkF ijnHF pVIaF hI nhIN aqy dsm gRMQ ijnHF piVHaf hI nhIN Auh hI dfs ivroD bol rhy hn pr mYN jd vI koeI ikqfb ilKI pihlF KrVy jQydfrF, sMprdfeI ivdvfnf, sLoR[ kmytI pRDfn afid nUM suJfvF qy pVqfl leI Byjdf irhf pr iksy ny nF koeI ieqrfj kIqf qy nF hI koeI suJfv Byijaf so dfs hOsly nfl pMQk kfrj ivc juWtf irhf . dfs aWj vI inmrqf nfl kihMdf hY ik jy koeI aWKr glq iliKaf igaf hovy qF gurbfxI dI rOsLnI ivc dfs nUM suJfa idE dfs pusqkF ivcoN kWZ dyvygf pr DmkIaF dyx nfl nhIN . dfs ny gurbfxI dI ksvtI lf ky pusqkF ilKIaF hn qy gurbfxI dI ksvtI lWgy suJfa hI pRvfx kIqy jfxgy imiQhfsk nhIN . ieWk gWl sR[ kflf aPLgfnf ny dfhvy nfl khI ik duhfeI rWb dI akfl qKLq dy jQydfrF dI Xogqf imQn vyly gurUu gRMQ df igafn qy idRV ivsLvfsLqf dyKI jfvy nf ik aYmy[ pI[ aYc[ zI[ . gurmiq dI ividaf pihlF hY hF jy dunIafvI ividaf vflf gurUbfxI nUM muWK rWKdf hY qF Auh sony qy suhfgy vflI gWl hY.

knyzf qoN sR[ gurdyv isNG sMGf ny ikv sicafrf hoeIaY qy prcf piVHaf aqy knyzf qoN hI sR[ gurcrn isMG brfV ny "dsm gRMQ gurbfxI dI ksvtI qy" prcf piVHaf . hMslo ieMglYNz qoN afey ivdvfn sR[ syvf isMG isWDU jo gurduafry dy pRbMDk vI hn, ny ieMglYNz ivKy lfiebRyrI ivc sR[ kflf aPLgfnF dIaF pusqkF rWKIaF hoeIaF hn qy isWK bulytn prcf vI buWk krdy hn aqy imsLnrI pRcfrkF df bVf mfn qfn krdy hn ny afpxy sucWjy ivcfr rWKy . sR[ gurivMdr isMG imsLnrI knyzf, sLR mlkIaq isMG isaftl, sR[ gurpIq isMG durFglf, bIbI zf[ jsbIr kOr supqnI zf[ pRIqm isMG-isLkfgo . zf[ gurcrn isMG qy bIbI kMvljIq kOr-vrjInIaF (zf[ sfihb imsLnrI kflj nUM mfieaf rfhIN bhuq sihXog dy rhy hn ) zf[ hrmn isMG, zf[ hrdyv isMG ivrk (pitaflf XUnIvristI ) zf[ ENkfr isMG ibMdrf, sR[ gurbcn isMG ieMglYNz, sR[ kuldIp isMG (XUbfistI ), igafnI kuldIp isMG afpxy sfQIaF smyq (sYkrfmYNto) sR[ ieMdrpfl isMG rojLivl, z[gurbKsL isMG Kihrf qy bIbI sMqosL Kihrf-rojLivl, Bf[ crnjIq isMG ibWtf (idWlI ), Bf[ ivjy isMG shfrnpur vfilaF df rfgI jQf, kfkf amndIp isMG lWkI, sR[ srbjIq isMG sMDU ( sfbkf skWqr gurduafrf bRfzsLfh sYkrfmYNto) sR igafn isMG (muWK syvfdfr imsLnrI srkl kYlyPornIaF) sR[pRimMdr isMG (skWqr imsLnrI srkl kYlyPornIaF ) isMG sBf ieMtrnYsLnl dy isrkWZ mYNbr pRo[ mWKn isMG (sYkrfmYNto) sLfml hoey .

Bf[ jugrfj isMG ( sLbd sWcI tksfl vfly ) ijnHF ny ikhf ik Auh ienHF mnmuWKF dy pMQ ivc hI nhIN Auh sfnUM ikvyN Cyk skdy hn . ienHF qoN zrn dI loV nhIN, mYnUM Cykx mYN ienHF nUM dWsUM ikvyN CykIdf hY ? AunHF hor ikhf ik gurU gRMQ hI isWK kONm df jQydfr hY, sMq hY, gurUu hY . isMG sBf bfry AunHF ikhf ik ieh ieWk cMgI sLurUafq hY, gurUu qy Brosf rWKo . sR[ kfrj isMG iPlfzlPIaf (amrIkf) jo pRvfr smyq phuMcy jo pMjfb ivc keI ipMzF ivc imsLnrI pRcfrk afpxy Krcy qy Byj ky pRcfr syvf kr rhy hn . isWK rfjnIqI ivc bhu cricq gurduafrf PRImFt dy sInIar supRIm kONsl mYNbr sR[ guridafl isMG ny afpxI pRBfvsLflI qkrIr ivc ikhf ik ies smy isWK ieiqhfs qy isWK Drm nfl sbMDq CpIaF ikqfbF nUM bRfhmxI rMgq dI pfn cVHI hoeI hY . AunHF sR[ kflf aPgfnF dI sLlfGf kridaF ikhf ik AunHF ny sfnUM bRfhmxI krmkFz coN kWZx leI cMgIaF ikqfbF ilKIaF hn .

BrI sBf ivc sR[ kflf aPgfnF nUM golz mYzl idWqf igaf aqy pRo[ gurmuK isMG XfdgfrI snmfn pWqr nfl snmfnq kIqf igaf . ieh syvf sR[ jsbIr isMG PfAUNzripRMsIpl imsLnrI kflj ropV ny afpxy kr kmlF nfl sR[ kflf aPLgfnF qy mfqf pRkfsL kOr ( Drm supqnI sR[ kflf aPLgfnF) nUM ByNt kIqI .

ieDr snmfn ho irhf sI AuDr bfhr kuJ ku tksflI qy aKMz kIrqnI jQy qy aKOqI sMq mfn isMG phyvy vfly dy smrQk aqy gu: bRfzsLfh nfl sbMD rWKx vfly kuJ lok mujLfrf kr rhy sn . dsm gRMQ dI rcnf pVH rhy sn nfly gflHF kWZ rhy sn . inhMg bfxf pf ky, kflf aPLgfnf kuWqf, gurqyjf kuWqf dy nfhry lf rhy sn . jd sR[ kflf aPLgfnF ny AunHF nUM inmrqf nfl Piqh bulfeI qF kihMdy kflf kuWqf hfey hfey, pWqrkfrF nUM vI nIly bfxy vfly gflF kWZdy sn qy QuWk rhy sn . gory dyK ky hWsdy sn ik isWK aYho ijhy huMdy hn ! gurUu gRMQ jI qF imWTf bolxf isKFdy hn "iek iPkf nf glfie sBnf mih scf DxI" bfxf pf ky gflHF kWZx dI mUvI bxI hoeI hY jo bfxfDfrI isWKF qy guru df isWK hox df pRsLn icMn lf rhI hY kI guru jI ny aijhy isWK bxfey sn jo ivcfr ivtFdrf krn dI bjfey afps ivc gflHI gloc kiraf krn ? aKIr sR[ hrdyv isMG sLyrigWl ny ikhf ik gurUu ienHF nUM vI sumWq bKsLy . sR[ gurpfl isMG Kihrf ny styj syvf inBfeI, afey ivdvfnF df svfgq qy DMnvfd kIqf . dfs avqfr isMG imsLnrI ny smfpqI dI ardfis ipRQm akfl purK ismr kY qoN sLurU kIqI . sBf vloN pfs kIqy gey mqy :-

  1. aWj df ieh iekWT jQydfr sRI akfl qKLq sfihb vloN sR[ gurbKsL isMG kflf aPLgfnF pRqI pMQ ivcoN Cykx dy afdysL nUM apRvfn krdf hY ikAuNik ieh Drm inaF dy ivpRIq aqy sLRo[ gu[ pR[ kmytI sRI aMimRqsr vloN sQpq Drm pRcfr kmytI dy Ault iek bdlf lAU kfrvfeI hY .
  2. sLRo[ gu[ pR[ kmytI qy hor isWK sMsQfvF qy smUMh gurisLWK sMgqF nUM apIl krdf hY ik gur ieiqhfs nUM klMikq krn vflI pusqk gur iblfs pf[ 6vIN dy sMpfdk aqy ibprvfd dy hmfieqI Bf[ joigMdr isMG vydFqI nUM sRI akfl qKLq dI jQydfrI qoN htfieaf jfvy .
  3. isMG sBf ieMtRnYsLnl sRI gurUu gRMQ sfihb jI dI CWqr Cfieaf hyT sLRI akfl qKLq dI Aucqf nUM pRvfn krdI hoeI bynqI krdI hY ik ivcfrDfrk isDFqk msilaF bfry isWK ivdvfnF nUM kWZx kZfAuNx dI QF Drm pRcfr kmytI dy inXmF anusfr ivdvfnF dI sBf ivc ivcfr sihq nijTx dI iprq pfeI jfvy .
  4. mihsUs krdf hY ik pMQ ivc sB qoN vDyry bRhmxvfd pYlfAux df kfrn dmdmI tksfl jQf iBMzrF aqy aKMz kIrqnI jQf hn ikAuNik ienHF dy dbdbf hyT gurUzMm aqy zyrfvfd nUM AuqsLfh imilaf hY . loV hY ik Drm pRcfr kmytI sRI aMimRqsr vloN ienHF dIaF sMsQfvF vloN pRkfisLq pusqkF nUM vI ivdvfnF dI sBf ivc gurbfxI dI rOsLnI ivc ivcfiraf jfvy .
  5. sRo[ kmytI nUM purjor apIl krdf hY ik Auh sR[ kflf aPLgfnF pRqI jQydfr sRI akfl qKLq vloN idWqy afdysL nUM vfps krvfey aqy gurmiq isDFqF nUM inml qy inafrf drsfAuNx vflI AunHF dI pusqkI syvf leI snmfnq kry .
  6. nfnksLfhI kYlMzr nUM sRo[ kmytI vloN lfgU krn dI pRsMsf krdf hY aqy afs krdf hY ik afAux vfly smyN kYlMzr ivclf bRfhmxI pRBfv vI dUr kr idWqf jfvygf .
  7. sRo[ gu[ pR[ kmytI qoN purjor mMg krdf hY ik aKOqI dsm gRMQ bfry ijs nUM do qKLqF Aupr sRI guru gRMQ sfihb qul mfnqf idWqI jFdI hY jldI spWsLt inrnf ilaf jfvy qF jo sRI gurUu gRMQ sfihb jIdI srbAucqf aqy mhFnqf kfiem rih sky .
  8. gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI nUM muWK rWKidaF hoieaF isWK dy smuWcy jIvn nfl sbMDq iksy vI kMm ivc iesqrI pursL nUM muWK rWK ky iksy iksm df koeI ivqkrf nhIN kIqf jf skdf . grmiq dy ies muWZly isDFq nUM aml ivc ilaFdf jfvy .

avqfr isMG imsLnrI
srbjoq isMG svwdI




.