. |
|
mur ipq pUrb kIas
pXfnf
ipRMsIpl igafnI surjIq isMG, isK imsnrI,
idWlI
gurmiq mfrg sihj df mfrg hY. pRBU nfl pRIq pfAuxI, pRBU nfl
aBydqf pRfpq krnI, ies df aMqm tIcf hY. ies tIcy dI pRfpqI leI nfm ismrn aQvf
pRBU dI isPLq slfh krnf aqy AuWcy-suwcy afqmk sdfcfrk guxF nMU Dfrn krn dy jWqnF
qy bl idqf igaf hY. Pokt krmF nMu ies ivc koeI QF nhIN idqI geI. pRBU dI
isPLq-slfh dy mukfbly Auqy bRfhmxI mwq anusfr rKy vrqF, qIrQ XfqrfvF, qIrQ
iesLnfn, pMun-dfn, jogI sinafsI nFgy, ibBUqDfrI sfDUaF sMqf afid dy anykF ByKF,
dyvI-dyviqaF dI pUjf, XogIaF-jYnIaF vfly sfDnF, jWp qWp aqy dsm duafr qy suafsF
df cVHfAuxf-afid nUM iniKwD mMinaf igaf hY.
ies sMbMD ivc pMcm pfqsLfh df PLurmfn hY-"pUjf vrq iqlk
iesnfnf puMn dfn bhu dYn ] khUM n BIjY sMjm suafmI bolih mITy bYn
] 1 ] pRB jI ko nfmu jpq mn cYn ] bhu pRkfr Kojih siB qf kAu ibKmu n
jfeI lYn ] 1 ] rhfAu ] jfp qfp BRmn bsuDf kir AurD qfp lY gYn ] ieh
ibiD nhI pqIafno Tfkur jog jugiq kir jYn ] 2 ] aMimRq nfmu inrmolku
hir jsu iqin pfieE ijsu ikrpYn ] sfDsMig rMig pRB Byty nfnk suiK jn rYn ]3]
(p: 674)
(gYn: ggn, dsm duafr, lY gYn : dsm duafr
cfVH ky, rMig: pyRm rMg ivc, jn rYn : mnuwK dI Aumr rUpI rfq) cUMik sfzy ies lyK df bhuqf sMbMD qIrQ XfqrfvF aqy bRfhmxI
mwq anusfr kIqy pMun-dfn dy Pokt krmF nfl hY. ies leI ieQy ienHF bfry hI kuJ
vDyry crcf dI loV hY qF qy:-
qIrQ XfqrfvF aqy qIrQ iesLnfn- bRfhmxI mwq ivc mMinaf igaf hY ik qIrQF qy jf ky bRfhmxF nMU dfn-puMn aqy
iesLnfn krn nfl pfp lwQ jFdy hn aqy afqmf inrml ho jFdI hY. pr gurbfxI df Purmfn
hY ik qn (srIr) nMU Dox dy nfl mn svwC nhIN ho skdf. Purmfn hY-"min mYlY sBu
ikCu mYlf qin DoqY mnu hCf n hoie ] iehu jgqu Brim Bulfieaf ivrlf bUJY koie"
(pM:558) hor lvo pfqsLfh PLurmFdy hn
"aTsiT qIrQ jy nfvih AuqrY nfhI mYlu" (pM: 473) Bfv ik iek qIrQ qF kI jy
koeI pRfxI sfry hI muKI aTfhT dy aTfhT qIrQF qy jfky iesLnfn kr lvy qF vI Aus dy
mn dI mYl nhIN Auqr skdI. ies qrHF dy anykF hor pRmfx gurbfxI KjLfny ivc drj hn,
ijnHF rfhIN qIrQ iesLnfnF aqy qIrQF dy rtn nMU, mnuwKf jnm pRfpq kr ky vI,
zwzUaF mwCIaF dI qrHF, jnm dy gyVH ivc Psy rihxf disaf hY ijvyN- "jl kY mjin
jy giq hovY inq inq myNzuk nfvih ] jYsy myNzuk qYsy Eie nr iPir iPir jonI afvih"
(afsf kbIr pM:484)
gurmiq anusfr qF scf qIrQ pRBU dI isPLq-slfh, siq-sMgq krnI aqy
gurbfxI duafrf dwsy mfrg qy cwlx df nfm hY. iesy hI scy qIrQ nMU syvn df hukm
kIqf igaf hY. gurbfxI df Purmfx hY-" qIriQ
nfvx jfAu qIrQu nfmu hY ] qIrQu sbd bIcfru aMqir igafnu hY" (pM:687) aqy-"nfnk DUiV
punIq sfD lK koit iprfgy"(pM:322) Bfv-gurU dI hjLUrI ivc afAuxf aqy siqsMg krnf hI lwKF aqy
kroVF pRXfg afidk qIrQF dy iesLnfnF qoN AuWqm hY. gurbfxI dy hor
Purmfn-"qIrQu pUrf siqgurU jo anidnu hir hir nfmu iDafey"(pM:140) iesyqrHF "nfnk gur smfin qIrQu nhI koeI sfcy gur
gopflf" (pM:437) hor
"aMqir mYlu jy qIrQ nfvY iqsu bYkuMT n jfnF ] lok pqIxy kCU n hovY nfhI rfmu
aXfnf ] 1 ] pUjhu rfmu eyku hI dyvf ] sfcf nfvxu gur kI syvf"(
kbIr jI pM:484) aqy
iesyqrHF gurbfxI KjLfny ivco hor sYNkVy pRmfx idqy jf skdy hn. suafl qF ieh
AuTdf hY ik ies bfry ieWqnI spwsLt ivcfrDfrf dy hMuidaF hor koeI BulyKy vflI gwl
nhIN rih jFdI. hun asIN ies Aupr aglf ivsLf lYNdy hF:-
puMn-dfn aqy gurmWq-
bRfhmxI mwq anusfr kIqy gey puMn-dfn bfry vI gurbfxI aMdr bVI spwsLt syD idqI
geI hY. gurU pfqsLfh ny ies dfn-puMn vflI ivcfrDfrf nMU vI pRvfn nhIN kIqf.
sonf, Pl, Dn, pdfrQ, gAUaF, syjf sihq nfrI afidk bRfhmxI mwq anusfr imQy gey bVy
bVy mhfqm vfly dfn hn. gurU sfihb ny iehnF dfnF nMU pRBU dI isPLq-slfh aqy ismrn
dy mukfbly quwC dwisaf hY; mnuK nMU ies pKoN vI sucyq kIqf hY, PYslf hY-
"ikCu puMn dfn anyk krxI nfm quil n smsry"(pM:566)
hor lvo "asumyD jgu kIjY sonf grB dfnu dIjY rfm
nfm sir qAU n pUjY ] 1 ] Coiz Coiz ry pfKMzI mn kptu n kIjY ] hir kf
nfmu inq inqih lIjY ] 1 ] rhfAu ] gMgf jAu godfvir jfeIaY, kuMiB jAu
kydfr nfeIaY gomqI shs gAU dfnu kIjY ] koit jAu qIrQ krY qnu jAu ihvfly gfrY rfm
nfm sir qAU n pUjY ] 2 ] asu dfn gj dfn ishjf nfrI BUim dfn, aYso dfnu
inq inqih kIjY ] afqm jAu inrmfielu kIjY afp brfbir kMcnu dIjY rfm nfm sir qAU n
pUjY"( nfmdyv jI pM:973)
aijhy dfnF aqy pMunF nMU gurmiq aMdr bVI nIvIN pwDr dI cIjL
disaf igaf hY ikAuNik ‘dfnI-pursLF’ dy mn ivc loB, hAUmY afidk ivkfr vWDdy hn.
iesdy Ault pRBU ipafiraF nUM kyvl pRBU dI isiPLq slfh vflI BuK hI huMdI hY
"nfnk Bgqf BuK sflfhxu scu nfmu afDfru ] sdf anµid rhih idnu rfqI guxvMiqaf
pf Cfru" (pM: 466)
gurmWq df isDFq "Bfxy aqy rjLf df jIvn"- gurmiq-mfrg Auqy clx nfl guriswK dI mfnisk avsQf ieMnI
AuWcI ho jFdI hY ik Auh DIaF-puWqr, DMn-pdfrQ, rujLgfr ivc vfDy afidk ibnsxhfr
vsqF ivc apxf mn nhIN AulJfAuNdf aqy nf hI aijhIaf vsqF dI mMg pRBU pfsoN krdf
hY. ienHF vsqF dI pRfpqI sdIvI suK nhIN dy skdI. ieh iek vWkq qF suwKF dy sfDn
pRqIq huMdy hn, pr dUjy vWkq iehI duKF df rUp Dfrn kr lYNdy hn. ienHF suKF dI
apxI koeI hoNd nhIN hMudI. sdIvI suK vfsqy, guriswK ny qF rjLf aqy Bfxy df jIvn
jIAUxf hY. Auh qF inwq hI jodVIaF krdf hY-"afigaf qumrI mITI lfgAu kIE quhfro
BfvAu ] jo qU dyih qhI iehu iqRpqY afn n kqhU DfvAu" (pM:713)
aijhf mnuwK sMsfrk vsqF dI QF qy pRBU pfsoN Aus dy nfm,
isPLq-slfh, imlfp afidk dI hI mMg krdf hY PLurmfn hY "mfgnf mfgnu nIkf hir
jsu gur qy mfgnf"(pM :1018) aqy "siqgur pfis
bynµqIaf imlY nfmu afDfrf ] quTf scf pfiqsfhu qfpu gieaf sMsfrf"
(pM:746) hor lvo "hm BIKk
ByKfrI qyry qU inj piq hY dfqf ] hohu dYafl nfmu dyhu mMgq jn kAu sdf rhAu rMig
rfqf" (pM:666) aqy "ivxu
quDu horu ij mMgxf isir duKf kY duK ] dyih nfmu sMqoKIaf AuqrY mn kI BuK"
(pM:958)
ies sMKyp ijhI ivcfr mgroN asIN sihjy hI ies iswty qy puj jFdy
hF ik guriswK df jIvn AuWcy-suwcy afqmk aqy sdfcfrk guxF nfl BrpUr jIvn hY. pRBU
dI rjLf ivc rihxf hI Aus dI jIvn syD hY. bRfhmxI krmkFzF aqy bRfhmxF nMu idqy
jFdy dfnF afid ivc Aus df koeI ivsLvfs nhIN. vrq rKxy, qIrQ XfqrfvF aqy qIrQ
iesLnfn Aus leI ibvrjq kMm hn.
"mur ipq pUrb kIas pXfnf[["- hux asIN ies lyK dy asl pwK vl afAuWdy hF, dsmysL jI dy pRkfsL Auqsv aqy
ivsfKI purb smyN bhuqy rfgI aqy pRcfrk ijnHF pMgqIaF df bfr-bfr kIrqn aqy ijLkr
krdy suny jFdy hn Auh hn "mur ipq pUrb kIas pXfnf. BFiq Bfiq ky qIrQ nfnf. jb
hI jfq iqRbyxI Bey. puMn dfn idn krq ibqey. qhIN pRkfsL hmfrf BieXo . ptnf sLihr
ivKy Bv lieXo" gurbfxI dI pUrI vfkPLIaq nf rwKx vfly guriswKF nMU jdoN ieh
pqf lgdf hY ik ieh pMgqIaF ‘sRI gurU gRMQ sfihb jI’ ivcoN nhIN hn, qF Auh bhuq
hYrfn huMdy hn. Auh qf ienHF pMgqIaF hMU gurbfxI smJ ky hI JUm rhy hMudy hn.
ienHF pMgqIaF dy arQ ies pRkfr hn :-
"(pWuqr pRfpqI vfsqy) myry mfqf-ipqf ny
pUrb dysL df rtn kIqf. anykF qIrQF qy iesLnfn kIqy. jd Auh iqRbyxI dy sMgm
‘pRXfg’ puwjy qF AunHF ny keI idn pMun-dfn krn ivc ibqf idqy. ienHF pMun-dfnF
aqy iesLnfnF dy nqIjy vjoN, pRXfg dy pivqR asQfn qy mfqf dy grB ivc myrf pRvysL
hoieaf aqy jnm ptnf sLihr phMuc ky hoieaf" pfTk jn hYrfn hoxgy ik
gurbfxI ivc qF qIrQF dy rWtn, iesLnfn aqy AuQy puwj ky kIqy gey puMn-dfnF df
BrvF KMzn kIqf igaf hY. pRBU dI rjLf ivc rihx df AupdysL idqf igaf hY, pr
Auprokq pMgqIaF ivc nfvyN pfqsLfh nMU jdoN ik gurU pd nMU vI pRfpq sn, kyvl
puWqr pRfpqI leI bRfhmxI qIrQF dy iesLnfn aqy pMun-dfn kridaF ivKfieaf igaf hY.
spsLt hY, ienHF sWqrHF dy iksy lyKk ny jfx buwJ ky ajyhf kIqf hY qfik iswK sMgqF
nMu kurfhy pf ky bRfhmxF dy jfl ivc Psfieaf jf sky. ieh gwl TIk hY ik gurU nfnk
pfiqsLfh dI nfvIN joq sRI gurU qyg bhfdr jI iqRbyxI aqy hor qIrQF Auqy gey sn.
pr AunHF df mnorQ sI aigafnqf, vihmF-BrmF, bRfhmxF dy krmkFzI jfl aqy rfjsI
aiqafcfrF df isLkfr hoeI ihMdU jnqf df AuDfr krnf. ies qoN pihlF sRI gurU nfnk
dyv jI aqy sRI gurU amrdfs jI vI BrmF-vihmF dy KMzn aqy swc Drm dy pRRcfr leI
ihMdU qIrQF qy gey sn. Auh lokF dy AuDfr leI hI AuQy gey sn ikAuNik Buly-BWtky
lok AuQy BfrI igxqI ivc phuMcdy sn. cOQy pfqsLfh ny spwsLt iliKaf hY ik gurU
amrdfs jI lokF dy AuDfr leI qIrQF qy gey. PLurmfn hY "qIrQ Audmu siqgurU kIaf
sB lok AuDrx arQf"(m: 4- 1116)
ieQy ieWk gwl hor smJx dI loV hY ik pRXfg qIrQ dI ihMdU mq ivc
bVI mhfnqf drsfeI geI hY. ‘mur ipq pUrb—’ vflIaF pMgqIaF dy clfk ilKfrI ny jfx
buJ ky ‘pRXfg’ nMU iswKF dy gWl miVHaf hY aqy ieh sfbq krn dI koisLsL kIqI hY ik
dsmysL jI dI mhfnqf kyvl pRXfg vrgy pivqR asQfn qy mfqf dy grB ivc pRvysL hox kr
ky hI sI. ‘pRXfg’ ihMdU mq anusfr[ AunHF dIaF sWq ‘mhfn purIaF’ ivcoN ieWk hY
aqy ieQy kuMB df vwzf mylf lgdf hY. pr gurUdr qy iksy ivsLysL sQfn, smyN aQvf
krmkFz nMU mhfn pRvfn nhIN kIqf igaf. gurbfxI anusfr qF mnuwK dI krnI nMU hI
ivsLysLqf idqI geI hY. pRXfg bfry ies lyK dy afrMB ivc idqy ies gurbfxI pRmfx
nMU duhrfAuxf anuicq nhIN hovygf "nfnk DUiV punIq sfD lK koit
iprfgy"(pM :322)
sRI guru rfmdfs jI pRXfg bfry afpxI spwsLt rfey ieMj idMdy hn
"mkr pRfig dfnu bhu kIaf srIru dIE aD kfit ] ibnu hir nfm ko mukiq n pfvY bhu
kMcnu dIjY kit kft" (m:4- 986) ijsdy arQ hn-BfvyN mfG dy mhIny ivc pRXfg dy sQfn qy jf ky
afpxy srIr dI hI blI dy dyvo jF iPLr bhuq sfrf sonf, dfn vjoN, tWukVy tuWkVy kr
ky (pMizqF ivc) vMz dyvo, ieh sB PLokt krm hn aqy pRBU pRfpqI qoN ibnF jIvn sPLl
nhIN ho skdf.
ieWqnf hI nhIN, ijs sfihb sRI gurU qyg bhfdur jI bfry ‘mur ipq
pUrb’ vflIaF pMkqIaF ivc pRXfg qIrQ qy jf ky, bRfhmxF nMU dfn-puMn krn aqy qIrQF
dy iesLnfn afid krn dIaF gwlF khIaF geIaF hn, pfqsLfh qF afp hI ajyhy krmF df
Pokt hoxf ds rhy hn, PLurmfn hY "khf BieE qIrQ bRq kIey rfm srin nhI afvY ]
jog jg inhPl iqh mfnAu jo pRB jsu ibsrfvY" (m:9- 830) hor lvo "qIrQ krY bRq Puin
rfKY nh mnUaf bis jf ko ] inhPl Drmu qfih qum mfnhu sfcu khq mY Xf kAu" (m:
9-931) Bfv, krqy dy ismrn aqy isPLq-slfh dy mukfbly ivc qIrQ, vrq, jg hom
afid krny kyvl Pokt krm hn.
jy ajy vI koeI sLMkf rih jfvy aqy nfvyN pfqsLfh qy ieh dUsLx
bopy jfx ik nfvyN pfqsLfh kyvl puWqr kfmnf aDIn bRfhmxI Pokt krmF ivc AulJy sn,
qF aijhy lokF qI nIXq qy sLwk krnF kudrqI gwl hY. kmfl qF ieh hY, ik ijs gurUdr
ny mnuK mfqr nMU sMsfrk mMgf dy icwkV ivcoN bfhr kwwZky, iek akfl purK dI rjLf
ivc jIxF isKfieaf ikWqnI kutlnIqI nfl, Kud gurU pfqsLfh nMU hI ieQy Ausy icwkV
ivc Pisaf idKfieaf igaf hY.
ienHF pMgqIaF df lyKk kOx?- qF iPr suafl pYdf hMudf hY ik jykr ivcfr aDIn pMgqIaF ‘sRI gurU gRMQ
sfihb jI’ ivcoN nhIN, qF ienHF df krqf kOx hY aqy ieh pMkqIaF afeIaF ikQoN hn?
ies df AuWqr hY ik ieh pMgqIaF ‘dsm gRMQ’ ivclI iek rcnf ‘bicqR nftk’ ivcoN
leIaF geIaF hn. gurbfxI dI soJI rwKx vfly bhuqy ivdvfn ies ‘dsm gRMQ’ nMU sRI
gurU goibMd isMG jI dI rcnf hI nhIN mMndy. ienHF ivdvfnF ivc isMG sBf lihr dy
moZI pRo: gurmuK isMG jI, AuprMq s: sLmsLyr isMG asLok, zf: rqn isMG jwgI, BfeI
ardumn isMG bfgVIaf aqy igafnI Bfg isMG jI aMbflf, ipRNsIpl hrBjn isMG jI (BfeI
sfihb) afid dy nfm vrxnXog hn.
pr kuJ ivdvfn jo ‘bicqR nftk’ nMU dsm pfqsLfh dI bfxI mMxdy hn.
asl ivc, Auh swjx ies rcnF aMdr vrqI BfsLf sLylI qoN BulyKf Kf rhy hn. ies rcnf
ivc ‘mYN’ ‘myrf’ afidk sLbdF df pRXog ies df ‘dsm gurU’ ikRq hox df BulyKf
pfAUNdf hY, ijvyN ik ‘ienHF pMgqIaF’ ivc iliKaf igaf hY- ‘myry
mfqf ipqf pUrb dysL nMU gey’ qy ‘mYN ptnf sfihb ivc jnm ilaf’ afid.
iehI kfrx hY ik keI ivdvfn ibnF pVqfl aqy ibnF gurmWq dI ksvwtI Auqy prKx dy hI
ies nMU dsmysL rcnf mMn bYTdy hn. suafdlI gwl qF ieh hY ik ‘mYN’ ‘myrf’ afid
Auqm-purK vfcI sLbd vrqx dy bfvjUd vI lyKk afpxy ‘an purKI’ hox nMU Cupf nhIN
sikaf.
kyvl qIrQ iesLnfn jF bRfhmxI puMn-dfn krn dy Pokt krm hI nhIN,
jy imsLrI iBwjIaF gurmWq ivroDI gwlF hI dyKIaF jfx, qF Auh vI ies rcnf ivc byaMq
hn, jo ik ieWk vKry lyK df ivsLf hn. ieQy qF ieh dyKxf jLrUrI hY ik ijnHF
pMkqIaF nMU dsmysL rcnf mMn ky, aqy asIN JUm JUm ky pVH rhy hF, Auh pMgqIaF iks
pRkfr gurmWq df mjLfk Auzf rhIaF hn aqy iksqrHF sfnMU gurU nfnk-gurU goibMd isMG
jI dI inwGI god ivcoN kwZ ky, krmkFzI bRfhmx dI JolI ivc suwt rhIaF hn.
gurbfxI ivc bRfhmxI krmkFzF df ikMnF ivroD hY, ieh asIN vyK
cuky hF. sRI gurU gRMQ sfihb jI ivcoN ajyhy hjLfrF hor pRmfx vI idqy jf skdy hn.
ijs nfvyN pfqsLfh Auqy, axjfxy hI, qIrQF dy iesLnfnF aqy dfnF-puMnF df asIN
dUsLx lgf rhy hF, Aus nfvyN pfqsLfh ny afpxI rcnf ivc vI ienHF krmkFzF df ikMnf
pfj AuGfiVaf hY- ies bfry vI asIN ivcfr kr cuwky hF. hux vyKxf ieh hY ik Auprokq
pMgqIaF ivc drsfey gey krmkFzF bfry dsmysL jI ny afpxI pRmfxIk bfxI (Auh
‘bfxI’ jo sRI gurU gRMQ sfihb jI dI ivcfrDfrf dy anusfr hY aqy ijs bfry sfry
pMQk ivdvfn ieh rfey rKdy hn ik Auh dsm pfqsLfh dI hI bfxI hY) ivc ienHF
qIrQF dy iesLnfnF aqy dfnF-pMunF nMU kI srtIiPkyt idqf hY. afp PurmfAuNdy hn
"qIrQ dfn dieaf qp sMjm, eyk ibnf nih eyk pCfnY" aqy "qIrQ dfn, dieaf dq dfn,
su sMjm nym anyk ibsyKY] sRI Bgvfn Bjy ibn BUpiq, eyk rqI ibnu eyk n lyKY"
hOr lvo "nHfq iPirE lIey sfq smMudrn, lok gfieE prlok gvfieE" aqy
"qIrQ kot kIey iesLnfn, dIey bhu dfn, mhf bRq Dfry] dIn dieafl akfl Bjy ibnu,
aMq ko aMq ky Dfm isDfry"(svyXY pf:10)
hun pfTk swjx Kud hI ivcfrn ik aijhy anykF spwsLt pRmfxF dI
hoNd ivc, jo ik dsm pfqsLfh jI dI afpxI bfxI ivcoN pysL kIqy jf skdy hn, kI ieh
sMBv hY ik gurU nfnk pfqsLfh dI dsvIN joq, sRI klgIDr jI afp hI afpxIaF rcnFvF
ivc afpxy afp nMU gurmiq ivcfrDfrf dy Ault Pokt bRfhmxI ivcfrDfrf df gulfm
drsfAux aqy afpxy mfqf ipqf nMU bRfhmxI krmkFzF ivc AuliJaf hoieaf drsfAux? kI
ieko hI krqf do svY-ivroDI rcnfvF rWc skdf hY? iPr Auh vI gurU nfnk jOq?
‘mur ipq pUrb-----’ vflIaF kwcIaF rcnfvF nMU gurbfxI qul snmfn
dyxf sfzy gurbfxI dI soJI vloN idvflIeypx df sbUq hY. aMq ivc pfTkF dI jfxkfrI
vfsqy ieh dws dyxf jLrUrI hY ik AupoRkq pMgqIaF dy afDfr qy ‘sUrj pRkfsL’ dy
krqf kvI sMqoK isMG jI vI tWplf Kf gey hn. afp dI ilKq df sMKyp anuvfd ies qrHF
hY- "(puqr pRfpqI ihq) sRI gurU qyg bhfdr jI ny anykF qIrQF df rtn kIqf,
jg hom (hvn) kIqy aqy bRfhmxF afidk nMU dwCxf idqIaF. ieMJ rtn krdy hoey jdoN
qIrQ rfj, pRXfg pujy, ijQy byaMq puMn-dfn kIqy, Xog dIaF smfDIaF lfeIaF aqy
inAulI krm aQvf pRfxfXfm kIqy. kfmnf aDIn siqgurF ny ieqnf dfn idqf ik ivdysLF
qoN axigxq bRfhmx dfn lYx afey aqy mMUh mMgIaf vsqF pRfpq kIqIaF. bRfhmxF nUMu
Kfx pIx leI qrHF qrHF dy Bojn, lwzU, pUVIaF, kVfh, mfl-pUVy afidk idqy. rysLmI
kpVy qy grm dusLfly vI idqy. Xwg kIqy aqy jON- iGRq afidk smwgRI mMgf ky hvn
kIqy. rfqF nMU gurU sfihb pRfxfXfm (Xog sfDnfvF) krdy rhy.
ies pRkfr bRfhmxF nMU dfn-puMn aqy hom Xwg kr ky,
pRfxfXfm dIaF sfDnfvF sfD ky, sRI gurU qyg bhfdur jI ny pRmysLr nMU pRsMn kr
ilaf. Pl srUp pRmfqmf ny afpxy injI aMsL ‘dusLt dmn’ nMU Gwilaf qF afp jI Bfv
dsmysL jI ny ienHF dfnF-puMnF, sfDnfvF kfrx, mfqf (gUjrI) jI dy grB ivc pRvysL
kIqf" jy AupRokq ibafn bfry kuJ sLwk hovy, qF pfTk swjx afp sUrj
pRkfsL, rfs 11 aMsU
43, aMk
16 qoN
20 vyK lYx. jy ‘mur
ipq pUrb[[’ dIaF kwcIaF rcnfvF nMU gurU-ikRq mMn ky kvI jI ny DoKf nf KfDf
hMudf, qF kdI vI ieho ijhI glqI nf krdy aqy sLrDflUaf nMU kurfhy pfAux df kfrn
nf bxdy. kvI jI rfhIN ieiqhfsk smwgrI dI sMBfl, pMQ Aupr iek vWzf aihsfn hY pr
afp jI df bRfhmxI rMg ivc rMgy hoxf aqy gurmWq ivcfrDfrf dy pwKoN axjfx hoxf,
afp jI dIaF rcnfvF ivcoN pUrI qrHF spwsLt hY.
iswtf ieh ik ‘mur ipq pUrb[[’ vflI rcnf iksy cflfk, gurUdr aqy
gurmWq dy ivroDI kvI dI rcnf hY aqy bVI kutl nIqI nfl ies nMU dsmysL rcnf hox df
pRBfv idqf igaf hY. ies rcnf rfhIN qYRkfl drsLI siqgurF df krmkFzI hoxf aqy
bRfhmx df sLrDflU hoxf dwisaf hY. iesdy lyKk dI Bfvnf spsLt hY ik, gurmWq isDFqF
nMU imlgoBf kIqf jfvy qF ik iswK bRfhmxI krmkFzF qoN ipwCf CuzfAux dI QF, ienHF
krmkFzF dy mfrU jfl ivc hmysLf leI Ps jfx aqy aMq nMU bRfhmxI krmkFzF dy
ivnfsLkfrI smuMdr ivc grk ho jfx. aj bhuqf krky iehI kuJ ho irhf hY.
awj sfnMU ies bRfhmxI hWiQafr qoN bcx dI sKq loV hY. afpxy ies
mnorQ ivc asIN qF hI sPl ho skdy hF, jy sfnMU gurbfxI dy arQF dI soJI aqy gurmWq
isDFqF dy afDfr qy iswK ieiqhfs dI jfxkfrI hovy. cyqy rhy! isK ivcfrDfrf df Durf
kyvl aqy kyvl ‘sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI hn’. ‘gurU gRMQ sfihb jI’ qoN bfhr
koeI vI rcnf jo gurbfxI isDFq qoN bfhr jFdI hY, pMQ nMU Aus bfry sucyq hox dI
loV hY. ajyhI koeI vI rcnf nf hI gurbfxI qul hY aqy n hI kdy ho skygI. ikhf jFdf
‘dsm gRMQ’ kI hY aqy kdoN hoNd ivc afieaf, iesy klm qoN pVHo aqy pRcfr ihq sYNtr
pfsoN kyvl lfgq mfqr Bytf qy mMgvf ky sMgqF ivc vMzo ‘sMKyp ieiqhfs-dsm gRMQ’.
(not:-
'sMKyp ieiqhfs-dsm gRMQ' pVHn leI ieWQy kilk kro jI)
|
. |