.

jwQydfr vydFqI,akfl qKq sfihb dI 23 dsMbr 2002 nUM sR: kflf aPgfnf vwl qlbI dI icwTI df ivsLlysLxfqimk aiDaYn?

jwQydfr sfihb!! vfihgurU jI kf Kflsf.vfihgurU jI kI Piqh. cMgf hoieaf lMmy smyN qoN pMQ aMdr cwlI af rhI GYNs GYNs, "sR:gurbKsL isMG kflf aPgfnf dIaF ilKqF qy vfd ivvfd" nUM qusIN aMDivsLvfsI qy rUVIvfdI iKaflF dy gursLrnjIq isMG lFbf qy igafnI juigMdr isG qlvfVf afid dI cuwk ivwc af ky hwQ pfieaf hY.�cuwk� lPjL mYN quhzy leI iews krky pUrn ivsLvfsL nfl vrq irhf hF ikAuNik jdoN qusIN do ku sfl pihlF knyzf PyrI qy torFto iswKF dy vwzy gurU Gr afey sI qF qusIN srUp isMG alwg dI ikqfb, "hirmMdr drsLn" vI lokF dI cuwk qy hI rlIjL krnI sI. quhfnUM Xfd hovygf ik iksy afdmI ny, AuWs ikqfb df iswK Drm dy ankUl nf hoxf kihky, iewk cfr ku siPaF df pMjfbI ivwc iliKaf ivsLlysLxfqimk lyK, quhfzy hwQ ivwc idwqf sI qy qusIN agly idwn Auh ikqfb rlIjL krn qoN ienkfr kr idwqf sI. ieh sfrf kuJ ieh sfbq krdf hY ik qusIN iksy vI ikqfb nUM afp pVHn dI Kycl nhI krdy. hux suafl ieh pYdf huMdf hY ik EhI ikqfb, ijhVI iswK Drm dy asUlF dy ankUl nhI, jwQydfr akfl qKq sfihb dI hfjLrI ivwc rlIjL hI ikvyN ho geI? kI qusIN KMzy-bfty dy aMimRqDfrI isMG nhI? jy aMimRqDfrI ho qF iPr ies kOm-Gfqk kMm nUM qusF afpxIaF awKIaF dy sfhmxy huMdf ikvyN jr ilaf? kI quhfzy ivwc ieqnI vI jurawq/ihMmq nhI sI ik qusIN Aus ikqfb nUM rlIjL hox qoN ieh kih ky rok idMdy ik BfeI ijqnf icr mYN ieh ikqfb pVH nhI lYNdf Auqnf icr ieh ikqfb rlIjL nf kIqI jfvy. jdoN qusIN ieqnf Cotf ijhf kMm, jo iswKI nUM Zfh lfAux vflf hY qy quhfzI ijLmyvfrI iswK Drm dI cVHdI klf qy iswK Drm dI AusfrI leI kMm krnf hY, krn df hoNslf vI nhI rwKdy qF qusIN KMzy-bfty dy aMimRqDfrI isMG ho ky vI gurU vfly nhI khf skdy. ies sMdrB ivwc sR: gurbKsL isMG kflf aPgfnf dIaF ieh lfeInF hn, (KMzy-bfty nUM gurU vflf bxfAux df sfDn mMn lYxf vwzI BuwlL hY) ijnHF nUM qusIN afpxI icwTI ivwc hvfly dy Qwly nMbr 1[ idwqf hY, Aqy ieh iblkul quhfzy �qy pUrIaF pUrIaF ZukdIaF hn. iksy sqr nUM iekwilaF iekwilaF, alwg alwg krky arQ krn dI rIq ny hI qF iswKI df rihMdf KUMhdf Kurf-Koj imtfAuxf hY. "Blo Blo ry kIrqnIaf] pMnf 885]" kih ky ikvNy kIrqnIey isMG jF rfgI isMG afpxI vizafeI kr rhy huMdy hn jdoN ik ies pUry slok ivwc gurU sfihb ienHF rfgI isMGF nUM hI ieh smJf rhy huMdy hn ik qusI, "rfm rmf rfmf gux gfAu" qy "Coiz mfieaf ky DMD suafAu" Bfv mfieaf vflI ibrqI ivwcoN inklx leI afK rhy hn. ies krky qusIN hvflf nMbr iewk dIaF do lfeInF awz krky nf dyKo. AunHF nUM "ibprn kI rIq qoN swc df mfrg" Bfg CyvF dy pMnf nMbr 65 qy pUry pihry nfl pVHogy qF pqf cwlygf ik AunHF df aslI Bfv kI hY.

gurbfxI muqfbk qF asIN, "eyku ipqf eyks ky hm bfrik qU myrf gur hfeI] pMnf 611]" iek ipqf vfly hox krky sfry brfbr hF pr smfj ivwc ijhVf awj smfj AusfrI df kfnUMn cwl irhf hY Aus krky asIN Coty vwzy hF. afE hux gurU dy Coty iswKF/isMGF nUM Cwz ky quhfzy ijhy mhFpurKF, kyvl qy kyvl akfl qKq sfihb dy jwQydfrF dI kfrgujLfrI vwl njLr mfrIey ijhVy ipCly 30 ku sflF ivwc ies mhfn pdvI qy ibrfjmfn rhy hn.

gwl krIey igafnI ikrpfl isMG, jwQydfr akfl qKq sfihb jI dI. glI sLhId buMgf ivwc ijhVy sLRo[gu[pR[ kmytI dy iekwTy iqMn kuaftr hn AunHF ivwcoN iewk ivc isMG sfihb igafnI ikrpfl isMG jwQydfr akfl qKq, iewk ivc isMG sfihb igafnI kpUr isMG brfV qy iewk ivwc Drm pRcfr kmytI dy skwqr, gurbKsL isMG kokrI klF vfly rihMdy sn. mYN 1967 ivwc afpxy qfieaf jI isMG sfihb kpUr isMG brfV kol rihMdf hoieaf afpxIaF awKF nfl, isMG sfihb igafnI cyq isMG qy isMG sfihb igafnI ikrpfl isMG brfV hurF nUM iekwTy "pMQ pRkfsL igafnI igafn isMG" qy kMm krdf dyKdf huMdf sI. gafnI cyq isMG jI ikAuNik sInIafr sn ies krky igafnI ikrpfl isMG jI afpxy hwQF nfl ilKdy huMdy sn. afpxy hwQF dI ilKq df shfrf, AunHF nUM kichrI ivcoN nvyN isirE afizt kIqf hoieaf pMQ pRkfsL igafnI igafn isMG, afpxI JolI ivc puafAux ivc mwddgfr sfbq hoieaf. kI ieh igafnI ikrpfl isMG jI dI idafnqdfrI hY. jy ies muafmly ivc quhfzf jvfb vI hF pwKI hovy qF jLrUr ilK Byjxf jI. sR:kflf aPgfnf nUM akfl qKq sfihb �qy qlb krn vflI, 23 dsMbr vflI icwTI ivc hvflf nMbr 3, "srIr nUM isMG sjf lYx dy Brm ny mn nUM iswK bxfAux dI loV mukfa idwqI. pMnf 65 Bfg CyvF" vflI ieh sqr kI igafnI ikrpfl isMG jI qy pUrI pUrI nhI ZukdI?

sMn 1984 ivc, hirmMdr sfihb qy jdoN BfrqI POjF ny hmlf kIqf sI qy iswK BfvnfvF df iKlvfV kIqf igaf sI, byaMq iswK bwicaF, buiZaF qy buZIaF, mFvF qy BYxF aqy jvfnI nUM ibnF iksy ksUr dy sLmsLfn Gft phuMcfieaf igaf sI aqy akfl qKq Zfihaf jf cuikaf sI qF jwQydfr ikrpfl isMG hfly vI �koTf sfihb dy TIk Tfk hox� dI Kbr qF iswK sMgqF nUM dy rhy sn pr iks BY kfrx akfl qKq dy Zfhy jfx bfry cuwp sn? sLfied jwQydfr sfihb jI ny gurU gMRQ sfihb qF hjLfr vfrI piVHaf hovy pr ieh iek pMgqI ikqy iehnF dI njLr nhI peI. nhI qF ienHF ny Bfrq srkfr qoN QoVHf zrnf sI? "BY kfhU kAu dyq nih nih BY mfnq afn]m:9 pMnf 1427,"

sMn 1967 BfdroN dI somvfrI mwisaf sI. jwQydfr vydFqI jI AuWs vkq puqlI Gr gurduafrf tfhlI sfihb ivKy bqOr gRMQI nOkrI krdy sn. Aus vkq mwisaf vfly idn hirMmdr sfihb ivc kVfh pRsLfd df lwKF rupY df skYNzl hoieaf sI, ijs dI prYs ivc jF hor ikDry koeI BfP nhI sI kwZI geI. igafnI joigMdr isMG vydFqI jwQydfr akfl qKq sfihb horF nUM ies bfry pUrI jfxkfrI hY ik ies skYNzl ivwc ikhVy ikhVy cfr aMimRqDfrI isMG sLfml sn. kI jwQydfr sfihb AunHF cfrF aMimRqDfrI isMGF dy nfm dws skdy hn ik Auh kOx kOx sn? jy qusIN AunHF dy nfm nhI dws skdy qF afpxI icwTI dy CyaF hvfilaF ivwcoN ijhVf mrjLI hvflf afpxy �qy lf lYxf jI.

aKbfrF ivc pVH cuwky hF ik sfbkf jwQydfr BfeI rxjIq isMG ny muhflI ivc plft KrIdx smyN afpxI cVHfeI hoeI dfhVI vflI Poto lgfeI hoeI hY. ies rIijstrI dIaF aKbfrF ivc Poto vI CpIaF sn. jwQydfr BfeI rxjIq isMG ny awj qk ieh spsLtIkrx nhI idwqf ik cVHfeI hoeI dfhVI vflI Poto lf ky rIijstrI krfAux df kI mqlb hY? ieh qF Auh pUrn gurisWK hn ijnHF ny "imTqu nIvI nfnkf gux cMigafeIaf qqu]sBu ko invY afpu kAu pr kAu invY n koie]Dir qfrfjU qolIaY invY su gAurf hoie]" df phfVf qF ho skdf hY ijMdgI ivc koeI hjLfr vfr qoN vI ijLafdf vfr piVHaf hovY pr:

mnhT buDI kyqIaf kyqy byd bIcfr]kyqy bMDn jIa ky gurmuiK moK duafr]schu ErY sBu ko Aupir scu afcfru]pMnf 62,m:1

vflf phfVf ijMdgI ivc iek vfrI vI piVHaf nhI lwgdf ikAuNik afpxy inqnym vfly kmry ivc BfeI rxjIq isMG, jwQydfr akfl qKq ny ieMtrivAU lYx afey iewk prYs-rIportr nUM QoVI ijhI iKJ kfrx Zfh ilaf sI. ieMj lgdf hY ik ienHF nUM DrimMdr dI rIs krn dI afdq pY geI sI. hy dsmy ipqf, quhzy dfdy ipqf hirgoibMd sfihb dy bxfey hoey akfl qKq sfihb dI gwdI dy vfrs jwQydfr ieqny nrm suBfE vfly hn ik jy ienHF nUM inqnym kridaF nUM af ky koeI avfjL vI mfr ley qF ieh afpxf BMgfxI dy XuD vflf jF quhzy nfm qy mVHy jfx vfly sRI gurU dsm gRMQ ivcly mhFkfl, jdoN Auh mdrf pIky BMbkdf hY, "mdrf kr mwq mhf BBkM]bicqR nftk aiDafie pihlf aMk 53", vflf jlfl Ausy vkq idKf idMdy hn. dsm ipqf gurU goibMd isMG jIE! kI qusIN KMzy bfty dy aMimRq ivc, ieh suBfE, jo mYN Aupr vrnx kr cuikaf hF, dy ky gey sI jo gurU nfnk dyv ipqf dy "imTqu nIvI nfnkf gux cMigafeIaf qqu" dy iblkul Ault hY? jwQydfr vydFqI jIE, iewQy qusIN hvflf nMbr pMj lgf lYxf jI.

bfkI roizaF vfly jwQydfr sfihb bfry qF bhuqf kuwJ kI ilKxf hY ikAuNik AunHF qF gurU gRMQ sfihb dI iek hI pMgqI Xfd kIqI hoeI hY: "kyqy lY lY mukru pfih"

hux vfrI afeI Aus jwQydfr sfihb dI gwl krn dI ijhVy kfPI smF dsm ipqf gurU goibMd isMG jI nUM,"lv qy kuC" dI Aulfd dwsx krky aKbfrF dIaF surKIaF ivc rhy hn. jwQydfr pUrn isMG, ajokf isMG sfihb hirmMdr sfihb jIE, jdoN qusIN ieh afKdy ho ik:

ab mYN afpnI kQf bKfno. qp sfDq ijh ibD moih afno.�[.hym kuMt prbq hY jhF. spq isMRg sobq hY qhF.[[.

ieh gurU goibMd isMG jI dI afpxI ikrq hY ijs ivc AunHF ieh dwisaf hY ik asIN "lv kuC" dI Aulfd hF Bfv "CqRI ko pUq hAu bfmn ko nih kY qp afvq hAu ju kro. 2488 ikRsLnfvqfr".

ieh isDFq gurU gRMQ sfihb dy nIcy ilKy isDFqF df KMzn krdf hY:

jfiq kf grub n krIahu koeI] bRhmu ibMdy so bRfhmxu hoeI]1]jfiq kf grbu n kir mUrK gvfrf] iesu grb qy clih bhuqu ivkfrf]m:3,pMnf 1127.

juiV juiV ivCuVy ivCuiV juVy]jIv jIv muey muey jIvy]kyiqaf ky bfp kyiqaf ky byty kyqy gur cyly hUey]afgy pfCY gxq n afvY ikaf jfqI ikaf huix hUey]m:1,pMnf 1238]

gurU nfnk sfihb df isDFq qF ieh afKdf hY ik aY mUrK jIv! jfq df mfx nf kr. ies mfx kfrx mn ivc bhuq BYVy ivkfr pYdf huMdy hn. dUsry slok ivc gurU jI ieh afKdy hn ik pqf nhI jIv ikqnI vfrI iml iml ky ivCVdy hn qy ivCV ky imldy hn. ies krky koeI ieh nhI kih skdf ik kOx iksdf bfp qy kOx iksdf puqr ikqnI vfrI hoieaf hY. kOx iksdf cylf qy gurU hoieaf hY.

jwQydfr qy isMG sfihb igafnI pUrn isMG jI Aupr ilKy do afpf ivroDI ivcfrF nUM iks kon qy imlf skogy? ieh dovyN ahmxy sfhmxy dy vwKry akfr dy kon hn. jy qusIN dsF pfqsLfhIaF nUM iek joiq afKdy ho qF ieh afpf ivroDI ivcfr ikAUN? ds pfqsLfhIaF "isDFqk" qOr qy iek hox krky hI "iek joiq" sn, nhI qF AunHF dy nfm vI vwKry qy mF bfp vI vwKry sn. kI qusIN ieh dws skdy ho ik ipCly jnmF ivc qpwisaf dI jfxkfrI, gurU goibMd isMG jI, ikhVy igafn ieMdiraF rfhIN mfqf gujrI jI dy pytoN pYdf hox vyly nfl ilafey sn? kI gurU gobMd isMG jI jdoN ipCly jnm ivc qp kr rhy sn qF Auh AudoN vI sfzy gurU sn? jy nhI qF AunHF dIaF purfxIaF jpF qpF vflIaF khfxIaF nfl sfzf kI vfsqf? ijAuyNdy jIa gurU goibMd isMG jI ny iksy iek vI isMG/iswK nUM afpxI purfqn kQf jF jp qp vfly asQfn,hymkuMt,bfry nhI dwisaf. BfeI vIr isMG vyly iksy nUM supnf afieaf qy hymkuMt lwB ipaf! ikzHI axhoxI gwl jF ikwzf vwzf JUT hY? jpF pqF bfry gurUbfxI kI afKdI hY?

jfp qfp nym suic sMjm nfhI ien ibDy Cutkfr]grq Gor aMD qy kfZhu pRB nfnk ndir inhfir]m:5,pMnf 1301]

jfp qfp sIl nhI Drm]ikCU n jfnAu kYsf krm]m:5,pMnf 894]

gurbfxI aYsy jpF qpF df KMzn krdI hY ijnHF nUM bicqR nftk ivc pRmfqmf nUM pfAux df sfDn mMinaf igaf hY jF slfihaf igaf hY. igafnI pUrn isMG sfbkf jwQydfr akfl qKq �qy quhzI icwTI df hvflf nMbr 5 pUrn qOr qy Zukdf hY.(iksy pdfrQ dI jF iksy mnuwK dI aslIaq qoN vwD aQvf JUTI vizafeI krnI sLrimMdgI df kfrn bxdI hY). isMG sfihb igafnI pUrn isMG jI nUM vI, ieh kihx �qy ik dsm ipqf gurU goibMd isMG jI lv kuC dI Aulfd sn, sLrimMdgI df sfhmxf krnf ipaf sI.

rfgI drsLn isMG, sfbkf jwQydfr akfl qKq, ny 1984 dy dMigaF qoN bfad iswKF dy mno bl nUM Aucf cukx leI idwlI ivc kIrqn drbfr kIqy ijs dy ievjL ivc AunHF nUM jyHl Xfqrf krnI peI sI. ies krky AunHF pRqI aYsf vYsf ilKx nUM idl nhI krdf. pr Auh vI pRoPYsrI dI izgrI nfl afpxy nfm nUM isLMgfrI iPrdy hn ijhVI rOly gOly vyly bMdUk dI nflI ivcoN inkl ky AunHF dy nfm nfl icMbV geI sI.

jwQydfr vydFqI jIE hvflf nMbr cfr:koeI vI bfxI (BfvyN ibnF iksy sLwk jF sLMky dy dsmysL jI dI ikRq hY) iksy vI hflq ivc gurUbfxI nhI ho skdI. gurUbfxI qoN Bfv hY ijhVI bfxI nUM gurgwdI imlI hY. gurUbfxI Auh hY ijhVI gurU gRMQ sfihb ivc drj hY. ijs gurUbfxI dy sfhmxy gurU goibMd isMG jI ny afpxf aJuk sIs Jukf ky isjdf kIqf sI, qy sfnUM Aus bfxI nUM gurU mMnx vfsqy adysL idwqf sI. gurbfxI Auh hY ijhVI gurU ny ilKI hY pr gurU gRMQ sfihb ivc drj hox qoN rih geI hovy. vydFqI sfihb jIE! quhfzy hvflf nMbr cfr nUM jy myry ijhf gwdI hIx, buDI hIx,inmfxf qy Cotf ijhf iswK smJ skdf hY qF quhfzy ijhy mhFpurKF nUM, ijnHF ny sfrI Aumr bfxI pVHI,ikEN nhI smJ peI?

hvflf nMbr Cy ivcoN qF iehI mflUm huMdf hY ik iswK Drm dy rfKy ieh sfbq krnf cfhuMdy hn ik iswKF vrgf hor koeI bhfdr nhI. jwQydfr sfihb, "mfsu mfsu kir mUrK JgVY" pMnf 301 qy qF sR: kflf aPgfnf df suafl pfieaf hoieaf hY. jy quhzy kol ies df jvfb hY qF ilK idE. ieh gwl, "aMgryjF dy rfj qoN lY ky awj qfeIN ijnHF iswK POjF ny bhfdrI idKfAux ivc sdf hI nfmxf Kwitaf hY, AunHF POjF dy POjI jvfnF ivc bhu-igxqI dfhVIaF kuqrn vfilaF dI huMdI hY. aMimRqDfrI qy pMjF kkfrF df pwkf DfrnI POjI msF iek awD hI huMdf hY. kI dws skdy ho ik prmvIr cwkr lYx vfilaF ivcoN iks aPsr ny KMzy-bfty df aMimRq Cikaf hoieaf sI" krky sR:gurbKsL isMG kflf aPgfnf ny isrP suafl KVf kIqf hY. nf iksy nUM inMidaf qy nf hI iksy nUM slfihaf.

kihMdy hn, "dIvy Qwly hnyrf" pr gurUGr df cfnx qF hjLfrF sUrjF qoN vI ijLafdf hox krky ieh afs nhI sI ik gurUGrF ivc vI aYsf hnyrf Cfa jfvygf. gurU sfihbF ny iek sMgq iek pMgq df nfhrf idwqf qy lfgU vI kIqf. pr Kfs aMimRqsr sfihb iqMn qrHF dy lMgr, iek afm jnqf vfsqy, iek Eh lMgr jo lMgr ivcoN bfhr gurU rfmdfs srF ivc vrqfieaf jFdf hY qy qIsrf lMgr jo vI[afeI[pIjL Cwkdy hn. do lMgr qF mYN 1967 ivc vI dyKy sn pr hux ienHF iqMnF qoN bgYr iek hor vI sLurU ho cuikaf hY. irksLf cflk jo hr rojL lMgr Cwkx afAuNdy hn, AunHF dI lMgr hfl ivc bkfiedf igxqI kIqI jfdI hY qy pYsy vsUly jFdy hn. vydFqI sfihb jIE ieh ikhVy gurU bfby df clfieaf hoieaf lMgr hY? ies qy ikhVf hvflf nMbr lgfEgy?

dmdmI tksfl ny aMimRDfrI isMGF dy mnF ivc iek hAUaf pYdf kIqf hoieaf hY ik iksy vI smyN iksy vI kfrn iswK nUM iswKI dy pMj kkfrF qoN alLwg nhI hoxf cfhIdf. ihMdU vI jnyAU nUM iek imMnt vfsqy afpxy sLrIr qoN alwg nhI krdy. ijs iksy ny bfbf DMnvMq isMG nUM ryp dy kys ivcoN brI kIqf hY kI Aus ny gfqrf pfieaf hoieaf hY jF jnyAU. ijs sLRomxI kmytI dy mYNbr dI kfr ivcoN, aYksIizMt hox qoN bfad ivskI dIaF boqlF qy iek ax-pCfqI aOrq (vysvf df kMm krn vflI) dI lfsL imlI sI kI Aus ny vI gfqrf jF jnyAU pfieaf hoieaf sI. akflI pfrtI dy sfry dy sfry lIzr aMimRqDfrI vI hn pr njLfiejL pYsf vsUlx qy srkfrI jLmInF hVwpx kfrn iksy nf iksy kys ivc Psy jLrUr hn. ienHF lokF ny kI pihinaf hoieaf hY vydFqI jIE qusIN dwsx dI ikRpflqf krnI jI? ieh Cy ieMcI jF nON ieMcI ikrpfn jo isMGF nUM aMimRq dI dfq dyx qoN bfad pihnx dI pRyrnf idwqI jFdI hY kI iesy hI lMbfeI cuVfeI dI ikrpfn gurU goibMd isMG jI ny isMGF nUM pihnx vfsqy ikhf sI jF ies dy pihnx dI rvfieq AudoN peI jdoN aMgryjLF ny iswKF nUM inhwQy krn leI nvI cfl cwlI sI qy mhMqF dI shfieqf nfl ieh Coty sfeIjL vflI ikrpfn iswKF ivc pRcwlq kr idwqI geI. gurU goibMd isMG jI vyly qF ikrpfn dI lMbfeI sfZy iqMn Puwt sI jo vyly isr rwiKaf dy kMm afAuNdI sI.

pr aPsos qF ies gwl df hY ik Aupr vrnx kIqIaF jf cukIaF mhfn hsqIaF ny hI iswK kOm dI cVHdI klf dIaF ardfsF krnIaF hn qF kdoN pUrIaF hoxIgIaF? ieh avfjL hjLfrF torFto vwsdy iswKF dI qF hY hI, ho skdf hY igxqI lwKF ivc ho jfvy.

gurU pMQ df dfs,

gurcrn isMG (ijAux vflf) brYNptn




.