.


gurb^S isMG kwlw APgwnW

    Jan: 5. 2003 (KulHI icwTI)

    �� siqgur pRsfid ]

    kbIr aYsI hoie prI mn ko Bfvqu kInu ] mrny qy ikaf zrpnf jb hfiQ isDAurf lIn ]71]

    ivsLf=jUn 1998 nUM Relese krky vfps lYx dIaF KLbrF vfly guriblfs pfqsLfhI 6 dI, sRI gurU gRMQ sfihb dI ksvwtI qy prK ilKx df aqy, sRI akfl qKLq sfihb dI syvf ivc Byjx df kfrn ?-

isMG sfihb ig:joigMdr isMG jI �vydFqI�-(jQydfr? sRI akflqwKLq sfihb aMimRqsr)

 vfihgurU jI kf KLflsf . vfihgurU jI kI PLqih ]

inmrqf sihq bynqI hY ik, Auprokq ivsLy dy sbMD ivc dfsry dIaF jodVIaF df krmvfr vyrvf ies pRkfr hY jI:-

1- iKmf krnf jI ik, afp jI hYrfn hovogy ik ijs "guriblfs pfqsLfhI 6" (gRMQ dI punr sMpfdnF BfvyN bVIaF joKm BrIaF Gflxf nfl ijs df vyrvf qusF Aus gRMQ dI BUimkf ivc hI hY) nUM vfps lYx dIaF KLbrF qusF aKLbfrF ivc Cpvf idwqIaF sn[ iPr Aus gRMQ dI crcf CyV bihx df kI arQ ? dfs 1989 qoN sRI akfl qKLq dI syvf ivc inrMqr ilKdf af irhf hY ky, siqgurU nfnk sfihb jI dIaF imhrF nfl gurU bfxI dy aiDaYn qoN dfs nUM pRqK njLrIR afieaf ik, isK jgq siqgurU jI dy anUpm igafn qoN ies hwd qk lFBy jf cwukf hY ik, (isKLI vl ipwT ? qy) bRfhmxvfd pRqI sLrDf bxfeI jFdf hoieaf, muV AunHF hI prMprfvF df DfrnI bxdf jf irhf hY ijMnHF qoN htf ky, gurdyv jI ny, sfnUM sMq sUrmy bxfieaf sI. asIN ies scfeI vl vI ipT Pyr leI ik, sUrmy siqgurU nfnk sfihb jI ny 11 sfl dI Aumr ivc hI, afpxI bRfdrI dy bVy qkVy iekwT ivc, jnyAU pfAux afey bRfhmx gurU (kbIr bfmnu gurU hY jgq kf [[[[[) df mfno mOjU Auzfieaf hovy, ijs pRqI hjLfrf sflF qo, AunHF dy afpxy ipqf ipqfmf dI vI N apfr sLrDf bxI hoeI sI.

asIN ies scfeI dI vI koeI prvfh nhIN kr rhy ik, gurmiq-aigafnqf qoN bxy, rsm-irvfj ijnF ny hI "prMrfvF" rUp bRfhmxI Brm-jfl ivcoN hI kwZx leI, siqgurU nfnk sfihb sfry Bfrq dy Dfrimk asQfnF (qIrQF, mMdrF, msIqF, mwTF, zyiraF, iswD mMzlIaF afid) qy pwuj puwj ky, bRfhmx-gurUaF (sfD, sMq, isD, jogI, jMgm sryvVy afid sfiraF) dIaF purfqn prMprfvF-rUp purfqn krmkFzI rsmF df KMzn kIqf, ijnHF pRqI AunHF dI sLrDf hjLfrF sflF qoN bxI hoeI sI. siqgurU jI dI ies aiqaMq joKm BrI Gflxf nUM vI asIN ivsfr bYTy jo AunHF ny jfn lyvf KLqiraF Biraf hjLfrF mIl pYNzf mfr ky arb dysLF ivcly mwky smyq sfiraF ieslfmI gVHF dy sMcflk Drm afgUaF dI hjLfrF sflF dI bxI sLrDf dI prvfh nf kridaf AunHF nUM gurmiq gfzI rfh dy DfrnI bxfieaf sI. kI, qusIN vI eyhI cfhuMdy ho ik, asIN sfry hI, muVH AunHF hI ibvrjq krmkFzI rsmF irvfjF nUM afpxf Drm bxf leIey, ijnHF nuM siqgurU jI ny iswKI isDFq dy mihlF dIaF nIhF ivc Br-mukfieaf sI ? nfnk pMQIaF pRqI bxy ipafr siqkfr kfrn gurmiq igafn dI scfeI nUM mrdy dm qk, hr hflq ivc, Aujfgr krI jfx df bcn nBfAuxf jIvn df lksL imQ ilaf[. jdoN hI gurmiq ivroDI kfry df igafn huMdf hY qF, Aus nUM Aujfgr nf krn ivc, dfs afpxI afqmk mOq mMn bYTf hoieaf hY.

2- eyzI imhnq nfl ilKI pusqk nUM aCoply hI vfps lY lYxf dfs nUM Clfvf-nftk iks kfrn ho idwisaf sI ? ies bfry, imqI 29 nvMbr 2001 nUM quhfzI syvf ivc ilKI icwTI dy cOQy pYry dy (e) qoN (k) aDIn-pYiraF (Sub paras) ivc ivsQfr nfl iliKaf hoieaf hY. afp jI dI shUlq leI Aus icwTI df Poto Auqfrf vI nfl hI Byj irhf hF. ienHF (e) qoN (k) pYiraF ivc pUry hvfilaF nfl iswD kIqf hoieaf hY ik, quhfzI sMpfdnF vfly gRMQ ivrwuD dfs nUM koeI ros nhI sI, sgoN jy koeI duwK sI qF, iswKI dI Gfqk bx rhI Aus smwgrI hY jo Aus gRMQ duafrf sYNkVy sflF qoN inrMqr prcfrI jf rhI hY. jd Ausy hI gRMQ dy hor keI rUp ijAuN dy iqAuN dukfnF qy ivk rhy hn qF kyvl quhfzI sMpfdnf vfly gRMQ nUM vfps lYxf gMBIr zrfmf nhIN qF hor kI smiJaf jFdf jI ?.

(3)-ies pRQfie hor sLMikaF df vyrvf:-

(Au) jd AuhI gRMQ pMjfbI sfihq aiDaYn ivBfg pMjfbI XUnIvristI, pitaflf qoN 1997 ivc Cipaf, bjLfr ivc DVf DV ivk irhf sI qF Aucycy qOr qy Ausy guriblfs dI sMpfdnF dI quhfnUM iks kfrn loV peI ?

(a) dfs dIaF ilKqf ivruwD qF jlsy jlUs aqy BwuK hVqflF df cwkr vI cl irhf sI, pr qusF Auh gRMQ, ijs dI sMpfdnf df kfrj, sRI hirmMdr sfihb jI dy gRMQI isMG ny, Bfv qusF, ardfs krky gurdyv jI dy hukmnfmy-rUp asLIrvfd qoN afrMB kIqf, prkfsLn CpfeI Release smfgm afid sB kuJ sUrbIr KLflsf jI dI isrmOr pRbMDk jQybMdI ny nypry cfiVHaf, aqy iPr ijs gRMQ df smrpx vI mIrI pIrI dy mflk sfihb sRI gurU hirgoibMd sfihb jI dy 400 sflf pRkfsL-Auqsv qy AunHF smUh sLhIdF nUM kIqf ijMnNHf ny guriswKI dy bUty nUM surjIq rwKx leI sLhIdIaF pRfpq kIqIaF sn Aus pfvn pivwr bxfey jf rhy gRMQ nUM acncyq vfps ikAuN[[ ?

(e) ieh vI bVI vwzI alokfr gl jo awj qwk iksy vI hor gRMQ qy BfgF ivc nhIN sI afeI, ies gRMQ dy mwuZly siPLaF qy hI sRI akfl qKLq sfihb jI dy jQydfr, isMG sfihb rxjIq isMG qoN arMB hoey ky sfry isrmOr jQdydfr sfihbfn aqy pMQ ivc siqkfry hoey ivdvfnf dy 12 prsMsf pwqr vI lwgy hox dy kfrn ies gRMQ nUM qF sgoN iksy vI hflq ivc vfps nhIN sI lYxf cfhIdf ? iPr ieh Bfxf kI vriqaF ik-kyvl ies inmfxy kIr dy hI ilKx qoN Aus kiQq mhfn gRMQ guriblfs pfqsfhI 6 nUM vfps lYx dI KLbr aCoply hI aKLbfrF ivc iks kfrn af pRgt hoeI ? jLrUr koeI bVf gMBIr Byq hoxf hY?

(s)- ies sLMky dI invrqI leI guriblfs nUM hor vI iekfgqrf nfl piVHaf qF gRMQ ivclIaF bVIaF hI gMBIr aqy guriswKI df nfm insLfn imtf rhIaF AUuxqfeIaF njLrI cVHIaF .(afp jI dy bcnF anusfr) pRcIn kfl qoN isK-jgq ivc hrmn ipafrf bxy hoey ies gRMQ dI kQf dobfrF gurduafiraF ivc afrMB krvfAux dI ilLKqI XojnF dI smJ vI af geI. qusIN mOkf bxidaF hI ies guriblfs nUM gurU bfxI dI kQf qul drjf idvf dyx dI lflsf dy qF sgoN ilKqI Jlkfry ny mn bycYn kr idqf sI.

3- Bfvy srbMs kurbfn ho jfvy Gfq krI jf rhy ies guJy Byq dI scfeI qoN iswK jgq dy sUJvfn pMQ drdIaF nUM sucyq krnf smyN dI sB qoN jLrUrI mMg ho idwsI . gRMQ dy cfr aiDafie hI ilKy sn ik, gurbfxI dI ksvwtI qy ilKy jf rhyy gRMQ df akfr vzf huMdf jfipaf. ikAuNik ies gRMQ dI CpfeI df ijLMmF "isMG sBf iNeMtr nYsLnl amrIkf " ny ilaf hoieaf sI so AunHF dI slfh nfl cOQy aiDafie qy pihly Bfg dI smfpqI kr idwqI. pr jd sfihbjLfdf hirgobMd sfihb jI dIaF sLfdIaF dI JUT-iviQaf vfly pMjvyN aiDafie dy pihly aTF siPLaF dI gMBIrqf bfry, mfsk pwqr isK bulytn dy aYzItr aqy Auprokq vrxn SSI dy Convener s: hrdyv isMG jI sLyrigl nfl ivcfr sFJy kIqy qF AunHF ny Jwt hI awzry qOr qy pusqk ilKx dI slfh dy idwqI. CpfeI leI dyx qoN pihlF hyT ilKIaF jodVIaF nfl Aus pusqk df iqafr hoieaf KrVf afp jI dy drbfr ivc Byj irhf hF jI.

4- ies CotI ijhI pusqk ivcly qQ isK jgq nUM cikRq kr dyx vfly hn. dfs dy hwQoN ilKy iksy ivcfr qoN Auqyjq hox qoN sucyq kr rhy ies pfvn gurU-sLbd dI anmol icqfvxI sfnUM kdy nf ivwsry-"kTn kroD Gt hI ky BIqir ijh suiD sB ibsrfeI ] rqnu igafnu sB ko ihir lInf qf isAu kCu n bsfeI ]1{219}- inrxf ieh krnf hY ik dfs ny koeI dlIl siqgurU gRMQ sfihb jI dI mnsLf dy ivroD vflI qF nhIN ilKI ? murJf irhf iswKI df bUtf kdy eysy gurmiq igafn df DfrnI bx ky mihkF BrI guljLfr bx, sfry sMsfr qy sugMDIaF vMzdf irhf sI. pr gurbfxI-gurUsLbd-igafn vl ipwT krvfeI rKx vflIaF prMprfvF , gurmiq qoN ivroDI Drm-krmF pRqI bxI cMdrI "sLrDf", jo gurU nfnk sfihb jI dy igafn dy muZly vYrI "bRhmx"-vfd ny, sfzy jIvn ivc vfVIaF hoeIaF hn ijs qoN asIN gurmiq dy aslI aMimRq-"nwnk aMimRqu mnY mfih pfeIaY gur prsfid ]{1238} dy QF Aus pfxI nUM aMimRq jl mMn ky culIaF Brdy rhy ijs dI sPLfeI sMn 1643 qoN dy nhI sI hoeI. hux sLfied siqgurF ny ikzy ku KLqry df GiVafl KVkfieaf jo kRoVF dmVy Ausy kiQq aMimRq jl dI sPLfeI qy KLrcy jf rhy hn jo pqf nhIN ikho ijhy mYl qoN kdoN df dUsLq ho cuikaf hY ?

jodVI hY ik, pihlF afp Aus KrVy nUM guhu nfl pVHo jo ies icwTI dy nfl hI afp jI dI syvf ivc puwj cuwkf hY. iPr--"hoie iekqR imlhu myry BfeI duibDf dUir krhu ilv lfie ] hir nfmY ky hovhu joVI gurmuiK bYshu sPf ivCfie ]1] {1185} anusfr kuJ suihrd aqy inrpwK gurmuK ipafry juV bYTo aqy zyrfvfdI prMprfvF qoN inrlyp rihMidaF TIk inrxf kro. scu nUM lukfeI rwKx ivc gurU nfnfk sfihb jI dy -"afid scu",-"siq siq siq sfcf ]" nfl inrMqr TwgIaF mfrI rwKx vflf koJf Xqn CwzIey . scu dI pCfx af geI hY. sfry Jfky lfh ky afpxI Bwl kbUlL kr lYxI kyvl sUrmqfeI hI nhIN sgoN -JUTu JUTu JUTu JUTu dunI gumfnu ]1]{1137} nUM BfjVF pf ky siqgurU jI dIaF KLusLIaF dy pfqr vI bxnf hovygf. suihrdqf nfl ivcfro ik, tOhVf sfihb dI agvfeI ivc drbfr sfihb dy krmcfrIaF ny (sMq ispfhI mfsk pwqr dy sMpfdk, prlok isDfr cuwky igafnI Bgq isNG jI dy hwQIN) suwk cuwkI byrI dy QF, kMzy lwgx qoN bcI rihx vflI nvI byrI lgvf ky, scu dy drbfr ivc JUT dI pUjf df awzf kfiem rwK ky, kI iswKI df muKVf AuwwjWl kIqf hY ik jF [[[[[[[? .

5- loV smJo qF afpxf aMg smJ ky ies dfsry nfl Pon qy ivcfrF kr lYxIaF . dfs ny inrol siqguuruU jI dI bfxI qoN imlIaF syDF qoN aqy vrqdy af rhy BfixaF dy aDfr qy afpxI qwuC bwuDI anusfr kuJ spwsLt scfeIaF quhfzI ivcfr gocrIaF kIqIaF hn aqy gurmiq anusfr sJfvF dI bKLsL leI ByjIaF hn. pr ho skdf hY pihlF vFg hI jfx buwJ ky koeI by-surf sLor sLrfbf KVf kr idwqf jfvy. so smy dI njLfdk nUM smJ ky bVy TMzy idmfgL aqy suihrdqF nfl siqgurU jI dy hukmF dI CF ivc inrxy lYxy hoxgy. vyiKAu ikqy zyrfvfdI soc dy dbf aDINn dUjf rfh nf PV bihxf. zrfivaF dbfikiVaF qy AuWqr afAux nfl sgoN ieh pusqk dUxy cOxy josL nfl CpxI hY aqy sfry sMsfr dy isKF dy GrF qk pucfeI jfx vflI kOmI syvf ivc sMsfr dI koeI sLkqI rok nhIN pf skygI.N aigafnqf kfrn jF mUrK-dusLmnI kfrn sMBvqf vrqn vfly BfixaF dI sfrI ijLmyvfrI quhfzI afpxI hovygI jI. aMq ivc ies inmfxy dfsry dI hQ joV ky bynqI hY ik dfs nUM afpxf aMg smJo aqy afAu afpxy siqgurU jI dI TMZI suKdfeI CF hyT iml bYTIey aqy jodVIaF krIey:-

"sunhu byn�qIaf suafmI myry rfm ] koit apRfD Bry BI qyry cyry rfm ] duK hrn ikrpf krn mohn kil klysh BMjnf ] srin qyrI riK lyhu myrI srb mY inrMjnf ] sunq pyKq sMig sB kY pRB nyrhU qy nyry ] ardfis nfnk suin suafmI riK lyhu Gr ky cyry ]1] qU smrQu sdf hm dIn ByKfrI rfm ] mfieaf moih mgnu kiZ lyhu murfrI rfm ] loiB moih ibkfir bfiDE aink doK kmfvny ] ailpq bMDn rhq krqf kIaf apnf pfvny ] kir anugRhu piqq pfvn bhu join BRmqy hfrI ] ibnvMiq nfnk dfsu hir kf pRB jIa pRfn aDfrI ]2] qU smrQu vzf myrI miq QorI rfm ] pflih aikrqGnf pUrn idRsit qyrI rfm ] agfiD boiD apfr krqy moih nIcu kCU n jfnf ] rqnu iqafig sMgRhn kAuzI psU nIcu ieafnf ] iqafig clqI mhf cMcil doK kir kir jorI ] nfnk srin smrQ suafmI pYj rfKhu morI ]3] jf qy vICuiVaf iqin afip imlfieaf rfm ] sfDU sMgmy hir gux gfieaf rfm ] gux gfie goivd sdf nIky kilafx mY prgt Bey ] syjf suhfvI sMig pRB kY afpxy pRB kir ley ] Coiz icMq aicMq hoey bhuiV dUKu n pfieaf ] nfnk drsnu pyiK jIvy goivMd gux iniD gfieaf ]4]5]8] {547}

hoeIaF sfrIaF BuwlF dI iKmf df jfck. gurmiq anusfr jIvn bqIq kr rhy gurmuKF dI crn DUV,

dfsrf

gurbKLsL isMG


not:- srdwr gurbKS isMG kwlw APgwnw dy bhuqy lyK Cp rhIAW jW Cp cu`kIAW pusqkW ivcoN lY ky pwey jWdy hn[ m~Kx isMG puryvwl[

.