.

hukm nfimaF bfry qwQ


(pRo[ ieMdr isMG 'Gwgf')


gurmiq dI soJI rwKx vfly, ieiqhfs pVHn vfly sucyq pfTk jfxdy hn ik sfzy qKLqF dy jQydfrF dI koeI ividak Xogqf anusfr ahudy nhIN idwqy jFdy. Drm Kyqr ivc ienHF dI koeI mhwqvpUrn pRfpqI BI nhIN huMdI pVHy-ilKy iswK nOkrI, ivAupfr jF dukfndfrI afidk vwl cly jFdy hn. bhuqy irtfier bjLurg gurduafrf kmytIaF qy kfbj ho jFdy hn. rihMdy byrujLgfr lok rfjNnIqI ivc iksy vI rsqy dfKLl hox leI koisLsL krdy hn. sB qoN aKIrlf qbkf Drm asQfnF dI syvf-sMBfl qy, pfTI, gRMQI, kQf, kIrqn krky inrbfh krn dI koisLsL krdf hY. sLROmxI kmytI ivc isLPfrsLI aqy jI hjLUrIey lokF dI Brmfr hY. ijs dI vwzI isLPfrsL hovy qy isry df cfplUs hovy EhI nOkrI ivc itikaf rih skdf hY, qrwkI kr skdf hY. anyk pRkfr rfjsI byeImfnI ivc grk hoey lIzr qKLqF dy jQydfrF dI inXukqI krdy hn. ieh ivcfry iPr srks dy jfnvrF vFg iswKI dI styj qy hr rojL qmfsLf krky lokF df KUb mnOrMjn krdy hn. byaMq kMm gurmiq qoN Ault ho rhy hn, jQydfr GUk suwqy rihxgy. pr jdoN koeI rfjnIqIvfn iesLfrf kry qF vPfdfrI lYx leI Jwt "hukmnfmy" jfrI krn lwg pYNdy hn. isrdfr gurbKLsL isMG kflf aPgfnf dy sbMD ivc vI eyhI kuwJ hoieaf hY. pMQ ivc vfpr rhIaF mnmqF, kurIqIaF df sMKyp sfr hfjLr hY:-


hyTF kuwJ ku vMngI mfqr afp sB dI jfxkfrI leI tUkF hfjLr hn
1[ gurU kfl smyN iksy ivakqI ivruwD siqgurU jI ny hukmnfmf jfrI nhIN kIqf.
ipQI cMd, sRI cMd, DIr ml, rfm rfey, jhFgIr, sLfh jhfn aqy aOrMgjLyb ivruwD vI nhIN.
2[ pihlI vfr pRo[ gurmuK isMG nUM (1887) pMQ ivcoN Cykaf, 1995 ivc vfps ilaf.
3[ BfeI qyjf isMG BsOV vfly nUM dsm gRMQ, ardfs bfry mqBydF kfrn 1928 nUM Cyikaf igaf.
4[ jYqo morcy vkq (1923) guridafl isMG iswKF nUM mrvf pkVvf irhf sI, Cyikaf igaf.
5[ jLfq-pfq ivroDI huknfmf jfrI kIqf igaf 1936 ivc.
iswK rihq mrXfdf bfry
6[ iswK rihq mrXfdf pMQk Bfvnf dI qrjmfnI krdI hY, sfrIaF jQybMdIaF dy muKI sLfml hoey
7[ ies ivc jQydfr mohx isMG akfl qKLq, ig[ awCr isMG hYWz gRMQI drbfr sfihb sLfml hoey.
8[ lgpg sfry zyrydfrF ies mrXfdf nUM mMnx qoN ienkfr kIqf. AunHF zyrydfrF nUM sjf ikAuN nhIN idwqI geI?
9[ akfl qKLq dy smfnFqr afpo-afpxIaF mirafdfvF bxf leIaF. iPr vI jQydfr suwqy rhy koeI kfrvfeI nf kIqI ikAuN?
10[ 1994 ivc joDF mnsUrF ivKy nvIN iswK rihq mrXfdf iqafr krky jfrI kIqI geI. srbjoq isMG bydI qy tksfl vfly mohrI sn. koeI kfrvfeI nhIN kIqI. pr ikAuN jQydfrF cuwp vwtI? (AusdI kfpI hfjLr hY)
11[ tksfl vfly afpxIaF ikqfbF ivc kUV pRcfr krdy hn, koeI aYksLn nhIN ikAuN? Poto kfpIaF hfjLr hn.
12[ vIh sfl qoN tksfl vfly lokF nUM gumrfh kr rhy hn ik jrnYl isMG jIvq hY afKky ikAuN?
13[ ky[pI[aYWs[ igwl aqy Ausdy sfQIaF nUM tksfl vfilaF mihqy isropy idwqy duwD Ckfieaf. ky[pI[aYWs[ igwl jo iswKF dI nslkusI krn vflf puils aPLsr hY. akfl qKLq KfmosL ikAuN?
14[ iswKF dI qbfhI krn vfly, byaMq isMG muwK mMqRI, ky[pI[aYWs[ igwl, ajIq isMG sMDU nUM pMQ ivcoN Kfrj nf kIqf igaf ikAuN?
15[ BfeI gurdyv isMG kfAuNky dy kfqlF nUM bfdl ny sjf nf hox idwqI irport dbf leI. jQydfrF ny bfdl ivruwD kfrvfeI ikAuN nf kIqI?
16[ jsvMq isMG KflVf dy kys nUM bfdl ny koeI aihmIaq nf idwqI kfql bc gey. ies kys bfry qKLqF dy jQydfrF nUM bfdl qy dbfE pfAuxf cfhIdf sI pr kuwJ nf kIqf igaf ikAuN?
17[ bydoisLaf nUM kql krn vfly pulsIaF nUM bfdl ny bcfieaf. jwQydfr suwqy rhy.ikAuN?
18[ jsits kuldIp isMG vwloN kfiem pIpl kimsLn bfdl ny bMd krvfieaf ikAuN?
19[ akfl qKLq qy bixaf akflI dl qoV ky bfdl ny pMjfbI pfrtI mogy bxf idwqI ikAuN?
20[ 1994 ivc akflI dlF nUM KLqm krky iewk dl bxfieaf igaf, myl nf hoieaf. sgoN BfeI mnjIq isMG jQydfr nUM byiewjLq kIqf igaf ikAuN?
21[ 1999 ivc pMQk eykqf vfsqy bfdl ny iPr huknfmy dI AulMGxf kIqI. koeI aYksLn nf ilaf igaf ikAuN?
22[ bfdl dI srkfr dy vjLIrf-cyarmYnF ny irsLvq dy irkfrz qoV idwqy. jQydfr GUk suwqy rhy ikAuN?
23[ blbIr isMG pMnU sInIar mIq pRDfn aYWs[jI[pI[sI[ dI gwzI ivcoN sLrfb imlxI (XU[pI[) ikAuN?
24[ bfdl ny cMdrf suafmI qoN hvn krfey iqlk lgvfey, pYrIN ipaf, mUrqIaF pUjIaF. kfrvfeI ikAuN nhIN kIqI?
25[ bIbI suirMdr kOr (pqnI bfdl) afsLUqosL nUrmihlIey dy pYrIN peI. ikAuN?
26[ keI akflI lIzr Binafry vfly nUM mwQf tykx gey. ikAuN?
27[ pMj sfl duhrfn pMjfb dI koeI mMg nf mnvfeI, sB Bulf idwqIaF.ikAuN?
28[ iBRsLtfcfr dy dosLF ivc Psky pMQ KLqry ivc hY df hokf dy irhf hY, jQydfr spwsLt krn ky bfdl qy kys bxn nfl pMQ KLqry ivc hY ikvyN?
29[ bfdl dI 35 arb rupey dI jfiedfd ikvyN bxI? jQydfrF kdI nhIN puwiCaf. ikAuN?
30[ DnvMq isMG dy kys ivc jQydfr vydFqI KLud ienvflv hY (sLfml irsLvq ivc) ikAuN?
31[ pUrn isMG vwloN ivsLv iswK kOsl df KLfqmf kIqf igaf. ikAuN?
32[ BfeI mnjIq isMG vwloN awjqwk ivsLv iswK kONsl df ihsfb nhIN idwqf igaf. ikAuN?
33[ anMdpur sfihb vflf mqf akflI dl ny ikAuN Cwizaf?
purfqn gRMQF bfry
34[ purfqn ieiqhfsk gRMQF ivc bhuq imlfvt hY soDx df koeI Auprflf nhIN hY. ikAuN?
35[ iesy kfrn ig[ pUrn isMG iswKF nUM lvkusL dI aOlfd kih irhf hY. Aus nUM roikaf ikAuN nhIN?
36[ ig[ pUrn isMG ny nfnksLfhI kYlMzr do sfl leI lyt krvf idwqf, iPr lfgU ikvyN hoieaf?
37[ bIbI jfgIr kOr, ig, kyvl isMG, BfeI mnjIq isMG ivruwD pUrn isMG vfly hukmnfmy vfps ikvyN ho gey?
38[ pUrn isMG nUM akfl qKLq qoN qurMq htf ky drbfr sfihb df hYWz gRMQI ikvyN lf idwqf igaf?
39[ ig[ pUrn isMG awjqwk jQydfrF dIaF mIitgF ivc sLfml ikAuN nhIN huMdf?
40[ akflI qy iesy df iewk ihwsf aYws[jI[pI[sI[ akfl qKLq nUM afpxy inwjI muPfd leI vrq rhy hn, ikAuN ?
41[ aYWs[jIpI[sI[ df pRDfn jF mYNbr rfjsI ahudy lYNdy hn? ikAuN?
42[ rfjsI bMdy Dfrmk bMidaF dI inXukqI ikAuN krdy hn? ikAuN?
43[ dsm gRMQ bfry inrxf krn leI jQydfr ny aYWs[jI[pI[sI[ nUM hukm idwqf sI. iqMn sfl pihlF pr AuhnF koeI kfrvfeI nf kIqI. jQydfr qy (ny) aYksLn ikAuN nf ilaf?
44[ aYWs[jIpI[sI[ dy hukm idqy jfx dy bfvjUd jQydfrF dI inXukqI brKfsqgI aqy ividak Xogqf bfry inXm ikAuN nhIN bxfey ?
45[ aYWs[jIpI[sI[ vwloN iswKI dy pRcfr vfsqy pMjfbI, ihMdI qy aMgryjLI aKLbfr ikAuN nhIN kwiZaf jFdf. sYtylfeIt cYnl ikAuN nhIN ilaf jFdf?
46[ piqqpuxy aqy nisLaF nUM rokx leI aYWs[jIpI[sI[ nUM afdysL ikAuN nhIN idwqf jFdf?
47[ drbfr sfihb dI mrXfdf iswK rihq mrXfdf muqfbk ikAuN nhIN hY?
48[ drbfr sfihb ivc bIbIaF nUM kIqrn aqy sPfeI syvf ikAuN nhIN krn idwqI jFdI?
49[ jQydfrF leI vwKo-vwKry ivisLaF dy mfhr qy pUrf ivBfg ikAuN nhIN hY?
50[ idwlI dIaF duKafrIaF iswK bIbIaF nfl jQydfr ny KLud burf slUk kIqf ikAuN?
51[ zyrdfrF vwloN Cpy gutky, poQIaF ivc byaMq mnmq hY pfbMdI ikAuN nhIN lfeI jFdI?
52[ kwcIaF DfrnfvF lf ky zyrydfr gurbfxI df inrfdr kr rhy hn ikAuN?
53[ dsm gRMQ, gurU gRMQ dy brfbr pRkfsL krn vfilaF ivruD kfrvfeI ikAuN nhIN kIqI ?
54[ iswK ieiqhfs dy somy lyKk sohx isMG sIql (5 Bfg, 1981, lfhOr buwk sfp luiDafxf) ies ikqfb ivc guriblfs pfqsfhI 6 bfry sKq itwpxIaF krdf hY, Aus ivruwD koeI kfrvfeI nhIN hoeI ikAuN?
55[ 1993 ivc zf[ ipafr isMG dI ivvfdq pusqk vfsqy BfeI mnjIq isMG jQydfr ny ivdvfnF dI kmytI bxfeI sI. pr vydFqI ny ivdvfnF dI kmytI ikAuN nhIN bxfeI?
56[ zf[ psLOrF isMG kYnzf invfsI dy ivvfdq QIss bfry zf[ KVk isMG, gurqyj isMG qy gurdrsLn isMG iZwloN nUM swdky ivcfr kIqI jQydfr ny, pr hux ikAuN nhIN ies qrHF kIqf igaf?
57[ amrjIq isMG gryvfl dy ivvfdq lyK dI pVcol vfsqy XUnIvristI dy ivdvfnF dI kmytI bxfeI sI. zf[ gurmfn kOr pMjfbI XunI[ zf[ drsLn isMG pMjfb XUnI[ zf[ blvMq isMG gurU nfnk dyv XUnI[. iPr vydfqI ny aijhf ikAuN nhIN kIqf?
58[ s[ gurbKLsL isMG kflf aPgfnf dIaF pusqkF dI prK vfsqy ivdvfnF dI kmytI bxfAux qoN ienkfr iks afDfr qy kIqf igaf?
59[ aYWs[jIpI[sI[ dy nfmjd kIqy s[ gurqyj isMG jdoN 10 meI nUM akfl qKLq puwjy qF jQydfrF AuhnF aqy sfQI ivdvfnF nUM imlx qoN ienkfr kIqf ikAuN?
60[ ds pusqkF ivcoN kyvl Cy lfeInF ieqrfjXog lwBIaF pr pfbMdI sfrIaF ikqfbF qy ikAuN ?
61[ kYnyzf ivKy vIzIE kfnPrMs krn leI KLud hI ikhf qy KLud hI mukr gey ibnF kfrn dwsy, pr ikAuN?

62[ gurbKLsL isMG dI skfieq krn vfilaF dy nfm dI ilst mMgI geI pr nhIN idwqI geI pr ikAuN?
63[ 10-4-2003 nUM s[ gurbKLsL isMG df poqrf ieMdrbIr isMG hor smF mMgx vfsqy igaf. jQydfr dy pI[ey[ ny icwTI lY ky jQydfr nUM idqI pr jQydfr ny koeI gwl nf suxI. ikAuN?
64[ s[ gurbKLsL isMG df isDFqk kfrj BfeI kfnH isMG nfBf dy lYvl df hY. cfhIdf qF ieh sI ik jQydfr AunHF nUM snmfinq krdf. pr isqm jrIPI vyKo isDFqkfr guriswK nUM ienfm imilaf pMQ ivcoN Kfrj. ikAuN?
65[ jQydfr vydFqI dI sMpfdq kIqI pusqk guriblfs pf[ 6 ivc Gor apmfn siqgurU jI df. qy vydFqI iPr BI mhfn hY. ikAuN?
66[ sfry jQydfrF dI jfiedfd agr pVqflI jfvy qF ieDr BI bhuq kflK njLr afvygI. pVqfl ikAuN nhIN kIqI jFdI?
67[ s[ gurqyj isMG koloN pRoPYsr dI pdvI vfps lYx bfry ibafn ikAuN? gurqyj isMG ny aysf koeI vI burf kMm nhIN kIqf, iPr Aus ivdvfn guriswK nUM apmfnq ikAuN kIqf jf irhf hY.
(pusqkF pypr sbUq hfjLr hn)




.