.

nrk surg kI hY? (iksLq pihlI)

ieMdr isMG Gwgf (pRo:)

mnuKqf dy scy rihbr, mhfn prAupkfrI, Brm nfsk, swc kI bfxI Aucfrn krn vfly sfry bMDnF qoN mnuKqf nUM mukq kr dyx dI jugqI jfnx vfly, siqgurU nfnk sfihb jI ny akflI bfxI duafrf swc Drm df AupdysL idqf. siqgurU jI dI imknfqIsI sKsIaq duafrf lokI Brm jfl ivcoN DVfDV inklx lgy. ijnF lotyiraF ny Drm df colf pihn ky, Drm dI afV ivwc, Boly Bfly ivakqIaF nUM sdIaF qoN luwitaf qF hY hI sI, sgoN igafn, ividaf hfsl krky agy vDx qy sfry pfp krky BI roikaf. Auh ikvyN brdfsq kr lYNdy, ik hr iensfn apxI hoxI df mflk Kud bx jfvy? gurU nfnk sfihb dI bfxI pVky prmysr nfl isDf rfbqf kfiem kr lvy. jy ikqy iehnF kohlU dy bld bxy lokF dIaF awKF qoN, aiganqf dI pwtI Auqr geI, qF ieh sfzI gulfmI krnI BI bMd kr dyxgy. qF qy sfied juMmyvfrIaF df kohlU ikqy sfnUM hI iKwcxf nf pY jfvy. apxI aYsL pRsqI bxfeI rwKx leI, muPqKory cflfk lokF ny, iensfn nUM gulfm bxfeI rwKx leI, Aus nUM KOPjLdf krky, KUn psIny vflI kmfeI hVwp kr leI, axigxq qbfhkuMn qrIky hoNd ivwc ilaFdy. iehnF nfXfb nuKisaF ivcoN iek, krUrqf dI isKr, "nrk surg" dI klpnf BI sI.

pOrfxk kQf khfxIaF ivwc, ijs surg dI mnmohk suMdrqf ibafn kIqI geI hY, Aus df sMKyp sfr ies qrHF hY. pihloN qF ieh pqf hovy ik ihMdU gRMQF ivclf surg, ihmflf dIaF cotIaF qy siQq hY. lwCydfr sLbdfvlI ivc iliKaf igaf hY, ik iksy Aucy mMzl ivc iek aflIsLfn jgHf hY. Aus ivwc dfKl hox leI bhuq kTn pRIiKaF nUM sPlqf sihq pfr krnf pYNdf hY. AuQy puwjx qoN pihlF ijMdgI ivc kIqy dfn puMn df lyKf joKf rwb dy ihsfbdfn "icwqr gupq" krky irpot pysL krdy hn. irpot pVHn qoN bfd Drmrfj sbMDq pRfxI nUM surg ivc dfKl hox dI iejfjq qF dy idMdf hY, pr nfl hI rihx dI smF sImf insicq kr idMdf hY. aKy mnuK dy kIqy dfn puMn dy vwty ivc iek idn, iek mhInf, iek sfl, jF vwD Gwt dI pRvfngI imldI hY. imQy smyN qoN bfd mnuwK nUM surg ivcoN kZ idqf jFdf hY. klpq surg lok ivc, koeI ivakqI AupjIvkf leI kMm nhIN krdf. ieko Auqm kMm hY, aXfsI, ivlfsqf, aYsL pRsqI. ikAuNik surg df rfjf ieMdr dyv isry df ivlfsI drsfieaf hY. ieMdr dy isMGfsn nUM aqI KUbsUrq dsidaF ibafn kIqf igaf hY ik ieQy ibrfjmfn, ieMdr duafly mnmohk sfj vjdy hn. ieqr Pulyl dy Puhfry cl rhy hn. aDnMgIaf KUbsUrq aOrqF (prIaF) ieMdr duafly Jurmt pfeI rKdIaF hn. nfc klf ivc pRbIn apCrfvF, ivlfsqf vfly hfvBfv krdIaF, awDkjy gdrfey jobn ivc msq, klolF krdIaF QkdIaF hI nhIN. ieMdr dyv aqy horsMgI dyvIaF dyvqy, keI keI GVy sLrfb (somrs) dy pI jFdy hn. ijs nUM bxfAux dI ivDI dyviqaF dy syvk hI jfxdy hn, jo bhuq hI KUsbUdfr aqy anMdq krn vflI hY. sLrfb dy nfl Kfx vfsqy dyviqaF dy mn BfAuNdI vsqU hY, gfvF bldF df anyk pRkfr iqafr kIqf igaf suafdlf mfs. rwjky zkfr mfrn qoN bfd iPr dyvIaF dyvqy jUaf BI Kyzdy hn. Drmrfj (?) df puwqr XUiDstr mhFBfrq kQf ivc jUaf Kyzdf drsfieaf hY, ijs ivc rfj Bfg, qy smyq pqnI doRpdI dy, sB kuJ hfr jFdf hY. Aupr vrixq mnmohk njfry nUM mihsUs krky hI mn aMdr JrnftF Puwtx lgdIaF hn. surg dy njfry pV suxky, hr iek iensfn df mn iksy BI kImq qy, ies surg ivc phuMcx leI ivafkul ho jFdf hY. bhuqI kImq Auqfr ky DrqI qy bxy aijhy surg (nfc Gr pwb klwb) df suK lokI mfxn df jqn BI krdy hn.

aijhf suhfvxf surg pRfpq krnf koeI sOKI Kyz nhIN hY. jy hr aYry gYry dI phMuc AuQy ho geI, iPr Auh surg ikvyN rih skygf? ies supinaF dI KUssUrq dunIaF ivc puwjx vfsqy dfn pRmuK sfDn pRcfiraf igaf. grIbF kol dfn krn leI Dn pdfrQ qF koeI huMdf nhIN, iPr Auh dfn iks vsqU df kry? GbrfAux dI jrUrq nhIN hY, Auh apxI jvfn aqy sohxI pqnI nUM, gihxy kpVy nfl sjf sMvfr ky, iqafr krky imwQy idn Drm mMdr (?) ivc puwj ky apxI arDaMgI (jIvn sfQI nUM bRfhmx pujfrI dy arpx kr dyvy. nfl XQf sLkq sonf cFdI, bsqr anfj BI ivDI pUrvk dfn kry. aijhf mhFdfn kIiqaF surg dI iewCf rKx vfly lokF dI sUcI ivc, pRfxI df nfm ilK ilaf jFdf hY. sfied nMbr lg hI jfvy. apxI bfrF sfl qoN Gt Aumr dI bytI (kMinaF dfn iesy pfp krm ivcoN prgt hoieaf hY) BI bRfhmx pujfrI nUM arpx kIqI jf skdI hY. dyv dfsIaF, rfm jxIaF, jogxIaF, iesy pRQf df iek rUp hn.

jo lok ies qrF dy dfn nhIN kr skxgy AuhnF leI surg ivc puwjx df rfh aqI ibKVf qy kTor hY. jy Auh surg dI iewCf rwKdy hn, qF keI jnmF qk vrq rKxy, qIrQ iesLnfn krny, sfDUaF bRfhmxF dI pUrI qn dyhI nfl hr qrf syvf krnI. DUxIaF qfpxIaF, jlDfry krny, clIhy ktxy, monDfr lYxf, srIr dy aMg qk ktvf dyxy … . sdIaF qk anyk ksLt Bogdy rihx qoN bfd sfied kdI surg ivc jfx df sbwb bx hI jfvy. hF amIrF leI surg pujx df rfh kuJ suKflf hY. Auh kyvl dfn dy bl, surg pRfpq kr skdy hn. isry dy amIrF (rfijaF) leI asLv myD Xwg (GoVy dI kurbfnI) gAU myD Xwg, mnusL myD Xwg, sfiraF df mfs irMn ky, pkf ky mMqrF duafrf pivwqr krky, sBny Kfxf huMdf hY. Xwg df smF inscq krnf bRfhmx dI mrjI qy inrBr hY. sfry smyN duhrfn dfn krI jfxf huMdf hY. sMpUrxqf vkq rfjy qoN jo cIj BI bRfhmx pujfrI mMg lvy Auh dyxI jrUrI hY. puwqrI, pqnI qy rfj qk BI dfn kr dyyvy. jy pujfrI cfhy qF asIm smyN qk rfjf glfm bx ky Aus dI syvf krdf rhy. iPr BI kI pqf surg df mflk ieMdr quhfnUM AuQy pujx dyvy ik nF? Auh rukfvtF BI qF bhuq KVIaF krdf hY. jy koeI hor ivakqI AuQy puj ky rfj df mflk bx igaf, qF ieMdr nUM qF afpxf isMGfsx qy rfj suK iqafgxf pY jfeygf. ies leI Auh iksy df Xwg sMpUrx hox hI nhIN idMdf.

iek hor lfjuafb nKsf surg dy rfh dI dws pfAuNdf pRqIq huMdf hY. iensfn jMglF ivc, phfVF dIaF guPfvF ivc, brP lwdIaF AUcIaF cotIaF qy, mfrU ryq QlF ivc, anyk jnmF qk, hjfrF sfl ibnF kuJ KfiDaF aKMz qpwisaf krnI. iek lwq dy Bfr Kloxf, puwTy ltkxf, pfxI ivc Kloqy rihxf, srIr nUM sukf ky ipMjr bxf lYxf. jF iPr rfvx vFg apxf hI isr ktky dyvqy agy Byt krnf, isvI rfjy vFg, bfj rUp ivc afey Bgvfn nUM apxf sfrf qn kwt kwt ky Kuaf dyx. ibkrmfjIq rfjy vFg qyly dy kVfhy ivc apxy srIr nUM rojfnf ql ky dyvqy nUM KuaFdy jfxf… . ho skdf hY kdI surg pujx dI rfhdfrI iml hI jfvy. ikAuNik iehnF rfhF ivc BI agy bhuq aOKIaF GftIaF hn. qp krdy ivsvfimwqr dI qpwisaf BMg krn vfsqy ieMdr ny mohxIaF kfmxIaF Byj idqIaF. AuhnF apxy rUp aqy jobn dI sLkqI nfl hmysLF hI irsLIaF dI smfDI BMg kIqI hY. qy Bgq surg suK qoN vMicq ho jFdf hY. iehnF apCrfvF ivcoN AuGVvyN nfm hn; rMBf, AurvsI, mynkf afid. iehnI prIaF ny surg leI qpwisaf kr rhy, anyk sfDUaF dIaF byVIaF mMJDfr ivc zobIaF. jy koeI hTI sfDU jF dfnI rfjf iehnF kfmxIaF duafrf kfbU ivc nf afvy, qF ieMdr dyv jI apxy vzy Brf ivsLnUM dI shfieqf pRfpq krdy hn. ivsLnUM Cl kpt nfl sB kuJ mlIaf myt krvf idMdf hY. TIk hI qF hY, kOx rfjf apxf suK afrfm, mfn vizafeI, qfj qKq, lwKF imrg nYxIaF, surgprIaF nUM iqafgxf cfhygf? ikAuN iksy nUM apxf suafmI bxfeygf, qy Kud gulfmI svIkfr krygf? asMBv.

hux jrf nIJ lf ky dUjf pwK ivcfro. dfn puMn dy jbrdsq pRcfr pRBfv sdkf bRfhmx jfqI df iesy DrqI mfqlok ivc surg bixaf hoieaf hY. pujfrI sLRyxI hjfrF sfl qoN hQIN ikrq krn nUM iqlFjlI dy cukI hY, pr sfry ikrqI lokF qoN vwD afrfm BrI ijMdgI bqIq kr rhI hY. bRfhmx ny kdI dfn puMn nhIN kIqf, qpwisaf nhIN kIqI, qIrQ brq nhIN kIqy, jwg nhIN kIqy. iPr iehnF nUM kdI iksy puwCx dI ihMmq nhIN kIqI ik qusIN afpxy leI surg jfx df pRbMD ikAuN nhIN kr rhy? jF iPr lokF dI akl nUM ijMdry vjy hoey hn, jo socdy hI nhIN. Blf soco bRfhmx pujfrI ikAuN vfDU kst Jwlx, jdoN ik sfry surg vfly suK ieQy hI pRfpq hn. nfly pujfrI qF cMgI qrF jfxdf hY ik ieh qfxf bfxf iek Clfvf hY, Boly Bfly lokF dI ikrq nUM lut ky aYsL krn leI.

dUjy bMny ijs ivakqI ny jwg dfn, qpwisaf afid nhIN kIqI Auh Gor pfpI hY. surg bfry qF Auh mn ivc iKafl qk nf ilafvy. hF kuMBI nrk dy iBafnk sjf kyNdr, qsIhy dyx vfly jmrfj dy anyk nOkr, Aus df ieMqjfr kr rhy hn. iehnF nrkF df bfr bfr hr roj cyqf krfieaf jFdf hY. aMq kmjor mn vflf mnuK ivafkul hoieaf bRfhmx pujfrI dy crnI Zih pYNdf hY. "dyvqf jI * jo kuJ myry kol hY, sB lY lvo, pr mYnUM kuMBI nrk qoN bcf lE. "curfsI lwK jUnF qoN kZ lvo , kl jug dy klysLF qoN AuBfr lvo" pMizq jI muskrf ky pYrf Aupr izgy syvk dy isr qy hwQ Pyrdy hoey mDur afvfj ivc boldy hn, "bytf koeI iPkr nf kr, qyry sfry duK klysL mYN afpxy isr lY lvFgf. ijvyN asIN afKIey AuvyN krdf jfvIN…" iPr kI sI gulfmI sLurU ho geI. Bolf iensfn DrqI qy hI, iesy jnm ivc, nrk vrgI ijMdgI bqIq krn lg ipaf. hor vwzf isqm vyKo, aOrqF nUM surg ivc jfx dI afm hflqF ivc afigaf nhIN hY. jmIn, Gr, DIaF puwqrF qy iesqrI df hwk nhIN hY, ies leI Auh dfn BI nhIN kr skdI. Auh pqI dI iek KRIdI hoeI vsqU vFg hY. aOrq BgqI qpwisaf BI nhIN kr skdI… . jF qy qIvIN bRfhmx pujfrI dI hvsL pUrI krn vfsqy hY, jF pqI dy mrn qy Aus nfl mr (sqI) skdI hY. jy kdI qIvIN bRfhmx dy GMumx Gyr ivcoN inkl ky, klpq surg ivc clI BI jfvy qF ieMdr dy aKfVy dI iek nfcI (vysLvf) hI bx skygI. irsLIaF, muMnIaF, dyviqaF dI hvsL puUrqI leI iek iKzOxf mfqr hI hovygI. jY jgdMby.

siqgurU nfnk sfihb scy pfiqsLfh jI ny, afigafnqf dy ies aMny KUh ivc izwgx qoN bcfAux leI, gurbfxI duafrf sfzf rfh rOsLn kr idqf. igafn dy nyqr bKs idqy. Drm dy nfm qy kIqy jf rhy anyk pfp krmF nUM jMqf dI kcihrI ivc nMigaf kr idqf. lokI mrn AuprMq cOrfsI lwK jUnF qoN mukqI aqy surg dI lflsf rKdy sn. nrk Gor dy duKF df nfm sux ky hI kMbxI iCV jFdI sI. prAupkfrI siqgurU jI ny pihlF kfrj afrMiBaf ik mnuKqf nUM jIvn ivc pfey gey axigxq bMDnF qoN mukq krnf hY. mrn qoN mgroN imlx vflI mukqI bfry iPr soc lvFgy, jIvn mukq hoxf bhuq jrUrI hY. gurU gRMQ sfihb jI dy rUp ivc iek mhfn cfnx munfrf jF lfeIt hfAUs, mnuKqf dy snmuK pros idqf. afAu jrf siqkfr sihq awKF Kohl ky, sLrDf Bfvnf nfl jIvn mukq mnuK bfry gurbfxI qoN puwC vyKIey:

1[ jIvn mukiq jF sLbd suxfey] scI rhq scf suK pfey]

suKdfqf duKu mytx hfrf] avru n sUJis bIjI kfrf] 1342

2[ jIvq pfvhu moK duafr] anBAu sbdu qqu inj sfr] 343

3[ mUey mUey jAu mukiq dy hugy mukiq n jfnY koielf] 1292

4[ ijsu nfmu irdY so jIvn mukqf] 1156

5[ so mukqf sMsfir ij guir Aupdyisaf] iqs kI geI blfie imty aMdyisaf] 519

6[ nfnk siqguir ByitaY pUrI hovy jugiq]

hsMidaf KylMidaf pYnMidaf KfvMidaf ivcy hovY mukiq] 522

Aupr vrixq prmfxf qoN ielfvf ies prQfie hor bhuq sbd mOjUd hn. ivsQfr BY kfrn sMkoc krnf ipaf hY. siqgurU jI ny spsLt qOr AupdysL krky, sfry nrkF afid dy zr Brm, mnF ivcoN kwZ swutx leI afiKaf hY. gurbfxI dI agvfeI pRfpq krky, sMjm vflI, ivkfrF qoN rihq ijMdgI bqIq krnI, vfihgurU nUM sdf cyqy rwKxf, guxF nfl BrpUr ho jfxf, iehI asl mukqI hY. bRfhmx vwloN lwut Ksut vflIaF anyk bMdsLF , krmkFzI byVIaF, gurbfxI dI vdfxI cot ny cknf cUr kr idwqIaF hn. sfry pfpF puMnF dy Bfr iswKF dy mnF qoN Auqfr ky, hOly Pwul bxf idwqf hY. ieh qF sI sMKyp sfr gurmiq ivwc jIvn mukq df. hux kuJ agoN ivcfr kr vyKIey ik gurbfxI pfp puMn bfry ies dy mUl sroq vydF bfry, kI agvfeI bKsdI hY, aqy nrk surg bfry kI syD idMdI hY ?

kQf khfxI bydI afxI pfpu puMn bIrfgu] dydy lYx lY lY dyxf nrik surig avqfr] 1243

Bfv aijhIaF kQf khfxIaF dI GfVq vydF rfhIN GVI qy prcfrI geI hY ik pfp ikvyN lgdf hY, Aus pfp nUM Auqfrn dy kI sfDn hn. dfn dyxf iek iDr ny qy lYxf dUjI iDr (pujfrI ) ny. nrk surg df sMklp aqy avqfrvfd df mUl sroq vyd hI hn.

byd kI puqrI isMimRiq BfeI] sFkl jyvrI lYhYafeI] 329

Bfv vydF df hI sfrMs ismrqIaF ivc ibafinaf igaf hY. mnuwKI smfj nUM anMq bMDn rUp byVIaF ivc jkV idqf igaf hY. AuproN Pryb ieh kIqf jf irhf hY ik ieh krmkFz, bMDn rUpI byVIaF nhIN hn , sgoN ieh qF suMdr kImqI gihxy jyvrfq hn, iehnF nUM ipafr krnf cMgy jfxnf. bMDnF qoN mukq krnf hI gurbfxI df mwuK pRjojn hY.

pOrfxk kQfvF ivc ijhnF dyviqaF dI pUjf krnI dwsI geI hY Auh qF Kud hI klpq hn aqy jIvn rfh qoN Btky hoey hn. ijhnF dyviqaF nUM surg dy mflk dwisaf igaf hY, Auh qF Kud hI lwKF pfp krdy prqwK njr afAuNdy hn. aijhy dyvI dyviqaF nUM gurbfxI ivc ikqy BI siqkfr nhIN idwqf igaf. hF iehnF vwloN kIqIaF mMd krqUqF ds ky mnuwK nUM sucyq bhuq vfrI kIqf igaf hY qFik afm mnuwK iehnF dI mUrKqf BrI by:mfihnI pUjf qoN bc sky. surg df rfjf ieMdr nUM imiQaf igaf hY, nyqr Kohl iDafn nfl vyKo, ieMdr bfry siqgurU bfbf jI kI drgfhI Purmfn Byj rhy hn:

1[ shMsr dfnu dyie ieMdru ro afieaf] prsurfm rovy Gr afieaf] 953

Bfv bdkfrI krn bdly ieMdr nUM srmnfk sjf imlI qy Auh ikqy mUMh ivKfx jogf nf irhf

2[ gOqmu qpf ahilaf iesqrI iqsu dyiK ieMdR loBfieaf]

shs srIr ichn Bg hUey qf min pCoqfieaf] 1244

ieMdr qy sfijs rc ky gOqm nfmI sfDU dI pqnI ahilaf nfl pfp krm kIqf. pqf lgx qy gOqm ny aijhf srmnfk srfp idqf ik ieMdr sdf leI ivlkx, qVpx leI mjbUr ho igaf.

asl ivc smfj nUM KOPjdf krn vfsqy iehnF klpq khfxIaF rfhIN iek iBafnkqf Bry vfqfvrx dI isrjxf kIqI geI. ieh sQfnk hflfq muqfbk aqy Dfrmk (?) cqr clfk muKIaF dI mfnisk bxqr muqfbk hI sMBv sI. arb dysLF ivc aiq drjy dI lUh dyx vflI Duwp vrHdI hY. ryq Ql BwT vFg qpx lwgdy hn. pfxI dI bhuq kmI hY. rojfnf dI vrdI kudrqI grmI dy sqfey arb mulkF dy Dfrmk muKIaF ny, pfp krm krn vfilaF leI dojK dI awg ivc sVnf sB qoN iBafnk sjf imQ idwqI. pihlF hI qps grmI dy duKI kIqy ivakqI nUM awg kol bYTx leI afiKaf jfvy, Auh qF ivlk AuTygf. Aus dI ivafkulqf sImf pfr kr jfvygI. iesy leI AuhnF ivc bl rhI awg df BY, apxy lokF agy ilaf rwiKaf. Boly lokF ny ies iBafnkqf agy isr invf idwqf. awj Auh lok dojK dI awg df nfm suxidaF hI Qr Qr kMbx lwg pYNdy hn.

dUsry bMny dI qfkI Kohl ky BI vyK leIey ik sfmI DrmF ivc surg iks qrF df hY. ihMdUaF vwloN klpy gey surg nfloN bhuq ijafdf iBMnqf nhIN hY. isrP ieMdr dyvqf ivcoN gfieb kr idwqf igaf hY, bfkI sB kuJ bihsq aqy surg ivc sFJf hI njr afAuNdf hY. Bly muslmfnF dy suafgq aqy syvf vfsqy bihsq ivc hUrF (aiq husIn aOrqF) ieMqjfr kr rhIaF hn. aMgUrF aqy KjUrF dI bhuq vDIaf sLrfb pIx nUM imlygI. suhfvxy PuwlF lwdy bfg, qy TMZy pfxI dy vg rhy Jrny… aijhf hI hor keI kuJ. ies dI ivroDqf kridaF iek muslmfn sLfier ilKdf hY:

jMnq my jfkr qhUrn pIAugy, XhF pInf ikAuN gunfh ho igaf?

vhF hUryN imlny kf hY hukm rwbI, XhF ikAuN jnfh kf gunfh ho igaf?

ieslfmI jgq ivwc iewk mfqf rfbIaf hoeI sI. bhuq hI sUJvfn aqy dlyr aOrq sI ieh. afpxy AupdysLF Bry kOqkF duafrf iesny, axigxq lokF nUM soJI bKsI. iewk idn mfqf rfbIaf, jumy dI invfj pVHn leI iekwTy hoey, muslmfnF kol acncyqI msijd ivwc jf puwjI. ies dy iewk hwQ ivc pfxI dI BrI hoeI bfltI, dUjy hwQ ivc awg dIaF lftF CwzdI vwzI lkVI. vyKx vfly sfry Gbrf gey, iewDr AuWDr nwsy. mfqf jI ny grjvI afvfj ivc sfiraF nUM rukx leI ikhf. iDafn nfl sux lAu, mYN quhfnUM cMgI qrF jfxdI hF. qusIN Kudf leI nmfj adf krn nhIN afAuNdy, sgoN dojK qoN zr ky aqy bihsLq dy lflc vs nmfj adf krdy ho. GbrfAu nf afh jo myry hwQ ivwc pfxI dI bfltI hY, ies nfl mYN dojK dI awg buJf idaFgI nfl hI quhfzI lflsf df kyNdr bxy bihsLq nUM sfV ky suafh kr idaFgI, ies bldI lwkVI nfl. qusIN swcy nmfjI nhIN ho zrpok aqy lflcI ho, aijhy bMdy DrmI nhIN ho skdy… ". ies pQrfey iewk sLfier df kQn hY:

jMnq ky lflc myN jo Kudf kf nfm lyqy hYN, voh iebfdq nhIN mihj eyk qjfrq hY.

ar jo zrky dojK sy Kudf kf nfm lyqy hYN, scI bMdgI nhIN bujidlfnf isLkfieq hY.(iekbfl)

mnuKqf dy swcy ihqYsLIaF ny, akfl purK dI ilvlInqf ivcoN, jo bKisLsLF pRfpq kIqIaF Auh lukf ky nhIN rwKIaF. ilKqI rUp dy ky, sLuwD rUp ivwc sfzy qwk pwujdIaF kr idwqIaF. jdoN BI asIN iksy msly bfry duibDf ivc hoeIey, rfh nf lBdf hovy, qurMq siqgurU, sRI gurU gRMQ sfihb jI qoN siqkfr sihq puwCIey. swcy siqgurU jIE * sfzy mnF ivwc AuWT rhy sMikaF df invfrx kro qF sfihb jI ibnF dyrI qoN juafb dy ky sLMikaF ivwcoN kwZ idMdy hn. awj pfiqsLfh jI qoN nrk surg bfry hI bynqI kr leIey:

kvnu nrku ikaf surgu ibcfrf sMqn doAu rfdy] 969

hm kfhU kI kfix n kZqy apny gurprsfdy]

kI nrk qy kI ivcfrf surg asF dovyN nUM hI rwdI dI tokrI ivc swut idwqf hY. akfl purK dI ikrpf sdkf hux asIN iksy bMDn ivc nhIN hF, lflc qy zr mukf idwqy hn.

kbIr surg nrk qy mY rihE siqgur ky prsfid]

crn kml kI mAuj mih rihE aMiq aru afid] 1370

surg df mflk ieMdr qF Kud mYlf mlIn hY, dusLt krmF ivc mrikaf hoieaf hY, AusdI ieMdr purI (surg) ikvyN pivqr ho skdI hY?

mYlf bRhmf mYlf ieMdu] riv mYlf mYlf hY cMdu… ]

mYly isv sMkrf mhys] mYly isD sfiDk aru ByK] 1158

DrmF dy bhuqy pRcfrk (smyq iswKF dy) iesy gwl qy pUrf qfx lf idMdy hn, ik ikhVf kMm (Kfs kr dfn) krn qy surg pRfpq hovygf qy iks kfrj krky, nrkF dy duK Bogxy pYxgy. ieh bRfhmx dI sdIaF qoN clI af rhI luwt nIqI df iewk vwzf kfmXfb hiQafr sI qy hY. gur vfk hY:

pfp puMn qh BeI khfvq] koAU nrk koAU surg bMCfvq] 292

ivsLnUM Bgvfn (?) dy nfm hyT iksy isry dy lutyry ny, gruV purfx nfmI ikqfb ilK ky, nrk df aiqaMq zrfAxf icwqr lokF ivc sdIaF qoN pRcfiraf hY. surg dy mnmohxy idRsL, lwCydfr sLbdfvlI ivc, pysL kIqy gey hn. nqIjy dy qOr qy ijQy ikqy BI ieh dusLtqf Biraf prcfr puijaf, AuQy hI Boly Bfly lok nrk surg dy ckrivAU ivc Psdy gey. ies mfrU hiQafr dI pRcfr sLkqI rfhIN, hjfrF sfl qoN mnuwKqf dy dusLmx, bVI byrihmI nfl smfj df KUn pINdy af rhy hn. iehnF ivhlV pujfrIaF dIaF DfVF Cl kpt rfhIL, gulCry Auzf rhIaF hn. jIvq ivakqIaF nUM luwtky iehnF sbr nhIN kIqf, blik mry pRfxIaF nimq, (AuhnF dy vfsqy) vDIaf Kfxy, kImqI bsqr, mMjy ibsqry, rupey, sonf cFdI, duwD pIx leI mwJF gfeIaF, cVn leI GoVIaF aqy hor bhuq kuJ Boly jjmfnF qoN luwtky puroihq lok Aupr Byj rhy hn. awj BI aigafnqf BrI ieh luwt BfrqI smfj ivc afm pRcwlq hY. sgoN mnmuwKqf vfly ieh kMm rUp bdl ky iswKF ivc BI afm vyKIdy hn. ijs burfeI qoN siqgurU jI ny pukfr pukfr ky vrijaf sI, AuhI burfeI gurdvfry dy aMdr, gurU gMRQ sfihb jI dI hjUrI ivwc, BfeI jI vwloN ardfs krky gurmiq bxfAux dI ihmfkq kIqI jf rhI hY. jy gurdvfry kuJ arpx krn dI iewCf hI hovy, qF byaMq KusLIaF dy mOky afAuNdy hn, qdoN mMjy, ibsqry BFzy mfieaf idqI jf skdI hY. mry pRfxI dy Bog qy hI ieh cIjF gurdvfry dyxIaF, gruV purfx df bRfhmxI krm kFz spwsLt njr af jFdf hY.

gurbfxI ny vfihgurU dI Xfd ivc ijMdgI ibqfAuNidaF sfry BY Auqfr idqy. duK suK, imwtI sonf, ijMdgI mOq, Ausqq inMdf, loB moh afid qoN bhuq Aupr AuTf idqf sI. iesy qrF nrk surg qoN BI Aupr pucf idqf igaf sI. gur vfk hY:

surg nrk aMimRq ibKuey sB, iqAu kMcn aru pYsf]

Ausqiq inMdf ey sm jfkY loBu mohu Puin qYsf] 220

guriswK siqgurrU dI Auqm isiKaf duafrf, ieMnf siQr qy azol avsQfvflf bx jfvy, ik vfihgurU jI dy iensfP qy pUrn Brosf rKy. nrk qoN qF zrnf hI kI hY, sgoN surg dI iewCf df BI mukMml iqafg kr dyvy. vfk hY:

mukiq bpuVI BI igafnI iqafgY] 1078 ---cldf




.