.

aslI akfl qKq dI srvAuWcqf dy hfmI hF qy nklI dsm gRMQ nUM ihwk Tok ky cYilMjL krdy hF!! (buDIjIvIaF qoN akfl qKq nUM koeI Kqrf nhI jy hY qF mlk BfgoaF qoN hY)

Kflsf jI 4 nvMbr dy EntYrIE dy iek pMjfbI aKbfr ivc bhuq hI lMbf lyK Cfipaf igaf ijs ivc akfl qKq nUM Kqry df vfsqf pf ky nfl hI dsm gRMQ nUM vI Kqry dI GMtI vjf idwqI geI. ikAuNik myry hI ielfky dy iews afdmI ny, jo skUlI ividaf qoN iblkul korf hY, kdy skUl igaf hI nhI qy nf hI ilKx pVHn jfxdf hY pr aKbfrF ivc afm crcf ieh cwlf idwqI geI hY ik bfbf jI ny ieh ikqfb ilKI hY bfbf jI ny ieh ikqfb ilKI hY, pr hY ieh iblkul JUT, ny huxy huxy sfD dI pdvI idwlI drbfr koloN hfsl krky ieh Tykf ilaf hY ik mYN iswKF dy sfry gurduafiraF ivc gurU gRMQ dy mukfbly qy dsm gRMQ df brfbr pRkfsL krvfky sfrI dunIaF nUM idKfvFgf aqy iswKF dI nsl-kusLI vwl iswKF nUM hor Dkyl dyvFgf. ies sMq nUM bulMdIaF qy apVfAux leI idwlLI drbfr afpxy Krcy qy kdy kjLfksqfn qy kdy iksy sqfn Byj rhI hY. jy qusIN suqy rhy qF ies sMq dIaF jVHF quhfzy Gr ivc afpxy afp vV jfxgIaF qy iPr qusIN afpxIaF awKF ivc Gsun dy dy ky rovogy. Klfsf jI hux jfgx df vylf hY sOx df nhI. hfly vI jy zuilaF byrF nUM JfV ky JolI ivc pf leIey qF smJo kuwJ nhI ivgiVaf.

swB qoN pihlF AuWs lyK ivc akfl qKq nUM bxfAux ivDI ilKI geI hY jo ‘gur iblfs pfqsLfhI CyvIN’ qy aDfrq hY qy ies pusqk ivc iswK isDFq muqfbk kwK vI nf hox krky sR[ gurbKsL isMG kflf aPgfnf ny jdoN apxI avfj bulMd kIqI qF iPr qoN punr-gTn kIqI geI ieh ikqfb joigMdr isMG vydFqI jI nUM vfps lYxI peI. ies ikqfb ivc, CyvIN pfqsLfhI gurUu hir goibMd sfihb jI nUM kfjI rfsqm KF dI bytI kOlF nUM rfq vyly corI kwZ ky ilafAuNdy idKfieaf igaf hY, gurUu hir goibMd sfihb afpxy ipqf dI ibMdI Aulfd (rkq ibMd kf gfrf) nhI hn ikAuNik jdoN hI mfqf gMgf jI bfby buwZy jI koloN bIV ivcoN vfps afAuNdy hn qF AunHF df pyt Puilaf hoieaf idKfieaf igaf hY, cqrBujI rwb, ivsLnUM jI afp hI mfqf gMgf dy pytoN pYdf ho rhy hn, iPr iesy hI ikqfb dy kuwJ siPaF dy vwKvy nfl gurU nfnk sfihb nUM smyq sPYd dfhVy qy syhlI topI dy gurUu hir goibMd sfihb dy Gr bfbf guridwqf jI dy rUp ivc pYdf huMdy idKfieaf igaf hY, srovr dI KudfeI qy hrImMdr dI AusfrI krn smyN vI cqr-BujI ivsLnUM jI hI guru arjn dyv ivc pRvysL huMdy idKfieaf hY qy nfl dI nfl ieh vI hukm kIqf hY ik qusIN ajokf koTf sfihb vI iqafr krnf hY qy bfad ivc cqr-BujI ( cfr bfhF vflf ivsLnUM dyvqf) alop huMdf idKfieaf igaf hY, iesy hI ikqfb nfl asIN awj drbfr sfihb dI pRIkrmf ivc duwK BMjnI byrI dI pUjf krky mn ieCy PlF dI pRfpwqI leI, guru nfnk sfihb dI iswKI dy asUlF dy Ault, byrI dI pUjf krI jFdy hF, ienHF kuwJ gwlF qoN ielfvf hor bhuq sfrIaF ieqrfj Xog gwlF hn. mqlb ieh ik jo kuwJ vI gurU arjn dyv jI kr rhy hn Auh ivsLnUM Bgvfn dI myhrbfnI nfl hI kr rhy hn. pr iswK jnqf df pVHn ivc iDafn hI nhI. so Kflsf jI jfgo, pVHo, qy smJo iswK Drm nUM iDafn qy akl nfl!

ihMdU-PfsLI qfkqF dy dbfAu hyT sLoR[gu[ pR[ kmytI dI iswK kOm nUM nsLt krn dI nIqI nfl EhI ikqfb hor nfm hyT pitaflf XUnIvristI vloN isrP pihly do cfr pMinaF dI rdo-bdl nfl iPr qoN bjLfr ivc vycI jf rhI hY. ies nUM kihMdy hn; ‘ijs kI lfTI AusI kI BYNs’.

ies lyK dy sLurU ivc ilKfrI ilKdf hY ik akfl qKq dI AusfrI gurUu hir goibMd, dl BMjn sUrmy ny, BfeI gurdfs jI qy bfbf buWZf jI ny afpxy kr-kmlF nfl kIqI. iksy rfj mjLdUr jF imsqrI nUM nhI lfieaf igaf. ies nfl ilKfrI ieh kihxf cfhuMdf hY ik ieh iewk bhuq hI pivqr ‘akfl qKq’ iqafr kIqf igaf.

afE dyKIey ik kI ieh khfxI swc dI ksvwtI qy pUrI AuqrdI hY?

guruU arjn dyv jI ny sfrf aMimRqsr sLihr rfj mjLdUr lgf ky Ausfiraf. BfeI sMqoK isMG jI dy gur pRqfp sUrj ivcoN ieh hvflf imldf hY ik gurU arjn dyv jI 52 iksm dy lokF, nfeI, mocI, JIvr,jwt, qrKfx afid nUM aMimRqsr sLihr (guru kfl smyN ies sLihr df nfm, ‘ guru kf cwk’ hI sI) ivc ilaf ky vsfieaf. hux svfl ieh pYdf huMdf hY ik jy rfj mjLdUrF df Ausfiraf hoieaf aMimRqsr sLihr pivqR nhI, ikAUNik rfj- mjLdUrF dy hwQ gMdy huMdy hn, ‘gur iblfs pfqsLfhI CyvIN’ muqfibk, qF sfry sLihr dy ivckfr akfl qKq iekwlf ikvyN pivqR rih skdf hY. Audfhrx dy qOr qy jy asIN afpxf Gr sfP vI kr leIey qy glI ivcoN gMd dI bdbo aAuNdI hovy qF vI Gr sfP nhI ikhf jf skdf.

dUsrf svfl ieh hY ik ies iemfrq df nfm vI gurU kfl vyly akfl qKq nhI sI sgoN akfl buMgf sI. iks sLrfrq aDIn akfl buMgf akfl qKq ivc qbdIl kIqf igaf hY rwb jI jfxdy hn.

‘guru kf cwk’ ‘aMimRqsr’ ivc qbdIl krn dy mqlb dI smJ pYNdI hY ik iswK sMgqF nUM guruU nfnk pfqsLfh dy isDFq nfloN qoVnf sOKf ho jfvygf qy soeI ho igaf hY. lok ies Brm jfl ivc hI Psy pey hn ik asIN pivqR sLihr aMimRqsr dy drsLn kr ky afey hF jI. mqlb hux asIN apxy pfp invfrx kr ky afey hF jo iswK isDFq dy iblkul Ault hY.

QF isrP EhI pivqR huMdI hY ijQy igafn df vfsf huMdf hY jy igafn nUM ikDry hor pRkfsL kr idwqf jvy qF pihlI QF dI iswKF vfsqy koeI mhfnqf nhI rih jFdI. jdoN mwsf rMgV hirmMdr ivc kMjrIaF df nfc krvf irhf sI qF iswKF ny Aus QF nUM nmskfr nhI kIqI. ies gwl dI pRoVqf gurbfxI krdI hY ik ijQy siqgurU bYTf hY EhI QF suhfvxI hY. koeI vI sohxI qoN sohxI iemfrq vI iswKF leI pUjx Xog nhI.

ijQY jfie bhY myrf siqgurU so Qfnu suhfvf rfm rfjy] gurisKØI so Qfnu Bfilaf lY DUir muiK lfvf] gurisKf kI Gfl Qfie peI ijn hir nfmu iDafvf] ijn nfnku siqguru pUijaf iqn hir pUj krfvf]m: 4, pMnf 451

bfkI kfimaF lokF dy hwQ kdI vI apivqR nhI huMdy. hwQ qF sgoN kfimaF dy hI pivqR huMdy hn qF iPr gur iblfs pfqsLfhI CyvIN df ilKfrI iks dlIl nfl ieh ilK irhf hY ik guru sfihbfn ny iksy mjLdUr dy hwQ akfl buMgy dI AusfrI krn smyN nhI lwgx idwqy. ieqhfs ivc iewk CotI ijhI sfKI pRcwlq hY ik drbfr lwgf hoieaf hY guru goibMd isMG jI pIx leI pfxI mMgdy hn qF iewk guriswK kOl ivc pfxI ilafAuNdf hY qy guruU sfihb pfxI pIx qoN pihlF AuWsdy hwQ qwkdy hn qy puCdy hn ik BfeI qUM kI krdf huMdf hY? awgoN AuWqr imldf hY ik guru jI pRmfqmf dI ikRpf sdkf kMm bhuq cMgf hY kuwJ krn dI loV nhI. gurUu sfihb vyhlVF dy hwQ df pfxI pIxf nhI cfhuMdy qy ieh gwl sux ky guru jI AuWs guriswK nUM kMm krn dI icqfvnI idMdy hn ik jy sfzf iswK bxnf cfhuMdf hYN qF hr roj kMm kiraf kr qy awgy qoN qyry hwQ kfimaF vfly idsxy cfhIdy hn. AuWs guriswK ny awgy qoN kMm krn df hukm mMinaf. ies qrHF krky gurUu Gr ivc rfjL mjLdUrF dy hwQF nUM pivqR mMinaf igaf hY.

jy asIN iehI mMnxf hY ik ieh akfl buMgf/ qKq guruU hir goibMd sfihb, BfeI gurdfs qy bfbf buwZf jI ny afpxy kr kmlF nfl iqafr kIqf sI, ies krky pivqR hY qF iPr awj vflf akfl qKq qF guru sfihbfn, BfeI gurdfs qy bfbf buwZf jI dy kr kmlF nfl iqafr nhI hoieaf. ijhVy ‘guru iblfs pfqsLfhI CyvIN’ muqfbk akfl qKq nUM pivqR mMndy hn EhI lok, awj ies akfl qKq nUM, jo rfj mjLdUrF dy hwQF nfl iqafr kIqf igaf hY, ikhVf drjLf dyxgy?

mhfn kosL dy pMnf 36 qy BfeI kfhn isMG nfBf ajokf akfl qKq df nfm akfl bUMgf hI ilKdy hn qy 1938 qk ilKfrI vloN kIqy gey vfiDaF ivc vI BfeI kfhn isMG nfBf ‘akfl qKq’ nhI ilKdy. ies df mqlb ieh hoieaf ik akfl buMgy qoN akfl qKq vtf ky asIN 1938-40 qoN bfad ivc hI kIqf hY.

akfl qKq:- akfl df mqlb hY ijhVf kfl /smyN dI mfr qoN bfhr hY, qy qKq df mqlb hY sQfn. akfl qKq df mqlb, pRmfqmf jo kfl dI mfr qoN AuWpr hY AuWs df qKq. pRmfqmf dI pRIBfsLf guru nfnk sfihb gurUu gRMQ sfihb dy sLurU ivc hI idMdy hn ik, aid scu jugfid scu] hY BI scu nfnk hosI BI scu]1]

swc df qKq Bfv swcf isDFq.

akfl qKq qF, ‘EQY scy hI sic inbVY cuix viK kZy jjmfilaf]’

ieh hY swc rUpI pRmfqmf dy qKq dI pRIBfsLf. afE hux dyKIey ik ies lyK df ilKfrI ijs akfl qKq nUM Kqry dI GMtI vjf irhf hY ik kI ieh EhI akfl qKq hY ijs mnsLf qy mnorQ nUM muwK rwK ky guru hir goibMd jI ny ies qKq dI sQfpnf kIqI sI? ikqy ies qKq qy JUTy lok qF kbjLf nhI krI bYTy? vYsy qF swc df qKq vI swc rUpI isDFq hI hY pr jdoN ieh isDFq rUpI swc df qKq iksy iemfrq dy rUp ivc bdl idwqf jFdf hY qF kbjLf mlk Bfgo df hI ho skdf hY. kbjLf jrvfxy df hI ho skdf hY.

jdoN 1984 dy aWiqafcfr dIaF mfrIaF ivDvf qy pIVq aOrqF swc dy drvfjy qy BIK mMgx geIaF qF akfl qKq qy kfbjL mlk Bfgo ny AunHF dI mwdd qF kI krnI sI AunHF dI pIVq avfjL suxn qoN vI ienkfr kr idwqf qF sfnUM ieh aihsfs hoieaf ik hux swc dy qKq qy kIqy hoey kbjLy nUM mlk Bfgo koloN ajLfd krvfAuxf hI pvygf .

bfbf DnvMq isMG dy ryp vfly kys nUM vI jdoN irsLvq KorI nfl rPf dPf kr idwqf igaf, qF pIVqF ny pulIs df drvfjf KVkfieaf. pIVq afey qF ies AumId nfl sn ik akfl qKq/ swc dy qKq qoN swcf inafAuN kIqf jvygf pr ieh qF AunHF nUM bfad ivc pqf cwilaf ik, ‘vZI lY kY hku gvfey’ pMnf 951] vflI hflq qF swc dy qKq nUM vI ingl cuwkI hY.

vwZI vflI gwl bxfeI nhI geI. crnjIq isMG cMnI, Kflsf pMcfieq vfly jdoN ies kys bfry joigMdr isMG vydFqI jI nUM akfl qKq qy imly qF AunHF ny crnjIq isMG cMnI nUM pihlf suafl ieh kIqf ik qusIN myry qy irCvwq KorI df dosL lfAuNdy ho quhfzy kol sbUq kI hY? qd qk bfbf DnvMq isMG df iekbflIaf ibafn pMjfb dy aKbfrF ivc Cp cuikaf sI qy cMnI jI ny joigMdr isMG vydFqI jI dy hwQ ivc tfeImjL EP ieMzIaf dI 2 sqMbr 2002 kfpI PVf idwqI qy iehI ibafn ieMzIan aYksprYs ivc 3 sqMbr 2002 nUM Cipaf sI, qF vydFqI jI inr-AuWqr ho ky cly gey. ieh hY ikrdfr sfzy akfl qKq dy jwQydfr df.

iek pfsy vydFqI jI zyrfvfd dy Ault ibafn bfjI kr rhy hn dUjy pfs Auh afp amr isMG bVUMdI qoN isropfE svIkfr kr rhy hn jdoN ik nfnksrIaF dIaF gqI ivDIaF iswK Drm dy ivruD hox dIaF rIportF pMjfb tfeImjL 4 akqUbr 2003 nUM pihly pMny qy Cfpdf hY. nfnk- srIey akfl qKq vloN mnfh kIqy gutky hfly vI CfpI jf rhy hn pr akfl qKq suqf ipaf hY. kI ieh EhI akfl qKq hY jo guruU hir goibMd sfihb ny iksy mnsLf aDIn Ausfiraf sI?

aYks aYm[ pI[ aiqMdr pfl isMG ny sfnUM blkrn isMG igwlL dy Gr dwisaf " mYN vydFqI jI nUM ikhf ik qusIN sMq bfbf dljIq isMG Kflsf dy swdy qy isLkfgo nf jfE, sMq bfbf dljIq isMG dIaF gqI ivDIaF iswK pMQ dy ihq ivc nhI hn. mYN AunHF df pRogrfm nfrQ amrIkf df iksy hor sLihr df bxf ik vydFqI jI nUM iPr qoN bfbf dljIq isMG dy pRogrfm qy nf jfx dI apIl kIqI. agoN vydFqI jI kihx lwgy ik jdoN mYN amrIkf jf hI irhf hF qF isLkfgo ikAuN nf jfvF. mYN ikhf vydFqI jI qusIN dohF hwQF nfl lwzU nhI Bor skdy. iPr mYnUM vydFqI jI df afpxy vloN nfrQ amrIkf df bxfieaf hoieaf pRogfrm kYNsl krnf ipaf". ieh hY ikrdfr jwQydfr vydFqI jI df.

qIsrf ieh ik ijs ‘gur iblfs pfqsLfhI CyvIN’ ikqfb jF gRMQ dI vjHf krky iswKI ivc inGfr afieaf hY qy ies ikqfb dI vjHf krky iswKI nUM lwgy Kory qoN jfxU krvfAux vfly gurbKsL isMG kfly aPgfny nUM qF swc dy isDFq dy vfrsF ny iswKI ivcoN Kfrj kr idwqf hY pr iswKI nUM Korf lfAux vfly joigMdr isMG vydFqI nUM swc dy qKq/ akfl qKq df df vfrs bxf idwqf hY. vyKo ieh inaF.

"vyKhu eyhu inafAu "

jo mnuwK sjf df hwkdfr hY Auh akfl qKq df vfrs hY.

ieh sfrI khfxI sfnUM socx leI mjLbUr kr idMdI hY ik kI ieh akfl qKq/akfl buMgf EhI akfl qKq jF EhI akfl buMgf hY ijs kfrj leI gurUU hir goibMd isMG jI ny ieh qKq Ausfiraf sI? BFvy nfm mfqr hI sI pr iPr vI iesy akfl buMgy qy sLyry pMjfb mhFrfjy rxjIq isMG nUM korVy pey sn. ijs akflI PUlf isMG ny korVy mfry sn ikAuNik Eh guruU kIaF lfzlIaF POjLF df jwQydfr sI ies krky AuWs dy nfm nfl jwQydfr lwgdf sI vrxf 1932 qoN bfad hI akfl qKq dy syvfdfr dy nfm nfl jwQydfr lgfieaf igaf hY.

ieQoN dy kuwJ aKbfrF ny kfnPrMs ivc ihsf lYx vfilaf dI igxqI ieqnI Gtf idwqI ik ivsLvfsL hI nhI kIqf jf skdf, jdoN ik trbIAun cMzIgHV aMgryjI, ny igxqI 8000 ilKI hY. 60-70 bwsF df Bfg lYx vfilaF leI ieMqjLfm kIqf igaf sI qy bwsF afeIaF vI nwko nwk Br ky iPr gixqI 8000 qoN vI vwD skdI hY Gt nhI skdI.

ieQoN dy aKbfrF nUM sfrI jfxkfrI hfsl nhI. aMbfly qoN akflI dl bfdl nfl sbMiDq iewk aOrq jo sLRo[ gu[ pR[ kmytI dI mYNbr vI hY, Aus ny aqy AuWsdy pqI ny ies kfnPrFs ivc ihsf ilaf qy bfad ivc bfdlikaF ny AusnUM muZlI mYNbrisLp qo KfrjL kIqf hY, ieh ies gwl df sbUq hY ik lok jfg pey hn.

hux asIN dyKdy hF ik gurUuU gRMQ sfihb ivc afieaf lPjL ‘pivqR’ iksy QF vfsqy vriqaf igaf hY jF nhI.

sfry guruUU gRMQ sfihb ivc pivqR lPjL 36 vfrI afieaf hY qy iek vfr vI iksy jgHF dy pivqR jF Auqm hox df sMkyq nhI krdf.

pivqR pivqR pivqR punIq ] nfmu jpY nfnk min pRIiq ]m:5,pMnf 279

hy nfnk ! ( jo ajyhy pRBU df) nfm pIRq nfl mn ivc jpdf hY, Auh pivq® hI pivq® ho jFdf hY.

sgl Drm pivqR iesnfnu ] sB mih AUc ibsyK igafnu ] hir hir Bjnu pUry gur sMig ] jip qrIaY nfnk nfm hir rMig ]m:5,pMnf 298]

hy BfeI ! prmfqmf df nfm hI) sfry DrmF (df Drm hY, sfry qIrQ-iesLnfnF nfloN) pivqR-iesLnfn hY . (nfm-ismrn hI sfry sLfsqR afidkF dy idwqy igafnF nfloN) sB qoN AuWcf qy sRysLt igafn hY .

sgl Drm hir ky gux gfm ] mhf pivqR sfD kf sMgu ] ijsu Bytq lfgY pRB rMgu ]m:5,pMnf 393

(hy BfeI !) gurU dI sMgiq bhuq pivq® krn vflI hY, gurU ƒ imilaF prmfqmf df pRym (ihrdy ivc) pYdf ho jFdf hY, (gurU dI sMgiq ivc rih ky) prmfqmf df nfm jipaF sfry suK pRfpq ho jFdy hn . (hy BfeI !) prmfqmf dI isPLiq-sflfh krn ivc hI hor sfry Drm af jFdy hn.

hir hir nfmu myrY pRfin vsfey sBu sMsf dUKu gvfieaf ] aidstu agocru gur bcin iDafieaf pivqR prm pdu pfieaf ]m:4, pMnf 442]

gurU dy sLbd dI brkiq nfl mYN Aus prmfqmf ƒ ismiraf hY jyhVf (iehnF awKF nfl) nhIN idwsdf jyhVf mnuwKI igafn-ieMid®aF dI phMuc qoN pry hY, (ismrn df sdkf) mYN sB qoN AuWcf qy pivq® afqmk mrqbf hfsl kr ilaf hY.

qum pivqR pfvn purK pRB suafmI hm ikAu kir imlh jUTfrI] hmrY jIie horu muiK horu hoq hY hm krmhIx kUiVafrI]1]m: 5, pMnf 528

hy suafmI ! hy srb-ivafpk pRBU ! qUM sdf hI pivq® hYN, pr asI mYly jIvn vfly hF, asI qYƒ ikvyN iml skdy hF ? sfzy idl ivc kuJ hor huMdf hY, sfzy mUMh ivc kuJ hor huMdf hY (mUMhoN asI kuJ hor afKdy hF), asI mMd-BfgI hF, asI sdf kUVI mfieaf dy gfhk bxy rihMdy hF.

piqq pivqR lIey kir apuny sgl krq nmskfro] brnu jfiq koAU pUCY nfhI bfCih crn rvfro]1]m: 5, pMnf 498]

hy BfeI ! ivkfrF ivc izwgy hoey ijnHF bMidaF ƒ pivq® kr ky prmfqmf afpxy (dfs) bxf lYNdf hY, sfrI lukfeI AuhnF awgy isr invFdI hY. koeI nhIN puwCdf AuhnF df vrn kyhVf hY AuhnF dI jfiq ikhVI hY. sB lok AuhnF dy crnF dI DUV mMgdy rihMdy hF. Bfv guru gRMQ sfihb ivc afey Bgq jnF qoN hY, qy AunHF dy crnF dI DUV qoN Bfv AunHF dy sLbdf dI isiKaf gRihx krn qoN hY nf ik iksy sfD dy crnF dI DUV ijhVy mrsIzjL kfrF ivc cVHdy hn.

sfry guru gRMQ sfihb ivc iewk vfr vI iksy sQfn dy pivqR qy apivqR hox df ijLkr nhI. jgHF krqy ny afp bxfeI hY qy Ausdf kIqf glq nhI ho skdf ies krky sfrIaF jgHF hI pivqR hn. pivqR qoN Bfv hY afpxy mn/ idmfg nUM ivkfrF rihq krn qoN hY. jy kuwJ pivqR krnf hY qF asIN afpxy afp nUM pivqR krnf hY. iPr asIN ikAUN pMizq dI bolI bol bol ky guru nfnk sfihb dy isDFq nfloN aihsq aihsqf idno idn dUr hoeI jf rhy hF, guruU nfnk pfqsLfh dy isDFq nfloN tutI jf rhy hF. AuWprlI sfrI ivcfr qoN nqIjf ieh kwiZaf ik swcy isDFq nUM Kqrf iksy qoN nhI ho skdf. isrP JUT qy JUiTaF nUM hI iksy qoN Kqrf ho skdf hY. jy JUT qy JUiTaF nUM swc qoN Kqrf hY qF ieh iewk vDIaf Audm hY jo sfnUM guruU dy isDFq nfl joVygf qoVygf nhI. "drimafny idmfgI pwDr qoN buDIjIvIaF nUM hmysLF hI musLklF df sfhmxf krnf ipaf hY". albrt afeInsLtfeIn. swcy sucy qy inrpwK iswK buDIjIvIaF, ijvyN pRo[ gurmuK isMG, igafnI idwq isMG, pRo[ sfihb isMG, igafnI Bfg isMG aMbflf, sR[ kpUr isMG aqy sR[ drsLn isMG PyrUmfn afid nUM ienHF qKqF dy mflkF/ jwQydfrF qoN hmysLF hI musLiklF df sfhmxf krnf ipaf hY. iesdf mqlb buDIjIvIaF qoN akfl qKq nUM koeI Kqrf nhI jy hY qF mlk BfgoaF qoN hY.

guru pMQ df dfs,

gurcrn isMG (ijAux vflf) brYNmtn




.