<
siqgur pRswid ]
gurmuiK ipAwry BweI swihb joigMdr isMG
jI, jUn 19. 2000
vwihgurU jI kw ^wlsw [ vwihgurU jI kI
&qih [
jUn mhIny dy spoksmYn dy 11 s&y qoN
ipRM: AmrjIq isMG jI dw lyK piVHAw hY[ aunHW ny jo iliKAw hY auh pUrw scu
nhIN hY[ ikrpw sihq dws dw au`qr vI Cwp dyxw qW jo spoksmYn dy pwTkW ny
jy koeI Brm kbUilAw hovy, qW dUr ho sky[
ibrD AvsQw hox dy kwrn dws koloN koeI
gl pVHn qo rih jwxI, vfI gl nhIN sI pr vfI hYrwnI qW ieh hY ik jvwn aumr
ipRMsIpl swihb ny ausy lyK ivc ieh iliKAw ik, dws aus pusqk pRqI A`frI
ikqwb ilK irhw hY, pqw nhIN iks kwrn nhIN goilAw ? 102 s&y vwly ijnHW
bcnw vl aunHW ny dws dw iDAwn idvwieAw hY, aunHW bcnw dy hI ADwr qy qW
dws "guriblws pwqSwhI 6 ' pusqk dI hr pMgqI nUM sRI gurU gRMQ swihb jI dI
hzUrI ivc pyS kr irhw hY[
suihrdqw, inrp`Kqw Aqy KulHidlI nwl ivcwrIey
ik, jy iksy dyS dw srbau`c inAwieADIS (Chief
Justic of the Country) aus
dyS dI smwjI Aqy kwnUMnI hwlq bwry, iksy gumnwm ilKwrI dI ilKI, purwxI jhI
pusqk dw sMpwdk bx bhy, Aqy BUimkw ivc ieh not ilK dyvy ik, 'ies pusqk
dI prK, dys dI kwnUMnI fMfwvlI (Penal
Code) qy
kr lYxI cwhIdI hY', qW kI, jIaUNdy vsnIkW dy dyS dy hr Gr ivcoN bVI zordwr
Avwz nw auTdI ik, 'hy dys dI srbauc kwnUnI pdvI mwx rhy bhuq vfy jj swihb
jIE ! quhwfy h`QW ivcoN lMGI hoeI iksy g`l dI jy kwnUMnI prK kwnUMn qoN AigAwnI
lokW ny hI krnI hY, qy quhwnUM ies pdvI qy rihx dw kI h`k hY? "
hd ho geI ! ijQoN swry pMQ ny Dwrimk syDW
lYxIAW hn, ijhVI pdvI bxI hI gurmiq AQvw gurUbwxI dI Su`Dqw bxweI r`Kx
leI sI, auQoN sgoN aulty ArQW vwlIAW GurkIAW ? ikfI AjIb siQqI hY ? ijs
kyNdrI jQydwrI ny 'Brosw dwn ' dI mMg krdy Aw rhy, dUly pMQ nUM A`j qk "mUlmMqR"
pd dw ArQ vI nhIN smJwieAw, auh srbau~c jQydwrI ieh mMg kr rhI hY ik, sRI
Akwl q`^q swihb vloN Cpy 'gur iblws pwqSwhI 6 ' dI hr g`l ijauN dI iqauN
's`c'u nw mMnxI, sgoN aus dI prK gurbwxI qy kr lYxI ? kI rhI srb au`c pdvI
dI kdr kImq ?, Aqy kI bxy ies dUly pMQ dw? hoieAw ieh ik, aus not qoN sgoN
pMQ ny-"vyKo jQydwr swihbwn dI inmrqw, auh qW AwpxI Apwr ivdvqw dw zrw
vI mwx nhIN kr rhy" ieh pRBwv kbUl kr ilAw[ kI eyhI kwrn nhIN, jo jUn 1998
qoN DVw DV lokW idAW h`Qw ivc pu`j rhI ies pusqk bwry do FweI kRoV is`KW
ivc A`j qweI koeI vI kuJ nhIN boilAw ? sgoN
mwieAw augRwhx leI bxy hoey, rwgIAW FwfI aupdySkW leI cWdI ? suxw rhy huMdy
hn ik gurU Amrdws jI dI GoVI gurU Amrdws jI nUM ieau l~Bx cVHI ijvy pqI brqw
iesqRI Awpxy pqI nUM FMUfdI iPrdI hovy ?
l`Cydwr nvIAW khwxIAW h`QW ivc fwlrW dIAW,
vylW krwaux vwilAW dIAW kqwrW lm-su-lMmIAW ? ikhVw f`ky pMQ dI mohr hyT
CpI pusqk ivclI bkVvwh suxwauNidAW nUM ? CyqI
Aw vVygw ^wlsw-pMQ muV ausy AMDyr ngrI ivc ijQoN siqgurU nwnk jI ny do
sdIAW qoN v`D lMmI Gwlxw duAwrw k`F ky sMq sUrmw bxwieAw sI ?
snmwn Xog ipRMsIpl swihb
jI dw ieauN ilKxw--
" is`K swihq dy keI p`K hn qy ies dw
GyrW bhuq ivSwl hY[ is`K swihq dw muFlw somw
somw gurbwxI hY ijs dw mu`K ivSw AiDAwqimkqw
hY[ is`K swihq dw dUjw rUp jnm
swKI swihq hY, ijs ivc gurU nwnk dyv
jI dI S^SIAq nUM aujwgr kIqw igAw hY "
duKdweI hd q`k icMqw jnk hY[
is`K swihq dw muFlw qy Aw^rI somw kyvl
gurbwxI hI hY[ jnm swKIAW nUM gurbwxI dy twkry qy ilAw KVw krnw gurmuKqweI
nhIN hY[ jnm swKIAW ivclIAW khwxIAW vI jy gurbxI dy AwSy dy ault hn qW
aus nUM kUV kbwV mMn ky dUr vgwh mwrn nwl hI ^wlsw jI dI hoNd nUM bcw skx vwlw
au`dm mMinAW jwvygw[ gurbwxI smwjk Aqy prvwrk jIvn-jugq dw vI Anmol Aqy
Amu`k ^zwnw hY[ (1)-mUrKy nwl nw luJIAY (2) bcnu
kry qY iKsik jwie boly sBu kcw ] (3)-swkq sMig ivkrm
kmwey ] dulB dyh KoeI AigAwnI jV ApuxI Awip aupwVI jIau ] (4)-Gr
kI nwir iqAwgY AMDw ] pr nwrI isau GwlY DMDw ] jYsy isMblu dyiK sUAw ibgswnw
] AMq kI bwr mUAw lptwnw ]1](5)-igAwn ivhUxw gwvY gIq ] BuKy mulW Gry msIiq
] mKtU hoie kY kMn pVwey ] Pkru kry horu jwiq gvwey ] guru pIru sdwey mMgx
jwie ] qw kY mUil n lgIAY pwie ] Gwil Kwie ikCu hQhu dyie ] nwnk rwhu pCwxih
syie ]1] AjyhI hor byANq isiKAw nUM, kI, ipRM: AmrjIq iusMG swihb kyvl AiDAwqimkvwd
hI kihxgy ? kI ieh vfmu`lI isiKAw GrogI AQvw smwjI izMdgI dw "lok suKIAw
prlok suhylw" nhIN bxwauNdI jI ? jnmswKIAW, qy iblws, Awid isKI dy ivroDIAW
ny, siqgurU jI dI S^SIAq nUM aujwgr krn leI nhIN, sgoN auh gurmiq ivroDI
kwlK dw auh kUV-kbwV, siqugurU jI dy pwvn nwmxy mVHn leI, AQvw byAMq sUrjW-rUp
mhwn "scu", sMswr leI bixAW rOsn-mInwr-rUp gur-S^SIAq
nUM, lokW dIAW nzrW ivc dwgI bxw dyx dI Xojnw ADIn iqAwr kIqw igAw sI[ CyqI
hI pMQ kol pu`j rhI pusqk pVHn qoN sp`St ho jwvygw, ik, auhI vYrIAW vwlw
kMm hux, srb-au`c jQydwrI (nwl Droh kridAW f: AmrjIq isMG
jI) ny kIqw hY[
gur iblws pwqSwhI 6 dy Ajy msW 4 AiDAwie
vI pUry nhIN mu`ky ik, krIb 500 s&y dI pusqk bx geI hY [ lg-pg cwr
BwgW ivc iqAwr ho rhI aus ivSwl pusqk dI ArMBk bynqI ivc hI BUmkw dy swry
111 si&AW ivcly loVINdy p`KW dI gurmiq prK, pUrI ivsQwr nwl ilKI geI
hY[ kwhly pYx dI kI loV ? KUb iDAn nwl pVH ky ivsQwr nwl ilKxw ik, jy
aus nwmurwd pusqk dw zihrIlw Asr zwiel krn leI siqgurU nwnk swihb jI dIAW
imhrW dI vwV KVI nw ho skdI, qW pMQ dI mohr hyT CpI ieh pusqkRSSleI
AnUpm suZqw ikvyN nw bx KloNdI ? pusqk CyqI hI spoks mYn Adwry rwhIN, pMQ
dI syvw ivc pu`j rhI hY jI[
do mhIinAW qoN v`D smw hoieAw, f:AmrjIq
isMG jI dI syvw ivc bynqI ilK ByjI sI ik, guriblws dy 819 s&y qy ilKy
Anuswr, jy bIbI kOlW dw AslI nwm kmlw sI, qW kOlsr srovr iks kOlW dy nwm
qy bixAW mMinAW igAw ? AQvw srovr dw nwm kOlsr iks ny kdoN riKAw ? pr koeI
vI auqr nw Awaux dw kwrn Ajoky ipRM: AmrjIq isMG jI hI ilK Byjx[
gurmiq Anuswr jIvn Fwl lYx ivc siqgurU
nwnk swihb jI dIAW s`drW lukIAW hoeIAW, mMn cu`ky gurmuKW dy crnW dI DUV--
dwsrw
gurb^S isMG kwlw A&Zwnw
<siqguur pRswid ]
pr hrnw loBu JUT inMd
iev hI krq gudwrI ] imRg iqRsnw Aws imiQAw
mITI ieh tyk mnih swDwrI
] 1 ] swkq kI Awvrdw jwie ibRQwrI
]
jYsy kwgd ky Bwr mUsw
tUik gvwvq kwim nhI gwvwrI ] rhwau ] {682}
sqMbr 15 qoN hux AkqUbr 23
2000
fw:AmrjIq isMG ipRMsIpl
gurU kWSI gurmiq ienstIicaUt qlvMfI swbo, swihb jIE, vwihgurU
jI kw ^wlsw [ vwihgurU jI kI &qih ]
15 sqMbr 2000 dI ByjI p`qrkw dw
au~qr Awp jI vloN nw Awaux dy kwrn, Awpxy ilKy Anuswr, quhwfI ausy lyKmwlw
dy sbMD iv`c dws ny jo kuJ sMswr dI jwxkwrI leI Internetqy
pwaux dy nwl dyS bdySW dI A^bwrW nUM Byjxw hY[ ies sB kuJ dI p`kI sMBwl,
Awaux vwlIAW pIVHIAW dI jwxkwrI leI krnI hY[ ies mjbUrI dy kwrn; gurU sMgiq
dI jwxkwrI-prvwngI leI kuJ hor zrUrI QuVW pUrIAW krnIAW peIAW hn[ pRYs
ivc Byjx qoN pihlW ieh soDI hoeI ic`TI vI Awp jI dI syvw ivc, AQvw Awp
jI dy sihXogI snmwnjog hsqIAW dI syvw ivc. ByjI jw rhI hY, ik, iksy sMBvqw
k`cI
g`l dI suDweI krvwauxI cwhn, qW dws h`QI bMnHI Zulwm hY[ mu`K qOr qy
sB kuJ auhI hY jo pihlw 15 sqMbr 2000 dI ic`TI duAwrw quhwfy drbwr ivc
hwzr ho c`kw hY, iPr vI, eyQy ilKy gey, guriblws pusqk ivcly keI nvy aup`drW
vl vI JwqI mwr lYxI zrUrI hY:--
1- puls dy mihkmy ivcoN
syvw mukq kIqw jwx dy kwrnw dI AslIXq jwx lYx dI loV qoN ibnw hI, "syvwmukiq"
kIqy jwx qoN hI dws nUM vfw AprwDI mMn ky Agsq mhIny dy "sMq ispwhI" mwsk
p`qr ivc qusW Awpxy ihrdy dw swVw ^Ub kiFAw ? 42 qo 46 S&y q`k
Cpy Awp jI dy lyK (ijs dI Poto kwpI dy hI aulty pwsy ieh p`qrPrint
kIqw
jw irhw hY)
dy au~qr ivc inmrqw
sihq pRwrQnw hY ik, " AibnwSI scu ?" nwl juVy pUrn sMqoKI pulsIey "BgqW
?" dy mihkmy ivcoN syvw mukq hoieAw dws ijhw nIc mnu`K Awp jI dy bcnW nUM
JUT dw pulMdw ikvyN ilK skdw hY ? dws dI hwlq qW scu muc hY hI ieho, ik-"mnu
myrw dieAwl syqI iQru n rhY ] loBI kptI pwpI pwKMfI mwieAw AiDk lgY ]1]rhwau]"
pr qusIN qW nw pulsIey rhy ho, Aqy nw dws vWg pMjW ivkwrW ivc gRsy mMd-krmI
hI ho, iPr hYrwnI hY ik, Awp jI dI bolI As`iBX hox dy nwl p`ky kw&rW
vwlI vI ikvyN bx geI ?
slok mÚ 1 ] kUVu boil murdwru
Kwie ] AvrI no smJwvix jwie ]
muTw Awip muhwey swQY ] nwnk AYsw AwgU
jwpY ] 1 ]
qusW qW Awpxy
lyK dw audGwtn hI bVy by-dlIly, ArQhIn ku&r nwl kIqw hY[ dws
dy lyK ny ZlqI nwl quhwfIAW duKdIAW qrbW AjyhIAW CyVIAW ik, qusI bONdl
ky dws ivr`uD byQvw ku&r-rUp eynw zihr gl`Cxw ArMB kr id`qw ik, scweI
jwx lYx dI su`D hI guAw bYTy ? quhwfy aus lyK dy mgroN jUn ivc quhuwfw
lyK vI spoksmYn dy Amly ny Cwp id`qw sI [ ausy lyK dy auqr ivc jo lyK dws
ny ByijAw sI, sgoN auh Cpxo rih igAw [ Swied s: joigMdr sMG jI nUM imilAw
hI nw hovy ? so ros krn dw ArQ kI? auhI lyK Awp jI vl Aw rhy ies p`qr dy
nwl hI (s&w 10-11) n`QI hY[ ghu nwl vwc lYxw jI[
2- 42
s&y dy pihly kwlm dy
AMqly pYry qoNy dUjy kwlm dy pihly pYry dy AMq qk dy aUl-jlUl bwry:-
hy, bVy suLJy hoey ipMRNsIpl
swihb jIE ! quhwfy leI ieh ikauN AxIAwlw qIr bx igAw ik, guriblws pusqk
dws ny Awp nhI sI ^rIdI ? jy pMQ pRqI swvIN pIV vwly iksy gurmuiK s`jx
ny quhwfI pusqk gurU gRMQ swihb jI dy dIbwx ivc pyS krn leI pucw id`qI,
qW kI gunwh ho igAw jI ? dws ijhw syvw-mukq ZrIbVw bykwr bMdw ikMny smy
ivc, ikMnw pVH skdw hY, ies bwry TIk TIk Anumwn lwaux leI qusW pihlW hI
koeI aucycw XNMqr sWB riKAw hoieAw sI jI ? hr iek dlIl dI puStI ivc G`toG`t
pMj qoN 15/ 20 gurU SbdW dy hvwilAW nwl ilKI jw rhI pusqk "guurUbwxI dI
ksv`tI qy guriblws pwqSwhI 6" CyqI hI Awp jI dy pyS ho rhI hY[ guriblws
ivc gurmiq dy ivprIq AQwh sm`gRI hox dy kwrn (kUV
dI eyfI Brmwr hY ik scu inKyVidAW ^urdbIn vI Swied nkMmI is`D ho rhI hovy
[ eyhI kwrn hY ik) quhwfI Apwr imhnq nwl CpI pusqk
dy Akwr ij`fIAW lg-pg cwr BwgW vwlw pusqk sMgRh bx jwx dI Aws hY [ is`K
jgq Awpy inrxw kr lvygw ik gurU swihbwn dw jIvn purwxk bRwhmxI rIqW ivc
PisAw drswieAW hoieAw hY ik nhIN ? eyfy kwhly ikauN pY rhy ho, CyqI hI
is`D ho jwvygw ik, ‘sc’ ikhVy p`lVy ivc hY[ ijMnw v`D gurmiq ivroDI BMfwr
pRdwn krI jw rhy ho, aunW Bwr hor v`DI jw irhw hY[ gurmiq pRkws ivc Cpy
lyK sxy, hyT auopr qusW 3 lyuK hor Cwp k`Fy hn [ ikqy pwTk ieh nw smJ lYx
ik dws ny vwikAW hI gurmiq ivroDI koeI mnoklpq-JUT iliKA hoxw hY, jo cu`p
ho bYTw hY[ 15 julweI qoN s^q ibmwr rihx auprMq ishq ny moVw KwDw hI hY,
ik, ilKx bYT igAw hW [ qusW bVw sohxw bIj bIij ilAw hY, hux AnMd
nwl P`l CkI jwieE, bUty igxn dw kI lwB ?
3- 42
s&y dy hI dUjy kwlm dy
ArMB qoN 43 s&y dy pihly
kwlm dy pihly pYry dy AMq ivcly ieh bcn-" ies krky ijQy ikqy vI koeI
i^Awl gurmiq dy ivprIq nzr AwauNdw hovy auQy gurbwxI nUM AMqm ksv`tI vjoN
mMn ky s`cu dI prK kr lYxI cwhIdI hY ikauNik swfy kol ismor ksv`tI gurbwxI
dy rUp iv`c pRwpq hY" (BUmkw pMnw 201) quhwfy ausy lyK ivcoN hI
hn ijs dy nw Cpx dw qusW jwx bu`J ky JUTw rOlw pwieAw hY[(nwl
n~QI 10-11 sFy vwlw lyK ausy dw au`qr hY)
4-
f:
AmrjIq isMG jIE! quhwfw ieh &qvw inrsMdyh
pUrn qOr qy s`cw hY ik is`K pMQ dw bhuqw nukswn auhI krdy hn jo pMQ ivc,
bRwhmxI rIqW rlwaux vwly nvyN qoN nvyN msly KVy kr rhy hn [ vwikAw hI ienHW
kutl lokW dw pUrw zor guris`KW nUM kyswDwrI ihMdU bxwaux qy l`gw hoieAw hY[
dws dI mjbUrI ieh hY ik dws aunHW kutl XojnwvW dw BrpUr ivroD krdw hoieAw
lokW nUM gurmiq dI soJI krvwaux leI bcn-b`D ho cu`kw hY[ eyhI kwrn hY ik
14 rqnW dI prvwxgI-mohr hyT vMfI jw rhI pusqk guriblws pwqSwhI 6, jugo
ju`g At`l siqgurU gRMQ swihb jI dy drbwr iv`c KloqI, bwhW KVIAW krky jo
pukwrW kr rhI hY, ihrdy ivhdk, aunHW hI kUk-pukwrW dw ivsQwr ilKx ivc hI
eyyfw ivSwl pusqk sMgRh iqAwr ho irhw hY[ dws dw ieh au`~dm aunHW leI inrsMdyh
‘mslw’ bx KloNdw hY ijnHW ny pMQ nUM
RSS dI JolI ivc pwaux dw bIVw cuikAw
hoieAw hY[ gurbwxI
leI Aqy dws leI vrqy As`iBX bcnw dw vyrvw:-
(5)43
s&y qy auprly ih`sy dy dUjy qIjy kwlm ivcly Awp jI dy ieh bcn--
[A]ivroDI
s`jx dI ibrqI aus ‘m`KI’
vrgI hY ijhVI cMdn dI sugMDI dw iqAwg krky gMdgI aupr bYTdI hY[ ieh aus
iccVI vwlI hY ijhVI AMimRqmeI du`D nUM qj ky lhU cUsxw psMd krdI hY,
aus ‘bgly’ smwn hY ijhVw
mwnsrovr auqy jw ky vI hIry moqI cugx dI bjwie fMfW dI qwk ivc rihMdw
hY[A]AijhI
ibrqI dy kwrn aus ny guriblws ivcoN rqnW
sm Amolk ivcwrW au~qy cwnxw pwaux dI QW gurmiq
dy ivpRIq Awey kuJ ku AMSW nUM byloVw auCwlx dI kucyStw kIqI hY[[A]guriblws
iek ieiqhwsk gRMQ hY, ijs dI mh`qqw ieiqhwsk p`K qoN hY isDWqk p`K qoN
nhIN[ivroDI s`jx ny ieiqhwsk gRMQ nUM isDWqk gRMQ mMnx dI BwrI Bu`l
kIqI hY, ijs krky aus dI AvsQw ‘muFoN Gu`QI fUmxI boly Awl pqwl’ vwlI
bxI hoeI hY[ ieiqhwsk gRMQ qoN AsIN "bwbwxIAW khwxIAW" dw igAwn
hwsl krnW hY qy isDWqk syD AsIN sRI guuurU gRMQ swihb jI qoN lYxI hY[ b`s
ies nukqy nUM smJx qoN bZYr hI ivroDI s`jx ny auprokq vwvylw KVw kr id`qw
hY" [
gurU kWSI gurmiq
ieMstIicaUt qlvMfI swbo dy, hy vic`qr ipRMsIpl swihb, f:
AmrjIq isMG jIE! auprokq [A]qoN[A]q`k
dws nUM b^SS kIqIAW aupwdIAW bwry ivcwrW pVHn qo pihlW, ieh smJw lvo ik,
(1)
quhwfI ieh ik`fI vicqR lIlHw hY ik, iek pwsy qW qusI gurbwxI nUM ismor ksv`tI
mMn ky, aurokq pYrw nMbr 3 ivc ieh &urmw rhy ho ik, " ijQy
ikqy vI koeI i^Awl gurmiq dy ivprIq nzr AwauNdw hovy auQy gurbwxI nUM AMqm
ksv`tI vjoN mMn ky s`cu dI prK kr lYxI cwhIdI hY" pr eyQy-"gurmiq
dy ivpRIq Awey kuJ ku AMSW nUM byloVw auCwlx dI kucyStw kIqI hY"
ilK mwirAw ?Ajyhw ilK ky, qusW gurmiq dy ivprIq i^AwlW nUM gurbwxI dI ksv`tI
qy prKx vwlI AwpxI hI g`l qy kI, lkIr nhIN Pyr id`qI jI ?(2)
au~pRokq
lkIr qoN auqly bcnW qoN Awp jI dw Bwv, kI, ieh hY ik, quhwfy ieqihwsk ‘gRMQ,
(ik. gur ieiqhws dw Gwq kr rhy)y ies guriblws nUM gurbwxI dI ksv`tI qy prKxw
vfI Bu`l hY, AQvw AjyhI B`ul krn vwlw ‘Awl-pqwl bolx vwlI fUmxI’ hY
? jy, Ajyhw nhIN qW ienHW bcnW qoN quhwfw AMqrIv Bwv hor kI hY ?
(A) Awp jI dw ieh Purmwn--"ieiqhwsk
gRMQ qoN AsIN "bwbwxIAW khwxIAW’ dw igAwn hwsl krnW hY qy isDWqk syD AsIN
sRI guuurU gRMQ swihb jI qoN lYxI hY"[ (a) kI
Awp jI dw Bwv ieh hY ik, gurbwxI dI ieh pwvn pMgqI-" logu jwnY
iehu gIqu hY iehu qau bRhm bIcwr ]"{335} ivArQ hI hY ? kI, SRI guuurU
gRMQ swihb bRhm dI soJI krw kyy bRhm ivcwr nwl joVn leI nhIN hn, sgo ieh
qW isDWqk syDW dyx leI hI hn ? (A)"bwbwxIAW
khwxIAw" pMgqI gurbwxI ivcoN vrqI hY[ jy quuhwfI bu`DI pUrI qrHW
mlIn hoxo Ajy bcI hoeI hY, Aqy guru bwxI pRqI cyqnqw dw koeI AMS bicAw
hoieAw hY qW, siqgurU jI dy aus pwvn &urmwn dy drSn krky ivcwr kr lYxI
ik, kI, qusW ies pMgqI dI vrqoN AwpxI ivauNq Anuswr krn leI siqgurU jI
dy pwvn slok ivcoN inKyV ky siqgurW dy bcnW dI Asl Bwvxw dI Gor Av`igAw
qW nhIN kIqI ?N
slok mÚ 3 ] bwbwxIAw khwxIAw
puq spuq kryin ] ij siqgur BwvY su mMin lYin syeI krm kryin ] jwie puChu
isimRiq swsq ibAws suk nwrd bcn sB isRsit kryin ] scY lwey sic lgy sdw
scu smwlyin ] nwnk Awey sy prvwxu Bey ij sgly kul qwryin ] 1 ]{952}
ilKwrI dI kutl-bolI iv`c ilKy ies guriblws
ivc, kI, koeI iek vI AjyhI khwxI dw pqw ilK ky Byj skdy hY, jo mnu`K nUM
pu`qr qoN spu`qr bxwaux dI Xogqw vwlI hoyvy jI? pr eyDr siqgurU gRMQ swihb
dI bRhm nwl joV rhI hr iek khwxI (smJ ky Awpxw Awcrn aus Anuswr Fwl lYx
vwly nUM) inrsMdyh puqr qoN spuqr bxw idMdI hY[
auprokq [A]
qoN
[A]ivcly
bcn (gurbwxI qoN quhwfI AigAnqw dw Fol vjw rhy) Awp jI dy
koJy BwSn dw sMKyp ijhw sp`StIkrn-(a)
guriblws ivcly ku&r nUM qusW AMimRq mMinAw Aqy- (gurU r`Ky, Ajyhw
ivcwr Awaux ligAW kohV ikauN n vrq igAw ?) gurUmiq nUM qusW gMd
mnky
dws nUM aus vl jwx vwlI m~KI iliKAw hY-
(A) ku&r-rUp du`D C`f ky gurmiq-rUp lhUpIx
vwlw ic`cV drswieAw hY (e) (guriblws
rUp) mwnsrovr qy
pu`j ky vI, (aus ivclI k`cI bwxI dy k`cy bolW)-rUp
hIry moqIAW nUM C`f ky (gurmiq
rUp) ffIAW
Kwx vwlw bglw ilKx dw
aupkwr vI qusW kIqw[
pqw nhIN Awp jI ikhVy iBAwnk
soky ivc AMnHy hoieAW vWg gurmiq-rUp sdIvI hirAwvl ivcoN sdIvI Awqmk izMdgI
vMf rhy AMimRq dw s`cw AnMd nhIN mwx skdy ? gurmuKW leI qW scu dw imlwvw
AQvw sdIvI Awqmk jIvn dwqw AMimRq, kyvl
AnUpm gurUbwxI hI hY--"vwhu vwhu bwxI scu hY
sic imlwvw hoie ] nwnk vwhu vwhu kriqAw pRBu pwieAw krim prwpiq
hoie ] 1 ]" guriblws dy swkq ilKwrI dI k`cI bolI-rUp mUqr(Urine)ivcoN
m`CIAW PVn dy Xqn krn dw aupdyS ? auh vI quhwfy ijhy mu`K AiDAwpk dy muKVy
ivcoN sVWd mwr quirAw ? iKmw krnw jI Awp jI dI hwlq ikqy ieh qW nhIN bx
cukI-"sunI n jweI scu AMimRq kwQw ] rwir krq JUTI lig
gwQw ] 1 ] rhwau ]"{376}-22 jy Awp jI dw mn Ajy pUrI qrHW murdwr
hoxo bicAw hoieAw hY, qW kro drSn sRySt AMimRq nwl BrpUr gurU bwxI dy-
"bwxI gurU gurU hY bwxI ivic bwxI AMimRqu swry ] guru bwxI khY syvku jnu
mwnY prqiK gurU insqwry ] 5 ]" {982} Aqy ieh vI Xwd r`KIey ik-siqgurU ibnw
hor kcI hY bwxI ] bwxI q kcI siqgurU bwJhu hor kcI bwxI ] khdy kcy suxdy
kcy kcˆØI AwiK vKwxI ] hir hir inq krih rsnw kihAw kCU n jwxI
] icqu ijn kw ihir lieAw mwieAw bolin pey rvwxI ] khY nwnku siqgurU bwJhu
hor kcI bwxI ] 24 ] (AnMd) ‘kcy’ dw ArQ JUTw qusIN jwxdy hI ho, guriblws
dI bwxI k`cI Bwv JUTI hY[ aus nwl ie`k im`k hoey (siqgurW dy bcnW) quhwfyNotified liar (mus`dkw JUTy ?
AQvw) kw&r hox ivc koeI sMdyh ?
6-A`gy nvW moV
dy ky dws nUM kW
(Crow) Aqy
Awpxy JUT-vjUd nUM hMs
drswaux
leI qusW gurUbwxI ivcoN vrqI pMgqI dw moty A`KrW iv`c isrlyK -"hMsw
syqI icqu aulwsih kukV dI EfwrI ]" id`qw hY[ isrjxhwr
jI dw l`K l`K Dnvwd hovy, jy qusIN mun`K qoNN hMs bx ky iksy durwfy dyS
nUM aufwrI mwr jwau, qW jo quhwnUM isiKAw dwqw smJx vwly Boly Bwly vidAwrQI,
quhwfI
kusMgiq ivc pY ky sMswr smuMdr ivc fu`bxo bc rihx-‘kbIr cwvl kwrxy quK
kau muhlI lwie ] sMig kusMgI bYsqy qb pUCy Drm rwie ]2]’[ quhwfy cwhux
nwl dws ‘kW’
jW ‘m`KI’ qW
bxno irhw[ auNj kwdr jo vI bxw dyvy hr hwlq ivc dws, ausdw Sukr-guzwr
rihxw is`K cu`kw hY[ aupRokq
isrlyK qoN Agly Awp jI dy ieh bcn-
"KOj sMbMDI ivDIAW dI
TIk sUJ-bUJ dI AxhoNd qy gurbilws dI ieiqhwsk mh`qw qoN Axjwx hox krky
kuJ eyho ijhI
AvsQw hI ivroDI sjx dI
hY ijs ny bZYr iksy ADwr dy hI is`KW dI isrmOr qy pRqIinD sMsQw SromxI
gu: pR: kmytI dy
isr ku&r dw doS Awrop
id`qw hY[ auh kwv SwsqR dy
muFly q`qW qoN Anjwx hY ijs krky hI auh kivqw
AMdr
vrqy gey pRqIk, ibMb
AlMkwr dy kIqy gey prXogW nUM smJx ivc nwkwm irhw hY[ BwrqI kwv swsqr
ivc sbd
dIAW iqMn prmuK SkqIAW
svIkwr kIqIAW geIAW hn:-1- AiB`jw SkqI 2.l`Kxw jW lKSxw 3. ivAMjnw
Sbd dIAW ienHW iqMny
SkqIAW nUM m`dy nzr r`K ky iksy kwiv-rcnw dy TIk ArQ kIqy jw skdy hn..":Awid
SwsqrI bk-bk[ ijs guris~K nUM Awpxy siqgurU jI dy ienHW bcnW qy- "bhu
swsqR bhu isimRqI pyKy srb FFoil ] pUjis nwhI hir hry nwnk nwm Amol ] 1
]{265} ivSvwS AQvw SrDw nw bxI hovy, auhI bRwhmxI gRMQW dIAW AjyhIAW
EtW lYNdw hY [ pMcm gurU ipqw jI dy ies sp~St &qvy auprMq ijhVw vI
guris`K (zrUrI nhIN ik kyvl qusI hI, sgoN hor ijhVw vI) vyd-SwsqrW
dI bwxI dw ip`TU bx bhy,
ausny mwnsrovr dw hMs qW kI hoxw hY, inrsMdyh auh Ajyhw ‘igd’ zrUr bx irhw
hY jo sdw aujwVIN su`ky ru``KW qy qwk leI inmoJUxw ijhw bYTw rihMdw hY,
jW h`fo-roVy ivc pSUAW dIAW loQW duAwly DmwlW pw irhw huMdw hY?
7- S&w
43 qy ilKI sur^I nM:- 1- kI guru hirgoibMd swihb jI gurmiq ivroDI
rsmw ivc gRsq sn ?
ies isrlyK qoN A`gy dohry
cOpeIAW cOQy pusqk guriblws pwqSwhI 6-dy cOQy AiDAwie dy 215-16 s&y
qoN leIAW drsweIAW hoeIAW hn[ ienHW swrIAW ivc ivKwvy vwlIAW gurmiq ivroDI
krmkWfI bMdSW dw hI izkr hY[ ‘bwbwxIAW khwxIAW’ dI gl ilKx vwly hy Alokwr
ipRMsIpl AmrjIq isMG jIE ! kI qusIN siqgur hirgoibMd swihb jI dy izMmy
ieh doS mVH rhy ho ik auh Awpxy vf`ky siqgurW dy aupdyS nUM Bu`l gey hoey
sn ? ik, jW auh gurmiq qoN bwZI ho cu`ky is`D kIqy jw rhy hn, jo pRBU dw
Bjn igxy imQy simAW qy aucycIAW ivDIAw duAwrw krn l`g pey sn ? aunHW dy
nwnw jI, qIsry siqgurU nwnk swihb dw ieh vfmu`lw aupdyS:-1-isrIrwgu
mhlw 3 ] jy vylw vKqu vIcwrIAY qw ikqu vylw Bgiq hoie ] Anidnu nwmy riqAw
scy scI soie ] ieku iqlu ipAwrw ivsrY Bgiq iknyhI hoie ] mnu qnu sIqlu
swc isau swsu n ibrQw koie ]1] myry mn hir kw nwmu iDAwie ] swcI Bgiq qw
QIAY jw hir vsY min Awie ]1]rhwau]{35} kI gurU hirgoibMd swihb jI,
pMcm gurU ipqw jI dw aupdyS vI C`f cu`ky hoey sn? (2) Awsw mhlw
5 ] swic nwim myrw mnu lwgw ] logn isau myrw TwTw bwgw ] 1 ] bwhir sUqu
sgl isau maulw ] Ailpqu rhau jYsy jl mih kaulw ] 1 ] rhwau ] muK kI bwq
sgl isau krqw ] jIA sMig pRBu Apunw Drqw ] 2 ] dIis Awvq hY bhuqu BIhwlw
] sgl crn kI iehu mnu rwlw ] 3 ] nwnk jin guru pUrw pwieAw ] AMqir bwhir
eyku idKwieAw ]4]3]54] {384}(3)-mÚ 5 ] nwnk siqguir ByitAY pUrI
hovY jugiq ] hsMidAw KylMidAw pYnMidAw KwvMidAw ivcy hovY mukiq
]2]{522} krmkWfI bMdSW siqguru jI dy nwmxy nwl mVHn vwly gurmiq igAwn
dy vYrI ies ilKwrI, qoN qW gur-pMQ nUM sgoN sucyq krnw hY ik jW, aus kw&r
dw d`lw hI bx bYihxw sI ? pMcm pwqSwh jI dw aupdyS iDAwn nwl ivcwro qy
inrxw kro ik , kI is`KI ivc krmkWfI bMdSW dI koeI QW gurmiq ivc nzrIN AwauxI
siqgurW nUM mnzUr hY ? (4) -slok mÚ 5 ] qYfI bMdis mY koie n ifTw
qU nwnk min Bwxw ] Goil GumweI iqsu imqR ivcoly jY imil kMqu pCwxw ] 1
] {964} mirXwdw dy nwm hyT krm kWfI bMDnW nUM sWkl Bwv sMgl vI &urmwn
kIqw hY[ gurU &urmwn ies pRkwr hY:-"byd kI puqRI isMimRiq BweI ]
sWkl jyvrI lY hY AweI ] 1 ]" {329} hy mhWpurK ipRMsIpl swihb jIE !
ijhVIAW cOpeIAW quhwfy leI gurmiq bxIAW hoeIAW hn aunHW ivclI swrI gurmiq
ivroDI mirXwdw aus 200 swl dy lMmy smy ivc cwlU kIqI geI sI jdoN swfy swry
DrmAsQwn is`KI dy vYrI, audwsI, inrmly, mhMq-rUp ib`pR dy kbzy ivc
rhy sn[ Asl ivc qusIN aunHW dI vkwlq krn qy hI swrw it`l lw rhy ho[
siqgurW nUM, ijnHW bRwhmxI
rsmW dy DwrnI drswey jwx qy dws ny ikMqU kIqw sI, aunHW dw drSn bVy ivsQwr
nwl Cp rhI pusqk-sMgRh ivc ho jwxw hY[ kwhly ikauN pYNdy ho, Awaux vwlIAW
pIVIAW nUM sucyq krdw rihx vwlw bVw ivSwl ieiqhwsk irkwrf iqAwr ho irhw hY[
pVH ky inrxw kirau ik, isKI dw Gwq krI jw rhI ies pusqk nUM pMQ leI Anmol
suZwq Qwpx vwly swry 14 AnUTy rqnw dw kI, bVy Awdr nwl nwm ilAw jwieAw
krygw jI ?
surKI nM: 2--"kI
bwbw bu`Fw jI Awm swDwrn mnu`K sn?" dws ny ieh
iksy QW nhIN iliKAw ik bwbw buFw jI is`DV mnu`K sn[ isr qoN pYrW q`k gurU
Gr dy inSkwm syvk, bwbw jI AnUpm guris`K sn[ pr aunHW nUM pu`qrW dy dwqy
Aqy vr-srwp dyx vwly AMNqrjwmI ilKxw gurmiq ivryoDIAW dw krm hY[ aunHW
nUM siqgrU jI dy AiDAwpk Qwpx vwlI g`l vI bnwvtI hY[ kI, JUT ilKx vI quhwfy
pySy dw zrUrI ih`sw hY jI ?
surKI nM: 3--kI
kvI ‘mwq ipqw ibn bwl n hoeI’] gurmiq isDWq dw ivroDI hY ?
quhwfy bcn--"ivroDI
s`jx ny AwpxI bysmJI kwrn iek hor byloVy ivvwd nUM auCwlx dI kucyStw kIqI
hY ik mMqR cUsx nwl hI gurU swihb jI dy prvwr ivc pYdwieS hoeI[ eyQy guriblws
dy krqw ny "pvn" dw pRqIk vriqAw hY[ purwxw Anuswr ieh i^Awl hY ik Avqwr
jW
mhWpurK
grB ivc nhIN AwauNdw
ikMqU
mwqw jI dy auudr ivc pOx dyvqw pRvyS krdw hY"[
SMky:-(1)AOLwd
dI mMg pUrI krn leI kI, Awpxy mihlW nUM mMqR cUsn leI idMidAW siqgurU hir
goibMd swihb nUM kI ilKwrI ny nhIN drswieAw hoieAw jI ? kho nhIN, qy iPr
vyiKau Awpxw ichrw SISy ivc[
(2) kI. AsIN bRwmxI purwxw
dy is`K hW jo ieh m`n leIey ik Avqwr jW mhWpurK grB ivc nhIN AwauNdw ?
(3)
gurmiq qW paux dyvqy dI hoNd nUM mMndI hI nhIN qusIN ho ik aus nUM dUijAW dy
QW, grB ivc vwVI iPrdy ho[o paux gurU pwxI ipqw" pMgqI ivc vI paux
nUM ‘dyvqw’ nhIN sgoN ‘gurU’ iliKAw hY.qy gurU dw ArQ dyvqw
iksy ivDI nwl nhIN bRx skdw[
(4)
iPr bRwhmxI klpxw dI aupj iksy kiQq dyvqy bwry ieh ikvyN mMn ilAw jwvy
ik, bRwhmxI su`cm dI pYdwieS auh vfw sUcwcwrI pOx dyvqw ho ky, loV pYx
qy gMdgI dI bdbo nwl Bry grB kuMf ivc vI vV bihMdw sI ? (6) siqgurU
jI dw ieh &urmwn "BMfhu hI BMfu aUpjY BMfY bwJu n koie ]
nwnk
BMfY bwhrw eyko scw soie ] (473} AvqwrW mhWpurKW smyq swry mnu`KW
nUM grB dy rsqy hI sMswr iml skdw hY[
SMkw) Doctorate
ifgrI
dy mwlk hy ipRMSIpl f: AmrjIq isMG jIau ! syvw mukq ies nIc dy mn ivc SMkw
aupijAw hY ik, guuurU kI kWSI ivcly gurmiq ienstIcIr dy muK AiDAwpk swihbW
dI igxqI vI (bwbw dIp isMG jI qo lY ky) mhWpurKW ivc hI huMdI AweI hY[
so qusI vI inrsMdyh mhWpurK hI ho[ kI BLw, Awp jI dI pYdwieS vI
"paux dyvqy" dy pRXogN nwl hI qW nhIN hoeI jI ?
(5) kI,
purwxw ny grB leI ipqw dI ‘ibMd’ dI loV vI mukw id`qI hoeI hY[ qsIN
qW pqw nhIN ikhVy puwx dw hvwlw ilK Byjo, pr siqgurU jI dy is`K leI gurbwxI
dy ieh &urmwn srb-sRySt hn[ (a) swkq inrguixAwirAw Awpxw
mUlu pCwxu ] rkqu ibMdu kw iehu qno AgnI pwis iprwxu ] pvxY kY vis dyhurI
msqik scu nIswxu ] 5 ]{63} (A) ibMdu qy ijin ipMfu kIAw Agin kuMfn
rhwieAw ] ds mws mwqw audir rwiKAw bhuir lwgI mwieAw ] 1 ]{481`} (e)-rkqu
ibMdu kir inMimAw Agin audr mJwir ] aurD muKu kucIl ibklu nrik Goir gubwir
] {706} (s)-rkqu ibMdu kI mVI n hoqI imiq kImiq nhI pweI ] vrnu
ByKu AsrUpu n jwpI ikau kir jwpis swcw ] nwnk nwim rqy bYrwgI ieb qb swco
swcw ] 66 ] {945} (h)-mwq ipqw sMjoig aupwey rkqu ibMdu imil ipMfu
kry ] AMqir grB auriD ilv lwgI so pRBu swry dwiq kry ] 1 ]{1143} gurmiq
quhwnUM cu`BdI iks kwrn hY jI ? kI, qusI
RSS dy p`ky vrkr qW nhIN bx cu`ky
?
gMBIr hyrw PyrI-ieh
TIk hY ik, mwqw gMgw jI dy audr ivc pihlW paux dyvqw TihirAw drsw ky qusW
pwTkW qoN AslIAq lukweI r`Kx dw ins&l Xqn kr ilAw hY[ pr mwqw dmodrI
jI ny jd kiQq qOr qy siqgrU jI qo imilAW mMqR cUisAW sI[ EQy siqgurU nwnk
swihb jI nUM qW sylI topI smyq hI grB ivc vws krdy Aqy jnmdy drswieAw hY
jI? kI, aunHW idnW ivs quhwfw paux dyvqw ikqy Cu`tI qur igAw hoieAw sI
jI ? iPr bwbw gurid`qw rUp sRI gurU nwnk swihb jI dy jnm nwl iQ`qW vwrW
SgnW ApSgnW dI ivcwr nwl sylI topI Aqy ic`ty dwhVy smyq jnmy nhIN drswey
gey ? drvwzy nwl AMb dy p`qr qy mOlI vI b`DI kI, nhIN drsweI geI ? gwxy-vjwauxy
dwn puMn vDweIAW dw Adwn-prdwn kI ieh sB kuJ gurmiq sI ik jW p~kw bRwhmxvwd
? "jnmy kau vwjih vwDwey ] soihlVy AigAwnI gwey ]"-gurU SbdW dI
KMfnw ? Bwv siqgurU jI dy pwvn vjUd nwl iBAwnk m^Ol? pr jdoN bIbI vIro
rUp durgw cMifkw, BvwnI, SyrWvwlI vYSnodyvI dw jnm drswieAw qW auQy pihlW
pauyx dyvqw Aw viVAw ? ienHW g`lW nUM lukweI r`Kx leI swrw zor iks Xojnw
ADIn lweI jw rhy ho ipMRsIpl swihb jI ! sp`St ho irhw hY kI qusIRSS
dy
eyjMt jW aunHW dy mu`L ^rId lwly goly bx cu`kyy ho[ bwr bwr gurmiq dy QW
purwxw dIAW ilKqW nUM sc mMnx dw zor ?
surKI nM: 4--ihMdU
m`q dy dyviqAW nUM mwnqw jW qu`C idKwaux dI Bwvnw ? ies
surKI qoN Agly quhwfy bcn--"ivroDI
s`jx dw guriblws bwbq iek hor ieqrwz ieh hY ik ies ivc ihMdU dyvI dyviqAW
nUM mwnq id`qI geI hY[ ibnwS``k ihMdU dyvI dyviqAW dy nwvW dI vrqoN hoeI
hY[ pRMqU kyvl nwvW dw pRRXog krn qoN ieh Bwv nhI hY ik kvI dI ienHW dyviqAW
pRqI koeI AwsQw hY] kvI wpxy kwl dy FMg qrIikAW nUM vrqoN ivc ilAw ky ihMdU
miq dy dyviqAW nUM qu`C idKwauNdw hY ......Awid (vkwlq rUp
bkVvwh)..." pr AslIAq sB quhwfy ienHW bcnw dy ault hY[ pVHo iDAwn
nwl gMBIr audwhrxw:--
(1) kyvl nwvW dI
vrqoN nhIN sgoN JUT nwl lyQU-pyQU ies gwQw dw SRI ghxyS hI durgw, BvwnI,
pwrbqI, igrjw, vYSno dyvI iSvw, Aid nwvW vwlI cMifkWdI
pUjw qoN hI kIqw hY :-
dohrw] ipRQm ismir sRI
cMifkw vru dwqI suKdwn [mMgl krn iklivK hrn siB sMqn ky pRwn ]10] (AiD
1 pMnw 3)
hy AdBuq ipRMsIpl swihb jIE ! suihrdqW
nUM mnu`Kqw leI jy Su`B gux mMndy ho qW Ku`lH ky ilKo ik durgW nUM vr rUp ASIrvwdw
dyx vwlI, suKW dI dwqI, mMgl-kwrnI Bwv ^uSIAW dI b^SS krn vwlI, pwpW dw
nws krn vwlI, (A`f A`f ByKW ivc pRgt ho rhy ?) swirAW sMqW dI pRwn-rUp
Awsrw kih ky aus dw ismrn krn nwl kI, cMifkw nUM qu`C drswieAw igAw hY jI
? dyvI pUjn dy hor nmUny:--
dohrw] ipRQm crn bMdoN
gurU, bhuir swrdw mweI [ bwl inY suin kir ikRpw morI kro shwie ]1] (AiD2
pMnw-24}
dohrw] swrdw mwqw ibml
miq, bwrM bwr pRnwm [ gur jsu isMDu smwn hY, qulhw qumro nwmu ]2] (AiD:10
pM=423}
dohrq] nmo nmo sRI siqgurU,
bhur swrdw mwie[ bcn gurU js ivGn hr, myrI kro shwie ]1] (AiD:12 pM:291]
kI,
dyvI nUM qu`C drswieAw igAw hY ik jW siqgurW dw QW AQvw pRBU dw isMGwsn mM`l
rhI hY jI ? pr eyDr:-"
qyry kvn kvn gux kih kih gwvw qU swihb guxI inDwnw ] qumrI mihmw brin n
swkau qUM Twkur aUc Bgvwnw ] 1 ] mY hir hir nwmu Dr soeI ] ijau BwvY iqau
rwKu myry swihb mY quJ ibnu Avru n koeI ] 1 ] rhwau ] mY qwxu dIbwxu qUhY
myry suAwmI mY quDu AwgY Ardwis ] mY horu Qwau nwhI ijsu pih krau bynµqI
myrw duKu suKu quJ hI pwis ] 2 ] ivcy DrqI ivcy pwxI ivic kwst Agin DrIjY
] bkrI isMGu iekqY Qwie rwKy mn hir jip BRmu Bau dUir kIjY ] 3 ] hir kI
vifAweI dyKhu sMqhu hir inmwixAw mwxu dyvwey ] ijau DrqI crx qly qy aUpir
AwvY iqau nwnk swD jnw jgqu Awix sBu pYrI pwey ] 4 ] 1 ] 12 ] {735}
(2) sRI
gurU gRMQ swihb jI dy pihly pRkwS ausquv qy jd ik, (ilKwrI Anuswr) pMcm
siqgurU nwnk swihb jI ny pwvn srovr dI kwr syvw vI ArMB krvw r`KI sI qW
bwbw bu`Fw jI ny jd muK vwk ilAW qW Ajy pihlI quk "sMqw ky kwrij Awip
KloieAw hir kMmu krwvix AwieAw rwm ]" pVHnI ArMB hI kIqI qW Bgq isMG
dw SMkw nivrq kridAW BweI BweI mnI isMG jI dI zbwnI ilKwrI ny ieh iliKAw
hoieAw hY ik aus vyly ivSnUM jI qy lCmI jI kwr syvw qy Aw l`gy sn qW siqgurU
Arjn swihb jI ny pCwx ky aunHW dI ausqiq kIqI Aqy iPr ijvy ijvy ivSNnUM Bgvwn
jI ny &rmwn kIqw, lCmI jI dy AqyN "ivSnUM hir" jI dy AsQwn, sRI
drbwr swihb dy ivhVy ivc siqgurU jI ny bxvwey ? kho ik ieh JUT hY dy idau
mOkw dws cOpeIAW Aqy AiDwie ilK Byjy[ Aqy ijs nUM AsI Akwl rUp hirI dw mMdr
bxweI bYTy hW auh Asl ivc pMQk qOr qy ivSNnUM hir
jI dw hI (hir) mMidr hY[
Sukr hY ik, isrmOr jQydwrI koloN, kutl-ilKq qy pRvwnI dI mohr luAw lYx
vwlI ilKwrI dI AduqI s&lqw dw Ajy RSSnUM
pUrw pqw nhIN l`gw, (A`vl qW pqw nhIN ieh pRvwngI
igxI-imQI swzS dw hI nqIjw hovy ?) nhIN qW auh koeI
nvW pMgw zrUr KVw kr lYNdy ? pr kI pqw iksy Xog smy dI aufIk kr rhy hox
? ieh ^qrw Ajy isr qy mMflw irhw[ suxo dwqwr jI dI icqwvnI-"dunIAw
husIAwr bydwr jwgq musIAq hau ry BweI"]
(3) ieh
pvn dyvqw, hvw AQvw paux, kwdr dy b`Jy hoey At`l inX`mW Anuswr rumkdI hYN
[ hnyrI, iBAwnk qU&wn jW qbwhIAW mcw rhy ieh vwvroly, swry hvw AQvw
paux dy A`f A`f rUpW qoN A`frw ienHW nUM ‘dyvqy’ GoSq krn vwly mwieAw DwrI
lutyry hn, Aqy ienHW dI hoNd qy ivSvws r`K ky ienHW dI pUjw krn vwilAW
nUM siqgrU jI ny AigAwnI, kurwhy pey BrmI mMinAw hY pr, gurmiq iensicIaUt
dy mu`K AiDApk hox dy nwqy, kI, qusI is`D kr skdy ho ik, ipqw dy vIrj
dy QW mwqw dy grB ivc kyvl kiQq paux dyvqy dw pRvyS krw ky, kdy vI iksy
ju`g
ivc
mnu`KW dI pYdwieS krwaux dw DMdw KUb cldw irhw hY ? "Srm mgr hm ko nhIN
AwqI" ?--
(4) ieh
vI sp`St kr Byjxw ik, kI, paux dyvqy
nUM qu~C is`D krn leI hI mwqw gMgw jI dy, AQvw gurpRvwr dIAW bwkI
iesqRIAW dy grB ivc pRvyS krvwieAw igAw sI jI ? kI. ies dyvqy ny ilKwrI
dI gwQw-GVq iv`c koeI G`t mh`qqw vlI Bumkw inBweI hY jI ? dyvI dyviqAW
bwry siqgurU jI dy byANMq &qivAW sp`St ivcoN ienHW do audwhrxw bwry
quhwfw kI ivcwr hY jI ?- (1)- jIvq ipqr n mwnY koaU mUeyN isrwD krwhI
] ipqr BI bpury khu ikau pwvih kaUAw kUkr KwhI ] 1 ] mo kau kuslu bqwvhu
koeI ] kuslu kuslu krqy jgu ibnsY kuslu BI kYsy hoeI ] 1 ] rhwau ] mwtI
ky kir dyvI dyvw iqsu AwgY jIau dyhI ] AYsy ipqr qumwry khIAih Awpn kihAw
n lyhI ] 2 ] srjIau kwtih inrjIau pUjih AMq kwl kau BwrI ] rwm nwm kI giq
nhI jwnI BY fUby sMswrI ] 3 ] dyvI dyvw pUjih folih pwrbRhm nhI jwnw ]
khq kbIr Akulu nhI cyiqAw ibiKAw isau lptwnw ] 4 ] 1 ] 45 ] (2)- dyvI
dyvw pUjIAY BweI ikAw mwgau ikAw dyih ] pwhxu nIir pKwlIAY BweI jl mih
bufih qyih ] 6 ] gur ibnu AlKu n lKIAY BweI jgu bUfY piq Koie ] myry Twkur
hwiQ vfweIAw BweI jY BwvY qY dyie ] 7 ] {638} pr ijhVy dyvqy siqguru
jI dI nzr ivc iek Brm qoN v`D hor kuJ nhIN hn, ies guribls dy ilKwrI ny
auhI JUT-dyvqy Ajyhy zrUrI pwqr drswey hoey hn ik, auh siqgurU jI dy slwhkwr
bx ky keI QWeI aunHW dy shweI huMdy drswey hoey hn[ quhwfy kutl ilKwrI
ny qW AMq ivc auhI dyvqy siqgurU jI leI jwn lyvw ^qry dy sUck bx Kloqy
vI drswey hn? Bwv, siqguurU jI nUM sMswr qoN Jt-pt iqAwrI dw hukm suxw rhy
huMdy hn? pVHo iDAwn nwl A`gy jo iliKAw hY:--
(5) DrqI
mwqw dI &irAwd qy iSv, bRhmW nwrd Awd dyviqAW dw DrqI mwqw jI dy nwl
KIr smuMdr ivc pu`j ky cqurBujI r`b A`gy &irAwdI hoxw Aqy aus dw pRgt
ho ky mwqw gMgw dy Gr jnm lYx dw bcn, kI kyvl nwvW dI hI vrqoN nwl kiQq
AwsmwnI SkqIAW nUM qu`C ivKwieAw igAw hY ik jW, klpxw dI aupj cqurBujI is`KW
dw gurU Aw bixAw jI?
(6) pRsUq
vwly kmry ivc Ajy mwqw jI ibrwjy hI sn ik nvjnmy bwlk rUp cqurBujI r`b
jI mMjy qoN hyTW au~qr Awey sdw-isv, nwrd, dy nwl keI dyvI dyvqy, 52 bIr,
lhU pIxIAW jognw Awid dI sBw lg geI, jognW vloN mnu`KI lhU pIx dI Bu`K
pUrI krn leI iz`d kIqI jwx qy, swirAW ny Xu`D CyVn dI mMg kIqI, bwl rUp
cqurBujI r`b jI ny nwrd nUM iSv jI dy gly ivc mnu`KI isrW dI mwlw pwaux leI
AwiKAw, klHw dyvI nUM AwigAw hoeI ik auh cMdU dy Gr jnm jw lvy Aqy aup`dr
KVw krI r`Ky, 52 bIrW nUM vI jnm lY ky jMgW ju`DW ivc pihry ivc rihx dI
AigAw hoeI[ Bwv, jMgW ju~DW Aqy PswdW dy pRbNMD bwl aumrw qoN r`b jI Awp
hI kr rhy sn ? kI ieh, nklI dyvI dyviqAW dw drbwr aunHW dI pRq`K hsqI dw
Brm guAwaux leI sI ik jW aunHW nUM qu`C mwqR is`D krn leI? ies SBw qoN kwlw
A&Zwnw ikhVI isiKAw lYxI Bu`l igAw sI jI? gurU Sbd dI Et vI kdy lY
lYxI sI. hy bicAW nUM guris`K bxw rhy vfy swihb jIE [
(7) swihbzwdw
jI dy mwqw (Smal Pox) inkl
AweI [ jdoN zrW ku moVw ipAw qW BwvyN (sRI gurU gRMQ swihb jI dI sMpwdnw-isrjxw
dw Ajy i^Awl qk vI nhIN sI quirAw pr, ilKwrI Anuswr pMcm pwqSwh jI ny byAMq
kVHw pRSwd bVy kImqI rumwly Aqy byAMq mwieAw vwijAW dI GxGor nwl drbwr
swihb jw Bytw kIqI ivSwl Bytw vwlI SrDw nwl kIqI ies Alokwr pUjw qoN (kMDW
koTy rUp?){ sRI drbwr swihb jI dI imhr hoeI qy durgw bwgo bwg ho--"durgw
BeI pRsMn" ? Awpxy h`QIN bxwey drbwr swihb dy koiTAW A`gy cVHq cVwvw
kI, Asl ivc durgw dI pUjw sI ? kI, ieh swrw kuJ durgw nUM qu`C is`D krn leI
kIqw jw irhw sI? is`KI nUM bRwhmx dI JolI ivc pwaux leI ikauN A`fIAW cu`k
cu`k ky zor lweI jw rhy hO ipRMsIpl swihb jIE ?
(8) kI,
C`tm pIr siqgurU hirgoibMd swihb jI dI zbwnI bIbI vIro jI dI mMgxI qy ivAwh
iSv
jI BolynwQ, mhyS jI nwl kIqw nhIN drswieAw hoieAw ? kI, iSv
nUM qu`C drswaux leI Awpxw jvweI bxw lYxw zrUrI sI jI? vwh AnoKy ipRMsIpl
swihb jI[ JUT dw eysy qrHW lV G`ut ky PVI r`Ko[ pihlw pRoPYsrI qoN ipRMsIpl
bxy sI hux vfy vfy JUT ilKI jwau vweIscWslrI v`t qy peI hY[ A`j rwj vI
sb`b nwl bRwhmxI JUT dw hI hY[ pMjy iGau ivc qy isr kVwhI ivc ikvyN nw
pey ?
(9) bIbI
vIro jI dI SwdI smy jwx bu`J ky jMg CyVn dI ivDI GVn leI nwrd dI iesqRI
(ijs dw iBAwnk hulIAw vI id`qw hoieAw hY) nUM vriqAw igAw[ AwpxI iekloqI
spu`qrI dI SwdI qy, ies qrHW jMg dw sb`b bxwauNdy siqgurU jI nUM drswaux
vwlw Gor aup`dr ? iPr sw& inXq nwl ieh d`sx dI imhr kro
ik, kI, siqgurU jI nwl hoey swirAW Xu`DW iv`c, BUq, pRyq, ipswc jognIAW
Aid kiQq AwsmwnI blwvW, lhU mws CkdIAW, Aqy (ieMdr dyvqy dIAW) prIAW ShId
hoey sUrimAW nwl SwdIAW rcwauNx ivc ruJIAW, -nhIN drsweIAW hoeIAw jI ?
kI, dws dI ies kQn nUM iksy Ak`t dlIl nwl r`d kr skdy ho ik, ies Anhoxy JUT-Brm
nUM sc dw rUp dyx leI hI ShId BweI mnI isMG jI dy pwvn nwmxy nUM vriqAw igAw
hY ? kI, gurbilws ivcly Ajyhy swry bcn hIry moqI, mwxk hI hn ?
(10)
kI
ieh s`c nhIN ik jvweI bxwey gey BolynwQ (iSvSMBU)
smyq bwkI dyviqAW nUM Aqy (kiQqI 52 bIrW nUM J`t-pt jnm lY lYx dI AwigAw vI
bwlk-rUp swihbzwdw hir goibMd swihb jI ny Awp hI d`qI sI? kI, ieh swrw
kuJ dyvI dyviqAW nUM qu`C is`D krn leI hI kIqw jw irhw sI jI ?
(11) {kiQq
qOr qy, sUrj nwl AwpxI bytI ‘AMjxw’ ivAwhux auprMq AwpxI aus pu`qrI dI
Skwieq qy sUrj-jvweI dI qpS Gtwaux leI aus nUM Krwd qy cwV ilAw Aqy ausdw
ATvW Bwg iCl dyx vwly (kiQq)-}
Bgvwn ivSÍkrmw jI kolo siqgurU jI ny sRI hirgoibMd pur Sihr Aqy
aus ivclIAW msIqW bxvweIAW drsw ky, kI, bRwhmxI klpxw dI aupj aus kiQq
Bgvwn ivSkrmw nUM quu`C bxwieAw ik, jW siqgurU jI nUM ausdw irxI huMdy drswieAw
hY? kI, Bgvwn ivSkrmw dI pUjw dy irvwj nUM gurmiq bxwaux dw s&l Xqn nhIN
kIqw hoieAw ? vYnkUvr (kYnyfw) ivcly rwmgVIAW dy gurUduAry Bgvwn ivSkrmw
jI dw jnm idn mnwieAw jWdw dws ny Awp vyiKAw hY [ suixAw hY hor vI keI
QweIN eyhI irvwj pRclq hY[
(12) kiQq qOr
qy murdw gaU jIaUNdI krn dw kOqk:-ilKwrI
Anuswr kIrqpur swihb dIAW phwVIAW ivc kuJ gurisK iSkwr Kyf rhuy sn ik,
dyviqAW dI d`lI, DrqI mW, gaU dw rUp
Dwr ky iSkwrI is`KW dI golI dI mwr ivc Aw ky murdw bx geI[ swirAW dyviqAW
ny phwVIAW dw rUp Dwr ilAw Aqy is`KW nUM jw PiVAw ik gaU mwqw nUM surjIq kro
nhIN quhwfI KYr nhIN[ is`KW ny bwbw gurid`qw jI kol &irAwd jw kIqI[
aunHW ny Aw ky gaU nUM AwiKAw ‘au`T mwqw (pKMf nw kr qy) qW DrqI mwqw au~T
bYTI[ phwVIey-rUp dyviqAW ny siqgurU jI nUM jw BVkwieAw ik, bwbw gurid`qw
jI ny AwpxI krwmwq dy zor qy mrI hoeI gaU muV surjIq kr id`qI hY[ siqgurU
jI ny r`bI hukm dI aulM|xw mMn ky bwbw jI nUM JwiVAw qw aunHW gaU dy v`ty
Awpxw srIr iqAwg id`qw [ ies mn-GVq gwQw duAwrw ilKwrI ny smr`Q siqgurU
jI dI hsqI nwl bVw koJw T`Tw kIqw, hY ik auh (siqgurU jI) qW dyviqAW dI
AQvw DrqI mwqw dI kutlqw nUM smJx jogy vI nhIN sn[ AjweIN Awpxy hoxhwr spu`qr
dI moq dw sb`b bx gey ? ipRMsIpl AmrjIq isMG jIE ! kI, dyviqAW ny aultw
siqgurU jI nUM hI q`uC nwN bxw idqw jI ?
(13) ilKwrI
ny purwxw dI ies gwQw nUM vI, gurmiq dw ih`sw bxw ilAw hY ik smuMdr irVkx
qy 14 rqnw ivcoN ivSnUM hir jI dy h`Q l`gy pMjW rqnw ivcoN inklI l`CmI dyvI
nUM ivSnUM Bgvwn jI ny AwpxI sdIvI pqnI Qwp ilAw sI[ kutl ilKwrI ieh ilKxo
nhIN au~ikAw ik, Awpxy AzlI pqI sRI hirgoibd swihb-rUp cqurBujI nwl sMswrI
SwdI krn leI dmodrI-rUp lCmI hI AvqwrI hoey
sn ? gurieqvws dy hr moV qy purxk rMg ? AsIN p`ky ihMdU? kI, ilK skdy ho
ik dws dw ieh qo^lw inrmUl hY ?
(14) dyviqAW
dw AMqm pr bVw Gwqk vwr-bRhmw, iSv, ivSnUM kubyr,
sUrj, cMd, brun, qy hor dyvqy kIrqpur ivKy siqgurU jI dI hzUrI ivc
Awey[ siqgurU jI Nny aunHW nUM bVy Awdr nwl ibTwieA[ swry dyvI dyviqAW ny
siqgurU jI dI ausqiq (dy rUp ivc Gor inMidAw) kIqI[ "hy AgMm Agocr Apwr
pRBU jdoN vI qUM (Awpxy spu`qr dI Gwqk ?) DrqI dI pukwr suxI qUM sMqw dI
riKAw leI Aqy pwpIAW dy nws leI AwieAw, qUMhI m~C bxky sMKwsur koloN vyd
Kohy, iPr qUM hI smuMdr irVkx (dI mDwxI hyT gwry ivc mUDy mUMh D`sky phwV
rUp mDwxI dy rgVy sihx) leI kCU bixAw, qUM hI (mn) mohnI
(ieqrI dw) rUp Dwr ky dYNqW nUM moh ilAw qy rqnw dI vMf smy 14 (ivcoN
pMj rqn qusW Awp mwT lYx dI D`ky SwhI) kIqI, qy dYNqW koloN dyviqAW leI
AMimRq Koh ilAw dYNqW nUM Srwb dy id`qI [ iPr quM iBAwnk dwVHW vwlw sUr bixAW
qy ihrxwkS dYNq koloN DrqI CufweI (ies AnUpm bhwdrI kwrn DrqI mohq
ho geI aus qoN BUmwsur pYdw kIqw, iPr qUM hI ikRSn rUp ho ky Awpxy aus
byty BUmwsur koloN 16100 rwjkumwrIAW (AwpxIAW nohW) jw KohIAW qy Awpuxy
Gr pw leIAW, Aqy swrIAW ivco 10/10 kwky qy 1/1 kMinAW pYdw kIqI)
iPr jlMDr dYNq koloN iSv dI riKAw leI qUM jlMDr dYNq dw rUp Dwr ky DoKy
nwl aus dI pqIvrqw pwk dwmn iesqRI dw sq BMg jw kIqw [ qUM hI kMn dI mYl
ivcoN mD kYtB dYMq pYdw kr ley Aqy iPr aunHW Apxy sky byitAW nwl pMj hzwr
(5000) swl jMg krky (DoKy nwl aunHW dI jwn leI[)
auhI dyvqy ijhVy Ajy huxy
hI siqgurU jI nUM AgMm Apwr prmwqmw kih ky vifAw rhy sn, Jt hI AKW Pyr bYTy
Aqy siqgurU jI nUM sMswr qoN Jt pt iqAwrI dw hukm dy rhy hn[ AKy, eyQy qUM
bQyry koqk kr ley hn[ hux CyqI kro qy A`gy cl ky dsvyN rUp leI iqAwrIAW
kr [ Doctorate dI
ifgrI mwTI bYTy ipAwry ipRMsIpl AmrjIq isMG jIE! kI, ieh gwQw dyviqAW
nUM qu`C is`D kr rhI hY, ik jW siqgurU jI nUM bybsI dI siQqI iv`c Psy drsw
ky aunHW dw mOjU aufwieAw igAw hY ?
(15) guurU nwnk swihb jI
dI guirAweI nwl bVw koJw m^OL ilKwrI dI nIcqw dI is^r:--
ijs vyly quhwfy ’qu`C’ dyvI
dyviqAW ny siqgrW nUM CyqI sMswr C`f qurn dw hukm suxwieAw qW AKy, siqgurU
jI nUM g`dI sOpx leI jwnSIn cuxn dw cyqw AieAw[ " auie BwinAW" " jI pwqSwh"-
"hir rwey ik`Qy eI ?" "scy pwSwh qVky dy bZIcy ivc bYTy au`cI au~cI roeI
jw rhy hn[ A`j qW aunHW ny lMgr vI nhIN CikAw" [ "cl auQy hI c`l imlIey"[
A`gy vyiKAW qW swihb zwdw hrI rwey jI ny h`Q ivc Pu`l PiVAw au`cI sur ivc
ivrlwp kr rhy hn--‘hwey Pu`l mr igAw, hwey Pu`l mr igAw’ [ "kI g`l hY hrI
rwey" ? jI myry jwmy nwl Coh ky Pu`l mr igAw hY[ ‘hwey Pu`l mr igAw‘[ gurU
jI ny Gr ilAw ky BweI Bwny qoN Jt guirAweI dw iqlk lvw id`qw [ AKy eyfy
nrm ihrdy vwlw gurU msW hI l`Bw hY ? Bwv ieh, ik swihbzwdw jI nUM eyQy qk
vI igAwn nhIN sI ik cMby dy Pu`l qW iKV ky in`q ikrdy rihMdy hn[ iksy Pu`l
dI Awpxy bUty qoN v`KrI jwn qW huMdI hI nhIN[ bUtw hrw qy P`ulw dw kI Gwtw
? dUjI cot guirAweI dI hwso-hIxI cox-ivDI qy[ hrI rwey jI aus dwdw siqguru
jI dy poqy Aqy aus ipqw dy spu`qr sn, ijnHW nUM in`q iSkwr qy ciVAW nUM ilKwrI
ny Awp drswieAw hoieAw hY[ inq pSU pMCIAW dw Gwq huMdw vyK ky qW Afol rhy
pr Pu`L t`ut igAw qW ivrlwp krdy lMgr Ckxw vI Bu`l bYTy ? AMimRq vyly qo
dupihr qk bYT ky a~cI sur ivc rONdy ~ivrlwp krdy rihxw vwly nUM qw isAwxw
is`K mMn lYxw vI muSkl bx jWdw hY, pr eyQy eyhI AYb guirAeI leI TIk mMn
ilAw igAw ? ilKwrI ny siqgurU nwnk jI dI guirAweI nUM koJw T`Tw krnw sI so
kr ilAw [ luk-Cup ky vwr krn nUM bhwdrI imQ bYTy, gMdIAW gwhlW dI brKw kridAw,
cMgy Bly gurisK dI pq lwhux ligAw gurU drbwr dw vI ilhwz nw krn vwly AxK
hIn, ASrDk ho cuikAW is`KW ivcoN, ros ikhVw kry ? vwh ipRsIpl swihb vwh,
bVy vDIAw (JUT) iblws nUM hIirAW moqIAW nwl BirAw mwnsrovr kih rhy ho ?{hor
bVy kuJ qoN ieh kyvl vMngI mwq hI pyS ho irhw hY jI}
surKI nM:5-‘kI
kvI "joiq Ehw jugiq swie sih kwieAw Pyir pltIAY"
dw
KMfn krdw hY ?
ivroDI s`jx jI qoN bilhwrI jwxw cwhId
hY, ijnHW nUM guriblws dy pwT dOrwn ieh smJ nhIN AeI ik
guriblws dI rcnw dw mUl kwrn gurbwxI dw
auprokq isDWq bixAw ijs dw izkr gRMQ AMdr ieauN imldw hY:-
pMj ipAwly pMj pIr......swrI
pauuVI BweI gurdws jI dI ilKq hY pr, f: swihb ies nUM gurbwxI kih rhy hn[
iPr ilKwrI dIAW AMdrUnI ilKqw nUM A`g lweIey jd bwbw lihxw jI qoN pMcm siqgurU
jI q`k qurI Aw rhI joiq jugq dy QW, KIr smuMdr ivcoN is`Dw cqurBujI hI
bwlpMj ipAly pMj pIrwrI rUp "hirgoibMd’ Aw bixAW, Aqy SwdI vI smuMdr
ivcoN mwTI hoeI "lCmI" dyvI nwl hI kIqw drswieAw hoieAw hY[ iPr ijs siqguru
jI dI igAwn-joiq AgWh qoN AgWh qurI Aw ky gurU
aupdyS clwieAw jw irhw sI -{gurU isKu isKu gurU hY eyko gur aupdysu
clwey ] rwm nwm mMqu ihrdY dyvY nwnk imlxu suBwey ]8] {444}
DuroN
guirAweI dy mwlk bx ky Awey aus kyvl mwqr siqgurU nwnk swihb jI nUM qW sgoN
do vwrI gurU hirgoibMd swihb dy Gr (sylI tpI icty dwVHy smyq) puqr rUp
ivc jnm lYNdy drswieAw hoieAw hY["joiq Ehw jugiq swie sih kwieAw Pyir
pltIAY" vwly gurU &urmwn dw Bog pY cu`kw hox ivc Ajy koeI ksr bwkI
hY jI ?
hy AdBuq fwktr swihb jI,
pqw nhIN quhwfw jnm ikho ijhy mhUrq ivc hoieAw hY jo qusI bRhmxI kutlqw
dI vkwlq iqAwg hI nhI rhy[ dws dI smJ vwikAw hI iD`Rkwr Xog hY ijs ny siqgurW
dy bcnw dI prvwh nw krky quhwfy ijhy swkq nwl
p`qr ivhwr bwxw ilAw-swkq sMgu n kIjeI ipAwry jy kw pwir vswie ] ijsu
imilAY hir ivsrY ipAwry suo muih kwlY auiT jwie ] mnmuiK FoeI nh imlY ipAwry
drgh imlY sjwie ] jo gur myil svwirAw ipAwry iqnw pUrI pwie ] 5 ] {641]
Aqy- kbIr swkq sMgu n kIjIAY
dUrih jweIAY Bwig ] bwsnu kwro prsIAY qau kCu lwgY dwgu ] 131 ] {1371}
surKI nM: 6- kI sRI gurU
hir goibMd swihb jI moh dy bMDn ivc s`n ?
kwbU Aw igAw hW, quhwfw
swrw kUVw sWBy ibnw hux Cutkwrw ik`Qy ?-(1) siqgurU jI jd sRI Akwlq^q swihb
smwDI AsiQq suMKmnI swihb dy pwT ivc mGn sn qW Acwnk auhI AKMf smwDI iks
dy moh dI Apwr iK`c dy kwrn CweIN-mweIN ho geI, ilKwrI ny Awp drsweI hY
? (2) bIbI kolW dw moh eyfw pRb`l rUp Dwr Kloqw ik kyvl cwr AstpdIAW iv`cy
C`f ky, zmIn qy lyt rhI, kOlW jI dy Gr Jt pt jw pu`jx vwlI PurqI. kI, bVy
qIbr moh-iK`c dI sUck nhI ?(3) bIbI kolW dw AMqm smW nyVy jwx ky, keI mIlW
qoN GoVw BjweI jw pu`jxw, kI moh qo ibnw sI ? (4) (kiQq) bIbI kOlW dI mOq
qy bhuq roNdy kI siqgurU jI nUM nhIN drswieAw hoieAw jI ? (5) "kbIr sMq
mUey ikAw roeIAY jo Apuny igRih jwie ] rovhu swkq bwpury ju hwtY hwt ibkwie
]" 16 ] gurU-bwxI dy hukmW dy ivr`uD kI bwbw bu`Fw jI dy idhWq qy siqgurU
jI nUM roNdy kI, nhIN drswieAw hoieAw jI ? hux qusIN d`so ik, pMj vkwrW ivcly
moh dI Skl ikho ijhI huMdI h ?Y
1) (a)bhu pRkwrI gurmiq
ivroDI Brm- srovrW dy AQvw baulI swihb dy jl nwl
kIqy ieSnwnw qoN keI pRkwr dy Pl pRwpq hox d Brosw bxwieAw hoieAw hY ?
(A)keI
qrHW idAW AswQnw dI pUjw qoN cwry pdwrQw rUp Pl imlx dy Brm p`ky kIqy hoey
hn [ (e)AwkwS qoN PulW
dI brKw Aqy Awkws bwxI qoN vrW dI pRwpqI AQvw AkwS bwxI syDW dI b^SS krdI
drsweI hoeI hY[ (s)swihbzwdw
rUp cqurBujI r`b jI, mwqw gMgw jI dy pyt qoN pRgt hox dy mhUrqI p`K, inC`qr
SuB gRh ikRSnp`K keI qrHW dy Sgun ApSgun, mhUrqW dy cMgy mwVy hox dy Brm,
iek qoN v`D QweIN ? (h)
s`uKxw krnIAW, kMDW koiTAW dIAW pirkRmw krnIAW (hwlWik pirkRmW Sbd gurbwxI
ivc hY hI nhI, ieh pKMf inrol bRwhmxI dyx hY[) m`Qy rgVny, du`K BMjnI byrI
hyT aucycy ieSnwn qoN duKW klySW dw nws hox dw Brm p`kw krn leI gurU hirgoibMd
isMG jI nUM keI srovrW ivc Aqy aucycy qOr qy byrI hyTly jl ivc ieSnwn krdy
drswieAw hY[
(k) gurU
sr vwlI byrI dw drSn mwqr suKmnI swihb dy pwT nwloN v`D P`ldwiek, krIr
dw ik`lw PlW dw dwqw Awid hor keI pRkwr dIAW bRwhmxI BrmW gRsIAW Gply-bwzIAW-
(2)kI, sp mwr
ky aus nUM rwjw rUp ivc Asmwnw nUM jWdw drswaux vwlI gwQw gurmiq dy AnkUl hY
? quhwfy krkMvlw duAwrw mus`dkw hoeI, ies g`p qoN smwjk isiKAw kI imldI
hY ? (3)bRwhmx
duAwrw dhI ivc sMKIAW pw ky swihzwdw jI nUM zihr dyx dw Xqn[ swihzwdw jI
dw roxw cI^xw [ bRwhmx nUM zihr dy ipAwly smyq siqgurU jI dI hzUrI ivc ilAWdw
igAw[ siqgurU jI ny ipsqy ku`uqy nUM dhI Kwx leI hukm kIqw[ ku`qy ny puiCAw
ies dhI ivc kI doS hY ? siqgurU jI nUM sw& sw& scu kihMdy nhIN drswieA
sgo auh k`qy nUM ieauN kihMdy drsw id`qw- "swihzwdw ies dhI nUM nhINKWdw "[
A`go ku`qy ny siqgurU jI nUM d`isAw ik, sihzwdw ikvyN Kwvy ? ies ivc qW zihr
hY[ Bwv dhIN ivcly zihr dw pqw siqgurU jI nUM nhI sI l`g sikAw pr ku`qw jwxdw
sI ? (kI ilKwrI ny ieh is`D kIqw hY ik siqgurU jI nwlo aunHW dw qW ku`qw
vI isAwxw sI....?) iPr vI siqgurU jI ny ku`qy nUM dhI Ck lYx leI pRyirAw]
(4)kUkro bwcu-
"mr ky mYN quhwfy crnw nwlo ivCuVnw nhIN cwhuMdw" [ siqgurU jI--"qUM qW
sgoN vfy BwgW vwlw hY ikauNik i`j`Qy mYN jwxw hY qUM pihlW hI auQy pu`j
irhw hYN[ kI iLKwrI dw ivAMg ieh nhI hY ik, ShIdW dy isrqwj ShIdI auprMq
auQy hI gey sn ij`Qy aunHW dw ku`qw igAw sI? ilKwrI dw Bwv jy kuJ hor hY
qW sMpwdk jI hI smJw dyx? ku`qy leI ibbwn AkwS qoN AwieAw qy auh aus qy
cVH ky bYkuMT dy rwh ipAw ? aus dy imrqk srIr nUM kImqI k`Pn pw ky dbw id`qw[
kI, ieh swrI krm-ikirAw gurmiq-ieiqhws hY ik, jW is`KI nwl kIqw iGxwvxw
T`Tw hY ?
(5)SRI
goieMd vwl swihb bxI bOlI dIAW pOVIAW 84 ies leI bxweIAW sn ik. aunHW qy
jpu swihb dy 84 pwT krn nwl 84 l`K jUn qoN Cutkwrw iml jWdw hY ? kI ieh
vI gurmiq dy AnkUl hI hY jI? kdy kr vyKxw dI cwrw sOKy pwrauqwry dw jI?
(6)poQIAW
lYx gieAW baulI swihb ivc ieSnwn krn gey qW sRI gurU Amrdws jI ny pRgt
ho ky sRI gurU Arjn dyv jI nUM mohn dI is&iq krn leI AwiKAw[ jy joqI
joiq smwaux dy mgroN vI Awpxy snbMDIAW cyilAW nwloN moh nhIN sn qoV sky
Aqy DrqI AwkwS ivckwr Btkdy rhy qW ies gurU Sbd dw kI bicAw --"sUrj
ikrix imly jl kw jlu hUAw rwm ] joqI joiq rlI sMpUrnu QIAw rwm ] bRhmu
dIsY bRhmu suxIAY eyku eyku vKwxIAY ] Awqm pswrw krxhwrw pRB ibnw nhI jwxIAY
] Awip krqw Awip Bugqw Awip kwrxu kIAw ] ibnvMiq nwnk syeI jwxih ijn@I
hir rsu pIAw ]4]{846} dirAw smuMdr ivc iml ky jd AwpxI pCwx guAw cu`kw
sI, ikrx sUrj dw hI Bwg bx geI qW aunHW dI A`frI hoNd ikvy pRgt ho geI
? ik, ieh sB kuJ AigAwnIAW nUM BrmI bxw ky lu`tx dy kwry nhIN hn jI ?
(7)BweI
mnI isMG jI dI jbwnI AKvwieAw hoieAw hY ik, siqgurW ny bwbw mohn jI dI
is&q ivc bwxI rcI hY, iqMnw bMdW ivc "ibnvMq nwnk"Aqy cOQy ivc "nwnk
Alwey" vrq ky gurbwxI hox dw Brm p`kw kIqw hoieAw hY[ qusW sMpwdk jIE !
AOKy l&zW dy ArQ qW ilKy hn pr aus bwxI bwry k`cI hox dw koeI not nw
dy ky, kI ilKwrI dI aus kivqw nUM gurbwxI nw bxw id`qw jI ? kI, ies iGrxq
cwl duAwrw qusW pwTkW leI bVw qkVw Brm-jwl nw vCw id`qw jI ? (jd
sbMDq QW AslIAq sp`St nw kIqI jwvy qW pusqk dI iksy nu`kry ilKy iksy not
dw kI lwB ?)
(8)vfwlI
qoN AMimRq sr jwx smy mwqw gMgw jI hIirAW jVq rQ ivc Asvwr drswey hn, sRI
goieMdvwloN poQIAW leI hIirAW jVq pwlkI vrqI geI[ eyfI Swn vwlw jlvw Swied
iksy ivrly rwjy dy krmw ivc hI huMdw hovy,? gurU Gr dI AmIrI dI prdrSnI
qW hr QW zorW qy kIqI hY pr jdoN s`qy blvMf dI BYx dI swdI qy mwieAw dyx
dI g`l qurI qW svyry Awax vwly pUjw dy Dwn dI Jwk ? kI, ieh gurmiq hY ik,
jW siqgurU jI dI in`jI inrwdrI ? Drmswl dI, Bwv pUjw dI Awmdn qy Jwk r`Kx
bwry BweI gurdws jI[ vwr 35 ivcoN:--
ijPu
imrj;d; ihMdUa" gPU m;s aK;ju . muslm;N; sUarhu sPugMd ivAju .
shur; Qir j;v;XIaE p;NI mdr;ju . sh; n K;XI
cUhx; m;iXA muht;ju .
ijPu imWE mKI mrE itsu hoiX ak;ju . itPu
wrms;l dI Z;k hE ivhu KMDU p;ju . 12 .
(9)-kI
kwrn hY ik, dwqU jI dI l`q v`jx aprMq siqgurU jI ny vI auhI bcn boly jo
hzwrW swl pihlW ilKy pdm purwx ivc iBRgU dI lq v`jx qy ivSnUM jI ny boly
sn ? kI, QW QW qoN eyhI is`D nhI ho irhw ik gurU-pMQ nUM bRwhmxI rMg ivc
rMigAw jw irhw hY?
(10)-kI,
KfUr swihb vwlw krIr dw ik`lw cwr pdwrQW dw dwqw nhI drswieAw hoieAw
?
(11) ipAwry f:
AmrjIq isMG jIE ! kI quhwfI sMpwdnw dw mwx pRwpq krI bYTI pusqk ivc ilKwrI
ny ieh kQw nhI ilKI hoeI, ik, BweI ib`DI cMd jI iksy dIAW 50/60 mhIAW curweI
Awaudw sI ik, KojIAW dI vwrH vI nyVy Aw pujI qW ib~DI cMd colHw swihb ivKy
BweI AdlI dI SrnI jw ipAw [ aus ny siqgurU Arjn swihb dI shwieqw cwhI qW
aunHW dI ikRpw nwl, kwlIAW qo swrIAW mJIN bUrIAW bx geIAW[ KojI Aqy mwlk
SrimMdyy ho ky vwps muV gey[ ieh Fu`cr fwihAW jWdw hY ik, ibDI cMd qoN
corI Cufwaux leI ieh cmqkwr hoieAw sI[ pr jy vwikAw ieh cmkwr hI sI, qW
mJIAW ausy smy vwrsW dy hvwly iks kwrn nw kr idqIAW geIAW[ iliKAW qW ieh
hY ik, sgoN vr iml igAw ik, ib`DI cMd dw h`Q l`gidAW hI qwly KulH jwieAw
krgy[(sgoN corI dw ’ik`qw’ hor vI sihl bxw id`qw ?) .
hy Alokwr prMsIpl swihb jIE ! kI ieh
scu nhIN ik (Bog) iblws dw cwqr ilKwrI, hr moV qy gurmiq dw isDWq qbwh
krI quirAw Aw irhw hY[ ies khwxI qoN siqgurU nwnk swihb jI dy ies gurU
Sbd d ArQ kI bicAw jI ?--
DnwsrI mhlw 1 ] coru
slwhy cIqu n BIjY] jy bdI kry qw qsU n CIjY ] cor kI hwmw Bry n koie
coru kIAw cMgw ikau hoie ]1] suix mn AMDy kuqy kUiVAwr ] ibnu boly
bUJIAY sicAwr ] 1 ] rhwau ] coru suAwilau coru isAwxw ] Koty kw mulu eyku
dugwxw ] jy swiQ rKIAY dIjY rlwie ] jw prKIAY Kotw hoie jwie ] 2 ] jYsw
kry su qYsw pwvY ] Awip bIij Awpy hI KwvY ] jy vifAweIAw Awpy Kwie ] jyhI
suriq qyhY rwih jwie ] 3 ] jy sau kUVIAw kUVu kbwVu ] BwvY sBu AwKau sMswru
] quDu BwvY ADI prvwxu ] nwnk jwxY jwxu sujwxu ] 4 ] 4 ] 6 ] {663}
(not:-BeI gurdws jI ny
11vIN vwr dI 13vIN pauVI qoN 30vIN pauVI q`k iCAWN pwqSwhIAW dy inktvrqI
guris`KW dy nwm ilKy hn[ "BweI AdlI" dw nwm nhI iml sikAw[ qusW sMpwdkW
ny bVI lMmI cOVI KojW krn dI Gwlxw GwlI hoeI hY, ieh BweI AdlI ienHW purqn
bRwhmxw dIAW ilKqW ivc ik`Qo Aw viVAw sI jI ?
(12)ShId
BweI mnI isMG jI d zbwnI kvI ilKdw hY-‘sMgiq ko BeI KuDXw BwrI’
Bwv siqgurU nwnk swihb jI dI sMgiq nUM bVI Bu`K l`gI qW jd Bu`K dy kwrn auh
GrW nUM prqn l`gy siqgurU jI ny ik`kr qy cVH ky hlUxw dyx leI ikhw[ pr jd.
sRIcMd, lKmIdws dovyN byty khy nw l`gy qW siqgurU dw ieSwrw smJ ky bwbw
lihxw jI J`t ik`kr qy jw cVHy Aqy:-
dIXo hlUxw Aiq blu lweI
[ ie`Cq Bojn prw qb AweI ]71[
ijh jYsI ie`Cw qb krI [
iqh Bojn qYsw kr prI [
ikn hU cwcl AOr kVwh
[ mws pRswdu dwl ikn cwhw
]172]
Bojn krq iqRpiq siB Bey
[ jnu imjmwnI ik~kr key [
kwmDynu jn rUp suhweI [
gur nwnk gQ lKI nw jweI ]173]
Bwv, jd bwbw lihxw jI ny
swry zor nwl ik`kr nUM hlUixAW qW sMgiq ivco ijs dI jo ie`Cw sI auhI Bojn
imlxw ArMB ho igAw[ iksy nUM cwvl qy kVHw iksy leI ’mws
pRSwd’ Aqy iksy ny dwl cwhI =-(aunHI
idnI cwh dw, Bwv Tea qW
iksy nUM pqw hI nhI sI)[{172-73}
(mn
psMd) Bojn C`k ky swirAW dI iqRpqI ho geI, (mwno gurU-sMgiq dI syvw iksy
is`K ny nhIN sgoN) gurU sMgiq dI prwhuxcwrI ik`kr kr rhI sI[ siqguurU nwnk
jI dI lIlHw jwxI nhIN jw skdI, ik`kr qW mwno surgW dI guaU (kwmDyn) vWg
suBwiemwn ho rhI sI]173]
aucycy iDAwn dI mMg kr
rhIAW jodVIAW--isrmOr jQydwrI dy pRsMsW p`qrW
dI CW hyT CpI Aqy pMQ dI srb au~c sMsQw dy Awpxy Cwpy Kwny ivc Cp ky pRkwSq
kIqI geI, Aqy CyvI pwqSwhI jI dy 400 swlw Awgmn idvs qy pMQ ivc suZwq vjoN
vMfI jw rhI ies BwgWvwlI pusqk ivc (a) kVwh
nwl nhIN sgoN, ‘pRSwd’ pd
aucycy qOr qy ‘mws’ nwl
iliKAw hoieAw hY[ swry q`QW nUM mu`K r`KidAW, inrsMdyh sp~St ho irhw hY ik.
sMgiq ivc mws nUM pRSwd vjoN CkwieAw jwxw siqguru nwnk swihb jI dy
smy qoN ArMB ho cu`kw sI[
mMg- hy
fw: AmrjIq isMG jIE ! kI oqusIN BweI swihb ig: joigMdr
isMG jI rwmpurqlvwVw nUM AwpxI pusqk-"qau ikau murgI mwrY" vwps lYx dI slwh
dy skdy ho ? qwlvwVw jI ny guriblw sI leI pRsMsw p`qr ilK ky ies dI hr
ilKq nwl sihmqI pRgt kr leI qW ieh pMQ pRvwnq ies pusqk dy ivpRIq ivcwr
ilkxy aunHW nUM sohbdy nhI hn] guirisK dubwjrw ikauN hovy[ jy Ajyhw nw kIqw
igAw qW aunHW swry prsMsw p`qrW ny m^Ol bx ky rih jwxw hY[ qlveVw ijhw
sUJven mhWpurK do byVIAW ivc pYr ikauN r`Ky [jy dws dw ieh ivcwr gurmiq
ivroDI hY qW qusIN dws nUM TIk gurmiq-syDW b^SS kr idau[
(13) ipCy
ijhy sMq ispwhI qo iksy ny puiCAw sI ik SwmIN jd siqgurU jI dw suKAwsx
AMdr krw id`qw jwx qy
drbwr ivc pey (srUp qoN)
^wlI pIhVw swihb A`gy m`Qw tykxw cwhIdw hY ik nhIN ? kYptn swihb dw au~qr
sI "nhI" swfw gurU pIhVw swihb nhIN hY"[ pr guriblws dy ilKwrI ny siqgrW
dI iksy vI icqwvnI dI prvwh nw kridAW, siqgurW nUM pihly gurU swihbwn dy
AsQwnW kol p`jx smy pYrW qoN nMgy qurdy, A`f A`f keI AsQnw dI nMgy pYrIN
pirkRmW krdy, m`Qw rgVdy, mMgW mMgdy (gurmiq ivroDI krmW ivc gRsq),siqgurW
nUM iks XojnW ADIn drswieAw hoieAw hY ? {Nnot=(1)
‘pirkRmw’
Sbd gurbwxI dw nhIN sgoN bRwhxI gRMQW dw hY[(2) -"pg aupyqwxw ] Apxw kIAw
kmwxw ]" siqgurU nwnk jI dw &urmwn}
(14) ijs
iesqRI zwqI bwry siqgurU nwnk swihb jI ny kyvl-"so ikau mMdw AwKIAY
ijqu jMmih rwjwn ]" hI bcn nhIN khy sgoN icrW qoN ilqwVI jw rhI ies
iesqRI dw mwx siqkwr hor vI dUxw cOxw kridAw gurU bwxI ivc keI QweIN ‘mweI’
‘mwie’ Sbd vriqAw hY[ eyQo q`k ik -"iesu jg mih purKu eyku hY hor sglI
nwir sbweI ]" &urmw ky mnu`K nUM iesqRI dI p`Dr qy ilAw KVw kIqw[
eyDr ijs gur iblws nUM 14 rqnW ny pMQk pRrvwngI bKSS kIqI hoeI hY, aus dy
ilKwrI ny CyvyN siqgurU nwnk swihb jI dI zbwnI, smUh iesqRI zwqI nUM "nrkW
dI iKVkI" AKvw ky iesqRI koloN sdw leI dUr rihx dww aupdyS idvwieAw
hoieAw hY[
(15)Awp
jI dy ieiqhwsk gRMQ, ies guriblws dy kutl ilKwrI leI siqgurU qyZbhwdr swihb
jI dI ShIdI dw swkw iek mKOl ? pUrw vyrvw A`fry jodVI p`qr ivc bwrgwih
AwlI ivc hwzr hox leI ies p`qr dy nwl hI n`QI kIqw igAw hY jI[
gurmiq Anuswr jIvn bqIq
kr rhy gurmuik ipAwirAW dI crn DUV, syD p`qr dI aufIk ivc dwsrw:--
gurb^S isMG kwlw A&Zwnw
Copy to- (A)Singh Sahib Giani Joigndr Singh
Ji Vedanqi Jathedar Sri ALKAL TAKHAT SAHIB AMRITSAR
(B) Singh Sahib Pro: Manjit Singh sahib JATHEDAR
TAKHT SRI KES GARH SAHIB ANAN DPUR JEE
(C) Singh Sahib Giani Keval Singh jee. Jathedar TAKHAT
SRI DAMDAMA SAHIB TALWANDI SABO
Miling Address- 11442- 86/A Avenue Delta. B.C. V4C-2Y8
C ANADA
m:2] so ikau AMDw AwKIAY
ij hukmhu AMDw hoie ]
nwnk hukm n buJeI AMDw
khIAY soie ] 3 ]{955}