.

ਸੂਹੀ ਕੀ ਵਾਰ ਮਹਲਾ ੩

(ਪੰ: ੭੮੫ ਤੋਂ੭੯੨)

ਸਟੀਕ, ਲੋੜੀਂਦੇ ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ ਸਹਿਤ

(ਕਿਸ਼ਤ-ਉਨੱਤੀਵੀਂ)

ਪ੍ਰਿਂਸੀਪਲ ਗਿਆਨੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ, ਦਿੱਲੀ, ਪ੍ਰਿਂਸੀਪਲ ਗੁਰਮੱਤ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ, ਦਿੱਲੀ,

ਮੈਂਬਰ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕ: ਦਿ: ਸਿ: ਗੁ: ਪ੍ਰ: ਕਮੇਟੀ, ਦਿੱਲੀ: ਫਾਊਂਡਰ (ਮੋਢੀ) ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਲਹਿਰ ਸੰਨ 1956

ਪਉੜੀ ਨੰ: ੧੮ ਦਾ ਮੂਲ ਪਾਠ ਸਲੋਕਾਂ ਸਹਿਤ:-

ਸਲੋਕ ਮਃ ੧॥ ਕਾਇਆ ਕੂਮਲ, ਫੁਲ ਗੁਣ, ਨਾਨਕ ਗੁਪਸਿ ਮਾਲ॥ ਏਨੀ ਫੁਲੀ ਰਉ ਕਰੇ, ਅਵਰ ਕਿ ਚੁਣੀਅਹਿ ਡਾਲ॥ ੧ ॥

ਮਹਲਾ ੨॥ ਨਾਨਕ ਤਿਨਾ ਬਸੰਤੁ ਹੈ, ਜਿਨੑ ਘਰਿ ਵਸਿਆ ਕੰਤੁ॥ ਜਿਨ ਕੇ ਕੰਤ ਦਿਸਾਪੁਰੀ, ਸੇ ਅਹਿਨਿਸਿ ਫਿਰਹਿ ਜਲੰਤ॥ ੨ ॥

ਪਉੜੀ॥ ਆਪੇ ਬਖਸੇ ਦਇਆ ਕਰਿ, ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਬਚਨੀ॥ ਅਨਦਿਨੁ ਸੇਵੀ ਗੁਣ ਰਵਾ, ਮਨੁ ਸਚੈ ਰਚਨੀ॥ ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਰਾ ਬੇਅੰਤੁ ਹੈ, ਅੰਤੁ ਕਿਨੈ ਨ ਲਖਨੀ॥ ਸਤਿਗੁਰ ਚਰਣੀ ਲਗਿਆ, ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਨਿਤ ਜਪਨੀ॥ ਜੋ ਇਛੈ ਸੋ ਫਲੁ ਪਾਇਸੀ, ਸਭਿ ਘਰੈ ਵਿਚਿ ਜਚਨੀ॥ ੧੮ ॥

(ਸਟੀਕ-ਪਉੜੀ ੧੮, ਸਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ‘ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ’ ਸਹਿਤ)

ਸਲੋਕ ਮਃ ੧॥ ਕਾਇਆ ਕੂਮਲ, ਫੁਲ ਗੁਣ, ਨਾਨਕ ਗੁਪਸਿ ਮਾਲ॥ ਏਨੀ ਫੁਲੀ ਰਉ ਕਰੇ, ਅਵਰ ਕਿ ਚੁਣੀਅਹਿ ਡਾਲ॥ ੧॥ {ਪੰਨਾ ੭੯੧}

ਪਦ ਅਰਥ : —ਕੂਮਲ—ਕੂਮਲੀ, ਅਤੀ ਸੁੰਦਰ ਤੇ ਕੋਮਲ ਡਾਲੀ, ਟਿਕਾਣਾ ਅਥਵਾ ਸਥਾਨ। ਗੁਪਸਿ—ਗੁੰਦਦਾ ਹੈ। ਮਾਲ—ਮਾਲਾ, ਹਾਰ। ਏਨੀ ਫੁਲੀ—ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਰੂਪੀ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ। ਰਉ—ਰੌ, ਸੁਰਤ, ਬੜੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ, ਵੱਡੀ ਲਗਨ ਨਾਲ। ਅਵਰ …ਡਾਲ—ਹੋਰ-ਹੋਰ ਡਾਲੀਆਂ ਤੋਂ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਚੁਨਣ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ਭਾਵ ਲੋੜ ਰਹਿੰਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕਿ—ਕੀ ਲੋੜ ਹੈ? , ਕਾਹਦੇ ਲਈ?

ਅਰਥ : — "ਕਾਇਆ ਕੂਮਲ, ਫੁਲ ਗੁਣ, ਨਾਨਕ ਗੁਪਸਿ ਮਾਲ" -ਹੇ ਨਾਨਕ! ਮਨੁੱਖਾ ਸਰੀਰ ਮਾਨੋ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਰੂਪੀ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਲਾ ਗੁੰਦਣ ਲਈ, ਜੀਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਅਤੀ ਕੋਮਲ ਡਾਲੀ, ਸੋਹਣਾ ਟਿਕਾਣਾ ਤੇ ਸਥਾਨ ਮਿਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

"ਏਨੀ ਫੁਲੀ ਰਉ ਕਰੇ, ਅਵਰ ਕਿ ਚੁਣੀਅਹਿ ਡਾਲ"॥ ੧॥ - ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਜੇ ਪ੍ਰਭੂ ਬਖ਼ਸ਼ੇ ਆਪਣੇ ਮਨੁੱਖਾ ਸਰੀਰ ਰੂਪੀ ਇਸ ਅਤੀ ਕੋਮਲ ਸੋਹਣੇ ਟਿਕਾਣੇ, ਸਥਾਨ ਅਥਵਾ ਡਾਲੀ ਨੂੰ ਇਲਾਹੀ ਗੁਣਾਂ ਰੂਪੀ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁੰਦਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਮੂਚੀ ਲਗਨ ਤੇ ਸੁਰਤ ਲਗਾ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ "ਅਵਰ ਕਿ ਚੁਣੀਅਹਿ ਡਾਲ" ਮੂਰਤੀਆਂ ਆਦਿ ਅੱਗੇ ਭੇਟ ਕਰਣ ਲਈ ਹੋਰ-ਹੋਰ ਡਾਲੀਆਂ ਤੋਂ ਜਾ ਕੇ ਫੁੱਲ ਚੁਨਣ, ਲਿਆਉਣ ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ੧।

ਭਾਵ ਪ੍ਰਭੂ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਦਾ ਇਕੋ-ਇਕ ਮੱਕਸਦ ਹੀ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੀ ਸੁਰਤ, ਧਿਆਨ ਤੇ ਲਗਣ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਤੇ ਕੇਵਲ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚਲੇ ਸਮੂਹ ਗਿਆਨ ਤੇ ਕਰਮ ਇੰਦ੍ਰਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਇਲਾਹੀ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕਰੇ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਹੀ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਮਾਲਾ ਨੂੰ ਗੁੰਦਣ `ਚ ਚਿੱਤ ਲਗਾਵੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਪੱਥਰ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅੱਗੇ ਭੇਟ ਕਰਣ ਲਈ ਕਿੱਧਰੇ ਜਾ ਕੇ ਟੈਹਣੀਆਂ ਆਦਿ ਤੋਂ ਚੁਣ-ਚੁਣ ਕੇ ਫੁੱਲ ਤੋੜ ਕੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੀ ਨਹੀਂ

ਉਂਝ ਵੀ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਦਾ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦਾ ਇਕੋ-ਇਕ ਰਾਜ਼, ਸੁਆਸ-ਸੁਆਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਗੁਣ-ਗਾਣ ਕਰਣਾ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਜੁੜਣਾ ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਰੰਗ `ਚ ਰੰਗੇ ਰਹਿਣਾ ਹੀ ਹੈ। ਉਪ੍ਰੰਤ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚਲੇ ਸਮੂਹ ਗਿਆਨ ਤੇ ਕਰਮ ਇੰਦ੍ਰਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਪਣੀ ਸਮੂਚੀ ਦੁਨੀਆਦਾਰੀ ਤੇ ਵਰਤੋਂ-ਵਿਹਾਰ ਦੌਰਾਨ, ਇਸ ਤ੍ਰੀਕੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਰੱਬੀ ਤੇ ਇਲਾਹੀ ਗੁਣਾਂ ਰੂਪ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਣਾ ਤੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਹੀ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਈ ਤੀਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਫੁੱਲ ਆਪਣੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਨੂੰ।

ਪਰ ਤਾਂ ਵੀ ਸੱਚ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿਰਲੇ ਹੀ ਪ੍ਰਭੂ ਪਿਆਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਸਦਕਾ ਮਨੁੱਖਾ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਸ ਇਕੋ-ਇਕ ਸਚਾਈ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਤੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਅਤੀ ਕੋਮਲ ਤੇ ਸੋਹਣੇ ਮਨੁੱਖਾ ਸਰੀਰ ਅੰਦਰ, ਇਲਾਹੀ ਗੁਣਾ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੇ ਤੇ "ਗੁਪਸਿ ਮਾਲ" ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਹੀ ਗੁਣਾਂ ਰੂਪੀ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਮਾਲਾ ਨੂੰ ਗੁੰਦਦੇ ਹਨ

ਮਹਲਾ ੨॥ ਨਾਨਕ ਤਿਨਾ ਬਸੰਤੁ ਹੈ, ਜਿਨੑ ਘਰਿ ਵਸਿਆ ਕੰਤੁ॥ ਜਿਨ ਕੇ ਕੰਤ ਦਿਸਾਪੁਰੀ, ਸੇ ਅਹਿਨਿਸਿ ਫਿਰਹਿ ਜਲੰਤ॥ ੨॥ {ਪੰਨਾ ੭੯੧}

ਪਦ ਅਰਥ : — ਤਿਨਾ— ਕੇਵਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਲਈ ਹੀ। ਬਸੰਤੁ ਹੈ— ਹਰ ਸਮੇਂ ਅਤੀ ਸੁਹਾਵਣਾ ਮੌਸਮ ਅਥਵਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਘਰਿ— ਹਿਰਦੇ ਘਰ `ਚ। ਦਿਸਾ—ਪਾਸਾ, ਤਰਫ਼। ਦਿਸਾ ਪੁਰੀ—ਕਿਸੇ ਦੁਰੇਡੇ ਵਸਦੇ ਨਗਰ `ਚ, ਪਰਦੇਸ `ਚ। ਅਹਿ—ਦਿਨ। ਨਿਸਿ—ਰਾਤ।

ਅਰਥ : — "ਨਾਨਕ ਤਿਨਾ ਬਸੰਤੁ ਹੈ, ਜਿਨੑ ਘਰਿ ਵਸਿਆ ਕੰਤੁ" -ਹੇ ਨਾਨਕ! ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵ-ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਘਰ `ਚ ਪ੍ਰਭੂ ਪਤੀ ਆ ਵੱਸਦਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਾ ਦੀ ਤਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਭਾਵ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਾ ਤਾਂ ਸਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਸੁਹਾਵਣਾ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

"ਜਿਨ ਕੇ ਕੰਤ ਦਿਸਾਪੁਰੀ, ਸੇ ਅਹਿਨਿਸਿ ਫਿਰਹਿ ਜਲੰਤ"॥ ੨॥ - ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵ-ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਦੇ ਪਤੀ ਪਰਦੇਸ `ਚ ਗਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਪ੍ਰਭੂ-ਪਤੀ ਦੀ ਉਡੀਕ `ਚ ਸੜਦੀਆਂ, ਬਿਹਬਲ ਤੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ੨। ਯਥਾ:-

() "ਜਾਇ ਪੁਛਹੁ ਸੋਹਾਗਣੀ ਤੁਸੀ ਰਾਵਿਆ ਕਿਨੀ ਗੁਣੀ॥ ਸਹਜਿ ਸੰਤੋਖਿ ਸੀਗਾਰੀਆ ਮਿਠਾ ਬੋਲਣੀ॥ ਪਿਰੁ ਰੀਸਾਲੂ ਤਾ ਮਿਲੈ ਜਾ ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਸੁਣੀ" (ਪੰ: ੧੭)

() "ਮਨਮੁਖ ਮੈਲੀ ਕਾਮਣੀ ਕੁਲਖਣੀ ਕੁਨਾਰਿ॥ ਪਿਰੁ ਛੋਡਿਆ ਘਰਿ ਆਪਣਾ, ਪਰ ਪੁਰਖੈ ਨਾਲਿ ਪਿਆਰੁ॥ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਕਦੇ ਨ ਚੁਕਈ ਜਲਦੀ ਕਰੇ ਪੂਕਾਰ॥ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ, ਕੁਰੂਪਿ ਕੁਸੋਹਣੀ, ਪਰਹਰਿ ਛੋਡੀ ਭਤਾਰਿ" (ਪੰ: ੮੯-੯੦) ਆਦਿ

ਭਾਵ ਦਰਅਸਲ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਪਾ ਕੇ ਜਿਹੜੇ, ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਰਾਹੀਂ ਸੁਆਸ-ਸੁਆਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਰੰਗ `ਚ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸਹਿਜ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜੀਵਨ ਭਰ ਆਤਮਕ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦੇ ਤੇ ਸੁਰਤ ਕਰਕੇ ਜੀਂਦੇ ਜੀਅ ਸੁਆਸ-ਸੁਆਸ ਪ੍ਰਭੂ `ਚ ਅਭੇਦ ਹੋਏ ਤੇ ਉਸੇ `ਚ ਹੀ ਸਮਾਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਝਦਕਿ ਦੂਜੇ ਜਿਹੜੇ ਪ੍ਰਭੂ ਵੱਲੋਂ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਵਾਲਾ ਦੁਰਲਭ ਸਮਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ `ਤੇ ਵੀ ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਣ `ਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ, ਉਹ ਹਰ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਵੱਸ ਰਹੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਹਿਚਾਣਦੇ ਤੇ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਿਲਾਪ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਇਸੇ ਕਾਰਣ ਉਹ ਲੋਕ ਆਪ-ਹੁੱਦਰੇ, ਮਨਮਤੀਏ-ਅਗਿਆਨਤਾ ਦੇ ਹਨੇਰੇ `ਚ ਠੋਕਰਾਂ ਖਾਂਦੇ, ਮਾਇਕ ਰਸਾਂ `ਚ ਖੱਚਤ ਰਹਿ ਕੇ, ਵਿਸ਼ਟਾ ਦੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਨਿਆਈਂ ਜੀਵਨ ਭਰ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਟਾਂ ਸਹਿੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ `ਚ ਕਦੇ ਟਿਕਾਅ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।

ਇਹ ਵੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭੂ ਤੋਂ ਵਿਛੋੜਾ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਲੰਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਮੁੜ-ਮੁੜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਜਨਮਾਂ-ਜੂਨਾਂ ਤੇ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਗਰਭਾਂ ਦੇ ਗੇੜ `ਚ ਪਏ ਹੋਏ ਪਛਤਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਪਉੜੀ॥ ਆਪੇ ਬਖਸੇ ਦਇਆ ਕਰਿ, ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਬਚਨੀ॥ ਅਨਦਿਨੁ ਸੇਵੀ ਗੁਣ ਰਵਾ, ਮਨੁ ਸਚੈ ਰਚਨੀ॥ ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਰਾ ਬੇਅੰਤੁ ਹੈ, ਅੰਤੁ ਕਿਨੈ ਨ ਲਖਨੀ॥ ਸਤਿਗੁਰ ਚਰਣੀ ਲਗਿਆ, ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਨਿਤ ਜਪਨੀ॥ ਜੋ ਇਛੈ ਸੋ ਫਲੁ ਪਾਇਸੀ, ਸਭਿ ਘਰੈ ਵਿਚਿ ਜਚਨੀ॥ ੧੮॥ {ਪੰਨਾ ੭੯੧}

ਪਦ ਅਰਥ : — ਆਪੇ ਬਖਸੇ ਦਇਆ ਕਰਿ— ਪ੍ਰਭੂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਾਂ `ਤੇ ਤੁਠਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪ੍ਰਭੂਉਨ੍ਹਾਂ `ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਿਹਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮ੍ਰਥਾ ਵੀ ਆਪ ਹੀ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ। ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਬਚਨੀ— ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਭਾਵ ਸਦਾ ਥਿਰ ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ ਦੀ ਸ਼ਰਣ `ਚ ਲਿਆ ਕੇ ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਣ ਲਈ ਸਮ੍ਰਥਾ ਵੀ ਆਪ ਹੀ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਹੈ।

ਅਨਦਿਨੁ—ਹਰ ਰੋਜ਼, ਸੁਆਸ-ਸੁਆਸ। ਸੇਵੀ—ਮੈਂ ਸੇਵਾ ਕਰਾਂ, ਸਿਮਰਾਂ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰਵਾਂ। ਗੁਣ ਰਵਾ— ਗੁਣ ਉਚਰਾਂ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣ ਚੇਤੇ ਕਰਾਂ, ਗੁਣ ਗਾਣ ਕਰਾਂ। ਰਚਨੀ— ਰੱਚ ਜਾਣਾ, ਜੁੜੇ ਰਹਿਣਾ। ਸਭਿ ਜਚਨੀ—ਸਾਰੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਪੂਰੀਆਂ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਨੂੰ ਸਦਾ ਮਿਠਾ ਕਰਕੇ ਮੰਨਦਾ ਹੈ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਕਰਣੀ `ਤੇ ਕਿਉਂ-ਕਿੰਤੂ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਉਲਾਹਣੇ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ।

ਅਰਥ : — "ਆਪੇ ਬਖਸੇ ਦਇਆ ਕਰਿ, ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਬਚਨੀ" - ਪ੍ਰਭੂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਾਂ `ਤੇ ਤੁਠਦਾ ਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ `ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਿਹਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਭਾਵ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ ਦੀ ਸ਼ਰਣ `ਚ ਲਿਆ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਵੀ ਆਪ ਹੀ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਤੇ ਕਰਤੇ-ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।

"ਅਨਦਿਨੁ ਸੇਵੀ, ਗੁਣ ਰਵਾ, ਮਨੁ ਸਚੈ ਰਚਨੀ" -ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਤੂੰ ਮੇਰੇ `ਤੇ ਵੀ ਇਹ ਮਿਹਰ ਕਰ ਕਿ ਮੈਂ ਵੀ ਹਰ ਸਮੇਂ ਸੁਆਸ-ਸੁਆਸ ਤੈਨੂੰ ਹੀ ਸਿਮਰਦਾ ਰਵਾਂ, ਤੇਰੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰਵਾਂ ਤੇ ਤੇਰੇ ਹੀ ਗੁਣ ਗਾਉਂਦਾ ਰਵਾਂ।

ਤਾਂ ਤੇ ਹੇ ਸਚੈ ਸਦਾ ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ ਪ੍ਰਭੂ। ਮੈਂ ਵੀ ਜੀਂਦੇ ਜੀਅ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਇਕ-ਮਿਕ ਹੋਇਆ ਰਵਾਂ ਤੇ "ਮਨੁ ਰਚਨੀ" ਮਨ ਤੇ ਸੁਰਤ ਕਰਕੇ ਤੇਰੇ `ਚ ਹੀ ਸਮਾਇਆ ਰਵਾਂ।

"ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਰਾ ਬੇਅੰਤੁ ਹੈ, ਅੰਤੁ ਕਿਨੈ ਨ ਲਖਨੀ" -ਮੇਰਾ ਪ੍ਰਭੂ ਸਦਾ ਬੇਅੰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ।

"ਸਤਿਗੁਰ ਚਰਣੀ ਲਗਿਆ, ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਨਿਤ ਜਪਨੀ" - ਤਾਂ ਤੇ ਸੱਚ ਵੀ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ `ਚ ਪਿਆਂ ਭਾਵ ਕੇਵਲ ਤੇ ਕੇਵਲ ਸ਼ਬਦ-ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਣ ਤੇ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰੀ ਹੋਇਆਂ ਹੀ ਜੀਵਨ ਭਰ ਤੇ ਸੁਆਸ-ਸੁਆਸ ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਲੀਨ ਰਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

"ਜੋ ਇਛੈ ਸੋ ਫਲੁ ਪਾਇਸੀ, ਸਭਿ ਘਰੈ ਵਿਚਿ ਜਚਨੀ॥ ੧੮॥" - ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਮਨ ਤੇ ਸੁਭਾਅ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਕੀਤੇ ਦਾ ਅਨੁਸਾਰੀ ਹੋ ਕੇ ਚਲਦਾ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਮਰਦਾ ਭਾਵ ਸੁਰਤ ਤੇ ਮਨ ਕਰਕੇ ਸਦਾ ਉਸ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਘਰ ਬੈਠੇ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਭਾਵ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਕਿ "ਸਭਿ ਘਰੈ ਵਿਚਿ ਜਚਨੀ" ਭਾਵ ਉਸ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਤੇ ਸੋਚਣੀ `ਚ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਕਰਣੀ ਲਈ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਵੀ ਕਿਉਂ-ਕਿੰਤੂ ਤੇ ਉਲਾਹਣੇ ਆਦਿ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ।

ਉਹ ਸੁਭਾਅ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਹਰੇਕ ਕਰਣੀ ਨੂੰ ਮਿੱਠਾ ਕਰਕੇ ਮਨੰਣ ਲਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਜਿਹੇ ਗੁਰਮੁਖ ਪਿਆਰੇ ਦਾ ਰੋਮ-ਰੋਮ ਹੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਰੰਗ `ਚ ਰੰਗਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਉਹ ਜੀਂਦੇ ਜੀਅ ਪ੍ਰਭੂ `ਚ ਹੀ ਸਮਾਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਸਫ਼ਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਦੀਂਆਂ ਜੂਨਾਂ, ਜਨਮਾਂ ਤੇ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਗਰਭਾਂ ਦੇ ਗੇੜ `ਚ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ। ੧੮। ਯਥਾ:-

() "ਆਪੇ ਦਾਤਿ ਕਰੇ ਦਾਤਾਰੁ॥ ਪੂਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਸਿਉ ਲਗੈ ਪਿਆਰੁ॥ ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਤਿਨ ਕਉ ਜੈਕਾਰੁ" (ਪੰ: ੧੬੦)

() "ਨਾਮ ਵਡਾਈ ਜਨੁ ਸੋਭਾ ਪਾਏ॥ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਜਿਸੁ ਆਪਿ ਦਿਵਾਏ॥ ੧॥ ਰਹਾਉ॥" (ਪੰ: ੧੮੯)

() "ਛਛੈ ਛਾਇਆ ਵਰਤੀ ਸਭ ਅੰਤਰਿ, ਤੇਰਾ ਕੀਆ ਭਰਮੁ ਹੋਆ।। ਭਰਮ ਉਪਾਇ ਭੁਲਾਇਨੁ, ਆਪੇ ਤੇਰਾ ਕਰਮੁ ਹੋਆ, ਤਿਨ ਗੁਰੂ ਮਿਲਿਆ ਆਪੇ" (ਪੰ: ੪੩੩) ਆਦਿ (ਚਲਦਾ) #Instt.P18-29th--Suhi ki.Vaar M.3--03.18#v..

ਸਾਰੇ ਪੰਥਕ ਮਸਲਿਆਂ ਦਾ ਹੱਲ ਅਤੇ ਸੈਂਟਰ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਾਰੇ ‘ਗੁਰਮੱਤ ਪਾਠਾਂ’, ਪੁਸਤਕਾ ਤੇ ਹੁਣ ਗੁਰਮੱਤ ਸੰਦੇਸ਼ਾ ਵਾਲੀ ਅਰੰਭ ਹੋਈ ਲੜੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਕੋ ਹੈ-ਤਾ ਕਿ ਹਰੇਕ ਸੰਬੰਧਤ ਪ੍ਰਵਾਰ ਅਰਥਾਂ ਸਹਿਤ ‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ’ ਜੀ ਦਾ ਸਹਿਜ ਪਾਠ ਸਦਾ ਚਾਲੂ ਰਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸੋਝੀ ਵਾਲਾ ਬਣਾਏ। ਅਰਥਾਂ ਲਈ ਦਸ ਭਾਗ ‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਦਰਪਣ’ ਪ੍ਰੋ: ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜਾਂ ਚਾਰ ਭਾਗ ਸ਼ਬਦਾਰਥ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੋਵੇਗਾ ਜੀ।

ਸੂਹੀ ਕੀ ਵਾਰ ਮਹਲਾ ੩

(ਪੰ: ੭੮੫ ਤੋਂ੭੯੨)

ਸਟੀਕ, ਲੋੜੀਂਦੇ ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ ਸਹਿਤ

(ਕਿਸ਼ਤ-ਉਨੱਤੀਵੀਂ)

For all the Self Learning Gurmat Lessons (Excluding Books) written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi-All the rights are reserved with the writer himself; but easily available in proper Deluxe Covers for

(1) Further Distribution within ‘Guru Ki Sangat’

(2) For Gurmat Stalls

(3) For Gurmat Classes & Gurmat Camps

with intention of Gurmat Parsar, at quite nominal printing cost i.e. mostly Rs 400/-(but in rare cases Rs. 450/-) per hundred copies (+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address- A/16 Basement, Dayanand Colony, Lajpat Nagar IV, N. Delhi-24

Ph 91-11-26236119, 46548789 ® Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808

Emails- [email protected] & [email protected]

web sites-

www.gurbaniguru.org

theuniqeguru-gurbani.com

gurmateducationcentre.com




.