.

ਸੂਹੀ ਕੀ ਵਾਰ ਮਹਲਾ ੩

(ਪੰ: ੭੮੫ ਤੋਂ੭੯੨)

ਸਟੀਕ, ਲੋੜੀਂਦੇ ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ ਸਹਿਤ

(ਕਿਸ਼ਤ-ਉਨੀਵੀਂ)

ਪ੍ਰਿਂਸੀਪਲ ਗਿਆਨੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ, ਦਿੱਲੀ, ਪ੍ਰਿਂਸੀਪਲ ਗੁਰਮੱਤ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ, ਦਿੱਲੀ,

ਮੈਂਬਰ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕ: ਦਿ: ਸਿ: ਗੁ: ਪ੍ਰ: ਕਮੇਟੀ, ਦਿੱਲੀ: ਫਾਊਂਡਰ (ਮੋਢੀ) ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਲਹਿਰ ਸੰਨ 1956

ਪਉੜੀ ਨੰ: ੮ ਦਾ ਮੂਲ ਪਾਠ ਸਲੋਕਾਂ ਸਹਿਤ:-

ਸਲੋਕ ਮਹਲਾ ੨॥ ਜਿਨਾ ਭਉ ਤਿਨੑ ਨਾਹਿ ਭਉ, ਮੁਚੁ ਭਉ ਨਿਭਵਿਆਹ॥ ਨਾਨਕ ਏਹੁ ਪਟੰਤਰਾ ਤਿਤੁ ਦੀਬਾਣਿ ਗਇਆਹ॥ ੧ ॥

ਮਃ ੨॥ ਤੁਰਦੇ ਕਉ ਤੁਰਦਾ ਮਿਲੈ, ਉਡਤੇ ਕਉ ਉਡਤਾ॥ ਜੀਵਤੇ ਕਉ ਜੀਵਤਾ ਮਿਲੈ, ਮੂਏ ਕਉ ਮੂਆ॥ ਨਾਨਕ ਸੋ ਸਾਲਾਹੀਐ, ਜਿਨਿ ਕਾਰਣੁ ਕੀਆ॥ ੨ ॥

ਪਉੜੀ॥ ਸਚੁ ਧਿਆਇਨਿ ਸੇ ਸਚੇ, ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰੀ॥ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਮਨੁ ਨਿਰਮਲਾ, ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਉਰਿ ਧਾਰੀ॥ ਕੋਠੇ ਮੰਡਪ ਮਾੜੀਆ ਲਗਿ ਪਏ ਗਾਵਾਰੀ॥ ਜਿਨਿੑ ਕੀਏ ਤਿਸਹਿ ਨ ਜਾਣਨੀ ਮਨਮੁਖਿ ਗੁਬਾਰੀ॥ ਜਿਸੁ ਬੁਝਾਇਹਿ ਸੋ ਬੁਝਸੀ ਸਚਿਆ, ਕਿਆ ਜੰਤ ਵਿਚਾਰੀ॥ ੮ ॥

(ਸਟੀਕ-ਪਉੜੀ ੮, ਸਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ‘ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ’ ਸਹਿਤ)

ਸਲੋਕ ਮਹਲਾ ੨॥ ਜਿਨਾ ਭਉ ਤਿਨੑ ਨਾਹਿ ਭਉ, ਮੁਚੁ ਭਉ ਨਿਭਵਿਆਹ॥ ਨਾਨਕ ਏਹੁ ਪਟੰਤਰਾ, ਤਿਤੁ ਦੀਬਾਣਿ ਗਇਆਹ॥ ੧॥ {ਪੰਨਾ ੭੮੮}

ਪਦ ਅਰਥ : — ਜਿਨਾ ਭਉ— ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਿਰਮਲ ਭਉ ਹੈ। ਮੁਚੁ—ਬਹੁਤਾ। ਮੁਚੁ ਭਉ—ਬੇਅੰਤ ਸੰਸਾਰਕ ਡਰ-ਤੇ ਸਹਿਮ। ਨਿਭਵਿਆਹ—ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਿਰਮਲ ਭਉ ਨਹੀਂ। ਪਟੰਤਰਾ—ਨਿਰਣਾ, ਨਿਬੇੜਾ। ਦੀਬਾਣਿ—ਦੀਵਾਨ `ਚ, ਹਜ਼ੂਰੀ `ਚ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਿਆਂ `ਚ। ਤਿਤੁ ਦੀਬਾਣਿ—ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ `ਚ। ਗਇਆਹ—ਜਦੋਂ ਮਨ ਕਰਕੇ ਮਨੁੱਖ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਰੰਗ `ਚ ਰੰਗਿਆ ਰਵੇ; ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰਵੇ।

ਅਰਥ : — "ਜਿਨਾ ਭਉ ਤਿਨੑ ਨਾਹਿ ਭਉ, ਮੁਚੁ ਭਉ ਨਿਭਵਿਆਹ" --ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਿਰਮਲ ਭਉ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਡਰ ਤੇ ਸਹਿਮ ਨਹੀਂ ਸਤਾ ਸਕਦਾ।

ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ `ਚ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਿਰਮਲ ਭਉ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਸਮੇਂ ਬੇਅੰਤ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਸਾਰਕ ਡਰ ਤੇ ਸਹਿਮ ਵਿਆਪਦੇ ਤੇ ਦਬੋਚਦੇ ਹਨ।

"ਨਾਨਕ ਏਹੁ ਪਟੰਤਰਾ, ਤਿਤੁ ਦੀਬਾਣਿ ਗਇਆਹ" --ਹੇ ਨਾਨਕ! ਇਹ ਨਿਰਣਾ ਤਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਭਾਵ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਇਹ ਸੋਝੀ ਤੇ ਸਮਝ ਵੀ ਕੇਵਲ ਓਦੋਂ ਹੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਉਸ ਰੱਬ ਜੀ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ `ਚ ਅੱਪੜ ਜਾਵੇ ਭਾਵ, ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ, ਮਨ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਰੰਗ `ਚ ਰੰਗਿਆ ਜਾਵੇ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਵੇ ਅਥਵਾ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਇਕਮਿੱਕ ਹੋ ਕੇ ਜੀਵੇ। ੧।

ਮਃ ੨॥ ਤੁਰਦੇ ਕਉ ਤੁਰਦਾ ਮਿਲੈ, ਉਡਤੇ ਕਉ ਉਡਤਾ॥ ਜੀਵਤੇ ਕਉ ਜੀਵਤਾ ਮਿਲੈ, ਮੂਏ ਕਉ ਮੂਆ॥ ਨਾਨਕ ਸੋ ਸਾਲਾਹੀਐ, ਜਿਨਿ ਕਾਰਣੁ ਕੀਆ॥ ੨॥ {ਪੰਨਾ੭੮੮}

ਪਦ ਅਰਥ : — ਤੁਰਦੇ ਕਉ ਤੁਰਦਾ —ਟੁਰਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ, ਜ਼ਮੀਨ `ਤੇ ਚਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਸਾਥ। ਉਡਤੇ ਕਉ ਉਡਤਾ — ਉੱਡਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਉੱਡਣ ਵਾਲੇ ਪੰਛੀਆਂ ਆਦਿ ਦਾ। ਮਿਲੈ—ਸਾਥ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜੀਵਤ—ਜੀਉਂਦੇ ਦਿਲ ਵਾਲੇ, ਜ਼ਿੰਦਾ-ਦਿਲ, ਪ੍ਰਭੂ ਪਿਆਰੇ, ਸਤਿਸੰਗੀ। ਮੂਏ ਕਉ ਮੂਆ—ਮੁਰਦਾ ਦਿਲ, ਸੰਸਾਰਕ ਰਸਾਂ `ਚ ਖੱਚਤ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ. . । ਜਿਨਿ—ਜਿਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ।

ਅਰਥ : — "ਤੁਰਦੇ ਕਉ ਤੁਰਦਾ ਮਿਲੈ, ਉਡਤੇ ਕਉ ਉਡਤਾ॥ ਜੀਵਤੇ ਕਉ ਜੀਵਤਾ ਮਿਲੈ, ਮੂਏ ਕਉ ਮੂਆ" -ਨਿੱਕੇ ਤੋਂ ਨਿੱਕੇ ਜੀਵ ਤੌਂ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੇ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਜੀਵ ਜਿਵੇਂ ਹਾਥੀ-ਗੈਂਡਾ ਆਦਿ ਨੂੰ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਭਾਵ ਟੁਰਣ ਵਾਲਿੇਆਂ ਨਾਲ ਟੁਰਣ ਵਾਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਡਣ ਵਾਲੇ ਪੰਛੀਆਂ ਅਦਿ ਨਾਲ ਉੱਡਣ ਵਾਲੇ ਪੰਛੀ ਆਦਿ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿੰਦਾ-ਦਿਲ ਮਨੁੱਖਾਂ ਭਾਵ ਸਤਿਸੰਗੀਆਂ ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ-ਦਿਲ ਮਨੁੱਖਾਂ ਭਾਵ ਸਤਿਸੰਗੀਆਂ ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਪਿਆਰਿਆ ਦਾ ਸਾਥ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁਰਦਾ-ਦਿਲ ਭਾਵ ਆਤਮਕ ਪੱਖੋਂ ਮੁਰਦਾ ਦਿਲ ਸੰਸਾਰਕ ਰਸਾਂ `ਚ ਖੱਚਤ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਥ `ਚ ਵੀ ਆਤਮਕ ਪੱਖੌ ਮੁਰਦਾ ਦਿਲ ਸੰਸਾਰਕ ਰਸਾਂ `ਚ ਖੱਚਤ ਵਿਚਰ ਰਹੇ ਲੋਕ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਬਲਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਵੀ ਲਗਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਸਮੇਤ ਹਰੇਕ ਜੀਵ, ਕੇਵਲ ਆਪੌ ਆਪਣੇ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਰਹਿਣੀ ਵਾਲੇ ਜੀਵ ਨਾਲ ਸੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਰਨਾ ਵੀ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।

"ਨਾਨਕ ਸੋ ਸਾਲਾਹੀਐ, ਜਿਨਿ ਕਾਰਣੁ ਕੀਆ" -ਹੇ ਨਾਨਕ! ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਮੂਲ ਤੇ ਅਸਲੀਅਤ ਚੂੰਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਨੂਰ ਹੈ। ‘

ਇਸ ਲਈ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਵੀ ਚਾਹੀਦਾ ਤੇ ਸ਼ੋਭਦਾ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਇਹ ਨੂਰ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਪ੍ਰਭੂ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇਥੋਂ ਤੀਕ ਕਿ ਜਿਹੜਾ ਪ੍ਰਭੂ ਮਨੁੱਖ ਸਮੇਤ ਇਸ ਰਚਨਾ ਦੇ ਜ਼ਰੇ ਜ਼ਰੇ `ਚ ਵਿਆਪਕ ਵੀ ਹੈ।

ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਵੀ ਆਪਣੇ ਅਸਲੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਨਾਲ ਇੱਕਮਿਕ ਹੋ ਕੇ ਵਿੱਚਰੇ।

ਭਾਵ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਵੀ ਆਪਣੇ ਅਸਲੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀਆਂ ਵਡਿਆਈਆਂ ਤੇ ਸਿਫ਼ਤਿ-ਸਲਾਹ ਕਰੇ ਅਤੇ ਮਨ ਕਰਕੇ ਸਦਾ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਰੰਗ `ਚ ਹੀ ਰੰਗਿਆ ਰਵੇ।

ਤਾ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਦੁਰਲਭ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਅੰਦਰੋਂ ਵੀ ਸੁਆਸ-ਸੁਆਸ ਇਲਾਹੀ ਗੁਣ ਹੀ ਡਲਕਾਂ ਮਾਰਣ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸੁਭਅ ਵੀ ਆਪਣੇ ਅਸਲੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਇਲਾਹੀ ਤੇ ਰੱਬੀ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੋਵੇ। ੨।

ਪਉੜੀ॥ ਸਚੁ ਧਿਆਇਨਿ ਸੇ ਸਚੇ, ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰੀ॥ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਮਨੁ ਨਿਰਮਲਾ, ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਉਰਿ ਧਾਰੀ॥ ਕੋਠੇ ਮੰਡਪ ਮਾੜੀਆ, ਲਗਿ ਪਏ ਗਾਵਾਰੀ॥ ਜਿਨਿੑ ਕੀਏ ਤਿਸਹਿ ਨ ਜਾਣਨੀ, ਮਨਮੁਖਿ ਗੁਬਾਰੀ॥ ਜਿਸੁ ਬੁਝਾਇਹਿ ਸੋ ਬੁਝਸੀ ਸਚਿਆ! ਕਿਆ ਜੰਤ ਵਿਚਾਰੀ॥ ੮॥ {ਪੰਨਾ ੭੮੮}

ਪਦ ਅਰਥ : —ਸਚੁ—ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਭੂ, ਅਕਾਲਪੁਰਖ। ਸਬਦਿ—ਸਬਦ ਦੀ ਕਮਾਈ ਰਾਹੀਂ। ਉਰਿ—ਹਿਰਦੇ ਘਰ `ਚ। ਗਾਵਾਰੀ— ਮੂਰਖ, ਮਨਮੁਖ, ਆਪਹੁੱਦਰੇ ਸੁਭਾਅ ਵਾਲੇ ਲੋਕ। ਮੰਡਪ—ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ। ਮਾੜੀਆ—ਮਹਲ ਨੁਮਾ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਹਾਲ ਕਮਰੇ। ਮਨਮੁਖਿ ਗੁਬਾਰੀ—ਹਨੇਰੇ `ਚ, ਅਗਿਆਨਤਾ ਦੇ ਹਨੇਰੇ `ਚ ਠੋਕਰਾਂ ਖਾ ਰਹੇ ਤੇ ਭਟਕ ਰਹੇ ਮਨਮੁਖ।

ਅਰਥ : — "ਸਚੁ ਧਿਆਇਨਿ ਸੇ ਸਚੇ, ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰੀ" -ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਬਦ ਦੀ ਕਮਾਈ ਰਾਹੀਂ ਜਿਹੜੇ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਸਿਮਰਦੇ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਜੁੜਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਉੱਚੀ ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਹੀ ਰੂਪ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜੀਂਦੇ ਜੀਅ ਪ੍ਰਭੂ `ਚ ਸਮਾਅ ਜਾਂਦੇ, ਉਸ ਨਾਲ ਅਭੇਦ ਹੋ ਕੇ ਜੀਵਨ ਭਰ ਉਸੇ ਦੇ ਰੰਗ `ਚ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

"ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਮਨੁ ਨਿਰਮਲਾ, ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਉਰਿ ਧਾਰੀ "-ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਭਾਵ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਘਰ `ਚ ਵਸਾ ਕੇ, ਜਿਹੜੇ ਸੁਆਸ-ਸੁਆਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਰੰਗ `ਚ ਹੀ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅੰਦਰੋਂ ਹਉਮੈ ਵਰਗੇ ਵਿਕਰਾਲ ਰੋਗਾਂ ਦਾ ਵੀ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਪਵਿਤ੍ਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ; ਭਾਵ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਤੇ ਜੀਵਨ, ਇਲਾਹੀ ਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੋਏ ਰਹਿੰਦੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਯਥਾ:-

() "ਗੁਰਮੁਖਿ ਵਸਤੁ ਵੇਸਾਹੀਐ, ਸਚੁ ਵਖਰੁ ਸਚੁ ਰਾਸਿ॥ ਜਿਨੀ ਸਚੁ ਵਣੰਜਿਅ, ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਸਾਬਾਸਿ॥ ਨਾਨਕ ਵਸਤੁ ਪਛਾਣਸੀ, ਸਚੁ ਸਉਦਾ ਜਿਸੁ ਪਾਸਿ" (ਪੰ: ੧੮)

() "ਧੰਧਾ ਥਕਾ ਹਉ ਮੁਈ, ਮਮਤਾ ਮਾਇਆ ਕ੍ਰੋਧੁ॥ ਕਰਮਿ ਮਿਲੈ ਸਚੁ ਪਾਈਐ, ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਦਾ ਨਿਰੋਧੁ (ਪੰ: ੧੯)

() "ਮੇਰੇ ਮਨ ਲੈ ਲਾਹਾ ਘਰਿ ਜਾਹਿ॥ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਸਲਾਹੀਐ ਹਉਮੈ ਨਿਵਰੀ ਭਾਹਿ" (ਪੰ: ੨੦) ਆਦਿ

"ਕੋਠੇ ਮੰਡਪ ਮਾੜੀਆ, ਲਗਿ ਪਏ ਗਾਵਾਰੀ" - ਜਦਕਿ ਮੂਰਖ ਅਗਿਆਨੀ ਲੋਕ ਕੇਵਲ ਆਪਣੀਆਂ ਖੁਬਸੂਰਤ ਤੇ ਵੱਡੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿੱਚਲੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਹਾਲ ਕਮਰਿਆਂ ਉਪ੍ਰੰਤ ਆਪਣੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦੇ ਮੋਹ `ਚ ਹੀ ਗ੍ਰਸੇ ਰਹਿ ਕੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬਤੀਤ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

"ਜਿਨਿੑ ਕੀਏ ਤਿਸਹਿ ਨ ਜਾਣਨੀ, ਮਨਮੁਖਿ ਗੁਬਾਰੀ" -ਹਰ ਸਮੇਂ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦੇ ਘੁੱਪ ਹਨੇਰੇ `ਚ ਠੋਕਰਾਂ ਖਾ ਰਹੇ ਅਜਿਹੇ ਮਨਮੁਖ ਮੂਰਖ ਅਗਿਆਨੀ ਲੋਕ ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦੇ ਤੀਕ ਨਹੀਂ ਜਿਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ, ਪ੍ਰਵਾਨ ਚੜ੍ਹਾਇਆ, ਪ੍ਰਵਾਰ ਤੇ ਵੱਡੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਸਮੇਤ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਬੇਅੰਤ ਸਮੂਹ ਦਾਤਾਂ ਬਖ਼ਸ਼ੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਯਥਾ:-

() ਜਿਨਾ ਰਾਸਿ ਨ ਸਚੁ ਹੈ, ਕਿਉ ਤਿਨਾ ਸੁਖੁ ਹੋਇ॥ ਖੋਟੈ ਵਣਜਿ ਵਣੰਜਿਐ, ਮਨੁ ਤਨੁ ਖੋਟਾ ਹੋਇ॥ ਫਾਹੀ ਫਾਥੇ ਮਿਰਗ ਜਿਉ, ਦੂਖੁ ਘਣੋ ਨਿਤ ਰੋਇ॥ ੨॥ ਖੋਟੇ ਪੋਤੈ ਨ ਪਵਹਿ, ਤਿਨ ਹਰਿ ਗੁਰ ਦਰਸੁ ਨ ਹੋਇ॥ ਖੋਟੇ ਜਾਤਿ ਨ ਪਤਿ ਹੈ, ਖੋਟਿ ਨ ਸੀਝਸਿ ਕੋਇ॥ ਖੋਟੇ ਖੋਟੁ ਕਮਾਵਣਾ, ਆਇ ਗਇਆ ਪਤਿ ਖੋਇ॥ ੩॥ (ਪੰ: ੨੩)

() "ਇਹ ਸਰੀਰੁ ਮਾਇਆ ਕਾ ਪੁਤਲਾ, ਵਿਚਿ ਹਉਮੈ ਦੁਸਟੀ ਪਾਈ॥ ਆਵਣੁ ਜਾਣਾ ਜੰਮਣੁ ਮਰਣਾ, ਮਨਮੁਖਿ ਪਤਿ ਗਵਾਈ" (ਪੰ: ੩੧)

() "ਮਨਮੁਖਿ ਭੁਲੈ ਭੁਲਾਈਐ, ਭੂਲੀ ਠਉਰ ਨ ਕਾਇ॥ ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਕੋ ਨ ਦਿਖਾਵਈ, ਅੰਧੀ ਆਵੈ ਜਾਇ॥ ਗਿਆਨ ਪਦਾਰਥੁ ਖੋਇਆ, ਠਗਿਆ ਮੁਠਾ ਜਾਇ" (ਪੰ: ੬੦)

"ਜਿਸੁ ਬੁਝਾਇਹਿ ਸੋ ਬੁਝਸੀ ਸਚਿਆ! ਕਿਆ ਜੰਤ ਵਿਚਾਰੀ" -ਹੇ ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਇਹ ਸਭ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਆਪ `ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਹੀ ਕੀ ਹੈ? ਇਹ ਸਭ ਵੀ ਤੇਰੇ ਸੱਚ ਨਿਆਂ `ਚ ਹੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਦਰਅਸਲ ਇਹ ਸਭ ਵੀ ਤਾਂ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੱਚ ਨਿਆਂ `ਚ ਹੀ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ `ਚੋਂ ਹਰੇਕ ਦੀ ਆਪਣੀ-ਆਪਣੀ ਕਰਣੀ ਅਤੇ ਕਮਾਈ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਜਿੱਤਨੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਸੋਝੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸਭ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ `ਚੋਂ ਹਰੇਕ ਜੀਵ ਦੇ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਅੰਦਰੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਸੇ ਸਮਝ, ਸੋਝੀ ਤੇ ਕਮਾਈ ਆਧਾਰਤ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਕਰਮਾਂ ਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਹੀ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਇਸੇ ਤੋਂ ਤੇਰੀ ਸਮੂਚੀ ਰਚਨਾ `ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਰਮੁਖ ਅਤੇ ਮਨਮੁਖ ਦੋ ਵਿਰੋਧੀ ਜੀਵਨ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੇ, ਪਣਪਦੇ ਅਤੇ ਫਰਵਾਣ ਵੀ ਚੜ੍ਹਦੇ ਹਨ। ੮। ਯਥਾ:-

() "ਕਸਿ ਕਸਵਟੀ ਲਾਈਐ, ਪਰਖੈ ਹਿਤੁ ਚਿਤੁ ਲਾਇ॥ ਖੋਟੇ ਠਉਰ ਨ ਪਾਇਨੀ, ਖਰੇ ਖਜਾਨੈ ਪਾਇ॥ ਆਸ ਅੰਦੇਸਾ ਦੂਰਿ ਕਰਿ ਇਉ ਮਲੁ ਜਾਇ ਸਮਾਇ" (ਪੰ: ੫੭)

() "ਅਗੈ ਕਰਣੀ ਕੀਰਤਿ ਵਾਚੀਐ, ਬਹਿ ਲੇਖਾ ਕਰਿ ਸਮਝਾਇਆ" (ਪੰ: ੪੬੪)

() "ਖੋਟੇ ਖਰੇ ਤੁਧੁ ਆਪਿ ਉਪਾਏ॥ ਤੁਧੁ ਆਪੇ ਪਰਖੈ ਲੋਕ ਸਬਾਏ॥ ਖਰੇ ਪਰਖਿ ਖਜਾਨੈ ਪਾਇਹਿ, ਖੋਟੇ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਵਣਿਆ" (ਪੰ: ੧੧੯)

() "ਆਪੇ ਕੁਦਰਤਿ ਸਾਜਿ ਕੈ ਆਪੇ ਕਰੇ ਬੀਚਾਰੁ॥ ਇਕਿ ਖੋਟੇ ਇਕਿ ਖਰੇ ਆਪੇ ਪਰਖਣਹਾਰੁ॥ ਖਰੇ ਖਜਾਨੈ ਪਾਈਅਹਿ ਖੋਟੇ ਸਟੀਅਹਿ ਬਾਹਰ ਵਾਰਿ॥ ਖੋਟੇ ਸਚੀ ਦਰਗਹ ਸੁਟੀਅਹਿ ਕਿਸੁ ਆਗੈ ਕਰਹਿ ਪੁਕਾਰ॥ ਸਤਿਗੁਰ ਪਿਛੈ ਭਜਿ ਪਵਹਿ ਏਹਾ ਕਰਣੀ ਸਾਰੁ॥ ਸਤਿਗੁਰੁ ਖੋਟਿਅਹੁ ਖਰੇ ਕਰੇ ਸਬਦਿ ਸਵਾਰਣਹਾਰੁ॥ ਸਚੀ ਦਰਗਹ ਮੰਨੀਅਨਿ ਗੁਰ ਕੈ ਪ੍ਰੇਮ ਪਿਆਰਿ" (ਪੰ: ੧੪੩)। ੮। (ਚਲਦਾ) #Instt.P8-19th--Suhi ki.Vaar M.3--03.18#v..

ਸਾਰੇ ਪੰਥਕ ਮਸਲਿਆਂ ਦਾ ਹੱਲ ਅਤੇ ਸੈਂਟਰ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਾਰੇ ‘ਗੁਰਮੱਤ ਪਾਠਾਂ’, ਪੁਸਤਕਾ ਤੇ ਹੁਣ ਗੁਰਮੱਤ ਸੰਦੇਸ਼ਾ ਵਾਲੀ ਅਰੰਭ ਹੋਈ ਲੜੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਕੋ ਹੈ-ਤਾ ਕਿ ਹਰੇਕ ਸੰਬੰਧਤ ਪ੍ਰਵਾਰ ਅਰਥਾਂ ਸਹਿਤ ‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ’ ਜੀ ਦਾ ਸਹਿਜ ਪਾਠ ਸਦਾ ਚਾਲੂ ਰਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸੋਝੀ ਵਾਲਾ ਬਣਾਏ। ਅਰਥਾਂ ਲਈ ਦਸ ਭਾਗ ‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਦਰਪਣ’ ਪ੍ਰੋ: ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜਾਂ ਚਾਰ ਭਾਗ ਸ਼ਬਦਾਰਥ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੋਵੇਗਾ ਜੀ।

ਸੂਹੀ ਕੀ ਵਾਰ ਮਹਲਾ ੩

(ਪੰ: ੭੮੫ ਤੋਂ੭੯੨)

ਸਟੀਕ, ਲੋੜੀਂਦੇ ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ ਸਹਿਤ

(ਕਿਸ਼ਤ-ਉਨੀਵੀਂ)

For all the Self Learning Gurmat Lessons (Excluding Books) written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi-All the rights are reserved with the writer himself; but easily available in proper Deluxe Covers for

(1) Further Distribution within ‘Guru Ki Sangat’

(2) For Gurmat Stalls

(3) For Gurmat Classes & Gurmat Camps

with intention of Gurmat Parsar, at quite nominal printing cost i.e. mostly Rs 400/-(but in rare cases Rs. 450/-) per hundred copies (+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address- A/16 Basement, Dayanand Colony, Lajpat Nagar IV, N. Delhi-24

Ph 91-11-26236119, 46548789 ® Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808

Emails- [email protected] & [email protected]

web sites-

www.gurbaniguru.org

theuniqeguru-gurbani.com

gurmateducationcentre.com




.