ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਭਵਿੱਖਤ ਵਾਕ ਅਥਵਾ ਸੌ ਸਾਖੀ

ਗਿਆਨ ਤੋਂ ਸੱਖਣਾ ਅੰਨੀ ਸ਼ਰਧਾ ਵਾਲਾ ਵਿਆਕਤੀ ਧਰਮ ਨੂੰ ਅਲੌਕਿਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਾਲੀ ਐਨਕ ਲਾ ਕੇ ਦੇਖਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਕਰਾਮਾਤਾਂ ਵਰਤਾ ਕੇ ਸਾਡੇ ਧਰਮ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ। ਉਸ ਵਿਆਕਤੀ ਨੂੰ ਕਰਾਮਾਤਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀਆਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ-ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਨ ਦਾ ਬੜਾ ਸ਼ੌਕ ਸੀ। ਇੱਕ ਭਵਿੱਖਤ ਵਾਲੀ ਕਰਾਮਾਤੀ ਕਹਾਣੀ ਕਈ ਗੁਣੀ-ਗਿਆਨੀ ਸੁਣਾਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਕਹਾਣੀ ਹੁਣ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਂ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ਪਰ ਉਹ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਇਉਂ ਸੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਤੇ ਇੱਕ ਖੂਹ ਦੀ ਮੌਣ ਤੇ ਦੋ ਦਰਖਤ ਉਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਦਰਖਤ ਨੇ ਦੂਸਰੇ ਤੋਂ ਉਚਾ ਹੋ ਕੇ ਦੂਸਰੇ ਦਰਖਤ ਅਤੇ ਖੂਹ ਦੀ ਮੌਣ (ਖੂਹ ਦੇ ਸਾਰੇ-ਕਿਨਾਰੇ) ਨੂੰ ਢਕ ਲਿਆ ਤਾਂ ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਰਾਜ ਆ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਬਸ ਫਿਰ ਮੌਜਾਂ ਹੀ ਮੌਜਾਂ ਹੋ ਜਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਪੁੱਛਣਾ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਕਿੱਥੇ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਹਾਂ ਕਈ ਦੇਖ ਕੇ ਆਏ ਹਨ ਬਸ ਹੁਣ ਥੋੜਾ ਹੀ ਚਿਰ ਹੋਰ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਭਵਿੱਖਤ ਬਾਣੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੌ ਸਾਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜ਼ ਹੈ। ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਕਿਰਤ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚਲੇ ਇੱਕ ਨਿਹਕਲੰਕ ਵਾਲੇ ਅਵਤਾਰ ਦੀ ਕਥਾ ਨੂੰ ਦਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਨਿਹਕਲੰਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਕੇ ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਆਉਣਾ ਹੈ। ਕਈ ਗੱਪੀ ਸਾਧ 20-20 ਫੂੱਟ ਲੰਮੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਆਮ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਚਾਰ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ 7 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਠਕ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਈ-ਮੇਲ ਭੇਜੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸੌ ਸਾਖੀ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸਾਖੀ ਲਿਖ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਸਚਾਈ ਜਾਨਣ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਪਾਠਕ ਦਾ ਨਾਮ ਅਤੇ ਭੇਜੀ ਹੋਈ ਈ-ਮੇਲ ਅੱਗੇ ਜਾ ਕੇ ਛਾਪ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਆਓ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਸੌ ਸਾਖੀ ਬਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਅਤੇ ਭਾਈ ਕਾਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਜਾਣ ਲਈਏ:
ਸੌ ਸਾਖੀ
ਸੌ ਸਾਖੀ : (ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਵਿਚ 100 ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪੁਸਤਕ) ਗੁਰ ਰਤਨ ਮਾਲ (ਗੁਰੂ ਦੇ ਰਤਨਾਂ ਦੀ ਮਾਲਾ) ਦਾ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਨਾਂ ਹੈ। ਇਹ ਰਹੱਸਮਈ ਅਤੇ ਪੈਗੰਬਰੀ ਵਿਸ਼ੇ ਵਾਲਾ ਕਾਰਜ ਹੈ। ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ, ਇਸਨੂੰ ਸੰਦੇਹਜਨਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਲੇਖਕ ਕੋਈ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਲਿਖਾਰੀ ਦਸਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਭਾਈ ਗੁਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਾਕ ਲਿਖੇ। ਭਾਈ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਭਾਈ ਰਾਮ ਕੰਵਰ (1672-1761) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ (1666-1708) ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰਿਤ ਅਤੇ ਗਿਆਨਵਾਨ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਾਖੀਆਂ ਭਾਈ ਰਾਮ ਕੁੰਵਰ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਸੂਚਨਾ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹਨ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਮੂਲ ਪਾਠ ਵਿਚ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪਏ ਰਲੇ ਅਤੇ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਪਸ਼ਟ ਵਾਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਰਚਨਾ ਦੀਆਂ ਹਥਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਮੂਲ ਪਾਠ ਵਿਚ ਭਿੰਨਤਾ ਹੈ। ਬਹੁਤੀਆਂ ਸਾਖੀਆਂ ਇਸਦੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਿਰਲੇਖ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੀਆਂ। ਪਾਠ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਦੋ ਤਾਰੀਖਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ 1724 ਜਾਂ 1734 ਵਿਚ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਸੌ ਸਾਖੀ ਥਾਨੇਸਰ ਦੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਵਾਰ ਤੋਂ 1815 ਵਿਚ ਮਿਲਣ ਤਕ ਅਗਿਆਤ ਹੀ ਰਹੀ। ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਵਾਰ ਨੇ ਇਹ ਹਥਲਿਖਤ ਸਰਦਾਰ ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਸਿੰਘਪੁਰੀਆ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਲਿਖਾਰੀ ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ ਬੂੜੀਆ ਹੱਥੋਂ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਵਾਈਆਂ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਪੈਗੰਬਰੀ ਵਚਨਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਇਸ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮਕਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਬਾਰੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਰਾਣੀ ਸਦਾ ਕੌਰ ਅਤੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੁਸਲਿਮ ਪਤਨੀ ਮੋਰਾਂ ਆਦਿ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਰਚਨਾ ਦੁਰਲੱਭ ਹੋ ਗਈ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਵਾਲੇ ਅਨੇਕ ਸਨ। ਪੰਜਾਬ ਉੱਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਰਾਜ ਦੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਬਦਲਾਉ ਅਤੇ ਰਲੇ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਅਧੀਨ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਣ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚ ਤੌਖਲਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਸਰ ਅੱਤਰ ਸਿੰਘ ਭਦੌੜ ਨੇ 1873 ਵਿਚ ਇਸ ਰਚਨਾ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵਾਰਾਣਸੀ ਤੋਂ ਛਪਵਾਇਆ। 1890 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਰਚਨਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਛਪੇ ਹੋਏ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਸਕਰਨ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਆਏ।ਇਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰੂਪਾਂਤਰਨ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ, ਵਿਸ਼ੇ ਅਤੇ ਵਿਸਤਾਰ ਵਿਚ ਭਿੰਨ ਸਨ। ਇਹ ਰਚਨਾ ਨਿਹੰਗਾਂ ਅਤੇ ਨਾਮਧਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਹੁਣ ਤਕ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੈ। ਨਿਹੰਗ ਆਸਵੰਦ ਹੋ ਕੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਰਾਜ ਦੀ ਪੁਨਰ-ਸਥਾਪਤੀ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾਮਧਾਰੀ ਇਸ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਤੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਆਗੂ ਬਾਬਾ ਰਾਮ ਸਿੰਘ (1816-85) ਅਧੀਨ, ਅੰਗਰੇਜ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਸਨ।
ਖ਼ਾਲਸੇ ਜਾਂ ਨਾਮਧਾਰੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਭਿਲਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਭਵਿੱਖ ਬਾਣੀਆਂ ਹੀ ਸੌ ਸਾਖੀ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁਖ ਉਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੇਵਲ 15 ਤੋਂ 20 ਸਾਖੀਆਂ ਹੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ। ਬਹੁਤੀਆਂ ਸਾਖੀਆਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਉਪਦੇਸ਼ਾਤਮਿਕ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਭਗਤਮਾਲਾ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਭਗਤਮਾਲਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੀ ਵੰਨਗੀ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਠਾਏ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ੰਕਿਆਂ ਦਾ ਜੁਆਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖ਼ਾਲਸੇ ਦੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਅਤੇ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦੇ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਪ ਹੀ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕ ਸੁਆਲਾਂ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਪਰਿਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਮਿਥਿਹਾਸਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਿਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਸਾਖੀਆਂ ਤੋਂ ਉਹਨਾਂ ਯੁੱਧਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਲੜੇ। ਜਦ ਕਿ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਾਖੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਭਰਤੀ ਕੀਤੇ ਕਵੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਹਿਤਨਾਮਿਆਂ ਦੀ ਵੰਨਗੀ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਰਹਿਤ ਮਰਿਯਾਦਾ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਦੋ ਅਧਿਆਇ ਕਾਵਿ ਵਿਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਦੁਨਿਆਵੀ ਸੂਝ ਅਤੇ ਜੁਗਤ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਇਕ ਹੋਰ ਅਧਿਆਇ ਵਿਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਰਚਨਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਮਹੱਤਵ ਵੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਲ-ਦੋਸ਼, ਗਲਤ ਬਿਆਨ ਅਤੇ ਰਲੇ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਵੱਖ ਵੱਖ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਸਦੇ ਮੂਲ ਪਾਠ ਨੂੰ ਉਕਸਾਊ ਮੋੜ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
ਸਾਹਿਤਿਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਸੌ ਸਾਖੀ ਰਲਿਆ ਮਿਲਿਆ ਮਸਾਲਾ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਸ਼ਿਕ ਵਾਰਤਿਕ ਅਤੇ ਅੰਸ਼ਿਕ ਕਾਵਿ ਹੈ। ਵਾਰਤਿਕ ਲਈ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਕਾਵਿ ਲਈ ਹਿੰਦੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਹਿਕਾਇਤੀ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਤਮ ਪੁਰਖ ਵਿਚ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਵਰਤੋਂ ਇਸਨੂੰ ਰੋਚਿਕ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਇਸਦਾ ਮੁਹਾਵਰਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪੀਡਾ ਅਤੇ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਹ ਧੁੰਦਲਾਪਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇਸਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਚੁਕਦਾ ਹੈ। ਇੰਝ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੌ ਸਾਖੀ ਇਕ ਵੱਡੇ ਗ੍ਰੰਥ ਪੰਜ ਸੌ ਸਾਖੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਖੀਆਂ ਭਾਈ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਦੇ ਗੁਰ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਦਾ ਆਧਾਰ ਬਣੀਆਂ ਹਨ।
ਸਰੋਤ : ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।,
ਸੌ ਸਾਖੀ
ਸੌ ਸਾਖੀ. ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੋਥੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਲ ਨਾਉਂ "ਰਤਨਮਾਲ" ਹੈ. ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਸੌ ਸਾਖੀਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਵਧੀਕ ਦੇਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ1 ਅਰ ਕਲਮੀ ਪੋਥੀਆਂ ਦੇ ਆਪੋ ਵਿੱਚੀ ਪਾਠ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ. ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸ੍ਵਾਰਥੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਨ ਭਾਉਂਦੀ ਮਿਲਾਵਟ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕਿਤਨਿਆਂ ਦਾ ਨਿਰਮੂਲ ਖਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਾਖੀ ਕਲਗੀਧਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਾਧਾਰਣ ਵਿਦ੍ਯਾ ਅਤੇ ਸਮਝ ਵਾਲੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਕਲਮ ਤੋਂ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ।
ਸਾਖੀ ਤੋਂ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਜੋ ਕਥਾਪ੍ਰਸੰਗ ਭਾਈ ਗੁਰੁਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਜੀ (ਰਾਮਕੁਁਵਰ) ਨੂੰ ਸੁਣਾਏ, ਉਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਿਖਾਰੀ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਲਿਖਵਾਏ. ਭਾਈ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਭੀ ਗੁਰੁ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸੂਰਯ ਦੀ ਕਥਾ ਇਸੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਲਿਖੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸੌ ਸਾਖੀ ਦੇ ਅਨੇਕ ਪ੍ਰਸੰਗ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਕੇ ਜਿਉਂ ਕੇ ਤਿਉਂ ਲਿਖ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਨਾਮਧਾਰੀ (ਕੂਕੇ) ਸਿੱਖ ਸੌ ਸਾਖੀ ਨੂੰ ਉਹੀ ਦਰਜਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਭਵਿ੄਴ਤ ਪੁਰਾਣ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਰ ਆਪਣੀ ਆਪਣੀ ਬੁੱਧਿ ਅਨੁਸਾਰ ਪਹੇਲੀ ਵਾਂਗ ਕਹੇਗਏ ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਅਨੇਕ ਅਰਥ ਲਾਕੇ ਦਿਲ ਪਰਚਾਇਆ ਕਰਦੇ ਹਨ॥
ਸੌ ਸਾਖੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਪਿੰਗਲ ਦੇ ਨਿਯਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ, ਜੈਸੇ—
"ਗੁਰੁ ਹਰਿ ਰਾਇ ਸਹਾਇ ਕਰ ਕ੍ਰਿਸਨ
ਸੇਵੀਏ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਧੀਰ।
ਗੁਰੁ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਅਰਿ ਮ੍ਰਿਗ ਤੁਰਕਨ ਕੋ ਸੁਠ ਬੀਰ ॥"2
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਰਚੀ, ਅਥਵਾ ਲਿਖਾਈ ਇਹ ਪੋਥੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਗੱਲ ਇਸ ਦੇ ਸੰਮਤਾਂ ਤੋਂ ਸਾਫ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੈਸੇ—"ਸੰਮਤ ਬਿਕ੍ਰਮ ਸਤ੍ਰਾ ਸੈ ਏਕਾਸੀ ਮਾਸ ਤ੍ਰੈ ਜੇਠ." ਫੇਰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ—
"ਸੰਮਤ ਬਿਕ੍ਰਮ ਭੂਪਤੀ ਸਤਾਰਾਂ ਸਤ ਨੌ ਏਕ."
ਮਾਹਿ ਵੈਸਾਖੀ ਵਾਰ ਗੁਰੁ ਮਲਕੀ ਦੁਤਿਯਾ ਭੇਕ."
ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਰੁੱਧ ਬਹੁਤ ਬਾਤਾਂ ਹਨ, ਜੈਸੇ—
(ੳ) "ਪਾਂਡਵਾਂ ਵੇਲੇ ਸੈਯਦਾਂ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਹੋਈ।" (ਸਾਖੀ ੧)
(ਅ) "ਖੱਲ ਵਿੱਚੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਖਾਲਸਾ ਨਾਉਂ ਹੋਇਆ।" (ਸਾਖੀ ੧੩)
(ੲ) ਈਸਾ ਮੂਸਾ ਦੀ ਹਾਸੋਹੀਣੀ ਉਤਪੱਤੀ ਅਤੇ ਵ੍ਯੁਤਪੱਤੀ, ਤਥਾ ਇੱਕੇ ਸਮੇ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਪੈਦਾ ਹੋਣਾ ਆਦਿ। (ਸਾਖੀ ੧੪)
(ਸ) ਹਰੀਚੰਦ ਦੀ ਕਥਾ ਵਿਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲਿਖੀ ਹੈ। (ਸਾਖੀ ੨੦)
(ਹ) ਸਤਲੁਜ ਦਾ ਧਨ ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਸੰਮਤ ੧੮੯੯ ਵਿੱਚ ਲਵਾਂਗੇ। (ਸਾਖੀ ੩੭)
(ਕ) ਗਾਯਤ੍ਰੀ ਦੇ ਸਰਾਫ (ਸ਼ਾਪ) ਨਾਲ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਰ੍ਹਾ ਵਿਪਦਾ ਭੋਗਣੀ ਪਈ। ਅਫਲਾਤੂਨ ਅਤੇ ਸਿਕੰਦਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਇਕੱਠੇ ਆਏ। (ਸਾਖੀ ੪੧)
(ਖ) ਸਿੱਖ ਫ਼ਾਰਸੀ ਅਰਬੀ ਨਾ ਪੜ੍ਹੇ। ਜਿਸ ਦੇ ਘਰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਸ ਘਰ ਦਾ ਅੰਨ ਨਾ ਖਾਵੇ। ਬਾਮ੍ਹਣ ਸਿੱਖ ਤੋਂ ਸ਼੍ਰਾਧ ਕਰਾਵੇ, ਅਸਿੱਖ ਬਾਮ੍ਹਣ ਤੋਂ ਨਾ ਕਰਾਵੇ। (ਸਾਖੀ ੬੨)
(ਗ) ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਨੇ ਸ਼੍ਰਾੱਧ ਕੀਤਾ, ਧਰਮ ਸ਼ਾਂਤਿ ਕਰਾਈ, ਪੰਡਿਤ ਪਾਧਿਆਂ ਨੂੰ ਸੇਜਾ ਦਾਨ ਵਸਤ੍ਰ ਗਹਿਣੇ ਘੋੜੇ ਗਾਂਈਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। (ਸਾਖੀ ੭੨)
(ਘ) ਫਲ, ਅੰਨ, ਘਾਹ , ਕਾਠ ਅਤੇ ਚੰਮ ਦਾ ਵਪਾਰ ਸਿੱਖ ਨਾ ਕਰੇ। (ਸਾਖੀ ੭੯)
(ਙ) ਅਨਧ੍ਯਾ ਦੇ ਦਿਨ ਵਿਦ੍ਯਾ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਦਰਿਦ੍ਰੀ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਾਲਾ ਹੋਂਦਾ ਹੈ।
(ਸਾਖੀ ੮੪)
(ਚ) ਹੋਮ ਅਤੇ ਵਰਣਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜਪ ਕਰਨ ਦਾ ਹਿੰਦੂ ਰੀਤਿ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼। (ਸਾਖੀ ੮੯)
(ਛ) ਸ਼ੂਦ੍ਰ ਦਾ ਪੱਖ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਾਪੀ ਹੈ। ਬਲਦ ਨੂੰ ਖੱਸੀ ਕਰਨਾ, ਖੱਚਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨੀ ਪਾਪ ਹੈ। (ਸਾਖੀ ੯੧) *** ਇਤ੍ਯਾਦਿਕ.
ਸਰਦਾਰ ਸਰ ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਰਈਸ ਭਦੌੜ ਦੀ ਰਾਇ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਜੰਮੂ ਨੂੰ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰੁਪਯੇ ਬਦਲੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਪੋਥੀ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ, ਇਸੇ ਲਈ ਉਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਾਕ ਹੈ—
"ਦੇਸ ਬੇਚਕਰ ਜਾਂਹਿ ਫਿਰੰਗੀ। ਗਾਜੇਂਗੇ ਤਬ ਮੋਰ ਭੁਜੰਗੀ।" (ਸਾਖੀ ੮੫)
ਲੇਖਕ : ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ, ਸਰੋਤ : ਗੁਰੁਸ਼ਬਦ ਰਤਨਾਕਾਰ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ।

ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਦੋ ਸੌ-ਸਾਖੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹਨ। ਜਿਹਨਾ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਪਦਮ ਦੀ ਸੰਪਾਦਤ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਸਰੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਪਬਲਿਸ਼ਰ ਦਾ ਨਾਮ, ਨਾ ਕਿਸੇ ਸੰਨ ਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਕੀਮਤ ਲਿਖੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਖੀਆਂ ਵਾਲੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਸਾਡੇ ਇੱਕ ਪਾਠਕ, ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਰਾਜਪੁਰਾ ਨੇ ਇੱਕ ਸਾਖੀ ਸਾਨੂੰ ਭੇਜੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਵਰਕੇ ਤੇ ਦੋਹੀਂ ਪਾਸੀਂ ਛਪੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਲਓ ਪੜ੍ਹ ਲਓ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਸਾਖੀ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦੇਵਾਂਗੇ:
ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਪਾਠਕ ਵੀਰੋ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ , ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿ ਫਤਹਿ ll
ਮੈਂ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਲਿਖਤ ਭੇਜ ਰਿਹਾ- ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀ ਦੁਭਦਾ ਹੈ, ਸੋ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਸਚਾਈ ਦਸਣ ਦੀ ਕਿਰਪਾਲਤਾ ਕਰਨੀ ਜੀ
ਦਾਸ : ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਰਾਜਪੁਰਾ
ਭਵਿੱਖ ਬਾਣੀਆਂ ਜੋ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ !
ਇਹ "ਸੌ ਸਾਖੀ ਗ੍ਰੰਥ" ਦੀ ਉਹ ਲਿਖਤ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵੱਲੋਂ BlueStar 1984 ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਹੈ। ਸਾਫ ਸਾਫ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰੰਡੀ ਦਾ ਭਾਵ ਵਿਧਵਾ ਔਰਤ ਦਾ ਰਾਜ ਆਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਉੱਪਰ ਹਮਲਾ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੂਜੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਖਾਲਸਾ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਹੋਣ ਸਬੰਧੀ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੂਨ ਖਰਾਬਾ ਹੋਵੇਗਾ ਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਚੀਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਵੱਲੋਂ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕਰੋੜਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਤਖਤ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸੌ ਸਾਖੀ ਪੋਥੀ
ਅਰਥਾਤ
ਮੰਗਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼
ਰਚਿਤ
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ
ਜਿਨ ਕੀ ਰੱਖਿਆ ਕਾਰਨੇ, ਪੰਥ ਕੀਓ ਪ੍ਰਕਾਸ ॥
ਓਟ ਤਕਾਵਨ ਜਾਵੇਂਗੇ, ਸਿੰਘ ਉਹਨਾਂ ਕੇ ਪਾਸ ॥
ਦਰਿਪ ਮੁਲਕ ਕੀ ਜਾਨ ਕੇ, ਖਾਵੇਂਗੋ ਆਪ ॥
ਤਬੀ ਕ੍ਰੋਪ ਹੋਏ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ, ਝਗੜਾ ਚਲੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਮੇਂ ਆਨ ॥
ਬੇਗਾਨ ਬਹੁਤ ਮਰੇਂਗੇ, ਸਿੰਘ ਗੁਰੂ ਕੀ ਸ਼ਾਨ ॥
ਤਬੀ ਏਕ ਖਾਲਸਾ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਵੈ, ਕਿਲ੍ਹਾ ਬਨਾਵੈ ਹਰਿਮੰਦਰ ਕੋ ਆਨ ॥
ਰਾਜ ਚਲਸੀ ਰੰਡੀ ਕਾ, ਫੌਜਾਂ ਚੜੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਮੈਂ ਆਨ ॥
ਖੁਰ ਭਿਜੇ ਘੋੜੇ ਕਾ ਹਰਿਮੰਦਰ ਮੈਂ ਆਨ ॥
ਡਟ ਜਾਏਗਾ ਖਾਲਸਾ, ਘੋਰ ਬਿਪਤ ਕੇ ਬਾਅਦ ॥
ਖੁਆਰ ਹੋਏ ਸਭ ਮਿਲੇਂਗੇ, ਸਿੰਘ ਬਿਪਤ ਮੇਂ ਆਨ ॥
ਤਬੈ ਮਾਝਾ ਮਾਲਵਾ ਦੁਆਬਾ, ਦੁਖੀ ਹੋਵੈ ਸਭ ਗ੍ਰਾਮ ॥
ਖੰਡਾ ਖੰਡਾ ਚੜ੍ਹੇ ਤਬ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਟਲੇਸਲਸਵਰ ਕੇ ਧਾਮ ॥
ਤਬੀ ਸਿੰਘ ਫੌਜ ਚੜ੍ਹੇ, ਅਟਾਰੀ ਮੇਂ ਆਨ ॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਹੁੰਚ ਕਰ, ਇਤਨਾ ਖੂਨ ਬਹਾਵੈ ॥
ਘੋੜੇ ਕਾ ਤੰਗ ਖੁਨ ਮੇਂ ਭਿਜ ਜਾਵੈ ॥
ਤਬ ਜਲੰਧਰ ਲੁਧਪੁਰ ਕੋ ਲੂਟ ਕਰ ਸ਼ਹਿਰ ਅੰਬਾਲਾ ਲੂਟ ॥
ਢਾਈ ਲੱਖ ਖਾਲਸਾ ਹੋਵੈ ਸ਼ਹੀਦ, ਸੱਤਰ ਲੱਖ ਹਿੰਦੂ ਮਰ ਜਾਵੈ ॥
ਤਬੀ ਰੂਸ ਚੀਨ ਹਿੰਦ ਮੇਂ ਚੜ੍ਹ ਆਵੈ ॥
ਘੋਰ ਯੁੱਧ ਮੱਚ ਕਰ, ਸੱਤਰ ਕਰੋੜ ਸੇ ਸਤਰਾਂ ਕਰੋੜ ਬਚ ਜਾਵੈ ॥
ਦਿੱਲੀ ਤਖਤ ਪੈ ਬਹਿ ਜਾਵੈ ਗੁਰੂ ਕੀ ਫੌਜ ॥
ਤਬੇ ਸਬੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਾਨ ਕਰੇਂ ॥
ਤਾਬੇ ਚਲੇ ਜੋ ਪੰਥ ਕੇ, ਜਮ ਕਾ ਬਾਣ ਨਾ ਖਾਵੈ ॥
ਨੰਗਾ ਭੁੱਖਾ ਮੰਗਤਾ ਕੋਈ ਨਾ ਜਾਵੈ, ਲੰਗਰ ਸਬ ਵੋ ਖਾਵੈ ॥
ਤਬੀ ਕਲਜੁਗ ਮੇ ਸਤਿਜੁਗ ਹੋਸੀ ਆਨ ॥੧॥

ਸਰਦਾਰ ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਰਾਜਪੁਰਾ ਜੀ ਤੁਹਾਡੀ ਚਿੱਠੀ ਅਤੇ ਭੇਜੀ ਹੋਈ ਸਾਖੀ ਮੈਂ ਜਿਉਂ ਦੀ ਤਿਉਂ ਛਾਪ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਲਓ ਸੁਣੋ ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਵਿਚਾਰ। ਇਹ ਸਾਖੀ 100% ਝੂਠੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾ ਭੇਖੀ ਅਤੇ ਕਪਟੀ ਸਿੱਖਾਂ ਵਲੋਂ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਉਥੇ ਲੁਕ ਕੇ ਬੈਠੇ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥੀਏ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਤੋਂ ਗਿਰੇ ਹੋਏ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਸਾਧ ਨੂੰ ਹੀਰੋ ਬਣਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾ ਕਪਟੀ ਸਿੱਖਾਂ ਵਲੋਂ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਸਾਧ ਦੀਆਂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਲੀਆਂ ਕਰਤੂਤਾਂ ਤੇ ਪੜਦਾ ਪਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਨਾਮ ਜੋੜ ਕੇ ਜਸਟੀਫਾਈ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾ ਕਪਟੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਸਾਖੀਆਂ ਵਾਲੀ ਕਿਤਾਬ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਵੀ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸ ਨੇ ਅਤੇ ਕਦੋਂ ਛਪਾਈ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਸਮਾ ਪਾ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵੀ ਪੁਰਾਤਨ ਸਿੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਛਪੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹਨਾ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਕੇ. ਐੱਸ. ਬਰਾੜ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਵੀ ਛਾਪੀ ਗਈ ਹੈ। ਕੇ. ਐੱਸ. ਬਰਾੜ ਵਲੋਂ ਆਪ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਬਲਿਊ ਸਟਾਰ ਬਾਰੇ ਲਿਖੀ ਸੀ। ਇਹਨਾ ਕਪਟੀਆਂ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਸ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ-ਘਾਟੇ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਛਪਾਈ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਸਾਧ ਦੀ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਝੂਠੀ ਵਡਿਆਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਜੇ ਕਰ ਇਹ ਕਪਟੀ ਸਿੱਖ ਕੇ. ਐੱਸ. ਬਰਾੜ ਦੇ ਮਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਕਾਰਾ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਇਹ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕਾਮਯਾਬ ਸੀ। ਪਰ ਕੁੱਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਤਾਂ ਹਾਲੇ ਵੀ ਕਾਮਯਾਬ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਹਨਾ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਅਸਲੀ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਯੂ-ਟਿਊਬ ਤੇ ਕੇ. ਐੱਸ. ਬਰਾੜ ਦੀ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੇਖੀ ਹੈ (ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਨਕਲੀ ਕਤਾਬ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦੇ ਹਨ), ਉਹ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਠੀਕ ਸਮਝ ਕੇ ਹੀ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਹਵਾਲੇ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਪੂਰਾ ਸ਼ੱਕ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹਨਾ ਕਪਟੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲੋਂ ਸੌ-ਸਾਖੀ ਵਾਲੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਖੀ ਜੋੜੀ ਹੈ, ਇਹ ਕਾਰਾ ਵੀ ਉਹਨਾ ਦਾ ਹੀ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕੇ. ਐੱਸ. ਬਰਾੜ ਦਾ ਮੈਂ ਕੋਈ ਪੱਖ ਨਹੀਂ ਪੂਰ ਰਿਹਾ ਮੈਂ ਸਿਰਫ ਸਿੱਖੀ ਭੇਖ ਵਾਲੇ ਕਪਟੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਨੰਗਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ ਖਿਆਲਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਿਤਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਬਾਣੀਏ ਕਪਟੀ ਅਤੇ ਦੋਖੀ ਹਨ ਉਤਨੇ ਹੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲਾ ਸਾਧ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕਪਟੀ ਸਿੱਖ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਦੋਖੀ ਹਨ। ਇਹਨਾ ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਖ ਦਾ ਹੀ ਅੰਤਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ।
ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਪੁਰੇਵਾਲ,
ਦਸੰਬਰ 11, 2016.

---