.

☬ ਮਲਾਰ ਕੀ ਵਾਰ ਮਹਲਾ ੧ ☬

(ਪੰ: ੧੨੭੮-੯੧)

ਸਟੀਕ, ਲੋੜੀਂਦੇ ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ ਸਹਿਤ

(ਕਿਸ਼ਤ-੧੫)

(ਲੜੀ ਜੋੜਣ ਲਈ, ਸਟੀਕ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਕਿਸ਼ਤ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਣਾ ਅਰੰਭ ਕਰੋ ਜੀ)

ਪ੍ਰਿਂਸੀਪਲ ਗਿਆਨੀ ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ, ਦਿੱਲੀ, ਪ੍ਰਿਂਸੀਪਲ ਗੁਰਮੱਤ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ, ਦਿੱਲੀ,

ਮੈਂਬਰ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਮੇਟੀ, ਦਿ: ਸਿ: ਗੁ: ਪ੍ਰ: ਕਮੇਟੀ, ਦਿੱਲੀ: ਫਾਊਂਡਰ (ਮੋਢੀ) ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਲਹਿਰ ਸੰਨ 1956

(ਪਉੜੀ ਨੰ: ੧੩ ਦਾ ਮੂਲ ਪਾਠ, ਸਲੋਕਾਂ ਸਮੇਤ)

ਸ਼ਲੋਕ ਮਃ ੩॥ ਬਾਬੀਹਾ ਗੁਣਵੰਤੀ ਮਹਲੁ ਪਾਇਆ, ਅਉਗਣਵੰਤੀ ਦੂਰਿ॥ ਅੰਤਰਿ ਤੇਰੈ ਹਰਿ ਵਸੈ, ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਦਾ ਹਜੂਰਿ॥ ਕੂਕ ਪੁਕਾਰ ਨ ਹੋਵਈ, ਨਦਰੀ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲ॥ ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਸਹਜੇ ਮਿਲੇ, ਸਬਦਿ ਗੁਰੂ ਕੈ ਘਾਲ॥ ੧ 

ਮਃ ੩॥ ਬਾਬੀਹਾ ਬੇਨਤੀ ਕਰੇ, ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਦੇਹੁ ਜੀਅ ਦਾਨ॥ ਜਲ ਬਿਨੁ ਪਿਆਸ ਨ ਊਤਰੈ, ਛੁਟਕਿ ਜਾਂਹਿ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਾਨ॥ ਤੂ ਸੁਖਦਾਤਾ ਬੇਅੰਤੁ ਹੈ, ਗੁਣਦਾਤਾ ਨੇਧਾਨੁ॥ ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬਖਸਿ ਲਏ, ਅੰਤਿ ਬੇਲੀ ਹੋਇ ਭਗਵਾਨੁ॥ ੨ 

ਪਉੜੀ॥ ਆਪੇ ਜਗਤੁ ਉਪਾਇ ਕੈ, ਗੁਣ ਅਉਗਣ ਕਰੇ ਬੀਚਾਰੁ॥ ਤ੍ਰੈ ਗੁਣ ਸਰਬ ਜੰਜਾਲੁ ਹੈ, ਨਾਮਿ ਨ ਧਰੇ ਪਿਆਰੁ॥ ਗੁਣ ਛੋਡਿ ਅਉਗਣ ਕਮਾਵਦੇ, ਦਰਗਹ ਹੋਹਿ ਖੁਆਰੁ॥ ਜੂਐ ਜਨਮੁ ਤਿਨੀ ਹਾਰਿਆ, ਕਿਤੁ ਆਏ ਸੰਸਾਰਿ॥ ਸਚੈ ਸਬਦਿ ਮਨੁ ਮਾਰਿਆ, ਅਹਿਨਿਸਿ ਨਾਮਿ ਪਿਆਰਿ॥ ਜਿਨੀ ਪੁਰਖੀ ਉਰਿ ਧਾਰਿਆ, ਸਚਾ ਅਲਖ ਅਪਾਰੁ॥ ਤੂ ਗੁਣਦਾਤਾ ਨਿਧਾਨੁ ਹਹਿ, ਅਸੀ ਅਵਗਣਿਆਰ॥ ਜਿਸੁ ਬਖਸੇ ਸੋ ਪਾਇਸੀ, ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਵੀਚਾਰੁ॥ ੧੩ 

(ਪਉੜੀ ੧੩, ਸਟੀਕ ਸਲੋਕਾਂ ਤੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ‘ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ’ ਸਹਿਤ)

ਸਲੋਕ ਮਃ ੩॥ ਬਾਬੀਹਾ ਗੁਣਵੰਤੀ ਮਹਲੁ ਪਾਇਆ, ਅਉਗਣਵੰਤੀ ਦੂਰਿ॥ ਅੰਤਰਿ ਤੇਰੈ ਹਰਿ ਵਸੈ, ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਦਾ ਹਜੂਰਿ॥ ਕੂਕ ਪੁਕਾਰ ਨ ਹੋਵਈ, ਨਦਰੀ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲ॥ ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਸਹਜੇ ਮਿਲੇ, ਸਬਦਿ ਗੁਰੂ ਕੈ ਘਾਲ॥ ੧॥ (ਪੰ: ੧੨੮੩)

ਪਦ ਅਰਥ: — ਮਹਲੁ—ਅਕਾਲਪਰਖ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਦਰਗਾਹ, ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਦਰ, ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਸੱਚ ਨਿਆਂ। ਮਹਲੁ ਪਾਇਆ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ `ਤੇ ਕਬੂਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪ੍ਰਭੂ `ਚ ਸਮਾ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਮੁੜ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ `ਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਬਾਬੀਹਾ ਹੇ ਭਾਈ! ਹੇ ਮਨੁੱਖ ਰੂਪ ਬਾਬੀਹੇ! । ਦੂਰਿ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ `ਤੇ ਪ੍ਰਵਾਣ ਨਾ ਹੋਣਾ, ਬਿਰਥਾ ਜਨਮ, ਮੁੜ ਜਨਮਾਂ ਜੂਨਾਂ ਦੇ ਗੇੜ। ਹਜੂਰਿ—ਅੰਗ-ਸੰਗ। ਘਾਲ—ਮਿਹਨਤ। ਗੁਰਮੁਖਿ—ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਰਿਹਾਂ। ਹੋਵਈ—ਹੋਵਏ, ਹੋਵੈ, ਹੁੰਦੀ। ਕੂਕ ਪੁਕਾਰ ਨ ਹੋਵਈ—ਮੰਗਾਂ ਵਾਲੀ ਬਿਰਤੀ ਮੁੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਆਸ਼ਾ ਮਨਸ਼ਾ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਆਦਿ ਬੁੱਝ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੀਵਨ `ਚ ਸੰਤੋਖ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਦਰੀ—ਮਿਹਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ। ਨਦਰੀ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲ— ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਮਿਹਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰਕੇ ਜੀਵਨ `ਚ ਅਨੰਦ ਭਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਖੇੜਾ ਲੈ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਮਿ—ਨਾਮ `ਚ, ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ `ਚ। ਰਤੇ—ਰੰਗੇ ਹੋਏ। ਸਹਜੇ—ਸਹਜਿ, ਆਤਮਕ ਅਡੋਲਤਾ ਦੀ ਅਵਸਥਾ, ਸੁਭਾਵਕ ਹੀ, ਆਪਣੇ ਆਪ। ਸਬਦਿ—ਸ਼ਬਦ `ਚ ਜੁੜ ਕੇ, ਗੁਰੂ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਕਮਾਈ ਰਾਹੀਂ।

ਅਰਥ: — “ਬਾਬੀਹਾ ਗੁਣਵੰਤੀ ਮਹਲੁ ਪਾਇਆ, ਅਉਗਣਵੰਤੀ ਦੂਰਿ” -ਹੇ ਮਨੁੱਖ ਰੂਪ ਪਾਪੀਹੇ! ਗੁਣ ਭਰਪੂਰ ਜੀਵ-ਇਸਤ੍ਰੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਫ਼ਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ `ਚ ਅਭੇਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਮੁੜ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ `ਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਜਦਕਿ ਅਉਗਣਿਹਾਰੀ, ਪ੍ਰਭੂ ਦਰ `ਤੇ ਕਬੂਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਜਨਮ ਬਿਰਥਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਮੁੜ ਜੂਨਾਂ ਦੇ ਗੇੜ `ਚ ਹੀ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

“ਅੰਤਰਿ ਤੇਰੈ ਹਰਿ ਵਸੈ, ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਦਾ ਹਜੂਰਿ” -ਹੇ ਮਨੁੱਖ ਰੂਪ ਪਾਪੀਹੇ! ਪ੍ਰਭੂ ਤਾਂ ਸਦਾ ਤੇਰੇ ਹਿਰਦੇ ਘਰ `ਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ ਪਰ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਹੋਇਆਂ, ਗ੍ਰੁਰੂ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਹੀ ਪ੍ਰਭੂ ਹਰ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਅੰਗ-ਸੰਗ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ, ਹਰ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

“ਕੂਕ ਪੁਕਾਰ ਨ ਹੋਵਈ, ਨਦਰੀ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲ” - ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਣ ਵਾਲੀ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕੂਕ ਪੁਕਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਭਾਵ ਉਸਨੂੰ ਹਰ ਸਮੇਂ ਆਪਣੀਆਂ ਤੁੱਛ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਭੂ ਕੋਲੋਂ ਬਾਰ ਬਾਰ ਮੰਗਨਾਂ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ। ਅਜਿਹੀ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀ `ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪਣੀ ਮਿਹਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆਪ ਬਣਾਈ ਰਖਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਮਿਹਰ ਕਾਰਣ ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ `ਚ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਭੁਖ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ, ਸਦਾ ਖੇੜਾ ਤੇ ਮਨ ਕਰਕੇ ਸਦਾ ਤ੍ਰਿਪਤ ਤੇ ਵਿਗਾਸ `ਚ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।

“ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਸਹਜੇ ਮਿਲੇ, ਸਬਦਿ ਗੁਰੂ ਕੈ ਘਾਲ” -ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਫ਼ੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਦੇ ਤੇ ਸਦਾ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ `ਚ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਪ੍ਰਭੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਦਾ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਿਕ ਹੋ ਕੇ ਜੀਵਨ ਜੀਉਂਦੇ ਹਨ। ੧।

ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ-ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਦੋ ਵਿਰੋਧੀ ਦਿਸ਼ਾਂਵਾਂ ਨੂੰ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਫ਼ਲ ਤੇ ਅਸਫ਼ਲ ਜਨਮ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਪ੍ਰਭੂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਘਰ `ਚ ਵਸਦਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਹੋ ਕੇ ਭਾਵ ਜੀਵਨ `ਚ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅੰਦਰ ਇਲਾਹੀ ਗੁਣ ਉਪਜਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਹੀ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਸਦਕਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ ਹਰ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਅੰਗ ਸੰਗ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਭੂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ `ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਿਹਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ `ਚ ਅਨੰਦ ਖੇੜਾ ਤੇ ਵਿਗਾਸ ਭਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਸੁਅੱਛ ਜੀਵਨ ਵਾਲੇ ਜੀਉੜਿਆਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ, ਆਸ਼ਾਵਾਂ, ਮਨਸ਼ਾਵਾਂ ਆਦਿ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੁਭਾਅ ਕਰਕੇ ਸੰਤੋਖੀ ਤੇ ਤ੍ਰਿਪਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਾਰਣ ਉਹ ਕਰਤੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਿੱਕ ਹੋ ਕੇ ਜੀਵਨ ਜੀਉੇਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਪ੍ਰਭੂ `ਚ ਹੀ ਸਮਾ ਜਾਦੇ ਹਨ, ਮੁੜ ਜੂਨਾਂ-ਜਨਮਾਂ `ਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ।

ਦੂਜੇ, ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਗਰ੍ਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਉਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ `ਤੇ ਵੀ ਕਬੂਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਭਾਵ ਜੀਵਨ ਭਰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਅਉਗੁਣਾ ਕਾਰਣ ਦੁਖੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਪ੍ਰਭੂ ਵੱਲੋਂ ਮੁੜ ਜਨਮਾਂ-ਜੂਨਾਂ-ਗਰਭਾਂ ਦੇ ਗੇੜ `ਚ ਪਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਮਃ ੩॥ ਬਾਬੀਹਾ ਬੇਨਤੀ ਕਰੇ, ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਦੇਹੁ ਜੀਅ ਦਾਨ॥ ਜਲ ਬਿਨੁ ਪਿਆਸ ਨ ਊਤਰੈ, ਛੁਟਕਿ ਜਾਂਹਿ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਾਨ॥ ਤੂ ਸੁਖਦਾਤਾ ਬੇਅੰਤੁ ਹੈ, ਗੁਣਦਾਤਾ ਨੇਧਾਨੁ॥ ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬਖਸਿ ਲਏ, ਅੰਤਿ ਬੇਲੀ ਹੋਇ ਭਗਵਾਨੁ॥ ੨॥ (ਪੰ: ੧੨੮੪)

ਪਦ ਅਰਥ: — ਦੇਹੁ ਜੀਅ ਦਾਨ—ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਦਾਤ ਬਖ਼ਸ਼ੋ, ਮੇਰਾ ਜਨਮ ਸਫ਼ਲ ਕਰ ਦੇਵੋ। ਜਲ—ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਨਾਮ ਜਲ, ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮ, ਨਾਮ ਅਮ੍ਰਿਤ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ। ਨੇਧਾਨੁ—ਨਿਧਾਨ, ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ। ਪਿਆਸ—ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ, ਤੜਪ। ਛੁਟਕਿ ਜਾਂਹਿ—ਘਬਰਾਹਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਨ—ਜਿੰਦ। ਛੁਟਕਿ ਜਾਂਹਿ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਾਨ —ਮੇਰਾ ਜੀਵਨ ਵਿਅਰਥ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਨਮ ਬੇਮਕਸਦ ਹੋ ਰਵੇਗਾ। ਸੁਖਦਾਤਾ —ਜੀਵਨ `ਚ ਟਿਕਾਅ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲਾ।

ਅਰਥ: — “ਬਾਬੀਹਾ ਬੇਨਤੀ ਕਰੇ, ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਦੇਹੁ ਜੀਅ ਦਾਨ” -ਬਾਬੀਹਾ ਰੂਪ ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਪ੍ਰਭੂ ਅੱਗੇ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਮਿਹਰ ਕਰੋ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਦਾਤਿ ਬਖ਼ਸ਼ੋ ਭਾਵ ਮੇਰਾ ਇਹ ਜਨਮ ਸਫ਼ਲਾ ਕਰ ਦੇਵੋ।

“ਜਲ ਬਿਨੁ ਪਿਆਸ ਨ ਊਤਰੈ, ਛੁਟਕਿ ਜਾਂਹਿ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਾਨ” -ਤੇਰੇ ਨਾਮ-ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਮੇਰੀ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਦੀ ਪਿਆਸ ਨਹੀਂ ਬੁੱਝ ਸਕਦੀ; ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਜਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਮੇਰੀ ਜਿੰਦ ਵਿਆਕੁਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਭਾਵ ਉਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਮੇਰੀ ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਨਿਸ਼ਚਤ ਹੈ।

“ਤੂ ਸੁਖਦਾਤਾ ਬੇਅੰਤੁ ਹੈ, ਗੁਣਦਾਤਾ ਨੇਧਾਨੁ” - ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਕੇਵਲ ਤੂੰ ਹੀ ਮੇਰੇ ਜੀਵਨ `ਚ ਟਿਕਾਅ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈਂ, ਇਸਨੂੰ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਆਦਿ ਦੀ ਭੁਖ ਤੋਂ ਬਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈਂ ਅਤੇ ਤੂੰ ਬੇਅੰਤ ਵੀ ਹੈਂ। ਮੇਰੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਤੂੰ ਹੀ ਗੁਣਵਾਣ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਤੂੰ ਸਾਰੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਵੀ ਹੈਂ।

“ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬਖਸਿ ਲਏ, ਅੰਤਿ ਬੇਲੀ ਹੋਇ ਭਗਵਾਨੁ” -ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਫ਼ੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਇਹ ਬੇਨਤੀ ਸੁਣ ਕੇ, ਪ੍ਰਭੂ ਮਿਹਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਅੰਤ ਸਮੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਫ਼ਲ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਸਮਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜਨਮ ਮਰਨ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ੨।

ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ-ਸਲੋਕ `ਚ ਫ਼ੁਰਮਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਈ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦਰ `ਤੇ ਕਬੂਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹੁੜੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਰ ਬਾਰ ਦੇ ਜਨਮ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਗੇੜ `ਚੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਾਰਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ `ਚ ਹੀ ਸੋਝੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਪੀਹੇ ਦੀ ਨਿਵੇਕਲੀ ਪਿਆਸ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾ ਜੀਵਨ ਦੀ ਵੀ ਇਕੋ ਇੱਕ ਤੇ ਨਿਵੇਕਲੀ ਪਿਆਸ ਹੈ ਜਦਕਿ ਇਹ ਪਿਆਸ ਹੈ ਪ੍ਰਭੂ ਮਿਲਾਪ ਵਾਲੀ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੀ ਜੀਉਂਦੇ ਜੀਅ ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਨਿਸ਼ਚਤ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹ ਜਨਮ ਬਿਰਥਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।

ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜੀਵ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ `ਚ ਹਰ ਸਮੇਂ ਤੇ ਸੁਆਸ ਸੁਆਸ ਇਹੀ ਅਰਦਾਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਪਾਪੀਹੇ ਨੂੰ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਦਾਨ ਬਖ਼ਸ਼ੋ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਮੈਂ ਜੀਵਨ ਭਰ ਪਿਆਸੀ ਤੇ ਵਿਆਕੁਲ ਰਵਾਂਗੀ। ਮੇਰਾ ਜਨਮ ਨਿਸ਼ਫਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ ਜੀ! ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹੋ ਤੇ ਇਹ ਸਮ੍ਰਥਾ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ `ਚ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਮੇਰੇ ਜੀਵਨ `ਚ ਟਿਕਾਅ ਲਿਆ ਦੇਵੋ ਤੇ ਜਿਸਤੋਂ ਮੇਰੀ ਇਹ ਪਿਆਸ ਤੇ ਵਿਅਕੁਲਤਾ ਵੀ ਮੁੱਕ ਜਾਵੇ।

ਪਉੜੀ॥ ਆਪੇ ਜਗਤੁ ਉਪਾਇ ਕੈ, ਗੁਣ ਅਉਗਣ ਕਰੇ ਬੀਚਾਰੁ॥ ਤ੍ਰੈ ਗੁਣ ਸਰਬ ਜੰਜਾਲੁ ਹੈ, ਨਾਮਿ ਨ ਧਰੇ ਪਿਆਰੁ॥ ਗੁਣ ਛੋਡਿ, ਅਉਗਣ ਕਮਾਵਦੇ, ਦਰਗਹ ਹੋਹਿ ਖੁਆਰੁ॥ ਜੂਐ ਜਨਮੁ ਤਿਨੀ ਹਾਰਿਆ, ਕਿਤੁ ਆਏ ਸੰਸਾਰਿ॥ ਸਚੈ ਸਬਦਿ ਮਨੁ ਮਾਰਿਆ, ਅਹਿਨਿਸਿ ਨਾਮਿ ਪਿਆਰਿ॥ ਜਿਨੀ ਪੁਰਖੀ ਉਰਿ ਧਾਰਿਆ, ਸਚਾ ਅਲਖ ਅਪਾਰੁ॥ ਤੂ ਗੁਣਦਾਤਾ ਨਿਧਾਨੁ ਹਹਿ, ਅਸੀ ਅਵਗਣਿਆਰ॥ ਜਿਸੁ ਬਖਸੇ ਸੋ ਪਾਇਸੀ, ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਵੀਚਾਰੁ॥ ੧੩॥ (ਪੰ: ੧੨੮੪)

ਪਦ ਅਰਥ: —ਉਪਾਇ ਕੈ—ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ। ਗੁਣ ਅਉਗਣ ਕਰੇ ਬੀਚਾਰੁ—ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਕਰਮਾਂ ਅਥਵਾ ਗੁਣਾਂ ਅਵਗੁਣਾਂ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਰਬ ਜੰਜਾਲੁ—ਨਿਰਾ ਜੰਜਾਲ, ਵਿਕਾਰਾਂ `ਚ ਫਸਾਉਣ ਦਾ ਮੂਲ। ਨਾਮਿ—ਨਾਮ `ਚ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ `ਚ। ਛੋਡਿ—ਛੱਡ ਕੇ। ਹੋਹਿ—ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਤਿਨੀ—ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ। ਕਿਤੁ—ਕਾਹਦੇ ਲਈ? ਆਉਣ ਦਾ ਲਾਭ ਕੀ ਹੋਇਆ? ਸੰਸਾਰਿ—ਸੰਸਾਰ `ਚ, ਦੁਨੀਆਂ `ਚ, ਜਗਤ `ਚ। ਸਬਦਿ—ਸ਼ਬਦ ਰਾਹੀਂ। ਮਾਰਿਆ—ਵੱਸ `ਚ ਲੈ ਆਂਦਾ। ਮਨੁ ਮਾਰਿਆ—ਮਨ ਨੂੰ ਆਸ਼ਾ ਮਨਸ਼ਾ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾਂ ਆਦਿ ਵੱਲੋਂ ਵੱਸ `ਚ ਲੈ ਆਂਦਾ। ਅਹਿ—ਦਿਨ। ਨਿਸਿ—ਰਾਤ। ਅਹਿਨਿਸਿ—ਦਿਨ ਤੇ ਰਾਤ, ਸੁਆਸ ਸੁਆਸ। ਪਿਆਰਿ—ਪਿਆਰ `ਚ ਗੁਜ਼ਾਰਦੇ ਹਨ। ਪੁਰਖੀ—ਪੁਰਖੀਂ, ਪੁਰਖਾਂ ਨੇ। ਉਰਿ—ਹਿਰਦੇ `ਚ। ਨਿਧਾਨੁ—ਸਾਰੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ। ਹਹਿ—ਤੂੰ ਹੈਂ। ਗੁਰ ਸਬਦੀ—ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਰਾਹੀਂ, ਗੁਰ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਕਮਾਈ ਰਾਹੀਂ।

ਅਰਥ: — “ਆਪੇ ਜਗਤੁ ਉਪਾਇ ਕੈ, ਗੁਣ ਅਉਗਣ ਕਰੇ ਬੀਚਾਰੁ” -ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਫ਼ਿਰ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਤੇ ਔਗੁਣਾਂ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਵੀ ਆਪ ਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।

“ਤ੍ਰੈ ਗੁਣ ਸਰਬ ਜੰਜਾਲੁ ਹੈ, ਨਾਮਿ ਨ ਧਰੇ ਪਿਆਰੁ” -ਮਾਇਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਗੁਣ ਵੀ ਜਿਹੜੇ ਨਿਰਾ ਜੰਜਾਲ ਹਨ ਭਾਵ ਜੀਵ ਨੂੰ ਵਿਕਾਰਾਂ `ਚ ਫਸਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪ ਰਚੇ ਹੋਏ ਹਨ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ `ਚ ਫਸੀ ਹੋਈ ਲੋਕਾਈ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ `ਚ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਪਾਂਦੀ।

“ਗੁਣ ਛੋਡਿ, ਅਉਗਣ ਕਮਾਵਦੇ, ਦਰਗਹ ਹੋਹਿ ਖੁਆਰੁ” -ਇਨ੍ਹਾਂ ਤ੍ਰੈ ਗੁਣਾਂ `ਚ ਫ਼ਸੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਜੀਵ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਅਉਗੁਣ ਕਮਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤੋਂ ਇਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ `ਚ ਪ੍ਰਵਾਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਤੇ ਖੁਆਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਭਾਵ ਉਥੋਂ ਧੱਕ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਸਫ਼ਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ।

“ਜੂਐ ਜਨਮੁ ਤਿਨੀ ਹਾਰਿਆ, ਕਿਤੁ ਆਏ ਸੰਸਾਰਿ” -ਅਜਿਹੇ ਜੀਵ ਆਪਣਾ ਦੁਰਲਭ ਮਨੁੱਖਾ-ਜਨਮ ਮਾਨੋ ਜੂਏ `ਚ ਹੀ ਹਾਰ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਭਾਵ ਜਿਸ ਨਿਵੇਲਲੇ ਮਕਸਦ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਵਾਲਾ ਅਵਸਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਸੰਭਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਸਾਰ `ਚ ਆਉਣਾ ਜਾਂ ਨਾ ਆਉਣਾ ਬਰਾਬਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਮੁੜ ਜਨਮਾਂ ਦੇ ਗੇੜ `ਚ ਹੀ ਪੈਂਦੇ ਹਨ।

“ਸਚੈ ਸਬਦਿ ਮਨੁ ਮਾਰਿਆ, ਅਹਿਨਿਸਿ ਨਾਮਿ ਪਿਆਰਿ” -ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਨਾਲ, ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਵੱਸ `ਚ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਸੁਆਸ ਸੁਆਸ ਤੇ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਰੰਗ `ਚ ਹੀ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

“ਜਿਨੀ ਪੁਰਖੀ ਉਰਿ ਧਾਰਿਆ, ਸਚਾ ਅਲਖ ਅਪਾਰੁ” -ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿਹੜੇ ਦਿਨ ਰਾਤ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ `ਚ ਪਿਆਰ ਪਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਘਰ `ਚ ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਅਦ੍ਰਿਸ਼ਟ ਤੇ ਬੇਅੰਤ ਪ੍ਰਭੂ ਵਸਾ ਲਿਆ ਹੈ।

“ਤੂ ਗੁਣਦਾਤਾ ਨਿਧਾਨੁ ਹਹਿ, ਅਸੀ ਅਵਗਣਿਆਰ” -ਅਜਿਹੇ ਜੀਊੜੇ ਪ੍ਰਭੂ ਚਰਨਾਂ `ਚ ਇਉਂ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਤੂੰ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਦਾਤਾ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਭੰਡਾਰ ਵੀ। ਜਦਕਿ ਅਸੀਂ ਜੀਵ ਤਾਂ ਹਾਂ ਹੀ ਅਉਗੁਣਾਂ ਦੇ ਭਰੇ ਹੋਏ”।

“ਜਿਸੁ ਬਖਸੇ ਸੋ ਪਾਇਸੀ, ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਵੀਚਾਰੁ” - ਇਸ ਲਈ ਪ੍ਰਭੂ! ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਰਾਹੀਂ ਅਜਿਹੀ ਸੁਅੱਛ ਵਿਚਾਰ, ਅਜਿਹਾ ਸੁਅੱਛ ਜੀਵਨ ਉਹੀ ਮਨੁੱਖ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ `ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਮਿਹਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ੧੩।

ਗੁਰਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਦਰਸ਼ਨ- ਪਉੜੀ `ਚ ਗੁਰਦੇਵ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ ਆਪ ਹੈ ਤੇ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਵੀ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚੂੰਕਿ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਣ ਵਾਲਾ ਵੀ ਪ੍ਰਭੂ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਜਿਹੜੀ ਰਜੋ, ਤਮੋ, ਸਤੋ ਤ੍ਰੈ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲੀ ਦੇਣ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਕਰਤੇ ਦੀ ਆਪਣੀ ਹੀ ਹੈ।

ਖਾਸਕਰ ਮਨੁੱਖ, ਜਿਸਨੇ ਸੰਸਾਰ `ਚ ਵਿਚਰਦੇ ਹੋਏ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਉਪਰ, ਕਰਤੇ ਨਾਲ ਅਬੇਦ ਹੋ ਕੇ ਵਿਚਰਨਾ ਸੀ, ਉਲਟਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਪਕੜ `ਚ ਰਹਿ ਕੇ, ਦੁਰਲਭ ਜਨਮ ਨੂੰ ਵੀ ਬਿਰਥਾ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਿੱਕ ਹੋਣ ਨਾਲ ਜਿਹੜੇ ਇਲਾਹੀ ਗੁਣ ਇਸ ਦੇ ਜੀਵਨ `ਚ ਉਪਜਣੇ ਸਨ, ਉਲਟਾ ਅਉਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦਰ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਖੁਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ `ਤੇ ਵੀ ਕਬੂਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

ਦੂਜੇ, ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਸੁਆਸ ਸੁਆਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਰੰਗ ਨਾਲ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਹਰ ਦੰਮ ਇਸ ਜਨਮ ਦੀ ਸ਼ਫ਼ਲਤਾ ਲਈ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦੇ ਚਰਨਾਂ `ਚ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਜਿਹੜਾ ਬੇਅੰਤ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ, ਹਰੇਕ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਘਰ `ਚ ਵਸਦਾ ਤੇ ਜਿਸਦਾ ਆਰ-ਪਾਰ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਕੇ ਅਜਿਹੇ ਗੁਰਮੁਖਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅੰਦਰੋਂ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਆਦਿ ਦੀ ਭੁਖ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਤੇ ਸੰਤੋਖੀ ਸੁਭਾਅ ਬਖਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਪਉੜੀ ਤੇ ਸਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਪਸੀ ਸਾਂਝ- ਪਉੜੀ `ਚ ਸਪਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੀ ਰਚਨਾ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਲੇਖਾ ਜੋਖਾ ਵੀ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਤ੍ਰੈ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲੀ ਦੇਣ ਵੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਹੀ ਹੈ। ਫ਼ਰਕ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਜਿਸਦੇ ਜਨਮ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦਾ ਰਾਜ਼, ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਿੱਕ ਹੋ ਕੇ ਜੀਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ; ਉਹ ਵੀ ਬਹੁਤਾ ਕਰਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਪਕੜ `ਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅੰਦਰ ਇਲਾਹੀ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਉਗੁਣ ਹੀ ਭਰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਦੁਰਲਭ ਮਨੁੱਖਾ ਜਨਮ ਬਿਰਥਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ `ਤੇ ਕਬੂਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਪ੍ਰਭੂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜਨਮ ਮਰਨ ਤੇ ਜੂਨਾਂ ਗੇੜ `ਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਦੂਜੇ, ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਤ ਸਲਾਹ ਭਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸੁਆਸ ਸੁਆਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਗ ਸੰਗ ਮਾਣਦੇ ਤੇ ਉਸਦੇ ਚਰਨਾਂ `ਚ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਸਾਡਾ ਜਨਮ ਸਫ਼ਲਾ ਹੋ ਜਾਵ, ਉਹ ਮੰਨ ਕੇ ਚਲਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਹੈ ਹੀ ਅਉਗੁਣਾ ਦਾ ਪੁਤਲਾ”। ਅਜਿਹੇ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਭੂ ਦਰ `ਤੇ ਕਬੂਲ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਮੁੜ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ `ਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਪ੍ਰਭੂ `ਚ ਹੀ ਸਮਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗਹੁ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸਲੋਕਾਂ `ਚ ਵੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾ ਦੋਨਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਪੱਖਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲਿਆ ਹੈ। (ਚਲਦਾ) #Instt. 15.13 Mlkiv.02.014#

ਸਾਰੇ ਪੰਥਕ ਮਸਲਿਆਂ ਦਾ ਹੱਲ ਅਤੇ ਸੈਂਟਰ ਵੱਲੋਂ ਲ਼ਿਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਾਰੇ ‘ਗੁਰਮੱਤ ਪਾਠਾਂ’ ਤੇ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਇਕੋ ਹੀ ਹੈ-ਤਾ ਕਿ ਹਰੇਕ ਪ੍ਰਵਾਰ ਅਰਥਾਂ ਸਹਿਤ ‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ’ ਜੀ ਦਾ ਸਹਿਜ ਪਾਠ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਚਾਲੂ ਰਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਵਾਰਿਕ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸੋਝੀ ਵਾਲਾ ਬਣਾ ਸਕੇ। ਅਰਥਾਂ ਲਈ ਦਸ ਭਾਗ ‘ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਦਰਪਣ’ ਪ੍ਰੋ: ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਜਾਂ ਚਾਰ ਭਾਗ ਸ਼ਬਦਾਰਥ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੋਵੇਗਾ ਜੀ।

EXCLUDING THIS BOOK “Malaar Ki Vaar M:1 Steek & GVD” BEING LOADED IN ISTTS. Otherwise about All the Self Learning Gurmat Lessons already loaded on www.sikhmarg.com it is to clarify that;

---------------------------------------------

For all the Gurmat Lessons written upon Self Learning based by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi, all the rights are reserved with the writer, but easily available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 300/- to 400/- (in rare cases these are 500/-) per hundred copies for further Free distribution or otherwise. (+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address- A/16 Basement, Dayanand Colony, Lajpat Nagar IV, N. Delhi-24 Ph 91-11-26236119, 46548789& ® J-IV/46 Old D/S Lajpat Nagar-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26467315 Cell 9811292808

web site- www.gurbaniguru.org




.