.

॥ਜਪੁ ॥

ਵੀਰ ਭੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ

ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਇਹ ਮੁਢਲੀ ਬਾਣੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ‘ਜਪੁ’ ਹੈ। ਭਾਵ ਸਤਿਗੁਰ ਦੀ ਮਤ ਲੈਣ ਲਈ (ਬਿਬੇਕ ਬੁੱਧੀ, ਸਤਿਗੁਰ, ਰੱਬ ਜੀ ਨਾਲ ਇਕਮਿਕਤਾ ਵਾਸਤੇ) ਨਿਜਘਰ ਦੇ ਸੁਨੇਹੇ, ਉਪਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਬਣਾਉਣਾ। ਸਚਿਆਰ ਬਣਨ ਲਈ ਮਨ ਦੀ ਮੈਲ (ਕੂੜਿਆਰ ਵਾਲੀ ਅਵਸਥਾ) ਤੋਂ ਛੁੱਟਣ ਦਾ ‘ਤੱਤ ਗਿਆਨ’ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਕਰਕੇ ਜਿਊਣਾ ਹੀ ‘ਜਪੁ’ ਕਹਿਲਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਆਦਿ ਸਚੁ ॥
ਕੂੜਿਆਰ ਤੋਂ ਸਚਿਆਰ ਬਣਨ ਲਈ ਇਹ ਨਿਯਮ (ਨਾਮ, ਹੁਕਮ) ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੱਬ ਜੀ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਸੱਚ ਹਨ। ਰੱਬੀ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਸੱਚਾ ਹੈ, ਸੱਚ ਦੇ ਅਸੂਲਾਂ, ਨਿਯਮਾਂ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ, ਬਦਲਦਾ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਊਣ ਰਹਿਤ, ਮੈਲ ਰਹਿਤ (ਨਿਰੰਜਨ) ਹੈ।
ਜੁਗਾਦਿ ਸਚੁ ।।
ਜੁਗਾਂ-ਜੁਗਾਂ ਤੋਂ, ਬੇਅੰਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਰੱਬ ਜੀ ਦਾ ਨਿਯਮ, ਹੁਕਮ ਦਾ ਰਾਜ (ਮਹੱਤ) ਸੱਚਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਸਚਿਆਰ ਬਣਨ ਲਈ ਇਕ-ਇਕ ਚੰਗੇ ਗੁਣ ਦੀ ਘਾੜਤ ਸੱਚ ਹੈ, ਸੱਤ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਮਨ ਦੀ ਘਾੜਤ ਦਾ ਇਕ-ਇਕ ਰੋਮ ਸੱਚ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਮਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖਿਆਲ (ਅੰਗ-ਅੰਗ) ਵਿਚ ਕੂੜ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ, ਸਾਰਾ ਸਰੀਰ (ਜੁਗ) ਸੱਚ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹੈ ਭੀ ਸਚੁ ।।
ਸਚਿਆਰ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਮਨ ਨੂੰ ਅੱਜ, ਹੁਣੇ, ਇਸੇ ਪਲ (ਹੈ ਭੀ) ਵਿਚ ਜਿਊਣਾ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿਜਘਰ ਵਾਲੇ ਰੱਬ (ਸਤਿਗੁਰ) ਅਨੁਸਾਰ ਜਿਊਣ ਦੀ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਤਾ ਵਾਲਾ ਸੁਭਾਅ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਹਿਜ ਵਿਚ ਜਿਊਣਾ ਹੀ ਇਸ ਪਲ, ਅੱਜ, ਹੁਣੇ ਨਕਦ ਜਿਊਣਾ ਕਹਿਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਲ ’ਚ ਬਾਹਰਲੀ ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ’ਚ ਸੱਚੇ ਰੱਬ ਭਾਵ ਸੱਚੇ ਨਿਯਮ, ਹੁਕਮ (ਕੁਦਰਤ ’ਚ) ਵਾਪਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸਮਝ ਪੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ ਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨਿਯਮ, ਹੁਕਮ ਲਾਗੂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਰੱਬੀ ਰਜ਼ਾ ਨਿਜਘਰ ਦੇ ਸੁਨੇਹੇ (ਧੁਰ ਦੀ ਬਾਣੀ) ਅਧੀਨ ਜਿਊਣਾ ਹੀ ਮੇਰੇ ਲਈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ ਲਈ ਭਲਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਸਦਕਾ ਪਲ-ਪਲ ਸਦੀਵੀਂ ਸੱਚ ਅਨੁਸਾਰ ਜੀਵਨ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ (ਜਪੁ) ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਓੜਕ ਸੱਚੇ ਨਾਲ ਇਕ ਮਿਕ ਹੋਣ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਮਾਣਦਾ ਹੈ।
ਨਾਨਕ ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ ।।1।।
ਅਦਵੈਤ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਨਾਨਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਜੋ ਰੱਬੀ ਇਕਮਿਕਤਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਉਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦ੍ਰਿੜ ਕਰਾਇਆ ਕਿ ਕੂੜਿਆਰ ਤੋਂ ਸਚਿਆਰ ਬਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਨਿਜਘਰ ਵਾਲੇ ਰੱਬੀ ਸੁਨੇਹੇ (ਸਤਿਗੁਰ) ਅਨੁਸਾਰ ਜਿਊਣ ਨਾਲ ਰੱਬੀ ਇਕਮਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਨ ਕੀ ਮਤ (ਕੂੜਿਆਰ) ਤੋਂ ਛੁੱਟ ਚੁੱਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੈਲ ਰਹਿਤ (ਨਿਰਮਲ ਮਨ) ਅਵਸਥਾ ਹੀ (ਦਵੈਤ ਤੋਂ ਅਦਵੈਤ) ਦੋ ਤੋਂ ਇਕ ਹੋਣਾ ਹੈ (ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਰਲੀ ਸੰਪੂਰਨੁ ਥੀਆ ਰਾਮ।।) ਭਾਵ ਦੁਬਿਧਾ ਤੋਂ ਛੁੱਟ ਚੁੱਕਾ ਮਨ ਹੀ ਰੱਬ ਜੀ ਨਾਲ ਇਕਮਿਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸਚਿਆਰ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਮਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ (ਰਜ਼ਾ ’ਚ) ਜਿਊਣ ਸਦਕਾ ਸੱਚ ਨਾਲ, ਰੱਬ ਨਾਲ ਇਕਮਿਕਤਾ ਹੋ ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਐ ਮਨ ! ਇਸ ਤਤ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਜਿਊ ਕੇ ਸੱਚ ਨਾਲ ਅਭੇਦ ਹੋ ਹੀ ਜਾਈਦਾ ਹੈ, ਹੋ ਹੀ ਸਕੀਦਾ ਹੈ, ਹੋ ਹੀ ਜਾਵੇਂਗਾ। ਸੋ ਇਸਨੂੰ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਕਰ ਲੈ ਤਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਨਿਜਘਰ ’ਚ ਇਕ ਮਿਕ ਹੋ ਜਾਵੇਂ।
‘ਜਪੁ’ ਬਾਣੀ ਰਾਹੀਂ ਕੂੜਿਆਰ ਮਨ ਨੂੰ ਕੂੜ ਬਾਰੇ ਸੋਝੀ ਅਤੇ ਸਚਿਆਰ ਬਣਨ ਦੀ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਕਰਾਈ ਗਈ ਹੈ।




.