.

sMqF dy kOqk[[?

(Bfg pihlf, iksLq nM: 23)

BfeI suKivMdr isMG 'sBrf'

(not:- zf: suKpRIq isMG jI Audoky dy zyrfvfdI pRBfv qoN bfhr inklx dI asIN pRsMsf krdy hF aqy afs krdy hF ik Auh afpxI jLmIr dI avfjL nUM sux ky gurmiq dy swc nfl KVn dI koisLsL krngy. ieh aglf lyK AunHf dy zyrfvfdI pRBfv aDIn ilKy lyK df jvfb hY. ieWQy ieh dwsxf vI jLrUrI hY ik jdoN ig: pUrn isMG ny isWKF nUM lv kusL dI aOlfd ikhf sI qF sB qoN pihlF zf: Audoky nI hI Aus df jvfb idWqf sI ijhVf ik Aus smyN sMq ispfhI ivc Cipaf sI. pr Audoky jI ny AudoN jfx buwJ ky, axjfxy, duicqI, isDFq df sLpsLt nf hoxf aqy jF iPr zyrfvfdI pRBfv aDIn pUrf swc nhIN sI iliKaf. Bfv ik ijs bicwqr nftk nUM aDfr bxf ky pUrn isMG isWKF nUM lv kusL dI aOlfd kihMdf sI Aus nUM rwd nhIN sI kIqf. sfzf inWjI qOr qy iksy nfl vI vYr-ivroD nhIN hY aqy nf hI asIN Kfh-mKfh iksy dy inwjI jIvn qy icWkV suwtdy hF. sfzI lVfeI isDFqk hY aqy ijWQoN qwk ho sky isDFqk hI rwKxI cfhuMdy hF. asIN afpxy isDFqk ierfdy qy pUrI qrHF idRV hF ijWQoN ik sfnUM hfly qwk koeI vI mfeI df lfl iQVkf nhIN sikaf aqy nf hI ijMnf icr vfihgurU dI imhr hY koeI iQVkf skdf hY-sMpfdk)

ÈYqfn df iensfÌ

(pRo: ieMdr isMG Gwgf)

ijs rfh ‘qy mnwuK tur irhf hovy AusnUM AuqnI dyr koeI pCqfvf nhIN huMdf, jdoN qk ieh pqf nf lwg jfvy ik mYN kurfhy pY cuwikaf hF. jdoN koeI aigafnqf dI pwtI bMnH ky, lMmy smyN qk ieko rfhy kohlU dy bld vFg turdf rhy qF AusnUM AuhI rfh shI pRqIq hox lwg pYNdf hY. pr jdoN aijhy akl dy aMnHy afgU dy ipwCy iek vwzf kfÌlf BI nfhry mfrdf, pulFGF Brdf af irhf hovy qF AuWlU vrgy afgU ƒ afpxf PYslf qy afpxf rfh sO pRqIÈq sq shI pRqIq huMdf hY. ijhVy lok aigafnqf ivc grk hoey afdmI ƒ awgy lf ky Éud ipwCy turdy hn AuhnF ƒ sujfKy kihxf vfËb nhIN hY. iehnF aigafnqF ivc zubIaF BIVF ƒ jy vyKxf hovy qF BIV ivcoN alwg ho ky vyiKaf jf skygf, BIV dy aMdroN nhIN.

s: gurbKÈ isMG kflf aÌgfnf ny BIV ivcoN alwg ho ky, ies BIV dy kMmF ƒ vyiKaf priKaf. jdoN ieh cMgI qrHF jfx ilaf ik awgy rfh koeI nhIN, Kqry bVy ny, qbfhI sfhmxy prqwK nËr afAuNdI hY. qF Aus ny vÌfdfr pihrydfr vFg, hfl duhfeI mcfeI, ijQy ikqy koeI ‘‘isafxf’’ nËr afieaf, AuhnF ƒ JMjoiVaf, Kq ilKy, ikqfbF ilK ilK ky afpxI vydnf pRgt kIqI:::. pihloN qF iksy AusdI cIk pukfr sunx dI ivhl hI nf kwZI. jdoN Aus ny kOmI drd ivc asmfn isr ‘qy cwuk ilaf, bwdlF dI grj nfloN AusdI isMG grj bhuq AuWcI puwj geI qy sfiraF dI ‘‘cYn’’ hrfm kr idwqI qF sfiraF mqf pkf ky, AusdI sMGI nwpx dI nfpfk, byrihm koiÈÈ kIqI. akfl dy qÉq ‘qy jF qF akfl purK hoieaf krdf hY, jF akfl df rUp siqgurU ibrfjmfn hMudf hY. pr awjklH byeImfnI rfjsI lIzrF dy pflqU cfkr, Drm ividaf qoN hIxy, qnÉfhdfr mulfËm, qÉqF ‘qy ibTf idwqy gey hn. AuhnF ny AuhI krnf hY jo AuhnF dy mflk, rfjsI lok afKxgy. ipCly ds sflF qoN srdfr jI dIaF pusqkF CpdIaF af rhIaF hn. bRfhmxI rIqF ƒ Drm df aMg mMnx vfly, iksy ihMdU jQybMdI jF bRfhmx ny AuhnF ilKqF df koeI ivroD nhIN kIqf. afpxy vrosfey jQydfr ju awgy kr idwqy hn. zyiraF tksflF vfly BI qF AuhnF dy afpxy hI hn. ies leI s: gurbKÈ isMG dIaF pusqkF df iehI lok ivroD kr rhy hn. pr ies igafn dI hnyrI awgy ieh lok itk nhIN skxgy, swc df sUrj zlHkF mfrdf cVH cuwikaf hY. AuhnF dIaF ilKqF Gr Gr puwj rhIaF hn.

jdoN ÈYqfn iensfÌ krn bYTdf hY qF adflqI kfrvfeI qF Ausny pUrI (Kfnf pUrqI) krnI hI huMdI hY. iPr Aus ÈYqfnI kfrvfeI ƒ TIk iswD krn vfly JUTy gvfh BI BugqfAuxy pYNdy hn. Aus pfp ‘‘krm ƒ’’ ‘‘swcf iensfÌ’’ iswD krn vfly tuwkVbocF dI BI zfhZI loV pYNdI hY. agsq mhIny dy rsfly ‘‘KMzyDfr’’ ivc srdfr jI ivruwD, rwj ky kuÌr qoilaf igaf hY. ies kUV ƒ cfsnI cfVHn vfly do ‘‘pMQk ilKfrI’’ ieMdrjIq isMG gogoafeI qy suKpRIq isMG Audoky hn. dfs dI hYrfnI dI hwd nf rhI jdoN ieh dovyN ‘‘kUiVafr kUiVafrI jfie rly’’ vflI pMkqI qy Kry Auqry. jo tksfl vfly ipCly vIh sfl qoN gurU gRMQ sfihb dI hËUrI ivc, hËfrF iswKF dy iekwTF snmuK, dyÈF-ibdyÈF ivc bVI byÈrmI nfl afK rhy huMdy hn’’, sMq bfbf jrnYl isMG shI slfmq hn, ‘‘cVHdI klf ivc hn, TIk vkq isr pRgt ho jfxgy’’. Cy jUn 03 ƒ AuhnF dy puwqrF ny dsqfr pRfpq kr leI hY. akfl qÉq sfihb qy hËfrF dy iekwT ivc bfbf jrnYl isMG ƒ ÈhId mMn ky ardfs kr idwqI hY. AuhnF dy jIvq hox df iek BI sbUq nhIN hY, qy ÈhIdI dy axigxq sbUq hn. ‘‘iPr BI mYN nF mfnUM’’ afK rhy hn tksflIey. qy AuhnF dy bulfry bx rhy hn ieh dovyN vIr. iPr JUiTaF dy nfl rl ky ieh ikAuN nf kuÌr dI gwzI ivc svfr hox?

JUTy kAu nfhI piq nfAu..

kbhU n sUcf kflf kfAu.. (839)

‘‘gogoafeI’’ jI dI ilKq qF kyvl bcgfnIaF nfl hI BrpUr hY. ies leI AusdIaF byQvIaF df juafb dyxf munfsb nhIN smiJaf. pr suKpRIq isMG ny jo nIcqf dIaF hwdF AulMG ky s: jI (awgy ijQy ‘‘s:’’ jI lÌË afvy qF smJ lYxf ik ieh s: gurmuK isMG kflf aÌgfnf jI vfsqy hY) qy icwkV suwitaf hY, Ausdf juafb nf dyxf kfierqf hI hovygI. pihlI gwl qF ieh ik iehnF dovF lyKkF (gogoafeI qy Audoky) s: jI dIaF ilKqF pVHIaF ivcfrIaF hI nhIN. lokF vwloN idwqy kmYNts aÉbfrF rsfilaF ivcoN pVH ky pyqlI ijhI jfxkfrI dy afDfr ‘qy pwqry kfly kr Cwzy. hux afAu Audoky vwloN afpxI ilKq rfhIN jo Gor apmfn qy anrQ ies ilKq ivc kIqf hY Auh jo nf kfbly brdfÈq hY Aus ƒ ivcfrIey—

nM: 1—"iswK lIzrF ny rOlf pfAuxf ÈurU kIqf ik kFgrsI lIzrF ny iswKF nfl ivÈvfsGfq kIqf hY, ilKqI bcn krky muwkr gey hn:::’’ (KMzyDfr agsq 03 pMnf 26) jo ivcfr s: jI ny afpxI pusqk ibpRn kI rIq Bfg 1, Aus ivc iebfrq iblkul hor hY, jo iesqrHF cldI hY—"pr hYrfnI ies gwl dI hY ik pMQk lIzrF ny ies srkfr ƒ idloN mMnx duÈmx mMn lYx dI QF, ies ƒ iksy BulyKy kfrn kurfhy peI hoeI aQvf rwusI hoeI ‘‘mF’’ hI smiJaf hY. iesy leI muV muV Ausy mF qoN dfqF mMgx cly jFdy hn sfzy pMQk lIzr? (ibpRn kI rIq Bfg 1, pMnf 234)

nM: 2—pMnf nM: 217 ‘qy ieh aKOqI ivdvfn kOm dy hIry s: kpUr isMG bfry ilKdf hY—afp jI dy isafsI BfÈxF (ijhVy qusIN gurbfxI ÈbdF dy afDfr ‘qy hI idaf krdy sI) eyhI iswD huMdf ik ijvyN quhfnUM vI pUrI qswlI hY ik ihMdskfr ƒ iehnF qwQF df iblkul pqf nhIN:::.’’ (KMzyDfr pMnf 27)

akl kot suKpRIq isMG jI. quhfzI akl ƒ cor lY gey hn jF tksfl vfilaF mfieaf df glyP cfVH idwqf hY? jF pfp Bry dvYq vfly cÈmy lgf ley hn? ikAuNik ipwCy ijQoN aÌgfnf jI df lyK ÈurU huMdf hY, AuQy isMG sfihb pRo: drÈn isMG jI jQydfr ÈRI akfl qÉq, sfÌ iliKaf hoieaf hY. ieh Kq AuhnF ƒ sMboDn kIqf igaf hY, nf ik s: kpUr isMG ƒ. ivc keIaF QFvF ‘qy rfgI qy pRcfrk Èbd BI vriqaf hoieaf hY. iPr qusIN iks bdnIqI nfl pRo: drÈn isMG ƒ sMboDn Kq s: kpUr isMG vwl moV ilaf? qusIN iks ivÈy dy zfktr ho? mYN pwkI qrHF jfxdf hF ik ividaf dy pI: aYWc: zI: nhIN ho. hF RMP Èfied hovy. ikAuNik ijs iensfn ƒ ieh BI nhIN pqf ik icwTI iks vwl hY, iks vfsqy hY, Auh ivdvfn ho skdf hY? ies Éq ivc s: jI ny pMQ dI drdnfk dÈf df jo icwqr pyÈ kIqf hY, Auh pVHky BuwbF inkldIaF ny. sUJvfn pfTk Kud s: jI dIaF pusqkF pVHky vyKx, iPr aslIaq AuGV ky pRqwK hovygI. sgoN s: jI qF AuhnF byeImfn qy kmIxy iswK lIzrF ƒ lfhnqf pf rhy hn ijMnf iswK juafnI df Gfx krvf idwqf, pRfpqI iPr BI koeI nf hoeI. Audoky jIE! qusIN qF tksflI aYnkF lf ky guriswKF vflf clx ‘qy siqkfr vflI bolI hI Buwl bYTo ho. iek ivdvfn guriswK bËurg ƒ ‘‘ipMz ƒ awg lwgI kuwqf rUVI ‘qy:::pMjfb dI jvfnI lhU luhfx qy kflf aÌgfnf hotlF ivc pIjy Kf irhf hY:::.’’ aÌsos quhfzI akl qy sd aÌsos. qusIN ds skdy ho ik qusIN KfVkUvfd dOrfn iks kwdU ivc qIr mfiraf sI? kI mrnf qy mfrnf hI gurmq hY? ibnF smJy ivcfry, ibnF nÌf nuksfn socy? s: jI dy swc nfl Kloqy hmdrd guriswK ieh cYlMj svIkfr krdy hn, iksy QF iksy BI idn pUrI pfrdrÈqf duafrf asIN aÌgfnf jI dy ivroDIaF nfl ivcfr crcf leI iqafr hF. pusqkF ivcoN loVINdy pRsMg sfhmxy ilafAu, grbfxI dy pMj pRmfx ilKq dy ivroD ivc idAu, pr qusIN qF sfhmxf krn dI ihMmq hI guaf bYTy ho. s: jI dIaF ds ikqfbF lgpg pMj hËfr pMinaF ivcoN lwKF koiÈÈF qoN bfd icrfg lY ky ZUMizaF kyvl ‘‘Cy pMkqIaF ieqrfj Xog’’ lwBIaF sn jQydfrF ƒ. qy ijMnHF pMinaF dy hvfly suKpRIq isMG jI qusIN lwB ilafey ho, ieh qF vydFqI jI ƒ BI nhIN lwBy, DMn ho qusIN. lgdY quhfnUM afpxI akl ‘qy ieqnf grb ho igaf hY ik sfry jQydfrF ƒ quhfzI qfbydfrI svIkfr kr lYxI cfhIdI hY? DMn iswKI!

nM: 3—(dusLmx bfq kry axhoxI. ieh isrlyK vI swjx jI dI pusqk ivc hY) ies aKOqI klmjfr swjx dIaF ilKqF dy kuJ ihwsy hyTF ilKx lwigaF awKF ivcoN afp muhfry nIr vih turdf hY, (mgrmwC dy hMJU) ieMj lgdf hY ijvyN ies ivc gulfm husYn dI rUh jF KfPIKfn dI rUh pRvyÈ kr geI hovy. (pMnf 27 KMzyDfr)

sMsfr pRiswD ivdvfn KlIl ijbhfn ny iek QF bVf lfjuafb iliKaf hY—ijs dyÈ df rfjsI nyqf byeImfn hovy, Auh dyÈ AujiVaf hI smJo. ijs dyÈ dI jnqf aigafnI hovy Auh dyÈ AujiVaf hI smJo. ijs dyÈ df lyKk ivkfAU hovy, ÌrybI hovy, kfier hovy Auh dyÈ brbfd hoieaf hI smJo. dyÈ dI gwl nf krky pMQ dI hI kr leIey. pMQ ivc AuWpr vrixq sfrIaF ibmfrIaF Qok ivc mOjUd hn. AuWpr isqm ieh peI aijhy klm dy DnI (zfktr?) suKpRIq isMG vrgy kUV kuÌr dI pMz cuwk ky guaFZIaF dy Gr suwtx cwl pYx, iPr bcfAu vfsqy hwQ awKF qoN rMgIn cÈmF Auqfr ky pVHo—"jMg ivc POjF aiqaMq qbfhI krdIaF hn. jy Blf ieh bydInf muÊlF nfloN Ëflm (ihMd srkfr) duÈmx, qopF tYNkF aqy hvfeI jhfËF nfl cVH afieaf aqy Ausny iswKI dI afnÈfn sRI drbfr sfihb ‘q goilaF dI vrKf ÈurU kr qF asIN kI kr skFgy? bfbf bMdf bhfdr ny vI sZOry dI jMg smyN Aus mMdr aqy msIq ƒ awg lf idwqI sI, ijs ivc duÈmx jf luikaf sI. jMgF ivc aijhy anrQ ho jfxy acMBy vflI gwl nhIN. qy ipwCoN isvfey rOlf pfAux dy asF kr vI kuJ nhIN skxf. aqy pMQk vkfr Kyh ivc rlf lYx dy ijMmyvfr lYx dy ijMmyvfr bxFgy. gurU drbfr lwgx vfly QF ijQy siqsMgq juVdI hovy qy ieko nfm dI ivafiKaf huMdI hovy, Aus QF ‘qy iswKF ny awj qk morcfbMdI nhIN sI kIqI. gurU hirgoibMd sfihb kol muÊl POj ƒ BfjVF pf dyx dI ÈkqI vI sI pr iPr BI glH af peI jMg AuhnF hirmMdr sfihb ivc nhIN sI lVI. klgIDr jI ny BI kysgVH sfihb ivKy (ijQy roË dIvfn sjdy sn, pMj ipafry qy Éflsf pMQ sfijaf sI) jMg nhIN sI lVI, lohgVH, holgVH, qfrgVH ikilHaF ivcoN jMg lVI sI.’’::: (ibprn kI rIq, Bfg 1, pMnf 239)

zf: sfihb Audoky jIE! s: jI ny ieko qrlf kIqf sI afpxy Kq ivc peI kdI Bwulky hI drbfr sfihb ƒ jMg qf aKfVf nF bxn dyxf. ijsny lVfeI krnI hY jI sdky kry, pr drbfr sfihb dI ajmq ƒ dfa ‘qy lf ky nhIN. jo duKdfeNI GtnfvF drbfr sfihb ivc vfprdIaF rhIaF, AuhnF df ilKqI vyrvf hux anyk pusqkF ivc af cuwikaf hY. gurU gRMQ sfihb ƒ jF iksy pivwqr asQfn ƒ inwjI grjF leI vrqxf, rfjsI BfÈx dyxy, sfnUM iekwly iekwly iswK ƒ 35-35 ihMdU afAuNdy hn, motr sfeIkl ‘qy A.K. 47 KrId ky KMQ doKIaF ƒ pfr bulf idAu:::. kI aijhy mnuwKqf dy doKI BfÈx, qy mfr-kft dy ibafn dfgx leI hI drbfr sfihb bxfieaf igaf sI? s: jI ny iehI qF icqfvnI idwqI sI KfVkU kfrvfeIaF df bhfnf bxf ky ky srkfr koeI BI mMd kfrf kr skdI hY. aijhf mOkf nf idAu. iPr kI s: dI ilKq swc sfbq nhIN ho rhI?

byÈrmI dIaF sfrIaF hwdF pfr ky Audoky ny (aqy KMzyDfr ny) pIlI pwqrkfrI df sbUq idMidaF, nINvIaF invfxF sB pfr kr leIaF hn. KMzyDfr dy pihly pMny ‘qy iliKaf hY—"kflIaF ilKqF vflf kflf aÌgfnf pMQ ‘coN Kfrj’’ (muK pMnf agsq 03) s: jI bfry aqy Ausdy hmfieqIaF bfry lyKk dy prvcn suxo—"myrI Pwq dy Xfr, igdV qy biGafV’’. bfnI pMQ df mhfn isDFq GfVf, kurIqIaF ƒ jVoH AuKfV dyx leI qwqpr, pfKMzI zyrydfrF dI nINdr hrfm kr dyx vflf XoDf, igdV nËr afieaf hY. aqy Ausdy sfQI biGafV afidk:::. myrI klm hux qk rukdI rhI sI pr Audoky ny klyjy ivc qIr mfr ky mYnUM by-kfbU kr idwqf hY qy lY afpxIaF krqUqF sux lY iDafn nfl—’’zf: (?) Audoky qUM AuhnF df tukVy cwt bx igaf hYN, ijhnF pMQ ƒ KyrUM KyrUM krn ivc koeI ksr bfkI nhIN CwzI. afpxI vwKrI rihq mirXfdf bxfeI. afpxIaF ikqfbF ivc by isr pYr dy vjnI PwkV qoly. gurU gRMQ sfihb jI dI hËUrI ivc JUT vMizaf jf irhf hY ik tksfl bfbf dIp isMG qoN cwlI hY. igafnI gurbcn isMG (tksflI) dI ilKq ‘‘gurbfxI pfT drÈn’’, ivc bMsfvlI dws rhI hY ik tksfl BfeI mnI isMG qoN cwlI hY. jdoN ik ieh BI srfsr gpOVf hY, ikAuNik iksy purfqn iswK gRMQ ivc tksfl df iËkr qk nhIN hY.

gurbfxI pfT drÈn ikqfb dy pMnf 253 qy ‘‘krqfrpurI bIV ivc pMdrF sO qoN vwD glqIaF hn’’, iliKaf hoieaf hY. hY ikwzf vwzf pfp kIqf hY tksflIaF ny. qyrI ipafrI tksfl bIbIaF ƒ kdI brfbr drjf nhIN idMdI. gurU hukmF df iswDf inrfdr kr rhI hY. iehI tksfl pMdrF sfl qk, akfl qÉq Zuuhf ky bxfAux dI ‘‘kfr syvf dy nfm hyT’’ kroVF rupY sMgqF qoN iekwTy krky, zkfr geI, ijsdf koeI ihsfb nhIN idwqf igaf ÈRomxI kmytI ƒ. iesy tksfl dy pVHfey qoqy Éflsf pMQ ƒ lv-kuÈ dI aOlfd kihx df bwjr pfp krdy rqI Èrmsfr nhIN huMdy. iesy tksfl dy gRMQF ivc, ihMdU dyvI dyviqaF dIaF khfxIaF byÈumfr ilKIaF hoeIaF hn. ijnHF nfl sMgqF ƒ Êumrfh kIqf jFdf hY. iesy tksfl df cODvF muKI (mYN inwjI qOr ‘qy bfbf jrnYl isMG df siqkfr krdf hF pr qusIN Ausdf apmfn kr rhy ho)

iesy tksfl dy cODrIaF ny K.P.S. igwl iswKF dy vwzy kfql ƒ, mihqy cOk gurduafrf gurdrÈn pRkfÈ ivKy swd ky pRsMsf kIqI. isropy idwqy, duwD vI Ckfieaf, iehI ikrdfr hY nf tksfl df? qy AuhnF dy tukiVaF ‘qy plx vfly, vwzy KfVkU qy pwky iswK skflr jIE. qyry afpxy ivafh ivc Èrfb dIaF pytIaF dI Kpq nhIN hoeI? aMimRqsr dy pYlys ivc dfj lYxf nhIN kIqf igaf? gurmiq dIaF DwjIaF nhIN AuzfeIaF geIaF? ikRpf krky jy bihs krnf cfhuMdf hI hovyN, qF ilKqF dy dfiery ivc rwiKaf jfvy. ÈbdfvlI siBak vrqI jfvy. qwQF ƒ qoV mroV ky glq rMgx nf idwqI jfvy. ilKx qoN pihlF s: jI dIaF ilKqF ƒ iek vfrI cMgI qrHF pVH lYxf, ibhqr rhygf. ibnHF pVHy JUTy ieljfm lfAuxy iensfnIaq nhIN hY, nf hI iswKI hY. ieh sfihqk byeImfnI hY, iBRÈtfcfr hY. afs krdf hF gMBIrqf nfl ivcfr krky hI awgoN ilKogy. hF tksfl vwloN iliKaf qy boilaf kUV pRcfr qYnUM iks kfrn nËr nhIN afieaf? AuhnF dIaF pusqkF dI vMngI pyj nMbr mfrk krky Byj irhf hF. gurbfxI pfT drÈn pusqk BI pVH lYxI ËrUr. ÈYqfnI kuÌr dI qwkVI lY ky iek hor ÈYqfnI rUh s: jI ivruwD ÈYqfnI Ìqvy jfrI krn dy rfh pY geI hY. Auh hY suKpRIq isMG Audoky:::DMn iswKI DMn ivdvqf:::?

klI aMdir nfnkf ijMnf df aAuqfr..

puq ijnurf DI ijMnurI jorU ijMnf df iskMdfru.. (556)

AujVy bfgF dy gflHV ptvfrI

lMmy smyN qoN ienHF sfDF sMqF dI ieh koiÈÈ rhI hY ik kyvl ienHF dIaF hI kQf khfxIaF GrF GrF dy ivc hox. sMq igafnI krqfr isMG kQf dI iek kYist ivc ieAuN kih rhy hn, ‘pMc prvfx, pMc pRDfn..’ arQ krdy kihMdy hn pMj ipafry hI drgfh ivc mfx pfAuxgy’ afid afid.

pr ivcfrnf bxdf hY ik ieh qF gurmiq, gurbfxI arQF bfry kuJ vI nhIN jfxdy. ienHF ƒ koeI pqf nhIN ik ieh ‘pMc’ koeI sMiKak ivÈyÈx nhIN hY. ieh igxqI vfck nhIN hY. pMc df arQ ieQy pMj nhIN hY, pMc ijvyN ipMzF ivc pMc srpMc cuxy jFdy hn Bfv gurmuiK ijnHF df jIvn gurmiq anusfrI hY AunHF ƒ pMc (gurisK) ikhf hY. guriswK hI pRvfn hn, pRDfn hn, ieh hI drgfh ivc mfx pfAuNdy hn, swc dy drbfr ivc mfx pfAuNdy hn.

iek hor kYist ivc kQf krdy Aukq sMq kih rhy hn, nOvyN pfqÈfh dy slokF dI kQf dI BUimkf bMndy hoey kihMdy hn, ‘ieh 57 slok nOvyN pfqÈfh ny idwlI ivc aOrMgy dI kYd smyN ipMjry ivc Aucfrn kIqy sn, ikAuNik mfqf guwjr kOj jI aqy mfqf nfnkI jI vloN iÌkrF BrI icwTI afeI sI ik afp kI Bfxf vrqf bYTy ho? suixaf hY afp qF kYd ivc pey hoey ho. qF awgoN nOvyN pfqÈfh ny ieh 57 slokF dI iek icwTI ilKI aqy iek iswK rfhIN mfqfvF ƒ ByjI aqy ihdfieq kIqI ik ies icwTI df jvfb mfqf nfnkI horF qoN jldI lY ky afvIN ikAuNik Bfxf vrqx vflf hY, afid afid.

so ivcfr krIey, sMq ny ikhf ik ieh AupdyÈ 57 slok mfqf nfnkI aqy mfqf guwjr kOr jI ƒ hY pr svfl ieh pYdf huMdf hY ik dovyN mfqfvF qF bRhmigafnI sn, AunHF ƒ AupdyÈ dyx df kI mqlb. swc ÈmHf qy sV mrn vfly prvfny qF kdy Auqr AuzIkdy nhIN hn. isRÈtI dy mflk nOvyN pfqÈfh ƒ koeI AuWqr mMgfAux dI koeI loV nhIN sI? iPr slokF aMdr qF ieh vI bcn afAuNdy hn, ‘khu nfnk sun ry mnf igafnI qfih bKfnu..’ aqy ‘suafmI ko igRhu ijAu sdf suafnu qjiq nhIN inq..’ kI bRhmigafnI mfqfvF ƒ ieh kuwqy vfly pRmfx dyxy sI? Auh qF sMsfr dIaF mhfn mfqfvF hoeIaF hn. ieh AupdyÈ qF sfrI mnuwKqf vfsqy hY. so ieh sfD sMq koloN hI GVIaF khfxIaF suxfeI jFdy hn jF jo gurmiq ivroDI gRMQ hn ieh AunHF ivcoN pVH ky suxfeI jf rhy hn. gur Purmfn hY ‘sc ibnu sfKI mUlo n bfkI..’ siqgur kihMdy ijs sfKI ivc swc nhIN hY Auh mUloN hI rwd kr dyxI cfhIdI hY. pr ieh sfD sMq Drm df burkf pf ky mnmwqI khfxIaF suxf rhy hn.

awj dI sfrI dI sfrI pUjfrI ÈRyxI aKOqI jQydfrF smyq gurmiq qoN kohF dUr hY. drbfr sfihb dy hYWz gRMQI, gurbfxI aMdr afpxy koloN hI vfDy Gfty krI jFdy hn. iek pfsy qF kihMdy hn ik iek ibMdI vI nhIN lfeI jf skdI, dUjy pfsy pUrIaF pUrIaF qukF koloN lfeI jf rhy hn. ieh vI sfrf pRcfr bRfhmxI rIqF df kr rhy hn. ienHF ivcoN iek pujfrI ƒ isafsI bMidaF ny afpxI jyb ivcoN kwZ ky akfl qÉq sfihb df jQydfr lf idwqf. Auhny afr: aYs: aYs: dy hwk ivc Tok ky ibafn idwqf ik iswK qF sfry hI lv-kuÈ dI aOlfd hn aqy afr: aYs: aYs: ny Auh kYlMzr Cfp idwqy ijs qy aKOqI lv kuÈ dy hwQF ivcoN pRkfÈ inkl ky ‘gurU nfnk dyv jI’ dy sIs pr pYNdf idKfieaf. pr ijAUNdI ËmIr vfly iswKF ny Auh kYlMzr Ëbq krvfieaf. ies jQydfr ny afr: aYs: aYs: dIaF mIitMgF dI pRDfngI Kud kIqI hY, ÌotoaF smyq sbUq sfzy kol hn. sfry dy sfry ajoky Dfrimk afgU, isafsI bMidaF dy dbfa Qwly hn. Auh isafsI bMidaF df hukm mMnx vfsqy sdf iqafr rihMdy hn pr gurU hukmF dIaF DwjIaF Auzf rhy hn. ieh afgU pMQ doKIaF kol ivky hoey hn. dyhDfrIaF dy zyiraF qy jf ky nwk rgV ky votF mMgdy hn, aKOqI akflI afgU, inrMkfrIaF, BinafiraF dy zyiraF qy jf ky pUjf kr rhy hn, mMdrF ivc jf ky twl KVkf rhy hn, iqlk lvf rhy hn, iÈv sYnf dy dÌqrF dy AudGftn krky iqlk lvf rhy hn, rmfiex dy pfT krvf rhy hn, mMdrF ivc jf ky hvn krvf rhy hn. ieh sfry Dfrimk aqy isafsI afgU rl iml ky iswK isDFqF df Gfx kr rhy hn. qÉqF qy bYTky ieh guriswKF ƒ jlIl kr rhy hn, pyÈIaF mMg rhy hn. swicaF ƒ Cyk rhy hn pr JUTy, mkfrF, gurU pMQ doKIaF ƒ isropy dy ky invfj rhy hn. icwTIaF rfhIN iehnHF ƒ sYNkVy svfl kIqy hn pr iek svfl df jvfb ienHF kol nhIN hY. ieh vI nhIN dws sky ik ieh aiDkfr ienHF ƒ ikQoN imly hn. pMQ drdIaF ƒ pMQ doKI kih rhy hn.

ijhVI iswKI, qopF nfl nf AuzI, golIaF, bMbF, qlvfrF nfl nf mrI awj Dfrimk burky ivc ByKIaF dy hwQoN zFvF zol ho geI hY. iek aÉbfr ivc srvy afieaf sI, skUlF ivc pVHdy bwcy 90 PIsdI mony (piqq) pfey gey hn. sfrf mIzIaf, tI:vI: cYnl iswKI ivroDI pRcfr kr irhf hY. gurdvfiraF ivc bRfhmxI rIqF kIqIaF jf rhIaF hn. sfDF dy zyiraF ivc Èryafm nÈy vrqfey, Kuvfey aqy KfDy jf rhy hn. iswKI dy ivroDI qF pihlF hI iswK nOjvfnF ƒ niÈaF ivc glqfn aqy hIro PYÈn vyKxf cfhuMdy hn.

keI sfD blfqkfr dy kysF ivc jylH Bugq rhy hn. akflI dl dy pRDfn qy vI iBRÈtfcfr df kys hY. kFgrs ny pMj sfl dy rfj ivc iswK mfry sn pr aKOqI akflI rfj dOrfn iswKI soc df kql ho igaf. guriswKI vfsqy iek vI kMm 5 sfl aMdr nf hoieaf, sgoN gurU doKIaF nfl sFJ pfky 300 sflf mnfAuNidaF hoieaF kroVF rupey afr: aYs: aYs: ƒ idvf ky gurmiq isDFqF df kql krvfieaf. BfeI gurdfs jI dy kQn anusfr, ‘koeI n iksy vrjeI joeI kry soeI mn BfvY..’ koeI ieQy iksy ƒ puwCx, vrjx vflf nhIN hY, aYsI hflq bxI hoeI hY.

QF QF qy gurU doKI, dyhDfrI nklI gurU, sfD sMq bfby (Dfgy qvIqF vfly) pYdf ho gey hn. ieh Boly Bfly smfj dI idn dIvI luwt kr rhy hn. gurU sfihb dy srUpF dI keI QfeIN doKIaF vloN bypwqI kIqI geI hY. sfDF ny jlybIaF dy vwzy vwzy lMgr lfey hn, glF ivc isropy aqy hfr pvf rhy hn. hËUrI ivc hI mwQy itkfeI jFdy hn. afpxy afp ƒ gurU nfloN vI vwzy dws rhy hn. gurduafry, zyry, ËmInF jfiedfdF afpxy nfvF qy rijstr krvf rhy hn. jdoN mrdy hn qF pwg kyvl afpxy lVky ƒ aqy bfkI sfrI jfiedfd dI vsIaq vI ilK ky dy jFdy hn, 50-50 lwK dI kfr qy svfrI krdy hn, keI sfD qF gurU dI hËUrI ivc vI cfdrF Aupr pYr rwK ky jFdy hn. awgy awgy syvfdfr cfdr ivCfeI jFdy hn, ipwCy ipwCy iewkTI krI jFdy hn ikAuNik hor koeI vI bMdf Aus cfdr qy pYr nf rK dyvy.

aYsI hflq bxI hoeI hY ik iswK kOm keI DiVaF ivc vMzI peI hY. ieh Dfrimk smyq rfjnIqk burky ivc huMdy hoey, ieh afgU kdy vI eykqf bfry socx ƒ vI iqafr nhIN hn. ies pusqk ivc sfrf kuJ Kol ky ibafn kIqf igaf hY. gurmwq aqy mnmwq ƒ inqfrn vfsqy iek Xog AuWdm hY jo smyN dI loV ƒ muwK rwK ky kIqf igaf hY.

rfj krygf Éflsf

jsbIr isMG

Kflsf pMcfieq sBrf

gurU qyÊ bhfdr sfihb bcn krdy hn ‘‘bfrU kI BIiq jYsy bsuDf ko rfj hY..’’ mhfrfj kihMdy ik JUTf rfj qF sfrI DrqI df vI iml jfvy, ieh ryq dI iek kMD dy brfbr hY. hor Ìurmfn hY rfj imlÉ srdfrIaF agnI mih jfil..’’ ik ies rfj, jgIrF srdfrIaF ƒ awg lf ky sfV dy. hor vI ‘‘imiQaf rfju jobnu Dn mfl..’’ (pMnf 268) ieh JUTf rfj dsm ipqf ƒ cfhIdf huMdf qF muÊl smrft bhfdr Èfh dy do cpyVF mfrdy aqy afp idwlI dy qÉq ‘qy bYT jFdy. aYsy rfj qF gurU sfihbF ny juwqI dI nok qoN lMGf idwqy. afAu Éflsf rfj dI gwl krIey. ‘gurU nfnk dyv jI’ dy vkq 3 kroV iswK sI awj 500 sfl bIq jfx qoN bfad 2 kroV igxqI hY aqy ies ivcoN 90% mony hn. gwlF iswK rfj dIaF krdy ho? Éflsf rfj df mqlb? KMzy bfty dI pfhul Ck ky rihq rwKxI, cODrF, kursIaF dI BwuwK qoN rihq, byeImfnI, TwgI, eIrK, iqRÈnf, duibDf, dvYÈ, kfm, kRoD, loB, moh, hMkfr qoN mukq hoxf, gulfmI qoN afËfdI, Éflsf rfj hY. Bgq kbIr jI df ieh Èbd ‘‘suriq hvfeI golf igafn clfieaf..’’ afKrI quk hY ‘‘rfj imilaf aibnfsI’’ (pMnf 1161) ijhVf Bgq kbIr jI ƒ aibnfsI rfj imilaf ies ƒ kihMdy hn Éflsf rfj. ieh ikvyN imldf hY? pihlF afp ÈuwD ho ky dUjy iswKF qoN afpxy afp ƒ nINvyN smJxf. hr vkq gurU dy bcn gurbfxI ƒ muwK rwKxf aqy ‘‘gurU gRMQ sfihb’’ dy iek iek awKr ƒ rwbI hukm pRmfqmf hI mMnxf. gurU dI iswKI ƒ gurU hukm mMn ky dunIaF dy kony-kony qk lY ky jfxf sI. gurU df swc sunyhf dunIaF dy hr mnuwK qk phuMcfAuxf sI. dunIaF dy hr bMdy ƒ gurU pMjvyN pfqÈfh qwqIaF qvIaF ‘qy bYTy nËr afAuNdy. dunIaF dy hr bMdy ƒ isMGF dy isrF ‘qy afry cldy nËr afAuNdy. dunIaF dy hr bMdy ƒ hwk swc vfsqy, Coty sfihbËfdy srhMd dIaF nINhF ivc KVHy idsdy. dunIaF dy hr bMMdy ƒ CyvyN pfqÈfh pIrI aqy mIrI dIaF qlvfrF pihnI bYTy nËr afAuNdy. dunIaF dy hr bMdy ƒ nOvyN pfqÈfh idwlI cFdnI cOk ivc ÈhId huMdy nËr afAuNdy. dunIaF dy hr bMdy ƒ isMGF dIaF ÈhfdqF, iswKI df lhU iBwjf ieiqhfs nËr afAuNdf. dunIaF dy hr bMdy aMdr gurbfxI, gurmiq isDFq, qwq gurmiq swc vwisaf huMdf, aYsy Éflsf rfj df sMklp gurU jI df hY, iesy ƒ ikhf Éflsf rfj, rfj krygf Éflsf. hux svfl pYdf ho igaf ik ieh rfj imilaf ikAuN nhIN? kfrn bVy hn, muwK kfrn ieh hY ik gurU df bcn, hukm iswKF qoN nhIN mMinaf igaf. iswKF ny inafrfpn gvf ilaf aqy qyË pRqfp jFdf irhf. gurU hukm ‘‘jb ieh ghY ibprn kI rIiq.. mY nf krEu ien kI pRqIq..’’ gurU hukm dy Ault sB qoN pihlI bRfhmxI rIq iesny ieh apxfeI hY ik ieh sMq bx ky bYT igaf. gurU dy hukm dy Ault iesny ‘BfeI’ pdvI ƒ durkfr idwqf. bRhm igafnI siqkfr Xog 15 BgqF dI bfxI ‘‘gurU gRMQ sfihb jI’’ aMdr drj hY AuyhnF dy nFvF nFl vI siqgurF ny Bgq awKr lfieaf hY, sMq nhIN. ijhVy DoqIaF, topIaF vfly pMzq inrmly AudfsI sMinafsI sMq khfAuNdy sn iesny AuhnF dI rIs kr leI ieh vI sMq bx ky bYT igaf. ieh vI inrmilaF, jogIaF, pMzqF vflIaF smfDIaF lf ky lokF dy idlF dIaF buwJx lwg ipaf. Boly Bfly lok, gurU dy bcnF ƒ Buwldy gey aqy ies afpxy bxy sMq dy kubcnF ‘qy ivÈvfs krn lwg pey. ihMdU imiQhfs vflIaF JUTIaF khfxIaF, kuVI qoN muMzy bxfAux vflIaF sfKIaF ieh sMq vI lokF ƒ suxfAux lwg ipaf. ‘‘gurU gRMQ sfihb’’ nfloN vwD siqkfr ies sMq df hox lwg ipaf. ies afpy bxy sMq ny Éflsf rfj dIaF jVHF ivc qyl dyxf ÈurU kr idwqf. smF lMGdf igaf. iswK pMQ aMdr bRfhmxI rIqF Ëor PVdIaF geIaF. iswK pMQ dohrI mfr hyT af igaf. iek pfsy bRfhmxI mwq aqy dUjy pfsy muÊl hkUmq df Ëor Ëulm. gurU dI bfxI ƒ muwK rwKx vfly isMG jfnF vfr ky Ëulm df tfkrf krdy rhy. iswKF df Kurf Koj imtfAux dy dmgjy vI mfry gey. pr aYsf nf hoieaf nf hI hovygf. KUn zolHx vfilaF ivcoN ivdvfn pYdf hoey aqy AuDr sMq bx ky awKF mItx vfilaF ivcoN gurmiq isDFq df Kurf Koj imtfAux vfly hor Coty vwzy sMq aqy bRfhmxI mwqF dy DfrnI iswK pYdf ho gey. gurmiq dy DfrnIaF ivcoN awj qk iksy iek ny vI sMq awKr afpxy nF nfl nhIN lwgx idwqf ikAuNik AuhnF dy aMdr gurU dy bKÈy iKqfb ‘BfeI’ vflI gwl vwsI hoeI hY, ijnHF ny vI awj qk iswKI vfsqy, Éflsf rfj vfsqy kuJ kr idKfieaf hY, ‘sMq’ awKr iksy dy nF nfl vI nhIN hY. bhuiqaF dy nF nfl ‘BfeI’ awKr vI nhIN hY ikAuNik AuhnF ies Xog vI afpxy afp ƒ nf smiJaf. ieqnI inmrqf idKfeI hY. aYsy isMG ‘gurU gRMQ sfihb’ dy dr dy JfVU brdfr bx ky ijAUNdy rhy aqy jI rhy hn. ieh qF sOiKaF hI smJ afAux vflI gwl hY ik bRfhmxI mwq dy PYlfey hoey vihmF-BrmF dy iÈkfr lokF ny, sMq khfAux vfilaF awKF mItx vfilaF qoN hI pRBfivq hoxf sI, jo hoey hn. qF iswtf kI hoieaf ik iswK rfj dI gwl KUh ivc izwgdI geI aqy bRfhmxI rfj dI gwl ƒ iswK sMq vI qsdIk krI gey. smF afieaf iswK gurduafiraF Aupr inrmly, AudfsI bRfhmxI mwq dy DfrnIaF sMqF mhMqF dy kbËy ho gey. gurmiq isDFq bRfhmxI isDFq ivc qbdIl ho igaf. iswKI dy kyNdr pivwqr hirmMdr sfihb dI pRkrmf ivc pwQr dIaF dyvI dyviqaF dIaF pUjf vfsqy itkf idwqIaF geIaF. Aus vkq koeI tksflI vI awgy nf afieaf. AuhnF sMqF mhMqF dI aMgryË srkfr nfl gUVHI sFJ sI. iek tksflI sMq ny myry kol iekbfl kIqf (mMinaf hY) ik Aus vkq tksflI sMq mhMq hI drbfr sfihb ‘qy kfbË sn aqy tksflI mirXfdf hI drbfr sfihb qy akfl qÉq ‘qy cwl rhI sI. bhuq vDIaf sbUq iml igaf ik Auh pwQr dIaF mUrqIaF pRkrmf ivc rwKx vfly vI purfxy tksflI sMq mhMq hI sn. mrjIvVy isMG pRo: gurmuK isMG aqy igafnI idwq isMG (iehnF dy nF nfl sMq awKr nhIN hY) aqy hor bhuq sfry isMG AuTy, ‘isMG sBf lihr’ df jnm hoieaf bfad ivc iesy ƒ gurduafrf suDfr lihr afiKaf. pRo: gurmuK isMG horF ny juarq kIqI qF hirmMdr sfihb dI pRkrmf ivcoN pwQr dyvI dyviqaF dIaF mUrqIaF cukvfeIaF aqy Aus vyly dy pujfrI mhMqF vwloN pRo: gurmuK isMG ƒ pMQ ivcoN Cyk idwqf igaf. isMGF ny gurduafry afËfd krfAux vfsqy morcy lf idwqy. Aus vkq lokF ƒ awKF mIt ky idKfAux vfly sMq ikwQy sn? Aus vkq aMqrXfqmf ikwDr cly geI. gurU dy isMG jo sMq nhIN sI khfAuNdy AuhnF golIaF, lfTIaF KfDIaF, jMzF nfl bMnH ky sfVy gey. bhuq kurbfnIaF krky sMqF mhMqF qoN gurduafry afËfd krvfey.

gur Ìurmfn hY ‘‘kUV inKuty nfnkf EuVk sic rhI..’’ (pMnf 953)

aYsy bRfhmx sMq mhMq awj qk vI gurmiq dy DfrnI isMGF dy vYrI bxy cly afAuNdy hn. hux vI iek pfsy sMq hn jo pUrn bRhm igafnI hox dy dfavy krdy hn dUjy pfsyhY gurmiq dy DfrnI isMG hn jo iksy kImq vI sMq nhIN khfAuxf cfhuMdy. Auh ‘‘gurU gRMQ sfihb’’ dy dr Gr dy kUkr aqy JfVU brdfr bx ky gurU dI syvf krnI cfhuMdy hn, krdy hn, krdy rihxgy. ‘‘guru syvf gur sbd vIcfr..’’ iswtf ieh hY ik isMG aqy aKOqI sMq dy ivckfr jo kMD KVHI hY iesny Éflsf rfj df supnf sfkfr nhIN hox idwqf. isMG aqy sMq ivc ijMnI dUrI vD rhI hY Auqnf hI Éflsf rfj dUr qoN dUr Bwj irhf hY. isMG kih rhy hn sMqo: afpxf Pokf sMqpuxf Cwz ky gurU dy isMG khfAu, gurmiq isDFq idRV kro aqy krfAu. qF jo Éflsf rfj nyVy af sky. pr sfD kih rhy hn dUjI dunIaF sfzy crnF dI DUV ho geI hY isMGo! iswK ivdvfno qusIN vI sMqF dy crnF ‘qy izwgo. ieh ivwQ bxI hoeI hY. ijMnI ieh dUrI vD rhI hY ‘Éflsf rfj’ Auqnf hI dUr ho irhf hY. ijMnI bRfhmxI mwq dI pUjf purfqn aqy ajoky sMqF ny kIqI hY aqy kr rhy hn AuqnI hor iksy ny nhIN kIqI.

spwÈt hY ik iswK mq dy sMqF ny gurU hukmF dy Ault, bRfhmxI mq df pRcfr kIqf hY qF rfj bRfhmx df hI hoxf sI, jo hY. ieh bRfhmxI mq dy DfrnI sMq ajy vI aKMz pfTF dIaF iekoqrIaF, lVIaf, sMpt pfT, rmfiex dy pfTF dI nkl ‘qy kr rhy hn aqy aKMz pfTF dy nfl ihMdU mMdrF vfly joq, GVf nfrIal, mOlI afid rwK rhy hn. keI sMq afp Éud dIvy bfl ky afrqIaF kr rhy hn. iswK gurduafiraF aMdr Drm dy nF ‘qy Pokf krm kFz mirXfdf bixaf hoieaf hY. iswK smfj aMdr Pokf krm-kFz, vihm-Brm, suwc-iBwt, jfq-pfq sfrI bRfhmx vflI hI hY. ies krky ‘Éflsf rfj’ kohF dUr hY.

jb lg Kflsf rhY inafrf..

qb lg qyj dIAu mY sfrf..

jb Kflsf rl iml jfeI..

qb Kflsy kf qyj Gt jfeI..

jb ieh ghY ibprn dI rIiq..

mY nf krAu ienkI pRqIq..

drpyiÈ smwisaf df hwl

awj hI ieh sfry sfD, sMq, zyrydfr afpxy nFvF nfloN sMq 108, 1008, sRI mfn bRhm igafnI sfry lbk lfh dyx, ieh lfiek qF ‘BfeI’ lbk dy vI nhIN hn pr ‘BfeI’ lf lYx, pRDfn aqy jQydfr sB gurU pMQ dy syvfdfr bx jfx QF QF ‘qy gurmiq tryinMg sYNtr KuwlH fx ijQy duwD aqy pfxI ƒ inqfiraf jfvy. gurmiq aqy mnmwq vwK vwK kIqIaF jfx. Dfrimk gRMQF ivcoN sfrI mnmwq, bRfhmxvfd bfhr kwiZaf jfvy. ‘‘DMn gurU gRMQ sfihb dy srUp kyvl iek jgHf qoN pUry siqkfr nfl Bytf rihq imlx. ijhVy rotI roËI dy mfry sfD sMq zyrydfrf aqy iswK, gurU ƒ dukfndfrI bxfeI iPrdy hn iehnF ƒ sÉqI nfl vrijaf jfvy. ijQy ijQy vI aXog QFvF kbrF, mMdrF afid ivc mhfrfj dy srUp hn Auh vfps Xog jgHf ‘qy iljfey jfx. Dfrimk sQfnF ƒ pujfrIvfd aqy aKOqI isafsIaF qoN mukq krfieaf jfvy. srbwq Éflsf bulf ky PYsly lYx dI purfqn rvfieq bhfl kIqI jfvy. ÈRomxI kmytI dy mulfËmF dI skrIinMg sÉqI nfl kIqI jfvy. sfry ipMzF aqy ÈihrF dy gurduafiraF aMdr eykqf dI pRqIk ‘iswK rihq mirXfdf’ sKqI nfl lfgU krvfeI jfvy.

aYsy jqn krn nfl hI iswK kOm dI eykqf sMBv ho skdI hY. iswKI qoN kohF dUr hoey iswK nOjvfn ƒ guriswKI dy mhfn ivrsy qoN jfxU krvf ky gurU vfly pfsy moiVaf jf skdf hY, iswK smfj dI ho rhI idn dIvIN luwt qoN iesnUM bcfieaf jf skdf hY. T.V. cYnlF qy mIzIaf rfhIN nyk nIaqI nfl gurmiq pRcfrI jfvy.

nklI dyhDfrI gurUaF df pUrn qOr ‘qy bfeI kft kIqf jfvy. aMimRq Ckx CkfAux vfsqy Kfs jgHf inÈcq kIqI jfvy. gurU dI golk grIb dy nfl lfeI jfvy aqy gurU gRMQ dI sdf cVHdI klf vfsqy pMQk kfrjF ‘qy Krc kIqI jfvy. sfry dy sfry ijMny vI afpF hf, ijQy ijQy vI bYTy hF afpxy PrËF ƒ pCfxIey qF hI swc dy drbfr ivc muKH Aujly hoxgy aqy gurU sfihb dI bKiÈÈ dy pfqr bx ky gurU dIaF KuÈIaF hfsl kr skIey nhIN qF bhuq dyr hoo jfvygI.

aMq ivc bynqI krdf hF ik ‘‘Bulx aMdir sB ko aBul gurU krqfru’’.. (pMnf 61) pusqk ilKidaF suJfa idMidaF qruwtIaF rih geIaF hoxgIaF ikAuNik afKr ieh bMdy dI hI ilKI hoeI hY. quhfzy suJfvF dI AuzIk krdf rhFgf, pRÈnF dy AuWqr idMdf rhFgf hor jo kuJ vI vfpiraf Auh iKVHy mwQy pRvfn krFgf. hoeI BwulF dI iKmF ‘‘gurU gRMQ sfihb jI’’ pfsoN mMgdf hF.

ijkr krqf hU qo Èfied, Aun ko ho Èkfieq.

cuwp rihqf hUM qo myrI ‘nfnk’ sy kuqfhI hoqI hY.

DMn gurU gRMQ sfihb aqy gurU pMQ df dfsin dfs.

BfeI suKivMdr isMG (sBrf)

inÈkfm pRcfrk gurmiq isDFq

gu: iklHf sfihb

VPO—sBrf

qihsIl pwtI

iËlHF aMimRqsr

mobfeIl – 9814898836

pMQ drdIE

Pyr kdy nf krn cuxOqI, bfxI aqy bfxy ƒ.

pMQ drdIE, nwQ pf idAu sfDF dI ZfxI ƒ.

zyrydfr mhMq sMgqF ƒ BrmfAuNdy ny.

gurU brfbr gwdIaF vwK vwK lgfAuNdy ny.

itkt idMdy ny svrg dy, ipC lwg pRfxI ƒ.

pMQ drdIE:::

pMQ vwloN prvfx, rihq mirXfdf kIqI hY.

Aus ƒ rwd krnf iehnF sfDF dI bdnIqI hY.

aOKy vyly pf ilaf pfxI ivc mDfxI ƒ.

pMQ drdIE:::

pUjf df Dn Kf ky, iehnF iZwz vDfey ny.

hyT ivdyÈI kfrF, sohxy mihl bxfey ny.

muwZoN hI AulJfAuNdy afey, pMQk qfxI ƒ.

pMQ drdIE:::

dV vwt gey qF dMBI lfxf isr cVH jfAUgf.

iPr nnkfxf sfihb df sfkf duhrfAUgf.

kr dyvo Twp ‘ËKmI’ hux by-vkq khfxI ƒ.

pMQ drdIE nwQ pf idAu hux sfDF dI ZfxI ƒ.

(pihlf Bfg smfpq)




.