.

Ó akfl-mUriq Ó
(iksLq nM: 02)

jgqfr isMG jfck, afnryrI ieMtrnYÈnl iswK imÈnrI

siqgurF dI lMmI-ndir jgq dI rcnf qoN pihlF dI Aus avsQf ƒ vI dyK rhI sI, ijhVI ainÈcq smyN dI iewk qrHF Guwp hnyry vflI hflq sI, ijs dI bfbq kuJ vI dwisaf nhIN jf skdf . qdoN nf DrqI sI nf afkfÈ sI aqy nf hI ikqy byaMq pRBU df hukm cwl irhf sI . qdoN (kfl aQvf smyN dy pRqIk) nf idn sI, nf rfq sI, nf cMd sI nf sUrj sI . qdoN prmfqmf afpxy afp ivc hI (mfno aYsI) smfDI lfeI bYTf sI ijs ivc koeI iksy iksm df Purnf nhIN sI .

qdoN nf jgq-rcnf dIaF cfr KfxIaF sn, nf jIvF dIaF bfxIaF sn . qdoN nf hvf sI nf pfxI sI, nf AuqpwqI sI nf prlO sI, nf jMmx sI nf mrn sI . qdoN nf DrqI dy nO KMz sn nf pfqfl sI, nf sq smuMdr sn qy nf hI ndIaF ivc pfxI vih irhf sI . qdoN nf surg-lok sI, nf mfq-lok sI qy nf hI pqfl sI . qdoN nf koeI doËÉ sI nf bihÈq sI, qy nf hI mOq ilafAux vflf kfl sI . qdoN nf surg sI nf nrk sI, nf jMMmx sI nf mrn sI, nf koeI jMmdf sI nf mrdf sI .

qdoN nf koeI bRhmf sI nf ivȃ sI qy nf hI iÈv sI . qdoN iek prmfqmf hI prmfqmf sI, hor koeI ivakqI nhIN sI idwsdf . qdoN nf koeI iesqRI sI nf koeI mrd sI, qdoN nf koeI jfiq sI nf iksy jfiq ivc koeI jnm hI lYNdf sI . nf koeI duwK suwK Bogx vflf jIv hI sI . gurvfk hY :

mfrU mhlf ñ .. arbd nrbd DuMDUkfrf .. Drix n ggnf hukmu apfrf ..

nf idnu rYin n cMdu n sUrju suMn smfiD lgfiedf ..ñ..

KfxI n bfxI pAux n pfxI .. Epiq Kpiq n afvx jfxI ..

KMz pqfl spq nhI sfgr ndI n nIru vhfiedf ..ò..

nf qid surgu mCu pieaflf .. dojku iBsqu nhI KY kflf ..

nrku surgu nhI jMmxu mrxf nf ko afie n jfiedf ..ó..

bRhmf ibsnu mhysu n koeI .. avru n dIsY eyko soeI ..

nfir purKu nhI jfiq n jnmf nf ko duKu suKu pfiedf ..ô..

ies leI Aupr pRgtfey Èbd ivclf pwK vI siqgurF dy sfhmxy sI ik kfl dI afpxI koeI inrpwK hsqI nhI hY . ies dI ijhVI kuJ dfrÈink jyhI hsqI lokF dy idl-idmfg ivwc kfiem ho cuwkI hY, Aus df aDfr vI mnuwK dy afly-duafly dIaF pRspr ikirafvF aqy pRIvrqnÈIl GtnfvF hn . jy kr DrqI dy sUrj duafly GuMmx vrgIaF ikRafvF dI bdOlq idn rfq nf bxdy, ruwqF df pRIvrqn nf huMdf aqy Auqpiq prlAu aQvf jIvF dy jnm mrx afidk dIaF sMsfirk GtnfvF nf GtdIaF qF mnuwKI cyqnf aMdr kfl df skMlp hI pYdf nf huMdf . spÈt hY ik kfl anfdI nhI hY . ies df afid vI hY aqy aMq vI . ikAuNik, ies dI hoNd df aDfr kyvl isRÈtI rcnf hY .

pr, gurU nfnk sfihb jI dyiKaf ik ies ivcfrDfrf dy Ault BfrqI BfeIcfry dy kuJ lok qF kfl ƒ isRÈtI df krqf, Drqf, hrqf aqy mOq rihq (akfl) rwb mMnidaF kfl qoN BY-BIq hoey jIvn dI afs ivwc Aus awgy gozy tyk rhy hn . keI lok bRhmf ƒ BUqkfl, ivȃ ƒ vrqmfn kfl aqy iÈv jI ƒ BivKq nfl joV ky dyKidaF ‘kfl` Èbd dy jfp ivwc ienHF iqMn dyviqaF df jfp huMdf mMn rhy hn . jd ik kfl df ieh ivafpk qRYkflI srUp GtnfvF dI qrqIb df hI nfm hY, hor kuJ vI nhI . aqy iesy qrHF kuJ iÈv jI ƒ ‘kfl`, ‘mhFkfl` qy ‘kfl-purK` afidk nfm idMidaF sQUl mUrqIaF dy qOr `qy rwbI rUp ivwc pUjdy hoey ieh afs lfeI bYTy hn ik Èfied ies pRkfr Auh mrx vyly (bRfhmx dy klpq) jmdUqF dy DwikaF qoN bc ky svrg afidk dy pRflOik suKF ƒ sdIvI qOr qy mfx skxgy .

ikAuNik, vyly dy purfixk-mqI Dfrimk afgUaF vloN smfj ƒ jnm mrx dy kudrqI inXm dI soJI krvFidaF kfl dy BY qoN mukiq krn dI QF, kudrq dI ies sMGfrk ÈkqI (kfl) dy ivnfÈkfrI qy iBafnk rUp icqr ky injI lfBF ihwq kyvl zrfieaf hI nhI sI jf irhf . sgoN, ‘kfl` ƒ rwbI hoNd ivwc ivÈvfÈ rKx vfilaF vflI srb-smrQ qy krqf-Drqf dI pdvI idMidaF lokfeI ƒ DoKy nfl ÈkqI dy AupfÈk qy jVH pUjk bxfieaf jf irhf hY .

siqgurU jI dy ies pRkfr dy ivcfr aYvyN hornF lokF pfsoN sux-suxf ky nhI sn bxy . sgoN, ieh sB kuJ AunHF afpxI pihlI pRcfr Xfqrf vyly awKIN dyiKaf, kMnI suixaF aqy pMzy pUjfrIaF qy jogIaF afidk nfl ivcfr ivtFdry kridaF afp smiJaf sI . ijvyN, jd Auh dKxI Bfrq dy ÈYv-mqI mMdrF ivcoN dI guËrdy hooey iÈpRf ndI dy kMZy AujYn ivKy mhFkfl dy mMdr ivwc phuMcy qF AunHF qwikaf ik AuQoN dy ÈrDflU lok mhFkfl aQvf kfl-Bgvfn (iÈv df BYrv qy KOPnfk rUp) dI ibnsnhfr iGxfAuxI qy zrfAuxI mUrqI ƒ hI kfl rihq qy srbklf smrQ mMn ky rwb-rUpI Ausqiq krdy hoey afpxI lok-pRlok dI rwiKaf qy shfieqf leI illkVIaF kwZ rhy sn . AunHF vloN jo pRfrQnf kIqI jf rhI sI, Aus dy ajoky rUp dy kuJ pdy, jo hyTF ilKy jf rhy hn, iÈv ƒ kfl rUp rwb mMn ky pUjx df akwt pRmfx hn :

zg mg lok cqur ds Bey .. asurn sfQ skl Br gey ..

bRhmf ibsn sBY zr pfny .. mhFkfl kI srn isDfny ..øù..

ieh ibiD sBY pukrq Bey .. jn kr lUt bink sy ley ..

qRfih qRfih hm srn quhfrI .. sB BY qy hm lyhu AubfrI ..ùú..

qumho skl lok isrqfjf .. grbn gMj grIb invfjf ..

afid, akfl, ajoin ibnf BY .. inribkfr inrlMB jgq mY ..ùñ..

afid jugfid sdf pRB eykY .. Dr Dr mUriq iPrq anyky ..

sB jg khu ieh ibiD BrmfXf .. afpy eyk anyk idKfXf ..ùõ..

qum jg ky kfrx krqfrf .. Git Git kI miq jfnnhfrf ..

inrMkfr, inrvYr, inrflm .. sB hI ky mn kI quih mflm ..ù÷..

mfnv-drdI siqgurU jI soicaf ik ies ZMg dI jIvn ÈYlI BfeIcfrk eykqf df aBfv krdI hoeI lokfeI aMdr afls (Idleness), jVHqf (Inertia), AudfsI (Sadness), inrfsqf (Frustration) aqy kfierqf (Timidity) qy inrdYqf (Merciless) ƒ jnm dy rhI hY . mnuwKI jIvn ivcoN KuÈI, KyVf, ivgfs qy ivsmfd alop huMdf jf irhf hY . ies qrIky mfnvI smfj df srbpwKI ivkfs ho skxf asMBv hY . ikAuNik, lokfeI aigafnqf vs afpxy mUl rUp krqf purK prmfqmf nfloN tuwt ky dyvI dyviqaF nfl juVI jf rhy hn . ies pRkfr bhudyvvfd df pRcfr smfj ivwc sMpRdfiekqf dIaF dIvfrF KVIaF krky Puwt dy bIj bo irhf hY . buwq pUjf bOiDk-jVHqf ivwc vfDf kr rhI hY .

kfl dI pUjf AupfÈnf lokF ƒ BY-BIq krky ijAuUNdy-jIa murdy bxfeI jf rhI hY aqy mhFkfl, kflkf qy durgf afidk dIaF mUrqIaF ivwc kfl-pRqIk ikRpfnF, kuhfVy qy mfnvI KoprIaF ivcoN coNdf lhU, mnuwKI BfeIcfry ƒ inrdeI bxfeI jf irhf hY, ijs kfrn AunHF aMdr duKIaF df drd vMzfAux vflI prAupkfrI ibRqI pYdf nhI huMdI . mrn df zr qy icMqf mnuwK ƒ kfierqf vl Dkyldy hoey aMdro-aMdrI jlfeI jf rhy hn aqy pRlok dy sdIvI suKF dI lflsf vrqmfn jIvn ƒ suafrn pwKoN lfpRvfh kr rhI hY . Dfrimk jgq ivwc pRcfry jf rhy krmkFz, dfn, ieÈnfn aqy qp qy jwg afidk ies inrdfieqf qy kfierqf ƒ dUr krn dI smrQf nhI rKdy .

ieh pwK vI siqgurU jI dI awKoN Ehly nhI sI ik kfl mukq hox dy iÉafl nfl lok ikrqkfr aqy sMGrÈmeI jIvn df iqafg krky jogIaF qy sMinafsIaF dy ByK ivwc jMglI goiÈaF qy phfVF dIaF guPfvF ivwKy ibBUqIaF mÜI bYTy kMd-mUl Kf ky guËfry kr rhy hn . pr, vDyry duwKdfeI gwl ieh hY ik kfÜ-mukq hox df Brm pfl rhy ieh sjx afqimk qOr `qy kfÜ dy jfÜ ivwc hI Psy rihMdy hn . ies qrHF nf qF Auh sPl igRhsqI bx rhy hn aqy nf hI sPl sMinafsI . ikAuNik, aYsy lok kudrqI inXmF dy ivprIq kyvl qn ƒ hI kfl dI mfr qoN bcfAux leI XqnÈIl rihMdy hn . jF mrn AuprMq iPr iksy pRlok ivwclI iÈv-purI, bRhm-purI jF ieMdr-purI afidk ivwc itky rihx df Brm pfl rhy huMdy hn . Auh aijhI soJI qoN KflI hn ik jy mnuwK akfl purK pRBU dy syvkF df syvk bx jfey aqy siqgurU dI iswiKaf `qy qury qF afqmk qOr `qy kfl Auys df kuJ vI nhI ivgfV skdf . Bfv, aijhf iensfn afqmk mOq qoN bicaf rih skdf hY :

iek kMd mUlu cuix Kfih, vx KMiz vfsf ..

ieik Bgvf vysu kir iPrih, jogI sMinafsf ..

aMdir iqRsnf bhuqu Cfdn Bojn kI afsf ..

ibrQf jnmu gvfie n igrhI n Audfsf ..

jmkflu isrhu n AuqrY, iqRibiD mnsf ..

gurmqI kflu n afvY nyVY, jf hovY dfsin dfsf .. {gu[gRM[pMnf ñôú}

ies leI gurU nfnk sfihb jI ny mfnvqf dy Bly ihwq, jdoN, rwbI eykqf dy isDFq `qy aDfirq iewk ikrqI, inrBAu, inrvYr aqy sFJIvflqf nfl BrpUr cVHdI klf vfly smfj dI isrjnf dy afÈy ƒ iDafn ivwc rKidaF, afpxy muwZly AupdyÈ ivwc inrMkfr pRBU dy guxfqimk srUp ƒ ÈbdF ivwc icqrn df AupkfrI Xqn kIqf qF AunHF ny kfl qoN BY-BIq ho ky Aus dy Êulfm aqy mUrqI-pUjf dy rUp ivwc AupfÈk bx bYTy mnuwK ƒ kfl dI ÊulfmI aqy BY (shm) qoN mukq krky afqimk qOr `qy murdf hox qoN bcfAux leI ‘ÃÄ siq nfm krqfpurKu inrBAu inrvYr` dI guxfqimk nfm-rqnfvlI ivKy ‘akfl-mUriq` df iewk ivÈyÈ dYvI ivÈyÈx riKaf, ijhVf ik ‘gurU gRMQ sfihb` jI qoN pihlF dy iksy hor Drm gRMQ ivwc ies pRkfr dy AuBrvyN qy smfisq (compound) srUp ivwc nhI imldf .

‘akfl mUriq` df arQ hY : kfl qoN rihq hsqI . Bfv, isRÈtI df mUl prmfqmf, ijs ƒ ies muwZly mhFvfk ivwc ‘ÃÄ ` dy sMkyq nfl pRgtfieaf igaf hY, kyvl Auh hI iewko iewk aijhI hsqI hY, ijhVI idsdy-axidsdy jgq dI isrjk (Creator) qy akfr rihq (inrMkfr Without form) hox krky smyN dI pfbMdI aqy mOq dy pRBfv qoN AucyrI hY . Bfv, jo nf qF smF pf ky kdy purfxI huMdI hY aqy nf hI ivnfÈ . ijs bfry kyvl iehI ikhf jf skdf hY ik Auh ‘hY` . ‘hY hY afKF koit koit` gurvfk vI hY . pr, ieh nhI ikhf jf skdf ik Auh kdy sI jF agFh kdy hoeygf . ikAuNik, Auh dI hsqI sdf kfiem rihx vflI hY . ijvyN, gurvfk hY : ‘akfl mUriq ijsu kdy nfhI KAu (ivnfÈ)`.{gu[gRM[pM[ñúøò}

 

KAu` lÌË asl ivwc ‘KIn`,‘KeI`, KAU aqy ‘KY` lÌËF dy pRvfr df hI mYNbr hY aqy ienHF dy arQ-BfvF df hI imÈrq hY, ijhVf smyN dI mfr aqy mOq dy arQF ƒ afpxy ivwc CpoeI bYTf hY . ikAuNik, ‘KIn` pd df arQ hY : kmËor hoxf, ‘KeI` df arQ hY : Kfxf aqy ‘KY` df arQ hY : KfDy jf ky nfÈ hoxf . gurbfxI dIaF hyT ilKIaF pMkqIaF ivwc ieh sfry lÌË qrqIbvfr lgBg ienHF arQF ivwc hI vrqy imldy hn . ijvyN:

krq krq iev hI ibrDfno hfirE Aukqy qnu KInsUaf .. {pM[òúö}

arQ: (mfieaf dy DMDy) kr kr ky ieAuN hI mnuwK buwZf ho jFdf hY, akl kMm krnoN rih jFdI hY, qy srIr kmËor ho jFdf hY .

aQvf: qfxu qnu KIn (kmËor) Bieaf ibnu imlq ipafry rfm ..{pM[õôõ}

hir ibnu bYl ibrfny hueIhY ..

Pfty nfkn tUty kfDn kodAu ko Busu KeI hY .. {pM[õòô}

arQ:(hy BfeI! pRBU df ismrn krn qoN ibnf bld (afidk pÈU bx ky) pr-aDIn ho jfeyNgf, (nwQ nfl) nwk ivMinHaf jfeygf, kMn (jUly nfl) iPwsy hoey hoxgy qy koDry df Boh KfeyNgf .

kflu burf KY kflu isir dunIafeIaY ..{pM[ñò÷}

arQ : BYVf kfl, Kf jfx vflf (nfs krn vflf) kfl dunIaf dy isr qy (hr vyly KVf) hY .

ijvyN, mkVI dy jfly ivwc jdoN koeI Aus qoN ÈkqIÈflI kIVf jF koeI mwKI afidk Ps jFdI hY qF pihlF Auh kuJ dUrI `qy rih ky Aus ƒ zMg mfr mfr ky kmËor krdI hY aqy ies pRkfr jdoN Auh jMqU ihlx jogf nhI rihMdf jF mr jFdf hY qF iPr Aus ƒ Kfxf ÈurU kr idMdI hY . iblkul, iesy qrHF hI kfl (smF) pihlF qF hryk vsqU ƒ vK-vK qrHF dIaF srIrk qy mfnisk cotF mfr ky shjy shjy kmËor krdf hY aqy iPr mOq dy rUp ivwc aMqlf vfr krky Kf jFdf hY . Bfv, nfÈ kr idMdf hY . so ‘akfl mUriq ijsu kdy nfhI KAu` gurvfk ivcoN iehI Bfv pRgt ho rhy hn ik rwb ƒ ies leI ‘akfl-mUriq` afiKaf igaf hY, ikAuNik, Auh hI ieko iewk aijhI hsqI hY, jo kfl df Kfjf nhI bxdI . ijs ƒ kfl, dunIaf dIaF hor vsqUaF vFg Kf ky Éqm nhI kr skdf . ---cldf




.