.

akfl qKLq df pujfrI BfvyN arUV isMG qoN vI mfVf hovy, Aus ivruD bolxf nhIN BfvyN iswKI Aus koloN KLqm krvf lYxI hY
aMimRqsr, 29 akqUbr (sqivMdr isMG jwj)
: jQydfr gurcrn isMG dI inwjI vPLfdfrI ivc Aumr lMGf cukx mgroN sR[ mnjIq isMG klkwqf ny awj iek hor idlcsp isDFq pysL kIqf hY ik akfl qKLq df muwK pujfrI BfvyN arUV isMG nfloN vI mfVf hovy qy iswKI dy mwQy ‘qy klMk bx ky cMbiVaf hovy pr Auh ‘mjbUr hn’ qy Aus ivruD bol nhIN skdy, Ausy qrHF hI ijvyN Auh gurcrn isMG tOhVf dy hr pfp ivc sLfml hox kr ky jQydfr tOhVf ivruD bolxf vI pfp smJdy sn qy ‘mjbUr’ sn. ieh iek aijhy afgU df ibafn hY jo apxy afp nUM gurdvfrf suDfr lihr df muKI ds irhf hY. sRI akfl qKLq sfihb dy muwK syvfdfr igafnI joigMdr isMG vydFqI dIaF pwKpfqI aqy afphudrIaF kfrvfeIaF qoN awky hoey asMqusLt iswK bgLfvqI rONa ‘c hn. jykr hfly vI muwK syvfdfr qy pRkfsL isMG bfdl ny jLuMmyvfrI qoN kMm lYNidaF ies bgLfvq nUM rokx dI koisLsL nf kIqI qF iswK kOm ‘c sLurU hox vflI KLfnfjMgI dI sfrI jLuMmyvfrI bfdl aqy Aus vloN Qfpy gey muwK syvfdfr dI hovygI.’ Auprokq sLbd iswK imsLn ieMtrnYsLnl dy pRDfn, sLoRmxI gurdvfrf pRbMDk kmytI dy mYNbr aqy gurdvfrf suDfr lihr  dy muwK bulfry sR[ mnjIq isMG klwkqf ny apxy gRih ivKy pwqrkfrF nfl gwlbfq kridaF khy. AunHF ikhf ik kwQUnMgl ivKy sLoRmxI kmytI dI Dfrmk styj qoN igafnI vydFqI vloN vrqI geI BfsLf aiq inMdxXog hY. ies qoN ieho hI pqf lgdf hY ik muwK syvfdfr smuwcI kOm df nf ho ky isrPL iek DVy df bx ky rih igaf hY.

akfl qKLq sfihb dy muwK syvfdfr nUM apxI inrpwK phuMc rKidaF sucwjy PLYsly lYxy cfhIdy hn qF jo smuwcI kOm Aus nUM apxf numfieMdf kbUly. AuunHF ikhf ik igafnI vydFqI nUM imlI DmkI ‘c jLrf ijMnI vI scfeI hY qF muwK syvfdfr nUM smJ lYxf cfhIdf hY ik Auh kOm dI BrosyXogqf guaf cuky hn. sR[ klkwqf ny ikhf ik akfl qKLq sfihb df muwK syvfdfr koeI isafsI sLKLs nhIN, ijs nUM lok keI vfr nkfrdy hn qy keI vfr svIkfrdy hn. ieh qF iek mhfn qKLq df syvfdfr hY, jo sMgq kr ky hI ies asQfn ‘qy susLoBq hY. AuunHF ikhf ik bIqy 7 sflF qoN ijs qrHF vydFqI iek DVy dy afgU sR[ bfdl dy ihqF leI iswK kOm dy isDFqF df Gfx kr rhy hn, Auh brdfsLq nhIN kIqf jfvygf pr qKLq dI mirafdf df iKLafl rKidaF sfzI mjbUrI hY ik asIN Aus dI sLfn ivruD kuJ nf khIey. AunHF ikhf ik hux igafnI vydFqI nUM afp hI ieKLlfkI qOr ‘qy asqIPLf dy dyxf cfhIdf hY. kuJ pMQk jQybMdIaF vloN 2 nvMbr nUM sLoRmxI gurdvfrf pRbMDk kmytI dy dPLqr sfhmxy ros Drnf idqy jfx dI gwl kridaF sR[ klkwqf ny ikhf ik ieh Drnf sLFqmeI hovygf aqy iksy iksm dI koeI nfarybfjLI jF BfsLxbfjLI nhIN kIqI jfvygI. sLoRmxI kmytI dy pRDfn sR[ avqfr isMG mwkV bfry AunHF ikhf ik Auh iekwlf bfdl df ‘dfs’ nhIN hY, Auh qF gLulfmF df vI gLulfm hY ikAuNik bfdl KLud Bfjpf aqy afr[aYs[aYs[ df gLulfm hY. ies leI mwkV jdoN KLud nUM bfdl df gLulfm dsdf hY qF siQqI spsLt ho jFdI hY. iek svfl dy jvfb ‘c sR[ klwkqf ny ikhf ik kwQUnMgl ivKy vfprI Gtnf igafnI joigMdr isMG vydFqI dy gly dI hwzI bxI cukI hY. AuunHF ieh vI ikhf ik iek idn sLoRmxI kmytI dI durvrqoN bfdl nUM lY zuwbygI.


pRo[ Gwgf ivruD vydFqI dy afdysL dsm gRMQ ivcfr mMc ieMtrnYsLnl vloN rwd
nvIN idwlI, 29 akqUbr (ibAUro)
pRo[ ieMdr isMG Gwgf ivruD sRI akfl qKLq sfihb dy muwK syvfdfr igafnI joigMdr isMG vydFqI vloN jfrI afdysL awj dsm gRMQ ivcfr mMc ieMtrnYsLnl vloN muwZoN rwd kr idqf igaf hY. awj ieQy iek sMmyln dOrfn sLfml smUh iswK sMgqF aqy iswK ivdvfnF ny dsm gRMQ dy ivvfd bfry vwK vwK idRsLtIkoxF qoN ivcfr pysL kIqy. s[ Aupkfr isMG aqy igafnI surjIq isMG vloN jfrI iek pRYs ibafn anusfr ies pMQk sMmyln ivc pfs kIqy gey miqaF rfhIN igafnI vydFqI dIaF kiQq pMQ ivroDI kfrvfeIaF dI inMdf kIqI geI. ienHF miqaF ivc ikhf igaf hY ik ipCly kuwJ smyN qoN akfl qKLq sfihb dy muwK syvfdfr, pujfrI aqy afgUaF dIaF bhuq sfrIaF hrkqF ny pMQ ivc duibDf pYdf kIqI hY, ies nfl iswK kOm df vwzf nuksfn hoieaf hY. ies nuksfn dI pUrqI vfsqy ivcfr krn leI iek srbwq KLflsf iekwT dI bVI BfrI loV hY. jy gurU nfnk purb qk ieh iekwT nhIN bulfieaf jFdf qF asIN smuwcy pMQk afgUaF aqy ivdvfnF nUM Brosy ivc lY ky srbwq KLflsf iekwT bulfAux ‘qy mjbUr ho jfvFgy. miqaF anusfr gurU gRMQ sfihb jI iswK pMQ dy ieko iek qy sdIvI gurU hn. iksy hor gRMQ jF rcnf nUM nf qF gurU mMinaf jf skdf hY aqy nf hI Aus nUM Dfrmk siqkfr idqf jf skdf hY.

hr iswK df PLrjL hY ik gurU goibMd jI dy hukm anusfr Auh isrPL gurU gRMQ sfihb awgy hI isr Jukfvy. iek hor mqy anusfr kuwJ bysmJ lokF vloN aKOqI dsm gRMQ nUM anmqI pRBfv hyT, Dfrmk gRMQ mMn ky ies df PLiqh idvs mnfAux df aYlfn kIqf igaf hY. asIN mihsUs krdy hF ik ieh kfrvfeI gurU gRMQ sfihb jI dI byadbI krn dy brfbr hY, ijs dI asIN purjLor inMdf krdy hF.


vydFqI nUM jfnoN mfrn dIaF DmkIaF!
aMimRqsr, 27 akqUbr (XU[ aYn[ afeI[)
sLRomxI akflI dl (aMimRqsr) dy pRDfn ismrnjIq isMG mfn aqy AunHF dy kYnyzf aqy amrIkf siQq smrQkF ny sRI akfl qKLq sfihb dy muwK syvfdfr igafnI joigMdr isMG vydFqI nUM tYlIPLon ‘qy DmkIaF idqIaF hn. ies bfry jfxkfrI idMidaF igafnI vydFqI dy injI shfiek s[ ipRQIpfl isMG ny dosL lfieaf ik s[ mfn aqy AunHF dy ivdysLF ivc siQq smrQkF vloN afey DmkI Bry PLon AunHF ny KLud suxy hn. AunHF disaf ik,’’AunHF (s[ mfn aqy AunHF dy smrQkF) ny sRI akfl qKLq sfihb dy muwK syvfdfr nUM jfnoN mfrn dIaF DmkIaF idqIaF hn. AunHF ieh vI ikhf ik Auh kwQUnMgl vflI Gtnf df bdlf lY ky rihxgy. ieQy vrnxXog hY ik s[ mfn kwQUnMgl ivc hoey sMGrsL dOrfn PwtV ho gey sn.

aMimRqsr qoN hI sqivMdr isMG jwj anusfr : sRI hirmMdr sfihb dy pihly hYWz gRMQI bfbf buwZf sfihb jI dI pMjvIN jnm sLqfbdI mOky bfdlikaF aqy mfn dlIaF ivcfly hoeIaF JVpF df asr dUr qk jfx dI sMBfvnf hY. awj dupihr nUM dysL aqy ivdysLF qoN imlIaF DmkIaF kfrn muwK syvfdfr aqy AunHF dy hmfieqIaF dy rMg Pwk hoey dwsy jFdy hn. sUqrF anusfr ienHF DmkIaF dy mwdynjLr kl nUM ies mfmly ‘qy ivcfr krn leI iek mIitMg vI kIqI jf skdIhY. ieQy ieh vI dwsxXog hY ik BfvyN sLRomxI kmytI dI tfsk PLors nUM sLRomxI kmytI dy pRDfn vloN hI hdfieqF idqIaF geIaF dwsIaF jFdIaF hn pr s[ mwkV ny apxf pYNqVf bdl ky bIqy kl ieh ibafn dy idqf ik ieh sfrf kuwJ muwK syvfdfr dy kihx ‘qy hoieaf hY. ies qoN ieh sMkyq vI imldy hn ik igafnI vydFqI nUM hux Gr qornf lgBg qYa jfpdf hY.


bfbf buwZf jI akflIaF nMU bKLsLo mwq: jspfl BwtI
cMzIgVH, 25 akqUbr (srdUl isMG abrfvF):
ieAuN lgdf hY ik iswK pMQ coN Cykx df kuhfVf ivaMg klfkfr jspfl isMG BwtI ‘qy vI cwlx hI vflf hY ikAuNik awj ieQoN dy gurdvfrf sfihb sYktr 19 awgy BwtI qy sfQIaF ny 25 akqUbr nMU bfbf buwZf jI dI pMjvIN jnm sLqfbdI smfgm dOrfn kwQUnMgl (aMimRqsr) ivKy iek dUjy dIaF lfhIaF pwgF qoN pRysLfn ho ky akflIaF nMU mwq dyx dI juarq kIqI hY. BwtI qy sfQIaF vloN qKLqIaF cukIaF hoeIaF sn ijnHF ‘qy ‘bfbf buwZf jI lIzrF nMU akl dfn bKLsLo, pwgF AuCflx dI bjfey pwgF sMBflx’ iliKaf hoieaf sI. ies mOky jspfl BwtI ny pwqrkfrF nfl gwlbfq kridaF ikhf ik aijhIaF kfrvfeIaF nfl ikho ijhf sMdysL jf irhf hY, ies gwl dI sLfied ienHF akflI nyqfvF nMU icMqf nhIN hY. Drm qy isafsq dI iekwTI gwl df arQ swcI suwcI isafsq qoN hY, nf ik kursI qk apVn leI hr hrbf vrqxf smJ lYxf cfhIdf hY. srbwq dy Bly qy inmrqf dI gwl krn vflI kOm dy isrkwZ nyqfvF nUM, jo apxy afp nMU pMQ dy mohqbr aKvf rhy hn, smJdfrI qoN kMm lYxf cfhIdf hY.

sLRomxI gurdvfrf pRbMDk kmytI, ijs df Drm pRcfr krnf pihlf krqwv hY, vI apxy shI mksd qoN ipCy ht ky isafsq ‘qy tyk rKdI hoeI apxf aks DMudlf kr rhI hY. BwtI dI tolI ny ikhf ik bfbf buwZf jI akflIaF nMU mwq bKLsL dyx vrnf ieQy svrdf kuwJ njLr nhIN af irhf. drsLk bxy iek ivakqI ny ikhf ik jykr pMzfl sLoRmxI gurdvfrf pRbMDk kmytI vloN golk dy pYsy nfl lgfieaf igaf sI qd pMjfb dy hr nyqf nMU Aus ivc sLfml hox df hwk hoxf cfhIdf hY jF bfkI ieiqhfsk idhfiVaF dy myilaF vFg isafsI pfrtIaF afpo apxy blbUqy ‘qy lgfeIaF styjF ‘qy mnmrjLI df pRcfr kr skdIaF hn.


vydFqI dy kihx ‘qy mfn nUM kuitaf: mwkV
pitaflf, 26 akqUbr (hrdIp isMG)
: awj jdoN sLoRmxI kmytI dy pRDfn s[ avqfr isMG mwkV nUM puiCaf igaf ik AunHF dy bMidaF ny mfn dl dy vrkrF ivruD ihMsf ikAuuN kIqI sI qF AunHF ihMsf nUM vydFqI dy Kfqy ivc pfAuuNidaF ikhf ik vydFqI ny aijhf krn df iesLfrf afp kIqf sI. ieh puwCy jfx ‘qy ik qfVI dohF hwQF nfl vjdI hY qF sR[ mwkV ny ikhf ik akflI dl bfdl dy vrkrF qy sLoRmxI kmytI mulfjLmF ny qF isrPL apxy bcfa leI hiQafr cuky sn ikAuNik sRI akfl qKLq dy muwK syvfdfr vI styj qoN ieh kih cuky sn ik ‘ienHF nUM iewt df jvfb pwQr nfl idAu, ikAuNik ieh ieMJ nhIN smJxgy.

awj dI ies pRYs kfnPLrMs mOky sR[ mwkV nUM sLoRmxI akflI dl XUQ ivMg dy pRDfn sR[ sLrnjIq isMG iZwloN pwqrkfrF dy jvfb dyx leI suJfa idMdy rhy. ies mOky smfxf hlky dy ivDfiek sR[ surjIq isMG rwKVf vI mOjUd sn. bfbf buwZf sfihb jI dy pMj sO sflf jnm idvs mOky sLoRmxI akflI dl bfdl qy aMimRqsr dl dy vrkrF ‘c hoeI ihMsk JVp leI iswDy qOr ‘qy sLoRmxI akflI dl (a) dy pRDfn sR[ ismrnjIq isMG mfn nUM dosLI grdfnidaF awj ieQy sLoRmxI gurdvfrf pRbMDk kmytI dy pRDfn sR[ avqfr isMG mwkV ny ikhf ik Auh sLqfbdI smfgm mOky sLrDflU bx ky nhIN, blik hmlfvr dy rUp ivc afey sn. jykr Auh ienHF smfgmF ‘c iek inmfxy iswK-sLrDflU vjoN sLfml hox afey huMdy qF pihlF Auh jLrUr bfbf buwZf jI dy jnm asQfn qy nqmsqk huMdy pr aijhf nf kridaF Auh iswDf hI pMzfl vl hiQafrF nfl lYs ho ky styj ‘qy kbjLf krn dy mnsUby nfl af rhy sn. sR[ mwkV ny dosL lfieaf ik mfn dy smrQk sR[ bfdl nUM gMdIaF gflHF kZdy hoey pMzfl ‘qy hmlf krn leI af hy sn. jdoN pwqrkfrF ny AuunHF qoN puwiCaf ik mfn dl dy hiQafr qF puils ny pihlF hI rKvf ley sn qF AunHF ikhf ik puils pRsLfsn ies sbMDI pihlF hI ieh jvfb dy cukf sI ik iksy vI anhOxI Gtnf leI puils jLuMmyvfr nhIN hovygI. sR[ mwkV ny hor ikhf ik ies Gtnf leI iekwlf mfn hI nhIN, blik ies ipCy kFgrs pfrtI qy kFgrs srkfr df pUrf hwQ hY.


aKy rfm cMdr jI ny KLusL ho ky hnUmfn nUM kCihrf Byt kIqf, jo bfad ivc iswKF nUM imilaf!
pRo[ Gwgf ny tksflIaF dI ikqfb ‘c aMikq aMzbrF df ivroD kIqf sI

kpUrQlf, 25 akqUbr (spoksmYn ibAUro) : gurmiq ivhUxy gRMQIaF vloN iek vfr iPr iswK ivdvfnF Aupr apxy kihr Zfhux df islislf jfrI rKidaF s[ ieMdr isMG Gwgf imsLnrI ivdvfn bfry iswK sMgqF nUM afdysL jfrI kIqf igaf hY ik Auh ies iswK ivdvfn nUM pMQk styjF ‘qy nf bolx dyx, jd qk ik Auh apxy ilKy kiQq gurmiq ivroDI lyK bfry pCqfvf nhIN krdy. s[ ieMdr isMG Gwgf df nF pMQk sPLF ivc iksy jfxkfrI df muQfj nhIN. lMmy smyN qoN ivdvqf pUrvk iswK sMgqF nUM dysL ivdysL ivc gurU afsLy nfl joVn df Auprflf krn vfly s[ Gwgf ny apxI pusqk ‘sfzf byVf ieAuN grikaf’ ivc kI aijhf ilK idqf hY ik akfl qKLq dy muwK pujfrI igafnI joigMdr isMG vydFqI nUM AuunHF ivruD afdysL jfrI krnf pY igaf. pfTk ieh jfnx leI Auqfvly hoxgy ik Auh ikhVI kiQq gurmiq ivroDI ilKq hY ijs ny zyrfvfdIaF ivc qrQwlI mcf idqI hY.
drasl s[ ieMdr isMG Gwgf dI ieh ikqfb krIb zyZ sfl qoN gurmiq stflF Aupr AuplbwD hY. rojLfnf spoksmYn vloN s[ Gwgf dy mobfeIl PLon ‘qy sMprk krn AuprMq AuunHF dy lVky ny ies gwl dI pusLtI kIqI ik sfrf ivvfd ies pusqk dy iek lyK ‘klru Kyqu lY kUV jmfieaf’ kr ky hI hY. s[ Gwgf df ieh lyK iBMzrFvflf tksfl dy rih cuky muKI bfbf gurbcn isMG dI ilKI pusqk ‘gurbfxI pfT drsLn’ (aYzIsLn 1969) ivc sLfml gurmiq ivroDI aqy azMbrI mirafdfvF nUM itpxIaF sihq Aujfgr krdf hY. pfTkF nUMU Xfd hovygf ik tksfl dI iesy hI pusqk ‘gurbfxI pfT drsLn’ bfry AuGy iswK ivdvfn s[ gurbKLsL isMG kflf aPLgLfnf ny vI apxI sLurUafqI ikqfb ‘mfs mfs kr mUurK JgVy’ ivc ijLkr kIqf sI aqy iBMzrFvflI tksfl dy mogy vfly aqy mihqy vfly muKIaF nUM KulHI icwTI jfrI kIqI sI, ijs df Auh ajy qk koeI jvfb nhIN dy sky.
s[ Gwgf ny iesy hI ‘gurbfxI pfT drsLn’ pusqk ivclIaF KLqrnfk pMQ ivroDI ilKLqF nUM afDfr bxf ky Auprokq lyK ivc itpxIaF kr ky iswK sMgqF awgy ieh suJfa riKaf sI ik iek mfhr ivdvfnF df pYnl hI ieho ijhIaF pusqkF bfry inrpwK inrxf kry qF jo sMgqF qk kyvl pRmfixq pusqkF hI phuMc skx.
asl dosLI kox hY, bfbf gurbcn isMG jF s[ ieMdr isMG Gwgf, ieh inrxf qF bfbf gurbcn isMG dI ilKI pusqk ivcoN kuwJ ku hyTF ilKIaF qukF pVH ky pfTk sihjy hI aMdfjLf lgf lYxgy. bfbf gurbcn isMG apxI pusqk ivc ilKdy hn :-
* iswK gurUu sfihbfn lv-kusL dy vMsL ivcoN sn.
* pMj ipafry vI vwK-vwK BgqF dy avqfr sn.
* gurU hirrfey jI dy 8 ivafh hoey sn.
* KLflsf pMQ gurU nfnk sfihb ny nhIN sgoN gurU goibMd isMG jI ny clfieaf sI.
* swqf blvMz aqy BwtF nUM kfsLI dy bRfhmxf qoN srfp imilaf hoieaf sI.
* bfbf PLrId jI 12 sfl qk jMgl ivc qp krdy rhy. jMUaF pY geIaF. mfqf ny kwZIaF aqy pwqy Kfx qoN roikaf. AuunHF ny 13 sfl KUh ivc puwTy ltk ky qpwisaf kIqI.
* KLflsf dI sfjnf qoN pihlF gurU goibMd isMG jI 13 mhIny qk iekFq vfs rhy. iksy vI srIr nUM aMdr jfx dI iejfjLq nhIN sI.
* pMj ipafiraF nUM srfp imilaf hoieaf sI. rwb ny ikhf ik quhfnUM dsvyN jfmy ivc af ky isr lY ky muafPL krFgy.
* gurU jI ny icVI-icVy nUM aMimRq pf ky idqf. Auh afps ivc hI lV ky mr gey. ijs kr ky mfqf jI ny bfad ivc af ky aMimRq ivc pqfsLy pf ky aMimRq nUM sLFqIdfiek bxfieaf. (Bfv gurU jI qoN gLlqI ho geI sI)
* aMimRq iqafr krn vyly 5 ipafry bfxI df pfT krn. ies dOrfn aiBlfKI swjx vfihgurU df jfp krdy rihx. (ikAuN, aiBlfKI swjx gurbfxI df pfT ikAuN nhIN sux skdy?)
* sRI rfm cMdr ny KLusL ho ky hnUmfn nUM kCihrf Byt kIqf, jo bfad ivc iswKF nUM imilaf.
* gurU aMgd dyv jI purI gey, AuQy AunHF nUM kfly mUMh vfly lok imly. grdnF ivc ikwl Tuky hoey lok imly. sUrF dy mUMh vfly lok imly. ipCFh nUM mUMh vfly lok dyKy. lVkIaF afdmIaF df mfs vwZ vwZ KFdIaF qkIaF.
* nIlf, pIlf, kflf aqy icwtf rMg hI KLflsy dy rMg hn. hor rMg nhIN pihnxy.
* dsm pfqsLfh ny disaf ik kys ies vfsqy rKIdy hn ik kysF qoN PV ky nrkF ivc pey iswKF nUM bfhr kwZ skIey.
* ijs ny iek vfrI aMimRq Ck ilaf, BfvyN ijMnIaF mrjLI gLlqIaF krI jfvy, Auh 10 hjLfr sfl qk nrkF ivc nhIN jfvygf.
* bIbIaF nUM aMimRq iqafr krn vfilaF ivc sLfml nhIN krnf.
* dsvy pfqsLfh ny iswKF nUM BUqF dy JuMz idKfey. BUqF ny disaf ik hux sfzI igxqI Gwt geI hY. jdoN qoN cOQy pfqsLfh ny lfvF Aucfrx kIqIaF hn jo pVHdf hY, mukq ho jFdf hY.
* ivsLysL bfxIaF dy iqMn-iqMn vfrI pfT krn nfl ivgVy kfrj sPLl hoxgy.
* hukmnfmf svyry vyly Kwby bMny qoN, dupihr vyly mwD qoN aqy sLfm nUM hyTF qoN lvo.
* gurU qyg bhfdr sfihb ny iqRvyxI ivKy pfT krvfieaf qF puwqr dI dfq pRfpq hoeI.
* rfgmflf qoN ibnF pfT krn vfly dy jIB ivc kIVy pY jFdy hn.
* soihly dy pfT qoN pihlF cfr sLbd pVHo, ardfs kro. cfry pfsy lohy df iklHf bx jFdf hY. svyry iesLnfn kr ky jpujI sfihb df pfT krn nfl iklHf hwt jFdf hY.
ies qoN ielfvf keI jgHf ‘qy mnGVq sfKIaF ivc sUrj nUM iCpfAux aqy grBvqI aOrq vloN sLyr df aks vyKx ‘qy bhfdr puwqr jMmx afidk keI mnoklipq GtnfvF vI ies ‘gurbfxI pfT drsLn’ pusqk ivc drj hn. ‘bRhm igafnI’ iBMzrFvfly Aus vyly qF ieMqhf hI kr jFdy hn, jdoN Auh pMnf 260 ‘qy ilKdy hn ik krqfrpurI bIV ivc 1500 qoN vwD gLlqIaF hn.
hux pfTk afp hI aMdfjLf lgfAux ik Auprokq mn-GVq gurmiq ivroDI ilKq ilKx vfly doKI bfbf gurbcn isMG hn jF AuunHF dIaF ilKqF nUM sMgqF ivc Aujfgr kr ky scfeI pRgtfAux vfly s[ ieMdr isMG Gwgf?
vYsy ies pUry GtnfkRm ‘qy njLr mfrI jfvy qF spwsLt huMdf hY ik sfzy pujfrIaF df AudysL hwk, swc nUM sfhmxy ilafAuxf iblkul vI nhIN sgoN ieh Gtnf qF imsLnrI gRMQIaF dI rwd hoeI inXukqI nfl hI joV ky vyKI jfxI cfhIdI hY. tksfl dI pYdfiesL ijhVy pujfrI sUJvfn imsLnrI gRMQIaF nUM hI sihx nhIN kr sky, Auh iks qrHF shfr skdy hn ik koeI AuunHF dy aKOqI rihnumf bfry scfeI sMgqF sfhmxy ilafvy.


inhwQy, ismrn krdy mfn-smrQk isMGF Auqy bfdl dy lwTmfrF df ihMsk hmlf, pwgF pYrF ‘c rulIaF
kwQUnMgl (aMimRqsr), 25 akqUbr (sqivMdr isMG jwj, mlkIq isMG, BuipMdr igwl, XU[aYn[afeI[):
bfbf buwZf jI dI pMjvIN jnm sLqfbdI mOky sLoRmxI gurdvfrf pRbMDk kmytI vloN krvfey gey muwK smfgm dI styj ‘qy phMucx dI koisLsL kr rhy sLoRmxI akflI dl (aMimRqsr) dy pRDfn s[ ismrnjIq isMG mfn aqy s[ dljIq isMG ibwtU nUM bfdl dl dy afgUaF vloN rokx qoN pYdf hoey tkrfa dOrfn bfdl dl dy vrkrF ny nMgIaF ikrpfnF aqy zFgF nfl s[ mfn aqy AunHF dy smrQkF nUM burI qrHF jLKLmI kr idqf. sQfnk gurdvfrf jnm asQfn bfbf buwZf jI dy bfhrvfr sLoRmxI akflI dl dy pRDfn s[ pRkfsL isMG bfdl ny ijvyN hI apxI qkrIr arMB kIqI, mfn dl dy sYNkVy vrkr ismrn krdy hoey s[ ismrnjIq isMG mfn aqy dljIq isMG ibwtU dI agvfeI hyT muwK pMzfl dI styj vl jfx leI pMzfl dy myn gyt ‘qy phMuc gey. jdoN AuunHF ny sLFqmeI ZMg nfl pMzfl aMdr dfKLl hox dI koisLsL kIqI qF AuQy vwzI igxqI ‘c mOjUd bfdl dl dy vrkrF ny AunHF nUM aMdr jfx qoN rok idqf, ijs kfrn dohF iDrF ‘c qUM-qUM, mYN-mYN ho geI. s[ mfn aqy AunHF dy smrQkF nUM ihMsfqmk ZMg nfl rokx leI sLoRmxI kmytI dy kuwJ mulfjLmF aqy bfdl dl dy vrkrF ny iml ky qlvfrF sUq leIaF. iesy dOrfn bfdlikaF vloN kIqI geI huwlVbfjLI aqy guMzfgrdI dy sLrmnfk kfry dOrfn s[ mfn aqy ibwtU dIaF dsqfrF lwQ geIaF. mOky ‘qy mOjUd sMgqF anusfr ijLlHf gurdfspur nfl sbMDq sLoRmxI kmytI dy iek mYNbr dI sLih ‘qy hI ies ihMsfqmk hmly vflI kfrvfeI dI sLurUafq hoeI. qrn qfrn dy aYm[pI[ zf[ rqn isMG ajnflf dy byty s[ amrpfl isMG sonI aqy XUQ dl dy hor nOjvfn mohrIaF ivc sn. imly vyrivaF muqfbk pihlF bfdl dl dy kfrkunF ny s[ mfn nfl hwQopfeI kIqI qy Aus dI kmIjL pfV idqI aqy AunHF Aupr ikrpfnF nfl jLbrdsq vfr kIqy gey, ijs nfl s[ mfn aqy ibwtU lhU-luhfn ho gey. aYs[pI[ iztYkitv, mjITf s[ amrIk isMG anusfr hflq ivgVdI vyK ky mOky ‘qy mOjUd puils nUM jwdo-jihd krnI peI aqy s[ mfn aqy ibwtU nUM bfdl dl dy vrkrF dy Gyry ‘coN bfhr kwZ ky jLKLmI hflq ‘c apxI gwzI ‘c ibTf ky aMimRqsr dy hspqfl lY gey. ies Gtnf qoN bfad AuQy mOjUd sMgqF ‘c sihm PYlx kfrn Bwj-nwT sLurU ho geI. Bwj-nwT dy aml nUM golIaf dIaF pMj-swq afvfjLF ny qyjL kr idqf. pMzfl ‘c styj ‘qy s[ bfdl nfl hirafxy dy sfbkf muwK mMqrI Em pRkfsL cOtflf, Bfjpf dy sMsd mYNbr nvjoq isMG iswDU, sLoRmxI kmytI pRDfn avqfr isMG mwkV aqy hor keI sInIar afgU mOjUd sn. aMimRqsr ‘c pwqrkfrF nUM sMboDn kridaF s[ ismrnjIq isMG mfn ny sfrI Gtnf leI s[ bfdl nUM dosLI Tihrfieaf. AunHF ikhf ik Auh qF isrPL sLoRmxI kmytI vloN afXoijq aqy pMQk KLrcy nfl kIqy jf rhy smfgm ‘c isLrkq krn jf rhy sn pr AuunHF ‘qy socI smJI sfijLsL qihq hmlf kr idqf igaf. AuDr sLoRmxI kmytI pRDfn avqfr isMG mwkV ny s[ mfn ‘qy dosL lfieaf ik AunHF ny ieh sfrf kfrf rfj srkfr dI sLih ‘qy kIqf hY. pr idlcsp gwl ieh vyKx ivc afeI ik pMjfb puils ny QF-QF nfky lf rwKy sn ijQy mfn dl dy vrkrF nUM styj vl jfx qoN pihlF inhwQy krn leI AunHF dIaF ikrpfnF aqy aijhy hor Dfrmk icMnH rKvf ley gey sn. dUjI not krn vflI gwl ieh vyKI geI ik puils ny mOky ‘qy hfjLr hox dy bfvjUd bfdl guwt aqy sLoRmxI kmytI nfl sbMDq ihMsfqimk hmlfvrF ivcoN iksy nUM vI igRPLqfr nhIN kIqf. mOky ‘qy hfjLr spoksmYn dy pwqrkfrF ny golIaF dIaF afvfjLF vI suxIaF, ijs nfl iek pwDr ‘qy bfdl dy smfgm ivc BgdV mc geI pr styj qoN ‘‘Brosf’’ idvfieaf igaf ik bfhr ‘‘pUry pRbMD kIqy gey hn’’, ies leI sMgqF nUM iksy iksm dI Gbrfht ivc afAux dI loV nhIN. ies qoN pihlF vI s[ mfn nuUM aYs[jI[pI[sI[ dI styj qoN bolx leI keI vfr roikaf igaf hY. jUn ‘c drbfr sfihb dy mMjI sfihb dIvfl hfl ‘c akfl qKLq sfihb dI sQfpnf dI cOQI sLqfbdI mOky vI sLoRmxI kmytI vloN krvfey gey smfgm dOrfn s[ mfn nUM styj qoN bolx qoN roikaf igaf sI aqy Aus vyly vI bfdl dl aqy sLoRmxI kmytI dy kfrkunF ny ikrpfnF kwZ ky sRI gurU gRMQ sfihb jI dI hjLUrI ‘c keI iswKF dIaF pwgF pYrF ‘c rolIaF sn. bfad ‘c julfeI ‘c qrn qfrn ivKy gurU arjn dyv jI dy 400vyN sLhIdI smfgm dOrfn sLRomxI kmytI vloN s[ mfn nUM styj qoN bolx df smF idqf igaf pr AuQy AunHF isLkfieq kIqI sI ik AunHF nfl DwkysLfhI kIqI geI aqy smF dy ky AunHF nUM ivc hI rok idqf igaf sI. bfbf buwZf jI dI pMjvIN jnm sLqfbdI mOky afXojq hox vfly smfgm leI vI s[ ismrnjIq isMG mfn ny ikhf sI ik Auh sLRomxI kmytI dI styj qoN sMgq nUM sMboDn krngy aqy jy sLoRmxI kmytI jF bfdl dl AunHF nUM smF nhIN dyvygf qF hflq ivgVn leI AuhI ijLMmyvfr hoxgy. sLoRRmxI kmytI dy pRDfn avqfr isMG mwkV ny kl KLdsLf pRgtfieaf sI ik s[ mfn dy kwQUnMgl puwjx ‘qy jykr hflq ivgVdI hY qF ies leI pMjfb srkfr ijLMmyvfr hovygI. aYs[pI[ gOqm cImf anusfr hfly qk koeI vI igRPLqfrI nhIN kIqI geI. AuunHF dfavf kIqf hY ik jy puils smyN isr dKLl nf idMdI qF hflq hor vI vDyry ivgV skdI sI.


ikhf, ilPLfPLy ‘coN inkly jQydfr qoN iehI AumId rKI jf skdI hY
biTMzf, 24 akqUbr (ikrpfl isMG) : akfl qKLq dy muwK syvfdfr igafnI joigMdr isMG vydFqI vloN tksflIaF qy kuwJ ivdysLI iswKF dI isLkfieq ‘qy ieMtrnYsLnl imsLnrI s[ ieMdr isMG Gwgf nUM ibnF koeI noits idiqaF jF spwsLtIkrn mMigaF afdysL jfrI kr ky AunHF df bfeIkft kIqy jfx dI kfrvfeI df vwK-vwK pMQk hlikaF vloN iqwKf ros pRgt kIqf jf irhf hY.
biTMzf, mfnsf, mukqsr aqy PLrIdkot ijLilHaF ‘c gurmiq dI sUJ rwKx vflIaF sLKLsIaqF nfl spoksmYn vloN ivsLysL gwlbfq kIqI geI. KLflsf suDfr jQf biTMzf dy pRDfn rqn isMG, suKmnI sfihb syvf susfietI dy suKdyv isMG aYs[aYs[ bYtrIjL, sfihbjLfdf jUJfr isMG gurmiq imsLnrI kflj dy jsvMq isMG, mlkIq isMG, gurmiq igafnI imsLnrI kflj dy gurdrsLn isMG, gijMdr pfl isMG, prmjIq isMG goinafxf, cqr isMG goinafxf, syvf pMQI bfbf kfhn isMG dy vwzy Brf Bgvfn isMG mfnsf, blivMdr isMG sfhnyvfl, brytf qoN hrlfj isMG, mukqsr qoN ksLmIr isMG, mlot qoN hrpfl isMG, cMdBfn (PLrIdkot) qoN jsivMdr isMG afid aihm pMQk sKLsLIaqF nfl gwlbfq dOrfn sfiraF ny ieMtrnYsLnl imsLnrI s[ ieMdr isMG Gwgf df bfeIkft kIqy jfx dy afdysL nUM mMdBfgf krfr idqf. ienHF ivcoN bhuqy ivdvfnF df ivcfr sI ik igafnI vydFqI qoN ies qoN vwD afs vI nhIN rKI jf skdI ikAuNik Auh BfeI gurdfs dy kQn ‘‘jy mfAu puqY ivsu dyih, iqsu kAunu rwKxhfrf’’ dy anusfr afp hI iswK pMQ nUM KLqm krn dIaF sfijLsLF rc irhf hY. bhuqy ivdvfnF ny ieh ivcfr vI pRgt kIqy ik iswK rihq mirafdf dy kwtV smrQk, pRcfrk aqy swc bolx qy ilKx dI jLuraq rKx vfly s[ ieMdr isMG Gwgf ivruD igafnI vydFqI ny kfrvfeI kr ky iswK Drm nUM pwQrXug df Drm sfbq krn dI koisLsL kIqI hY.
keIaF ny ieh vI ikhf ik poR[ Gwgf dIaF hux qk CpIaF pusqkF ‘Drm dy nF ‘qy’, ‘sfzf byVf ieAuN grikaf’, ‘pOrfixk kQfvF df aMq’ qoN ielfvf pRo[ Gwgf dy lYkcr AuunHF ny suxy hn. AuunHF ikhf ik AuunHF dI ivcfrDfrf ivcoN kuwJ vI gurmiq ivroDI njLr nhIN afAuNdf. ikhf igaf ik igafnI vydFqI ny sLoRmxI kmytI dy 35 mYNbrF vloN qmfkU dfn lYx vfly isafsI afgU ivruD kfrvfeI kIqy jfx dI mMg kIqI sI pr muwK syvfdfr ny ajy qk ies sbMDI cupI DfrI hoeI hY.
keI ivdvfnF ny ieh ivcfr vI pRgt kIqy ik iswKI df ivnfsL krn leI syvfdfrF nUM aQfh sLkqIaF dyx leI bfdl dl ijLMmyvfr hY. dUjy pfsy keI ivdvfnF ny gurdvfrf suDfr lihr dUjI dy afgUaF nUM vI dosLI disaf, ijhVy swB kuuwJ jfxdy hoey vI bfdl dy ilPLfPLy rfhIN cuxy gey ‘jQydfr’ igafnI joigMdr isMG vydFqI awgy gozy tykdy hn aqy mhInf-mhInf Br Aus nUM Xfd pwqr dyx leI apxIaF juwqIaF GsfAuNdy aqy zIjLl-pYtrol PUkdy hn. qkrIbn sfry ivdvfnF df ieh ivcfr sI ik ijhVy vI guriswK qwq gurmiq dy hmfieqI shI arQF ivc gurU nfnk dI iswKI df pRcfr cfhuMdy hn, AuunHF nUM igafnI vydFqI dy byquky afdysLF df zt ky ivroD aqy pRo[ Gwgf vrgy pRcfrkF dI zt ky hmfieq krnI cfhIdI hY.
(akqUbr 27-28 dy spoksmYn ivcoN ivdvfnf dy, vydFqI aqy Gwgy bfry hor vIcfr pVHn leI ieWQy kilk kro jI)




.