.

gurduafiraF ivwc ‘dsm grMQ’ nfl sbMDq idhfVf mnfAuxf sRI gurU gRMQ sfihb df inrfdr hY.

KLflsy dy suafmI sRI gurU goibMd isMG jI mhfrfj ny 21 akqUbr sMn 1708 nUM sRI hjLUr sfihb ndyV ivKy joqI-joiq smfvx qoN iewk idn pihlF 20 akqUbr dy idhfVy pMQ nUM sRI gurU gRMQ sfihb dy lV lfieaf aqy hukm idqf ik awj qoN myrI QF gurU ‘gurU gRMQ sfihb’ hoxgy . iesy leI gurduafiraF ivwc hryk dIvfn dI smfpqI ’qy ‘sB iswKn ko hukm hY gurU mfinE gRMQ’ df dohrf pVHn dI prMprf hY . iehI kfrn hY ik pMQk ivDfn ‘iswK rihq mrXfdf’ ivwc gurduafry dy isrlyK hyT Dfrf nM: (h) ivwc afdysL idwqf igaf hY " sRI gurU gRMQ sfihb jI dy vfkr (quwl) iksy pusqk (poQI) nUM asQfpn nhI krnf" .

ies leI KLflsy nUM cfhIdf qF ieh sI ik ijhVy vI ibprvfdI zyiraF numf gurduafiraF ivwc gurU gRMQ qy pMQ ivroDI sLkqIaF dI sfijsL aDIn jF iksy pRkfr dy suafrQ qy aigafnqf vws sRI gurU gRMQ sfihb jI dy brfbr iksy hor pusqk (dsm gRMQ jF koeI anmqI Drm gRMQ) df pRkfsL kIqf jf irhf hY, Aus nUM bMd krvfieaf jFdf . pr, ies dy AuWlt pMQk inGfr dI aiqaMq duKdfeI qy inMdxXog Gtnf ieh vfpr rhI hY ik ijnHF idhfiVaF ivwc sRI gurU gRMQ sfihb jI df gurgwdI idvs mnfieaf jfxf hY, AunHI hI idnIN gurU goibMd isMG jI dy hukm aqy pMQ pRvfixq mrXfdf ivcly Auprokq PYsly dy ivruD pMjfb ivwc kuJ zyrydfr iml ky sRI gurU gRMQ sfihb dy brfbr ivvfd gRsq ‘dsm gRMQ’ df pRkfsL krky Auhdf sMpUrnqf idvs (PLqih idvs) mnfAux dI iqafrI ivwc hn . ieMtrnYt qy aKLbfrF ivwc iewk iesLiqhfr pRkfsLq hoieaf hY ik ‘gurduafrf mMjI sfihb’ aMbflf ivKy ‘sLRI gurU dsm gRMQ sfihb’ df sMpUrnqf idvs mnfieaf jf irhf hY . ies avsr qy GoV dOV qy kbwzI vI hovygI .

KLflsf jI afr[ aYs[ aYs[ qy dyhDfrI gurU-dMB psfrn vfly zyrydfr bVy lMmy smyN qoN XqnsLIl sn ik keI pRkfr dy gRMQF nfl ‘gurU’ pd lf ky aqy gurU gRMQ sfihb dy quwl pRkfsL krvf ky, gurU gRMQ sfihb dI guirafeI qy ‘iekf bfxI ieku guru’ dy gurmqI isDFq pRqI iswK sMgqF dy mnF aMdr duibDf pYdf kridaF gurU gRMQ sfihb jI df afdr qy mhqv Gtfieaf jf sky . jfpdf hY ik Auh afpxy BYVy mnsUibaF ivwc sPl ho rhy hn . ikAuNik, dsm gRMQ df sMpUrnqf idvs mnfAux leI hux qKLqF dy jQydfrF ny vI afpxf smrQn dy idwqf hY . kfrn ieh hY ik Auh sfry ibprvfdI zyiraF dI Aupj hn aqy ies mnorQ hI muwK rwK ky AunHF nUM qKLq sfihbfnF dy jQydfr inXukq krvfieaf igaf hY . iesy leI hI zyrydfr qwq gurmiq pRcfrkF dIaF inXukqIaF df ivroD krdy hn . KLflsf jI jfgo aqy DVybMdIaF qy rfjnIqk suafrQF nUM iqafg ky gurU gRMQ sfihb dI guirafeI, vizafeI aqy siqkfr nUM bRkrfr rwKx leI isr-DV dI bfjLI lf dyvo . gurU gRMQ qy pMQ nUM qbfh krn vflI ies ibpvfdI mMdI kfrvfeI df ivroD kro . hor nhI qF Gwto-Gwt Bfjpf dy pRBfv hyT ivcrn vfly sLRomxI kmytI dy pRDfn qy qKLqF dy syvfdfrF dI dsm gRMQI smfgm ivwc sLmUlIaq rokI jfvy . KLflsf jI ikqy aYsf nf hovy ik sfzy mwQy AuWqy lUx-hrfmI hox df klMk lwg jfvy . Xfd rwKo ik gurduafiraF ivwc dsm-gRMQ nfl sbMDq koeI idhfVf mnfAuxf aqy Auhdf pRkfsL krnf gurU gRMQ sfihb dI gurafeI nUM iswDf cYlMj qy gurU-bfxI df inrfdr krn quwl hY .

ikAuNik, aijhf krnf iewk qF gurU dI brfbrI df gunfhgfr hoxf hY . aqy dUjI vwzI qy mfVI gwl ieh hY ik dsm gRMQ ivwc jfp sfihb, sRI akfl Ausqiq, qyqI svXy qy jLPrnfmy nUM Cwz ky bfkI df 60% sMgRih gurU nfnk PLlsPLy dy ivprIq hY . ijvyN, gurU gRMQ sfihb qF ‘so ikAu mMdf afKIaY, ijq jMmY rfjfnu’ kih ky iesqRI sLyxI df siqkfr kfiem krdy hn . pr, dsmgRMQ afKdf hY ik iesqrI dy cirwqr nUM koeI vI nhI smJ sikaf . prmfqmf vI iesqrI nUM pYdf krky pCqfAux lwg igaf sI . sfry sMsfr ivwc ijhVf vI koeI afdmI iesqrI qy Brosf krdf hY, Aus df swqF idnF ivwc ivnfsL ho jfdf hY:

 iqRXf cirwqR iknhUM nih jfnf ] ibDnf isrij bhuir pCuqfnf ]{cirwqR:336}

 skl jgq mYN jy purK, iqXf ko krq ibsvfs ] sfiq idvs Biqr qurqu, hoq qvn ko nfs ] {cirwqR:15}

kkfrF ivcoN isrmOr kkfr, kysF df siqkfr isKfAux vflI dsmysL gurU dI isiKaf df AuWlt ieh khfxI vI drj hY ik pUrb sYn dI rfxI ny afpxy jfr nUM iesqrIaF dy ilbfs ivwc qy afpxy pfs rwKx leI Auhdy mUMh aqy srIr dy hor sfry rom AuzfAux vfsqy rom-nfs pfAUzr qy qyl dI vrqoN kIqI :

romnfs rfinXih mMgfXo ] qfky bdn sfr lY lfXo ] qb sB kys dUr hÍY gey ] rfj kumfr iqRXf sy Bey ] {cirwqR 116}

gurU gRMQ sfihb qy iswK rihq mrXfdf hr iksm dy nisLaF qoN rokdy aqy ivkfrI Bog-ivlfs dI inKyDI krdy hn . pr, dsm gRMQ ivcoN nisLaF dI vrqoN krky sMBog krn dI isiKaf imldI hY . ijvyN iewk pUrb dy KMBfvqI ngr dI rfxI dy mUMhoN rfjy nUM isiKaf idvfeI geI hY ik jo mrd aml (nsLf) KFdf pINdf hY, Auh kdy DoKf nhI KFdf . sgoN Auh dUijaF nUM mUrK bxf lYNdf hY, pr kdy afp mUrK nhI bxdf . Auh iesqRIaF df idl iKn Br ivwc curf lYNdf hY aqy iesqRI dy mn BfAuNdf BFq BFq df Bog krdf hY :

jo amln kh Kfie, Kqf kbhUM nih KfvY ] mUMz avrnih jfih, afp kbhUM n mUMzfvY ] cMclfn ko icwq cor iewk iCn mih lyNhI ] BFiq BFiq Bfimnin Bog Bfvq mn dyNhI ] {cirwqR 245}

pfTk jn hux afp hI inrxf kr lYx ik aijhIaf rcnfvF vfly gRMQ nUM sMpUrn qOr ’qy sRI gurU goibMd isMG dI bfxI afKxf aqy iPr gurduafiraF ivwc gurU gRMQ sfihb dy brfbr pRkfsL krnf qy Auhdf koeI klpq PLqih idvs (sMpUrnqf idvs) mnfAuxf, kI ds gurU sfihbfn aqy AunHF dy joiq srUp gurU gRMQ sfihb df siqkfr krnf hY jF apmfn ? dfs dI idRsLtI ivwc qF ieh sB qoN vwzf bwjr-pfp hY aqy jykr asIN afpxy suKF qy duinafvI sLfn dI lflsf ivwc cwp kIqy bYTy rhy qF asIN ies klMk qoN lok-pRlok ivwc kdy vI mukq nhI ho skFgy .

Buwl-cuwk muafPL .

imqI : 2 sqMbr 2006

pRfrQk : gurU gRMQ qy pMQ syvfdfr,

jgqfr isMG jfck sfbkf gRMQI sRI drbfr sfihb aMimRqsr aqy cyarmYn sRI gurU gRMQ pRcfr imsLn (ieMtrnYsLnl)




.