sMqF dy kOqk[[?
(Bfg pihlf,
iksLq nM: 08)
BfeI suKivMdr
isMG 'sBrf'
klfDfrI akfl purK dy acrj kOqk
BfeI sfihb awgy ilKdy hn ipCly 30 sfl dI gwl hY ik jgrfEN dy
kol ipMz zwly dy lfgy ipMz ivc iek nOjvfn 20 sfl df lVkI bx igaf sI, pr Ausdy
dfVHf ËrUr irhf. ipCly kuJ idnF dI gwl hY ik ieMglYNz ivc iek aMgryË
sfieMsdfn 39 sfl dI Aumr ivc aOrq bx igaf. hflF ik Ausdy Gr aOrq vI sI qy
iqMn bwcy vI sn. ies qrHF srIr dy bdl jfx dIaF keI vfr ÉbrF aÉbfrF ivc
CpdIaF hI rihMdIaF hn.
nfrI qy jo purKu krfvY purKn qy jo nfrI..
gurmiq lyK, pMnf 16-17
ivcfr—ieQy vI BfeI sfihb ny gurmiq bfry pUrn qOr ‘qy
anjfx hox df sbUq idwqf hY. TIk hY pRmfqmf srb ÈkqImfn hY. roNidaF
ƒ hsf idMdf hY hwsidaF ƒ rvf idMdf hY. vsidaF ƒ AujfV idMdf hY, AujiVaF
ƒ vsf idMdf hY. suwky QF pfxI aqy pfxI vfly QF sukf idMdf hY pr BfeI
sfihb ny kdy DrqI iesy rUp ivc akfÈ ‘qy cVHI dyKI hY aqy nf hI dunIaF ny kdy
asmfn ƒ iesy rUp ivc DrqI ‘qy izwgf dyiKaf hY. ‘‘nfrI qy jo purK
krfvY purKn qy jo nfrI’’ ies bcn dy arQ BfeI sfihb ny iblkul gurmiq dy Ault
smJy qy kIqy hn Bgq kbIr sfihb kihMdy hn ik ascrj Kyz hY bMdy dy aMdr vIrj
hY. ies vIrj qoN ËnfnIaF vI bx jFdIaF hn aqy ËnfnI dy aMdroN purÈ pYdf
ho rhy hn. sumyl hox krky ieh ho irhf hY. aYsy hor vI keI kOqk Bgq
kbIr sfihb jI ny ibafn kIqy hn ijvyN:
khu kbIr prgt BeI Kyz.
lyly kEu cUMGY inq Byzu.. (pMnf 326)
ieh ikhVI Byz hY? ieh ikhVf lylf hY? ieh ikvyN
cuMG irhf hY? pRmfqmf ny ikvyN ivroDI qwq iek QF iekwTy kIqy hoey
hn? lwkV dy ivc awg rwKI hoeI hY. pfxI aqy awg dy sumyl nfl gwzIaF
cldIaF hn. gurU df idwqf hoieaf mIrI aqy pIrI df iswDFq kyvl gurU dy iswK
hI smJ, mMn, kmf skdy hn. pr jo bgly Bgq hn lokF ƒ awKF mIt ky smfDIaF lf
ky idKfAux vfly iehnF ny afpxf sfrf jIvn iswKI ƒ jfdU dI Kyz bxfAux ivc hI lf
Cwizaf hY. iswK kOm ƒ iehnF dI dyx kyvl ieho hI hY.
aidRÈt vfihgurU dy pRqwK drÈn iesy gurmiq lyK pusqk ivc
sÌf 18 ‘qy BfeI sfihb, inrMkfr ƒ hor dws rhy hn. gurU nfnk sfihb ƒ
hor aqy gurU gRMQ sfihb ƒ hor dws rhy hn pr siqgurF ny keI QFeIN gurbfxI ƒ
inrMkfr afiKaf hY aqy dsvyN pfqÈfh kih rhy hn afqmf gRMQ ivc, srIr pMQ ivc iPr
gurU nfnk aqy gurU gRMQ vwK vwK ikvyN hoey? BfeI sfihb ny iek QF ieh vI
afiKaf hY ik drÈn krn gey agly pfsy pIVHy ‘qy gurU nfnk bYTy sn aqy ‘‘gurU
gRMQ sfihb’’ AuQy hY hI nhIN sn. kI ieh ivqkry hI iehnF dI dyx hY kOm
ƒ?
iesy lyK ivc BfeI rxDIr ieh iswD krn dI pUrI koiÈÈ kr rhy
hn ik pRqwK vfihgurU dy drÈn awj qk kyvl rxDIr isMG ƒ hI hoey hn. pr
gurU dy iswKF ƒ kOx BulyKf pf skdf hY.
AuGir gieaf jYsy Kotf ZbUaf ndir srfPf afieaf..
(pMnf 381)
gurmMqR aqy gurbfxI
awgy BfeI sfihb ilKdy hn gurbfxI svfs svfs nhIN gfeI jf skdI,
sfs gRfs kyvl gurmMqR df aiBafs hI sMBv hY.
gurmiq lyK, pMnf 45
ivcfr—siqgurU kihMdy hn:
gurbfxI gfvhu BfeI Euh sPl sdf suKdfeI.. (pMnf 628)
hor—
gurbfxI suxq myrf mn dRivaf.
mn BI nf hr rs afvygo.. (gurU gRMQ sfihb)
aqy—
gfivaf suixaf hir iqn kf QFie pfvY,
ijn siqgur kI afigaf siq siq kir mfnI.. (pMnf 669)
gurbfxI gfvxf kI hY? kMn nfl suxnf (mn nfl hfËr ho ky)
smJxf, mMnxf aqy kmfAuxf. ieh gurmiq anusfr svfs svfs jpxf hY. rwbI
guxF df ismrn rwbI guxF ƒ ihrdy ivc vsfAuxf, svfs svfs ismrn hY. nfm df
asl arQ hY swc, swc df ismrn hI nfm jpxf hY ikAuNik
nfm ky Dfry sgly jMq..
nfm ky Dfry KMz bRhmMz.. (pMnf 284)
aqy—
sfcy qy pvnf Bieaf pvnY qY jl hoie..
jl qy iqRBvxu sfijaf Git Git joiq smoie.. (pMnf 19)
so nfm dy afsry aqy swc dy afsry arQ iek hI hY. swc hI
pRmfqmf hY ijvyN sic sBnf kf Ksm hY,
‘‘schu
Aurih sB ko Aupr scu acfru’’ swc
pRmfqmf qy pRmfqmf swc hY. jIvn Br swc ‘qy cwlxf hI svfs svfs ismrn krnf
hY. iesdI KuwlHI ivcfr ipwCy ho cwukI hY. BfeI sfihb dy khy hoey sfs
gRfs dI gurmiq ivc koeI QF nhIN hY. jy ieh aYsIaF nfm dfn dyx lYx vflIaF
gurmiq ivroDI gwlF nf krdy qF awj nfm dyx vfly dyhDfrI pYdf nf huMdy.
gur Purmfn hY:
pRB byaMq gurmiq ko pfvih..
gur kY sbid mn kAu smJfvih.. (gurU gRMQ sfihb)
sMinafsI AudfsI ijhVy aMimRq nhIN Ckdy Auh vI BfeI sfihb
vFgUM hI kihMdy hn ik gurbfxI hor hY qy nfm hor hY. BfeI sfihb vI inguiraF
dI ipwT pUr rhy hn.
jdoN BfeI rxDIr isMG ny ‘‘gurU srUp’’ ivc drj Bgq
bfxI ƒ kwcI bfxI ikhf aqy afpxy pwky suBfa muqfibk mnmwqI khfxI nfl joV idwqI.
afpxI gurmiq lyK pMnf 52, Bgq bfxI ikvyN Aucfrn hoeI isrlyK aDIn ilKdy hn ik
BgqF ny DrqI ‘qy jnm Dfr ky jo bfxI AucfrI Auh ‘gurU gRMQ sfihb’ ivc drj
nhIN kIqI ikAuNØik Aus ivc pfrs klf nhIN sI. AuxqfeIaF nfl BrI peI
sI. jgq ivKy jMmy BgqF ƒ gurU avqfr dI pdvI nhIN imlI. Auh Bgq
avqfr sdfey Auh gurU avqfr nhIN hoey. gurU avqfr dI pdvI kyvl gurU nfnk
dyv jI ƒ imlI hY. lokfcfr gurU pdvIaF vfly gurU rfmfnMd, gorK afid bQyry
afpy hI gurU bx bYTy, pr Auh Dur drgfhoN gurU nhIN Qfpy gey. iehnF ivcoN
iksy ny vI akfl purK ƒ gurU Dfrn nhIN kIqf.
so gur kI bfxI hI swcI bfxI hY. bfkI bfxI cfhy iksy Bgq
dI hY, cfhy iksy bRhmbyqy dI AucfrI hoeI hY Auh kwcI bfxI hY.
‘‘siqgurU
ibnHF hor kwcI hY bfxI’’ bfxI qF kwcI siqgurU bfJhu hor kcI bfxI.’’
kwcI bfxI smJ ky hI kfhny afid BgqF dIaF bfxIaF siqgurU ny nhIN cVHfeIaF.
Auh ies iÉafl nfl afey sn ik gurU sfihb ny BgqF dI Bgq BUqkI jfmy ivc jnm Dfr
ky AucfrI hoeI bfxI hI ‘gurU gRMQ sfihb’’ ivc cVHfeI hY. AuhnF ƒ
ieh pqf nhIN sI ik gurU sfihb ny gurU akfl klf ikRÈmI qyj pRqfp Audwq kr hukm
DurMDrI clq vrqf ky idb joqI BgqF dIaF rUhF ƒ AuhnF dI hub anusfr krm KMz ivcoN
Auqrvf ky, Èbdgur swqf dy ky pRqwK idwb srUp ivc sfvDfn kIqf aqy krm KMz ivcoN
scKMz vfsI krvf inrMkfrI smIpqf df Bfg bxfieaf aqy inrMkfrI hukm aMdr gur pfrs
iksmI pRBfv sMcfr kr ‘‘bolfieaf bolI/qyrf.’’ gurvfk dy Bfv anusfr
bolx df aiDkfrI bxfieaf.
hF jI! ieAuN Dur Ksm rËf duafrf ‘‘gurU gRMQ sfihb’’
ivc ivdmfn qy ÈuÈoBq hoeI Bgq bfxI afeI. ilKq Auqfiraf. kir drj
nhIN hoeI. hukm eyËdI, gurU nfnk ktfKÈI-BfixaF aMdr hI DuroN
AuqrI.
iesy qrHF svwXy ilKx vfly BwtF ivc vI gurbfxI ilKx dI koeI
ÈrDf smrwQf nhIN sI aqy swqy blvMzy dI koeI ÈrDf smrwQf nhIN sI.
gurmiq lyK, pMnf 52-55
ivcfr—iehnF aKOqI bRhmigafnIaF ƒ iswKI dy QMmH kihx
vfly afm kihMdy hn ik ivdvfnF aMdr bfxI vfsqy ÈrDf nhIN hY, pr quhfzy aKOqI sfD
kih rhy hn ik gurbfxI ilKx vfilaF ivc ÈrDf smrwQf nhIN sI. aKy iehnF
ivdvfnF ny iksy idn kih dyxf ik BgqF dI bfxI, gurbfxI nhIN hY. pr quhfzy
sfDF ny qF kih vI idwqf hY ik ieh bfxI nhIN hY bhuq vwzf qrk qF iehnF ny kr vI
idwqf hY. hor qrk dI pirBfÈf quhfzy sfDvfd muqfibk kI huMdI hY jI?
BfeI rxDIr isMG qF ieh vI socdf hoxf ik jy mYN EdoN hMudf qF
ieh sfrIaF mnmwqI ilKqF gurU sfihb qoN gurbfxI ivc drj krvf lYNdf ikAuNik ÈrDf
qy smrwQf BfeI sfihb qoN ibnHF hor iksy ivc hY hI nhIN. ikAuNik awj qk
scKMz ivc vI BfeI sfihb qoN ibnHF hor koeI nhIN apiVaf ikAuNik BfeI sfihb dy
kihx muqfibk gurbfxI rcxhfr prm pdvI ƒ phuMcy Bgq vI krmKMz ivc hI aVy pey sn
AuhnF qoN vI swcKMz nhIN apiVaf igaf. ieMj jfpdf hY ik ihMdU mwq vflf
klipaf swcKMz BfeI sfihb ny afpxy iekwly vfsqy sdf vfsqy buwk krvfieaf hoieaf hY
ikAuNik iswK mwq df qF Aus swcKMz nfl sMbMD hI koeI nhIN hY. ieh TIk hY ik
ivdvfnF dy ivcfrF dy mwqByd qF ikqy-ikqy ho hI jFdy hn pr bRhmigafnIaF dy mwqByd
ieh dunIaF dy ieiqhfs ivc pihlI vfr hoieaf hY. iswK kOm dy bRhmigafnIaF dI
soc aigafn dy hnHyry KUh aqy Poky krmkFz dy dfiery ivcoN kdy vI bfhr nf
inklI. iehnF bRhmigafnIaF ‘qy Brosf krky kOm ny bhuq iËafdf nuksfn krvf
ilaf hY.
jy BfeI rxDIr isMG df Bgq bfxI bfry boilaf kuÌr swc huMdf qF
ieh hyT ilKy ÈbdF dI bxqr ies qrHF nf huMdI
PrIdf rqI rqu n inklY jy qnu cIrY koie.
jo qn rqy rb isEu iqn qin rqu n hoie.. (pMnf 1380)
iehu qnu sBo rqu hY rqu ibnu qMnu n hoie..
jo sh rqy afpxy iqqu qin loBu rqu n hoie..
BY pieaY qnu KIxu hoie loBu rqu ivchu jfie..
ijAu bYsMqr Dfqu suiD hoie ..
iqAu hir kf BAu durmiq mYlu gvfie..
nfnk qy jn sohxy ij rqy hir rMg lfie..52.. (pMnf 1380)
PrIdf pfiV ptolf Dj krI kMblVI pihryEu.
ijnI vysI shu imly syeI qys kryEu.. (pMnf 1383)
kfie ptolf pfVqI kMblVI pihryie..
nfnk Gr hI bYiTaf shu imly jy nIaiq rfis kryie..
(pMnf 1383)
ÌrIdf kflI ijnI n rfivaf DEulI rfvY koie.
kir sfeIN isEu iprhVI rMg nvylf hoie..12.. (pMnf 1378)
PrIdf kflI DEulI sfihb sdf hY jy ko icq kry.
afpxf lfieaf iprm n lgeI jy locY sB koie.
iehu iprm ipaflf Ksk kf jY BfvY qY dyie..13.. (pMnf 1378)
byVf bMiD n sikAu bMDn kI vylf..
Bir srvru jb AUClY qk qrxu duhylf.. (pMnf 794)
jp qp kf bMDu byVulf ijqu lMGih vhylf.
nf srvru nf AUClY aYsf pMQ suhylf.. (pMnf 729)
ry kr grB kuMzl jb afCq AurD iDafn ilv lfgf.
imrqk ipMiz pd nf aihins eyku aigafn su nfgf..
(pMnf 93)
pihlY phrY rYix kY vxjfiraf imqRf hukim pieaf gRBfis..
AurD qpu aMqir kry vxjfiraf imqRf Ksm syqI ardfis..
Ksm syqI ardfis vKfxY AurQ iDafn ilv lfgf..
nf mrjfdu afieaf kil BIqr bfhuV jfsI nfgf..
(pMnf 74-75)
hor vI anykF pRmfx idwqy jf skdy hn pr pusqk df afkfr vwD
irhf hY ies krky dUsry Bfg ivc ilKFgf. BgqF ny bfxI afpxy jIAUNdy jIa jfmy
ivc hI Aucfrn kIqI. DMn gurU nfnk dyv jI afpxy qoN pihly hoey BgqF dI bfxI
aqy smkflI BgqF dI bfxI afp QF-QF qoN ilaf ky poQI (sYNcI) ivc sMBflI aqy
gurgwdI dyx smyN ieh bfxI dIaF sYNcIaF hr gurU sfihb kol vfrI vfrI phuMcdIaF
rhIaF. pMjvyN pfqÈfh kol sYNcIaF mOjUd sn AuhnF ƒ mohn koloN goieMdvfl
sYNcIaF lYx jfx dI koeI loV nhIN sI. gurU dy bcnF dI hukm adUlI krky
gurgwdI qoN vFJy rihx vfilaF dI isÌq gurbfxI ivc ilKx dI pUry gurU ƒ kdy loV
nf peI. ieh khfxI vI JUTI joVI hoeI hY. Bgq bfxI BgqF dy iesy jfmy
ivc ivc AucfrI hoeI ‘‘gurU gRMQ sfihb’’ ivc drj hoeI hY hyT ilKy Èbd
swc dy gvfh hn—
inq AuiT korI gfgir afnY lIpq jIAu sieAu.. qfnf bfnf
kCU n sUJy hir hir rs lpitEu..1.. hmfry kul kEuny rfmu kihE. jb kI
mflf leI inpUqy, qb qy suKu nf BieE..1..rhfAu.. sunhu ijTfnI sunhu idrfnI,
acrj eyku BieEu.. sfq sUq iein muzINey Koey, iehu muzIaf ikEu nf
muieEu..2.. srb suKf kf eyku hir suafmI, so guir nfmu dieE.. sMq
pRhlfd kI pYj ijin rfKI, hrnfKÈ nKu ibdirE..3.. Gr ky dyv ipqr kI CozI,
gur ko Èbd lieE.. khq kbIr, sgl pfp KMznu, sMqh lY AuDirE.. (pMnf
856)
mF dy iglHy iÈkvy ibafn kIqy hn. Bgq jI afp mflf dy
sKq ivroDI sn. koeI mflf kol nhIN sI. mF guwsy iglHy krdI rihMdI hY
ik jdoN dI iesny mflf PVI hY. Gr ivc koeI suwK nhIN vyiKaf. ikAuNik
ivroDI hmyÈF vDf ky gwl krdy hn. hux vI jy koeI iËafdf gurU dI hËUrI
ivc rhy qF keI ivroDI kih idMdy hn ieh qF sfrf idn gurU nfnk dIaF lwqF nfl
icMbiVaf rihMdf hY. kI Auhny gurU nfnk dIaF lwqF hwQF ivc PVIaF hoeIaF
hn?
dfirdu dyiK sB ko hsY, aYsI dsf hmfrI.. (pMnf 851)
Bujf bFiD iBlf kir zfirE..
hsqI kRoD mUMz mih mfirAu..
hsiq Bfg kY cIsf mfrY.. ieaf mUriq kY hEu bilhfrY..
afih myry Tfkur qmrf joru.. kfjI bikbo hsqI qoru..2..rhfAu..
ry mhfvq quJu zfrEu kfit.. iesih qurfvhu Gflhu sfit..
hsiq n qorY DrY iDafnu.. vfkY irdY bsY Bgvfnu..
ikaf aprfDu sMq hY kInf.. bFiD pot kuMcru kEu dInf..
kuMcr pot lY lY nmskfrY.. bUJI nfhI kfjI aMiDafrY..
qIin bfr pqIaf Bir lInf.. mn kToru ajhU n pqInf..
kih kbIr hmrf goibMd.. cEuQy pd mih jn kI ijMdu..
(pMnf 870-71)
goNz:-
qUty qfgy inKutI pfin.. duafr AUpir iJlkfvih kfn..
kUc ibcfry PUey Pfl.. ieaf muMzIaf isir ciZbo kfl..
iehu muMzIaf sgl dRb KoeI.. afvq jfq nfk sr hoeI..rhfAu..
qurI nfir kI CozI bfqf.. rfm nfm vfkf mn rfqf..
lirkI lirkn KYbo nfih.. muMzIan anidnu Dfpy jfih..2..
iek duie mMdir iek duie bft.. hm kEu sfQru Aun kEu Kft..
mUz plois kmr biD poQI.. hm kEu cfbnu Eun kAu rotI..3..
muMzIaf muMzIaf hUey eyk.. ey muMzIaf bUzq kI tyk..
suin aMDlI loeI bypIr.. ien muMzIain Bij srij kbIr..
..437..6.. (pMnf 871)
iblfvlu goNz
afju nfmy bITlu dyiKaf, mUrK ko smJfAU ry..rhfAu..
pFzy qumrI gfieqRI loDy kf Kyq KfqI QI..
lY kir Tygf tgrI qorI lFgq lFgq jfqI QI..
pfzy qumrf mhfdyEu.. DEuly bld ciVaf afvq dyiKaf Qf..
modI ky Gr Kfxf pfkf vf kf lVkf mfiraf Qf..
pfzy qumrf rfm cMd so BI afvq dyiKaf Qf..
rfvn syqI srbr hoeI Gr kI joie gvfeI QI..
ihMdU aMnf qurkU kfxf..
duhF qy igafnI isafxf..
ihMdU pUjy dyhurf muslmfnu msIiq..
nfmy soeI syivaf jh dyhurf n msIiq.. (pMnf 874)
jEu qUM bfhmx bfhmxI jfieaf..
qEu afn bft kfhy nhI afieaf.. (pMnf 324)
nfmf kfhY iqlocnf muK qy rfm sMBfl..
hfiQ pfEu kr kfm sB cIqu inrMjn nfil.. (pMnf 1375)
so hor vI keI Èbd ilKy jf skdy hn. BgqF ny ieh bfxI
iesy jfmy ivc AucfrI aqy iehI gurbfxI ‘‘gurU gRMQ sfihb’ ‘c drj hY.
so siqkfrXog BgqF, BwtF aqy swqf blvMzf ƒ ÈrDf hIx dws ky
BfeI rxDIr isMG ny iswK ihridaF ‘qy krfrI swt mfrI hY.