.

sMqF dy kOqk[[?

(Bfg pihlf, iksLq nM: 04)

BfeI suKivMdr isMG 'sBrf'

gurduafiraF dI syvf qy iekoqrIaF kIqIaF Kflsf jIvn ivc ilKIaF hn

ivcfru—iekoqrI kihMdy 101 aKMz pfT ƒ. ieh iekoqrIaF bRfhmxI mwq hY. ieho ijhIaF iekoqrIaF vfsqy iswK mwq ivc koeI QF nhIN hY. iswK ny gurbfxI ƒ pVHnf, suxnf, smJxf, mMnxf, kmfAuxf vI hY. ieh iekoqrIaF nhIN krnIaF aqy nf hI krfAuxIaF hn. iswK ny gurU df bcn ihrdy ivc vsfAuxf hY. mMqRrtn pfT nhIN krnf. ies bfry iesy pusqk ivc ipwCy KuwlHI ivcfr ho cuwkIhY.

‘‘sRI gurU gRMQ sfihb jI’’ dy mMglF dI syvf

purfqn srUpF ivc mMgl ies qrHF hY.

ÅÆ siqgur pRsfid.. afsf mhlf 1

tksfl ny kI syvf kIqI?

afsf mhlf 1 .. ÅÆ siqgur pRsfid..

pfTk jn afp PYslf kr skdy hn AuWprlf shI hY ikAuNik pRmfqmf pihlF bfkI sB bfad ivc. gurU ny pRmfqmf ƒ pihlF rwiKaf hY. mMglF dy sMbMD ivc tksfl ny syvf nhIN kIqI kusyvf kIqI hY. tksfl ny ieQy aKMz sMpt pfTF dI gwl vI kIqI hY jo srfsr glq hY. gurmiq ivc sMpt pfT vfsqy koeI QF nhIN hY. BfeI kfnH isMG nfBf ny vI gurmiq mfrqMz ivc iËkr kIqf hY ik sMpt pfTF df iswK mwq ivc koeI ivDfn nhIN hY. ies bfry awgy cwl ky hor vI ivcfr kIqI jfvygI. Éflsf jIvn dy pMnf 145 ‘qy jo igafnI suMdr isMG iBMzrF vfilaF df Brf sMq ieMdr isMG iliKaf hY ies bfry tksflI pusqk ‘iBMzrF vfly’ ivcoN mYN Éud piVHaf hY pMnf Xfd nhIN hY. ik ieh sMq ieMdr isMG ikhf krdy sI ik aY lAu BfeI iek puVI lY jfAu quhfnUM kdy duwK nhIN lwgygf. ieh puVI idMdy sI ‘‘pr kf burf n rfKhu cIiq.. qum kEu duKu nhI BfeI mIqu..’’ puVIaF vMzdy rhy dUijaF ƒ afp iek vI puVI nhIN KfDI. jdoN igafnI gurbcn isMG ny igafnI krqfr isMG ƒ tksflI pwg idwqI qF sMq ieMdr isMG, eIrKf dI awg ivc mc AuWiTaf iehny mfJy mflvy df svfl pf idwqf. ies sMq dy aMdroN mfJy mflvy dI kMD nf twutI. igafnI krqfr isMG ƒ pwg bwJx lwgI qF iesny krqfr isMG ƒ iek kmry aMdr dy ky bfhr ijMdrf lf idwqf qy ikhf ik jfh afpxy ipMz BUry kohny jf ky mwkI goz, ieQy sMq bxn dy supny nf lY. qF AuQy pwg Dwky nfl igafnI mohx isMG ƒ bMnH idwqI. sMq qfrf isMG srhflI aqy sMq sohx isMG sur isMG vfilaF ny rfeIPlF iljf ky nfl hor isMG lY ky, ijMdrf qoV ky igafnI krqfr isMG ƒ aMdroN kwiZaf. tksflIaF dy kihx muqfbk sIny bsIny cwlI afAuNdI tksfl df sInf iehnF aKOqI sMqF ny afpxy hwQIN lIro lIr kr idwqf. ieh iËkr ipwCy vI af cuwkf hY.

igafnI gurbcn isMG df afÉrI suafsF qk afpxy dyh srIr nfloN moh nf tuwtf ikAuNik Éflsf jIvn pMnf 144 ‘qy iliKaf hY ik sfzy srIr df sskfr pfqflpurI sfihb krnf. gur Purmfn hY:

‘‘jy koAu imrqk kAu cMdn cVfvY..

Aus qy khhu kvn Pl pfvY..

jy imrqk kAu ibstf mfih rulfeI..

qf imrqk kf ikaf Git jfeI..’’ (pMnf 1160)

sMq krqfr isMG ny bVIaF muÈklF df sfhmxf krky imrqk srIr ƒ pfqflpur sfihb KiVHaf aqy AuQy sMskfr kIqf. ihMdU mwq vflf Pokf krm kFz igafnI gurbcn isMG ny mrdy dm qk nhIN Cwizaf. ieQy hor vI bhuq kuJ ilKx Xog hY pr sMKyp kr irhf hF. ies pusqk dy hor af rhy BfgF ivc Auh vI ilK idaFgf.

tksflI gurmiq rihq mirXfdf

ijvyN awjklH dy cuMc igafnI vI kyvl ivvhfrk ivwidaf dIaF pusqkF pVH pVH ky bRhm ivwidaf qoN ibnHf QoQy aqy KflHI rih jFdy hn ikAuNik Auh BfAu, BgqI qy ismrn qoN KflHI huMdy hn mn qfrU mlfh dI inafeIN hn. afp kmfeI nhIN krdy prMqU dUijaF ƒ hI AupdyÈ dyx jogy hn.

piV piV gzI ldIah piV piV BrIaih sfQ..

piV piV byVI pfeIaY piV piV gzIaih Kfq..

pVIaih jyqy brs brs pVIaih jyqy mfs..

pVIaY jyqI afrjf pVIaih jyqy sfs..

nfnk lyKY iek gl horu hAumY JKxf JfK.. (pMnf 467)

(Éflsf jIvn pMnf 194)

ivcfr—pihly pfqÈfh dy nfl rhy BfeI mrdfnf jI qoN lY ky bMdf isMG bhfdr jI dy nfl rhy isMGF qk krIb 250 sfl iksy iek vI isMG ny afpxy nfm nfl sMq awKr nhIN lwgx idwqf. kI Auh sfry cuMc igafnI sn? kI Auh sfry bRhm ivwidaf qoN KflI sn. gurmiq dy iPlfsPr ivafiKafkfr BfeI gurdfs jI bRhm ivwidaf qoN KflHI sn? bMd bMd ktfAux vfly, crKVIaF ‘qy cVHn vfly, Kopry lhfAux vfly, afiraF nfl cIry jfx vfly, AubldIaF dygF ivc Aublx vfly, sIinaF ivc brÈy aqy golIaF Kfx vfly, jMzF nfl bMnH ky sfVy jfx vfly, morcy lf ky gwzIaF rokx vfly, bwicaF dy toty krf ky JolIaF ivc pvfAux vfly, hor vI ÈhId iswdkI iswK kI cuMc igafnI sn? kI Auh bRhm ivwidaf qoN KflHI sn?

kI ieh tksflI aqy hor aKOqI bRhm igafnI bRfhmxI Poky krm kFzF ƒ gurmiq dwsx vfly, bRfhmx vFgUM awKF mIt ky iqMnf lokF dI soJI hox dy dfavy krn vfly, ibnHF ikRq kIiqaF, pUjf dy Dn ‘qy plx vfly, icwty kwpVy pf ky, plMiGaF ‘qy bYT ky bgul smfDIaF dy idKfvy krn vfly, lokF ƒ svrgF dy lflc aqy nrkF dy zr pf ky luwtx vfly, koeI gVveI hwQ DvfAux vflf qy koeI tuwk KvfAux vflf qy koeI plMGf ivCfAux vflf, gurbfxI df mMqR rUp pfT krn aqy krvfAux vfly, gurU pRmfqmf nfl vI pfTF dIaF igxqIaF ihsfb-ikqfb krn vfly, ‘‘DMn gurU gRMQ sfihb’’ dy ÈrIk bx ky afpxI pUjf krvfAux vfly, ieh bRhmigafnI hn? kdficq nhIN! ieh qF ies lok df igafn vI nhIN rwKdy, pRlok df ikwQy? ieh qF afqmf df igafn vI nhIN rwKdy. pRmfqmf df ikwQy? ieh ‘‘piV piV gzI ldIaih::: vflf Èbd, iehnF krmkFzIaF ‘qy hI Zukdf hY ijhVy aKMz pfTF dIaF iekoqrIaF (rmfiex dy pfTF dIaF iekoqrIaF dI qrj ‘qy) krfAux vflyy, krn vfly, ibnHF smiJaF, mMinaF 30-30 bfxIaF, df inwqnym krn vfly, ihMdU bRfhmxI mMqrF vFg svf svf lwK jpu, jfpu aqy mUl mMqr df pfT krn vfly, Ëbfn ieMj cldI ijvyN mÈIn cldI hY koeI pqf nhIN kI pVH rhy hn kI bol rhy hn kI lMG igaf kI af igaf, iDafn ikqy, bfxI ikqy, afp ikqy, mn ikqy, arQ ikqy, Bfv ikqy, gurmiq iswDFq ‘‘piVaY nfhI Bydu buiJaf pfvxf..’’ ƒ pfsy krky sMq bRhm igafnI 108, 1008 aqy hor keI kuJ bxy iPrdy hn, so ieh piV piV:::vflf Èbd iehnF ‘qy pUrf Zukdf hY.

iswK ivdvfn ijnHF ikRq kfr kridaF hoieaf afpxy GroN pRÈfdf Ck ky sfrf jIvn gurbfxI Koj, suxn, smJx, mMnx aqy kmfAux ‘qy lf idwqf kihx qoN Bfv pRo: sfihb isMG jI. sfrI iËMdgI gurU gRMQ sfihb dy dfs bx ky rhy afpxy nfm dy nfl sMq qF kI igafnI awKr qk vI nf lfieaf. ‘‘hoin nËIik Kudfie dY Byqu nf iksY dyin..’’ (pMnf 1384) gurvfk ‘qy pihrf idwqf. bRfhmxI krm kFzF df sdf KMzn krdy rhy. jy anpVH sfD ijnHF ƒ gurmiq df A a vI nhIN afAuNdf Auh bRhm igafnI khf skdy hn qF purfxy pVHy ilKy PH.-D sfihb isMG ikAuN nhIN sI khf skdy, pr AuhnF sdf gurU ky bcn ƒ sfhmxy rwiKaf, sfrI iËMdgI gurmiq iswDFqF dI pihrydfrI krdy rhy, koeI prpMc koeI zyrf nhIN clfieaf. AuhnF dI sB qoN vwzI Gflxf gurbfxI ivafkrx anusfr ‘‘DMn gurU gRMQ sfihb jI’’ df tIkf drpx jo AuhnF 36 sfl imhnq krky iliKaf. ieh AuhnF dI mhfn dyx hY. iswK kOm pRqI. ÌrIdkotIaF df tIkf aqy hor vI jo tIky hn Auh bRfhmxI mwq vflIaF sfKIaF nfl Bry pey hn. bRfhmxI mwqF vfilaF tIikaF ny hI bhuqy iswKF ƒ kysDfrI ihMdU aqy kCihrfDfrI ihMdU bxf ky rwK idwqf hY. ieh kCihrfDfrI ihMdU hI awj qwq gurmiq dI gwl krn vfilaF ƒ cuMc igafnI aqy nfsiqk kih rhy hn. ihMdU mwq df iÈkfr hoeI kOm ny pRo: sfihb isMG ƒ koeI siqkfr nhIN idwqf. ijMnf icr iswwK kOm swc bolx vfilaF df siqkfr nhIN krdI, ies qoN vI BYVI hflq ho jfvygI. krIb iek qoN zyZ sfl pihlF iek tksflI sMq gurjIq isMG ny aÉbfr ivc mhfn pMQk ÈKÈIaq po: sfihb isMG bfry kubol boly sn qF dfsF ny pihlF 60 sÌy df iek ilKqI pwqr aqy iPr Ausdf jvfb afAux ‘qy Aus jvfb ivc 98 sÌy df pwqr Byijaf. pfTk, ies bfry tksflI sMq gurjIq isMG gohfvr qoN pqf kr lYx qF ibhqr hovygf.

ies qoN bfad kMvr ajIq isMG pitaflf ny sfzy iek pwqr dy AuWqr ivc pRo: sfihb isMG dy iKlfÌ kuJ iliKaf, dfs ny awgoN AuWqr ivc jo ilK ky Byijaf Auh vI Aus qoN hI puwC lYxf. ilKqI kfpIaF myry kol hn.

so jy ieh pRo: sfihb isMG, ipRM: gMgf isMG, Bfg isMG, pRo: gurmuK isMG, igafn idwq isMG, ipRM: hrBjn isMG, BfeI kfnH isMG nfBf, zf: krqfr isMG jI, pRo: joD isMG afid ivdvfn nf huMdy qF gurduafry vI hux qk ihMdU mMdrF dI Èkl Dfrn kr jFdy aqy ieh aKOqI bRhm igafnI twl KVkfAuNdy nËr afAuNdy. iehnF ivdvfnF aqy hor swc Èumf qoN kurbfn ho jfx vfly iswK pRvfinaF ny gurbfxI Koj aqy gurmiq iswDFqF df pRcfr kIqf krky ieMnf ku bcf hoieaf hY ajy vI iswKF dy kyNdrI asQfn hirmMdr sfihb aqy qÉqF aMdr ihMdU rIqIaF pRclq hn. jy ieh bRfhmxI krm kFzF ƒ gurmiq dwsx vfly, pRcfrn vfly ieh aKOqI sfD nf huMdy qF dunIaF dy iksy iek vI gurduafry aMdr iek vI ihMdU rIqI nf huMdI. iehnF sfDF ny iswKF ƒ iehnF Poky krm kFzF qoN AuWpr nhIN AuWTx idwqf. iehnF sfDF aqy iswK ivdvfnF df jfp ismrn krn df qrIkf vI vwK-vwK hY. gurU kI bfxI (bcn) ‘qy Brosf rwKx vfly KojI ivdvfn ny jdoN bcn piVHaf ‘‘lflc Cozhu aMiDho lflic duKu BfrI..’’ (pMnf 419) ivcfiraf ik gurU jI lflc Cwzx vfsqy kih rhy hn qF muV lflc vwl Jfky vI nhIN. ies df mqlb ieh nhIN ik Bory ivc vVH ky bYT gey qy kih idwqf ik asIN qF lflc CwzI bYTy hF. dunIaF ivc rihMidaF hoieaF ikRq kfr kridaF hoieaF sdf gurU ky bcn ‘qy pihrf idwqf ik pYsy vfsqy iksy nfl DoKf nhIN krnf, Cl-kpt krky pyt nhIN pflxf ieh ismrn hY, jp hY. dUjy pfsy sfDF df jfp ismrn. icwty kwpVy pf ky, iek mflf glH ivc, iek hwQ ivc, zyry bxf ky bYTy hn plMiGaf ‘qy cVH ky, afp vI ivhlV qy nfl cyly vI ivhlV, rwKy hoey hn. mobfiel Ìon jybF ivc hn. jd iksy df Ìon afAuNdf hY qF gurU Pqih bulfAux dI QF nmskfr krdy hn. keI rfeIPlF vI cuwkI iPrdy hn. idKfvy dy jfp idKfvy dIaF mflf. gur PurmfnhY:

‘‘krY duhkrm idKfvY hor..

rfm kI drgh bfDf cor..’’ (pMnf 194)

‘‘ikv kUVy qutY pfil’’ vfly bcn pVH ky hor JUT boldy hn. ‘‘lflc Coizhu’’ vflIaF qukF pVH ky hor lflc krdy hn. AugrfhIaF krky KFdy hn. bwsF ivc tokrIaF lY ky rupeIaf-rupeIaf mMgdy iPrdy hn. ‘‘jo mFgY so BUKf rhY’’ (pMnf 892) vfly gurbcn iehnF ƒ Buwly pey hn. gur Purmfn hY:

‘‘hir hir krih inq kpt kmfvih ihrdf suD n hoeI..’’ (732)

‘‘rfmu rfmu krqf sBu jgu iPrY rfmu n pfieaf jfie..’’ (555)

‘‘KFz mFz kihq jIBo nf svfdu mITo afvY..’’

(BfeI gurdfs jI)

dy kQn muqfibk iehnF sfDF dI hflq mUMh myN rfm rfm bgl myN CurI vflI hY. Drm dy nF ‘qy krm kFz krnf aqy JUT bolxf bhuq vwzf pfp hY. bRfhmx ny JUT ƒ gihxy pvf ky (iÈMgfr ky) boilaf hY. iesy qrHF ieh sfD vI JUT ƒ iÈMgfr ky Drm dy nF ‘qy boldy hn. mwCI dy vpfrIaF vFg hmyÈF jfl aqy kuMzI hwQ ivc rwKdy hn. ijQy mOkf bxdf hY suwtdy ny jfl, lfAuNdy hn kuMzI, hËfrF BolIaF BflIaF sMgqF Ps jFdIaF hn iehnF dy jfl ivc. ijMnf srkfr df nuksfn srkfrI mulfËm krdy hn Enf afm jnqf nhIN krdI. iesy qrHF iswK Drm df bhuq nuksfn Drm dy TykydfrF ny kIqf hY. sfDF dy zyry, vwzy vwzy rfijaF dy mihlF vrgy bxy pey hn pr gurU kI iswKI df mhwl kyvl iek kwKF dI Cn bx ky rih igaf hY. ikwQy geI ienHF sfDF dI bRhm ivwidaf aqy ikwQy geI iehnF dI kmfeI?

Éflsf jIvn ivc mUlmMqr ies qrHF iliKaf hY pMnf 212

ÅÆ siqnfmu krqf purKu inrBEu inrvYr akfl mUriq ajUnI sYBM gur pRsfid..

jpu..

afid scu jugfid scu.. hY BI scu nfnk hosI BI scu..

ivcfr—DMn gurU gRMQ sfihb ivc gurU nfnk dyv jI ieMj ilKdy hn:

ÅÆ siqnfmu krqf purKu inrBEu inrvYr akfl mUriq ajUnI sYBM gurpRsfid..

jpu qF bfxI jpujI sfihb df nfm hY jo mUlmMqr df ihwsf nhIN hY. jpu dy pihly vI do zMzIaF hn bfad ivc vI do zMzIaF hn. tksflIaF ƒ kI hwk hY ik Auh jpu dy pihly vflIaF do zMzIaF lfh dyx? jpu, AuQy gurU srUp ivc ies qrHF iliKaf hY ..jpu.. asIN tksflIaF dy iswK nhIN hF, iswK ‘‘gur gRMQ sfihb’’ dy hF jy jpu mUlmMqr df ihwsf huMdf qF iesdy pu (aONkV) kdy nf huMdf. asIN lohy dy cwkrF AuWqy aqy drbfr sfihb dIaF kMDF ‘qy ilKy ƒ nhIN mMndy asIN ‘gurU gRMQ sfihb’’ ivc iliKaf mMndy hF. drbfr sfihb dI kMD ‘qy qF ieh vI iliKaf hY ieh syvf mhfrfjf rxjIq isMG ny krvfeI. kI ieh vI tksflIaF df mUlmMqr hI hY?

awgy ieh tksflI kihMdy ieh mUlmMqr siqgurU nfnk dyv jI ny sulqfnpur rihx smyN vyeIN ndI duafrf swcKMz ivcoN ilaFdf sI.

(Éflsf jIvn pMnf 214)

ivcfr—vfihgurU dy srgux srUp DMn gurU nfnk dyv jI ‘‘afp nfrfiex klf Dfir jg mih prvirEu.. afid inrMjn hY gurU nfnk Dfr ky mUriq hY jig afieAu anusfr mUlmMqr sdf AuhnF dy kol hI sI. vyeIN ndI ivc tuwbI mfrI aqy iqMn idn lwg gey rwb koloN afAuNidaF. ieh khfxI ilKfrIaF dy idmfÊ dI kfZ hY, ieh swc nhIN hY. jy hfËrf hËUr jfhrf jhUr pRmfqmf qk phuMcx vfsqy ‘gurU nfnk’ ƒ iqMn idn lwgdy hn qF afm bMdf qF arbF sflF ivc vI AuQy nhIN phuMc skdf. aYsf rwb tksflIaF df qF ho skdf hY. pr gurU nfnk dyv aqy gurU dy iswKF df rwb aYsf nhIN ijs koloN phuMcx vfsqy keI idn lwgdy hn. hfËrf hËUr jfhrf ËhUr hY. bhuq kQf vfckF kol gurmiq idRV krn aqy krvfAux vfsqy koeI mYtr nhIN huMdf Auh styjF AuWqy JUTIaF khfxIaF suxf ky tfeIm pfs krI jFdy hn. iek tksflI jsvMq isMG mMjI sfihb vfly ƒ styj ‘qy kMnIN suixaf hY. iek GMtf tfeIm sI Auhdf. mnmwqI khfxIaF suxfeI igaf aqy aÉIr kihMdf ik kQf ivc iek awDI gwl kMm dI huMdI hY bfkI qF kihMdf tfeIm pfs hI huMdf hY. ies krky bhuqy tksflI styË ‘qy JUTIaF khfxIaF suxf ky tfeIm hI pfs krdy rhy hn aqy hux vI kr rhy hn.




.