.

bflf pRIqm aWTvyN pfqsLfh

gurU hirikRsLn sfihb

ipRMsIpl igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI

afgmn- aWTvyN pfqsLfh gurU hirikRsLn sfihb, sWqvyN gurdyv, sRI gurU hirrfey sfihb dy Coty sfihbjLfdy sn. afp qoN vWzy aqy dUjy BRfqf bfbf rfm rfie jI sn. afp dy mfqf jI df nfm ikRsLn kOr aqy afgmn sfvn vdI dWsvIN sMmq 1713 Bfv 7 julfeI sMn 1656 df hY.

gurgWdI pRfpqI- kyvl svf pMj sfl dI bfl Aumr ‘c hI afp 5 kWqk sMmq 1718 muqfbk 6 akqUbr sMn 1661 nMU gurgWdI nMU pRfpq hoey aqy iqMn vYsfK sMmq 1721 muqfbk 30 mfrc sMn 1664 nMU joqI joq smf gey. Aus smyN afp dI sMsfrk afXU kyvl 7 sfl sfZy aWT mhIny sI. iesy krky afp nUM ‘bflf pRIqm’ dy Aupnfm nfl vI Xfd kIqf jFdf hY. bflf pRIqm qoN Bfv hY "Aumr dy ihsfb BFvyN afp ‘bfl Aumr’ jF bflk hI sn pr krnI krky afp ‘pRIqm aqy mfhI’ sn". kmfl qF ieh hY ik ieMnI CotI Aumr ‘c vI afp ijs mhfn krnI nMU pRfpq hoey, Auh apxI imsfl afp hY.

joiq Ehf jugiq sfie- "joiq Ehf jugiq sfie sih kfieaf Pyir pltIaY" (pMnf 966) anusfr afp ny bfl Aumry hI ijs ijLMmyNvfrI nfl ies mhfn pWdvI nMU inBfieaf, sfbq kr idwqf ik ‘gurU srIr nhIN, joiq hY’. afiKr pihly jfmyN qoN hI qF nfl hI nfl iehI gwl smJfeI jf rhI sI. 74 sfl dI ibrD avsQf ‘c qIjy pfqsLfh gurU amrdfs jI Aupr aqy Pyr kyvl svf pMj sfl dI Aumr, jdoN ik afm bwcf ajy qoqlIaF gwlF hI kr irhf hMudf hY, ies pWdvI dI sLfn ‘c koeI PLrk nf afAux dyxf, ies gwl dy pRqwK sbUq hn. spWsLt kIqf ik srIr BfvyN ibrD hovy jF bfl Aumr, gurU joq df Aumr nfl koeI sMbMD nhIN.

rfj drbfr aqy gurU drbfr- ijWQy rosLnI hovy AuQy hnyrf nhIN itWkdf. sWc koloN JUT nMU sdf zWr hI lgdf hY. gurU nfnk pfqsLfh rfhIN ‘sWc Drm’ dy pRkfsL qoN ijWQy afm mnuWK ny suWK df sfh ilaf sI, AuQy nfl hI Drm dy nF hyT icrF qoN PYlfey jf rhy JUT, Pryb, ZoNg, lokF nfl ho rhI luWt Koh aqy jLulm nMgy ho rhy sn. ieh cIjL pRgt huMdI jf rhI sI ik Drm kI hY ‘qy Drm dy nF qy pfKMz kI huMdf hY?

afm qOr qy rfjsLfhI nMU vI Drm kdy cMgf nhIN lgdf. sWcmuwc jykr rfj sWqf-sWc Drm dy afsry cly qF lokF nMU PrjLI surgF-bihsLqF dy supny lYxy hI nf pYx. pr sWcfeI ies dy Ault hY; kfrx-rfjsI vsIilaF afsry vWD qoN vWD pRfpq qfkq, DMn pdfrQ iekWTy krn dI hWvs mnuWK nMU aMnHf aqy jLflm bxf dyNdI hY. ienHF rfjsI lokF aMdr Pokt-idKfvy, vWD cuWkI mn pRcfvy dI BuWK ienHF dI ies hWvs nMU GtFdI nhIN blik keI guxf vWDFdI hY. iehI kfrx hY ik ajyhy lokF nMU vI gurUdrbfr hmysLF hI hAUaf njLr afAuNdf sI. smyN-smyN nfl pYdf hoey rfj sWqf ‘c bYTy ajyhI hvWs BrBUr ibrqI vfly ansrF nUM pihly jfmyN qoN hI sWc df pRkfsL kdy nhIN sI BfAuNdf. ajyhy ansr sdf qoN hI gurUdrbfr nfl KMudkF kWZdy af rhy sn.

pMjvyN jfmyN qIk ieh cMzfl cONkVI apxI crm sImF qy puWjky, lfmbMd vI ho cuWkI sI. iesy df nqIjf sI pMjvyN pfqsLfh dI qsIhy BrBUr sLhfdq. ajyhIaF nIc buWDI sLkqIaF, qyjLI nfl PYl rhy isWKI dy pRkfsL df bIj nfs huMdf dyKxf cfhMudIaF sn aqy nfl hI ienHF dI koisLsL rhI sI, afid bIV dI sMpfdnF smyN rokF pfAuxIaf.

AunHF dIaF ieh iGnfAuxIaF hrkqF nf kdy isry cVH skdIaF sn aqy nf hI cVH skIaF. blik ies sfry df Aultf asr hoieaf. gurU pfqsLfh rfhIN idWqf jf irhf, sWc df sunyhf qF Dur df pRogrfm sI. ies vfDy ‘c qf akfl purKu dI apxI bKisLsL vI sLfml sI. lokfeI qF ies jIvn jfc nMU idn dIvIN apxf ky ies dI TMzk mfx rhI sI, iesy df nqIjf irhf ik ivroDIaF nMU hmysLF mUMh dI hI KfxI pYNdI.

pMjvyN pfqsLfh dI mhfn sLhfdq df ivroDIaF leI Aultf asr hoieaf. CyvyN pfqsLfh ny kOm nMU ajyhf jWQybMd kIqf ijs df vWzf sbUq akflbuMgy dI kfiemI aqy hkUmq nfl cfr jMgF sn. ienHF cohF jMgF ‘c CyvyN pfqsLfh ny ijWq pRfpq kIqI aqy isWKF dy hONsilaF nMU cfr cMn lgy. dUjy pfsy ienHF jMgF ‘c isWKF dI mhfn ijWq kfrx hkUmq aqy ivroDIaF dI nINd vI hrfm ho geI.

isWK ieiqhfs dI AuWkf sMBfl nhIN hoeI, ies df vWzf kfrx hY ik Aus vWkq Bfrq ‘c ieiqhfs ilKx df irvfj hI nhIN sI. ieh irvfj qF mgroN jf ky aMgRyjLF ny pfieaf. iPLr vI jo kuJ vI tUkF imldIaF hn AunHF qoN isWtf inkldf hY:

1[ hkUmq Aupr Cf cuWky muqWasbI molfxy-kfjLI aqy gurUdrbfr ivroDI bRfhmx vrg hkUmq ‘c pUrI qrHF GuspYT kIqI bYTf sI. hux qIk, pMjvyN pfqsLfh dI qsIhy BrpUr sLhfdWq aqy CyvyN pfqsLfh dy smyN hkUmq nfl isWDIaF jMgF df nqIjf vI Auh sfry dyK cuWky sn.

2[ ienHF hflfqF ‘c isWKF dI lokpRIaqf bhuq vDI sI. sWc dI afvfjL qyjLI nfl PYlI sI. hkUmq ‘qy Aus dy hWQ ToikaF nMU bdly ‘c imlI sI bdnfmI, iglHfnI.

3[ ieh vI sWcfeI hY ik hkUmq ‘c kyvl jnUMnIaF jF hWQToikaF df hI glbf nhIN sI. blik AuQy ieWk vWzf qWbkf gurUdrbfr nfl ipafr krn vflf vI sI ijnHF ivcoN anykF sWc dy pujfrI aqy kWdrdfn sdf qoN mOjUd sn.

4[ sLfhjLfdf muajLm mrn kMzy sI, Bfrq dy sfry dvfKfny iek pfsy rih gey, aMq dvfeI imlI qF gurU hirrfey pfqsLfh dy dvfKfny ivcoN. ies sWcfeI ny vI gurUdrbfr dI vizafeI nMU cfr cMn lfey sn. jnUMnIaF leI gurUdrbfr nfl koeI isWDI hrkq krn ‘c ieh vI ieWk vWzI rukfvt sI.

5[ gWdI pRfpqI leI apxy hI ipAu nMU kYd krnf aqy kYd ‘c hI AusdI mOq; apxy hI mF jfey iqMn BrfvF df kWql-iPLr ies kqlyafm leI AunHF dy ihmfieqI hjLfrF muslmfn PLOjF ‘qy aPLsrF df vI kqlyafm; aOrMgjLyb leI vWzI bdnfmI df kfrx bxy sn. sLfied ies kfrn vI Auh koeI hor bKyVf nhIN sI KVf krnf cfhMudf. Ausdf insLfnf kyvl ihMdUaF Aupr vWD qoN vWD jLulm krky apxy afp nMu cMgf muslmfn sfbq krnf hI sI. isWKF nfl ies jLulm df hI koeI sMbMD nhIN sI.

6[ dUr-drsLI CyvyN pfqsLfh ny joqI smfAux smyN 2200 sLsqRDfrI GoVsvfr PLOjF vI pWkIaF kfiem kr idWqIaF sn. gurgWdI soNpx smyN ienHF PLOjF nUM sWqvyN pfqsLfh dy spurd kIqf ‘qy nfl ihdfieq kIqI-ijWQoN qIk ho sky jMg nMU tfilaf jfey. dUjf-jdoN qIk hkUmq jLulm df rsqf nf CWzy, jLflm bfdsLfh dy mWQy nhIN lgxf. gurUdr qy ‘mlyC’ dy arQ ‘muslmfn’ nhIN, blik ‘mlIn buWDI jLflm’ hn.

7[ iek qrIky CyvyN pqsLfh rfhIN ieh hukm, gurUdrbfr vloN Aus smyN dI jLflm ‘qy dirMdgI BrpUr hkUmq ivruD nf-imlvrqn lihr (Non Coapration Movement) df hI aYlfn sI. ieh ielfn mUl rUp ‘c isWDI jMg qoN vWzI ihMmq df kMm sI. Bfrq dy ieiqhfs ‘c, ieh apxy afp ‘c jLulm ivruD, nf-imlvrqn lihr df arMB sI, ijhVf iesqoN pihlF kdy iksy nhIN sI vriqaf. ies qrHF sWqvyN ‘qy aWTvyN pfqsLfh smyN apxy afp ‘c ieh iek hor vWzy ieimiqhfn df smF sI.

8[ jnUMnIaf-ivroDIaf leI gurUdr dI inWq vWD rhI qfkq asih sI. ies leI aMdroN hkUmq dI nIXq gurUdrbfr leI iksy qrHF vI cMgI nhIN sI. ikAuNik ieslfm dy PYlfAux df ijhVf kMm hkUmq jLulm DWky nfl vI isry nhIN sI cVHf skdI, lokfeI vfho dfhI isWKI ‘c apxy afp KusLI nfl afp pRvysL kr rhI sI.

idWlI qoN bulfvf- ieh kuJ kfrx sn, jdoN aOrMgjLyb ny gurU hirrfey sfihb nUM idWlI bulf Byijaf qF gurdyv ny Ausdy ies hukm nMU TuWkrf idWqf. aMq jykr glbfq krnI jLrUrI vI smJI qF afpxy vWzy sfihbjfdy rfmrfie nMU kuWJ ihdfieqF dy ky Byj idWqf pr apxy imlx qoN iPr vI ienkfr kr idWqf. ies glbfq df mWqlb iksy qrHF vI hkUmq nfl imlvrqn nhIN, blik apxy pWK nMU spWsLt krnf aqy ivroDI nUM AusdI glqI dy suDfr leI mOkf dyxf sI.

iesdy Ault idWlI ‘c bfbf rfmrfie, srkfrI asr rsUK-cfplUsI aqy dbfa ‘c af ky apxy kWdmF qoN iQWVk gey. bfdsLfhI KusLfmd df ieQoN qIk isLkfr ho gey ik jdoN afp qoN suafl kIqf igaf-gurU nfnk pfqsLfh ny "imtI muslmfn kI pyVY peI kuimÙafr" (pM:466) ikAuN iliKaf hY qF ies pMkqI df sWc smJfAux dI QfvyN, kih idWqf AuQy qF ‘imtI byeImfn kI’ iliKaf hY. ies Auqr qo sWqvyN pfqsLfh sfhmxy do glF spWsLt sn, pihlI- gurbfxI ‘c iksy qrHF dI vI adlf bdlI df iksy nMU koeI hWk nhIN BfvyN ik Auh koeI vI ikAuN nf hovy. ieQy hI dyK lvo, kyvl iek lPLjL dI qbdIlI nfl gurbfxI df pUrf isDFq hI tuWt irhf shY. dUjf- ajyhf iQWVkxF gurUdrbfr vloN ies nf-imlvrqn lihr df vI AylMÕx sI. pfqsLfh ny mhfn idRVqf df sbUq idMdy hoey, AuWkf ilhfjL nhIN-lWKqy-ijgr nMU vI Cyk idWqf.

rfjf jYisMG ‘qy sMgqF dI bynqI qy idWlI afAuxf- AupRokq Gtxf sWqvyN jfmyN smyN hoeI, pr aWj gurU joq qF ‘bflk jfmy’ ‘c sI, idRVqf ‘c kmI nhIN afeI. ieMny dWbdby vflI jLflm hkUmq ijsqoN vWzy-vWzy nfZU KF vI QWr-QWr kMbdy sn. gurU hirikRsLn sfihb nMU jdoN aOrMgjyb df sWdf imilaf qF afp ny vI Ausy hI idRVqf nfl TuWkrf idWqf, ies jurWq df aMdfjLf lfAuxf sOKf nhIN. vyrvy af cuWky hn ik, hkUmq vI isWDI tWkr qoN pRhyjL kr rhI sI. srkfrI drbfry ivcoN imrjLf rfjf jY isMG ny apxy ijLMmy ilaf ik Auh gurU pfqsLfh dI imlxI, bfdsLfh nfl krvf dyvygf. Ausny, idWlI dI sMgq vloN pfqsLfh nMU idWlI afAux leI bynqI kIqI. dIvfn prsrfm nUM 50 GoVsvfrF smyq ByijaF ‘qy hukm kIqf ik gurdyv nMU bVy siqkfr nfl pflkI ‘c ibTf ky idWlI ilaFdf jfvy. pfqsLfh idWlI dIaF sMgqF dy bulfvy qy kIrqpur sfihb qoN cl pey, BfrI igxqI ‘c sMgqf nfl sn. idWlI kUc kfrx, sMgqf nMU qoKlf sI pr pfqsLfh ny sB ny qsWlI idWqI, aMbfly qoN sMgqF dy vWzy ih‘sy nMU vfps Byj idWqf. kuJ ieiqhfskfrF ny ies nMU gurdyv dI igRPqfrI iliKaf hY jo TIk nhIN. pfqsLfh rfhIN rsqy ‘c AupRMq idWlLI puWjky vI isWK Drm df pRcfr qy lok syvf leI zWty rihxf, aOrMgjLyb dy sdy nUM idWlI afky vI idRVqf nfl TuWkrf dyxf, sWcfeI nUM pRgt krdy hn.

pMjoKVf- kIrqpur qoN idWlI afAuNdy, rsqy ‘c afp sMgqF smyq kurUKyqr phMucy. aj vI ieh sQfn krmkFzF df gVH hY. bRfhmx aqy AunHF dy mudWeIaF ny gl PYlfeI-‘cMgf gurU hY, nf dfn puMn, nf iesLnfn. aKvfAuNdy hn, hirikRsLn. ikRsLn ny gIqf AucfrI sI, ieh qF gIqf dy arQ hI kr dyx’. pMzq lfl cMd AunHF df mohrI sI, gl pfqsLfh qIk pujI. pfqsLfh ny pMzq nMU smJfieaf, "pMzq jI! smrwQf df mWqlb mr cuWkIaF BfsLfvF dy arQ krnf nhIN, Auh dUjI qrHF dI ivWdvqf hY. gurU dI smRQf qF mnuWKf jIvn nUM iswDy rfh qy lfAuxf aqy Aus ivcoN aigafnqf df nfs krnf huMdf hY. gurU nfnk sfihb ny iesy leI gurbfxI iksy sfihqk BfsLf ‘c nhIN blik lok BfsLf ‘c rcI hY". dUjy pfsy pMizq qF sI hI KOtI nIXq df, jdoN KYVy hI pY igaf qF pfqsLfh ny hukm kIqf "pMizq jI! ieh gurU nfnk df dr hY, qusIN sMgqF ivcoN iksy nMU vI lY afvo, gIqf dy arQ vI krvf dyvFgy"

pMzq ny soicaf, ies nfl gurUdrbfr dI iKWlI AuzfAux df vDIaf mOkf hYy. Aus jLmfny ‘c vihMgI nfl jl iplfAux vfilaF nUM iJAUr ikhf jFdf sI aqy sMgqF ivWckfr vI vihMgI nfl hI jl iplfAux dI syvf huMdI sI. pMzq igaf aqy sMgqF ‘c jl dI syvf kr rhy iek isWK ‘BfeI CWjU’ nMU pWkV ilafieaf. Ausdf iKafl sI ieh anpVH iJAUr hY afiKr iesny gIqf dy arQ kI krny hn? CWjU hr smyN sMgqF dI jl iplfAux dI syvf ‘c lgf rihMdf aqy nfl-nfl bfxI gux-guxfAuNdf rihNdf sI. iesqrHF Aus df suBfa bx cuWkf sI ik hr smyN bfxI df pfT krdy iksy nfl bhuqI glbfq nhIN sI krdf. iesy kfrn AusdI aWl vI guMgf ‘qy bihrf (bolf) hI pY cuWkI dI sI.

CWjU, gurUdrbfr ‘c afieaf qF pfqsLfh ny myhr dI njLr krky Ausdy isr Aupr CVI rK idWqI. CWjU ny gurU kIaF sMgqf ivWckfr, pMzq rfhI puWCy gIqf dy slokF dy arQ kr idWqy. sLrfrqIaF ‘qy krmkFzI bRfhmxF nMU ieQy vI mMUh dI KfxI peI blik pfqsLfh df jWs hor PYilaf. ieQoN ieh vI sfbq huMdf hY Aus smy vWzy-vWzy pVHY ilKy vI gurU dr qy hr qrHF dIaF syvfvF qy mfx krdy sn.

idlI ‘c bMglf sfihb ‘qy cubWcf sfihb- idWlI phMuc ky rfjf jY isMG ny afpxy bMgly ‘c qy ijWQy aWjkl gurduafrf bMglf sfihb-idWlLI hY Auqfrf krvfieaf. kmfl dI juWrq qF ieh hY ik idWlI phMuc ky vI gurdyv ny bfdsLfh nMU imlx qoN sfP ienkfr kr idWqf. idWlI puwjx qy byaMq sMgqF pfqsLfh dy drsLnF nMu AumWz peIaF, anykF ny pfhul lY ky isWK Drm ‘c pRvysL kIqf. pRvysL krn vfilaF dI BIV ieMnI ijLafdf sI ik gurU jI ny iek cuWbcy ‘c jl puaf ky bfxI df pfT kIqf aqy aiBlfsLIaF nUM pfhul CWkfeI. cyqy rhy! pihly pfqsLfh qoN pfhul CWkfAyx df nIXm ‘KMzy dI pfhul’ nhIN blik ‘crx pfhul’ hI sI. mWqlb AuhI sI jo aj hY Bfv aiBlfsLI bIbI jF vIr nUM bfxI dy crxF nfl joVxf. jigafsU nUM bfxI isiKaf ‘c apxy jIvn nUM smrpx df afdysL dyxf.

sMNn 1699 dI ivsfKI qoN jdoN ieh syvf pfhul pRfpq pMj ipafiraF dy rUp ‘c dsmysL jI ny pMQ nUM dy idWqI qF iesdf ZMg bdl igaf. KMzy bfty nfl iqafr hox kfrn ies df nF "crxpfhul qoN KMzy dI pfhul" ho igaf. ieQy iek hor gl ivsLysL iDafn mMgdI hY, pYr Do ky ipafAux vflf dUsLq nIXm isWK Drm ‘c kdy vI nhIN sI ieQy crx pfhul df ieko hI mWqlb sI ‘jigafsU dy jIvn nUM bfxI dy crxF nfl joVxf’. ieQy isWK Drm df asr rsUK hor keI guxf vWD igaf aqy gurdyv vloN ielfnI hkUmq nfl nf-imlvrqn lihr vI Ausy qrHF hI kfiem rhI. ‘bflk gurU’ dy BulyKy gurUdrbfr dy ijs pRBfv nMU Kqm krn leI aOrMgjLyb supny lY irhf sI, pfqsLfh dI idWlI PyrI AusnUM hor vI mihMgI peI.

rfxI dI insLf krfAuxI- idWlI puWjx qy rfjf jY isMG dI rfxI nMU qoKlf hoieaf, ieMnf Cotf bflk, gurU ikvyN ho skdf hY, iesnMU ajy kfhdI smJ? jy smJ hY qF mYnMU hI ZUMZ ky dWs dyx ik suafgq krn vfilaF ivc mYN ikWQy hF? aMqrjfmI siqgurU kyvl rfxI dI hI nhIN blik lokfeI ‘coN vI ies BulyKy nUM kWZxf cfhMudy sn ik gurU joq nMU srIr dy pKoN nhIN vficaf jf skdf. gurU pfqsLfh, sfrIaF golIaF, shylIaF aqy bnfvtI bxI hoeI rfxI nMU CWz ky- golI bxI hoeI rfxI kol jf puWjy. iesqrHF anykF dy BulyKy dUr kIqy aqy gurUdr dI vfh vfh hoeI.

rfmrfie nUM dUn aqy srkfrI mWdd- bfdsLfh ny rfmrfie nMU apxf hWQ Tokf bxfky gurUpfqsLfh ivruD vrqx df jWqn kIqf. AusnMU hr qrIky cuWikaf, AusdI mdd kIqI. ijWQy ajkl zyhrfdUn hY, rfmrfey dy ‘zyry’ Bfv itkfa vfsqy AusnUM ‘dUn’ Bfv jfgIr vI Ausdy nF lgvf idWqI. iesy kfrn ielfky nF hI ‘zyhrfdUn’ ho igaf. ies sfry df gurU pfqsLfh jF isWK sMgqF qy AuWkf hI koeI asr nhIN sI. blik pfqsLfh ny rfjf jY isMG rfhIN hkUmq nUM ieh gl pUrI qrHF spWsLt kr idWqI ik gurgWdI ielfhI pRogrfm hY, ies ‘c koeI vI sMsfrk dKl sMBv nhIN.

joqI joq aqy gurgWdI sOpxf- rWb dI krnI, AunHI idnI idWlI ‘c BfrI cyck PuWt peI. gurdyv ap duKI lokF kol Gr-Gr puWjy aqy dWsvMD dI sfrI mfieaf vI lokfeI dI syvf ‘c lf idWqI. ies dy leI byaMq sMgqF vI afp dy nfl sn. cyck CUq dI ibmfrI hY, bflk srIr Aupr iesdf mfrU asr hMudf hY. pfqsLfh ny syyvf dohrfn ies gl dI vI AuWkf pRvfh nhIN kIqI. kuJ ieiqhfskfrF anusfr acfnk iek idn pfqsLfh nMU buKfr cVH igaf aqy buKfr dI qyjLI, cyck ‘c bdl geI. mfqf jI aqy sMgqf ‘c GWbrfht hoeI pr pfqsLfh ny sB nMU DIrj idWqf. gurdyv ny hukm kIqf ‘bfbf bkfly’. ienF arQ BrpUr sLbdF ‘c koeI vWzf Byd sI. ho skdf hY pfqsLfh sMgqF dI prK kr rhy sn jF ieh vI ho skdf hY ik hkUmq nMU tWplf dy ky hkUmq aqy gurUdrbfr ivWckfr kuJ smyN leI ivWQ pfAuxI cfhMudy sn, jF dovyN kfrx sn. pr ieh ieiqhfsk sWcfeI hY ik pihlI apRYl sMn 1664 qoN lYky agsq 1664 qIk lgfqfr pMj mhIny, BulyKf kfiem irhf. aMq nOvyN pfqsLfh ny BfeI mWKn sLfh nUM mfx bKsLky apxy afp nUM pRgt kIqf.

sskfr bflf sfihb idWlI ivKy- kuWJ ieiqhfskfrF anusfr ieh afp df hI hukm sI ik sfzy srIr iqafgx df Byq, sskfr qoN bfd hI Koilaf jfvy aqy sskfr duryzI jgHf qy iljf ky kIqf jfvy. iehI kfrx hY ik afp df sskfr mOjUdf gurduafrf bflf sfihb idWlI dy sQfn qy hoieaf. Aus smyN dy ihsfb nfl ieh sQfn idlI qoN kfPLI bfihr dy ipMzF ‘c afAuNdf sI. ieh vI ho skdf hY ik ies bfry Aus vWkq, gurU kIaF sMgqf df afpxf PLYslf hovy ikAuNik aOrMgjLyb pfqsLfh dy drsLnF leI sfry pfpV vyl irhf sI aqy sMgqF vI pfqsLfh dy srIr nMU vI Aus qoN aWz rWKxf cfhMudIaf hox. kuJ ieiqhfskfrF df mWq ieh vI hY ik afp ny srIr iqafigaf hI bflf sfihb dy sQfn qy sI.

iesy qrHF aWTvyN nfnk nUM cyck inklI vI jF ik nhIN jF iPLr vYsy hI pfqsLfh df ‘joqI joq’ df smfAux df smF sI. kyvl iehI nhIN isWK ieiqhfs bfry anykF lfprvfhIaF hn aqy BrvIN Koj mMgdIaF hn. isWK ieiqhfskfrF nUM ies pfsy ivsLysL iDafn dyx dI loV hY.

asIm idRVqf- jy gurU pfqsLfh dI sMsfrk Aumr df ihsfb lfieaf jfvy qF bMdf soc vI nhIN skdf, sfbq ho jFdf hY ik gurU joq df qfluWk srIr dy ivkfs nfl Aukf hI nhIN. ieMnI CotI Aumr ‘c pUrI idRVqf nfl, BfrI roabdfr hkUmq ijsdy vfsqy jLulm qF iek Kyz sI, tWkr lYxI Auh vI ‘nf-imlvrqn lihr’ nfl, aMdfjLf lgfAuxf hI asMBv hY.

kohVI bRfhmx- bfl AuWmry gurgWdI pRfpqI kfrx, bRfhmxF nMU durpRcfr df ijvyN mOkf hI iml igaf sI. lokF ‘c BulyKy pfAuxy sLurU kr idWqy, ‘hirikRsLn qF ajy bWcf hY. Aus ivc kI smRQf hY?’ iek lf-ielfj kohVI bRfhmx nMU cuWk-cuWkf ky Byj idWqf. ies nMU pRvfr, smfj aqy sLihr ‘coN vI nPrq kfrx kWiZaf hoieaf sI. afiKr, gurU nfnk-pfqsLfh qF afp Aucycy jMgl ‘c pujy sn iek koVHI kol, sfbq kIqf sI ik koVH CUq dI ibmfrI nhIN. ieQy ipafr, hmdrdI aqy ielfj dI loV hY. pMjvyN pfqsLfh ny qF qrnqfrn vsfAux smyN, koVHIaF df hspqfl vI bxfieaf sI. sWqvyN pfqsLfh dy smyN dfrf vfsqy sfry Bfrq ivcoN dvfeI pRfpq nf hoeI aMq jykr hoeI qF kyvl gurU pfqsLfh dy dvfKfny qoN.

spWsLt hY gurUdr qy pihly jfmy qoN hI nfm bfxI dy Aucy suWcy vfqfvrx dy nfl nfl srIrk ielfj df pUrf ieMqjLfm vI Auc kotI df huMdf sI. ieWQy pujky sWcmuc Auh koVHI vI ijvyN inrog ho igaf. sBqoN pihlF Aus Aupr ijhVI bKisLsL hoeI Auh sI mnuWKI-ipafr-hmdrdI aqy nfm-bfxI dI kmfeI vflf sfPL-suWQrf jIvn. ajyhy vfqfvrx ‘c AusnUM srIrk qOr qy inrog huMdy vI dyr nhIN lgI. ies qrHF gurU drbfr qy pfqsLfh dI Aupmf hor PYlI aqy sLrfrqIaF nMU ieQy vI mMUh dI hI KfxI peI. ieh vfikaf kIrqpur sfihb df hY, ieiqhfs ‘c ies kohVI df nfm ‘bsMq’ krky afieaf hY. iesqrHF Aus dy srIrk kohV dy nfl-nfl Ausdf jnmFdrU jfq-pfq, krmkFzF vflf kohV vI Kqm kr idWqf.

dUr nf jfvIey gurpurvfsI Bgq pUrn isMG rfhIN sRI aMimRqsr ivKy sQfpq ipMglvfVf afiKr gurU pfqsLfh rfhIN gurbfxI aqy krnI rfhIN mfnv smfj Aupr iesy bKisLsL dI hI qF dyx hY. kfsL! kOm ny pMjvyN pfqsLfh rfhIN qrnqfrn sfihb ivKy sQfpq Aus koVHIaF dy hWspqfl nUM hI sMBfilaf huMdf. KUbI ieh ik pfqsLfh rfhIN sQfpq Aus koVHIaF dy hspqfl nUM aj iesfeI imsLnrI clf rhy hn.

kuVI mfr nfl nhIN vrqxf- gurdyv ny ropV dy sLfhUkfr rfjfrfm dI Bytf kyvl ies leI Tukrf idWqI ik Auh DIaF nMu jMmdy hI mfr dyNdf sI. iesqrHF gurdyv ny kuVImfr nUM pRvfn nhIN kIqf. aWj ijhVy kyvl ies leI grBpfq krvf dyNdy hn ik grB ‘c kuVI hY, ies ieqhfsk GWtxf qoN AunHF dIaf aWKF Kul jfxIaF cfhIdIaF hn. isWK rihq mrXfdf ‘c vI kuVImfr dy iqag leI sKq ihdfieq hY.

anykF ny gurU pfqsLfh dI bKisLsL sdkf corI dIaF mfVIaF ieWlqF CWz idWqIaF. ipsLfvr dy jsvMq rfie dI sfKI AunHF ivcoN pRisWD hY jo ies df pRmfx hY. anykF nMU jUey-sLrfb dy aYbF qoN CuWtkfrf duafieaf. ies bfry goNdf ml nfm dy iek ivakqI dI sfKI AuGV ky sfhmxy afeI hY. DMn hn bflf pRIqm gurU hirikRsLn pfqsLfh. AuhnF dI idRVqf aqy Aupkfr. #32s91.6s06#

Including this Self Learning Gurmat Lesson No 32

bflf pRIqm aWTvyN pfqsLfh

gurU hirikRsLn sfihb

For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- (in rare cases upto 500/-)per hundred copies . (+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808

web site- www.gurbaniguru.com




.