.

gurbfxI ivc ivigafnk swc

pRo: ieMdr isMG 'Gwgf'

jdoN sMsfr dy Drm gRMQF df gihrfeI nfl aiDaYn krIey, qF kyvl mnuwK ƒ ÈrDf sihq afpxy rihbr dy ipwCy qurn df AupdyÈ idwqf imlygf. afpxI akl dI vrqoN krn qy pfbMdI afied kIqI imlygI. ivigafnk dlIl qy jy koeI ivcfr pUrf nf Auqrdf hovy, qrk ÈfÈqr qy BI Krf nf Auqry, qF BI iewk afigafkfrI gulfm vFg, Ausƒ pRvfn kr lYxf hI syvk df krm hY. prK krnI suafl juafb krny, sfieMs nfl myl ky vyKxf, iehnF gwlF dI nf iejfjq hY nf koeI mhwqv. sgoN pUrI qfkq iesy AupdyÈ leI Jok idwqI jFdI hY ik, Drm aqy ivigafn df afps ivc koeI myl nhIN hY. blik ieh dovyN iewk dUjy dy kwtV ivroDI hn. dunIaF ivc vwzI bhu igxqI Drm ƒ iesy nËrIey qoN vyKdI suxdI af rhI hY. Èfied Auh bybs hn, ikAuNik AuhnF ƒ ivrfsq ivc jo Drm sMdyÈ pRfpq hoey hn, AuhnF ivc ivigafnk nËrIaf nFh dy brfbr hY. iesy mËbUrI vws AuhnF dy AupdyÈkF ny afm jn smUMh dy aMdr, ieh ivcfr prpwk kr idwqy hn, ik Drm aqy ivigafn df koeI irÈqf nhIN hY.

ijs iKwqy (Bfrq) ivc iswK Drm jnimaf qy pRvfn ciVHaf hY, AuQoN df Dfrmk aqy smfjk qfxf bfxf, inrol rUVIvfdI ax ivksq aqy gYr ivigafnk hY. lMmF smF gulfmI ivc kst BogidaF, ieQoN dy lokF dI afqmf dm qoV geI. socx ÈkqI qfkq duafrf dbf idwqI geI, svYmfx kucl idwqf igaf. kOmI qOr qy smuwcy Bfrq vfsIaF ƒ pwq-hIx, mq hIx qy juarq hIx kr idwqf igaf. jdoN kOmI qOr qy ‘‘cMgy idnf dI afs`` sdf vfsqy mr muwk jfvy qF gulfm lokF, ivcoN koeI ‘‘isafxf purK`` Bry mn, ibKrIaF afsF ivcoN hAukf lY ky ‘‘BivwK bfxI`` krdf hY-‘‘aY myry dyÈ vfsIE ! hux quhfzI gulfmI dIaF jMjIrF koeI gYbI ÈkqI hI qoV skdI hY. quhfzy duwKF df aMq, koeI mhfn afqmf hI kr skdI hY. quhfzy Drm ƒ quhfzf rwb hI af ky bcf skdf hY. quhfzIaF mnokfmnfvF iksy krfmfq duafrf BfvyN pUrIaF ho jfx, vrnf koeI AumId nhIN[[[[.`` pUrI lfcfrgI ivcoN afKy aijhy vfk kOmF ƒ inwsl kridaF krdy hn. iksy pfisAuN afs dI ikrn jdoN nËr nf afvy, afpxy kol sUJ bUJ koeI nf hovy, ivakqIgq aqy kOmI qfkq KIx ho cuwkI hovy, mnuwK bypwq ho ky BI vgfrF krn leI mjbUr hovy, qdoN bfr bfr ieh iKafl aMdroN AuØwTdf hY, ik hux qF koeI krfmfq, agMmI ÈkqI hI, myrf bMd Klfs krvf skdI hY. iblkul aijhI mfnisk dÈf ivcoN hI krfmfqF ny jnm ilaf prqIq huMdf hY. qfkqvr lok ax hoxIaF, krfmfqF dI, kUVHI afs kdI nhIN krdy. AuhnF ƒ afpxI akl aqy bfhUbl qy Brosf huMdf hY. iËMdgI dy hr pihlU qoN hfr cuwky lok, igafn qrk dlIl qy ivigafnk njrIey vflI koeI ivcfr qwk sunx leI iqafr nhIN huMdy. jdoN aijhy rUVIvfdI ivcfr aMdr Gr bxf ky bYT jfx, qF iehnF qoN Cutkfrf pfAuxf lgBg asMBv ho jFdf hY. BfrqI lokF ivc pRclq vihmf BrmF aqy krfmfqI khfxIaF ƒ, iesy nËrIey qoN vyiKaf gwl sOKI smJ af skdI hY. bhu igxqI ivcfrDfrf df asr iswK mnf qy BI afm vyiKaf jf skdf hY. gurvfk hn -

PUto aFzf Brm kf mnih BieE prgfsu..

kftI byrI pgh qy guir kInI bMid Klfsu.. (1002)

apust bfq qy BeI sIDrI dUq dust sjneI..

aMDkfr mih rqnu pRrgfisE mlIn buiD hCneI.. (402)

siqgurU nfnk sfihb jI ny, gulfmI dIaF bhu prqI jMjIrF ƒ qoVn leI, ivigafnk rfh cuixaf BfvyN ieh rsqf aqI ibKm sI, lMmf sI pr hY sI iehI drusq. gurU sfihbfn df muK pRjojn ivigafn dI alocnf krnI jF ivigafn dI soJI dyxI nhIN sI. hF afpxy ivcfrF ƒ pRgt kridaF, syvkF ƒ iswKmq idMidaF, jo rfh cuixaf, iKafl idwqy Auh sMpUrx qOr, ivigafn dI ksvtI qy Kry Auqrdy hn. iesy nËrIey nfl AuhnF ny purfqn krfmfqI kUV khfxIaF ƒ BI sihjy hI rwdI dI tokrI ivc suwt idwqf. klm dI iksy iewko rUhfnI Coh, iewko pMkqI ivc sdIaF dy bVy, Ausry kUVy krfmfqI mihl, gurU jI ny Pnfh kr idwqy. apxf pwK ijQy pUrI bybfkI nfl pRcfiraf, AuQy ivigafnk idRÈtIkox ƒ aKoN proKy nhIN kIqf. Èfnfmwqf ieiqhfs ies gl df gvfh hY ik jo krFqIkfrI qbdIlI mnuwKI soc ivc afeI, Ausy dI bdOlq mfnisk smfijk qy rfjnIqk gulfmI gloN lfhI geI. afAu hux pfvn gurbfxI ivcoN Auh bcn pVHIey ivcfrIey, ijnF rfhIN siqgurU jI ny rUVIvfdI Brm jfl ƒ qfr qfr kIqf, qy afpxf ivigafnk nËrIaf mnuwKqf snmuwK rwiKaf.

1[ isRÈtI rcnf bfry Dfrmk mhFpurKF dy ivcfr, afps ivc myl nhIN KFdy. iksy afiKaf rwb ny kfienfq swqF idnF ivc bxfeI, qy iksy ikhf kyvl ‘‘kun`` (hojf) afKx nfl hI sB kuJ bx igaf. iksy dwisaf peI smuMdr ivc iewk kml Puwl pYdf hoieaf,Aus ivcoN bRhmf inkly, AuhnF ny awgoN isRÈtI rcnf kIqI. boDIaF ny afiKaf peI ieh pdfrQF qoN isRÈtI bxI hY, ieQy kuJ nvF nhI bxdf, isrP pirvrqn ho jFdf hY. iksy hor ny ikhf ik ieh idsdf psfrf hY hI nhIN, aYvyN awKF df Brm aqy Clfvf hY, supny dI inafeI hY. gurU nfnk sfihb jI ny sfry ivcfr pVHy qy GoKy. EdoN qoN lY ky awj qk, ivigafnI BI isRÈtI dI pYdfieÈ bfry, afpxy Koj pwqr pyÈ krdy rihMdy hn. iehnF dI afpxI mhwqqf hY. gurU nfnk sfihb jI afKx lwgy, ipafirE ! lwK jqn krn dy bfvjUd BI ies Byd ƒ nhIN pfieaf jf skygf, ik ieh kfienfq ikvyN bxI. iesƒ jy koeI jfxdf hY, qF Auh isrP bxfAux vflf hI jfxdf hY. Aus ny iksy ƒ dwisaf nhIN, peI ikvyN bxfeI geI hY, ieh sfrI idsdI Kyz. siqgurU jI df Purmfn hY -

kvxu su vylf vKqu kvxu kvxu iQiq kvxu vfru..

kvix is ruqI mfhu kvxu ijqu hoaf afkfru..

vyl n pfeIaf pMizqI ij hovY lyKu purfxu..

vKqu n pfieE kfdIaf ij ilKin lyKu kurfxu..

iQiq vfru n jogI jfxY ruiq mfhu n koeI..

jf krqf isrTI kAu sfjy afpy jfxy soeI.. (jpu)

ijvyN ivigafnIaF ny iewk ivkfsvfdI isDFq dunIaf awgy rwiKaf hY ik pihlF ies bRhmMz ivc gYsF hI gYsF sn, (aMdfËf hI hY) sUrj nfloN kuJ tukVy tuwt ky vwK ho gey. hOlI hOlI ieh tukVy TMZy ho gey. mINh ipaf, kfeI aidk vnfspqI pYdf hoeI. inwkf jIv ‘‘amIbf`` pYdf hoieaf, amIbf ivckfroN tuwt ky iewk qoN do, do qoN cfr qy cfr qoN awT vDdf igaf. dhIN afid ivc awj BI iehI pRikiraf cldI hY. ies qoN bfd pfxI vfly jIv bxy mMnIdy hn. iesy krm aDIn DrqI qy rINgx vfly jIv, cwlx vfly jIv qy pMCI pYdf ho gey. sB qoN afKrI, isKrlI nsl mnuwK dI mMnI geI. ieh ivkfs ikiraf asMK sflF qoN inrMqr cldI af rhI hY, iehI ivigafn df pRvfnq swc hY. jdoN siqgurU nfnk sfihb jI ny ies pfsy surqI ibrqI GumfeI, qF iesy qrHF dy ivigafnk ivcfr pMj sO sfl pihlF pRgt kIqy.

sfcy qy pvnf pieaf pvnY qy jlu hoie..

jl qy iqRBvxu sfijaf Git Git joiq smoie.. (19)

2[ ijs BUmI AuØwpr asIN jIvn ibqf rhy hF ies bfry jfnx dI mnuwK aMdr sdf qoN locf rhI hY. ijQy sfieMs ny afpxf pwK pyLs kIqf hY Dfrmk muKI BI, afpo afpxI phuMc muqfbk, ivcfr pRgt krdy rhy hn. ÈfmI rihbrF (kurfn qOr qy jMbUr aMjIl dy rcYqf) DrqI ƒ cptI afiKaf AUbV KfbV afiKaf. sUrj GuMm irhf hY DrqI iewk QF siQr itkI hoeI hY afiKaf. jdoN glIlIE vrgy mhfn ivigafnIaF, sMsfr sfhmxy DrqI bfry pRclq ivcfrF ƒ rwd krky iswD kIqf, peI DrqI gol aMzfkfr hY, sUrj iewk QF siQr hY, DrqI sUrj duafly prkrmf kr rhI hY. bs iPr kI sI! iesfeI Drm muKIaf ny, asmfn isr qy cuwk ilaf. bfeIbl qoN bfgI iXsU msIh dy hukmF dI AulMGxf krn vflf, grdfinaf igaf. rfj ÈkqI ƒ pRyirq krky, glIlIE ƒ kfl koTVI ivc bMd kr idwqf igaf. lMmI kYd qoN bfd qrs dI ibnY qy Ausƒ jyhl ivcoN bfhr ilaFdf igaf. Ausƒ afpxI ‘‘glqI`` leI muafPI mMgx leI ikhf igaf. glIlIE ny bVy TrMmy nfl pfdrI aqy rfjy awgy muV duhrfieaf - ‘‘myry koloN jo idl cfhy aKvf lAu, bynqI ies qrF hY ik DrqI ny quhfzI bfeIbl nhI pVHI. sUrj qIkr BI quhfzI bfeIbl df AupdyÈ nhIN puwijaf. iXsU msIh ny jo iliKaf hY Auh DrqI aqy sUrj ƒ puwCky nhIN iliKaf. DrqI pihlF BI sUrj duafly cwkr kwtdI sI, awgoN BI iesy qrHF cldI rhygI. mYN jo mrjI ilK idaF iehnF ƒ koeI Prk nhIN pYxf. ikAuNik ieh bfeIbl dy gulfm nhIN hn, nf hI myry. swc ieho hI hY ik DrqI prkrmf kr rhI hY, iesy kfrn ruwqF mOsm idn rfq bxdy hn[[[[[.`` qy ivcfry glIlIE ƒ muV kYd Kfny ivc bMd kr idwqf, jdoN qk AusdI rUh AuzfrI mfrky bfhr nhIN inkl geI.

ihMdU gRMQF dy qF bilhfry jfx ƒ idl krdf hY ik ieqnf lfjuafb mnorMjn iehnF dy ilKfrIaF ny ikvy ilK ilaf ? aKy DrqI smuMdr dI Jwg qoN bxI. iPr rfKÈ DrqI ƒ cuwk ky dOV gey, dyviqaF jMg lVky DrqI vfps Koh ilafdI. jF iPr DrqI ÈyÈnfg dy isr qy itkI hoeI hY. nhIN nhIN! ÈyÈ nfg nfl sihmqI nhIN, ieh DOly bld ny afpxy isMg Aupr itkfeI hoeI hY. jdoN bld iewk isMg qoN dUjy isMg qy DrqI ƒ bdldf hY, qdoN BUcfl af jFdy hn[[[[[. ies qrHF dy KMizq ivcfr, bckfnIaF gwlF siqgurU nfnk sfihb jI ny BI suxIaF pVIaF. AuhnF pUrI dlyrI nfl sc df pwlf PiVaf, lokI kI kihMdy hn pRvfh nhIN kIqI. gur vfk ieAu hY -

DOlu Drmu dieaf kf pUqu.. sMqoKu Qfp riKaf ijin sUiq..

jy ko bUJy hovY sicafru.. DvlY AUpir kyqf Bfru..

DrqI horu prY horu horu.. iqsqy Bfru qlY kvxu joru.. (jpu)

siqgurU jI Purmfn kr rhy hn, hy sMsfr dy loko DOlf bld DrqI hyTF nhIN hY, sgoN dieaf rUpI mF df Drm (rwbI inam) rUpI DOlf bld hY. jo ik sMqoK rUpI aËflI sUqr ivc proieaf hoieaf hY. jy koeI mnuwK vfihgurU dI ies adBuq, aqy ivrftqf ƒ smJ lvy, AuhI asl swc dy nyVy puwijaf mMinaf jfvygf. kI koeI dws skdf hY ik DrqI df vjn ikMnf hY ? ies asIm vjn vflI DrqI ƒ koeI cOpfieaf bld nhIN cuwk skdf. iPr hor byaMq hI DrqIaF hn, AuhnF ƒ kOx cuwkI Kloqf hY ? qF lgdy hwQ ieh BI dws idE ik bld DrqI ƒ cuk ky, Kloqf kfhdy Aupr hY? Ausƒ pYr itkfAux leI iewk DrqI ËrUr cfhIdI hY. Aus hyTlI DrqI ƒ cuwkx vfsqy, iewk hor bld iewk hor DrqI[[[[[? ikwQy jf ky ies df aMq krogy? nhIN BfeI ieh kudrq qy bwJvyN kfƒn muqfbk, hvf ivc itkI hoeI hY. iksy bld dy isMg Aupr nhIN. prmfqmf bhuq mhfn hY, Ausny ibnF prqwK idsdy shfry qoN, hvf ivc itkf idwqI hY. gurvfk hn :-

‘‘pAuxu Aupfie, DrI sB DrqI, jl agnI kf bMDu kIaf..`` (350)

siqgurU jI ny qF afpxy anuBv nfl ieh BI spÈt ilK idwqf; BfeI ikAuN ies JgVy ivc pYNdy ho ? DrqI BI cldI hY, sUrj BI cldf hY, qfrf mMzl smyq smuwcf bRhmMz gqIÈIl hY. jy ieh ruk jfx qF iËMdgI BI ruk (ivnfÈ) jfvygI. gur vfk ieAuN hn -

‘‘mukfmu iqs no afKIey ijs isis n hovI lyKu..

‘‘asmfn DrqI clsI`` mukfm AuhI eyku..``

‘‘idn riv clY inis sis clY qfirkf lK ploie.``

mukfmu AuhI eyku hY nfnkf scu bugoie..`` (64)

siqgurU jI qF byaMq AuØwcy ivigafnk ivcfr pRgt krdy hoie hor dws rhy hn -

BY ivic sUrju BY ivic cMdu.. koh kroVI clq n aMqu.. (464)

3[ smuMdr sdf hI mnuwK dI idlcspI df kyNdr irhf hY. ikMnf zUMGf hY, ikqnf vwzf hY, ivc kI kI Cuipaf hoieaf hY, Kfs kr ieh pfxI itikaf hoieaf ikvyN hY ? koeI vwtF kMDF rokF ikDry njrIN nhIN pYdIaF. pOrfxk kQf khfxIaF ivc smuMdr df irVkxf BI klipaf igaf. ijnHf vsqF dI mnuwK ƒ locf sI, AuhnF dI smuMdr ivcoN pRfpqI BI klpI geI. DrqI df muwZ smuMdr ivcoN bwiJaf. agsq munI (kflpink) guwsy ivc af ky sfry smuMdrF df pfxI iewko vfrI zIk lf ky pI igaf. jIvF dy bynqI krn qy sfrf pIqf pfxI ipÈfb rfhIN bfhr kwZ idwqf[[[[afid. ies ivc qy koeI Èwk nhIN ik pfxI jIvn df muwZ hY, pr smuMdr vflI buJfrq lokF leI ijAuN dI iqAuN brkrfr hY. siqgurU nfnk sfihb jI ƒ puwC vyKIey pfqÈfh jIE ! qusIN ikrpf krky dwso, ieMnf sfrf pfxI ikvyN itikaf hoieaf hY ?

BIqir agin bnfspiq mAulI sfgr pMzY pfieaf..

cMdu sUrju duie Gr hI BIqir aYsf igafn n pfieaf.. (1171)

Gfh jF qUVI ƒ iewk QF qoN dUjI QF iljfx vfsqy ipCly simaF ivc iewk moty kwpVy ivc qUVI afid pf ky, cMgI qrHF bMnH ilaf jFdf sI. ies ikiraf ƒ ‘‘pMz bMn lYxI`` afiKaf jFdf sI. ies ÈbdfvlI dI vrqoN krdy hoey sfihb gurU nfnk jI smJf rhy hn. aY sMsfr dy loko, ies smuMdr dy anMq aQfh pfxI duafly kot kMDF nhIN hn. ieMnIaF kMDF kOx kwZ skdf hY ? ieh qF Aus agMm agocr pRmyÈr dI inam rUpI dIvfr hY, jo cfry pfisaF qoN pfxI ƒ rok rhI hY. Aus KudfeI kfƒn (nfnk hukmY jy buJY-jpu) dy shfry hI pfxI ruikaf hoieaf hY. vrnf ieh kdy df Auz/ruVH igaf huMdf, afpxI gurUqf kfrn iekwTf hY.

4[ sMsfr dy ‘‘isafixaF`` ny iewk DrqI, iewk cMdrmf qy iewk sUrj ƒ hI kuJ hwd qk jfixaf sI. itmtmfAuNdy qfry bws guwJf Byd hI sn. idsdy qfiraF qoN pry, dI dunIaf bfry socxf qy lokfeI ƒ dwsxf kyvl klpxf dy GoVy hI sn. snfqnI gRMQF ny pfqfl lok, mfq lok (ijQy asIN rih rhy hF) aqy afkfÈ lok iliKaf. jF kuJ svrg nrk dI klpxf kIqI. ies qoN awgy bfry socx, ivcfrn qoN, Auh asmrQ sn. ies qoN awgy ieslfm qy iesfeIaq ny kuJ pulFGF puwtIaF. cOdF qbk jF aTfrF hËfr aflm qk, ClFg lgf idwqI. aKy bs ! ies qoN awgy hor kuJ nhIN hY. sfihb gurU nfnk jI qoN puwCIey! jIE quhfzf ies bfry kI hukm hY ?

pfqflf pfqfl lK afgfsf afgfs..

EVk EVk Bfl Qky vyd khin iek vfq..

shs aTfrh kihn kqybf asulU iek Dfqu..

lyKf hoie q ilKIaY lyKY hoie ivxfsu.. (jpu)

siqgurU jI dwsdy hn ik BfeI igxqI vfly ihMdsy muwk jFdy hn, pr bRhmMzF KMzF df koeI EVk aMq nhIN hY. ieAuN kih leIey ik asMK hn, igxqI nf mumikn hY. sgoN jpu bfxI ivc hI agy jf ky siqgurU hor dws pfAuNdy hn-

KMz pqfl asMK mY gxq n hoeI.. (1283)

‘‘kyqy ieMd cMd sUr kyqy, kyqy mMzl dys..

kyqy isD buD nfQ kyqy, kyqy dyvI vys..[[[[

kyqIaf KfxI kyqIaF bfxI kyqy pfiq nirMd..

kyqIaf surqI syvk kyqy, nfnk aMqu n aMq.. (jpu)

5[ siqgurU jI bVIaF pqy dIaF ivigafnk ivcfrF sfzy snmuK rKdy cly jf rhy hn. kuJ lokF ƒ pqf sI ik duwD ivcoN (iewk pRikiraf pUrI krky) mwKx iGAu pRfpq ho jFdf hY. gMny ivcoN rs kwZ ky, kfhVky, guV Èwkr iqafr kIqI jf skdI hY. PuwlF ivc KuÈbU huMdI hY, ÈIÈy ivc vyKx vfly df hI aks hoieaf krdf hY. lwkVI aMdr awg hY, ieh iksy ivrly ƒ pqf hovygf. gurbfxI ivc iehnF gwlF bfry afm hvfly iml jFdy hn -

pvin proieE sgl akfrf pfvk kfst sMgy..

nIru Drix kir rfKy eykq koie n iks hI sMgy.. (1235)

siqgurU jI dwsdy hn ik hvf dy svfs rUpI zor ivc sfry srIr (jIv vnspqI afid) bwJy kfr kmf rhy hn. lwkVI dy aMdr awg mOjUd hY, pr sMjm ivc hY. smuMdr df pfxI bhuq iËafdf hY DrqI kyvl cOQf ku ihwsf hI hY. pr vyKo ascrj kOqk, DrqI dI imwtI Kurky smuMdr ivc alop nhIN ho jFdI. rihMdy iewkwTy hn, lyikn sihXog bixaf hoieaf hY. hor suxo -

puhp miD ijAu bfsu bsqu hY mukr mfih jYsy CfeI. (684)

Pl kfrn PUlI bnrfie.. Plu lfgf qb PUlu iblfie..

igafnY kfrn krm aiBafs.. igafnu Bieaf qh krmih nfsu..

iGRq kfrn diD mQY isafn.. jIvn mukiq sdf inrbfn.. (1167)

6[ sUrj dI qyj agnI qoN prBfvq ho ky, dunIaf dy isafixaF ny ikafs arfeIaF kIqIaF ik sUrj bhuq vwzf hY mhfn hY, jIvn df somf hY, cfnx krn leI rwb ny pYdf kIqf hY[[[[. cMdrmf bfry gwl spÈt nhIN ho rhI sI, peI ieh cmkdf hY, lyikn qpÈ pYdf nhIN krdf. ieh ikho ijhI ‘‘agnI`` hY, jo TMZk ijhI CzdI pRqIq huMdI hY ? ihMdU pOrfxk kQfvF ivc cMd ƒ cOdF rqnF dy nfl hI smuMdr ivcoN inkilaf pRvfn kr ilaf igaf. ‘‘agnI jF roÈnI TMzk qF hI dy skdI hY jy pfxI ivcoN pYdf hoeI hovy``, AuhnF iehI soicaf. nfl hI cMdrmf ƒ mOq dy dyvqy, iÈv dy kysF ivc gulfb dy Puwl vFg itkf idwqf igaf. bhuq sfrf BfrqI smfj iesdI pUjf BI krn lg ipaf. ies qoN BI awgy vDky keI sfiraF ny qF cMd nfl nyVy dI irÈqydfrI BI gMZ leI ‘‘mfmf jI``. kmfl ieh peI ieh aijhf ‘‘mfmf jI`` hY jo vIh pusqF pihlF jnmy bwicaF df BI mfmf sI, qy awj pYdf hox vfly BI ies ƒ mfmf hI mMnxgy. ieh hY sdf bhfr ‘‘mfmf``. krvy cOQ df vrq Kqm krn qoN pihlF ihMdU smfj dIaF bIbIaF ny cMd dI Ausqq ivc gIq gfAuxy BI ÈurU kr idwqy. ieslfm vfilaF ny roiËaF dI smfpqI qy cMd vyKky roËf KolHxf huMdf hY. afm qOr qy ‘‘dUj kf cFd`` bVy nsIbF nfl idsdf hY. jy nF idsy qF agly idn qy gwl clI jFdI hY. cODvIN df cMd, puMinaf df cMd, BI lok bolIaF, aKfxf ivc afpxI ivÈyÈ QF rwKdf hY. ‘‘cMn vrgf muwKVf`` qF Cupfieaf BI nhI Cupdf. qy keI qF iswDy hI cMd bx bihMdy hn. keI vfrI cMd bwdlF ivc luwk jFdf hY, kdI ivcfrf ‘‘krjy`` dy Bfr Qwly dwibaf Èrm df mfrf, mUMh lukf ky bih jFdf hY. cMdrmf dI bMd KlfsI leI, lokIN pMizq (pfKMzq jI) jI ƒ dfn krdy hn, qy mukqI krfAuNdy hn. iksy vkq ieMdr df hwQ Tokf bxky, gOqm dI pqnI, ahwilaf dI bypqI krvfAux leI kukrm df BfgIdfr bxky kuwkV df rUp Dfrn krky, koTy cVH vkq qoN pihlF kuwkVUM kuVUM dI bFg dy idMdf hY. ivcfry XorpIn lok ies gloN aBfgy hI rhy, mOsm dI KrfbI kfrn, AuhnF dysF ivc nf cMdrmF df cfa, nf aPsos, nf Ausdf iËMdgI ivc koeI ihwsf. hux qF cMd qy sYr BI sMBv hox lwgI hY.

siqgurU jI ny ies ‘‘cMd mfmy`` ƒ iËafdf mhwqqf nhIN idwqI. clMq muhfvry muqfbk sihj Bf ikqy iËkr byÈwk krnf pY igaf, BfrU nhIN hox idwqf igaf. ies qoN ‘‘cMdr sfl`` vflf klMzr BI lokIN iqafr krdy hn. ieslfm df sfrf ihËrI sfl cMd nfl hI joiVaf igaf hY. siqgurU jI ny iesƒ rwbI dIpk afK ky slfihaf hY, (riv cMdu dIpk bny-663) siqgurU jI ƒ ieh cMgI qrHF pqf sI, ik cMd dI rOÈnI afpxI nhIN hY. ieh sUrj qoN ‘‘huDfrI`` leI geI hY. siqgurU jI dy pfvn ivigafnk bcn pVHo -

Bfr aTfrh mflx qyrI.. cAuru ZulY pvxy lY PyrI..

cMdu sUrju duie dIpk rfKy ‘‘sis Gir sUru smfiedf``.. (1033)

siqgur imlhu afpy pRB qfry..‘‘sis Gir sUru dIpku gYxfry``.

dyiK aidRstu rhhu ilv lfgI sBu iqRBvix bRhmu sbfieaf.. (1041)

7[ siqgurU jI ivigafn ƒ ikqnIaF zUMGIaF prqF qwk jfxdy sn, pVHky AuhnF dy crnF qy bdobdI sIs Juk jFdf hY. mOjUdf dOr ivc bhuq sfry ivigafnIaF dy sFJy jqnF sdkf keI nvyN Byd KulHdy jf rhy hn. Koj krn leI adBuq lbftrIaF, mihMgy aOjfr, srkfrF vwloN idwqf jfx vflf aQfh pYsf. qF ikDry koeI nvIN lwBq pRfpq huMdI hY. awj qoN lgpg pMj sO sfl pihlF bfry soco ! qdoN ivigafn ikMnf ku ivksq sI. Koj kfrjF leI ikwQy sn suwK shUlqF ? iPr ivwidaf pwKoN, mfnisk bxqr pwKoN, smfj ikMnf pCiVaf hoieaf sI. aijhy dOr ivc, gurU nfnk sfihb ggn mMzlF `qy sUrj vq cmky. iËMdgI dy hr pihlU qy AuhnF BrpUr roÈnI pfeI. lAu iewk hor nukqy qy siqgurU jI dy ivcfr smJx dI koiÈÈ krIey. awg dI qfsIr hY grm, ivdvfnF ny awg ƒ sUrj df aMÈ BI pRvfinaf hY. ijwQy hflfq ZukvyN bx jfx, ieh agnI plF ivc hI sB kuwJ sfV ky suafh kr idMdI hY. ijQy awg sMjm ivc rihky smJdfr nokr vFg, sfzy axigxq kMm sMvfrdI hY. AuQy bykfbU hoeI, ibnf ivqkry qoN, bgYr ilhfj kIqy, jo mfr ivc afieaf BsmF BUq kr idMdI hY. mnuwKqf dI qbfhI vfsqy mnuwK vwloN (ivigafnIaF) jo mfrU hiQafr bxfky gey hn, lwgBg sfiraF ivc hI agnI afpxI ikafmqI Kyz KyzdI hY. afm krky dunIaf Br ivc, vrqI mÈInrI ƒ clfAux vfsqy, awg iewk aihm rol adf krdI hY. dUjy Gr lwgy bsMqr idsdI hY, afpxy Gr awg df syk lwgdf hY. gurbfxI ivc awg ƒ bhuq sfry arQF ivc vriqaf hY. asIN isrP iesdf ‘‘pfxI nfl myl`` smJx df jqn krFgy. awg lkVI dy aMdr hY, gurvfk hn -

kfst mih ijAu hY bYsMqru miQ sMjim kfiZ kZIjY..

rfmnfmu hY joiq sbfeI qqu gurmiq kfiZ leIjY.. (1323)

Èfied bhuq sfry lokF ƒ ies gwl df pqf nf hovy ik mnuwKI srIr ivc awg aqy pfxI mOjUd hn. srIr df qfpmfn (grmfieÈ+awg) Gwt vwD ho jfvy qF qurMq zfktrI shfieqf lYxI pYNdI hY. Kfxf hjm krn leI, srIr df loV muqfbk grm rihxf lfËmI hY. kudrq dy kirÈmy vyKo ! anyk jIv jo mfsfhfrI hn, kwcf mfs KFdy hn. AuhnF dy pyt ivc ipaf (KfDf igaf) mfs hjm ho jFdf hY, pr afpxy aMdrlIaF mfs qoN bxIaF nfVIaF, imhdf shI slfmq rihMdy hn. mfqf dy pyt ivclf bwcf, awg pfxI ivc rih ky BI, pUrI qrHf surwiKaq rihMdf hY. ies srIr dI awg ƒ sfihqk bolI ivc ‘‘jTr agnI`` ikhf jFdf hY. dUjI hY ‘‘dfvf agnI``, Bfv jMgl ivc do suky bFsF dI lgfqfrI rgV qoN, jo awg pYdf ho jfvy. jMglF dI vwzy pwDr qy qbfhI iesy dfvf agnI nfl hoeI mMnI jFdI hY. bws gurbfxI muqfbk-dfvf agin bhuqu iqRx jfly koeI hiraf bUtu rihE rI.. (384) jdoN jMgl ƒ awg lwgdI hY pMCI Auz jFdy hn, pr AuhnF dy bwcy qy aMzy Bsm ho jfdy hn. vwzy jfnvr dOV jFdy hn, bwcy qy kmËor sV mrdy hn. keI sfry hfQI gfvF mwJF ihrn afid CyqI nfl nyVy dy pfxI ivc ClFgF lgf idMdy hn. awg buJI qoN hI vfps afAuNdy hn. qIsrI iksm hY bVvf agnI! ies df iËkr Gwt hoieaf hY. ikAuNØk ijQy ieh awg pYdf huMdI hY, AuQy qwk mnuwK dI phuMc nFh dy brfbr huMdI hY. jdoN smuMdr ivc quPfn AuØwTdf hY qdoN ies smuMdrI (bVvf agnI) agnI dIaF lftF dUr dUr qk idKfeI idMdIaF hn. aijhy hflfq ivc iGry qy bcky afey mCyry jF jhfËI, ies idl kMbfAU qFzv nfc df, kdI kdfeI iËkr krdy hn. hY nf kudrq df anoKf Kyl! lkVI ivcoN afpxy afp awg pYdf ho geI. smuMdr dIaF lihrF (pfxI) ivcoN awg dy BfbV bldy idsdy hn. DrqI dy aMdr pfxI BI hY qy awg BI mOjUd hY. gYsF lfvf Puwtxf, Bucfl afAuxy, iesdf pRqwK pRmfx hn.

sfzI hYrfnI qdoN isKrF qk puwjdI hY jdoN Kud ‘‘pfxI ƒ awg lwgI`` vyKdy hF. bwdl iewkwTy hoey, hvf duafrf tkrfey qy lwgIaF asmfn ivcoN iBafnk afvfjF afAux. ieh gVgVfht kfhdI hY ? lAu ieh isrP grjxf nhIN sI, awKF cuMiDaf dyx vflI roÈnI BI pYdf hoeI sI. hor afvfjF hor cmk[[[[ieh AuprlI grj qy cmk DrqI qy af izwgI. ijwQy peI, plF ivc sB qbfhI mwc geI. ieh kI blf sI Blf ? pfxI ivcoN pYdf hoeI agnI. koeI swc mMn skdf hY ik pfxI ƒ awg BI lwg skdI hY. smuMdr dI awg ivrly mnuwK ny vyKI hY. afh afsmfn ivc qYrdy bdlf ƒ lwgI awg qF sfiraF ny vyKI hY. DrqI qy mfr krdI, prlo brsfAuNdI qF ieh ‘‘pfxI dI awg`` sBnf vyKI hY. pfTk jnoN siqgurU jI qF hor bhuq awgy dIaF gwlF dsdy hn. Auh qF afK rhy hn BfeI pfxI ivc awg mOjUd hY, qy awg ivc pfxI BrpUr mfqrf ivc smfieaf hoieaf hY. afm iensfn ƒ nhIN idsdf, pr siqgurU jI ƒ pMj sO sfl pihlF ids ipaf sI. ivigafnIaF ƒ BI bs ‘‘awj kwlH`` hI idwisaf hY. gurU vfk pVHo -

‘‘pfAuxY pfxI agnI kf mylu``.. cMcl cpl buiD kf Kylu..(152)

ijin kIqf mftI qy rqn.. ‘‘grB mih`` rfiKaf ijin kir jqn.. (177)

pAux Aupfie DrI sB DrqI ‘‘jl agnI kf bMDu kIaf``..(350)

ivigafnI bolI ivc iewk isDFq hY ijsƒ "H2O" (aYc do E) afKdy hn. aYc df mqlb hY hfeIzRojn qy ‘E` df mfihnf hY aOksIjn. jdoN dovyN alwg alwg gYs rUp ivc hox qf aOksIjn, jo awg blx ivc shfieqf krdI hY. hfeIzRojn qF mfno hY hI inrI awg. ies gYs qoN bxy bMb vwzI qbfhI krn vfly hn. acMBy dI gl hY ik dovyN gYsF qrl bxf ky imlf idqIaF jfx qF ? kI bxygf Blf ? jI hF iehI bxygf iËMdgI prdfn krn vflf somf, ‘‘pihlf pfxI jIAu hY ijqu hiraf sBu koie``.(472) bUMd qoN lY ky sfgr qwk pfxI iehnF do gYsF qoN bixaf hoieaf hY. awg ivc pfxI qy pfxI ivc agnI smfeI hoeI hY. iËMdgI aqy mOq ny mfno glvkVI pfeI hoeI hY. jihr ivc aMimRq qy aMimRq ivc Ëihr mOjUd hY. ijs qrHF koeI vrqoN krnI cfhy kr skdf hY.

mfieaf mmqf mohxI ijin kIqI so jfxu..

ibiKaf aMimRq eyku hY bUJy purK sujfxu.. (937)

sfgr mih bUMd, bUMd mih sfgru kvx buJY ibiD jfxY..

AuqBuj clq afip kir cInY afpy qqu pCfxY.. (878)

8[ ivigafn dIaF lwBqF ivcoN iewk adBuq Koj hY pRmfxU (aYtm) dI. jdoN ies dI vrqoN krn df ‘‘cwj`` ivigafnIaF ny iswK ilaf, qdoN ieh iewk inwkf ijhf ikxkf, aqI sUKm Ëwrf, smuMdr ivc qUPfn pYdf kr skdf hY. ihmflf prbq ƒ Aultf skdf hY, Guwg vwsdI DrqI ƒ bMjr bxf skdf hY. ies qoN vwKrI idÈf ivc jdoN AusfrU kfrjF leI ies dI sfrQk vrqoN krnI iswK leIey, qF iehI inwkf ijMn, jo alfdIn dy icrfg ivcoN pYdf hoieaf klipaf igaf sI, afpxI asIm ÈkqI smyq af slfm krdf hY. ijnHF PYktrIaF ivc byaMq ibjlI vrqI jFdI hY. ies qoN pihlF hËfrF tn kolf bflx vfsqy Krc ho jFdf sI. AuhnF mÈInF PYktrIaF ƒ idn rfq clfAux leI iewk ‘‘inwkf isMG`` (aYtm) df kuJ gRfm hoxf hI kfPI hY. cMd qfiraF vwl lMmf pYNzf qYh krn vfly rfkt, qyl ptrol df Bfr cuwk ky nhIN AuØwz skdy. ieh BI aYtm dI hI krfmfq hY ik kuJ ikwlo XUrynIam (aYtm dI iewk iqafr sudfivDI) iehnF qyj gqI rfktF ƒ lwKF mIlF qk cwkr lgvf idMdf hY. aYtm ieMnf Cotf hY ik nMgI awK nfl ies ƒ vyiKaf nhIN jf skdf. sUeI dy nwky ijMnI QF ivc ieh hËfrf lwKF smf skdy hn. ies dy kMm krn dI sfDfrx ijhI, smJ af skx vflI, ivDI ieh hY ik ivigafnI, afpxy AupkrxF nfl iewk aYtm ivc ivsPot krky, Ausƒ qoV idMdy hn. bs iPr ieh ‘‘guwsy`` ivc af jfdf hY qy ‘‘Gr PUk qmfÈf`` kr ivKfAuNdf hY. Bfv ik iewk tuwitaf pRmfxU awgoN hor keIaF ƒ qoVdf hY. Auh keI tuwtky agoN axigxq ƒ qoVdy cly jFdy hn. qy mnuwK ijs qrHF df kMm ies qoN lYxf cfhy lY skdf hY, smyq aYtm bMbF dy.

ieh inwkf aYtm kdI afrfm nhIN krdf. sdf afpxy Dury duafly pRkrmF krdf rihMdf hY. iehnF dI bxqr kuJ ies qrHF dI dwsI jFdI hY, ik inAUtrfn, ielYktrfn afpxI nfBI (kyNdrI Durf) duafly sdf cwkr kwtdy rihMdy hn. jo dIvfrF iewtF sIimMt dIaF bxIaF nËr af rhIaF hn, iehnF ivc BI iehI DVkx mOjUd hY. ruwKF ibrKF jIvF jMqUaF dy srIr BI, iesy ikiraf aDIn hn. jo inrijMd idsdf pwQr (phfV) sdIaF qoN aihl dsf ivc iewko QF itikaf hoieaf hY, kI qusIN smJdy ho Auh murdf hY ? jI nhIN! Aus dy aMdr BI DVkx hY, lyikn Auh sfƒ suxdI idsdI nhIN hY. pwQr dy aMdr BI aYtm afpxI prkrmf kr rhy hn. ieh ‘‘axQwk XoDy`` ibnf ruky ibnf afrfm kIqy, ibnf kuJ (sfzy vFg) KfDy pIqy, ibnf mMijl dI Xfqrf qy, sdf qoN cl rhy hn. jdoN qoN isRstI sfjI geI hY qdoN qoN hI, qy rihMdI dunIaf qk iehnF df sPr jfrI rhygf. aYtm dI hoNd ikMnI CotI hY, qfkq Aus ivc ikMnI CupI hoeI hY, smJky ivsmfd dI avsQf qfrI ho jFdI hY. ies leI siqgurU jI ny bfr bfr pRyrxf kIqI hY -

miq ivic rqn jvfhr mfixk, jy iek gur kI isK suxI.. (jpu)

jo bRhmMzy soeI ipMzy, jo KojY so pfvY.. (695)

pRgtI joiq imitaf aMiDafrf.. rfm rqn pfieaf krq bIcfrf.. (1349)

pRmfxUM bfry siqgurU jI ƒ pqf hY, AusdI asIm qy adBuq krfmfqI ÈkqI bfry BI mhfn siqgurU jI ƒ zUMGf igafn hY. AudoN BfvyN aYtm dI ÈkqI pRfpq krn vfsqy sfDn mOjUd nhIN sn. siqgurU jI ƒ mukMml anuBv hY ies dI ivrft qfkq df. ies agly gurbfxI pRmfx ivc siqgurU bKiÈÈ kr rhy hn - hy BfeI! pRmfxU dI asIm qfkq hfsl krky (vrqoN krnI iswKky) mnuwK, awK Jpkx ijMny smyN ivc (Bfv CyqI) KMzF bRhmMzF dI Xfqrf krky, vfps prq skdf hY. ies pRmfxU dI vrqoN nfl anyk suwK shUlqF pRfpq kIqIaF jf skdIaF hn. pr iensfn ƒ mfnisk ÈFqI pRfpq nhIN ho skygI. sdIvIN suwK qF siqgurU dy crxF ivcoN imlygf, gurU hukm ivc jIvn bqIq krn ivc nfl pRfpq hovygf.

‘‘prmfxo`` prjMq afkfsh dIp loa isKMzxh..

gCyx, nYx Bfryx, nfnk, ibnf sfDU n isDqy.. (1360)

9[ qy hux lgdy hwQ ivc mnuwKI srIr dI bxqr, kMm qfkq aqy mOq bfry BI ivcfr kr hI leIey. ies gl nFl qF dunIaF Br dy isafxy sihmq hn, ik mnuwKI srIr pMjF qwqF df bixaf hoieaf hY. ieh pMj hn - imwtI, pfxI, hvf, agnI qy afkfs, Bfv ijs aidwK ‘‘rwbI klf`` dI bdOlq ieh srIr hrkq ivc afAuNdf hY. kdI aMqr afqmy Auqr ky rwbI kfrfgrI ƒ jfnx df jqn kro. mnuwK dy aMdr (hr iewk nr mfdf ivc iehI pRikRaf hY) jInË kOx pYdf krdf hY ? Auh BI axigxq kroVF arbF dI mfqrf ivc. nr mfdf dy sMjog smyN ieh inwky jInË iewk dUjy qoN kfhly, DfeI krdy hoey pwk cuwky mfdf aFzy aMdr dfKl hoxf locdy hn. kroVF jInË ivcoN, sB qoN ‘‘qfkqvr, qyË dOVfk`` kyvl iewk hI aFzy ivc pRvyÈ kr skdf hY, qy nfl hI aFzy df drvfjf (mUMh) bMd ho jFdf hY. kroVF ivcoN kdI iewk aD cfns huMdf hY ik iewk qoN vDyry jInË aFzy ivc dfKl ho skx. AupRMq ieh mfmUlI ijhf jIv jo nMgI awK nfl vyiKaf nhIN jf skdf, pRPulq hoxf ÈurU kr idMdf hY -

mF kI rkq ipqf ibMdu Dfrf.. mUriq sUriq kir apfrf..

joiq dfiq jyqI sB qyrI qUM krqf sB TfeI hy.. (1022)

ies qoN bfad vDdf hoieaf srIr df afkfr Dfrn krn lg pYNdf hY. rwbI inam dy anusfr grB ivc bwcy dI rwiKaf sMBfl huMdI hY. gurvfk hn -

ijin kIqf mftI qy rqn.. grB mih rfiKaf ijin kir jqn.. (177)

ies qoN bfd jo awgy pRikiraf cldI hY, siqgurU jI iewk iewk nukqy ƒ sfP krdy jf rhy hn. suxo -

ijin qUM sfij svfir sIgfiraf..

grB agin mih ijnih AuBfiraf..

bfr ibvsQf quJih ipafrY dUD.. Bir jobn Bojn suK sUD..

ibriD Bieaf AUpir sfk sYn.. muiK aipafAu bYT kAu dYn..

iehu inrgunu gunu kCU n bUJY.. bKis lyhu qAu nfnk sIJY.. (266)

siqgurU jI smJf rhy hn ik BfeI qUM hY qF kyvl imwtI df puqlf hI nf. grb iks gwl df kr irhf hYN ? mftI ko puqrf kYsy ncq hY.. dyKY dyKY sunY bolY dAuirE iPrqu hY.. (487)

ies srIr ƒ lwkV dI bxI pUqlI BI afiKaf hY, ijs dI zor mflk dy hwQ huMdI hY, ijvyN cfhy ncfvy.

kfT kI pUqrI khf krY bpurI iKlfvn hfro jfnY..

jYsf ByKu krfvY bfjIgru Ehu qYso hI sfju afnY.. (206)

jy afm smfjk pRfxI dI jIvnI ƒ ds ihwisaF ivc vMz, nkÈf iKwcxf hovy qF siqgurU jI qoN puwCIey -

pihlY ipafir lgf Qx duiD.. dUjy mfie bfp kI suiD..

qIjy BXf BfbI byb.. cAuQY ipafir AupMnI KyZ..

pMjvY Kfx pIax kI Dfqu.. CIvY kfmu n puCY jfiq..

sqvY sMij kIaf Gr vfs.. aTvY kRoDu hoaf qn nfsu..

nfvY DAuly AuBy sfh.. dsvY dDf hoaf suafh.. (137)

iesy qrHF siqguru jI ny iewk hor QfvyN jIvn ikiraf ieAu BI smJfeI hY -

ds bflqix, bIs rvix, qIsF kf suMdru khfvY..

cflIsI puru hoie pcfsI pguiKsY sTI ky boZypf afvY..

sqir kf miq hIxu asIhF kf ivAuhfru n pfvY..

nvy kf sihjf sxI mUlu n jfxy ap blu..

ZMZoilmu ZUiZmu izTumY nfnk jgu DUey kf Dvlhru.. (138)

ieh sI sMKyp qrIky gurbfxI rfhI ibafn kIqI jIvn ikiraf. peI ikvyN ikvyN mnuwK, srIrk aqy mfnisk qOr qy smfj ivc ivcrdf, ivkfs krdf hY. AuØwpr ibafn kIqf ibrqFq lwgBg ivigafn muqfbk shI sfbq huMdf hY. ies qoN bfad afAuNdI hY ivcfr srIr dy aMq bfry XfnI ik mOq. ivigafnI mn jF afqmf ƒ isDy ZMg nfl svIkfr nhIN krdy. jo pQfrQ lbfrtrI ivc priKaf jf sky, sbUq pyÈ kIqy jf skx sfieMsdfn Ausy bfry crcf krdy hn. ijnHF bfkI qwqF qoN srIr afkfr Dfrn krdy hn, mOq ho jfx qy vfps Auh afpxy mUl ivc smf jFdy hn. ies qy ivigafn dI pUrn sihmqI hY. mhfn siqgurU jI ny ies pwK ƒ BI pUrI bybfkI nfl ibafn kIqf hY. hor mq mqFqrF bfry sMKyp itwpxIaF BI gurbfxI ivcoN pRfpq ho jfdIaF hn. gurbfxI dunIaf dy bfkI DrmF dy mukfbly ivigafn dy bhuq nyVy hY. mOq kI hY ? imlky kMm kr rhy srIr dy qwqF df kMm Cwz dyxf. kfrn anyk ho skdy hn, buZfpf, ibmfrI, durGtnf afid. jo qwq srIr ƒ cldI hflq ivc rwKdf hY, AuhI qwq ies srIr ƒ ibKrn qoN gln sVn qoN bcfAuNdf hY. dyh aMdr afpxy afp murMmq aqy sPfeI dI ikiraf hr vkq cwldI rihMdI hY. ieh jo dyh ƒ hukm idMdf hY kOx hY ? mn ? afqmf ? rwbI joq ? ieh kI hY ? jdoN dyh ibKr jFdI hY, dyh df ‘‘svfr mflk`` ikQy clf jFdf hY ?

srIr dy ibKr jfx qy siqgurU kmfl ivigafk ivcfr sMsfr snmuwK rwKdy hn. hy BfeI mrdf kOx hY ? asl ivc koeI nhIN mrdf, kyvl qwq afpxf srUp bdl lYNdy hn. ieh jIv rUp pMCI AuzfrI mfr jFdf hY-

jl kI BIiq pvn kf QMBf rkq bUMd kf gfrf..

hfz mfs nfVI ko ipMjru pMKI bsY ibcfrf.. (659)

awgy siqgurU jI bKiÈÈ krdy hn ik BfeI hvf pfxI qy awg afidk qwqF df sumyl ho igaf. ienHF qwqF dy bxy srIr ivwc cMcl ijhI buwDI pf idwqI. ies ƒ clfAux leI nON drvfjy lf idqy gey, dsvF igafn df bUhf aMdr hI hY. hy igafnvfn purK ies pwK qy dIrG ivcfr krky inrxf kr ik miraf kOx hY ?

pfAuxY pfxI agnI kf mylu.. cMcl cpl buiD kf Kylu..

nAu drvfjy dsvf duafru.. bUiJ ry igafnI eyhu bIcfru.. (152)

dyhI mftI bolY pAuxu.. bUiJ ry igafnI mUaf hY kAux..

pvny mih pvnu smfieaf.. joiq mih joiq ril jfieaf..

mftI mftI hoeI eyk.. rovn hfry kI kvn tyk..[[[[

khu nfnk guir Brmu cukfieaf.. nf koeI mrY nf afvY jfieaf.. (885)

ieh qF spÈt hoieaf dyhI dI imwtI, imwtI ivc iml geI. pfxI vfps afpxy asly ivc jf smfieaf. agnI muV agnI ivc clI geI. hvf BI vfps jf puwjI afpxy Gr. kuJ miraf nhIN kyvl qwqF ny ibKrky afpxf suBf bdl ilaf. rUp bdl igaf miraf qF kuJ BI nhIN. iPr svfl pYdf huMdf hY ik jo imwtI dy pUqly aMdr hsdf roNdf boldf dOVdf sI Auh ikQy clf igaf ? ijvyN pvn pfxI imwtI agnI muV afpxy asly ivc jf smfeI, kI ieh sMBv nhIN ik joqI joqI ivc rl jfvy ? jI hF sMBv hY, gurbfxI iehI syD bKÈ rhI hY. vrnf dUjy qF cfr hI qwq hn -

sUrj ikrix imly jl kf jlu hUaf rfm..

joqI joiq rlI sMpUrn QIaf rfm.. (846)

pfxI df lotf Aultf dyeIey qF nËr afAuNdf hY ik DrqI rfhIN hvf rfhIN (jl vfÈp) smuMdr ivc iml igaf hY. imwtI spÈt idsdI hY ik gl ky (murdf dwbxf) jF sVky (awg ivc sfVnf) imwtI ivc imwtI smf geI. pr agnI nËr nhIN afAuNdI ikQy clI geI ? ieh qF pwkf hY ik srIr ivc qfp (agnI) mOjUd sI, jdoN mr igaf qf ‘‘TMZf`` ho igaf agnI inkl geI, idsdI ikAuN nhIN ? ibjlI dy blwb, qyl/iGAu qoN bldf dIvf, lkVIaF ivc lwgI awg, jdoN buJf idwqI jFdI hY, qdoN ikwQy clI jFdI hY ? ivÈvfÈ nfl afiKaf jFdf hY ik afpxy asly sUrj ivc. iPr srIr ivcoN inkilaf pMjvF qwq ‘‘afkfÈ`` (eIQr) ivc vfps igaf mMinaf jFdf hY. nf koeI mrY nf afvY jfie.. (885) df juafb kI ho skdf hY ? gurbfxI qF spÈt hY -

pMc qq imil dyhI kf afkfrf.. Git viD ko krY bIcfrf.. (1128)

aMdrly jIv bfry gurbfxI bfr bfr svfl krdI hY, rfh ivKfAuNdI hY-

sunhu ry ! qU kAun khf qy afieE ?

eyqI n jfnAu kyqIk mudiq clqy Kbr n pfieAu.. (999)

siqgurU jI nfl ieh BI smJfAuNdy hn, ik ieh sMsfr mfno bVf hI kmËor kfgË df iklHf hY. bs aYvyN lIpf pocI afid krky Klfr idwqf hY. ijvyN kfgj qy Ërf ku pfxI pY jfvy qF kfgj gl jFdf hY. sfrf afkfr izwg pYNdf hY. iesy qrHF jIvn qy mOq ƒ smJo-

kfgd kotu iehu jgu hY bpuro, rMgin ichn cqurfeI..

nfnI sI buMd pvnu piq KovY jnim mrY iKnu qfeI.. (1274)

siqgurU iewk hor Audfhrx dy ky smJfAuNdy hn ik BfeI pfxI aqy hvf dy ivckfr qyry pRfx itky hoey hn. Bfv ik iehnF dI koeI pfiedfrI nhIN hY, bs iewk inam (bMDn) hY. vyKx leI awKF (cMd sUrj) aqy bfkI aMg bÉÈ idwqy hn. jnm qoN lY ky sfrf jIvn, mrn qk sfrIaF loVF, KuÈIaF, ies DrqI AuØwpr (DrqI dy pdfrQ Kf hMZf ky) pUrIaF krdf hY. Aus isrjxhfr ny jo kuJ qYƒ dyxf sI iewko vfrI DrqI ivc pf idwqf, qUM ieQoN ivDI pUrvk kwZ aqy vrq.

koit qy qIs jf cih pRB nfiek dy dy qoit nfhI BMzfr..

AUDY BFzY kCu n smfvY sIDY aMimRqu prY inhfr.. (503)

DrqI dyg imlY iek vyrf Bfgu qyrf BMzfrI..

nf sfbUr hovY iPir mMgY nfrd kry KuafrI.. (1190)

hy mnuwK Aus isRÈtI sfjx vfly krqy ƒ Xfd rwK-nfnk sc dfqfru isnfKqu kudrqI (141) ijMnF smF DrqI qy ivcrn df imilaf hY, nyk nIqI nfl ibqf ky, surKurU ho ky vfps muV, rwQ jI dy Aupkfr nf BuwlI.

pfxI pRfx pvix bMiD rfKy cMdu sUrju muiK dIey..

mrx jIvx kAu DrqI dInI eyqy gux ivsry.. (877)

pRmfqmf dIaF anMq vizafeIaF hn. siqgurU jI ny ivigafnk qrIky kurdq dy Byd smJfAux df Aupkfr kIqf hY. iPr BI siqgurU jI inmrqf ivc afpxy afp ƒ inmfxf jF km akl hI afKdy rhy hn. jo AuhnF kIqf hY, lfsfnI hY, jo ivcfr idwqy hn Auh mhfn hn. afAu siqgurU awgy sIs JukfeIey. AuhnF dy drsfey mfrg qy cwlxf hI AuhnF df aslI siqkfr hY.

hor srIku hovY koeI qyrf iqsu afgY quDu afKf..

quDu afgY quDY slfhI mY aMDy nfAuN sujfKf.. (1242)




.