.

sLrDf sihq lMgr Ckxf

dIny kFgV qoN jLPLrnfmf, BfeI dieaf isMG dy hwQ aOrMgjLyb leI Byj ky, sMn 1605 dy idnF dOrfn, siqgurU jI jMgl dysL, ijsnUM bfad ivc mhFrfj jI ny ‘myrf mflvf’ afK ky vizafeI bKLsLI dy ipMzF bMdr, brgfVI, isAuNrfmI afid ivc ivcr rhy sn. kot kpUry dy rfT qy siqgurU jI dy iek iswK kpUr isMG qoN siqgurU jI ny srhMdI POjF df tfkrf krn leI iklHf mMigaf pr cODrI kpUr isMG smy dI hkUmq nflL ivroD pY jfx dy zr qoN, gurU jI df bcn mMn nf sikaf qy gurU jI EQoN awgy cfly pf gey.

iek ipMz dy pursL cwl ky gurU jI dy drsLnF nUM afey qy lMgr ihq kuJ rsdF vI ilafey. nmskfr krky gurU jI pfs bYT gey qy bcn kIqf, "kuJ isMG lMgr eyQy Ck lYx. bfkIaF nUM iswKF dy GrF ivc Byj idE. hryk Gr ivc iek iswK jf ky Bojn Ck ky vfps af jfvy. jo ibbykI isMG hn Auh gurU jI dy pfs hI Ck lYx. iek iek iswK, hYsIaq muqfbk afpxy apxy GrF nUUM iswKF nUM lY gey lMgr CkfAux vfsqy. iek bhuq hI grIb iswK sI ijsdy Gr aMn Dn df sdf totf hI rihMdf sI. sLrIkF ny cuk-cukf ky AusnUM vI mjbUur kr idqf ik iek isWK nUM Auh vI jLrUr afpxy Gr iljf ky Bojn Ckfvy. sLrIkF df mjbUr kIqf hoieaf Auh vI iek iswK nUM afpxy Gr lY igaf. Gr iljf ky afpxI buwklL vflLf Kys Auqfr ky isWK dy bYTx vfsqy BMujy ivCf idqf. bYTy isMG dy Pyr pRym nflL crn Doqy. suwky hoey pIlUaF dI muTI lY ky aFdI qy nrm krn vfsqy pfxI ivc iBAuN ky, sLrDf aqy inrmfxqf sihq iswK dy awgy pIlU Dry qy afiKaf, "Cko isMG jI." iswK ny pRym nflL Ck ky culLf piVHaf Bfv ik ardfs kIqI qy siqgurU jI dy pfs af igaf. Gr vflLf iswK vI gurU jI dy hjLUr Aus iswK nUM pucf ky vfps afpxy Gr nUM muV igaf. lMgr Ckx vfly iswK df nF BfeI mYlfgr isMG sI jo bfad ivc iswK ieiqhfs aMdr ‘BfeI mYlfgr isMG sMqoKI’ dy nF nflL pRisD hoieaf aqy dmdmy sfihb ivKy ijnHF 48 isMGF ny gurU jI dy muKfribMd qoN gurbfxI dy arQ srvx kIqy sn, AuhnF ivc iek ieh vI sI.

jdoN sfry isWK iswKF dy GrF ivcoN lMgr Ck ky gurU jI dy pfs vfps muV afey qF guxF dy KLjLfny siqgurU jI ny iswKF nUM puiCaf, "kI kI Bojn iswKo qusIN Ckxf kIqf; dwso sfry!"

iksy ikhf, "mY lwsI nflL rotkf KfDI." koeI boilaf, "mY dhIN nfl iKcVI KfDI." iksy ny KIr qy iksy ny dhIN nflL rotI KfDI dwsI. iksy ny jvF dI dupV KfxI dwsI. iksy ny swkr iGE Ckx df ijLkr kIqf. ies qrHF sB ny apxy apxy Bojn Ckx df vrnx kIqf. siqgurU jI ny BfeI mYlfgr isMG nUM muKLfqb kIqf, "qYnUM BeI iswK ny kI Ckfieaf". hwQ joV ky BfeI mYlfgr isMG ny Auqr idqf, "pfiqsLfh jI, mY pRym sihq pRoisaf eynf svfidsLt Bojn Cikaf hY ik jIvn Br kdI aYsf svfdI Bojn nhI Ck sikaf." ieh suxky EQy bYTy iswKF ny hYrfnI nflL ikhf, "Aus kMgflL dy Gr qy kuJ vI nhI sI. Ausny ies nUM kI Ckf idqf! EQy qy BuK nMg qoN ibnf hor hY hI kuJ nhI; iesnUM ikQoN qy kI Aus ny CkfAuxf sI!" gurU jI ny ikhf, "jfAu, Aus iswK nUM bulf ky ilafAu. AusnUM puCIey ik sfzy iswK nUM kI Ckfieaf hY!" ipMz dy ijmIdfrF ny jf ky Aus iswK nuM bulf ilaFdf qy gurU jI ny AusnUM puiCaf, "BfeI iswKf, qUM sfzy iswK nUM kI Ckfieaf hY?" hwQ joV ky inmrqf sihq iswK ny dwisaf, "mhFrfj, mY gLrIb kI CkfAux jogf hF. ieh sMqoKI iswK myrf gLrIb df pVdf kwj irhf hY." siqgurU jI dy dobfrf puCx qy iswK ny hwQ joV ky ikhf, "muTI Br kokVF (suwky pIl)U dI lwp hI myry Gr ivc sI. Auh ies sMqoKI iswK dy awgy mY pros idqy qy iek ktorf pfxI df Byt kr idqf. ieh iswK EhI Ck ky qy culLf pVH ky AuT afieaf hY. mY ikAuNik gLrIb sF ies leI hor kuJ arpx nhI kr sikaf."

gurU jI dohF iswKF df pRym qy sLrDf vyK ky pRsMn ho ky boly, "DMn iswKI, DMn iswKI." aYsy iswK vI pMQ ivc soBf pf rhy hn. sqI dyx vflLf qy sMqoKI Kfx vflLf hovy qF dohF dy byVy pfr! "gurisKF aMdir siqguru vrqY" dy mhFvfk anusfr pRym nflL Ckx vflLf iswK vI gurU df rUp aqy sLrDf nflL CkfAux vflLf vI gurU df hI rUp. jykr iswK dy pfs hovy qy hYsIaq muqfbk nf Ckfvy qF ieh dosL smJo. jo iswK grIb iswK qoN cMgy Bojn dI afs kry qF Kfx vflLf dosLI jfxo. ies leI pRym nUM hI muZ jfxo. Kfxf Kvfxf qy iek ZMg hI hY pRym dy pRgtfvy df. rihqnfmy df sMdysL hY, "Kfvxf iKlfvxf KLflsy no hukm hY."

1865 ivc iqMnF iswK mhFrfijaF, nirMdr isMG pitaflf, BrpUr isMG nfBf, qy srUp isMG jINd, ny rlL ky iswK Drm dy pRcfr leI, sMqF df ‘Drm Dujf inrml aKfVf’ kfiem kIqf. ies aKfVy dy ‘dsqUrul aml’ (sMivDfn) dIaF DfrfvF nMbr 10 qy 11 anusfr iksy iswK dy Gr sMqF df jQf pRsLfdf Ckx jfvy qF CkfAux vflLf jo Ckfvy, EhI Cikaf jfvy. cMgyry Bojn dI afs jF jfcnf nf kIqI jfvy. hF, jykr sMq ieh smJx ik srdfr ny byloVI kMjUsI kIqI hY qF AusdI isLkfieq sbMDq irafsq dy mhFrfjy nUM kIqI jfvy. ies bfry sbMDq mhFrfjf sfihb Xog kfrvfeI krngy. kuJ sflL pihlF aijhf iliKaf piVHaf qF ieh mhwqvhIx ijhI gwl jfpI ik aijhI ingUxI ijhI gwl nUM dsqUrul aml ivc ilKx dI kI loV sI. hux ies sfKI qNo ies asUl dy mhwqv df pqf lwgf.

kolL hoey nUM dUsiraF nflL vMz ky Ckx df KLflsy nUM hukm hY pr cfdr qoN vD pYr psfrn qoN iek iswK nUM sMkoc hI cfhIey. "hoqf nf rfKY iekylf nf Kfie]" vI ieho kuJ isKfAuNdf hY. dfxf pfxI qF hmysLF gurU jI df hI hY. iswKF dI qF tihl syvf hI hY.

"iswKF dI tihl syvf" qoN iek ieiqhfsk Gtnf Xfd af geI. aTfrvIN sdI ivc jdoN smy smy mugLl qy pTfx hfkmF df, mfJy qy duafby dy ielfky ivc, ijLafdf jor pY jfxf qF isMG dlF ny sqlujoN pfr, bfbf aflf isMG, ijsdI rfjDfnI Aus smy brnflLy ivc huMdI sI, af jfxf. Ausny jLKLmI isMGF df ielfj, lMgr afid dI pUrI syvf krnI qy KLflsy ny qfjf dm ho ky Pyr dusLtF nUM soDx leI sqluj twp ky mfJy qy duafby dy ielfky ivc jf gLdr mcfAuxf. iek idn lMgr Ckx AupRMq isMG vwloN kIqI geI ieh ardfs, "dfxf pfxI gurU kf. tihl syvf nOkrF cfkrF dI hy akfl purK lyKy lfAyuxI." bfbf alf isMG jI dI isMGxI, mfqf PLiqh kOr jI ny suxI qF Ausny ieqrfjL kIqf, "asIN smy dI jLflm hkUmq dI ivroDqf df KLqrf shyV ky isMGF dI gfKVI syvf krdy hF pr sfzy nF df ardfsf vI isMG nhI krdy!" jQydfr kolL isLkfieq jfx qy Ausny afiKaf, "ieh qF TIk afrdfs hY. dfxf pfxI qF hY hI gurU df qy CkfAux dI syvf ijs ny kIqI hY Esy dI ardfs huMdI hY. qusIN afpxy nF dI ardfs krvfAuxI hY qF hwQIN syvf kro."

ieiqhfs dwsdf hY ik Aus qoN bfad bfbf aflf isMG jI qy mfqf PLiqh kOr jI ny, KLflsy nUM lMgr CkfAux dI syvf afpxI hWQIN krnI sLurU kr idqI.

iek hor cyqy afeI sfKI df sfr ieAuN hY –

sRI gurU aMgd sfihb jI dy lMgr ivc, sRI KzUr sfihb ivKy, lMgr dy muK Bojn dflL qy PulikaF qoN ielfvf iGAu vflLI KIr vI vrqdI sI. ies lMgr dI sfrI ijLmyvfrI, gurU jI dy mihl, mfqf KIvI dy moiZaF Aupr sI. sRI gurU gRMQ sfihb jI ivc aMkq hY –

mfqf KIvI nyk jn ijsu bhuqI CfAuN pqRflI]

lMgir dAuliq vMzIaY rsu aimRqu KIir iGaflI](967)

ies sfKI qoN myrI smJ anusfr sfnUM isiKaf kuJ ies qrHF dI pRfpq huMdI hY ik gurU ky lMgr ivc nf qF byloVI sfdgI bfry hI kwtV rvweIaf apxfieaf jfvy qy nf hI qrHF qrHF dy pkvfnF dy byloVy Bfr nflL, gurU ky pivqr lMgr nUM lwdx df Aucycf Xqn kIqf jfvy. sB kuJ krn df AudysL syvf dI Bfvnf, pRym aqy sLrDf hovy.

sMqoK isMG

isznI, afstRylIaf




.