.

dsm grMQ ivclI afrqI

(sMKn kI Duin GMtn kI kir PUln kI brKf brKfvYN)

igafnI Bfg isMG aMbflf

ies vyly anykF hI gurduafiraF, sgoN mMny-pRmMny ieiqhfisk asQfnF Auqy vI gurbfxI ivcoN afrqI dy Èbd pVHn AupRMq

‘lopu cMzkf hoie geI [[[[[[

Xfqy pRsMn Bey hYN mhfmuin [[[[[

jwC apwCr inrq idKfvyN [[[[[

sMKn kI Duin GMtin kI kir PUln kI brKf brKfvYN [[[[[

hoq kulfhl dyvpurI imil dyvn ky kuil mMgl gfvYN [[[[

aYsy cMz pRqfp qy dyvn biZE pRqfp [[[[[

afidk kwcIaF bfxIaF vI gurU gRMQ sfihb jI dI hËUrI ivwc pVHIaF jFdIaF hn. hflFik gurU amrdfs jI ny QUnI KMnn nXfie (iksy gwl nUM bfrbfr duhrf ky qfkId krnI) duafrf kwcIaF bfxIaF pVHn qoN vrijaf hY ijvyN ik -

siqgurU ibnf hor kcI hY bfxI..

bfxI q kcI siqgurU bfJhu hor kcI bfxI..

khdy kcy suxdy kcy kcI afiK vKfxI..

(rfmklI m: 3, anMd, 920)

Auqy ilKy anusfr loV qF ieh sI ik ies vyly anykF sMq-mhfqmf aKfAux vfly aqy gRMQI, pRcfrk, rfgI afidk sfry Dfrimk afgU afpxI iËMmyvfrI nUM anuBv krdy hoey anjfx ÈrDflUaF nUM AupRokq kwcIaF-ipwlIaF bfxIaF pVHx qoN vrjdy pRMqU Auh mhFpurK sgoN AultI vfV Kyq ko KfeI vflf idRÈ pRqwK drsf rhy hn Bfv anjfxF nUM vrjx dI QfvyN afp hI kwcIaF bfxIaF pVHdy aqy hornF nUM vI pVHn dI vDyry pRyrnf idMdy hn. kyvl pRyrnf hI nhIN idMdy sgoN kwcIaF afrqIaF pVHn df kicwp pRpwk krfAux leI hyT ilKy idRÈF rfhIN vDyry idRV krfAuNdy hn, ijvyN ik ‘sMKn kI Duin GMtin kI` afKx vfly sMK purdy (vjfAuNdy) aqy GVIafl KVkfAuNdy hn qy ‘PUln kI brKf brKfvY` Aucfrn smyN PuwlF dI vrKf krdy hn, Bfv gurU gRMQ sfihb Auqy Puwl suwtdy hn. kI jfxIey ik smF pf ky afrqI smyN do-cfr muMzy-kuVIaF ncf ky ‘jwC apwCr inrq idKfvY` vflI ksr vI pUrI kr dyx. vDyry Kyd ieh ik AupRokq kicwp (inrol mnmwq) qoN vrjy qF bjfey lijwq (Èrmsfr) hox dy Aultf ros pRgt krdy hoey qfVnf dy rUp ivwc kihMdy hn ik ieh afrqI dsm gRMQ ivwc ilKI hoeI hY, asIN ËrUr pVHFgy, ieiqafidk.

AuqlI ilKq qoN iswD hoieaf ik dsm gRMQ ivclI afrqI pVHn vfly swjx dsm gRMQ ivclI rcnf rUpI vsqU nUM (arQ boD nf hox kfrx) nf jfxdy hoey kyvl iesdf ‘dsm gRMQ` isrlyK vyK ky hI iesnUM dÈmyÈ rcnf smJdy hn jo iek vwzI BfrI Buwl blik sfry BulyiKaF dI jVH hY.

not - ikhf cMgf huMdf jo dsm grMQ ivclIaF bicqR nftk, cMzI cirqR, iqRXf cirqR afidk kvIaF dIaF rcnfvF azo-awz afpo-afpxy isrlyKF hyT pihlF vFg sYNcIaF dy rUp ivwc hI rihMdIaF qF ik ieqny BulyKy nf pYNdy.

AupRokq Gft nUM muwK rKidaF hoieaF hI dsm grMQ ivclI afrqI df sMKypk vyrvf hyT idwqf jFdf hY jo cMzI cirqR Aukq iblfs aMdr qIjy iDafey dy arMB ivwc aMikq hY ijs df sMkocvF sfrMÈ hyT ilKy anusfr hY,

XQf -

iek mihKfsur (Joty dI Èkl vflf asur) ny ieMdRfidk dyviqaF nUM BFj dy ky ieMdRpurI Auqy kbËf kr ilaf [[[[[ dyviqaF ny cMzI (durgf) dI Èrx leI [[[[[ cMzI ny dYqF nUM juwD leI vMgfiraf [[[[ mihKfsur ny 45 pdm sYnf lY ky cMzkf nfl juwD kIqf [[[ aMq mihKfsur cMzI hQoN mfiraf igaf, qd ieMdr nUM rfj dy ky cMizkf lop ho geI, XQf - ‘lop cMizkf hoie geI surpiq kO dy rfj.`

punf

Xfqy pRsMn Bey hYN mhF mun dyvn ky qp mYN suK pfvYN.

jgX krYN iek byd krYN Bv qfp hrY imil iDafnih lfvYN.

Jflr, qfl, imRdMg, AupMg rbfb lIey sur sfj imlfvYN.

ikMnr, gMDRb gfn, krYN jin jwC apwCr inrq idKfvYN.

punf

sMKn kI Duin GMtn kI kir PUln kI brKf brKfvYN.

afrqI kot krYN sur suMdr pyK purMdr ky bl jfvYN.

dfnq dwCn, dY ky pRdwCn, Bfl mYN kuMkm aCwq lfvYN.

hoq kulfhl dyvpurI imil dyvn ky kuil mMgl gfvYN.

(cMzI cirqR Aukq iblfs iDafie 3, aMk 53 qoN 55)

Bfv - dyviqaF df qyj pRqfp vwiDaf dyK ky nfrd afidk munI pRsMn hoey [[[[ XwgX kIqy gey [[[ keI iek vyd mMqRF df rtn hoieaf [[[[imRdMg afidk keI iksmF dy sfjF nfl ikMnr, gMDrbF ny gIq gfey, jwK aqy apwCrF ny inrq (nfc) ivKfey. kroVF dyviqaF ny sMKF, GiVaflF dI gUMj ivwc ieMdr dI afrqI AuqfrI aqy PuwlF dI vrKf kIqI, ieMdr dIaF pRkrmf kIqIaF, dwCxF idwqIaF, ieMdr dy mwQy Auqy kysr aqy cfvlF dy iqlk lgfey.

dohrf

aysy cMz pRqfp qy dyvn biZE pRqfp.

qIn lok jY jY krYN rhYN nfm siq jfp.

(aMk 56)

Bfv cMzI dy qyj pRqfp sdkf dyviqaF df pRqfp vwiDaf [[[[ iqMnF lokF jY jY kfr kIqI.

not - ‘rhY nfm siq jfp` dI sMkocvIN ivafiKaf ieh hY ik mfrkMzy purfx dy 82vyN aiDafey qoN lY ky 94vyN aiDafey, 13 aiDafvF dy 700 slok hn, ijnHF ivwc cMzI (durgf) vloN dyviqaF dI shfieqf leI dYqF nfl kIqy jMg-juwDF df vrnx aqy durgf df sqoqR (mihmf) hY.

AupRokq 700 slokF nUM ‘spqsqI` aqy sqsX qQf aqI sMkovyN rUp ivwc siq kr ky iliKaf hY. ies nUM durgf sqoqR, kIl kvc afidk vI kihMdy hn. ienHF 700 slokF vflI rcnf df tIkf kvI ny cMzI cirqR Aukq iblfs ivwc 7 aiDafvF aMdr krky aMq ivwc ieh sUcnf vI idwqI hY, XQf-

cMzcirqR kivqn mY brinE sB hI rs rudR meI hY.

eyk qy eyk rsfl BieE nwK qy iswK lAu AupmF su neI hY.

kAuqk hyq krI kiv ny ‘sqgX` kI kQf ieh pUrI BeI hY.

jfih nimq pVYN sunhY so inscY kir qFih deI hY.

(cMzI cirqR Aukq iblfs, aMk 232)

qF qy ‘rhY nfm siq jfp`` df qfqprj ieh hY ik durgf dy nfm

vflI siq (spqseI) dy jfp df rtn hoieaf.

Auqly ivsQfr dyx df kfrx ieh hY ik keI ajfx swjx nfm aqy siq dy (awKrF nUM awgy-ipwCy kr ky) siqnfm arQ krdy hn, jo AuWkf hI aÈuD hY.

hux AupRokq afrqI (jo inrol hI cMzI (durgf) aqy ieMdr dyvqy dI mihmf sMjugq hY) nUM sRI gurU grMQ sfihb dI hËUrI ivwc mtkF nfl JUm-JUm ky pVHn vfly afp hI dwsx ik ieh gurmiq hY ik ibprn dI rIq inrol mnmuKqf hY.

hflFik Aukq dyvIaF aqy ieMdr pRQfie pRqwK gurU gRMQ sfihb vloN ieh drsfieaf jf irhf hY ik -

dyvIaf nhI jfnY mrm.. sB AUpir alK pfrbRhm..

(rfmklI m: 5, 894)

punf - durgf koit jf kY mrdnu krY.

(BYrAu kbIr jIAu, astpdI, 1162)

qQf - shMsr dfn dy ieMdR roafieaf..

(rfmklI kI vfr, slok m: 1, 943)

qQf - goqmu qpf aihilaf iesqRI, iqsu dyiK ieMdR luBfieaf..

shs srIr ichn Bg hUey qf min pCoqfieaf..

(pRBfqI m: 1, dKxI, 1344)

swc puCo qF AupRokq afrqI sRI gurU gRMQ sfihb jI dI kyvl inrfdrI hI nhIN blik hfsohIxf iek ieho ijhf mKOl hY ik ijvyN koeI mnuwK iksy ÈihnÈfh jF rfÈtrpqI awgy hwQ joV ky KVoqf hoieaf ieh afKy ik mYN guridwq isMG cOkIdfr qoN sdky jFdf hF jF krm cMd kFstybl qoN bilhfr jfvF.

hF AupRokq cMzI (durgf) dI mihmf aqy ieMdR afidkF dIaF afrqIaF cMzI Bvn (dyvI duafiraF) aqy mMdrF ivwc kIqIaF jfx qF koeI hrË nhIN.




.