.

rxjIq isMG ZwZrIaF vfly dy kuwJ hor JUTF df Kulfsf.

1[ Zfl dI prK.

koeI ihMdU iswK, dunI cMd, jo hiQafr bxfAux ivc mfhr sI, ny Zfl bxfeI qy gurU goibMd isMG jI dy pfs lY igaf. bVI mInfkfrI kIqI hoeI sI. gurU jI dy pysL ho ik kihx lwgf ik gurU jI ies ivcoN dI ikrpfn nhI lMG skdI, brCf nhI lMG skdf, nfgxI nhI lMG skdI afid . gurU jI kihx lwgy TIk hY BfeI pr golI bfry BfeI qyrf kI iKafl hY. dunI cMd kihx lwgf jI quhfnUM kI pqf hY, lwgy hox hwQ dunI cMd dy qy ivcoN dI golI ikvyN lMG jfvy.

gurU jI AuWqr idMdy hn ik jfh qYnUM pMdrF idn hor idwqy, mVH lY ijqnf lohf hor mVHIdf hY, iksy iswK koloN golI clvf ky prKFgy? Auh iswK Gr nUM vfps prqdf hY, GrvflI nfl vIcfr ivtFdrf krn qoN bfad pMj iswKF nUM pRCfdf CkfAuxf qy ardfs krky iPr qoN gurU goibMd isMG jI pfs Zfl nUM lY ky jfx df PYslf hoieaf.

rxjIq isMG ZwZrIaF, "pihlF iswK nUM afpxy afp qy mfn sI hux iswK nUM ardfs qy mfn hY". gurU jI vDIaf insLny bfjL ‘mfn isMG’ nUM swddy hn qy golI clfky Zfl prKx leI afKdy hn. mfn isMG dI golI AuWpr dI lMG jfx krky gurU jI puCwdy hn ik mfn isMG jI kI gwl hY. mfn isMG jI jvfb idMdy hn ik gurU jI Zfl idsdI hI nhI ikAuNik nON pfqsLhIaF pRqwK Zfl dy sfhmxy KVIaF hn. ‘bolo jI swiqnfm sRI vfihgurU’ dI mohr lgfeI qy sMgqF ny jYkfry bulfey. nf iksy ny kwK smiJaf qy nf iksy ny kwK iksy dy pwly pfieaf.

A[ ardfs qy mfx hoxf vI AunHF hI mfVf hY ijqnf afpxy afp qy mfx krnf mfVf hY. ardfs pUrI hox dI Bfvnf nfl iksy nUM pRCfdy CkfAuxy iswKI isDFq nhI. ieh sfDF dI kfZ hY. gurU jI df Pumfx hY:

sqIaf min sMqoKu AupjY dyxY kY vIcfir] dy dy mMgih shsf gUxf soB kry sMsfru] m1, pMnf 466]

dfnIaF dy mn ivc dfn dyx df cfE pYdf huMdf hY qy dfn dy ky Auh sYNkVy guxF ijLafdf mMgdy hn.

iPr kI huMdf hY?

DrmI Drmu krih gfvfvih mMgih moK duafru] m:1, pMnf 469] DrmI Drm krky sfrf Dn gvf lYNdf hY jdoN Auh moK duafr mMgdf hY. dfn krdy smyN jy koeI iewCf mn ivc huMdI hY qF Auh dfn kIqf vI iswK Drm muqfbk ivarQ hY.

iPr krnf kI cfhIdf hY?

syvf krq hoie inhkfmI] iqs kAu hoq prfpiq suafmI] m:5, pMnf 286] ieh hY syvf krn df qrIkf. syvf krdy smyN mn ivc koeI BI iewCf nhI hoxI cfhIdI. pRCfdy Ckf ky iswKF koloN aQvf sfDF koloN ardfs krvf ky afpxy mn dI murfd pUrI krvf lYx df isDFq isrP qy isrP sfD lokF ny hI iswKF ivc vfiVaf hY jo gurbfxI muqfbk mUloN hI glq hY.

a[jo ies sMsfr ivcoN cilaf igaf iPr kdI muV ky nhI afieaf. hrI jnu, ijnHF ny hir rs cwiKaf hY Auh afp vI mukq hn qy dUsiraF nUM vI mukq krdy hn. afvx jfx dy cwkr ivc nhI pYNdy. gurU sihbfn df Purmfx ies qrHF hY.

ijin hir rsu cfiKaf so hir jnu logu] iqsu sdf hrKu nfhI kdy sogu] afip mukqu avrf mukqu krfvY] m:3, pMnf 664] jdoN hir jn mukq hn qy asIN ieh khIey ik gurU jI qF myry sfhmxy hn ies bfry gurU arjn dyv jI df Purmfx hY ik jo mnuwK ieh afKdf hY ik Tfkr/rwb jI myry sfhmxy hn AuWsdf mUMh ikAuN nhI sV jFdf.

sgl prfD dyih loronI] so muKu jlAu ijqu khih Tfkuru jonI] 3] jnim n mrY n afvY n jfie ] nfnk kf pRBu rihE smfie ]4]1] { m:5, pMnf 1136}

pr sfzy sfD bfby qF hr roj iehI afKdy hn ik Plfxf gurU qF hr rojL mYnUM drsLn idMdf hY. ikAuNik sfzI gurU gRMQ sfihb dI pVHfeI iblkul isPr hY ies krky ieh sfD bfby jo mrjLI kihx swiq hI swiq hY. rxjIq isMG ijQoN vI mrjIL pVH ky ieh sfKI suxfAuNdy hox ieh sfKI glq hY.

2[ gurU goibMd isMG jI nfl sYdfKfn df mukfblf.

sYdfbyg, ieh phfVI rfijaF dI pRyrnf nfl, alPKfn srdfr smyq dsLmysL jI nfl jMg krn leI anMdpur AuWqy cHV afieaf pr drsLn krky siqgurU jI df sfidk ho igaf aqy isMGF nfl iml ky qurkI sYnf aqy phfVIaF nfl lVdf jMg ivc sLhId ho igaf. ieh sYdKfn qoN iBMn hY (mhfn kosL pMnf 229). sYdfKfn aOrMgjyb dIaF PojLF df srdfr sI jo 17 Pwgux sMmq 1759 nUM anMdpur sr krn leI afieaf. XuwD krdf hoieaf jd dsLmysL jI dy sfhmxy afieaf qF drsLn df aYsf asr mn qy hoieaf ik sLfhI sYnf nUM iqafg ky gurU jI dy crxI af lwgf ar gurU jI dy AudysL nUM mn ivc vsf ky prmpd df aiDkfrI hoieaf. (mhfn kosL pMnf 229). khfxI nUM rMg cfVHn leI iesdI BYx nUrF, jo gurU goibMd isMG jI dI afpxy Brf pIr buDUsLfh krky sLrDflU sI, nUM nfl imlf ilaf. nUrF afpxy Brf nUM kihMdI hY qUM gurU jI nUM nhI PV skdf qy nf hI mfr skdf hYN. pr sYdfKfn aVI krdf hY. AuDr nUrF gurU jI nUM iml ky sYdfKfn nUM nf mfrn df qrlf krdI hY. ies qy gurU jI nUrF nfl vfhdf krdy hn ik mYN AusnUM mfrFgf nhI pr afqmk mOqy mfr dyvFgf. iPr gurU jI sYdfKfn dy cfrF pfivaF ivc qIr mfrky nfl iek icwTI Byjdy hn ik jy mYN qyry pfivaF ivc qIr mfr skdf hF qF mYNnUM qyrI CfqI vI idsdI hY. nUrF dI PirXfd krky AusdI jfn bKsL idwqI jFdI hY. ‘bolo jI siqnfm vfihgurU’ dI mohr lgf ky JUT nUM swc bxf ky pysL kr idwqf jFdf hY. sMgqF ds ds vIh vIh zflrF dy notF nfl ZyrI hor vwzI kr idMdIaF hn. sMqF bfibaF df mqlb hwl hoeI jFdf hY. iswKI nfl iksy nUM kI? iswKI khfxIaF qy nhI KVI ijvyN bfby lok suxfAuNdy hn. khfxIaF aksr JUTIaF huMdIaF hn. lok JUT suxnf psMd krdy hn qy lokF dI ies mfniskqf dI kmjLrI qoN bfby pUrI qrHF jfxU hn qy ieh pfKMzI sfD iesdf Pfiedf AuTfAuNdy hn. pr ieh iswKI nhI.

kuwJ svfl:

nUrF df invfs asQfn aMbfly dy afs-pfs dwisaf jFdf hY. iPr nUrF gurU jI kol PirXfd krn vI afAuNdI hY. rwQ jF bwgI qy cwVH ky vI afeI hoeI qF vI aMbfly qoN anMdpur df rsqf aMdfjLn 150-170 iklomItr lMbf qF hY hI. do idn afAux qy do idn jfx qy iek idn gurU jI kol Tihr ky PirXfd krn df smF. so kul imlf ky pMj idn df rsqf qF hY hI. sLfhI PojLF nUM pMj idn ikvyN roikaf jf skdf sI? iksy kol ies gwl df koeI AuWqr nhI.

dUsrf 150-170 iklomItr dUr qk qIr nfl mfr kIqI jf skdI hY? ivsLvfsL Xog gwl nhI.

jy kr bfbf rxjIq isMG jI dI khfxI TIk hY qF BfeI kfhn isMG nfBf df mhfn kosL jo qkrIbn 100 sfl pihlF iliKaf igaf sI JUTf sfbq ho jfvygf. hF kOrvF pFzvF dy qIr qF ieqnI dUr mfr kr skdy hn ikAuNik Auh hY hI JUT qy inrBr. jy iksy nUM swLk hovy qF AusnUM "ihMdU imiQhfs kosL" jo BfsLf ivBfg, pMjfb vloN Cfipaf qy lfgq qoN vI Gwt kImq qy ipCly 42 sflF qoN vyicaf jf irhf hY, pVHnf cfhIdf hY. ieh ikqfb, iksy gory jOn zOsn, ijsny ihMdU Drm dy sfry gMRQF df aiDan keI sflF ivc kIqf, dI axQwk imhnq df nqIjf hY.

qIsrf. ieh khfxI vI gurU jI dI sLKsLIaq nUM nIvF krn leI hI GVI geI hY. khfxI df mULl qwq hY ik gurU jI dy drsLn krky sYdfbyg jLF sYdfKFn dovyN hI gurU jI dy iswK bx jFdy hn qy smyN dI srkfr dy ivroD ivc zt jFdy hn. ieh hY gurU jI dI vizafeI vflI gwl. pr jo sMBv vI nhI qy BulyKf pfAU hY ik gurU jI dy qIr 150-170 iklomItr dUr qk mfr krdy hn, vflI mnGVq qy JUTI khfxI nUM sfD bfby pRcfrI jFdy hn. axBol sMgqF sux sux ky zflr sfDF dy tokiraF ivc sutI jFdIaF hn, sfDF dI qjOrI nUM Bfg lwgI jFdy hn qy sMgqF dIaF jyHbF aihsqf aihsqf KflI ho rhIaF hn.

3[ mUl mMqr df aiBafs.

mUl mMqr, ijsnUM gurbfxI dy afsLy muqfbk mMglf crx kihxf ijLafdf TIk hY, df jfp krvfAuNdy hoey bfbf jI nUM ieh pqf hI nhI cwldf ik A[ qy a[ dy ivckfr ]jpu] bfxI df nfm hY qy suKmnI dI 17vIN astpdI ieh sfbq krdI hY ik afid scu jugfid scu] hY BI scu nfnk hosI bI scu]1] iek alwg slok hY.

A[ ÃÄ siqnfmu krqf purKu inrBAu inrvYruakfl mUriq ajUnI sYBM gurpRsfid] ]jpu]

a[ afid scu jugfid scu ]hY BI scu nfnk hosI BI scu ]1]

bfibaF ny bfxI dI bxqr df pqf lgfky kI krnf hY ienHF dI qF jyb nUM pqf lwgxf cfhIdf hY.

eyar qy iek hor JUT.

jdoN tI[vI[vfly vIr jI ny sMgqF dy ivdroh dy bfvjUd vI rxjIq isMG ZwZrIaF nUM eyar qy prmot kIqf qF Auh ieh kih rhy sn ik dyKo jI hfly AunHF dI Aumr hI kI hY. dUsrf rxjIq isMG jI afp hI ieh kih rhy sn ik mYnUM qF sMgqF ijvyN afKdIaF hn Ausy qrHF hI mYN mMn jFdf hF.

ienHF sqrF nUM jLrf iDafn nfl vIcfro qF pqf cwldf hY ik tI[vI[vfly qy sMq jI mhFrfj dovyN ieh afp mMn rhy hn ik sfD rxjIq isMG jI nUM kuwJ nhI afAuNdf. ikvyN? pihlI sqr ik hfly sMqF dI Aumr hI kI hY mqlb ieh ik jy Auh glqI kr dy hn qF sMqF nUM bflVy sMq smJ ky muafP kr dyE ikAuNik hfly Euh bwcy hn. svfl ieh pYdf huMdf hY ik jy kooeI jMmdf hI sfD nhI huMdf qF pihlF rxjIq isMG nUM vwzf kr lE qy jy ieh koeI phuMcI hoeI hsqI hY qF aYsIaF sfDfrx mnuwK vflIaF glqIaF qy hrkqF ikAUN? jy sMgqF ny kih kih ky hI sfD jI nUM suDfrxf hY qF iPr rxjIq isMG jI sfD kfhdf? iswK Drm muqfbk qF sMgqF dI agvfeI lIzr hI krdf hY nf ky sMgqF.

slok mÚ 1 ] igafn ivhUxf gfvY gIq ] BuKy mulF Gry msIiq ] mKtU hoie kY kMn pVfey ] Pkru kry horu jfiq gvfey ] guru pIru sdfey mMgx jfie ] qf kY mUil n lgIaY pfie ] Gfil Kfie ikCu hQhu dyie ] nfnk rfhu pCfxih syie ]1] (pMnf 1245)

ienHF qy gurU nfnk sfihb df ieh slok iblkul Zuwkdf hY. rxjIq isMG ZwZrIaF ny 20ku idnF dy kYnyzf dy dOry qy iek vI pUry sLbd df kIrqn nhI kIqf. ikANik kIrqn afAuNdf hI nhI. ies krky igafn qoN swKxf ieh sMq gIq hI gf irhf sI qy lok ienHF dI golk nUM Bfg lgf rhy sn. iesnUM AuWpr ilKy slok ivc mMgxf ikhf hY. ijhVf afdmI sMq bx ky mMgx jFdf hY gurU sfihb AuWsdy nyVy jfx qoN vI vrjdy hn qy afKdy hn ik AuWsdy pYrIN nf lwgo. pr ieh sMq jI qF afpxy zyZ-zyZ Puty pYr lokF dy sfhmxy QflI ivc pros ky awgy rwK rhy hn ik pYrIN hwQ lgfE. iewQy ieh khfvq, " isr vwzy isrdfrF dy pYr vwzy gfvfrF dy".

lokF dI hmdrdI ijqx vfsqy JUT.

lokF ivc aPvfh ieh vI AuzfeI geI ik sMqF nUM iek nf-murfd ibmfrI ny af Gyiraf hY. QoVI dyr bfad smJ peI ik do-cfr sfl bfad iek hor aPvfh iPr qoN PYlfeI jfvygI ik, " nfm ismrx dI brkq dyKo jI hux sMqF dI ‘blwz kYNsr’ dI ibmfrI ht geI" iPr qoN sMqF dI bwly bwly. jy ieh swc hY qF sMqF dy pYrokfrF qoN lokF nUM iesdf sbUq mMgxf cfhIdf hY. jy ieh JUT hY qF JUTF dI ilst ivc hor vfDf kr lYx ivc koeI hrjL nhI hovygf.

sMqF? dy AupdysL df asr.

sMqF dy AupdysL qoN bfad qF lokF dy klyjy TMzy-Tfr ho jfxy cfhIdy hn[ pr ieQy qF asr iblkul Aultf hoieaF hY. kuwJ lok bdmfsLI qy AuWqr afey hn. mYnUM do DmkIaF mfrn dIaF aqy hjLfr ku gMdI gfHl. ieh hY sMqF df ApdysL?

BivK ivc jdoN kdy vI rxjIq isMG ZwZrIaF vfly afAuNdy hn qF AunHF nUM ‘jpu jI’ bfxI ivcoN do-cfr svfl bfxI dy Aucfrx bfry qy do-cfr svfl grfmr bfry jLrUr puCxy cfhIdy hn ies nfl AunHF dy bfxI bfry igafn df pqf cwl jfvygf. sMgqF nUM ienHF dIaF sI[zIjL nUM gurbfxI dI ksvwtI qy prKx dI Kycl krnI hI pvygI ieh pqf krn vfsqy ik swc ikqnf ku hY qy JUT ikqnf ku.

gurU pMQ df dfs,

gurcrn isMG (ijAux vflf) brYNptn.




.