.

aYsy sMq n mo kAu Bfvih

-kyhr isMG Jwj

asIN afm qOr 'qy Aus ivakqI nUM sMq, sfD, pUrn bRhm igafnI, mhF qpwsvI, mhF jogI afidk smJI jFdy hF, ijs ny kMm-kfj Cwz ky, ivhly rih ky, BgvyN, icwty, kfly, nIly, pIly afidk iksy Kfs iewk rMg dy kwpVy pihn ky, iksy Kfs rMg qy Kfs qrIky dI dsqfr sjf ky (ijvyN gol icwtI dsqfr), lwqF nUM nMgIaF rwK ky (pjfmf jF pYNt afid nf pihn ky), hwQF ivwc mflf PV ky jF iPr BolI-BflI lokfeI nUM afpxy krm-kFzF rfhIN Brmf ky aslIaq qoN dUr rwKdy hoey, afpxf hlvf mFzf clfAuxf sLurU kr idwqf hovy. iehnF pKMzIaF qoN bcx leI sfnUM jfnxf bhuq jLrurI hY ik jo sLbd gurU gRMQ sfihb jI aMdr sMq, bRhmigafnI jF sfD vrqy gey hn, Auh iks leI hn?

gurU sfihbfn ny sMq sLbd dI vrqoN gurU leI, iksI-iksI jgHf 'qy pRmfqmf leI qy jF afm qOr 'qy sfD sMgq ivwc juVn vfly hr iswK leI kIqI hY. ijvyN ik asIN vyKdy hF ik gurU gRMQ sfihb ivwc drj 35 mhFpursLF ivwcoN, gurU sfihbfn nUM Cwz ky, iksy dy vI nfm nfl bfxI aMdr jF ieiqhfs aMdr sMq sLbd dI vrqoN nhIN kIqI geI. ijnHF dI bfxI nUM asIN gurU mMndy hF, AuhnF nUM kyvl Bgq jF BfeI Bgq kih ky sMboiDq kIqf igaf hY. Bgq kbIr, Bgq nfmdyv afid BgqF dI jykr gurU gRMQ sfihb dI bfxI qoN bfhr koeI rcnf imldI hY, qd Aus ivwc iehnF dy nF nfl sMq sLbd lwigaf imldf hY. iesdf kI kfrn hY? ieh sMq sLbd jdoN iehnF dI bfxI gurU gRMQ sfihb ivwc drj hoeI, alop ho igaf aqy iehnF dy nfvF nfl Bgq sLbd af juiVaf. iesdf kfrn sfPL hY ik gurU sfihbfn ny jo "sMq" sLbd bfxI aMdr vriqaf hY, Auh iksy hor leI hY. ijQy ikqy vI iewk iensfn leI sMq sLbd dI vrqoN kIqI geI hY, AuQy AuhnF Ausdy ByK bfry lokfeI nUM dwisaf hY. ijvyN Purmfn hY: glI ijnÙ jpmflIaf loty hiQ inbg]Eie hir ky sMq n afKIaih bfnfris ky Tg]aYsy sMq n mo kAu Bfvih] zflf isAu pyzf gtkfvih](476)

ihrdy ijnÙ kY kptu vsY bfhrhu sMq khfih]iqRsnf mUil n cukeI aMiq gey pCuqfie] (pMnf 491)

jykr asIN ieiqhfs nUM pVHdy hF,

qd sMn 1900 qwk sfnUM iksy vI sMq dy drsLn nhIN huMdy. 1900 qoN 1947 dy smyN dOrfn ivrly-ivrly sMqF dy drsLn huMdy hn. 1980 dy smyN kfPI igxqI vDdI hY. 1980 qoN lY ky 1992 (iswK kOm 'qy musLikl) smyN dOrfn ieh alop ijhy ho gey sn. pRMqU jykr 1992 qoN lY ky awj qwk dy smyN 'qy JfqI mfrIey qF iehnF ByKIaF dI igxqI ies qrHF vDI hY, ijs qrHF Bfrq dI jnsMiKaf. awj qF 15 sfl df vI mhF qpwsvI sMq, ijsnUM bfxI dI soJI nhIN, Auh pUrn bRhm igafnI, ijhnF ny ajy qwk akfl qKLq dI rihq mirafdf nhIN mMnI, lgBg Auh sfry hI izgrIaF vfly ByKI (sMq jF bRhm igafnI) hn. pr jykr pMQk qOr 'qy vyKIey, qF akfl qKLq qoN lfgU pMQk rihq mirafdf nf mMnx vflf iswK hI nhIN aKvf skdf, sMq jF bRhm igafnI qF bhuq dUr dI gwl hY.

afE, hor iswwKF bfry ivcfr krdy hF ik ijnHF nUM sB qoN pihlF gurU nfnk dyv jI nfl 48 sfl rih ky rbfbI dI syvf rihx df mfx hfisl hY nUM vI asIN BfeI mrdfnf jI hI kihMdy hF, ijnHF qoN gurU arjn pfqsLfh ny gurU gRMQ sfihb dI afid bIV ilKfeI sI, AuhnF nUM vI asIN siqkfr nfl BfeI gurdfs jI hI kihMdy hF. ijs guriswK nUM pihly gRMQI hox df mfx hfisl hY, ijnHF ny pMj gurU sfihbfnF nUM afpxy hwQF nfl gurgwdI dI rsm adf kIqI sI aqy iswK kOm dI lgBg 110 sfl syvf kIqI hY, AuhnF nUM vI asIN siqkfr nfl bfbf buwZf jI kih ky hI bulfAuNdy hF. awgy gurU qyg bhfdr sfihb nfl sLhId hox vfilaF nUM vI asIN BfeI dieaflf jI, BfeI mqI dfs jI, BfeI sqI dfs jI hI pukfrdy hF. gurU jI dy pMj ipafry ijnHF ny sB qoN pihlF afpxf sIs Byt krky aMimRq dI dfq pRfpq kIqI sI, AunHF nUM vI asIN BfeI dieaf isMG jI, BfeI Drm isMG jI, BfeI ihMmq isMG jI, BfeI mohkm isMG jI, BfeI sfihb isMG jI hI pukfrdy hF. Aus qoN bfad gurU jI dy cfr sfihbjLfdy, ijnHF afpxy leI nhIN blik iswK kOm leI jLulm df tfkrf kridaF afpxIaF jfnF dy idwqIaF AuhnF nUM vI asIN siqkfr nfl sfihbjLfdf ajIq isMG jI, sfihbjLfdf juJfr isMG jI, sfihbjLfdf jorfvr isMG jI, sfihbjLfdf PLiqh isMG jI pukfrdy hF. gurU goibMd isMG jI ny ijnHF qoN gurU gRMQ sfihb dI bIV ilKfeI, ijnHF jLulm nfl lVdy hoey afpxf bMd-bMd ktvfieaf, jLulm nfl lVdy hoey afpxy 11 Brf aqy 7 puwqr sLhId krvfey sn, AuhnF nUM vI asIN BfeI mnI isMG hI pukfrdy hF. gurU arjn pfqsLfh ny ijsnUM gl nfl lf ky ikhf sI ik:-

mMJ ipafrf gurU ko, gurU mMJ ipafrf]

mMJ gurU kf boihQf, jg lMGxhfrf]

AusnUM asIN BfeI mMJ kih ky hI bulfAuNdy hF. Aus iswK nUM, ijsnUM lVfeI dy mYdfn aMdr vI dusLmxF smyq sB gurU hI pRqIq huMdy sn nUM vI asIN BfeI GnHeIaf jI hI kihMdy hF. ijnHF ny jLflm hkUmq dI iewt nfl iewt vjf idwqI, pihlf iswK rfj kfiem kIqf aqy sLhId hox smyN afpxy 8 sfl dy bwcy df ijgr afpxy mUMh ivwc puafieaf sI, AuhnF nUM vI asIN bfbf bMdf isMG bhfdr hI kihMdy hF. bfbf dIp isMG dI sLhIdI bfry iksy nUM sLwk nhIN hoxf cfhIdf ik AunHF ny ieqnI vwzI Aumr ivwc afpxy KMzy dy jOhr idKfey sn.

Bfrq dI afjLfdI ivwc, akflI lihr smyN vwzy GwlUGfry ivwc sfkf nnkfxf sfihb aqy hor vI hjLfrF hI nhIN blik lwKF isMG awj qwk sLhId hoey hn. pRMqU asIN sB nUM hI BfeI jF bfbf kih ky pukfrdy hF. ds gurU sfihbfnF dy nfvF nfl vI gurgwdI qoN pihlF qy smyN dOrfn iksy QF sMq sLbd nhIN imldf, jy imldf hY qF Auh nfm guriswK hY ijvyN ik BfeI gurdfs jI PurmfAuNdy hn:

siqgur nfnk dyAu afpu Aupfieaf, guru aMgdu gurisKu bbfxy afieaf. gurisKu hY gur amru siqgur Bfieaf. rfmdfsu gurisKu guru sdvfieaf. gur arjnu gurisKu prgtI afieaf, gurisKu hir goivMdu n lukY lukfieaf. (BfeI gurdfs jI, vfr 20 pAuVI 1)

afE, hux vyKIey ik bfxI aMdr afey sMq sLbd df kI arQ hY? PLurmfn hY:

hir ieksY dI mY tyk hY jo isir sBnf smrQu]siqguir sMqu imlfieaf, msqik Dir kY hQu]vzf sfihbu gurU imlfieaf, ijin qfiraf sgl jgqu](pMnf 958)

ik gurU ny mYnUM vwzf sfihb imlf idwqf hY. siqgurU dI ikrpf sdkf mYnUM pRBU (sMq) iml igaf hY. ies sLbd aMdr vI sMq sLbd iksy ByKI mnuwK leI nhIN blik pRmfqmf leI hI vriqaf hY. awgy PLurmfn hY:

Bfgu hoaf guir sMqu imlfieaf]pRBu aibnfsI Gr mih pfieaf]syv krI plu csf nf ivCuVf jn nfnk dfs qumfry jIAu](pMnf 97)

ies sLbd ivwc gurU sfihb ny gurU sMq dI hI gwl kIqI hY. Auprokq dohF PLurmfnF aMdr afey guir aqy siqguir dy 'r' nUM lwgI ishfrI gurbfxI ivafkrx muqfibk gurU duafrf jF gurU ny, dI lKfiek hY qy awgy afey sMqu sLbd dy pYr Qwly lwgI aONkV iewk vcn Bfv iewk hI lKfiek hY. ies qoN spwsLt hY ik mYnUM gurU duafrf sMqu (pRBU) iml igaf hY. ieQy sMq sLbd prmfqmf leI afieaf hY ikAuNik ieiqhfs jF gurbfxI muqfibk iksy vI gurU sfihbfn ny afpxy iswKF nUM iksy dyhDfrI sMq dy lV nhIN blik kyvl iewk pRmfqmf dy nfl joiVaf sI:

ijsu vKr kAu lYin qU afieaf] rfm nfm sMqn Gr pfieaf] (pMnf 283)

ik ijs kfrj vfsqy qUM ies sMsfr ivwc afieaf hYN, Ausdf rsqf qYnUM sMqn qoN Bfv gurU dy Gr qoN imlxf hY Bfv gurU gRMQ sfihb qoN imlxf hY. ieQy sMqn sLbd bhuvcn rUp aMdr vriqaf igaf hY, ijvyN ik asIN vI iksy nUM siqkfr nfl bulfAux lwigaF qusIN kih ky bulfAuNdy hF, pr Auh iewk hI huMdf hY. jy asIN kdI iksI sMq dy zyry 'qy jfxf hovy qF asIN kihMdy hF ik sMqF dy zyry jfxf hY jdik AuQy bhuqy sMq nhIN huMdy. isrP siqkfr leI asIN sMqF sLbd df pRXog krdy hF. iesy qrHF gurU sfihb dI bfxI aMdr bhuq jgHf siqkfr dy qOr 'qy bhuvcn sLbd jF sMqn vriqaf igaf hY.

ddf dfqf eyku hY sB kAu dyvnhfr]dyNdy qoit n afveI agnq Bry BMzfr](257) mq koeI jfxhu avru kCu sB pRB kY hfiQ]srb sUK nfnk pfey sMig sMqn sfiQ] (pMnf 814)

mfnuK kI tyk ibRQI sB jfnu]dyvn kAu eykY Bgvfnu] (pMnf 814)

ies ivwc gurU sfihb Purmf rhy hn ik sfnUM ieh nhIN Buwlxf cfhIdf ik pRmfqmf qoN bgYr iksy hor kol kuJ hY.sfry suKF dI pRfpqI sfD sMgq qy pRmfqmf dI bKisLsL nfl hI huMdI hY nf ik iehnF ByKIaF qoN jo Kud afpxf hlvf mFzf lokfeI nUM cwkrF ivwc pf ky clf rhy hn. suKmnI sfihb aMdr afey sMq, bRhm igafnI sLbd dy arQ vI jykr iemfndfrI nfl krIey qF AuQy vI duinafvI sMq dI gwl nhIN blik pRmfqmf dI gwl kIqI hY:

ijAu mMdr kAu QfmY QMmnu]iqAu gur kf sbdu mnih asQMmnu]ijAu pfKfxu nfv ciV qrY]pRfxI gur crx lgqu insqrY]ijAu aMDkfr dIpk prgfsu]gur drsnu dyiK min hoie ibgfsu]iqn sMqn kI bfCAu DUir]nfnk kI hir locf pUir]ijAu mhf Auidafn mih mfrgu pfvY]iqAu sfDU sMg imil joiq pRgtfvY](pMnf 282)

ijs qrHF mkfn dI Cwq nUM QMmH rok ky rwKdf hY, Ausy qrHF gurU df sLbd mn ivwc vs ky mn df shfrf bxdf hY, ijvyN koeI byVI dy shfry pfr ho jFdf hY, iesy qrHF pRfxI gurU dy crnIN lwg ky (gurU df hukm mMn ky) sMsfr sfgr qoN pfr ho jFdf hY. gurbfxI df PLurmfn hY:

ihrdY crx sbdu siqgur ko nfnk bFiDE pfl](pMnf 680)

ijvyN dIvf hnHyrf dUr kr idMdf hY iqvyN hI drsLn krky mn iKV jFdf hY (drsLn qoN Bfv gurU sfihb df hukm mMnxf hY). ijvyN Gxy jMglF aMdr Buwilaf rfhI rfh lwB lYNdf hY iqvyN sfD sMgq ivwc afAux nfl pRfxI dy ihrdy aMdr vfihgurU dI joq jgmgf AuTdI hY. Aus (gurU) sMq dI nfnk DUV mMgdf hY. ieQy duinafvI sMq dI gwl nhIN blik Aus gurU dI gwl kIqI jf rhI hY ijsdI sfrI astpdI aMdr ivafiKaf kIqI hY. ieiqhfsk qOr 'qy vI gurU nfnk joq, iksy vI duinafvI sMq jF bRhmigafnI kol pRmfqmf dI pRfpqI leI nhIN gey:

igafn aMjnu guir dIaf aigafn aMDyr ibnfsu]hir ikrpf qy sMq Byitaf nfnk min prgfsu](pMnf 293)

ies slok dy aMdr gurU arjn pfqsLfh Purmf rhy hn ik gurU ny mYnUM igafn bKsL idwqf hY qy myrf aigafnqf df hnHyrf dUr ho igaf hY. pRmfqmf dI ikrpf nfl mYnUM gurU sMqu iml igaf hY aqy myrf mn iKV igaf hY. awgy sfD dI sLoBf krdy hoey dwsdy hn ik:

sfD kI soBf sfD bin afeI]nfnk sfD pRB Bydu n BfeI](pMnf 272)

sfDU qy pRmfqmf ivwc koeI Prk nhIN hY ijvyN gurU qy pRmfqmf ivwc koeI Prk nhIN hY. gurU sfihb df Purmfn hY "gurU pRmysr eyko jfx]" ies astpdI aMdr pRBU (sfD) dI gwl kIqI geI hY ikAuNik ieh sfrIaF dfqF pRBU qoN hI pfeIaF jf skdIaf hn. (n ik dyhDfrI sfD koloN). awgy bRhmigafnI dI Aupmf krdy hoey gurU sfihb Purmf rhy hn:

bRhm igafnI sdf inrlyp][[[ bRhm igafnI kY imqR sqR smfin][[[ bRhm igafnI kf nhI ibnfs] bRhm igafnI kAu Kojih mhysur] nfnk bRhm igafnI afip prmysur] bRhm igafnI srb kf Tfkur][[[ bRhm igafnI kf aMqu n pfru] bRhm igafnI sB isRsit kf krqf] bRhm igafnI sd jIvY nhI mrqf ] bRhm igafnI mukiq jugiq jIa kf dfqf] bRhm igafnI pUrn purKu ibDfqf] bRhm igafnI anfQ kf nfQ] bRhm igafnI kf sB Aupir hfQu] bRhm igafnI kf sgl akfru] bRhm igafnI kI soBf bRhm igafnI bnI]nfnk bRhm igafnI srb kf DnI](pMnf 273-74)

ies anusfr ieh sB dfqF pRmfqmf qoN bgYr iksy hor qoN pRfpq nhIN ho skdIaF. pRMqU iesLiqhfrF ivwc kyvl bRhm igafnI hI nhIN blik pUrn bRhm igafnI dI izgrI vI sfnUM pVHn nUM imldI hY. ies astpdI ivwc bRhm igafnI sLbd pRmfqmf leI vriqaf igaf hY. jdoN bRhm igafnI hI pRmfqmf hY, iPr asIN pUrn bRhm igafnI iks pRmfqmf nfl joV rhy hF? kI koeI apUrn pRmfqmf vI hY? ijs astpdI aMdr sMq dI inMidaf jF sMq doKI bfry iliKaf hY, Aus ivwc sMq pRmfqmf dI gwl kIqI geI hY ikAuNik ies astpdI dy awTvyN pdy aMdr gurU sfihb srl sLbdF ivwc pRmfqmf dI Ausqq kr rhy hn:

sB Gt iqs ky Ehu krnYhfru]sdf sdf iqs kAu nmskfru]pRB kI Ausqiq krhu idnu rfiq]iqsih iDafvhu sfis igrfis] sBu kCu vrqY iqs kf kIaf]jYsf kry qYsf ko QIaf]apnf Kylu afip krnYhfru]dUsr kAunu khY bIcfru]ijs no ikRpf krY]iqsu afpn nfmu dyie]bzBfgI nfnk jn syie](pMnf 280)

crnF (pYrF) bfry kuJ aigafnI iswKF nUM BulyKf ipaf hY ik ibnF gurmiq dI rihxI dy, isrP afpy bxy sMq (jF bRhm igafnI, bRhmjogI) dy crnF ‘qy isr Dr ky jF crn DUV (imwtI) lY ky pRmfqmf dI pRfpqI ho jfxI hY BfvyN ajy qwk Auh (afpy bxy sMq) afp vI pRmfqmf dI pRfpqI leI BoiraF aMdr qpwisaf krdy hox jdoN ik sfzf aqy afpy bxy iehnF pKMzIaF df gurU iewk hI hY aqy ies anusfr asIN gurU BfeI huMdy hoey vI sfrIaF dfqF, gurU qoN nf mMgdy hoey, iehnF qoN pRfpq krn dI afs rwKdy hF. bfxI sfnUM dwsdI hY ik gurU dy hukmF rUpI (crnF) nUM ihrdy aMdr vsf ky jIvn Zflxf hY. gurbfxI df Purmfn hY:

gur ky crx mn mfih vsfie](pMnf 1335)

gur kf nfmu jipE idnu rfqI gur ky crn mun Dfiraf]gur kI DUir krAu inq mjnu iklivK mYlu Auqfiraf] (pMnf 1218)

gur ky pg ismrAu idnu rfqI min hir hir hir bisaf] (pMnf 1319)

ihrdY crx sbdu siqgur ko nfnk bFiDE pfl] (pMnf 680)

keI QfvF ‘qy gurU sfihb ny sfD sMgiq ivwc juVn vfilaF guriswKF leI, ijnHF df jIvn gurU dI isiKaf anusfr hovy, leI vI sMq sLbd dI vrqoN kIqI hY, ijvyN:-

sMq jnf imil hir jsu gfieE] (pMnf 720)

afvhu sMq ipafirho akQ kI krh khfxI] (pMnf 918)

sMq sBf gux igafnu bIcfru] (pMnf 1343)

ijvyN gurU sfihb ny pRmfqmf nUM imlx df iewko iewk qrIkf mUl mMqr (qwwq) aMdr gurU dI ikRpf (gurpRsfdI) hI dwisaf hY, iesy qrHF gurU leI sMqn jF sMq sLbd bfxI aMdr bhuq jgHf afieaf hY. gurbfxI Purmfn hY:-

sMqn kY prsfid hir hir pfieaf rfm] (pMnf 543)

pI aMimRqu sMqn prsfid]vzy Bfg hovih qAu pfieaY ibnu ijhvf ikaf jfxY suafdu] (pMnf 892)

sMq pRsfid nfnk hir Byty mn qn sIql DRfpy] (pMnf 209)

gurbfxI df Purmfn hY:-

kbIr syvf kAu duie Bly eyku sMqu ieku rfm] rfnu ju dfqf mukiq ko sMqu jpfvY nfmu] (pMnf 1373)

kbIr sfihb smJf rhy hn ik rfm (pRmfqmf) mukqI df dfqf hY qy sMq (gurU) nfm jpfAuNdf hY ikAuNik nfm dI pRfpqI kyvl gurU qoN hI hoxI hY. Purmfn hY:-

ibnu siqgur ko nfAu n pfey pRiB aYsI bxq bxfeI hy] (pMnf 1046)

ibnu siqgur hir nfm n lBeI kotI krm kmfAu] (pMnf 40)

ieMnf kuJ spwsLt hox dy bfvjUd vI Auprokq afey sMq sLbd dy arQ asIN ByKI sMq hI krI jf rhy hF, jdoN ik gurU qoN ibnF nfm dI pRfpqI ho hI nhIN skdI. awgy Purmfn hY:-

aMimRq bcn sfD kI bfxI] (pMnf 744)

ies ivwc vI gurU sfihb iksy ByKI dI bfxI dI gwl nhIN kr rhy blik "aMimRq bcn siqgur kI bfxI", (pMnf 494) dI gwl kr rhy hn ikAuNik: siqgurU ibnf hor kwcI hY bfxI] bfxI q kcI siqgurU bfJhu hor kcI bfxI] (pMnf 920) awgy Purmfn hY:-

ieh nIsfxI sfD kI ijsu Bytq qrIaY] (pMnf 320)

sMq srin jo jnu prY so jnu AuDrnhfr] (pMnf 279)

ik sfD (gurU) dI sLrn pY ky jF iml ky sMsfr sfgr qoN pfr hoieaf jf skdf hY. ieQy sMq jF sfD sLbd ByKIaF leI nhIN blik gurU leI hn ikAuNik gurU sfihb PurmfAuNdy hn:

gur ibnu iknY n pfieE kyqI khY khfey] (pMnf 420)

gur ibnu suriq n isiD gurU ibnu mukiq n pfvY] (pMnf 1399)

guru jhfju Kyvtu gurU gur ibnu qiraf n koie](pMnf 1809)

gurU sfihb kihMdy hn ik koeI ijMnf mrjI khI jfvy, pr gurU ibnF mukqI pRfpq nhIN ho skdI. gurU sfihb qF ieQoN qwk kihMdy hn mwq koeI Buwl jfvy ik gurU ibnF koeI sMsfr sfgr pfr krvf skdf hY, pr asIN jLrUr BulyKy ivwc hF. Purmfn hY:

mq ko Brim BulY sMsfir]gur ibnu koie n Auqris pfir][[[[[ khu nfnk pRiB iehY jnfeI]ibnu gur mukiq n pfeIaY BfeI] (pMnf 864)

sMq (guriswK) dI pRIBfsLf gurU gRMQ sfihb jI aMdr ies qrHF afeI hY:

afT phr inkit kir jfnY]pRB kf kIaf mITf mfnY]eyku nfmu sMqn afDfr]hoie rhy sB kI pg Cfru]1]sMq rhq sunhu myry BfeI]Auaf kI mihmf kQnu n jfeI]1]rhfAu]vrqix jf kY kyvl nfm]and rUp kIqrnu ibsRfm]imqR sqR jf kY eyk smfnY]pRB apuny ibnu avru nf jfnY]2]koit koit aG kftnhfrf]duK dUir krn jIa ky dfqfrf]sUrbIr bcn ky blI]kAulf bpurI sMqI ClI]3]qf kf sMgu bfCih surdyv]amoG drsu sPl jf kI syv]kr joiV nfnku kry ardfis]moih sMqh thl dIjY guxqfis]4] (pMnf 392) ijnf sfis igrfis nf ivsrY hir nfmf min mMqu]DMnu is syeI nfnkf pUrnu soeI sMqu] (pMnf 319)

ajoky smyN qy sMq, bRhm igafnI, bRhmjogIaF df jIvn agr Auprokq dwsy guxF nfl imlfeIey qF ieh Aus qoN kohF dUr hn. gurmiq qoN Ault Auh ikhVf krm kFz hY, jo ieh nhIN krdy? Auh ikhVf aOgux hY, ijs nfl iswK qnKfhIaF ho jFdf hY jo ienHF ivwc nf hovy? sB qoN pihlF ienHF ny aMimRq dIaF hI vMzIaF pf idwqIaF hn aqy hr Aus aMimRqDfrI nUM vI dubfrf aMimRq CkfAuNdy hn ijsny ienHF dy zyry df aMimRq n Cikaf hovy. ienHF ny ikhVf afpxf sIs Byt kIqf hY jo ienHF nUM aMimRq dI kImq df pqf hovy? ienHF qF gurU dI isiKaf Cwz ky afpxI mwq anusfr hI sB kuJ krnf hY! akfl qKLq qoN lfgU pMQk rihq mirXfdf ienHF nUM psMd nhIN ikAuNik Auh sfry pMQ ny rl ky bxfeI hY nf ik iksy iewk sMq, iewk qKLq dy jQydfr jF SGPC ny. gurU sfihb nUM jLbrdsqI hI Bog luafAux lwg pey hn. ieh ibmfrI pqf nhIN kdoN qy iks qrHF iswK kOm aMdr dfKl ho geI? asIN gurU sfihb df Auh hukm Buwl gey hF ik "afqmf gRMQ ivwc qy srIr pMQ ivwc".jdoN ik asIN afpxy hwQIN pMj ipafiraF nUM (srIrk qOr ‘qy gurU mMndy hoey) sB qoN pihlF kVfh pRsLfd vrqfAuNdy hF, qd pqf nhIN kI ieh sB kuJ afpxy leI vDIaf vDIaf pdfrQF dy Ckx CkfAux leI, vDIaf vDIaf vsqF pRfpq krn leI hI kr rhy hF? (ijvyN awj qwk pMizq krdf af irhf hY).

hr zyry aMdr 15-15 sflF qoN suKmnI sfihb aqy aKMz pfTF dIaF lVIaF cwl rhIaf hn. ieh gurU sfihb dy hukmF nUM Buwl jFdy hn. gurU sfihb bfxI aMdr pRmfqmf dI pRfpqI kyvl bfxI pVHn nfl hI nhIN dwsdy blik kyvl bfxI pVH ky, sux ky, vIcfr ky, gurU sfihb dy AunHF hukmF nUM jIvn aMdr Dfrn krn nfl pRmfqmf dI pRfpqI hoxf dwsdy hn. gurbfxI df Purmfn hY:-

syvk iswK pUjx siB afvih siB gfvih hir hir AUqm bfnI]gfivaf suixaf iqn kf hir Qfie pfvY]ijn siqgur kI afigaf siq siq kir mfnI] (pMnf 669)

hukm mMnih qf hir imlY qf ivchu hAumY jfey] (pMnf 560)

hukmu mMny so jnu prvfxu] (pMnf 1175)

hukim mMinaY hovY prvfxu qf KsmY kf mhul pfiesI] (afsf kI vfr, pMnf 471)

cMzIgVH ivKy apRYl 1999 nUM 300 sflf nfl sMbMiDq smfgm hoieaf, ijs ivwc iewwk bfbf jI ny iewko smyN 300 aKMz pfT rKvfey. pr bVy aPsos dI gwl hY ik pfTI isMGF dI jLrUrq nfloN Gwt igxqI hox kfrn 200 aKMz pfT sfihbfn df ivwc hI suKafsn krnf ipaf aqy 100-100 krky 3 vfr sMpUrn kIqy gey, ies qrHF gurU sfihb df sqikfr huMdf hY jF byadbI? hux qF ienHF ny sMkt mocn sLbd Cfp ky vycxf sLurU kr idwqf hY! igafnhIn bIbIaF nUM iewk sLbd dy idMdy hn qy idn ivwc hr vfrI kysIN iesLnfn krky dwsI hoeI igxqI anusfr pfT krn df Pl puwqr pRfpqI, kfnUMnI kys df ijwqxf afid dwsdy hn. ienHF ny afpxy cyilaF duafrf mMgxf, afpxf jnm iswD aiDkfr smJ rwiKaf hY ikAuNik zyrydfrF dy cyilaF nUM afm qOr ‘qy, syvf dy bhfny mMgdy dyiKaf jf skdf hY. gurU sfihbfn sfnUM mMgx qoN vrjdy hoey Purmfn krdy hn:

jogI hovf jig Bvf Gir Gir iBiKaf lyAu]drgh lyKf mMgIaY iksu iksu Auqru dyAu]iBKIaf nfmu sMqoKu mVI sdf scu hY nfil]ByKI hfQ n lDIaf sB bDI jmkfil] nfnk glf JUTIaf scf nfmu smfil] (pMnf 1089)

Gfil Kfie ikCu hQhu dyie]nfnk rfhu pCfxih syie] (pMnf 1245)

hr zyry ‘qy eyarkMzIsLn, kybl tI[ vI[ nfl lYs arfmdyh aqy gyt ‘qy pihrydfr (syvfdfr) sLudf Bory mOjUd hn. ienHF ny afpxy BoiraF ‘qy mohr lfAux leI gurU goibMd isMG jI nUM qp krdy dwsxf sLurU kr idwqf hY, jd ik gurU sfihb afpxI bfxI aMdr jp aqy qp dy iKlfP hn.

GuwGU ptbfsI lgy zolq AudfsI imRg qrvr sdIv mon sfDy hI mrq hY] (kibwq pf: 10)

afj lgy qpu sfDq hY isvhU bRhmf kCU pfr n pfXo] (33 svweIey pf: 10)

kot krI qpsf idn koitk khUM n kOzI ko kfm kZfXo] (pf: 10)

qfp ky shy qy jo pY pfeIaY aqfp nfQ, qfpnf anyk qn Gfiel shq hY] (pf: 10)

kfhy ko kUr krY qpsf ienkI koAU kOzI ky kfm n aYhY]qoih bcfie skY khu kYsy kY afpn Gfv bcfie n aYhY]kop krlf kI pfvhu kuMz mY, afp tMigA iqm qoie tMgY hY]cyq ry cyq ajo jIa mYN jV kfl ikRpf ibnu kfm n aYho] (pf: 10)

jfq-pfq bfry vI afm rsfilaF qy aKbfrF aMdr asIN ienHF dIaF krqUqF qoN jfxU hF jo ieh dilq iswwKF jF grIb iswKF nfl kr rhy hn. joq ienHF ny kyvl dysI GI dI hI jlf ky kMm clf ilaf hY aqy Auh jgdI joq, jo hr ihrdy dy aMdr hY, ienHF nUM AusnUM jgfAux dI jLrUrq hI mihsUs nhIN kIqI. hr zyry ‘qy srovr bxf ky Ausdf pfxI, ijsnUM pI ky mnuwK bImfr vI ho skdf hY, aMimRq dws dws ky BolI lokfeI nUM boqlF aMdr pf ky vycxf sLurU kr idwqf hY. ijs mksd leI gurU sfihb ny srovr qy lMgr sLurU kIqy sn, Aus sB qoN ieh kohF dUr hn. grIb iswKF nUM imlx leI ienHF kol smF nhIN, mMqrI jF amIr iswK dI ieh gyt ‘qy KVH ky AuzIk krdy hn. aijhy lokF bfry gurU goibMd isMG jI PurmfAuNdy hn:

afKn BIqr qyl ko zfr, su loguin nIr bhfey idKfvY]jo Dnvfn lKY inj syvk, qfih pros pRsfid ijmfvY]jo DnhIn lKY iqh dyq n, mFgn jfq muKy n idKfvY] lUtq hY psu logn ko, kbhUM n pRmysr ky gux gfvY] (svweIey p: 10)

gurU sfihb ny kwcI bfxI suxn aqy pVHn vfly nUM kwcf dwisaf hY pr ieh jLbrdsqI hI afpxI mrjLI dIaF DfrnfvF aqy ieQoN qwk ik mrjLI dy arQ vI krI jf rhy hn. ienHF nUM rfgF anusfr gurbfxI df iewk vI sLbd pVHnf nhIN afAuNdf hY jd ik gurU sfihb PLurmf rhy hn:

siqgurU ibnf hor kcI hY bfxI]bfxI q kcI siqgurU bfJhu hir kcI bfxI] khdy kcy suxdy kcy kcI afiK vKfxI] (pMnf 920)

gurU Gr dI jLmIn dIaF rijstrIaF leI ienHF bfibaF dy JgVy, jo ienHF dI mlkIaq dy JgVy, jo ienHF dy inwjI hn, ieh kOm dy JgVy bxf ky, kOm dI sLkqI (pYsy aqy sMgq) rfhIN lV rhy hn. mUrqI pUjf nUM ienHF ieQoN qwk phuMcf idwqf hY ik ieh gurU sfihb dI aslI qsvIr dws ky, BolI-BflI lokfeI nUM Auh Poto vyc ky, pYsy btor rhy hn. ipwCy ijhy bI[ jy[ pI[ srkfr ny gurU goibMd isMG jI dI Poto kYlMzrF ivwc Cpvf idwqI. kOm ny bhuq rOlf pfieaf pr kdy ienHF zyrydfrF vwl iDafn nhIN mfiraf, ijnHF gurU sfihb dI Poto nfl afpxI Poto iesLiqhfrF aMdr Cfp ky dIvfrf ‘qy lfAux df Tykf kr rwiKaf hY. ies nfl ieh gurU sfihb nfl afpxI brfbrqf df ivKfvf krdy hoey afpxI pUjf vI krf rhy hn. awj pMQ aMdr akfl qKLq dI AuWcqf dy gIq gfey jf rhy hn. Auh sMq smfj ijsny awj qwwk pMQk rihq mirXfdf, jo akfl qKLq vloN sfry pMQ ‘qy lfgU hY, nhIN mMnI, awj klH ‘qKLq dI AuWcqf nUM Kqrf hY-Kqrf hY’ df rOlf pf rhy hn. ienHF hux vI pMQk rihq mirXfdf mMnxI mnjLUr nhIN kIqI, pr afpxI bwlybw ly qy votF dI Kfiqr ieh bhuq AuWcI-AuWcI nfary lfAuNdy hn. sMgrFd, pUrnmfsLI, mwisaf afid mnmwqI iqAuhfrF nUM ieh ieiqhfsk iqAuhfr dwsdy hn qy ies pRqI aKbfrF ivwc ibafn dy ky afpxy afp nUM sMq smfj aKvfeI jf rhy hn jdoN ik gurU sfihb df hukm hY "iQqI vfr syvih mugD gvfr" (pMnf 843). SGPC vloN iqafr kIqy kYlMzr nUM ienHF cYilMj kIqf hoieaf hY, jo ik iewk sLlfGfXog kfrj sI. iswK kOm aMdr pMj kkfrI vrdI hI lfgU hY. pr ienHF ByKIaF ny Kfs iksm dI vrdI ijs ivwc nMgIaF lwqF, Kfs iksm dI dsqfr aqy coly nUM pihrfvf bxf idwqf hY.

ienHF nUM qF Auh purfxI rIq vI mnjLUr nhIN jo gurU sfihbfn dy smyN qoN clI af rhI hY, ijs anusfr iswK kOm aMdr kOm leI vDIaf qoN vDIaf kMm (sLhIdI pRfpq krn vfly nUM vI) krn vfly nUM isropfAu hI idwqf jFdf sI qy ijsdI Kfs aihmIaq vI sI. pr cMzIgVH ivwc imqI 24, akqUbr 1998 nUM sYktr 40 iewk bhuq vwzf smfgm hoieaf, ijs ivwc pMQ dIaF mhfn sKLsLIaqF ny, qKLqF dy jQydfr sfihbfn ny aqy lgBg sfry sMq smfj ny hfjLrI BrI, ijQy pRDfn sfihb ny hr sMq dy gly ivwc isropfA dI QF ‘qy sony dy ilsLkdy mYzl pfey. Auh pqf nhIN ikhVf ieMtrnYsLnl mYc ijwq ky afey sn? iewk hor pRogrfm, iewk sMq vwloN 24 akqUbr qoN 26, akqUbr 98 qwk, sYktr 34 dI grfAUNz ivwc kIqf igaf, ijsdI smfpqI ‘qy doDI XUnIan dy pRDfn vwloN bfbf jI nUM sRI gurU gRMQ sfihb dI qrHF rumflf, bfby dy ibnsnhfr srIr ‘qy pfieaf igaf aqy sony dI cfr ieMc cOVI cYn (Bracelet) Aus guwt ‘qy sjfeI geI, ijs ‘qy srb loh df kVf hoxf cfhIdf sI, jd ik gurbfxI sony qy imwtI nUM brfbr hI dwsdI hY:

jo nr duK mY duKu mfnY]suK snyhu aru BY nhI jf kY kMcn mftI mfnY](pMnf 633)

Ausqiq inMidaf nfih ijih kMcn loh smfin]khu nfnk suin ry mnf mukiq qfih qY jfin](pMnf 1426)

hux qF ienHF sMqF ny afpxy bjLurg sMqF (svrgvfsIaF) dy avqfr idhfVy vI mnfAuxy sLurU kr idwqy hn. iewk iesLiqhfr dI vMngI hyT ilKy anusfr pVHn nUM imlI, ijs ivwc bfxI dy Spelling vI glq hn: "afp nrfiex klf Dfru jg my prvirhu" avqfr idhfVf qy ngr kIrqn (sMq bfbf nrYx isMG) imqI 17-7-99 qoN 19-7-99 qwk nfnksr ivKy[[[[[[

gurU sfihb ny ijQy sMq sLbd vrq ky gurU, pRBU, sfD sMgq dI DUVI mMgI hY, AuQy guriswK nUM vI gurU df srUp drsfieaf hY, ijvyN:

qIsrf rUp isK hY, mor gurbfxI riq ijh ins Bor, ivsfhu pRIiq gur sLbd ju DrY, gur kf drsn inq AuT krY. (rihqnfmf BfeI nMd lfl isMG jI)

gurU Kflsf mfnIaih prgt gurU kI dyh, jo iswK mo imlbo chih Koj ienhu mih lyh] (BfeI pRihlfd isMG jI)

gurU Kflsf Kflsf gurU, ab qy hoey aYsI ibD sLurU] (gur pRqfp sUrj gRMQ)

gurU isKu isKu gurU hY eyko gur Aupydsu clfey] (pMnf 444)

gurisKF kI hir DUiV dyih hm pfpI BI giq pfih] (pMnf 1424)

ieqnf kuJ huMdy hoey vI asIN ienHF ByKIaF dy cwkrF ivwc pey hoey hF, jd ik sfnUM gurU dy drsLn, gurU dy hukm anusfr gurU dI sMgq ivwc hI krny cfhIdy hn. gurmiq anusfr ikrq kro, nfm jpo aqy vMz Cko df isDFq hY. sMsfr dy aMdr ijvyN sfzy gurU sfihbfn ny afpxf jIvn jIa ky sfnUM ikrq krnI dwsI hY, iewk vI sMq, bfbf, zyrydfr aYsf nhIN imlygf, jo dsF nhuMaF dI ikrq krky Aus ivwcoN dsvMD gurU dy lyKy lfAuNdf hovy. asIN qF bws iesy ivwc KusL hF ik kfr syvf vfly bfbf jI ny gurduafrf bxf idwqf hY aqy iksy grIb dI mwdd kr idwqI hY. pr asIN kdI vI socx dI koisLsL nhIN kIqI ik jo pYsf bfbf jI lf rhy hn, Auh afieaf ikQoN hY? Auh qF sfzy hI dsvMD ivwcoN afpxf aqy afpxy cyilaF (gMnmYnF) df, gwzIaF df, suMdr vsqrF df, nKnlI juwqIaF df, ngF vflIaF sony dIaF muMdrIaF df, eyarkMzIsLn BoiraF df, afpxy nF ‘qy rijstrI-sLudf zyiraF dIaF aflIsLfn iblizMgF df, zyiraF dIaF mlkIaqF bfry Aupjy inwjI mukwdimaF df, hYlIkfptrF dy ikrfey df, Krcf kwZ ky, bfkI bicaf lfAuNdy hn! sfnUM ieh socx leI mjLbUr hoxf pvygf ik ijs msMd pRQf nUM gurU goibMd isMG jI ny Kqm kIqf sI ikqy Auh dubfrf qF nhIN jnm lY rhI? ikAuNik sfnUM afm aKbfrF dIaF surKIaF aMdr zyrydfrF dy JgVy, pYsy aqy jLmIn dy ipwCy, pVHn nUM imldy hn. sfnUM socxf cfhIdf hY ik sfzf dsvMD gurU dy idwqy hukm anusfr (grIb kf mUMh, gurU kI golk hY), lyKy lwg irhf hY jF bfbf jI dI gwzI ivwc pYtrol dy rUp ivwc PUikaf jf irhf hY?

awj keI iswK aijhy vI hn jo zyrydfrF dIaF kflIaF krqUqF bfry cMgI qrHF jfxdy hoey vI swc bolx qoN zrdy hn. sfzy idmfg ivwc qF ieh hI huMdf hY ik suKmnI sfihb aMdr afey sLbd ‘sMq’ dI inMidaf krn vfly dI iswDI itkt nrk dI kwtI jFdI hY, pr asIN kdy ieh nhIN soicaf ik suKmnI sfihb aMdroN qF ‘gurU sMq’ dI inMidaf krn vfly bfry iliKaf igaf hY n ik swc bolx vfly leI. iksy pfKMzI jF ByKI dIaF kflIaF krqUqF nUM sMgq sfhmxy ilafAux nUM inMidaf nhIN blik swc bolx dI jurawq hI ikhf jf skdf hY (ijvyN gurU nfnk dyv jI mMdrF aqy msijdF aMdr jf ky vI swc boldy rhy). awj iswK kOm dy aMdr anykF suKmnI susfietIaF hn, pr afsf kI vfr dI iewk vI susfietI nhIN. kI ieh ies leI hI qF nhIN ik afsf dI vfr ivwc gurU sfihb ny krm-kFz dI KlVI AuDyVI hoeI hY aqy suKmnI sfihb susfietIaF duafrf BolIBflI lokfeI dy idmfg aMdr sMq dI inMidaf krn vfly nUM zrf ky afpxy pujfrI jo bxfAuxf hY?

awj afm qOr ‘qy asIN gurU gRMQ sfihb jI dI hjLUrI ivwc vI ienHF pKMzIaF dy pYrF ivwc lMmy pY pY ky nwk rgVI jf rhy hF. ienHF nUM gurU sfihb dI hjLUrI ivwc vI afpxy afp nUM mwQy itkfAuNidaF nUM sLrm mihsUs nhIN huMdI. iewk smfgm ivwc bIbIaF ny nhIN blik afpxy afp nUM sMq khfAux vfilaF ny vI bfbf jI dy crnF ivwc izwg izwg ky ardfsF kIqIaF. ienHF ByKIaF ny ijQy vI kdm rwiKaf, Aus ksby jF ipMz dy nfm nfl ‘sfihb’ sLbd lfAuxf sLurU kr idwqf hY jdoN ik gurU sifhb vwloN vsfey sLihr, ksby jF ieiqhfsk sLihr, ksby dy nF nfl sfihb sLbd lfieaf jFdf hY. ienHF ny afpxy nfvF dy ipwCy mhfrfj bulvfAuxf qy iesLiqhfrF ivwc Cfpxf sLurU kr idwqf hY jdoN ik mhfrfj qF kyvl iewk pRmfqmf hY jF duinafvI qOr ‘qy rfijaF ‘qy rfj krn vfly nUM mhfrfj ikhf jFdf sI, pr ienHF nUM qF duinafvI qOr ‘qy, ainafnqf vs, hjLfr jF do hjLfr pRfxI hI jfxdy hoxgy! bfxI muqfibk asIN pVH ky afey hF ik sMq, bRhm igafnI afid sLbd gurU sfihbfn ny bfxI aMdr pRmfqmf jF gurU leI vrqy hn. pRMqU ienHF ajoky pKMzIaF ny afpxy nfvF nfl kyvl iewk nfm sMq jF bRhm igafnI hI nhIN (pRmfqmf dI brfbrqf krn leI) blik 10-10 hor izgrIaF lfAuxIaF sLurU kr idwqIaF hn. ieh qF afpxy afp nUM pRmfqmf qoN vI AuWcf drjf dyx leI Auqsk hn ijvyN ik iesLiqhfrF ivwc afm qOr qy sfnUM hyT ilKy anusfr pVHn nUM imldf hY: bRhmXogI, mhfn qpwsvI, rfj jogI, mhfn iqafgI, pUrn bRhmigafnI, prm pUjnIk sRImfn 1008, pUrn sMq, sLRomxI sMq, sMq bfbf[[[[[isMG jI mhfrfj[[[[[. ies qrHF dy iesLiqhfr afm qOr ‘qy pKMzI, kukrmI afpy bxy sMq lok, afpy Cpvf ky, afpxf ruqbf AuWcf krn df ZONg krdy hI rihMdy hn. ies qrHF ieh pqf nhIN iks pRmfqmf dI brfbrI krnf cfhuMdy hn? jdoN ik gurbfxI muqfibk jo mnuwK pRmfqmf dy nyVy ho jFdy hn, Auh ienHF ByKIaF vFg pRBU nyVy hox dI duhfeI nhIN dyNdy. Purmfn hY:

hoin njIik Kudfie dY Byqu n iksY dyin](pMnf 1384)

awj qF ieh afpxy afp nUM bRhm igafnI vI afKx lwg pey hn pRMqU gurU dy hukmF nUM Buwl gey hn ik "sgl Drm mih sRyst Drm" gRihsq sB qoN vDIaf Drm hY. gurbfxI aijhy mnwuK nUM Kusry dI brfbrqf idMdI hY:

ibMdu rfiK jO qrIaY BfeI]KusrY ikAu n prm giq pfeI] (pMnf 324)

gurU goibMd isMG jI guirafeI gurU gRMQ aqy gurU pMQ nUM dy gey sI. (afqmf gRMQ ivwc, srIr pMQ ivwc) pRMqU awj kfPI igxqI ivwc iswKF nUM pMQ dI pRIBfsLf vI pqf nhIN hY.zyrydfrF dy aijhy pRcfr kfrn hI bhuqy iswwK afqmf qy srIr donoN hI gRMQ ivwwc smJ rhy hn.iesy krky igafn gurU, gurU gRMQ sfihb dI ivakqIaF jF mUrqIaF vFg pUjf afm gurduairaF ivwwc sLurU ho cuwwkI hY.aijhI pUjf ijsdI gurmiq ivwwc koeI QF nhIN, AusnUM rokx vfly nUM asLrDk jF nfsiqk kihx qwwk keI krmkFzI iswwK jFdy hn. awj zyrydfr sMq pMQk rihq mirXfdf nUM nhIN mMndy qy iesdf kfrn ieh dwsdy hn ik SGPC ny bxfeI hY jF kuJ iksy iewk jQydfr dI bxfeI dwsI jFdy hn, jdoN ik pMQk rihq mirXfdf pUry pMQ ny rl ky 13 sfl dI Gflxf nfl bxfeI sI. gurU gRMQ sfihb jI nUM vI ieh mjbUrI vws hI gurU mMn ky ienHF dI afV ivwc lokfeI nUM afpxy ipwCy lfeI iPrdy hn. jykr lokfeI gurU sfihb qoN bgYr ienHF ipwCy lwg skdI hovy qd ieh gurU sfihb nUM gurU nf mMnx df vI bhfnf GV lYx! ijhVf iswK gurU gRMQ sfihb nUM gurU mMndy hoey (lokfcfrI) pMQk rihq mirXfdf aqy pMQk PYsly nhIN mMndf AusnUM qF iswK khfAux df hI hwk nhIN, sMq qF bhuq dUr dI gwl hY! pMQk hukm vI gurU dy brfbr hn.

awj afm irvfj pY igaf hY ik bfbf buwZf jI dI sqfrHvIN gwdI qy sMq, ieh BfeI GnweIaf jI dI pMdrHvIN gwdI dy vfirs dwsdy hn, koeI bfbf dIp isMG dI gwwdI df vfirs, koeI BfeI mnI isMG dI gwwdI df virs, koeI gurU nfnk dI aMsL hox krky gwwdIdfr hY, pRMqU gurU nfnk dyv jI df hukm Buwl jFdy hn ik cUhf afp qF Kuwz ivwc nhIN smf skdf, AuWqoN lwk nfl Cwj bMnH lYNdf hY qy isrPL sylHI topI nfl hI afqimk igafn pRfpq nhIN ho jFdf. gurU sfihb sfPL smJfAuNdy hn ik ajy afp vI pRmfqmf dy nyVy nhIN hoey pRMqU dUijaF nUM sMsfr-sfgr qoN pfr krn dI grMtI krI jFdy hn. jykr ies qrHF vfirsF nUM gwdI ‘qy ibTfAuxf huMdf qF gurU nfnk dyv jI dy spuwqr vI qF nfl hI sn! asIN isrP ies krky ienHF ipwCy hF ik ieh iksy nfmI iswK jF iksy gurU sfihb dI sMqfn dI cldI af rhI gwdI ‘qy ibrfjmfn hn. Purmfn hY:

kulhF dyNdy bfvly lYNdy vzy inlj]cUhf Kz n mfveI iqkil bMnÙY Cj]dyinÙ duafeI sy mrih ij kAu dyin is jfih]nfnk hukmu n jfpeI ikQY jfie smfih] (pMnf 1286)

gurU goibMd isMG jI ny msMdF vloN gurU Gr dI brfbrqf krn aqy gurU Gr leI iekwTI kIqI hoeI mfieaf ivwcoN kuJ ihwsf hVwpx kfrn msMd pRQf Kqm kIqI sI qy hukm kIqf sI:

qj msMd pRBu eyk jp Xh ibbyk qih kIn](sRI gur soBf)

afAu, jLrf eImfndfrI nfl socIey

ik kI awj dy pfKMzI bfibaF, zyrydfrF qy Aus smyN dy msMdF ivwc koeI aMqr hY? ieh qF AunHF nUM bhuq ipwCy Cwz gey hn ikAuNik awj kOm aMdr aijhf zyrydfr sMq koeI nhIN jo pMQ dI mfieaf pMQk kfrjF ivwc Krc krdf hovy jF iksy ny kdI pMQ dy Kfqy ivwc kuJ ihwsf jmHF krvfieaf hovy. dUjI gwl sI gurU dI brfbrqf krn dI. ies ivwc ienHF ny koeI vI koisLsL bfkI nhIN CwzI, ijs qoN ieh iswD kr skx ik asIN gurU dy brfbr hI hF.

Audfhrx dyx dI loV qF mihsUs nhIN huMdI pRMqU jy dyKIey qF gurU gRMQ sfihb aMdr jykr BwtF ny gurU sfihb nUM pRBU df rUp jfx "afip nrfiexu klf Dfir jg mih prvirXAu"(pMnf 1395) ikhf sI, awj ienHF pfKMzIaF ny afpxy mr cuwky gwdIdfrF dI Ausqq iesLiqhfrF aMdr iesy qrHF krnI sLurU kr idwqI hY. dUjI, jykr gurU nfnk dyv jI nUM kljug imilaf sI qF ienHF ny vI bfibaF dIaF sfKIaF ivwc iehI kuJ ilKxf sLurU kr idwqf hY (BfvyN klXug vflI sfKI nfl gurmiq df koeI sMbMD nhIN) Auh msMd, mfieaf df kuJ ihwsf hVwpx kfrn, sjLf dy BfgI bxy, pRMqU awj dy zyrydfr, afpy bxy sMq, gwdIaF dy vfrs, gurU Gr leI pMQk mfieaf ivwcoN bVf QoVHf ihwsf vI dyx leI iqafr nhIN.ienHF dI sjLf df aMdfjLf pfTk Kud lgf lYx (asIN ienHF nUM vI msMd ikAuN nhIN mMndy?) ieh sfry SGPC nUM cor jF ahudydfrF nUM msMd kihMdy afm suxy jf skdy hn. pRMqU SGPC df sfl ivwc iewk vfr lyKf-joKf (AUDIT) qF huMdf hY, ijs nfl hyrf-PyrI dI guMjfiesL Gt jFdI hY. pr ienHF df nf koeI ihsfb mMg skdf hY aqy nf hI ieh pMQ nUM ihsfb dyxgy.sLRomxI kmytI dy mYNbrF dI cox qF afm iswwKF dy hwwQ ivwwc hY, Auh kurpt lokF nUM bdl skdy hn, pr ienHF nUM qF mrn qoN pihlF koeI bdl nhIN skdf.

ieh sB kuJ ies krky ho irhf hY ikAuNik ienHF bfibaF ny sMgq nUM kdI gurbfxI dI soJI dyx dI koisLsL hI nhIN kIqI. sfzf PrjL bxdf hY ik asIN afpxy jIvn dy hr Kyqr dI agvfeI gurU gRMQ sfihb jI pfsoN leIey nf ik isrP afpxy nF nfl sMq, sfD, bRhm igafnI afid sLbd lfAux vfilaF dy ipwCy lwg ky afpxf vzmuwlf jIvn ajfeIN gvf leIey. jykr sMq smfj df pRcfr, pMQk rihq mrXfdf ivruwD, gurU hukmF dy Ault aqy awj dy smyN vFg huMdf irhf qF Auh idn dUr nhIN jdoN iswK kOm df hfl vI buwD Drm vflf ho jfeygf. ijs qrHF nfnk joq ny pMizq aqy kfjLI nUM sMboDn krky krm-kFzF qoN vrijaf hY, iswK df nfm vI Ausy lVI ivwc af jfvygf aqy iswK ihMdU hI nhIN blik krm-kFzF ivwc Aus qoN vI awgy lMG jfxgy.

aKIr ivwc jykr asIN sMq, bRhm igafnI, sfD, sMqn dI pRIBfsLf qoN sMgq nUM jfxU krvfAux ivwc kfmXfb ho jFdy hF, qd hI ies msMd pRQf nUM nwQ pfeI jf skdI hY. gurmiq qoN jfxU iswK kOm nUM purjLor bynqI hY ik sB rl ky ienHF gurmiq qoN axjfx, pMQk rihq mirXfdf df ivroD krn vfly, afpy bxy sMq, bRhm igafnI, zyrydfrF dIaF kflIaF krqUqF df pqf lwgx ‘qy Aus bfry sfrI kOm nUM jfxU krvfeIey. afAu, ienHF dy smfgmF ivwc jf ky, iehnF duafrf Cpy iltrycr pVH ky ienHF duafrf gurmiq dy ivruwD kIqy krmkFz bfry iswK kOm nUM aqy iehnF nUM pwqr ivhfr duafrf gurmiq dI rOsLnI ivwc jfxU krvfeIey ijvyN nfnk joq ny pMzq aqy kfjLI nUM bFh qoN PV ky swc dy lV lfieaf sI.

vyKo nHyr sfeIN df, ijnHF bMidaF (ByKIaF) ‘c ieMnI Xogqf vI nhIN ik koeI ikrq krky afpxy leI do rotIaF hI kmf skx, Auh dUsiraF dI jnmF-jnmF dI BuwK imtf rhy hn, ijhVy bMdy rfq idn afp pRysLfn hn, Auh dUsiraF nUM sLFqI pRdfn kr rhy hn! sMgq nUM sucyq hox dI loV hY.ijhVy vIr-BYx ies sB kuJ nUM smJdy hn, AunHF nUM gurduafiraF dy pRbMDkF qy dbfa pfAuxf cfhIdf hY ik Auh aijhy pfKMzIaF nUM gurduafiraF ivwwc smF nf dyx.jdoN ieh lok gurduafiraF ivwwc afAuNdy hn, ienHF nUM svfl jvfb kIqy jfx.ienHF nUM ieh svfl puCy jf skdy hn:

- qusIN ikrq ikAuN nhIN krdy?

-qusIN ivafh ikAuN nhIN krfieaf?

-quhfnUM ‘sMq’ jF ‘bRhmigafnI’ dI pdvI iks sMsQf, jQybMdI, XUnIvristI afid ny kdoN qy iks Xogqf bdly idwwqI sI? jF kI qusIN afpxy afp hI afpxy nfm nfl ieh izgrI lgf leI hY?

-quhfzy zyry dI jfiedfd pMQ dy nfm hY jF quhfzy afpxy nfm hY?

-zyry nUM jo afmdn huMdI hY, kdy Ausdf ihsfb ikqfb iksy srtIPfeIz akfAUNtYNt jF aOzItr qoN krvfieaf hY?

-qusIN sMgq dy cVHfvy ivcoN ikMnf pYsf pMQk kfrjF, iswwKI pRcfr jF mnuwwKqf dI syvf leI vrqdy ho qy ikMnf pYsf afpxI inwwjI aYsLo-iesLrq leI vrqdy ho?

ies qrHF dy hor vI keI svfl puCy jf skdy hn, pr jd qwwk asIN ienHF nUM svfl nhIN krdy, AudoN qwwk ieh iswwKI df nuksfn krnoN nhIN htxgy.

DMnvfd sihq:

iswK ivrsf (mfisk rsflf) (403) 250-8898




.