.

bfby mohn koloN bfxI dIaF poQIaF lY ky ‘afid gRMQ’ dI rcnf krn vflI khfxI vI JUTI.

aiq drjLy dI aMnI sLrDf qy aigafnqf kfrn iswKF ny Auh swB kuwJ sux ky afpxy KflI KjLfny ivc pf ilaf jo gurU sfihbfn dI qOhIn vI krdf hY qy iswK isDfqF dy Ault vI jFdf hY. srsrI njLr mfiraF vI pqf cwldf hY ik bfby mohn vflI khfxI iswK gurU sihbfn dI inKyDI krn vfsqy GVI geI hY.

dunIaF df koeI vI aYsf kvI nhI ijsny iewk jF do doihry ilKy hox qy kdI iksI nUM suxfey jF pVHfey nf hox qy bfad ivc sFB ky nf rwKy hox. jy ieh swc hY qF myrf pihlf svfl iswK sMgqF nUM ieh hY ik ‘asIN qF gurU nfnk sfihb nUM mfVy-moty kvI vrgf vI nhI smJdy jdoN AunHF dI afpxI rcnf AunHF dy Auqr-aiDkfrI, bfbf lihxf jI, kol phuMcx qoN ienkfrI huMdy hF? ies qrHF krky asIN gurU sfihbfn nUM algrjL qy GtIaf pRbMDk vI sfbq krdy hF?’ jdoN hI aYsy kuwJ svfl iswKF dy mn ivc Auqpwn ho jfxgy qdoN hI iswK gurU sfihbfn df isDFq smJx vwl qur pYxgy. gurU nfnk sfihb jdoN bfbf lihxf jI nUM afpxy aMg nfl lf ky, gurU pdvI dI bKisLsL krky, aMgd dyv bxfky, KjLfny dI bKisLsL krdy hn qF ieh KjLfnf EhI sI ijsdf gurU arjn dyv jI gu[ gRM[ sLfihb dy pMnf 186 qy krdy hn. krqfr pur dI jLmIn jfiedfd qF gurU nfnk sfihb sRI cMd qy lwKmI cMd horF vfsqy hI Cwz idMdy hn qFik ieh iewQy hI itky rihx qy iswKI dy pRcfr vfsqy Qfpy gey gurU aMgd dyv jI dy rfh ivc roVf nf bxn. afE hux bfxI ivcoN sbUq lwBIey ik iewk gurU jI ny afpxy hwQIN afpxf anmol KjLfnf dUsry gurU jI dy spurd kIqf.

gurU nfnk sfihb qy gurU aMgd dyv jI dI bxI ivclI sFJ.

gurU aMgd dyv jI ny 62-63 slok hI Aucfry hn. iKaflF dI sFJ qF gurU sfihbfn dI bfxI ivc hY hI. pr agly do slokF dI awKrF dI sFJ ieh dwsdI hY ik gurU nfnk sfihb dI bfxI gurU aMgd dyv jI kol mOjUd sI.

sloku ]jpu] pMnf 8] pvxu gurU pfxI ipqf mfqf Driq mhqu]idvsu rfiq duie dfeI dfieaf KylY sgl jgqu ]cMigafeIaf buirafeIaf vfcY Drmu hdUir ]krmI afpo afpxI ky nyVY ky dUir ]ijnI nfmu iDafieaf gey mskiq Gfil ]nfnk qy muK Aujly kyqI CutI nfil ]1]

m: 2 ] pAuxu gurU pfxI ipqf mfqf Driq mhqu ] idnsu rfiq duie dfeI dfieaf KylY sgl jgqu ] cMigafeIaf buirafeIaf vfcy Drmu hdUir ] krmI afpo afpxI ky nyVY ky dUir ] ijnI nfmu iDafieaf gey mskiq Gfil ] nfnk qy muK Aujly hor kyqI CutI nfil ]2] {pMnf 146}

ienHF slokF ivc pvxu qy pAux, idvsu qy idnsu, vfcY qy vfcy, kyqI qy hor kyqI df Prk hY. awKrF dI ieqnI sFJ sbb nfl nhI bx jFdI. ieh sbUq hY ik gurU sihbfn afpxI bfxI sFB ky rwKdy qy agly gur ivafkqI nUM afpxy hwQIN ieh anmol KjLfnf dy jFdy.

pAuVI] cfkru lgY cfkrI jy clY KsmY Bfie] hurmiq iqs no aglI Ehu vjhu iB dUxf Kfie] vfr afsf, m:1, pMnf 474]

sloku mhlf 2 ] cfkru lgY cfkrI nfly gfrbu vfdu ] glf kry GxyrIaf Ksm n pfey sfdu ] {pMnf 474}

pAuVI] nfnk hukmu n cleI nfil Ksm clY ardfis] 22] {m:1, pMnf 474}

mhlf 2] sfihb syqI hukmu n clY khI bxY ardfis] kUiV kmfxY kUVo hovY nfnk isPiq ivgfis]3] {pMnf 474}

awKrF qy iKaflF dI sFJ ieh drsfAuNdI hY ik gurU nfnk sfihb dI bfxI gurU aMgd dyv jI pfs mOjUd sI.

gurU nfnk sfihb qy guruU amrdfs jI dI bfxI ivclI sFJ.

sloku m: 1] kil kfqI rfjy kfsfeI, Drmu pMK kir Auziraf] kUVu amfvs scu cMdRmf, dIsY nfhI kh ciVaf] hAu Bfil ivkMunI hoeI] afDyrY rfhu n koeI] ivic hAumY kir duKu roeI] khu nfnk ikin ibiD giq hoeI]1] {pMnf 145}

m: 3] kil kIriq prgtu cfnxu sMsfir] gurmuiK koeI AuqrY pfir] ijs no ndir kry iqsu dyvY] nfnk gurmuiK rqnu so lyvY] 2] {pMnf 145}

gurU gRMQ sfihb dI ilKx ivDI ieh hY ik swB qoN pihlF, iksy vI rfg ivc, jy gurU nfnk sfihb dI bfxI mOjUd hY qF AuWs nUM drjL kIqf jFdf hY. iPr dUjy gurU, iPr qIjy, iPr cOQy, iPr pMjvyN qy nONvy pfqsLfh dI bfxI drjL hY. pr pMnf 145 qy ies ivDI nUM qoV ky gurU arjn dyv jI gurU nfnk sfihb dI bfxI nfl qIsry pfqsLfh df iewk slok ilK ky iPr qoN gurU nfnk sfihb dI bfxI drjL krdy hn. mqlb sfP hY ik qIsry pfqsLfh df ieh slok gurU nfnk sfihb dy AuWpr ilKy slok dI pRQfey hY. ‘khu nfnk ikin ibiD giq hoeI’ ilK ky pihly pfqsLfh slok ivc ieh puwC krdy hn ik ikhVI ivDI nfl ies mnuwKI jIv dI afpxy BYVy suBfE qoN KlfsI hovy. iesdf AuWqr qIsry ipqf afpxy slok ivc idMdy hn ik pRmfqmf dI isPq slfh/ pRmfqmf dy guxF nUM apxfAux nfl hI jIv afpxy BYVY suBfE qoN Cutkfrf pf skdf hY.

lfhOr shru jhru khru svf phru] 27] mhlf 3] lfhOr shru aMimRq sru isPqI df Gru] 28] (pMnf 1412)

hy BfeI ! lfhOr df sLhr (sLhr-invfsIaF vfsqy afqmk mOq ilafeI rwKx dy kfrx) jLhr (bixaf ipaf hY, ikAuNik iewQy inwq svyry rwbI isPLiq-sflfh dI QF) svf phr (idn cVHy qk mfs dI KLfqr psLUaF Auqy) khr (huMdf rihMdf hY.27.

mhlf 3 . hy BfeI ! (hux) lfhOr sLhr aMimRq df csLmf bx igaf hY, prmfqmf dI isPLiq-sflfh df somf bx igaf hY (ikAuNik gurU rfmdfs jI df jnm hoieaf hY) .28.

ieh bfxI slok vfrF qy vDIk qy isrlyK hyTF drjL hY. pihlI pMgqI gurU nfnk sfihb qy dUsrI pMgqI qIsry pfqsLfh dI hY qy iPr gurU nfnk sfihb dI bfxI sLurU huMdI hY. ieh qrqIb ieh dwsdI hY ik qIsrI pfqsLfhI kol pihly pfqsLfh dI bfxI mOjUd sI.

gurU gRMQ sfihb ivc vrqy gey 31 rfgF ivcoN gurU nfnk sfihb ny isrP 19 rfgF ivc bfxI AucfrI. Auh hn: isrI rfg, mfJ, gAuVI, afsf, gUjrI, vzhMs, soirT, DnfsrI, iqlMg, sUhI, iblfvl, rfmklI, mfrU, quKfrI, ByrAu, bsMq, sfrMg, mlfr, pRBfqI. qIsry pfqsLfh iqlMg qy quKfrI rfg nUM Cwz ky bfkI 17 rfgF ivc hI bfxI Aucfrdy hn. ieh sbb nfl nhI sgoN pihly qy dUjy ipqf dI bfxI qIsry kol mOjUd sI.

rfg afsf ivc gurU nfnk sfihb pwtI ilKdy hn qy iesy hI rfg ivc qIsry pfqsLfh vI pwtI ilKdy hn. iesy hI qrHF kbIr sfihb gAuVI rfg ivc bfvn awKrI, pMnf 340, qy ilKdy hn qy gurU arjn dyv jI iesy hI rfg ivc, pMnf 250, qy afpxI bfxI bfvn awKrI Aucfrdy hn jo suKmnI qoN pihlF drjL hY..

pihly gurF dI bfxI dUjy gurF kol hox df swB qoN vwzf sbUq ‘mfrU solhy’ hn. jy gurU nfnk sfihb dy mfrU solihaF ivc pMnf 1020 qy qrjL mukrfeI hy/ imlfeI hy/ rjfeI hy hY qF qIsry pfqsLfh ny vI pMnf 1043 qy smfeI hy/ imlfeI hy/ buJfeI hy aqy cOQy gurU jI ny pMnf 1069 qy lfeI hy/ BfeI hy/ smfeI hy/ jfeI hy aqy pMjvyN ipqf jI ny pMnf 1071 qy AupfeI hy/ shfeI hy qy vI qrjL EhI rwKI hY.

keI swjx ies iKafl dy vI DfrxI hn ik BgqF dI bfxI ‘afid gRMQ’ dI rcnf krn qoN bfad ipRQI cMd ny jF iksy hor ny ies gRMQ ivc cVHf idwqI. ies gwl dI pusLtI leI ik BgqF dI bfxI vI gurU nfnk sfihb jF dUsry gurF kol mOjUd sI gvfhI asIN gurU gRMQ sfihb ivcoN hI lwBdy hF.

bfbf PrId jI, kbIr jI qy gurU sfihbfn dI bfxI ivc sFJ.

1[ pihlY phrY PulVf, Plu BI pCf rfiq] jo jfgMinÙ, lhMin sy, sfeI kMno dfiq] 112] {pMnf 1384}

dfqI sfihb sMdIaf, ikaf clY iqsu nfil] ieik jfgMdy nf lhinÙ, ieknÙf suiqaf dyie AuTfil] 113] {pMnf 1384}

ieh slok gurU nfnk sfihb df hY qy gurU gRMQ sfihb dy pMnf 83 qy m:1 dy isrlyK hyT isrI rfg ivc drjL hY.

PrIdf pfiV ptolf Dj krI, kMblVI pihryAu] ijnÙI vysI shu imlY, syeI vys kryAu] 103] {pMnf 1383}

m: 3] kfie ptolf pfVqI, kMblVI pihryie] nfnk Gr hI bYiTaf shu imlY, jy nIaiq rfis kryie]104] {pMnf 1383}

103 nMbr slok PrId jI df hY qy ies dy pRQfey/ sbMD ivc slok 104 gurU amrdfs pfqsLfh df hY.

BYrAu mhlf 5 ] vrq n rhAu n mh rmdfnf ] iqsu syvI jo rKY indfnf ]1] eyku gusfeI alhu myrf ] ihMdU qurk duhF nybyrf ]1] rhfAu]…] khu kbIr iehu kIaf vKfnf ] gur pIr imil Kuid Ksmu pCfnf ]5]3] {pMnf 1136}

not:—ies sLbd df isrlyK hY ‘mhlf 5’ . pr aKLIr qy lPLjL ‘nfnk’ dy QF ‘kbIr’ hY . ies df Bfv ieh hY ik ieh sLbd gurU arjn sfihb jI df afpxf iliKaf hoieaf hY, pr hY ieh kbIr jI dy iksy sLbd dy prQfie . hux vyKo iesy rfg ivc kbIr jI df sLbd nMbr 7 . Aus ivcoN hyT-ilKIaF qukF pVH ky gurU arjn sfihb dy ies sLbd nfl rlfE—

hmrf Jgrf rhf n koAU] pMizq mulF Cfzy doAU] 1] rhfAu][[[ pMizq mulF jo iliK dIaf] Cfiz cly hm kCU n lIaf] 3]

gurU arjn sfihb afpxy sLbd ivc kbIr jI dy idwqy iKLafl dI ivafiKaf kr rhy hn.

mhlf 5] goibMd goibMd goibMd sMig, nfmdyAu mnu lIxf] afZ dfm ko CIpro, hoieE lfKIxf ] 1] rhfAu ]…] ieh ibiD suin kY jftro, AuiT BgqI lfgf] imly pRqiK gusfeIaf, DMnf vz Bfgf ]4]2] {pMnf 487}

mhlf 5] kbIr kUkru BAuknf, krMg ipCY AuiT Dfie] krmI siqguru pfieaf, ijin hAu lIaf Czfie] 209] {pMnf 1375}

sLlok nM: 209, 210 aqy 211 df isrlyK m: 5 hox krky ieh slok gurU arjn dyv jI dy hn.

mhlf 5] kbIr DrqI sfD kI, qskr bYsih gfih] DrqI Bfir n ibafpeI, Aun kAu lfhU lfih] 210] {pMnf 1375}

mhlf 5] kbIr cfvl kfrny, quK kAu muhlI lfie] sMig kusMgI bYsqy, qb pUCY Drmrfie] 211] {pMnf 1375}

kbIr sfihb dy slokF dy pRQfey gurU arjn dyv jI qdoN hI koeI slok Aucfrxgy jdoN ieh slok AunHF dy kol hoxgy qF.

aKIr ivc PYslf gurU arjn dyv jI df afpxf hY.

gAuVI guafryrI mhlf 5] hm DnvMq BfgT sc nfie] hir gux gfvh shij suBfie]1] rhfAu ] pIAU dfdy kf Koil izTf Kjfnf] qf myrY min Bieaf inDfnf]1{pMnf 186} gurU arjn dyv jI bfxI Aucfrdy hn ik asIN ipAu dfdy df KjLfnf Kol ky vyiKaf Bfv jdoN Auh gurU bxy qF cOQy pfqsLfh ny jo KjLfnf AunHF nUM idwqf Auh ieh anmol bfxI hI sI hor iksy jLmIn jfiedfd dIaF rIijstrIaF nhI sn.

lPjL mohn, mohnu aqy mohin gurU gRMQ sfihb ivc 49 vfrI afAuNdf hY. mohn iksy mnuwK vfsqy nhI afieaf sgoN mn nUM mohn vfly pRmfqmf vfsqy vriqaf igaf hY. iPr asIN pMnf 248 Aupr afey sLbd ‘mohn qyry AUcy mMdr mhl apfrf’ dI tyk lY ky gurU sfihbfn dy isDFq dy iblkul Ault khfxI nuM ikAuN hjLm krI jFdy hF? sfry gurU sfihbfn ny iksy ivsLysL ivafkqI dI pRsMsf ivc sfry gurU gRMQ sfihb ivc ikqy vI koeI slok nhI Aucfiraf. isrP qy isrP rwbI Ausqwq kIqI hox krky hI qF ieh bfxI ‘Dur kI bfxI’ aKvfAuNdI hY.

gurU pMQ dy dfs,

isMG sBf ientrnYsLnl kYnyzf,

gurcrn isMG (ijAux vflf) brYNptn.




.