.

nfm-ismrn aqy vfihgurU jfpu

ipRMsIpl igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI

kuJ ‘vfihgurU jfpu’ bfry- isWK rihq mirafdf ivc bVI spWWsLt syD mOjUd hY. aj sfzI lfprvfhI aqy sfzy aMdr ‘clqy pfCy jg cly’ vflI af cukI Gft kfrx, asIN ies swc qoN bhuq dUr jf rhy hF. sLKsI rhxIN’ dy isr lyK hyT iliKaf hY ik ‘isWK aMimRq vyly (pihr rfq rihNdI) jfg ky iesLnfn kry aqy iek akfl purK df iDafn krdf hoieaf ‘vfihgurU nfm jpy’ spWsLt hY ieQy ieh sLrq vI hY ik ‘iek akflpurKu df iDafn krdy hoey’. AupRMq ‘aMimRq sMskfr’ pM: 30 hyT "…vfihgurU nfm ds ky mUl mMqr rtfAux dI gl khI hY" pr kdoN? jdoN asIN ‘gurU gRMQ sfihb jI’ nUM apxf gurU Dfrn kr sMgqF ivc pRx lYNdy hF. iesdf arQ hY jdoN asIN ‘gurbfxI isiKaf anusfr jIvn jIAUx df pRx lY cuWky hF. ieQy mUlmMqR df srUp vI ÃÄ qoN lYky gurpRsfid’ qIk spWsLt idWqf hY. iPLr dsxf qF ‘vfihgUru’ nfm hY pr rWtx krvfieaf hY, mUlmMqR df’. Bfv ‘vfihgurU jfpu’ qF hI sPLl hY jdoN ‘mUlmMqR’ ivWcly ‘akflpurKu’ bfry sfzf mn vI spWsLt hovy, inrfpurf rWtx nhIN. asF asl gl qF Cwz idWqI ‘qy sOKf rsqf apxf ilaf. afE! jLrf ies bfry smJx df kuJ jwqn krIey.

aqI sMKyp ikAuN?-iesdf kfrx hY ik ‘nfm-ismrn aqy vfihgurU jfp’ ieh iqMny iesLU isWK Drm dI buinafd hn. iPr vI aj ieh ivsLy ieMny AulJy jF AulJfey jf cuWky hn, ieMny guMJldfr bxfey jf cuWky hn ik ieWk ieWk ivsLy nUM lY ky aj ieWnHF Aupr GWt qoN GWt pUry-pUry ikqfbcy dI loV hY. blik ieAuN smJ lYxf cfhIdf hY ik aj ienHF iqMnF ivisLaF nUM inrol bRfhmxI arQF ivc pysL kIqf jf irhf hY ijvyN ik ieh iqMn nhIN, blik kul imlfky ieh sfrf ieko hI ivsLf hn. hflFik sfnUM ieh gl vI smJ lYxI cfhIdI hY, BfvyN ik ieh ivsLy iBMn-iBMn hn iPLr vI iek dy nfl dUjf juVvF, sMbMDq qy sVIbWD jLrUr hY. ies vfsqy ivWgVy hoey hflfq ivc, ieh gl hor vI jLrUrI hY ik bysLk aqI sMKyp rUp ivc hI shI, pr pihlF ienHF dy mUl srUp nMU ibnF iZWl AujfgR kIqf jfvy. AupRMq loV anusfr ienHF df vWK-vWK vyrvf dyx df jWqn vI kIqf jfvygf.

ivsLy sMbMDI ‘do’ ivsLysL pWK- asl ivsLy vl vWDx qoN pihlF iesdy do pWKF ‘qy sfnMU Kfs iDafn dyx dI vWzI loV hY. pihlf-isWK Drm apxy afp ivc ‘sihj’ df Drm hY. ‘sihj’ qoN Bfv hY ik isWK jIvn ivc iksy idKfvy, hWT krm nMU koeI QF nhIN. ieh apxy afp ivc aMdroN-bfhroN kuWdrqI aqy sfP suWQrf (Ultra Natural Routine of life) jIvn hY. TIk Ausy qrF, ijs qrHF krqy dI byaMq rcnf ivc hr ieWk sLyRxI jo bfhroN idsdI hY, AuhI aMdroN huMdI hY. jLrUrI hY ik isWK vI ‘bfhroN srUp krky’ aqy ‘aMdroN suBfa krky’ bfxI anusfr hI hovy-iehI hY isWK Drm. iehI hY mnuWK vfsqy ielfhI, kuWdrqI, rWbI jF sWcf Drm. aMdro rWbI guxF krky aqy bfhroN rWbI srUp krky mnuWK df aMdroN-bfhroN iensfn hoxf.

dUjf pWK- iksy vI BfsLf dI Aumr bhuq lMmI hMudI hY. pr BfsLf dI Ausy hI sLbdfvlI ivc, smyN nfl keI pRkfr dIaF rihxIaF, ivcfrDfrfvF jnm lYNdIaF, muWkdIaf, vWDdIaF aqy PldIaF-PuldIaF hn. iesy qrHF jo sLbdfvlI ‘gurU gRMQ sfihb ivc vrqI geI hY Auh Bfrq dIaF purfqn rcnfvF ivc vI lMmy smyN qoN mOjUd sI. imsfl vjoN ‘nfm, bfxI, ismrn, mukqI, gurU, aMimRq, suWK, duWK, Bfg, jMm, Drm, jWp, qWp, dfn, puMn, pfp’ afid hjLfrF lPjL, hjLfrF sflF qoN purfqn rcnfvF ivc mOjUd sn. PLrk hY qF kyvl ieMnf ik jdoN iehI sLbdfvlI pfqsLfh ny vrqI qF gurmWq pKoN ienHF dI pirBfsLf, ienHF dy nvyN arQ vI bfxI aMdr hI dy idWqy. iesdy Ault, aj df duKFq ieh hY ik sLbd qF asIN pVHdy hF gurbfxI dy pr arQF jF kQf vfsqy, arQ lYNdy hF bRfhmxI jF hjLfrF sfl purfxy ijhVy ik pfqsLfh ny pRvfn hI nhIN kIqy huMdy.

TIk ienHF hI lIhF qy, asIN gurmWq dy bhuq AuWcy-suWcy sLbd ‘nfm’ aqy ‘ismrn’ dy arQ vI bhuqf krky Auh krdy hF, joo hjLfrF sfl pihlF qoN ley jFdy sn aqy gurbfxI ksvWtI qy pUry nhIN Auqrdy. iesyqrHF gurbfxI ivc kuJ sLbd pfqsLfh dI nvIN dyx vI hn ijvyN jIvnmukq, aMimRqvylf, gurpRsfid, ÃÄ, krqfpurKu, akflmUriq afid aqy iesy qrHF sLbd ‘vfihgurU’ vI. jdoN ‘nfm’ ‘qy ‘ismrn’ dy TIk arQ lYx ivc hI asIN DoKf Kf gey qF ‘vfihgurU’ sLbd dy arQ vI asF Ausy ZMg nfl kr ley aqy aslIaq qoN AuKV gey. hWQly gurWmq pfT df mWksd ienHF ‘aWKrF’ dI JWlk gurbfxI pirpyK ivcoN lYx df inmfxf jWqn hY.

‘nfm’ kI hY?- sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI dI smfpqI smyN pMjvyN pfqsLfh ny do slok idWqy hn. pihly slok ivc sMpUrn bfxI df ‘incoV’ idWqf hY ik ies mhfn rcnf ivcoN jigafsU ny pRfpqI kI krnI hY? pfqsLfh dWsdy hn ik ‘gurU gRMQ sfihb’ rUpI Qfl ivc iqMn vsqF pfeIaF hn. ieh iqMn vsqF hn ‘squ-sMqoKu ‘qy ivcfru’. ‘squ’ qoN Bfv sdf iQWr rihx vfly pRBu krqy bfry pUrn soJI. iPLr Aus soJI qoN jIvn ivc pRfpq hoeygf ‘sNqoK’ Bfv ‘mn df itkfa’ jF ‘Peace of mind aqy bfxI jIvn bfry ‘ivcfr sLkqI’ dI pRyrxf aqy Aucqf. gurdyv ny ieQy sMpUrn ‘gurU gRMQ sfihb jI’ vfsqy-sLbd ‘Qflu’ aqy iPLr dUjI pMkqI ivc ‘aMimRq nfm’ vriqaf hY. mqlb ik gurbfxI anusfr sMpUrn ‘gurU gRMQ sfihb jI’ hI nfm df pRgtfvf hn, koeI ieWk aWKr nhIN.

ijQoN qIk iksy ieWk lPjL nMU ‘nfm’ kihx jF mMnx dI gl hY, bfxI ‘jfpu’ ivc dsmysL jI Aus pRBU nUM ‘anfmM, inRnfmy, inRnfmM’ PurmFdy aqy PYslf dyNdy hn ik koeI vI ieWk lPjL, pRBu vfsqy ‘srb nfm’ ho hI nhIN skdf. pMjvyN pfqsLfh ajyhy lKF-kroVF lPjLF nMu kyvl ‘ikrqwm nfm’ PurmFdy hn. bfxI suKmnI ivc vI afp spWsLt krdy hn "ijqu ijqu Gir rfKY qYsf iqn nfAu"(pMnf275) Bfv pRBu vfsqy arbF-KrbF lPLjL qF kyvl Ausdy gux vfck ivsLysLx hn. iek hor gl-jykr iksy ieWk lPjL nMU hI asF nfm mMn lYxf hY qF sMsfr dIaF hjLfrF BfsLfvF dI sLbdfvlI vwKo vwKrI hY qF qy iks BfsLf dy iks lPjL nMU ‘nfm’ ikhf jfvygf? ieh ieWk hor mWslf hY. ikAuNik hriek BfsLf dI sLbdfvlI vI iBMn-iBMn huMdI hY.

bfxI ‘jpu’-pAuVI 19 ivc gurdyv PYslf dyNdy hn "jyqf kIqf qyqf
nfAu ] ivxu nfvY nfhI ko QfAu"
iesy qrHF bfxI suKmnI a:
16 ivc qF pMjvyN pfqsLfh ny ‘nfm’ dI bVI lMmI ivafiKaf kIqI hY ijvyN "nfm ky Dfry sgly jMq ] nfm ky Dfry KMz bRhmMz" afid. qIjy pfqsLfh pMnf 1066 Aupr PLurmFdy hn "gurbfxI vrqI jg aMqir iesu bfxI qy hir nfmu pfiedf" Bfv gurbfxI dI ivcfr qoN ibnF nfm dI pRfpqI sMBv hI nhIN. spWsLt hoieaf ik gurUdr qy ‘nfm’ dy arQ Auh nhIN hn jo hjLfrF sflF qoN vrqy jF smJy jf rhy sn.

ieQy qF ‘nfm’ mnuWK dy ihrdy Gr ivc vsx vflI pRBu dI isiPLq slfh hY, koeI ivsLysL awKr nhIN. PYslf hY-"nAu iniD aMimRqu pRB kf nfmu ] dyhI mih ies kf ibsRfmu" (pM:293) iesy qrHF "suKmnI suK aMimRq pRB nfmu ] Bgq jnf kY min ibsRfm" (pMnf262). ikAuNik nfm koeI iek awKr nhIN, ies vfsqy ieh iksy rwty (Machanical Repitition) df ivsLf nhIN. ieQy hI bs nhIN- gurdyv hor PurmFdy hn "puMn dfn jp qp jyqy sB AUpir nfm"(pMnf 401). dsmysL ipqf PurmFdy hn ‘jfp ky kIey qy jo pY pfXq, ajfp dyv] pUdnf sdIv quhI quhI Aucrq hY’ arQ- jy iksy ieWk awKr dy rWty nfl rwb imldf hY qFqy pUdnf dI bolI hI qUhI-qUhI hY.

bfxI ‘jpu’ pAuVI nM: 32 "iek dU jIBO lK hoih lK hovih lK vIs" rfhIN gurU nfnk pfqsLfh PurmFdy hn jy mnuWK nMU ieWk jIB dI bjfey lWK jIBF, iPr AunHF lWK qoN iPLr iek-iek jIB dy bdly vIh-vIh lWK jIBF vI pRfpq ho jfx. iPLr AunHF vIh-vIh lwK jIBF nfl vI, jykr pRBu df koeI ieWk-ieWk nfm lY ky lwK-lwK vfrI ritaf jfvy. ies qrHF krky vI jykr koeI mnuWK ieh smJ lvy ik, Auh krqy nfl ieWkimWk (iekIs) ho skdf hY qF ieh ies qrHF hY ijvyN afkfsL ivc AuzidaF pMCIaF nMU qwk ky, kIiVaF nMU vI AuWzx dI rIs af jfvy ijhVI ik anhoxI gl hY. qFqy "kUVI, kUVy TIs"-Bfv aigafnI-nfsqk mnuWK df kyvl JUTf ijhf Trk hY. (qFqy hy BfeI!) "nfnk ndrI pfeIaY" Bfv ndir-bKisLsL qoN ibnF pRBu dI pRfpqI sMBv nhIN. krqy dI bKisLsL df pfqR bnx vfsqy nfm dy KjLfny-gurbfxI ivcoN jIvn dI soJI-ikrdfr pRfpq krky hI Aus nfl ieWkimk (iekIs) hoieaf jf skdf hY (AusqoN ibnF ienHF rtOxIaF nfl nhIN).

‘ismrn’ kI hY?- ismrn dy arQ hn ‘Xfd’, krqy dI Xfd df, jIvn aMdr vWs jfxf. AuTdy-bYTdy, cldy-iPrdy, soNdy-jfgdy, CWkdy-CWkFdy pRBu dI Xfd df rom rom ‘qy suafs-suafs ivc smf jfxf. TIk Ausy qrHF ijvyN sfnMU BuWK apxy afp lgdI hY, nIMdr apxy afp suBfvk Bfv sihjy hI afAuNdI hY. iesy qrF pRBu df bYrfg, Ausdf ismrn, AusdI Xfd sfzI hriek krnI ‘qy socxI ivc sihjy hI vWsI hovy. TIk iesy qrF ijvyN iksy aiq ipafry dI AuzIk ivc iensfn ivafkul hoieaf hMudf hY. pRBu ipafr ivc, ieh avsQf hI mnuWKf jIvn dI pRfpqI hY. qFqy ieh avWsQf pRfpq ikvyyN hovy? pRBu dy iksy ieWk gux nMU lY kyy, Aus gux- vfck (nfm) df bfr-bfr rwtf lgfAux nfl, kdy vI nhIN. AuJ vI iksy ieWk lPLjL df gl-bfq krdy, KFdy-pINdy, suiqaF-glbfq kridaF rwtf lg hI nhIN skdf. hriek srIrk ikiraf smyN qF ieh sMBv vI nhIN, sMBv hY qF kyvl AusdI Xfd (ismrn). ieh ismrn bxnf hY, gurbfxI ivcfr vrqoN qoN. pihlF pihcfx hovygI qF AusdIaF bKisLsLF df pRBfv mn Aupr Aukrygf. iPLr AuhI pRBfv AuysdI Xfd Bfv ismrn ‘c bdlygI. gurbfxI soJI qoN hI pqf lgygf ik srIr qF kyvl iek sfDn hY. sdIvI qF Auh ‘krqf’ hY jo afqmf rUp hoky sfzy aMdr vWs irhf hY. Ausy kfrx sfzf srIr cl-iPr, glbfq kr irhf hY. Auh afqmf awz ho jfvy qF srIr, imwtI dI ZyrI qoN vD hor kuJ vI nhIN. "so aMqir so bfhir anµq ] Git Git ibafip rihaf BgvMq" (pMnf 293).

mnuWK kyvl apxI dOV qIk hI sIimq nf rihky jdoN jLry-jLry ivcoN Aus pRBu dy drsLn hox lg pYx qF iPr Aus nUM Auh ivsrygf ikvyN? AusdIaF byaMq dfqF ‘qy AusdI byaMq krnI sfzy aMdr ivsmfd nUM jnm dyvygI. jIvn dI iehI avsQf hY jdoN ‘afry nfl doPfV krn vfly ‘coN’,‘bMd bMd kWtx vfly ‘coN’, ‘dygF ‘c Aubflx vfly ‘coN’ vI akflpurKu dy hI drsLn huMdy hn. mn-socxI-kWQnI-krnI sWB kuJ "srb joiq mih jf kI joiq ] Dfir rihE suafmI Eiq poiq"(pMnf 294) bx jFdf hY. "nf ko bYrI nhI ibgfnf sgl sMig hm kAu bin afeI" (pMnf 1299).

‘ismrn’ dI avsQf ivc, bfxI kyvl pfT krn df ivsLf nhIN rih jFdI blik mnuWK df ‘jIvn’ bx jFdI hY. ieh avsQf gurbfxI ivcfr-vrqoN qoN ibnF pRfpq hoxI qF dUr, sfzI smJ ivc vI nhIN af skdI. jdoN ‘nfm’ (gurbfxI igafn) sfzy jIvn aMdr vWs jFdf hY, qF sfzI avsQf "sBy sfJIvfl sdfiein qUM iksY n idsih bfhrf jIAu" (pMnf 97) vflI bx jFdI hY. iehI hY asl ivc ‘ismrn’ dI avsQf. ies smyN krqy dI sMpUrn rcnf ivcoN, AusdI krnI ivcoN, Ausy dy hI drsLn hMudy hn.

‘nfm’ aqy ‘ismrn’ ieWk dUjy dy pUrk hn- purfqn ivsLvfsF aDIn asF afm qOr qy ‘nfm’ ‘qy ‘ismrn’ nMU iekwTf kr idWqf aqy iesy nMU hI aj asIN ‘nfm ismrn’ kih rhy hF. ies dy arQ lY rhy hF ‘vfihgurU’ sLbd df rWtx (Mechanical Rapittition) ies qoN vwD hor kuJ nhIN. pr ieh sB jo aWj ho irhf hY gurbfxI lIhF qoN hWtky, bRfhmxI lIhF qy kIqf jf irhf hY. ‘nfm’ aqy ‘ismrn’ dovyN ieWk dUjy dy pUrk jLrUr hn pr ieko arQ ivc nhIN hn. ‘nfm’ krqy pRBu dI ‘isiPLq slfh’ df pRgtfvf hY aqy sMpUrn ‘sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI’ nfm df srUp hn jdo ik ‘ismrn’ hY bfxI ivcfr-vrqoN rfhI, Aus krqy dI Xfd ivc gVuWc jIvn vflI pRfpq avsQf. ieh avsQf ‘nfm’ Bfv gurbfxI-ivcfr-soJI ‘qy sWcI isiKaF Aupr aml Bfv jIvn (Practical Life) ibnF pRfpq nhIN ho skdI. gurU sfihb qF ieQoN qIk PYslf dy rhy hn. "pRB kY ismrin jp qp pUjf" (pM:262) Bfv jdoN mnuWK sWcmuc hI ismrn dI avsQf ivc af jFdf hY qF AusnMU jpF-qpF dI loV hI nhIN rihMdI. spWsLt hoieaf ik, ‘nfm’ nfl juVy ibnF ‘ismrn’ dI avsQf pRfpq hI nhIN ho skdI. qFqy ‘nfm’ aqy ‘ismrn’ dovyN iBMn-iBn huMdy hoey vI iek dUjy dy pUrk hn.

akflpurKu dI isWDI bKisLsL ho jfvy qF vWKrI gwl hY. vrxf ismrn dI pRfpqI vfsqy mnuWK pihlF sfDsMgq ivc juVky nfm dI kmfeI krdf hY. ijAuN ijAuN Ausdy aMdr ‘nfm’ Bfv bfxI df vfsf huMdf jFdf hY iqAuN iqAuN AusdI hflq ismrn vflI bxdI jFdI hY. ieh jIvn Br df rsqf (Process) hY. ieWk idn dI Kyz nhIN. iesdI pihcfx hY ik mnuWK aAugxF df iqafg krdf jFdf aqy Ausdy jIvn ivc ‘gux’ apxf sQfn bxFdy jFdy hn. gux kI hn aqy aAugx kI? ieh pihcfx vI bfxI ivcfr-vrqoN (nfm) qoN ibnF sMBv nhIN .

vfihgurU jfpu- arMB ivc idWqy vyrvy nUM asIN ieQy dohrfnf jLrUrI smJdy hF. ies bfry "isWK rihq mirafdf ivc bVI spWWsLt syD mOjUd hY. sfzI hI lfprvfhI ’qy sfzy aMdr ‘clqy pfCy jg cly’ vflI af cukI Gft kfrx, asIN ies qoN bhuq dUr jf rhy hF. sLKsI rhxIN’ dy isrlyK hyT iliKaf hY ‘isWK aMimRq vyly (pihr rfq rihNdI) jfg ky iesLnfn kry aqy iek akflpurKu df iDafn krdf hoieaf ‘vfihgurU nfm jpy’. spWsLt hY ieQy ieh sLrq vI hY ik ‘iek akflpurKu df iDafn krdy hoey’. dyKx dI gl hY-jy ‘vfihguru jfpu’ dI gl khI hY qF Aus nfl sLrq vI hY ik ‘iek akflpurK df iDafn krdy hoey’ aqy ieWk akfl purK df iDafn AudoN hI ho skygf jdoN ‘akflpurK bfry soJI vI hovy. ieh soJI bfxI ivcfr-jIvn qoN ibnF sMBv nhIN. AupRMq ‘aMimRq sMskfr’ pM:30 hyT "…vfihgurU nfm ds ky mUl mMqr rtfAux dI gl khI hY’ pr kdoN? jdoN asIN ‘gurU gRMQ sfihb jI’ nUM apxf gurU Dfrn kr cuWky huMdy hF. iesdf arQ hY jdoN asIN ‘gurbfxI isiKaf anusfr jIvn jIAUx df pRx lY lYNdy hF. ieQy mUlmMqR df srUp vI ÃÄ qoN gurpRsfid’ qIk spWsLt idWqf hoieaf hY. dsxf qF hY ‘vfihgUru’ nfm pr rWtx krvfieaf hY, mUl mMqR df’. Bfv ‘vfihgurU jfpu’ qF hI sPLl hY jdoN ‘mUl mMqr’ ivWcly ‘akflpurKu’ bfry sfzf mn vI spWsLt hovy, inrfpurf rWtx nhIN. asF asl gl qF Cwz idWqI ‘qy sOKf rsqf apxf ilaf. mqlb ieh ik ‘vfihgurU jfpu’ AudoN hI sfrQk ‘nfm aiBafs’ hY jdoN isWK, jIvn kr ky bfxI dI kmfeI kr irhf hY. nhIN qF ‘jpu’ dI pAuVI nM: 32 "iek dU jIBO lK hoih lK hovih…" vflI gl hI bxky rih jFdI hY. dUjI gl ieh ik sfnUM ‘vfihgurU’ nfm pMjf ipafiraf pfsoN AudoN imilaf jdoN asIN pfhul lYky ‘gurU gRMQ sfihb’ jI nMU apxf jIvn arpx kr idWqf ‘qy bfxI dI afigaf ivc clx df pRx lY ilaf. spWsLt hoieaf ik bfxI rsqy turx bfd hI asIN ‘vfihgurU‘ nfm dy aDIkfrI hoey, pihlF nhIN. avsQf bxdy qF smF lgygf hI.

‘vfh’ ‘vfih’ aqy ‘vfihgurU’-hux asFN ‘vfihgurU’ sLbd dI ivlWKxqf vl vI QoVf iDafn dyxf hY. sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI aMdr, hjLfrhF lPLjL, akflpurKu boDk afey hn pr ‘vfihgurU’ lPjL akflpurKu vfsqy ikWDry nhIN vriqaf. gurdyv ny ieh lPLjL sfnMU iblkul vwKry qor qy bKisLaf hY ikAuN? drasl ‘vfihgurU jF vfhgurU’ do lPLjLF dy imlfp qoN iek nvF sLbd hY-vfh+gurU jF vfih+gurU. gurU qF hn ‘gurU gRMQ sfihb jI, ‘vfh’ hY bfxI isiKaf kfrx bx cuWkI jF bx rhI sfzy mn dI avsQf. bfxI df igafn sfzy aMdr ‘ivsmfd’ aQvf ‘vfh’ dI avsQf nUM jnm dyNdf hY. ies pYdf hoeI ‘vfh’ kfrx ‘gurU’ Bfv ‘gurU gRWQ sfihb jI nUM sMboDn krdy hoey asIN afp muhfry kih AuTdy hF ‘vfh+gurU’ jF ‘vfih+gurU’. ieh avsQf, ibnF bfxI ivcfr ‘qy soJI dy pYdf ho hI nhIN skdI.

purfqn ivsLvfsF anusfr mnuWKf jIvn dy nO rWs mMny gey hn- hfs rWs, isLMgfr rWs, kruxf rWs, kfm rWs, kroD rWs afid. ienHF ivcoN hI iek ivsmfd rWs vI hY . ivsmfd Bfv hYrfnI-ascrjqf, kmfl jF vfh vflI avsQf. ieh jIvn dI Auh avsQf hY ijWQy vWzy qoN vWzf hMkfrI mnuWK vI, iksy ivsLy Aupr hfr mMn lvy aqy kih AuTy ik ‘mY hYrfn hF’ ‘ieh gl myrI smJ qoN bfhr hY, ‘vfh! kmfl hY’ ‘mYN ies nUM ibafn nhIN kr skdf’ afid.

bWs! iehI ivWQ hY, jIv aqy akflpurKu ivWckfr. afm qOr qy jIvn dI scfeI qoN dUr bYTf mnuWK iehI kihMdf hY ‘rWb hY ikQy? jy hY qF idKfeI ikAuN nhIN dyNdf? mYN rWb nMU nhIN mMndf afid. jdoN Ausdf jIvn bfxI nfl iqafr hoxf sLurU ho jFdf hY, Ausdy aMdr vfh vflf rWs pYdf hoxf sLurU ho jFdf hY. Aus nUM jLry-jLry ivcoN kfidr dI pihcfx bx afAuNdI hY. jIvn, pRBu dy rMg ivc rMigaf jFdf hY. mnuWK nUM sfrI rcnf ivcoN hI krqy dI hoNd ‘qy Ausy dy hI drsLn hMudy hn. ieh qF gl hI muWk jFdI hY ‘rb hY ik nhIN?

Aus smyN mnuWK df ihrdf ‘gurU’ Bfv ‘gurU gRMQ sfihb/ qoN, vfry-vfry jFdf hY. AusdI soc df pWDr ‘vfh! kmfl hY! vfh! kmfl hY! bx jFdf hY.’ iks vfsqy? kyvl ‘gurU gRMQ sfihb jI’ vfsqy.‘vfh’ Ausdy Dur ihrdy ivcoN afp muhfry inkldI hY. AusnUM spWsLt ho jFdf hY ik ‘gurU’ qF hn ‘gurU gRMQ sfihb jI’. hux cUMik Ausdf mn ivsmfd dI avsQf nMU pRfpq kr cukf huMNdf hY, ies qrHF afp muhfry Ausdy mUMh ivcoN sLbd inkldf hY ‘vfh+gurU jF vfih+gurU. Ausdy ihrdy dI pukfr huMdI hY-vfh kmfl hn ‘gurU gRMQ sfihb jI’! mYN qF aigafnqf dy hnyry ivc TokrF Kf irhf sI. hy ‘gurU-gRMQ sfihb jI’! quhfzI ikRpf nfl myry jIvn ivc rosLnI af geI hY.

iPr ajyhI bx cuWkI avsQf ivc iksy hWT krm dI loV hI nhIN rih jFdI. AuTdy-bYTdy, sONdy-jfgdy, cldy-iPrdy, vfihgurU, vfihgurU shjy hI sfzf suBfa ‘qy ismrn bx jFdf hY. idmfg ivc ajLmq ‘qy vizafeI huMdI hY ‘gurU’ Bfv ‘gurU gRMQ sfihb jI’ dI. ihrdy ivcoN, suafs-suafs ‘qy rom rom ivcoN afp muhfry ‘vfh-vfh’ inkldI hY-kyvl aqy kyvl ‘gurU gRMQ sfihb jI vfsqy.

gurU gRMQ sfihb jI ivc ‘vfihgurU’- BWtF dy svYXF ivc qyrHF vfrI lPjL ‘vfihgurU’ aqy iqMn vfrI ‘vfhgurU’ ieko hI arQ ivc afieaf hY. ieQyy akflpurKu nUM nhIN blik sMboDn kIqf igaf hY cOQy pfqsLfh ‘gurU’ rfm dfs jI nUM. qFqy BfeI gurdfs jI dI iliKq ‘vfihgurU gurmMqR hY, jip hAumY KoeI’ dy arQ vI smJ ivc afAuNdyy dyr nhIN lgdI. arQ hn- aY gurisK! qyry vfsqy gurU dI ieko hI slfh (gurmMqR) hY qUM gurU nfl juV. qyry aMdro hAumY df ivnfs hovygf aqy qyrI avsQf ‘vfh’ vflI bxygI. Aus avsQf ivc, vfihgurU-vfihgurU qyrf jpu bx jfvygf. qUM iksy pRkfr dy jMqrF-mMqrF-qMqrF dy BulyKy ivc nhIN rvyNgf .

aWj df duKFq- ivgVy hoey hflfq ivc jdoN asIN ‘nfm’ ‘qy ‘ismrn’ dy hI hjLfrF sfl purfxy bRfhmxI arQ lY rhyy hF qF ‘vfihgurU’ vrgy ivlWKx aqy invykly lPjL nMU vI dUjy hjLfrF ivsLysLxf dI brfbrI qy ilafAux dy dosLI bx jFdy hF. jdoN sfnMU afp hI pqf nhIN ik bfxI aMdr ‘nfm’ sMpUrx ‘gurU gRMQ sfihb jI’ vfsqy hY qF asIN vI iksy ieWk lPjL nMU hI ‘nfm’ mMn bYTdy hF; sfzI iesy hI nfsmJI df isWtf huMdf hY ik:

(A) kuJ Auh sWjx AuBWr rhy hn, ijhVy kihNdy hn ‘vfihgurU-vfihgurU’ kro, bfxI pVHx dI loV nhIN. dUjy Auh ijhVy kihMdy hn kyvl bfxI pVHo arQ boD smJo; ‘vfihgurU-vfihgurU’ krn ivc kI ipaf hY-ies qrHF ajyhy sWjx inrf-purf cMuc igafn vl hI vWD jFdy hn. ‘vfh’ dI avsQf qoN dovyN hI KflI rih jFdy hn. jdik mn nMU itkfa ivc ilafAux vfsqy kuJ smF ‘vfihgurU jfpu’ vI jLrUrI hY. hF! jdik gurbfxI ivcfr ibnF ‘vfihgurU jfpu’ vI ieAuN hY ijvyN bfxI ‘jpu’ dI pAuVI nM: 32 ivc disaf igaf hY.

(a) sfry nhIN, pr bhuqy zyrydfr sfzI ies nfsmJI df pUrf pUrf lfB AuTFdy hn. keI qF hn ijnHF nUM pihlI pAuVI dy arQ vI nhIN afAuNdy. bfxI ipWCy imiQhfsk khfxIaF joVky ‘qy ‘vfihgurUU jfpu’ krvfky, sMgqF nMU BWmlBUsy ivc pfAux ivc mfihr huMdy hn. Auh jfxdy hn ik jy sMgqF ivc bfxI dI soJI af geI qF AunHF dy zyry KflI ho jfxgy aqy AunHF dI rotI rojLI bMd ho jfvygI.

sMgqF vI AuQy lfeInF ivc lgIaF huMdIaF hn. kfrx huMdf hY, bfxI soJI df nf hoxf. AuQy bfxI dI BrvIN byadbI ho rhI huMdI hY, sMgqF smJdIaF hn ‘pVHI qF bfxI hI jf rhI hY’. afiKr gurU jfimaF smyN qF gurU vMsL ivcoN zyry kfiem huMdy afey pr ieWk vI sPl nhIN hoieaf ikAuN? ikAuNik sMgqF ivc bfxI dI soJI sI.

(e) jdoN asIN afp hI aigafnqf vWs pRcfr kr rhy hF ik ‘nfm’ kyvl iek aWKr hI hY. kuJ mflf PLyr leIaF ‘qy smJ ilaf ‘bWs asIN nfm jp ilaf. bfxI nyVy jfx dI loV hI mihsUs nhIN krdy qF sfzf jIvn vI iqafr nhIN huMdf.

(s) gurUzMm vfilaF nMU vI kihx df mOkf iml jFdf hY ‘asIN vI qF nfm hI dyNdy hF. asIN ikhVf kihNdy hF ik qusIN sfnMU gurU mMnoN’. ijvyN AuQy pMj ipafry ‘nfm’ dyx dI syvf inBfAuNdy hn, ieQy ieh syvf asIN inBfAuNdy hF’. PLrk ieMnf hY ik AuQy lPLjL ‘vfihgurU’ dyNdy hn ieQy lPLjL ‘dUjf’ hY mqlb qF ‘bfxI df pRcfr aqy nfm dyxf’ hI hY. nqIjf iksy qoN Cuipaf nhIN.

(s) bfl Aumr ivc bicaF ivc ‘vfihgurU’ jfp krvfky AunHF aMdr afqm ivsLvfs ‘qy gurU siqkfr Brnf jLrUrI hY. afiKr skUl dfKly bfd vI qF bwcf ‘A-a jF iek-do’ dI igxqI qoN hI sLurU huMdf hY. pr Ausy kfrx Auh ieWk idn, vwzf ivdvfn ‘qy piVHaf iliKaf ho inwbVdf hY. aj dy ivWgVy vfqfvrx ivc ‘vfihgurUU’ sLbd rfhIN afqm ivsLvfs lYky AuTx vflf bwcf, sfrI Aumr kyvl AuQoN qIk hI sImq rih jFdf hY, bfxI soJI ‘qy jIvn qoN tuwtf hI rihdf hY.

(h) iesy df nqIjf hY ik aj sfzy hI kuJ zyiraF ‘qy pRBfq PyrIaF smyN ieh Dfrxf afm pVHI jf rhI hY ‘alHf, vfihgurU, hrI df nfm ieWk hY, BrmF ivc pY geI dunIaF’. hflFik ‘alHf ‘qy hrI’ dovyN krqy dy ivsLysLx hn aqy bfxI ivc ivsLysLx dy qor qy hI vrqy gey hn. pr ‘vfihgurU’ ivsLysLx nhIN, ieh qF sfzy jIvn dI avsQf hY.vWzI loV hY ik gurbfxI sLbdfvlI dy arQ gurbfxI ivcoN hI ley jfx. 057s86.6s050

Including this Gurmat Lesson No 57

nfm-ismrn aqy vfihgurU jfp

For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- (in rare cases upto 500/-)per hundred copies . (+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808

web site- www.gurbaniguru.com




.