.

jy kr gurU arjun sfihb[[[[[[

ipRWsIpl igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI

ijvyN-ijvyN mnuwK jfgygf, kI iswK aqy kI gYr-iswK, pMjvyN pfqsLfh dI mhfn blik isLromxI sLhIdI vfsqy Ausdf isr hmsLF aWdb ‘qy siqkfr nfl gurU pMcm pfqsLfh dy crxf ivc Jukygf. ijAuN ijAuN ies sLhIdI nUM dUr-drsLqf nfl vfcygf qF Auh apxy afp nUM sdf vfsqy pMjvyN gurdyv df irxI mMnyNgf. Auh hYrfn ‘qy pRysLfn hovygf ik Auh smJ kI irhf sI? pRcfr kI ho irhf hY aqy scfeI kI hY?

pMjvyN pfqsLfh dI sLhIdI dy kfrx kI sWcmuc iek mfmUlI cMdU dI injI khI jfNdI rMjsL sI jF khI jfdI Kusro vfsqy kIqI geI ardfs? jF iPLr iesdy Ault hkUmq rfhIN, pfqsLfh dI sLhIdI qoN bfd BWVkx vflI vwzI bgLfvq qoN bcx vfsqy srkfrI sLosLy?

gl cMdU dI- suafl pYdf huMdf hY ik iewqny roab dfb vflI mugLl hkUmq ivc iek mfmUlI ijhf cMdU dIvfn, sLfhI KjLfny df iek mfmUlI krmcfrI, Aus dI kI mjfl ik pfqsLfh nUM iewqny BfrI qsIhy dy ky sLhId kr sky. AusdI gurU pfqsLfh nfl DI dy sfk qoN kuJ rMjsL qF ho skdI hY pr AusdI rMjsL nUM hvf idwqI aqy hwQTokf bxf ky vriqaf hkUmq aqy jnUMnIaF ny? ikAuNik cMdU afp vI Ausy hI cMzfl cOkVI df iek kirMdf sI. ies vfsqy ieh vI iek scfeI hY ik ies nIcqf BrBUr kfry ivc ksUrvfr cMdU vI GWt nhIN sI pr ikvyN apxI nIcqf aqy jnUMn ivc Auh sPLl hoieaf? ieh iewk vwKrf ivsLf hY.

Kusro dI bgfvq?- ieiqhfsk KojF anusfr, Kusro df myl pMjvyN pfqsLfh nfl kdy hoieaf hI nhIN, Kusro qF lMiÕaf hI goieMdvfl sfihb dy rsqy sI jdoNik pMjvyN ipqf Aus smyN qrnqfrn sfihb ivKy sMgqF nUM inhfl kr rhy hn. Kusro vflI PrjLI isLkfieq qF, qujLky jhfNgIrI ivc drj hI hoeI sfrI bgLfvq dbfa dyx qoN iek mhInf bfd jdoN qIk ik jhfNgIr, afp ijQoN ikQoN vI iBMxk peI, Kusro dIaF awKF sfmhxy, Kusro dy iewk iewk ihmfieqI nUM krVy qsIhy dy ky mrvf cuWkf sI aqy ivdroh dIafN jVHF qIk kwt cuwkf sI.

‘qujLky jhFgIrI’ bfry?- ies bfry ‘qujLky jhFgIrI’ ivc afeI sLbdfvlI vI afpxy afp ivc ies gwl df sbUq hY ieh sLbdfvlI AubVvfhy aqy kyvl vWkqI jLrUrq nUM pUrf krn vfsqy by-isrpYr dI ilKI geI. ikAuNik jldbfjI ivc ieh kyvl iek KfnfpuurI sI. iPr ies nUM ilKx vflf kOx sI? nvIN Koj, icwTIaF df iek sMgrih ‘‘mkqUbfq iebfb ey rubfnI’’ ivcoN icWTI nMbr 47 aqy 193 ies bfry pRkt scfeI hn ik ‘qujLky jhfNgIrI’ aqy iehnF icwTIaF df ilKfrI ieko hI hY aqy Auh Kud jhFgIr nhIN.(ies sfry bfry pUrf vyrvf gurmwq pfT nM 70 ‘qWQ sLhIdy dy-sLhIdI pMjvy pfqsLfh’ ivcoN affp vI pVo aqy gurmWq pRsfr ihWq sMgqF ivc vMzo jI)

ikwqnI drdnfk sLhfdq!- hyTF awg bl rhI hY, sIs ivc kwVCy pfey jf rhy hn grm ryq dy. iPr jLflmF ny, dyg ivc aflUafN dI qrHfN pivwqr srIr nUM Aubfl idwqf. sFeI mIaF mIr vrgy vI kMb AuTy pr gurU pfqsLfh mfmUlI ijnHF vI nhIN zolo. jhFgIr qF bgfvq qoN zrdf, ibmfrI df bhfnf bxf ky bMgfl vl pihlF hI dOV cuwkf sI. sfrf kMm AusdI gYr hfjLrI ivc hoieaf, jdoN nqIjf sLhIdI qIk puWj igaf qF aihlkfrF nMU vI apxIaF jfnF df Kwqrf sI. pfqsLfh dy srIr nUM rfvI ivc bhf idWqf igaf aqy gl PYlfeI geI ik ‘gurU pfqsLfh ny iesLnfn dI iewCf pRgt kIqI sI aqy rfvI ivc hI alop ho gey’.

ieh sB ikAuN?-awj asIN spWsLt dyK rhy hF ik ijnHF mUl isDfqF nUM gurU nfnk pfqsLfh ny gurbfxI rfhIN mnuwK mfqr vfsqy pRgt kIqf sI. ‘Kvfr hoie sB imlYNgy’ dy swc anusfr, sfry pfisaF qoN Kuafr ho ky lokfeI gurbfxI dI sLrn ivc af rhI hY. ies nfl anykF Dfrmk TwgF, ivcoilaF, bRhfmxF, mOlfixaF dIaf dukfnF nUM Kwqrf sI. isWK Drm dy PYlfa df arQ sI, rfjsI aqy Dfrmk lutyiraF dIaF JUTIaF dukfnF df bMd hoxf XkInI.

sLhIdI df mUl kfrx- aj sMsfr Br ivc ijwqnI vI qbdIlI aqy agFh vDU socxI AuqpMn ho rhI hY ies df mUl kfrx hY gurbfxI aqy ‘sRI gurU gRMQ sfihb jI’ dI sMpfdnf’. kyvl sMpfdnf hI nhIN blik iesdI ivsLuWDqf nUM kfiem riKaf pMjvyN gurdyv ny. anykF qsIhy Jwly, sLhIdI dy idWqI, pr gurU gRMQ sfihb jI aMdr rwqI Br vI imlfvt pRvfn nhIN kIqI. iehI sI asl kfrx sLhIdI df. afAu iehnF rWbI scfeIaF dy kuJ drsLn vI krIey:

1[ pRmfqmf kyvl iewk hI hY, iBMn iBMn nhIN- awj iewk rwb dI pUjf vflI gwl idn dI rOsLnI vFÕ spWsLt huMdI jf rhI hY. ieh vI sWc hY ik iewko iewk akfl purK dI soJI qoN ibnfN sWcf BrfqrI Bfv ‘qy mnuwKI ipafr-sfNJ kdy pYdf hI nhIN ho skdI. anykF BgvfnF, avqfrF, dyvIafN-dyviqaF, kwbrF-mVHIaF afid dIaF pUjfvF, bIqy smyN dI gwl bxdy jf rhy hn. sUrj, cMd, hvf, pfxI nUM dyvqy mMnx vfly awj iehnF dIaF KojF ivc ruJy hoey hn. afiKr, sfeINs dI sfrI mOjUdf AunqI iehnF hI KojF qy afDfrq hY. iehnF dIaF KojF krn vfly iehnF nUM kudrq df kyvl aMg hI mMxdy hn-dyvqy nhIN. sUrj-cMd gRihx aqy rfhU kyqU dIaF khfxIaF apxI sfr Cwz cuwkIaF hn. dunIaF cMn qy sYr kr cuwkI hY. anykfN cMd-sUrjF vflIaF sWcfeIaF spWsLt ho rhIaF hn. krqf, kyvl iek pRmfqmf vflI gl AuGVky sfhmxy af rhI hY. muwkdI gl, aj smyN nfl apxy afp, –iewk rwb, iewk gurU-iek Drm aqy iewko mnuWKI BfeIcfry vflf gurbfxI df swc, AuBr ky sfhmxy af irhf hY.

bRfhmx-sLUdr dy Byd aqy CUaf-CUq df Kfqmf- CUaf-CUq, vrx-vMz dy iKlfP awj Auh lok pRcfr kr rhy hn ijhVy kl qIk ies dy mudweI sn. awj mnuwK mfqr dI inwq ho rhI qrwkI ivc ies CUaf-Cuq, vrx-vMz aqy bRfhmx-sLUdr dy PLfslY nUM kyvl iek vwzI rukfvt mMinaf jf irhf hY. ieh kirsLmF vI gurbfxI sWc df hY. kI aj ieh iek akWt scfeI nhINM ik rYstorYNtF aqY hotlF qy keI vfrI aKOqI sLUdrF dy hWQF qoN iqafr jF vrqfieaf jf irhf Kfx-pfx; AunHF pfsoN CWkx vfilaF ivWckfr, anykF aKOqI bRfhmx vI hn.

iesqrI-purK dI brfbrI- iewsqRI vrg nUM brfbrI dyx dIaF gwlF awj dy smfj ivc sB qoN Aupr hn. dhyj pRQf, ivWDvf ZONg, dyvdfsI pRQf, prdf pRQf, sqI pRQf, lVkI dy jnm nUM nPrq nfl dyKxf afid nUM jnm dyx vfly iesdy kupRBfvF qoN afp hI iewqny pRysLfn hn ik inwq nvyN nftk, khfxIaF, sIrIal GwV ky, mihlf vrsL mnf ky ies dojLK ivcoN inklxf cfhuMdy hn. sfry pfsy hwQ pYr mfr rhy hn. mMn cuwky hn ik AuhnF dI hI mfVI socxI kfrx smfj dI iek vwzI qfkq ‘iesqRI’ dy rUp ivc qbfh ho rhI hY. aMq shfrf imldf hY gurbfxI-swc ivcoN.

zrwg nisLaF df BUq- zrWg nisLaF ny mnuwK nUM qbfhI dy Aus kgfr qy ilaf ky KVHf kr idWqf hY. Kqrf pYdf ho cuWkf hY ik ies DrqI qy mnUWK dI nsl bcygI vI jF ik nhIN. jnm qoN bWcy apfhj srIr aqy lfielfj ibmfrIaF nfl lYky pYdf ho rhy hn, ih ijhVf ik Aulfd aqy mfipaF donF vfsqy pRysLfnIaF df kfrn bixaf ipaf hY. ies qoN sMsfr Br ivc hfie qobf mwcI peI hY. arbF-KrbF lg rhy hn; sMsfr dI nOjuafn-sLkqI nUM iehnF dy mUMh ivcoN bcfx vfsqy. iehnF nisLaF kfrx aWj mulkF dy mulk qbfhI dy iknfry qy KVHy hn. sur-surf (sLrfb) dIaF khfxIaF nUM GwVx qy pRcfrn vfly awj apxy hI mwkVI jfl ivc buuurI qrHF Psy hoey, klp rhy hn; vws nhIN cldf. iesdy iKlfP sB qoN pihlF agr iksy ny afvfjL AuTfeI qF gurbfxI rfhIN gurU pfqsLfh ny. awj BfvyN kwl, dunIaF bcygI qF kyvl qno-mno gurbfxI dI sLrx ivc afky hI.

eyzjL vflf rfksLs- sMsfr Br ivc iesqRI vrg nMU dubyl bxf ky rKx dI socxI ny nisLaF aqy ivWBcfr nUM hvf idWqI. ies ivWBcfr dy dYNq ny mnuwK smfj nUM jwkV ilaf ‘eyzj’ dI pwkV ivc. hux mnuwK ies ‘eyzjL’ dy dYNq qoN Gbrfieaf iPrdf hY. Cuwtkfrf imlygf qF kyvl iemfndfrI nfl gurU gRMQ sfihb jI dI sLrn ivc afky hI, sdfcfrI jIvn nfl.

swc Drm df pRkfsL- suwcF-iBWtF, cONky-kfrF, vrq-nym, vihm-sihm, sLgn-rIqF, Brm-prCfvyN, iQwq-vfr, sgMrFdF-misafvF-pUrnmfsLIaF, sLrfD-nrfqy, mMgl-sLnIcr afid dy BulyKy, svyr-sLfm, jnmpqRIafN-tyvy-kuMzlxIaF-mhUrq, jMqr-qMqr-mMqr jfp, Xwg hom, anykF pRkfr dy qwp-hwT krm, qIrQ iesLnfn aqy hor anykF ajyhy krmkFz; ieh sB iewk akfl purK dI mhfn hsqI nUM smJy ibnF anykF dyvI dyviqaF dI pUjf qoN AuqwpMn hoey krm hn.

iehI sB glF mnuwK aMdr, mfnsk gulfmI aqy inqWt svfrQ Bfvnf nUM jnm dyNdIaF hn. mnuwK propkfrI bnx dI bjfey inihq svfrQI bxky rih jFdf hY. iksy ny pqI nUM vws ivc krnf hY aqy iksy nUM pwqnI nUM. mYnUM DMn iml jfey, mYnUM rUp iml jfvy, mYnUM qfkq iml jfvy. mYnUM puwqr iml jfvy, eyQoN qIk ik BfvyN bdly ivc pVOsI dy bwcy dI blI hI dyxI pvyy pr myry jMm pvy. iPr ieQoN gwl agy qurdI hY dyvI dyviqaF nMU pRsMn krn vfsqy mfsUm bwicaF qIk dIaF inrmwm blIaF dI.

Drm dy ajyhy ivkrq rUp ny hI mnuwK nUM inrfsLf dI Kwz ivc iswt ky nfsqk bxf idWqf. Aus nUM rwb dI hoNd qy vI byivsLvfsI aqy Drm aPIm njLr afAux lwg ipaf. nqIjf, rwb qoN KuMijaf aqy swcy Drm qoN nfsmJ mnuwK afcrx-krm aqy rihxI ivc psLU qoN vI nIvF clf igaf. ies mnuWKI mhfmfrI df iewko hI ielfj hY-gurbfxI dI soJI aqy Aus qoN pRfpq ieWk pRBU ipafr vflf jIvn.

ies qrHF gurbfxI rfhIN jdoN mnuwK nMU afpxy swcy mnuwKI jIvn dI smJ afAuNdI hY, qF hI Aus nUM mnuwK smfj aMdr lgy ies iBafnk rog dI vI smJ afAuNdI hY. vrnf iehI rog bMdy nUM iewqnf blhIn kr dMdy hn ik AusnUM inwC mfrn aqy pfxI pIx qoN pihlF vI socxf pYNdf hY, Auh kdoN kry aqy kdoN kI nf kry. ies ibmfrI nUM mnuwK dI jVH ivcoN pWkiVaf qfN kyvl gurbfxI ny.

nfsiqkqf-kimAUinjLm-sfmvfd?- Drm dy iesy ivgVy hoey jfN ivgfVy gey rUp ivcoN jnm ilaf inrfsLf ny. inrfsLf qoN nfsiqkqf aqy AusqoN kimAuinjLm (sfmvfd) ny. pRBU ipafr-soJI qoN ibnF nf hI qF ieh kimAUinjLm sWcf sfmvfd (BrfqrIvfd) dy skdf sI, aqy nf hI dy sikaf. sfmvfdI dysLF ivc inrfsLf dI Aupj-kimAuinjLm iesdy jnm dy nfl ies nUM Kqm huMdy vI dyK rhI hY. mnuwK mfqr ivc swcf sfmvfd aQvf mnuWKI BfeIcfrf kyvl aqy kyvl gurbfxI afsry hI af skdf hY, Aus qoN ibnF nhI.

qsvIr df iek hor ruK vI-mnWuKI ipafr aqy drd dI asImqf- gurU nfnk pfqsLfh ny iswKI aqy mfnvqf dy ijs swcy aqy srb sFJy ipafr dy bIj nMU gurbfxI rfhIN bIijaf aqy sIMicaf sI, pMjvyN pfqsLfh dy smyN qIk AusdI hridl ajLIjLI isLKrF qy puwj cuwkI sI. ieh gurU drbfr df asIm mnuwKI ipafr hI sI—lfhOr ivc iBaMkr kfl pY igaf; BuwKmrI, mhfmfrI, cyck afid bImfrIafN Puwt peIaF. jfq aiBmfnI qF suwc iBwt dy jfl ivc hI Psy rhy Aultf ‘sIqlf mfqf’ dy nfm qy jhflqF nMU hI pwTy pf rhy sn. lfhOr dy glIaF bfjLfr lfsLF df Zyr bxdy jf rhy sn. hkUmq afpxy afp ivc byvws hoeI peI sI. pMjvyN pfqsLfh-apxy ieklOqy zyZ sfl dy bflk hirgoibMd dI ijLMdgI dI vI prvfh kIqy ibnF, pRvfr aqy sMgqF smyq ies vrdI awg ivc kuwd pey. hflFik, cyck CUq dI bImfrI hY aqy bwicaF Aupr iesdf bhuq jldI mfrU asr huMdf hY. sMgqF ivcoN qF suwc iBwt, vrx-jfq vfly vihmF BrmF df bIj nfs qF pihlF hI kIqf jf cuwkf sI. vrnf mfnvqf dI ieh swcI syvf asMBv sI. pfqsLfh ny AuQy lgBg awT mhIny rogIafN, anfQF, duiKafiraF dI hWQIN syvf kIqI.

drbfr sfihb aMimRqsr vsfAuxf- drbfr sfihb aMimRqsr ivKy, ivsLv pwDr qy gurU kIaF sMgqF df kyNdr kfiem kIqf. awTF idsLfvF dy cohF koinaF ivc cfr drvfjLy bxvfky srb sFJIvflqf aqy mnuwKI ipafr df sdIvIN kyNdr kfiem kr idWqf. sfbq kr idWqf ik gurUdr, ibnF ivwqkrf vrx jfq, rMg-nsl, iesqrI-purwK sfry sMsfr vfsqy KulHf hY.

qIjy jfmyN ivc arMBy bfAulI sfihb vfly insLfny nUM hor awgy vDfieaf aqy mnuwK smfj aMdr swcf BrfqrI Bfv kfiem krn vl sMgq, pMgq qoN bfd iek hor mjLbUq kwdm cuikaf igaf. aMimRqsr df sFJf srovr kfiem krky sMgqF aMdr, sFJy iesLnfn dI pRyrxf pYdf kIqI. ies qrHF, AUc-nIc, CUaf-CUq, suwc-iBwt, prCfvyN-tUxy aid vfly KVHy pfxI nfl sdIaF qoN joVy gey vfDU dy Brm qoVy.

ieQy hI bs nhIN, iswK Drm dy sB qoN pRmuK aqy sMsfr pwDr qy kfiem kIqy gey ies kyNdrI sQfn drbfr sfihb dI nINh, muslmfn PkIr sfeIN mIaF mIr dy hwQoN rKvfeI. Aus smyN dy jnUMnI smfj vfsqy ieh iewk hor ajyhf cYlyNj sI ijs df aMdfjLf awj dy bdly hoey smyN qoN lgfAuxf asMBv nhIN qfN kfPI musLkl jLrUr hY.

pMjvyyy pfqsLfh-mhfn nysLn iblwzr dy rUp ivc- ies qrHfN sMgqfN ivc inwq dy vfDy aqy gurU dr nfl vwDdy ipafr nUM muwK rKky rfmsr-sMqoKsr aMimRqsr afid srovr vI kfiem kIqy. iehnF srovrF nfl mnuwK dIaF pfxI dIaF loVF df vI sMbMD sI. AuprMq qrn qfrn sfihb df sQfn aqy aqy srovr vI vsfieaf. AuQy hI koVHIaF vfsqy hspqfl kfiem krky sKI srvrIaF dy vwDdy pRBfv nUM kfrI swt mfrI.

vwKo-vKwry ikwiqaF dy lokF nMU swdf dy ky mOjUdf aMimRqsr nUM iswKI aqy ivAupfr dy mhfn kyNdr ivc bdl idqf, jo smyN dy vfDy nfl dunIaF pwDr qy iswKI df mhfn ngr ho ky AuGiVaf. Aus smyN ies sLhr df nfm ‘rfmdfs pur’ sI.

QoVHy ijhy smyN ivc hI aMimRqsr, qrn qfrn sfihb qoN ielfvf iChwrtf sfihb, krqfrpur sfihb, bfAulI sfihb-lfhOr vI vsf idWqy. ies qrHF jlMDr qoN lfhOr qIk iswKI dy mhfn kyNdr kfiem kIqy. hkUmq nUM gurU arjun pfqsLfh iek mhfn nysLn iblzr dy rUp ivc njLr afAux lgy. bRfhmx vrg qF anykF mno klpq pUjfvF, jfq-pfq, vrx-vMz, AUc-nIc dIaF icrF qoN pfeIaF Pokt lIhF nUM tutdy dyK, pihly jfmyN qoN hI duKI sI. hr iswDy aiswDy hIly hkUmq aqy gurU pRvfrF ivc GuspYT krn dy jwqn krdf af irhf sI. mhysL dfs bRfhmx ijhVf ik apxf Drm bdl ky akbr dy vwkq qoN muslmfn bx cuwkf bIrbl sI, hkUmq ivc gurU drbfr ivruwD bRfhmxF df hwQ-Tokf bixaf hoieaf sI.

isWKI pRcfr-pRsfr ivc byaMq vfDf- pMjvyN pfqsLfh smyN isKI pRcfr-pRsfr ivc byaMq vfDy dy kuJ drsLn asIN kr cuky hF. qIjy pfqsLfh ny 22 mMjIaF kfiem kIqIaF aqy cOQy pfqsLfh ny msMd pRQf df afrMB kIqf. AuprMq pMjvyN pfqsLfh ny ies mMsd pRQf nUM bfkfiedf sMsQf df rUp dy ky iswKI dy pRcfr nUM kony-nuwkrF aqy ivdysLfN qIk phuMcf idWqf.

GoiVaf df vpfr aqy kOm dI aglI iqafrI- afAux vfly smyN dIaF loVF nUM muWK rKky isWKF nUM GoiVaF dy vpfr ivc inpuMn kIqf. kfbl kMDfr qIk isWKF nUM GoiVaF dy vpfr vfsqy Byijaf igaf. iehI GoiVaF dy vpfr dI inpunMqf agoN CyvyN pfqsLfh dy smyN qoN jMgfN juwDF ivc kMm afeI.

sRI gurU gRMQ sfihb jI dI sMpfdnf aqy pRkfsL- pMjvyN pfqsLfh ny afp vI byaMq bfxI rcnf kIqI. iPr pihly pfqsLfh qoN drjf bdrjf, Bgq bfxI smyq pRfpq bfxI nUM sdIv kflI qrqIb, Aus ivc lgF-mfqrF dI suDfeI, aMk pd nMbr dy ky jugo jug atwl ‘sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI’ dI sMpfdnf aqy pRkfsL kIqf. ivroDI qfkqF vfsqy ieh iek ajyhf vwjrpfq sI ijs ivc AuhnF nUM afpxI sdIvI mOq njLr af rhI sI.

gurU drbfr ivruD sfijLsLF- lokfeI df inWq vWD rhy isWK Drm vl Jukfa dy kfrx—hqfsL ivroDIaF ny prqwK aqy proksL gurU drbfr qy apxy hmly qyjL kr idqy. gurU pRvfr ivc GuspYT krky ipRQI cMd nUM hwQ-Tokf bxfky vriqaf igaf, drbfr sfihb dI nfkfbMdI krvfeI geI###msMdfN nUM hwQfN ‘c pf ky dsvMD nUM hVwpx dy jwqn kIqy gey, sulhI KF rfhIN gurU drbfr qy hmlf krvfieaf igaf pr krqy dI krnI, sulhI rfh ivc hI, BwKdy BwiTaF ivc izwg dy mr igaf, myhrbfn qoN nfnk pd dI vrqoN nfl byaMq kwcI bfxI dI rcnf krvfeI, rbfbI swqy-blvMz nUM Auksf ky gurU drbfr ivruwD vrqx df koJf jwqn kIqf. ieh vwKrI gwl hY ik swqf-blvMz jldI hI apxI Bul qoN AuBrky gurU crxF ivc vfps puj gey, pfqsLfh dy ieklOqy supuqR hirgoibMd qy iewk qoN bfd dUjf, cfr mfrU hmly krvfey gey. bflk hrgoibMd hr vfrI bfl bfl bwcy, gurU gRMQ sfihb jI dI sMpfdnf dy bfry ivc AUl-jlUl khfxIaF pRclq kIqIaF geIaF ijQoN BulyKf pvy ik afid bIV aDUrI hY aqy ies ivcoN kfPI bfxIaF bfhr Cuwt geIaF hn jF vfDU cVH geIaF hn, sMpfdnf smyN srkfrI sLYa qy CjU, kfnHf, pIlU, sLfh husYn afid nUM Auksf ky Byijaf igaf qfik AuhnF dIaF rcnfvF vI gurU gRMQ ivc drj krvfeIaF jfx. mqlb sfP sI jy gurdyv zr ky mMn lYx qF gurbfxI bfry Brm pYdf kIqy jf skxgy aqy jy nF mMnx qF AuhnF bfry iPrkU afid hox df pRcfr kIqf jfvy.

sLhfdq dy asl kfrx- gurU nfnk pfqsLfh qoN ijs swc dI pqfkf nMMU mjLbUqI nfl cuikaf igaf sI, jnMUnIafN vloN iesdf ivroD arMB qoN hI cflU ho igaf sI. kdy lMgrF ivc ivGn pfAux dy jwqn, kdy gurU pRvfrF ivc GuspYT, kdy nklI bfxIaF rwc-rwc ky sMgqF nMU BrmfAux dy jwqx, kdy hkUmq nUM iek jF dUjy ZMg nfl gurU drbfr ivrwuD BVkfxf aqy hor anykF ZMg. pMjvyN pfqsLfh dy smyN qIk ieh sBkuJ apxI crmsImF qy puj cukf sI. dUjy pfsy gurU sfihbfn dI jIvn idRVHqf aqy gurbfxI dy swcy isDFqF rfhIN mnuwK smfj ivc inwq dI vwD rhI rOsLnI iehnF AulU ibrqI jnUMnIaF, jfq aiBmfnIaF, Dfrimk aqy rfjsI TwgF dy iZwzF ivc inwq mroV pYdf kr rhI sI.

ivroDIaF sfhmxy ieko hI insLfnf sI-iksy nf iksy ZMg sRI gurU gRMQ sfihb jI dI sMpfdnf ivc rukfvt pfeI jfvy jF iPLr ies ivc imlfvt aqy mn-mrjLI dI adlf bdlI krvfeI jfvy. pfqsLfh ny qsIhy BrBUr sLhfdq qF dy idWqI pr ‘sRI gurU gRMQ sfihb jI’ dI ivsLuWDqf Aupr aFc nhIN afAux idWqI.

ieh sfry hoCy hwQkMzy jdoN iewk qoN bfd iewk krky PLyl hMuNdy gey, aMq ivroDIaF, jnMUnIaF, Dfrmk aqy rfjsI TwgF dy sFJy jmfvVy ny gurU sfihb nMU qsIhy dy ky sLhId kr idWqf. ies qrHfN ies swc dI lihr nMU hmysLF vfsqy Kqm krn df koJf jWqn kIqf igaf. ies jwqn ivc vI ivroDIaF nUM krfrI cwpq KfxI peI. sWcmuc pfqsLfh Aus vwkq jykr mfmUlI ijMnHF vI Juwk jFdy jF Gbrf jFdy qF sMsfr nMU ‘sRI gurU gRMQ sfihb’ vrgy sdIvI juwgo jug atl, rihbr-gurU pRfpq nhIN sn ho skdy.

srIr nhIN blik gurbfxI hI srb-AuWqm- idmfg hYrfn ho jfNdf hY kyvl 25 sflF dy Coty jhy gurUgWdI kfl ivc (afgmn 15 apRYl 1563, gurgwdI agsq sMn 1581, sLhIdI 30 meI 1606) iewqny BfrI kfrnfmNy, ngrF dI AusfrI, byaMq bfxI dI rcnf, pRcfrk dOry, gurU gRMQ sfihb jI dI sMpfdnf iPr lgfqfr hr pl ivroDIaF dI GuspYT aqy hmilaF dI lVI iksy smyN vI pfqsLfh nMU apxy insLfny qoN nf zyg skI. rihMdI dunIaF qIk mfnv smfj AuhnF df irxI rhygf. pfqsLfh ny apxI mhfn sLhfdq rfhIN sfbq kr idWqf ik gurbfxI dI AuWqmqf qy, gurU hWsqI df srb-AWqm, mhfn siqkfr jog aqy prm pivqR srIr vI vfiraf jf skdf hY. asl ivc ‘gurbfxI’ hI srb-AuWqm aqy sdIvI scfeI hY.

gurpurb smyN CbIlF- aiq dI grmI smyN gurUdr qy hfjLrI Brx afeIaF sMgqF vfsqy pfxI jF CWbIlF df ieMqjLfm iek hor gl hY. gurduafiraF dI hWd dy aMdr ieh CWbIlF iPLr BfvyN ieh imWTIaF hI ikAuN nf hox ieh iek vWKrI gl hY pr[[[. ‘CbIlF qF lgfE pr jLrf soco’ dy isrlyK hyT gurmwq pfT nM: 7 ivc ies bfry vyrvy sihq vwKry qOr qy bynqI kIqI jf cuWkI hY. sMgqF AupRokq vyrvy nUM pVHky afp ies bfry inrxF krn qy jfgx. ies sLhIdI purb vfly idn iehnF vfDU CbIlF ivc ruwJIaF byaMq sMgqF jLrf afp ivcfrn ik awj kOm df jo arbF ruipaf, qfkq aqy kImqI smF, iehnF CbIlF ivc lg jFdf hY ies qoN pMQ nMU Kfs krky aqy mfnvqf nMU smUcy qOr qy ies ivcoN kI pRfpq ho irhf hY? CbIlfN lgfAux vfly swjx, ieh gurmWq pfT pVHn qoN bfd afp inrxf krn ik AuhnF ivcoN ikwqny hn jo ieh jfxdy hn ik pfqsLfh dI ies mhfn sLhIdI df ipCokV kI hY? gurdyv ny ieWqny drdnfk, lMU kMzy KVy kr dyx vfly qsIhy Jwly qF ikAuN?

jy CbIlfN lgfAux vfilLaF nMU KuWd hI ies bfry soJI nhIN qF Auh dUijaF nMU kI dws rhy hn? bWs ieWqnf, ik awj sLhIdI purb hY; ies qoN vwD hor kuJ nhIN? cMgI gl hY, pqf lg sky ik awj gurpurb hY pr ies nfl gurpurb mnfAux df koeI vI mWksd qF pUrf nhIN huMdf. ijs ‘sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI’ nUM imlfvt qoN bcfAux vfsqy pMjvyN siqgurF iewqnI drdnfk sLhIdI idWqI, Aus gurbfxI nMU apxy jIvn ivc apnfAux vfsqy aqy dunIaF ivc Aus sWcy jIvn df PYlfa krn vfsqy asIN kI kr rhy hF?

afE! CbIlF qF lgfE kyvl ies hwd qIk ik Aus awq dI grmI kfrx gurduafiraF ivc sMgqF nMU jl dI vwD qoN vwD syvf pRfpq ho sky. ieh BfvyN iPr imwTy jl jF kwcI lwsI dI hI ikAuN nf hovy. drasl CWbIlF vI jLrUrI hn pr soDy hoey gurmWq iltrycr dIaF. rMg-ibrMgf iltrycr vI sfzI qbfhI nUM swdf hY. ies pWK qy iDafn dyxf qF hor vI vWD jLrUrI hY.

ieQy hI bWs nhIN apxy iesfeI vIrF vWl qwko! pivqR bfeIbl smyq aj sMsfr dIaF 6500 BfsLfvF ivc soiDaf hoieaf aqy bVy inXmq ZMg nfl apxf tWksflI iltrycr muPLq lokfeI qIk phuMcf rhy hn. AunHF df ieWk ieWk pYsf jF qF gLrIbF-mjbUrF dI mdd krky AunHF nUM iesfeI mWq ivc ilafAux vfsqy jF iPLr AunHF dy apxy Drm dy pRsfr vfsqy huMdf hY. Auh sWjx qF aWDI duinaF qy Cf cuwky hn, pr asIN ikWQy KVy hF? ‘qy sfzy vfDU dy kMm. afiKr kdoN jfgF gy? 05s91.9s050

Including this Gurmat Lesson No 05

jy kr guru arjun sfihb…..

For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- (in rare cases upto 500/-)per hundred copies . (+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808

web site- www.gurbaniguru.com




.