.

pAuVI ‘‘eykf mfeI……’’ bfry

ipRMsIpl igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI

ies ivsLy dI AucycI loV ikAuN?- bfxI ‘jpu’ aMdr kul aTwqI pAuVIaF aqy do slok hn. arMB ivc ÃÄ qoN lY ky gurpRsfid’ qIk ‘mMglfcrx’ aQvf ‘mUl mMqr’ hY. iPr vI pAuVI nM: 30 ‘eykf mfeI…’ bfry Aucycy ivcfr dI loV peI, qF ikAuN? iesdy muWK do kfrx hn iek qF ieh ik gurbfxI arQ boD dy nIXm dI TIk soJI n hox kfrx sfzy kuJ ilKfrI-pRcfrk vI ies pAuVI dy arQ spWsLt nhIN kr sky. dUjf-aqy muWK kfrx- jdoN kuJ dyvI jfgrx mMzlIaF vfly jfxy jF axjfxy jgrfiqaF smyN ies pAuVI nUM lfAzspIkrF qy AuWcf AuWcf pVHdy aqy kiNhdy vI suxy jFdy hn ik "dyKo jI! gurU nfnk pfqsLfh vI Purmfa rhy hn ik sB qoN pihlF mfqf hoeI Ausny iqMn dyvqy bRhmf, ivsLnMU, mhysL jnmy qy isRsLtI cwkr clfieaf. dyKx dI gl hY, ik iek qF AunHF lokF nMU ieh hI nhIN pqf ik gurbfxI df afDfr hI ‘ÃÄ‘ hY. Bfv "rcnf df krqf kyvl aqy kyvl ieko akfl purK hY, jo jLry jLry ivc iewk rws ivafpk hY aqy ijsdf aMq nhIN pfieaf jf skdf"

dyvI dyvqf vfd- iesyqrHF dyvI-dyviqaf dI hoNd bfry qF gurbfxI df PYslf hY ieh kyvl apxy afhr vfsqy bRfhmx vrg dI klpxf mfqR hn aqy iehnF dI AuqpqI isimRqIaF-sLfsqRF qoN hY. Purmfn hY- "dyvI dyvf mUlu hY mfieaf] isMimRiq sfsq ijMin Aupfieaf"(pMnf 129) iesy qrHF bRhmf, ivsLnUM, mhysL aqy hor sfry dyvIaF-dyviqaF bfry gurdyv PurmFdy hn- "mihmf n jfnih byd ] bRhmy nhI jfnih Byd ] avqfr n jfnih aMqu ] prmysru pfrbRhm byaMqu ] 1 ] apnI giq afip jfnY ] suix suix avr vKfnY ] 1 ] rhfAu ] sMkrf nhI jfnih Byv ] Kojq hfry dyv ] dyvIaf nhI jfnY mrm ] sB AUpir alK pfrbRhm" (pMnf 894) gurbfxI rfhIN hI kbIr sfihb pMnf 1162 Aupr PurmFdy hn –"koit sUr jf kY prgfs ] koit mhfdyv aru kiblfs ] durgf koit jf kY mrdnu krY ] bRhmf koit byd AucrY ] 1 ] jAu jfcAu qAu kyvl rfm ] afn dyv isAu nfhI kfm" hor lvo bfxI aMdr hI Bgq nfmdyv jI apxf PYslf dyNdy hn-"hAu qAu eyku rmeIaf lYhAu ] afn dyv bdlfvin dYhAu ] 1 ] rhfAu ] isv isv krqy jo nru iDafvY ] brd cZy zAurU ZmkfvY ] 2 ] mhf mfeI kI pUjf krY ] nr sY nfir hoie

aAuqrY ] 3 ] qU khIaq hI afid BvfnI ] mukiq kI brIaf khf CpfnI" (pM:874)

asl ivc ijAuN ijAuN gurbfxI dI stWzI kro ieh gl spWsLt hMudy dyr nhIN lgdI ik bRfhmx vrg ny krqy dIaF iBMn-iBMn ieWsqrI ilMg sLkqIaF nMU dyvIaF aqy puilMg sLkqIaF nMU dyviqaF df rUp dy idWqf. ieQoN qIk ik hvf, pfxI, aWg, cMdrmF, sUrj afid nMU vI dyvqy pRclq kr idWqf igaf. iehnF dy klipq anoKy rUp aqy iehnF bfry anykF klipq khfxIaF GVIaF aqy pRclq kIqIaF geIaF. ieh qF kyvl kuJ pRmfx hn, gl nUM smJx vfsqy. gurbfxI smMudr ivcoN qF ajyhy byaMq pRmfx idWqy jf skdy hn.

sMsfr rcnf aqyy gurbfxI- sMsfr rcnf bfry gurbfxI df PYslf hY "afip siq kIaf sBu siq ] iqsu pRB qy sglI Auqpiq" (pM: 294) iesy qrHF bfxI ‘jpu’ ivc vI pfqsLfh PurmFdy hn "kIqf psfAu eyko kvfAu ] iqs qy hoey lK drIafA" (pAu:16 pM:3) Bfv ieh byaMq rcnf qF krqy dy kyvl iek Purny dI Kyz hY. Aus nMU ieh loV nhIN ik iksy ‘mfqf’ jF bRhmf, ivsLnMU, mhysL afid nMU jnm dy ky sMsfr dI rcnf jF sMBfl kry jF iPLr Aus dI AuqpqI, pflxf jF sMGfr afid vfsqy koeI vWKry vWKry ahudy kfiem kry.

KYr! ieh dovyN afpxy afp ivc vwKo vWKry aqy sMpUrx ivsLy hn. ieQy qF sfzf mksd kyvl Auprokq pAuVI bfry idWqy jf rhy tWply qoN sMgqF nUM sucyq krnf aqy pAuVI dy arQ BfvF qoN sMgqF nMU jfxU krvfAuxf hY. bfxI ‘jpu’ jI dI pAuVI nM: 30 df pUrn srUp ies pRkfr hY :

pAuVI aqy iesdy aKrIN arQ- pAuVI "eykf mfeI jugiq ivafeI iqin cyly prvfxu ] ieku sMsfrI ieku BMzfrI ieku lfey dIbfxu ] ijv iqsu BfvY iqvY clfvY ijv hovY Purmfxu ] Ehu vyKY Enf ndir n afvY bhuqf eyhu ivzfxu ] afdysu iqsY afdysu ] afid anIlu anfid anfhiq jugu jugu eyko vysu"]30] (pMnf7)

pfqsLfh PurmFdy hn ik ajyhf mMinaf jFdf hY ik sB qON pihlF kyvl iek mfieaf (mfqf jF mF) sI jo iksy ZMg nfl pRsUqI geI. Bfv mfqf ipqf dy imlfp vfly kudrqI nIXm nfl nhIN blik iksy jugiq pRsUqI (ivafeI) geI aqy sMsfr pwDr qy Ausdy iqMn cyly mMny jFdy hn ijnHF ivcoN iek sMsfr rcnf kr irhf hY, dUjf AusdI pflnf sMBfl (BMzfrI) aqy qIjf, nflo nfl sMGfr (dIbfxU) df kMm inBf irhf hY.

pAuVI ivc agy kuJ hor vyrvf- iesqoN agy pfqsLfh ies gl df inbyVf ies qrHF krdy hn- scfeI ieh hY ik ijs krqy akfl purK ny ieh rcnf rcI hY, Auh qF sfry nIXm nMU sUqrbMD qrIky nfl clf irhf aqy ies sfry dI sMBfl vI afp hI kr vI irhf hY (Eh vyKY)- ascrjqf qF ieh hY ik ijnHF lokF ny ajyhIaF vfDU khfxIaF GV GV ky lokfeI nMU ipWCy lfieaf, AunHF nU pRBU bfry soJI hI nhIN "Enf ndir n afvY, bhuqf eyhu ivzfxu".

pfqsLfh agy PLurmFdy hn ik mYN qF kyvl Ausy nUM hI nmskfr (afdysu) krdf hF jo sMsfr rcnf dy afid qoN hY, ijs df Qhu nhIN pfieaf jf skdf, jo smyN dy pRBfv aqy cot qoN pry hY aqy sdf iek rs mOjUd hY.

pAuVI 30 df Bfv- ies pAuVI rfhIN gurdyv sfnMU smJfAuNdy hn, mnuWK ny kyvl krqy akflpurK agy hI isr JukfAuxf hY. ajyhIaF khfxIaF dy cWkrF ivc PLs ky, klipq dyvIaF-dyviqaF dy BulyKy ivc jIvn brbfd nhIN krnf. mnuWK nMU krqy bfry soJI hoxI jLrUrI hY. ieh nhIN iksy jo ikhf, Ausy ipWCy lg tury jF ivsLvfs kr lvy. pfqsLfh qF ies pAuVI rfhIN ieWqnf spWsLt kr rhy hn ik pRBu rcnf bfry ijhVy lok ajyhIaF by-isr pYr dIaF khfxIaF GWV GWV ky AulJFdy hn, asl ivc AuhnF nMU rWb dI hWsqI bfry AuWkf hI igafn nhIN hMudf.

iDafn rhy, bfxI jpU ivc ieko hI lVIbWD mjLmUn cl irhf hY aqy ieh hY "ikv sicafrf hoeIaY". iesy qrHF jykr bfxI ‘jpu’ dI hI pAuVI nM: 28 qoN 32 dy drsLn kro! iehnF pMjF pAuVIaF ivc vI ieko hI lVIbWD mjLmUn cl irhf hY. pAuVI nM: 28 "muMdf sMqoKu…" qoN pAuVI nM:32 "iek dU jIBO lK hoih…" qIk iehnF pMjF hI pAuVIaF ivc jog mq dy ivsLvfsF nUM AuGfiVaf igaf hY. spWsLt kIqf hY ik asl ivc Drm koeI krmkFz jF ivKfvf nhIN. Drm iek AuWcy-suWcy, sdfcfrI jIvn df nfm hY. ies bfxI rfhIN ‘jpu’ Bfv ismrn aqy ‘jog’ Bfv pRBu imlfp dI sWcI jfc smJfeI hY.

pOrfixk kQf ‘mfqf qoN sMsfr dI rcnf?’- jog mq df, isRsLtI rcnf bfry ivsLvfs df afDfr iek pOrfxk khfxI hY. dyvI Bgq vI lgBg QoVy bhuq aMqr nfl iesy hI khfxI df pRcfr krdy hn aqy jwgrfiqaF smyN suxFdy vI hn. Prk df kfrx, iBMn iBMn purfnF ivc ies khfxI df vwK-vwK ZMg nfl vrxn hY. muWK qOr qy ieh kQf ies pRkfr hY:

‘‘sB qoN pihlF ies sMsfr ivc kyvl ieko hI mfqf aQvf mfeI dI hoNd sI. iek vfrI mfqf apxy iewklypx qoN Audfs ho geI. AudfsI ivc Aus aMgVfeI leI aqy qwlIaF nMU mwsilaf. qlIaF nMU mwslx qy AusdI hWQylIaF ivclI rWgV nfl iek ‘Cflf’ bx igaf. Ausny Aus Cfly nMU Pyh idWqf. Cfly nMU Pyhx qy Aus Cfly ivcoN ieWk mnuWK ny jnm ilaf. iesdf nfm sI ‘bRhmf’. Ausny bRhmf nMU hukm kIqf ik Aus nfl sLfdI kr lvy. ijs qoN Auh iekWlfpx Kqm krky sMsfr cwkr nMU agy clf sky aqy rOxk bx jfvy. AuWqr ivc bRhmf ny AusdI ies mMg nMU pRvfn nF kIqf ikAuNik Auh mfeI qF AusdI jnnI sI aqy jnnI nfl sLfdI, apxy afp ivc kukrm hY. mfeI nMU bRhmf dI ieh avigaf cMgI nf lwgI. mfqf ny bRhmf nMU pwQr dI jUn ivc pY jfx df srfp dy idWqf. ies qrHF bRhmf pWQr dI jUn nMU pRfpq ho igaf.

mfeI (mfqf) ny hux apxI Cfly vflI pihlI ikiraf nMU dohrfieaf ies qrHF dUsry Cfly dy Pyhx qoN iek hor mnuWK ny jnm ilaf-ies nMU ivsLnMU df nfm idWqf igaf. mfeI ny Aus nfl vI apxf AuhI suafl riKaf. ivsLnMU ny vI bRhmf vflf hI AuWqr dohrfieaf aqy Aus nMU vI Ausy qrHF pWQr dI jUnI pRfpq hoeI.

qIjI vfrI Ausy Cfly vflI ikiraf nMU kIqy jfx qoN qIjy mnuWK ny jnm ilaf. ies nMU isLvjI df nfm idWqf igaf. ies nfl vI, sLfdI aqy sMsfr AuWqpqI vflI gl sfhmxy afeI. khfxI anusfr ieh qIjf mnuWK pihly donF dy mukfbly qIbr buWDI vflf sI. ies ny mfeI nMU bynqI kIqI "mfqf! ies qoN pihlF ik mYN qyrI mMg nMU pUrI krF, mYN qyry qoN do vrdfn cfhMudf hF" mfqf dy vcn dyx qy Aus ny apxy do vrdfn mMgy. pihlf- myry iehnF donF BfeIaF nUM ijMnHF nUM ik qUM pwQr dI jUnI ivc pfieaf hY vfps AuhnF dy aslI rUp ivc ilaFdf jfvy. dUsrf- ieh jnnI! ijs ZMg nfl qUM sfnUMU jnm idWqf hY iesy qrHF iek lVkI nMU vI jnm dy ky, Aus lVkI nUM sfzy ivcoN iksy iek nfl pRxfa dy. qF qy mfqf nfl ivafh krn vflf dUsLq kukrm vI nhIN hovygf aqy qyrI isRsLtI cwkr nMU cflU krn dI loV vI pUrI ho jfvygI"

mfeI (mfqf) kol iehnF qjvIjLF df koeI AuWqr nhIN sI. Ausny isLvjI dIaF donF gWlF nMU mMn ilaf. mfqf (mfeI) ny iek vfrI iPr Ausy Cfly vflI ikiraf nUM kIqf. ies vfrI iek lVkI nMU jnm dy ky, Aus lVkI nMU bRhmf nfl pRxf idWqf. AuprMq bRhmf nMU sMsfr dI AuqpqI dI ijLmyvfrI sONp idWqI geI. iesdy nfl hI nvyN bnx vfly sMsfr dI sMBfl aqy pflnf dI ijLmyvfrI ivsLnMU nMU aqy sMGfr-dIbfx df kMm isLvjI nUM soipaf igaf. ies qrHF khfxI anusfr ieh iqMny mfqf dy aDIn apxI apxI ijLmyvfrI inBf rhy hn aqy sMsfr cWkr cl irhf hY.

QoVy QoVy Prk nfl ieh khfxI purfxF ivc alg-alg sQfnF qy afeI hY prMqU mfeI dI srbAucWqf aqy bRhmf, ivsLnMU, mhysL (isLvjI) dIaF Auprokq ijmyNvfrIaF sihq, iehnF iqMnF nUM mfqf dy aDIn disaf jFdf hY.

ajyhIaF khfxIaF anusfr, pYdf krn vflf bRhmf, pflnf krn vflf ivsLnMU aqy mfrn vflf isLv jI hY. iesy kfrx ieh ivsLvfs; ihMdU GrfixaF ivc afm bixaf hoieaf hY ik pYdf krn vflf hor hY (bRhmf) aqy mfrn vflf hOr (isLvjI). ies sfry dy Ault, bRhmf, ivsLnMU, mhysL iqMnf dy apxy-apxy jnmf bfry vI svY-ivroDI anykF khfxIaF purfnF aqy purfqn bRfhmxI rcnfvF ivc BrIaF peIaF hn, pr ieh sB khfxIaF df afps ivc AuWkf myl nhIN. iek hor pWK- jdoN sRI rfm cMdr jI aqy ikRsLn jI hYn hI ivsLnUM dy avqfr qF qy ieh vI apxy afp ivc Aus mfeI aQvf mfqf dy hI aDIn bx jFdy hn. sLfied iesy kfrx dyvI jgrfiqaF smyN AunHF nUM Aucycy qOr qy idKfieaf jFdf hY.

khfxI mnoklpq ikAuN?- Auprokq khfxI nMU ijAuN ijAuN GoiKaf jfvy iesdf KoKlfpx aqy mnoklpq hoxf apxy afp hI spWsLt huMdf jFdf hY. imsfl vjoN (A) ijs jnnI nMU sfrI isRsLtI dI jnnI imWQ ilaf igaf Aus nMU qF ieh vI pqf nhIN ik AusdI nsl hor vI agy vWD skdI hY. pihlf mnuWK qF acfnk Cfly dy PWtn qoN hI pYdf hoieaf. (a) jy ieh vI mMn ilaf jfvy, mnuWKI nsl Aus mfeI qoN hI afrMB hoeI qF iPr Aus mfeI df krqf kOx sI? (e) kI bRhmf aqy ivsLnUM nMU apxy jnm dy nfl hI pqf lg igaf-Xog kI hY aqy aXog kI? (s) pYdf hMudy sfr hI EnHF nMU apxI jnnI nfl ivafh nf krn vflI gl dI soJI pRfpq ikvyN hoeI? (s) hor qF hor, jnm lYNdy sfr hI bRhmf, ivsLnMU, mhysL kI ieh sfry pUrn mnuWK sn? pYdf huMdy smyN Auh iknHy vWzy qy isafxy sn? (h) jnnI nfl ivafh n krn dI soJI qF sI, pr AunHF ny hI BYx nfl sLfdI nMU ikvyN Xog mMn ilaf? (k) iksy kfrx jykr, hWQylI qy iek vfrI iek Cflf ho jfvy aqy AusnMU Pyh idWqf jfvy jF iPWs jfvy qF Aus jgHF qy jldI dobfrf Cflf ho hI nhIN skdf. Cflf qF AuprlI cWmVI Aupr, rWgV kfrx hMudf hY aqy Cflf iPsn qy Auh cWmVI PWt jFdI hY. iPr jdoNN qIk cWmVI df Auh Bfg dobfrf TIk nf ho jfvy, dobfrf AuQy Cflf hox df qF suafl hI pYdf nhIN hMudf. (K) jy sMsfr dI AuqpWqI iesqrI-purK dI srIrk ikRaf rfhIN hI krnI sI qF ies byaMq rcnf dI AuqpWqI, Auh dovyN iks qyjLI nfl aqy iks qrHF kr rhy sn? jdoN ik iek qoN bfd dUjy srIr dy jnm vfsqy, ivckfr lMmF smF cfhIdf hY. (g) jy iek joVy qoN hI gl agy turnI sI qF pRBU dI rcnf ivc qF byaMq jIv sLyRxIaF ivc vMzI hoeI hY "jIa jfiq rMgf ky nfv" (bfxI jpu pM:3) ieQy gl qF kyvl iek iesqrI-purK dI hI kIqI geI hY. bfkI anyk pRkfr dI jIv rcnf ikvyN aqy iks qrHF hoeI? aqy hor anykF ikMqU.

"rkq bUMd kf gfrf"(pM:659)- gurbfxI dI ksvWtI qy qF ieh PLYslf hY hI ik iesqrI purK dy imlfp qoN ibnF bWcy df jnm nhIN huMdf. iesdy nfl ieQy qF KuWd khfxI anusfr ieh gl afp hI khI jf rhI hY ik iesqrI aqy purK dy imlfp qoN ibnf sMsfr agy cl hI nhIN skdf. iesy krky qF Aus khI jf rhI mfqf "eykf mfeI" nUM vI sMsfr cWkr nUM clfAux vfsqy purK srIr dI hI loV sI.

ies qoN awz suafl qF ieh pYdf huMdf hY ik ies sfry dy bfvjUd khfxI dy arMB ivc Cfly vflI khfxI ikQoN af juVI. Auh Cfly aqy mnuWK kyvl ieko mfeI qoN pYdf aqy iPLr iesqrI vI. iesdy Ault, bfxI df spWsLt PLYslf hY "jYsy mfq ipqf ibnu bflu n hoeI" (pM:872) iPLr iesy sWc dI pROVqf ivc gurbfxI KjLfny ivcoN hI anykF hor pRmfx vI idWqy jf skdy hn. imsfl vjoN kuJ hor pRmfx "mw kI rkqu ipqw ibdu Dwrw" (pM:1022)rkqu ibMdu kf iehu qno, agnI pfis iprfxu ] pvxY kY vis dyhurI msqik scu nIsfxu" (pM:63) "rkqu ibMdu kir inMimaf" (pM:706) "rkqu ibMdu kI mVI n hoqI[[" (pM:925) aqy "rkq bUMd kf gfrf"(pM:659). ies dy bfvjUd mojUdf sfieMs dI qrWkI dy afDfr qy jykr koeI sWjx ies khfxI nUM ‘klon’ isWstm anusfr sfbq krnf cfhvy qF vI mfqf ("eykf mfeI") qoN kuVIaF qF jMm skdIaF sn nf ik purK. iPLr ieh vI sMBv nhIN jy cfhy qF purK pYdf kr lvy aqy loV smJyy qF ‘iesqrI’ "eykf mfeI jugiq ivafeI".

"afpInÙY afpu sfijE"- ‘afsf kI vfr’ dI pihlI pAuVI ivc vI gurdyv ny iesy "eykf mfeI" vfly ivsLy nMU hI dUjy ZMg nfl smJfieaf hY. pAuVI ies pRkfr hY :"pAuVI ]afpInÙY afpu sfijE afpInÙY ricE nfAu ] duXI kudriq sfjIaY kir afsxu izTo cfAu ] dfqf krqf afip qUM quis dyvih krih psfAu ] qUM jfxoeI sBsY dy lYsih ijMdu kvfAu ] kir afsxu izTo cfAu ]1]"(pM:463)

pfqsLfh ny ies pAuVI rfhIN vI Ausy pRclq khfxI vfly ivsLvfs nMU kWitaf hY. afp PurmFdy hn (1) akfl purK afpxy afp qoN ho (afpInÙY afpu sfijE). (2) Aus df nfmnf Bfv AusdIaF byaMq vizafeIaF-isiPLqF nMU rcn vfsqy vI iksy hor dI loV nhIN, blik ieh nfmnf vI Aus dI rcnf ivcoN afp muhfry pRgt huMdf hY (afpInÙY ricE nfAu). (3) sfrI rcnf (kudWrq) df rcnhfrf vI Auh afp hY Bfv ieh byaMq rcnf krqy dI hI GVI hoeI kyvl iek Kyz hY. "duXI kudriq sfjIaY" Y. (4) pRBU afp hI krqf hY, koeI bRhmf nhIN aqy dfqF dyx vflf vflf vI pRBu afp hI hY koeI ivsnMU nhIN-"dfqf krqf afip qUM". (5) iesyqrHF ijLMdgI vfps lYx vflf vI koeI isLvjI-mhysL nhIN, pRBu afp hI hY-"dy lYsih ijMdu kvfAu"(6) ies jgq qmfsLy df krqf afp iesdy jLry jLry ivc ibrfjmfn ho ky bVI mOj ivc rihdf hY y"kir afsxu izTo cfAu", Bfv jo ieh ivsLvfs idWqf igaf hY ik bRhmf-bRhmpurI ivc, isLvjI- isLvpurI ivc- ivsLnMU, ibsLn purI ivc rihMdf hY. ies qrHF PLYslf hY ik ieh sfry ivsLvfs Pokt hn; krqf srb ivafpk hY aqy iksy dy aDIn vI nhIN. Auh afp hI iesdI sMBfl kr irhf hY. (7) sB qoN vWzI gl ik pRBu qruT ky, apxI mOj ivc ies sfry psfry dI Kyz nUM clf irhf hY iksy dI aDIxgI-hukm-gulfmI jF muhqfjI ivc nhIN. ijvyN ik Aus pRclq khfxI anusfr bRhmf, ivsLnMU, mhysL- iqMny mfeI dy hukm ivc kMm kr rhy dsy jFdy hn "quis dyvih krih psfAu".

spWsLt hY ik jdoN akflpurK afp hI sB kuJ hY qF iPr iksy mfeI jF bRhmf, ivsLnUM, mhysL (isLvjI) vflI gl afpy hI muWk jFdI hY. bfxI ‘jpu’ dI hI pMjvIN pAuVI "gurmuiK nfdM gurmuiK vydM gurmuiK rihaf smfeI ] guru eIsru guru gorKu brmf guru pfrbqI mfeI" ivc pihly pfqsLfh qF, ieQoN qIk icqfvnI dyNdy hn ik isWK vfsqy vyd, Xog sfDnfvF aqy anhd nfd dI pRfpqI, bRhmf, ivsLnMU mhysL aqy pfrbqI afid dyvIaF- kyvl gurU dy hukmF dI pflnf hI hY aqy isWK ny iehnF iksy pRkfr dy idWqy gey ivsLvfsF qy apxf insLcf nhIN ilafAuxf. bfxI ‘jpu’ dI hI pAuVI nM: 21 ivc gurdyv PurmFdy hn."suasiq afiQ bfxI brmfAu ] siq suhfxu sdf min cfAu" (pMnf 4) Bfv, hy myry sohxy akfl purK! qUM sdf hI KyVy dI avsQf ivc rihNdf hYN. hy krqy! qyrI sdf jY hovy, myry vfsqy qMU hI mfieaf hYN, bfxI aqy bRhmf vI qUM hI hY". dUjy sLbdF ivc, gurdyv sfnMU smJfAuNdy hn ik pWk cuky ivsLvfsF dy Ault-mfieaf, bfxI aqy bRhmf koeI vWK hsqIaF nhIN. krqf afp hI krn kfrx hY, hor koeI nhIN. gurbfxI ivc hI kuJ QfvyN pRBU dI mfrn, ijvfln aqy pflnf krn vflIaF ienHF iqMnf sLkqIaF nMU hI bRhmF, ivsLnMU, mhysL afid dy nfm dy ky vI, ies sWc nUM smJfieaf hY. spWsLt kIqf hY ik pRBU nMU ajyhI koeI loV nhIN ik Auh alg alg izAUtIaF qy kuJ lokF nMU lgfvy. ieh sfrI rcnf Ausy dy hukm dI Kyz ivc, hr smyN afp muhfry sdf cl rhI hY.

dyvI mfqf dy jF isLvjI Bgq isWK?- bVf duWK hMudf hY jdoN kuJ ajyhy sWjx vyKx ivc afAuNdy hn jo sLkl sUrq qoN qF isWK njLr afAUNdy hn. apxy afp nMU khlvFdy vI isWK hI hn, pr PotoaF ltkfeIaF hMudIaF hn ikWDry isLvjI dIaF aqy ikWDry lWCmI-durgf afid dyvIaF dIaF. iesy qrHF keI isWKI srUp ivc jgrfqy krvFdy hn, dyvI dy jgrfiqaF ivc sLfml huMdy jF dyvI drsLn vfsqy jFdy vI njLr af jFdy hn. jdoN glbfq df mOkf bxy qF AuqWr imldf hY ‘jI asIN qF dyvI Bgq isWK hF.’ jF iPr ‘asIN isLv Bgq isWK hF’

jy scmuc hI Auh isWK hn aqy gurU nfnk pfqsLfh nMu apxf gurU-rihbr mMxdy hn qF ajyhy sWjxF nUMu apxI rihxI vl rWqf Jfq mfrnI cfhIdI hY. gurU nfnk pfqsfh ny qF mnuKWqf nMU iehnF Pokt ivsLvfsF ivcoN kWZky, ieko ieWk krqy akflpurK nfl joiVaf hY. gurmWq-gurbfxI anusfr qF ieh sfry dyvIaF dyvqy kyvl mnoklpq hn. ajyhy dyvI-dyviqaF dy BulyKy ivc Pisaf mnuWK apxI qsWlI vfsqy qf BfvyN kihMdf iPry ik ‘mYN isWK hF’ pr gurU nfnk pfqsLfh nMU qF Auh kdy vI mnjLUr nhIN.

ajyhy sWjxF nUM sLfied ieh vI pqf nhIN ik lPLjL ‘isWK’ bKisLaf hI gurUnfnk pfqsLfh ny hY ies qoNN pihlF iksy vI sfihq ivc ieh lPLjL mojUd hI nhIN sI. iesdy arQ vI kdy do nhINM, ieko hI hn aqy Eh hn "gurbfxI isiKaf df isWK". iPr dyvI jF isLvjI ny qF kdy koeI isWK Drm clfieaf hI nhIN, ijhVf ik Auh apxy afp nMU ‘dyvI Bgq isWK’ jF ‘isLv Bgq isWK’ khI iPrdy hn. ieQy iPLr duhrfa dyxf jLrUrI smJdy hF ik isWK Drm qF pRgt hI gurU nfnk pfqsLfh ny kIqf hY aqy isWK df mqlb vI ieko hI hY-gurU gRMQ sfihb jI dI isiKaf df isWK aqy jo iek akflpurK qoN ibnF hor iksy vI ikrqm jF klpq df pujfrI hY, Auh hor kuJ vI hovy pr GWt qoN GWt Auh isWK nhIN.

iek hor anrb- hWQly gurmWq pfT dI bhuqI loV ies vfsqy vI vWD jFdI hY jdoN ik gurbfxI dy arQ BfvF nUM smJy ibnF kuJ anjfx isWK afp hI ieh pRcfrI jF khI jf rhy huNdy hn-dyKo jI! gurU nfnk sfihb ny vI PLurmfieaf hY ‘iek sMsfrI, iek BMzfrI, iek lfey dIbfxu’. asl ivc ajyhIaF glF vI gurbfxI arQF dI soJI dI Gft kfrx hI hn. iPLr jdoN dyvIaF dy jWgrfiqaF vfly anjfxy jF jfx-buJky, Boly Bfly isWKF nMU gumrfh krn vfsqy, AuWcI-AuWcI lfAuz spIkrF qy iesy hI pAuVI dI kuvrqoN krdy hn, qF ies ivsLy qoN sMgqF nMUN sucyq hox dI loV hor vI vWD jFdI hY.

ieQy hI bs nhIN, kYsf ajIb mfhol bixaf huMdf hY, ikWDry koeI ibmfr hY, koeI sfry idn df QWikaf rfq nMU afrfm cfhuMdf hY, iksy ny iemiqhfn dI iqafrI krnI hY-afiKr sfry qF dyvI Bgq nhIN-pr ieh jgrfiqaF vfly sfrIaF mnuWKI kWdrF, kImqF nMU iCWky qy tMgky sfrI sfrI rfq lfAuz-spIkrF nMU vI sfh nhIN afAux dyNdy. krqf hI jfny, iehnF jfcy dyvI mfqf idn nMU suWqI rihMdI hY aqy rfqI vI afihsqf nhIN sux skdI-jF iPLr iehnF dy apxy hlvy-mFzy qy PLrk afAuNdf hY, ieh sB qF dyvI Bgq hI jfnx. pr jdoN sB kuJ jfxdy buJdy hoey ik gurU pfqsLfh ny sMsfr nMU kyvl ÃÄ nfl hI joiVaf hY iPr vI kih rhy hMudy hn ik gurU nfnk pfqsLfh ny vI dyvI nMU mMinaf, jF dyvI nMU mMndy sn; ies qoN bfd lokfeI nUM Auprokq pAuVI vI Ausdy Aulty Bfv arQF ivc suxfAunf sLurU kr dyNdy hn. pAuVI dy arQ qF asIN dyK hI cuWky hF, qFqy sWc nUM smJx dI loV hor vI vWD jFdI hY. 045s81.9s040

Including this Gurmat Lesson No 45

pAuVI ‘‘eykf mfeI……’’ bfry

For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- (in rare cases upto 500/-)per hundred copies . (+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808

web site- www.gurbaniguru.com




.