.

kI kiQq isMG sfihbfn ikqy qnKfeIey qF nhIN hn?

hirBjn isMG XogI ny pwCmIN dysLF ivc gory lokF ivc jo isWKI df pRcfr kIqf hY Auh sfzy sB isWKF leI mfx vflI gwl hY. ieh vwKrI gwl hY ik Aus dI hr iek gwl nfl jrUrI nhIN ik sfry sihmq hox. imsfl dy qOr qy srIr dI qMdrusqI leI Xogf aiBafs krnf aqy krvfAuxf cMgI gwl hY pr ies nUM Drm df aMg bxf ky pysL krnf ibwlkuwl gLlq hY. hirBjn isMG XogI qy aljLfm qF hor vI keI lgdy sn pr sfzf awj dy ies lyK nfl AunHF df koeI sMbMD nhI hY. hjLfrF hI gory lok jo ik isWKI srUp ivc ivcr rhy hn Auh isWK Drm df iek aMg hn, sfnUM sB nUM AunHF df siqkfr krnf cfhIdf hY. jy kr isWKI dIaF zuMGfeIaF nUM Auh cMgI qrHF nhIN smJ sky qF ies ivc AunHF df qF koeI ksUr nhIN hY. Gwto-Gwt Auh isWKI srUp ivc aisWKI kfry qF nhIN krdy aqy nf hI Auh gYr kfnUMnI DMidaF ivc Ps ky isWKI nUM bdnfm krdy hn. AunHF nUM qF jo isWiKaf imlI jF imldI hY Aus nUM Auh apxf lYNdy hn.

akqUbr 2004 dy pihly hPqy XogI hirBjn isMG jI akfl clfxf kr gey sn. AunHF nimq sLrDFjlI smroh ivc sLfml hox leI keI isMG sfihbfn vI phuMcy sn. ikAuNik ieh isMG sfihbfn sfl ivc keI-keI gyVy AuQy AunHF kol lfAuNdy huMdy sn. AuQy iksy isMG sfihbfn jI ny kIrqn kIqf aqy iksy ny kQf-iviKafn. Aus smfgm dI sfrI kfrvfeI aKLbfrF ivc vI Cp cuwkI hY. Aus smfgm ivc hI ieh ikhf igaf sI ik XogI jI dIaF asQIaF (Puwl) kIrqpur sfihb ivc jl pRvfh kIqy jfxgy. kI ieh gurmiq sI jF hY? kI ienHF aKOqI isMG sfihbfnF ivcoN AuQy koeI ies bfry boilaf sI? jy kr nhIN, qF ikAuN nhIN? kI gurmiq jF pMQk mrXfdf ienHF qy lfgU nhIN huMdI? afE jLrf dyKIey ik pMQk mrXfdf ies bfry kI syD idMdI hY:

imrqk sMskfr

k) imrqk pRfxI df 'aMgITf' TMzf hox qy sfrI dyh dI Bsm asQIaF smyq AuTf ky jl ivc pRvfh kr idwqI jfvy, jF AuQy hI dwb ky ijmIN brfbr kr idwqI jfvy. sskfr asQfn qy imRqk pRfxI dI Xfdgfr bxfAyuxI mnHf hY.

K) aD mfrg, isafpf, PUhVI, dIvf, ipMz, ikiraf, srfD, buZf, mrnf afid krnf mnmq hY. aMgITy ivco Puwl cug ky gMgf, pqflpurI, krqfrpur sfihb afidk QfvF ivc jf ky pfxy mnmq hY.

aMimRq sMskfr
T) qnKfhIey ieh hn:-

6[ gurmiq qoN ivruwD koeI sMskfr krn krfAux vflf.

lE hux pVHo jI ienHF asQIaF bfry KLbr jo ik jlMDr dy ajIq aKLbfr ivc CpI sI:

(hrBjn isMG XogI dIaF asQIaF awj Bfrq puwjxgIaF)

(cMzIgVH, 5 jnvrI (s[r[)-AuWqrI amrIkf, XUrp qy aPrIkf dy hËfrF mUl vfsIaF ƒ iswK Drm nfl joVn df ikRÈmf krn vfly isMG sfihb s: hrBjn isMG XogI Kflsf dIaF asQIaF AunHF dI ieCf anusfr 11 jnvrI ƒ sRI kIrqpur sfihb ivKy jl pRvfh kIqIaF jfxgIaF. asQIaF lY ky AunHF dI Drm pqnI zf: bIbI ieMdrjIq kOr, pirvfr dy hor jIa aqy 200 dy krIb amrIkn iswK ÈrDflU iek ivÈyÈ jhfË rfhIN 6 jnvrI rfq ƒ idwlI dy ieMdrf gFDI aMqrrfÈtrI hvfeI awzy Auqy phuMcxgy. idwlI iswK gurduafrf pRbMDk kmytI dy pRDfn s: prmjIq isMG srnf, kOmI Gwt-igxqI kimÈn dy cyarmYn s: iqrlocn isMG qy sMsd mYNbr sRImqI pRnIq kOr qoN ielfvf pRmuwK iswK ÈKsIaqF ies mOky Auqy hfËr hoxgIaF. amrIkn isMGF qy XogI dy pirvfr df ieh jQf asQIaF lY ky 9 dsMbr ƒ sRI drbfr sfihb aMimRqsr ivKy mwQf tyk ky rfq mIrI pIrI akYzmI Cyhrtf sfihb rhygf qy 10 jnvrI ƒ AuQoN cl ky rfq sRI anMdpur sfihb phuMcygf. 11 jnvrI ƒ dupihr 2 vjy sRI kIrqpur sfihb ivKy ieh asQIaF jl pRvfh kr idwqIaF jfxgIaF. ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI vwloN 15 jnvrI ƒ dupihr 11 vjy mMjI sfihb dIvfn hfl ivc XogI dI Xfd ivc iek ÈrDFjlI smfgm krvfieaf jfvygf. idwlI gurduafrf pRbMDk kmytI vwloN vI aijhf hI iek ÈrDFjlI smfgm 16 jnvrI ƒ idwlI dy gurduafrf bMglf sfihb ivKy Èfm 3 qoN 5 vjy qwk krvfieaf jfvygf.

kIrqpur sfihb/anMdpur sfihb, 11 jnvrI (ivjYpfl isMG iZwloN/ sYxI/ inwkUvfl)-sMsfr Br `c iswK Drm df pRcfr krn vfly gurpurI vfsI isMG sfihb XogI hrBjn isMG Éflsf dIaF asQIaF awj AunHF dy pirvfr aqy AunHF dI pRyrxf sdkf iswKI srUp `c sjy sYNkVy amrIkI lokF vwloN ieiqhfsk gurduafrf pqflpurI sfihb dy diraf sqluj AuWpr bxy asQGft `qy pUrn gur mirXfdf anusfr siqnfm vfihgurU, boly so inhfl dy jYkfiraF dI gUMj ivc jl pRvfh kIqIaF geIaF. iËkrXog hY ik sMsfr Br ivc iswK Drm df pRcfr krn vfly XogI hrBjn isMG bIqy sfl 6 akqUbr ƒ gurU crnF `c jf ibrfjy sn. sB qoN pihlF awj AunHF dy pirvfr vwloN ivCVI afqmf dI ÈFqI leI sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI dI pfvn bfxI dy Bog pvfey gey. AuprMq Èbd gurbfxI df vYrfgmeI kIrqn kIqf igaf aqy ies mOky ivCVI hoeI mhfn afqmf dIaF asQIaF ƒ alwg-alwg sMsQfvF rfjnIqk pfrtIaF aqy Dfrimk jQybMdIaF dy numfieMidaF ny afpxI ÈrDf dy Puwl Byt kridaF PulmflF cVHfeIaF aqy XogI hrBjn isMG dI afqimk ÈFqI leI ardfs isMG sfihb igafnI qrlocn isMG jQydfr qÉq sRI kysgVH sfihb ny kIqI aqy asQIaF ƒ XogI hrBjn isMG jI dy vwzy spuwqr s: rxvIr isMG, isMG sfihbf bIbI ieMdrjIq kOr Éflsf (Drm pqnI), s: kulbIr isMG, bIbI kmljIq kOr spuwqrI aqy AunHF dy sYNkVy amrIkI iswKF dy hwQF dI Coh qoN bfad jl pRvfh kIqIaF geIaF. ies qoN pihlF XogI hrBjn isMG dIaF asQIaF ƒ snmfn vjoN pMjfb srkfr vwloN puils tukVI ny hiQafr Aulty krky slfmI idwqI geI. ies mOky pMjfb srkfr vwloN bIbI rijMdr kOr BwTl Aup-muwK mMqrI pMjfb, s: crnjIq isMG atvfl Aup-spIkr lok sBf, bIbI pRnIq kOr mYNbr lok sBf hlkf pitaflf, s: qrlocn isMG cyarmYn Gwt igxqI kimÈn Bfrq srkfr, s: zI[ aYs[ jsvfl afeI[ ey[ aYs[, s: aYc[ aYs[ hMspfl pRDfn pMjfb kFgrs, s: suKdyv isMG BOr jnrl skwqr ÈRomxI kmytI, s: idlmyG isMG skwqr ÈRomxI kmytI, s: hrmyl isMG tOhVf, rfxf kMvrpfl isMG sMsdI skwqr, s: kyhr isMG cyarmYn pMjfb skUl borz, jQydfr guirMdr isMG gogI, jQydfr krnYl isMG, pMjolI, s: sqivMdr isMG tOhVf sfry mYNbr ÈRomxI kmytI, s: bsMq isMG sfbkf aYm[ aYl[ ey[, sRImqI sImf jYn izptI kimÈnr ropV, kfr syvf vfly sMq bfbf lfB isMG, bfbf srbjoq isMG bydI aqy pRym isMG cMdUmfjrf afid hfËr sn.)

afE qF jLrf hux puwCIey afpxy vwzy bfpU (gurU gRMQ sfihb) jI nUM Auh ies bfry kI kihMdy hn. jdoN gurU amrdfs jI df aMqm smF afieaf qF AunHF ny afpxy sfry pRIvfr nUM kol swd ky aMqm rsmF bfry jo hdfieq kIqI sI, Auh gurU gRMQ sfihb jI dy pMnF 923 qy "rfmklI sdu" dy nfm hyT drjL hY. Aus ivcoN asIN isrP iek sLbd hI ilK rhy hF jo ik ies lyK dy ivsLy nfl sMbMDq hY:

aMqy siqguru boilaf, mY ipCY kIrqnu kirahu inrbfxu jIAu ] kyso gopfl pMizq sidahu, hir hir kQf pVih purfxu jIAu ] hir kQf pVIaY, hir nfmu suxIaY, bybfxu, hir rMgu gur Bfvey ] ipMzu pqil ikiraf dIvf Pul, hir sir pfvey ] hir Bfieaf siqguru boilaf, hir imilaf purKu sujfxu jIAu ] rfmdfs soZI iqlku dIaf, gur sbdu scu nIsfxu jIAu ]5] {pMnf 923}

not :-ieQy pfTk swjx dy cyqy vfsqy ieh sUcnf jLrUrI hY ik ‘hirduafr’ ivwc Pwul pfx vfly swjx ipMzu pqil dIvf hirduafr nhIN lY jFdy, ‘kyvl Puwl’ KVdy hn .

iek hor gwl vl BI iDafn dyx dI loV hY . ‘ikiraf’ iksy cIjL df nfm nhIN, jo ‘hirduafr’ ivc pfeI jf sky . pr siqgurU amrdfs iehnF sBnF ƒ ‘sqsMgiq’ ivc pfAuNdf hY, Bfv, iehnF sBnF ƒ sqsMg qoN sdky krdf hY, sB nfloN sqsMg krn ƒ syRsLt smJdf hY .

arQ :-joqI joiq smfx vyly gurU amrdfs jI ny afiKaf—(hy BfeI !) ‘myry ipwCoN inrol kIrqn kirE, kyso gopfl (akfl purK) dy pMizqF ƒ swd GwilE, jo (af ky) akfl purK dI kQf vfrqf-rUp purfx pVHn . (cyqf rwiKE, myry ipwCoN) akfl purK dI kQf (hI) pVHnI cfhIdI hY, akfl purK df nfm hI suxnf cfhIdf hY, bybfx BI gurU ƒ (kyvl) akfl purK df ipafr hI cMgf lwgdf hY . gurU (qF) ipMz pqil, ikiraf, dIvf aqy Puwl—iehnF sBnF ƒ sqsMg qoN sdky krdf hY .’ akfl purK ƒ ipafry lwgy hoey gurU ny (Aus vyly) ieAuN afiKaf .

siqgurU ƒ sujfx akfl purK iml ipaf . gurU amrdfs jI ny soZI (gurU) rfmdfs jI ƒ (guirafeI df) iqlk (aqy) gurU df sLbd-rUp swcI rfhdfrI bKLsLI .5. {arQ; pRo: sfihb isMG}

ihMdU mq anusfr sskfr qoN ipwCoN bc rhIaF hwzIaF (asQIaF) hirduafr gMgf ndI ivc pfeIaF jFdIaF hn. ihMdU-iKLafl anusfr ijs dIaF asQIaF gMgf ivc nfh pYx Aus dI gqI nhIN huMdI. kI isWK vI iesy qrHF socdy hn ik ijs dIaF asQIaF kIrqpur sfihb dy gurduafrf pqflpurI ivc nfh pYx, Aus dI mukqI nhIN hoxI? isWK Drm anusfr qF aYsI koeI gwl nhIN hY. iPr ies mnmwq dy azMbr qy hjLfrF zflr ikAuN brbfd kIqy jFdy hn? keI jINdy bjLurgF dI qF sfr nhIN lYNdy pr mrn qoN bfad Aus dIaF asQIaF nUM jrUr hjLfrF zflr-pONz Krc ky ieMzIaf nUM jFdy hn. keI vfrI qF ieh BI suixaf hY ik keI iek sIt mry hoey pRfxI dy nfm qy nfl hI buwk krvfAuNdy hn aqy Aus Aupr asQIaF rwK ky iljFdy hn. kI isWKF dy ieqny hI bd-idmfg hn ik keI sdIaF bIqx dy bfad vI sfDfrx ijhIaF gwlF ienHF dy Kfny ivc nhIN pYNdIaF? gurU jI 239 sfl srIrk jfmyN ivc sfnUM smJfAuNdy rhy aqy iPr ilK ky sfnUM dy gey ik jy kr iksy gwl dI sLMkf hoeI qF ies ivcoN pVH ky vIcfr ilaf kirE. pr asIN kr kI rhy hF, ieh sB dy sfhmxy hI hY.

bRfhmxF ny qF afm ihMdU jnqf nUM jMmx qoN lY ky mrn qwk gDI gyV ivc pf ky luwtx df sfDn bxfieaf hoieaf sI. ieh asQIaF vflI gwl BI aKIrlI luwt df hI ihwsf sI/hY. kI ikqy pqflpurI ivc vI dfVHIaF vfly bRfhmx qF nhIN bYTy? sfnUM qF ies bfry koeI jfxkfrI nhIN hY aqy nfh hI asIN kdy AuQy jf ky dyiKaf hY. jy kr koeI gurmuK ipafrf ies bfry shI jfxkfrI sFJI krnf cfhy qF Auh kr skdf hY. jy kr koeI sDfrx bMdf glqI kry qF smJ pYNdI hY ik Aus nUM ies bfry koeI igafn nhI hY. pr jy kr afgU hI kOm nUM zobx leI kmrkwsy krI iPrn iPr qF rwb hI rfKf.

jy Gru BMnY pfhrU kAuxu rKxhfrf]

byVf zobY pfqxI ikAu pfir Auqfrf]

afgU lY AuJiV pvy iksu krY pukfrf]

jy kir KyqY Kfie vfiV ko lhY n sfrf] (BfeI gurdfs jI-vfr 35)

mwKx isMG puryvfl,

jnvrI 30, 2005[




.