. |
|
kI kiQq isMG sfihbfn ikqy qnKfeIey qF nhIN hn?
hirBjn isMG XogI ny pwCmIN dysLF ivc gory lokF ivc jo isWKI
df pRcfr kIqf hY Auh sfzy sB isWKF leI mfx vflI gwl hY. ieh vwKrI gwl hY ik Aus
dI hr iek gwl nfl jrUrI nhIN ik sfry sihmq hox. imsfl dy qOr qy srIr dI qMdrusqI
leI Xogf aiBafs krnf aqy krvfAuxf cMgI gwl hY pr ies nUM Drm df aMg bxf ky pysL
krnf ibwlkuwl gLlq hY. hirBjn isMG XogI qy aljLfm qF hor vI keI lgdy sn pr sfzf
awj dy ies lyK nfl AunHF df koeI sMbMD nhI hY. hjLfrF hI gory lok jo ik isWKI
srUp ivc ivcr rhy hn Auh isWK Drm df iek aMg hn, sfnUM sB nUM AunHF df siqkfr
krnf cfhIdf hY. jy kr isWKI dIaF zuMGfeIaF nUM Auh cMgI qrHF nhIN smJ sky qF ies
ivc AunHF df qF koeI ksUr nhIN hY. Gwto-Gwt Auh isWKI srUp ivc aisWKI kfry qF
nhIN krdy aqy nf hI Auh gYr kfnUMnI DMidaF ivc Ps ky isWKI nUM bdnfm krdy hn.
AunHF nUM qF jo isWiKaf imlI jF imldI hY Aus nUM Auh apxf lYNdy hn.
akqUbr 2004 dy pihly hPqy XogI hirBjn isMG jI akfl clfxf kr
gey sn. AunHF nimq sLrDFjlI smroh ivc sLfml hox leI keI isMG sfihbfn vI phuMcy
sn. ikAuNik ieh isMG sfihbfn sfl ivc keI-keI gyVy AuQy AunHF kol lfAuNdy huMdy
sn. AuQy iksy isMG sfihbfn jI ny kIrqn kIqf aqy iksy ny kQf-iviKafn. Aus smfgm
dI sfrI kfrvfeI aKLbfrF ivc vI Cp cuwkI hY. Aus smfgm ivc hI ieh ikhf igaf sI ik
XogI jI dIaF asQIaF (Puwl) kIrqpur sfihb ivc jl pRvfh kIqy jfxgy. kI ieh gurmiq
sI jF hY? kI ienHF aKOqI isMG sfihbfnF ivcoN AuQy koeI ies bfry boilaf sI? jy kr
nhIN, qF ikAuN nhIN? kI gurmiq jF pMQk mrXfdf ienHF qy lfgU nhIN huMdI? afE jLrf
dyKIey ik pMQk mrXfdf ies bfry kI syD idMdI hY:
imrqk sMskfr
k) imrqk pRfxI df 'aMgITf' TMzf hox qy sfrI
dyh dI Bsm asQIaF smyq AuTf ky jl ivc pRvfh kr idwqI jfvy, jF AuQy
hI dwb ky ijmIN brfbr kr idwqI jfvy. sskfr asQfn qy imRqk pRfxI dI Xfdgfr
bxfAyuxI mnHf hY.
K) aD mfrg, isafpf, PUhVI, dIvf, ipMz, ikiraf, srfD, buZf, mrnf afid krnf
mnmq hY. aMgITy
ivco Puwl cug ky gMgf, pqflpurI, krqfrpur sfihb afidk QfvF ivc jf ky pfxy mnmq
hY.
aMimRq sMskfr
T) qnKfhIey ieh hn:-
6[ gurmiq qoN
ivruwD koeI sMskfr krn krfAux vflf.
lE hux pVHo jI ienHF asQIaF bfry KLbr jo ik jlMDr dy ajIq aKLbfr ivc CpI sI:
(hrBjn isMG XogI dIaF asQIaF awj Bfrq puwjxgIaF)
(cMzIgVH, 5 jnvrI (s[r[)-AuWqrI amrIkf, XUrp qy aPrIkf dy
hËfrF mUl vfsIaF ƒ iswK Drm nfl joVn df ikRÈmf krn vfly isMG sfihb s: hrBjn
isMG XogI Kflsf dIaF asQIaF AunHF dI ieCf anusfr 11 jnvrI ƒ sRI kIrqpur sfihb
ivKy jl pRvfh kIqIaF jfxgIaF. asQIaF lY ky AunHF dI Drm pqnI zf: bIbI ieMdrjIq
kOr, pirvfr dy hor jIa aqy 200 dy krIb amrIkn iswK ÈrDflU iek ivÈyÈ jhfË
rfhIN 6 jnvrI rfq ƒ idwlI dy ieMdrf gFDI aMqrrfÈtrI hvfeI awzy Auqy phuMcxgy.
idwlI iswK gurduafrf pRbMDk kmytI dy pRDfn s: prmjIq isMG srnf, kOmI
Gwt-igxqI kimÈn dy cyarmYn s: iqrlocn isMG qy sMsd mYNbr sRImqI pRnIq kOr qoN
ielfvf pRmuwK iswK ÈKsIaqF ies mOky Auqy hfËr hoxgIaF. amrIkn isMGF qy XogI dy
pirvfr df ieh jQf asQIaF lY ky 9 dsMbr ƒ sRI drbfr sfihb aMimRqsr ivKy mwQf tyk
ky rfq mIrI pIrI akYzmI Cyhrtf sfihb rhygf qy 10 jnvrI ƒ AuQoN cl ky rfq sRI
anMdpur sfihb phuMcygf. 11 jnvrI ƒ dupihr 2 vjy sRI kIrqpur sfihb ivKy ieh
asQIaF jl pRvfh kr idwqIaF jfxgIaF. ÈRomxI gurduafrf pRbMDk kmytI vwloN 15
jnvrI ƒ dupihr 11 vjy mMjI sfihb dIvfn hfl ivc XogI dI Xfd ivc iek ÈrDFjlI
smfgm krvfieaf jfvygf. idwlI gurduafrf pRbMDk kmytI vwloN vI aijhf hI iek
ÈrDFjlI smfgm 16 jnvrI ƒ idwlI dy gurduafrf bMglf sfihb ivKy Èfm 3 qoN 5 vjy
qwk krvfieaf jfvygf.
kIrqpur sfihb/anMdpur sfihb, 11 jnvrI (ivjYpfl isMG iZwloN/
sYxI/ inwkUvfl)-sMsfr Br `c iswK Drm df pRcfr krn vfly gurpurI vfsI isMG sfihb
XogI hrBjn isMG Éflsf dIaF asQIaF awj AunHF dy pirvfr aqy AunHF dI pRyrxf sdkf
iswKI srUp `c sjy sYNkVy amrIkI lokF vwloN ieiqhfsk gurduafrf pqflpurI sfihb
dy diraf sqluj AuWpr bxy asQGft `qy pUrn gur mirXfdf anusfr siqnfm vfihgurU,
boly so inhfl dy jYkfiraF dI gUMj ivc jl pRvfh kIqIaF geIaF. iËkrXog hY ik
sMsfr Br ivc iswK Drm df pRcfr krn vfly XogI hrBjn isMG bIqy sfl 6 akqUbr ƒ
gurU crnF `c jf ibrfjy sn. sB qoN pihlF awj AunHF dy pirvfr vwloN ivCVI afqmf dI
ÈFqI leI sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI dI pfvn bfxI dy Bog pvfey gey. AuprMq
Èbd gurbfxI df vYrfgmeI kIrqn kIqf igaf aqy ies mOky ivCVI hoeI mhfn afqmf dIaF
asQIaF ƒ alwg-alwg sMsQfvF rfjnIqk pfrtIaF aqy Dfrimk jQybMdIaF dy numfieMidaF
ny afpxI ÈrDf dy Puwl Byt kridaF PulmflF cVHfeIaF aqy XogI hrBjn isMG dI
afqimk ÈFqI leI ardfs isMG sfihb igafnI qrlocn isMG jQydfr qÉq sRI kysgVH
sfihb ny kIqI aqy asQIaF ƒ XogI hrBjn isMG jI dy vwzy spuwqr s: rxvIr isMG,
isMG sfihbf bIbI ieMdrjIq kOr Éflsf (Drm pqnI), s: kulbIr isMG, bIbI kmljIq kOr
spuwqrI aqy AunHF dy sYNkVy amrIkI iswKF dy hwQF dI Coh qoN bfad jl pRvfh kIqIaF
geIaF. ies qoN pihlF XogI hrBjn isMG dIaF asQIaF ƒ snmfn vjoN pMjfb srkfr vwloN
puils tukVI ny hiQafr Aulty krky slfmI idwqI geI. ies mOky pMjfb srkfr vwloN
bIbI rijMdr kOr BwTl Aup-muwK mMqrI pMjfb, s: crnjIq isMG atvfl Aup-spIkr lok
sBf, bIbI pRnIq kOr mYNbr lok sBf hlkf pitaflf, s: qrlocn isMG cyarmYn Gwt igxqI
kimÈn Bfrq srkfr, s: zI[ aYs[ jsvfl afeI[ ey[ aYs[, s: aYc[ aYs[ hMspfl pRDfn
pMjfb kFgrs, s: suKdyv isMG BOr jnrl skwqr ÈRomxI kmytI, s: idlmyG isMG
skwqr ÈRomxI kmytI, s: hrmyl isMG tOhVf, rfxf kMvrpfl isMG sMsdI skwqr, s:
kyhr isMG cyarmYn pMjfb skUl borz, jQydfr guirMdr isMG gogI, jQydfr krnYl isMG,
pMjolI, s: sqivMdr isMG tOhVf sfry mYNbr ÈRomxI kmytI, s: bsMq isMG sfbkf aYm[
aYl[ ey[, sRImqI sImf jYn izptI kimÈnr ropV, kfr syvf vfly sMq bfbf lfB isMG,
bfbf srbjoq isMG bydI aqy pRym isMG cMdUmfjrf afid hfËr sn.)
afE qF jLrf hux puwCIey afpxy vwzy bfpU (gurU gRMQ sfihb) jI
nUM Auh ies bfry kI kihMdy hn. jdoN gurU amrdfs jI df aMqm smF afieaf qF AunHF
ny afpxy sfry pRIvfr nUM kol swd ky aMqm rsmF bfry jo hdfieq kIqI sI, Auh gurU
gRMQ sfihb jI dy pMnF 923 qy "rfmklI sdu" dy nfm hyT drjL hY. Aus
ivcoN asIN isrP iek sLbd hI ilK rhy hF jo ik ies lyK dy ivsLy nfl sMbMDq hY:
aMqy siqguru boilaf, mY ipCY kIrqnu kirahu inrbfxu jIAu ]
kyso gopfl pMizq sidahu, hir hir kQf pVih purfxu jIAu ] hir kQf pVIaY, hir nfmu
suxIaY, bybfxu, hir rMgu gur Bfvey ]
ipMzu pqil ikiraf dIvf Pul, hir sir pfvey ]
hir Bfieaf siqguru boilaf, hir imilaf purKu sujfxu jIAu ] rfmdfs soZI iqlku
dIaf, gur sbdu scu nIsfxu jIAu ]5] {pMnf 923}
not :-ieQy
pfTk swjx dy cyqy vfsqy ieh sUcnf jLrUrI hY ik ‘hirduafr’ ivwc Pwul pfx vfly
swjx ipMzu pqil dIvf hirduafr nhIN lY jFdy, ‘kyvl Puwl’ KVdy hn .
iek hor gwl vl BI iDafn dyx dI loV hY . ‘ikiraf’ iksy
cIjL df nfm nhIN, jo ‘hirduafr’ ivc pfeI jf sky . pr siqgurU amrdfs iehnF
sBnF ƒ ‘sqsMgiq’ ivc pfAuNdf hY, Bfv, iehnF sBnF ƒ sqsMg qoN sdky krdf hY,
sB nfloN sqsMg krn ƒ syRsLt smJdf hY .
arQ :-joqI joiq smfx
vyly gurU amrdfs jI ny afiKaf—(hy BfeI !) ‘myry ipwCoN inrol kIrqn kirE,
kyso gopfl (akfl purK) dy pMizqF ƒ swd GwilE, jo (af ky) akfl purK dI kQf
vfrqf-rUp purfx pVHn . (cyqf rwiKE, myry ipwCoN) akfl purK dI kQf (hI) pVHnI
cfhIdI hY, akfl purK df nfm hI suxnf cfhIdf hY, bybfx BI gurU ƒ (kyvl) akfl
purK df ipafr hI cMgf lwgdf hY . gurU
(qF) ipMz pqil, ikiraf, dIvf aqy Puwl—iehnF sBnF ƒ sqsMg qoN sdky krdf hY
.’ akfl purK ƒ ipafry lwgy hoey gurU ny (Aus vyly) ieAuN afiKaf .
siqgurU ƒ sujfx akfl purK iml ipaf . gurU amrdfs jI ny soZI
(gurU) rfmdfs jI ƒ (guirafeI df) iqlk (aqy) gurU df sLbd-rUp swcI rfhdfrI
bKLsLI .5. {arQ; pRo: sfihb isMG}
ihMdU mq anusfr sskfr qoN ipwCoN bc rhIaF hwzIaF (asQIaF)
hirduafr gMgf ndI ivc pfeIaF jFdIaF hn. ihMdU-iKLafl anusfr ijs dIaF asQIaF gMgf
ivc nfh pYx Aus dI gqI nhIN huMdI. kI isWK vI iesy qrHF socdy hn ik ijs dIaF
asQIaF kIrqpur sfihb dy gurduafrf pqflpurI ivc nfh pYx, Aus dI mukqI nhIN hoxI?
isWK Drm anusfr qF aYsI koeI gwl nhIN hY. iPr ies mnmwq dy azMbr qy hjLfrF zflr
ikAuN brbfd kIqy jFdy hn? keI jINdy bjLurgF dI qF sfr nhIN lYNdy pr mrn qoN bfad
Aus dIaF asQIaF nUM jrUr hjLfrF zflr-pONz Krc ky ieMzIaf nUM jFdy hn. keI vfrI
qF ieh BI suixaf hY ik keI iek sIt mry hoey pRfxI dy nfm qy nfl hI buwk
krvfAuNdy hn aqy Aus Aupr asQIaF rwK ky iljFdy hn. kI isWKF dy ieqny hI bd-idmfg
hn ik keI sdIaF bIqx dy bfad vI sfDfrx ijhIaF gwlF ienHF dy Kfny ivc nhIN
pYNdIaF? gurU jI 239 sfl srIrk jfmyN ivc sfnUM smJfAuNdy rhy aqy iPr ilK ky
sfnUM dy gey ik jy kr iksy gwl dI sLMkf hoeI qF ies ivcoN pVH ky vIcfr ilaf
kirE. pr asIN kr kI rhy hF, ieh sB dy sfhmxy hI hY.
bRfhmxF ny qF afm ihMdU jnqf nUM jMmx qoN lY ky mrn qwk gDI
gyV ivc pf ky luwtx df sfDn bxfieaf hoieaf sI. ieh asQIaF vflI gwl BI aKIrlI
luwt df hI ihwsf sI/hY. kI ikqy pqflpurI ivc vI dfVHIaF vfly bRfhmx qF nhIN
bYTy? sfnUM qF ies bfry koeI jfxkfrI nhIN hY aqy nfh hI asIN kdy AuQy jf ky
dyiKaf hY. jy kr koeI gurmuK ipafrf ies bfry shI jfxkfrI sFJI krnf cfhy qF Auh
kr skdf hY. jy kr koeI sDfrx bMdf glqI kry qF smJ pYNdI hY ik Aus nUM ies bfry
koeI igafn nhI hY. pr jy kr afgU hI kOm nUM zobx leI kmrkwsy krI iPrn iPr qF rwb
hI rfKf.
jy Gru BMnY pfhrU kAuxu rKxhfrf]
byVf zobY pfqxI ikAu pfir Auqfrf]
afgU lY AuJiV pvy iksu krY pukfrf]
jy kir KyqY Kfie vfiV ko lhY n sfrf]
(BfeI gurdfs jI-vfr 35)
mwKx isMG puryvfl,
jnvrI 30, 2005[
|
. |