.

‘igafnI’ sMq isMG mskIn jI nUM KwulHI icwTI

kmFzr gurmuK isMG

siqkfr Xog igafnI sMq isMG mskIn jI,

vfihgurU jI kf KLflsf]

vfihgurU jI kI PLqih]

rojLfnf eI[tI[sI[ (pMjfbI) tI[ vI[ `qy af irhf afp df ‘igafn df sfgr’ pRogrfm mYN bVy sLOk nfl suxdf hF. ipCly kuJ idnF (17 agsq/6 sqMbr) qoN ieh sLOk mwTf hI nhIN ipaf sgoN twutxf sLurU ho igaf hY. ies dI vjHf hY afp vwloN aKOqI dsm-gMRQ dI pRsMsf. qusIN styj `qy bYT ky sMgqF nUM ieh dwsdy ho ik dsm-gRMQ dI ieh sfrI rcnf dsmysL ipqf jI dI hI hY. afp pfs Aus df koeI pRmfx qF hovygf. Auh kI hY?

ies rcnf dy krqy bfry vfd-ivvfd kI EnF hI purfxf nhIN ijMnF ik ieh gRMQ? ies vfd-ivvfd dy sbMD ivwc cfr igafnIaF dy hor nF Xfd af rhy hn. Auh hn: igafnI iekbfl isG (‘jQydfr’ ptnf sfihb), igafnI pUrn isMG (muwK gRMQI, hirmMdr sfihb), igafnI Bfg isMG (aMbflf) aqy igafnI hrbMs isMG (pitaflf). igafnI iekbfl isMG bicwqR nftk (dsm gRMQ df pihlf nF) nUM gurU mMnx vfly sLfied pihly swjx hn. igafnI iekbfl isMG ies gMRQ df pRkfsL sRI gurU gMRQ sfihb dy brfbr krdy hn. agr BfeI mihMdr isMG rumfxf ny ienHF df ivroD kIqf qF Aus nUM qnKfhIaf GosLq kr idwqf. ‘jQydfr’ ju hoey! ienHF ‘jQydfrF’ dI ivroDqf kOx kr skdf hY? ieh jQydfr agr iswK kOm nUM bRfhmxI Kfry smMudr ivwc roVH dyx, qF vI inrdosL rihxgy.

igafnI pUrn isMG iswK kOm nUM lv kusL dI sMqfn dwsdy hn. ienHF nUM bicwqR nftk df pfT qF Xfd irhf pr gurU gMRQ sfihb jI df Purmfn ‘‘nf hm ihMdU n muslmfn’’ iblkul Bul igaf, ijnHF dI qfibaf ieh rojL bihMdy hn.

igafnI Bfg isMG ny afpxI pusqk ‘sRI dsm gMRQ inrxY’ aMdr ies rcnf nUM siqgurF dI ikrq (kuJ pRmfxk bfxIaF nUM Cwz ky) nf hoxf isD krn dI koisLsL kIqI hY. mskIn jI, afp ny ies df zt ky ivroD kIqf.

igafnI hrbMs isMG ny afpxI pusqk ‘sRI dsm gMRQ drpx’ ivwc ieh iswD krn dI koisLsL kIqI hY ik sfrI rcnf iewko klm dI hY aqy Auh klm hY dsmysL ipqf jI dI. ienHF ny dlIlF Gwt aqy koJIaF idwqIaF hn aqy igafnI Bfg isMG dI inMdf ies pusqk ivwc ijLafdf kIqI hY.

hrbMs isMG jI bhuq kmfl dy igafnI hn. ienHF ny ‘prK ksvtI’ vI dsm gMRQ nUM bxfieaf hY. ‘dsm gMRQ’ dI sLYlI sLbdfvlI dI ksvtI `qy ‘dsm gMRQ’ dI hI prK. vfh igafnI jI vfh! prK ‘dsm gMRQ dI aqy ksvwtI vI dsm gMRQ! igafnI jI sfzy kol isrPL iewko iewk gurmiq dI prK ksvwtI hY. Auh hY sRI gurU gMRQ sfihb dI gurbfxI, gurqf gwdI dy mflk. afp ny ies bfxI df tIkf vI kIqf hY. ies prK ksvwtI nUM iks qrHF Bwul gey?

drasl igafnI hrbMs isMG, asl prK ksvtI nUM Bwuly nhIN. ieh bhuq cMgI qrHF jfxdy hn ik ‘dsm gMRQ’ dI rcnf gurbfxI dI ivroDqf krdI hY qF ies prK ksvtI `qy pUrI iks qrHF AuqrygI. ies leI iswKF nUM AuWlU bxfAux vfsqy ‘dsm gRMQ’ nUM hI prK ksvwtI bxf ilaf. igafnI jI afp iks nUM byvkUPL bxf rhy ho aqy ikAuN?

mskIn jI, afp ny ieh ikhf ik ‘iqRXf cirqR’ (dsm gRMQ dI bhuq vwzI rcnf) ivwc dsmysL ipqf jI ny sfnUM sfvDfn krn vfsqy kfm dI ivafiKaf kIqI hY, — ijs qrHF irsLI vfqsfien ny kfm-sUqr iliKaf hY. qusIN jLor dy ky ikhf ik agr kRoD, loB, moh aqy hMkfr dI ivafiKaf ho skdI hY qF kfm dI ivafiKaf ikAuN nhIN ho skdI. ‘dsm gMRQ’ aMdr isrPL kfm dI ivafiKaf 580 pMinaf (kuwl pMny-1428) `qy kIqI geI hY. bfkI cOhF dUqF dI ivafiKaf ikMinaF pMinaF AuWpr aqy ikwQy kIqI geI hY? kfm dI eynIN lMmI ivafiKaf dI kI jLrUrq sI, Auh vI bfkI cOhF dUqF dI ivafiKaf nUM Buwl ky?

kI kfm dI ivafiKaf sRI gurU gMRQ sfihb dI bfxI nhIN krdI? afp qF rojL kQf krdy ho qF ies ivafiKaf nUM ikwdF Buwl gey? ienHF dohF ‘gMRQF’ ivwc kfm dI ivafiKaf kuJ ies qrHF hY:

A) inmK kfm suafd kfrix koit idns duKu pfvih]

GVI muhq rMg mfxih iPir bhuir bhuir pCuqfvih]

(pMnf 403)

a) dyie ikvfV aink pVdy mih pr dfrf sMig PfkY]

icqR gupqu jb lyKf mfgih qb kAuxu pVdf qyrf ZfkY]

e) kfmfqur hY jo iqRX purK pRiq afveI]

Gor nrk mih mrY ju qfih n rfveI]

(‘dsm gRMQ’)

s) kfmfqur hY jo qrin mUih Bij krY bnfie]

qfih BjY jo nfih jn nrk prY puin jfie]

 

pihlIaF dovy pMgqIaF sRI gurU gMRQ sfihb dIaF hn aqy afKLrI dovyN pMgqIaF (e-s) ‘dsm gMRQ’ (cirqR-244) ivwcoN hn. mskIn jI, dovF ivafiKafvF ivwc kuJ PLrk njLr afieaf?

(A-a) sRI gurU gMRQ sfihb jI dI kfm ivafiKaf vflI ieh bfxI prfeI iesqrI vwl vD rhy kdmF nUM rokdI hY. mn nUM smJfAuNdI hY ik qyry pfsoN ies df lyKf mMigaf jfvygf. iKn-plL suafd bdly kroVF idn duwK pfvyNgf. sMBl jf, afpxy kdmF nUM moV.

(e-s) mskIn jI, ‘dsm gMRQ’ dIaF ieh dovy pMgqIaF ruky hoey kdmF nUM prfeI iesqrI vwl qordIaF hn aqy prfeI iesqrI df sMg krn leI mjbUr krdIaF hn — ieh kih ky ik agr sMg nhIN krygf qF nrkF nUM jfvygf.

igafnI sMq isMG jI, ieh dovyN kfm ivafiKafvF afps ivwc anoKf tkrfAu krdIaF hn; iewk dUjy dI isrqoV ivroDqf krdIaF hn. pihlI ivafiKaf kfmI nUM kfm qoN rokdI hY, smJfAuNdI hY aqy dsmysL ipqf jI ny afpxf msqk ies ivafiKaf vflI bfxI awgy Jukfieaf hY. dUjI ivafiKaf kfmI nUM kfm ivwc grkx vwl ruicq krdI hY. iesqrIaF pursLF dIaF mwkfrIaF df vrxn krdI hoeI ies rcnf nUM dsmysL ipqf jI dy pwly qusIN ‘igafnI iDafnI’ aqy jQydfr bMnHdy ho. sRI gurU gMRQ sfihb jI dI bfxI df ivroD krn vflI rcnf dsmysL ipqf jI dI kdy nhIN ho skdI.

mskIn jI, kI qusIN jfxdy ho ik prfeI iesqrI df sMg krnf iewk bwjr kurihq hY? agr jfxdy ho qF ieh rcnf prfeI iesqrI df sMg krn df AupdysL dyNdI hY — ieh kih ky ik agr qMU sMg nhIN kryNgf qF nrkF nUM jfvyNgf. qusIN ies rcnf nUM dsmysL ipqf jI dI rcnf iks qrHF iswD krdy ho? DMn hn sfzy ‘igafnI iDafnI’ aqy ‘jQydfr’ aqy DMn ienHF dI miq. ieh iesqrI pursLF dIaF mwkfrIaF df vrxn krdI hoeI aqy kfm vfsnf nfl lwQpwQ rcnf nUM dsmysL ipqf jI dI mMn ky, ies nUM gurU bxf bYTy hn.

sRI gurU gMRQ sfihb jI dI bfxI dyv pUjf, mUrqI pUjf df jLordfr KMzn krdI hY. ies dy Ault aKOqI ‘dsm gMRQ’ dI rcnf dyvI dyviqaF dI pUjf leI pRyrdI hY, ijvy:-

A) mfieaf mohy dyvI sB dyvf]

aqy

Tfkuru Coiz dfsI kAu ismrih mnmuK aMD aigafnf]

hir kI Bgiq krih iqn inMdih ingurY psU smfnf]

(pMnf 1138)

a) qh hm aiDk qpisaf sfDI]

mhfkfl kflkf arfDI]

(bicqR nftk)

mskIn jI, dyKo Auho anoKf tkrfE. gurbfxI dyvI dyviqaF df pUjf krn vfly nUM munmuK afKdI hY pr ‘dsm gMRQ’ dI rcnf sfnUM dwsdI hY ik dsmysL ipqf jI ny ipCly jnm mhfkfl kflkf (dyvqf aqy dyvI) dI jugl joVI dI qpwisaf kIqI sI. isrqoV ivroDqf!

ieh ieiqhfsk swc hY ik sRI gurU aMgd sfihb sRI gurU nfnk sfihb dI sLrn ivwc afAux qoN pihlF vYsLno dyvI dy pujfrI sn aqy sRI gurU amrdfs sfihb qIrQ Xfqrf krdy sn pr AunHF ny afpxI bfxI aMdr dyv pUjf dI ivroDqf kIqI hY. qF Pyr sRI gurU goibMd isMG jI dyv-pUjf vflI bfxI ikAuN Aucfrngy, jdoN ik AuhnF KLflsy nUM dyvI dyviqaF aqy mVHI-msfx dI pUjf qoN mnHf kIqf. ieh isrPL ibprF dI kutl cfl hY iswKF nUM kurfhy pfAux vfsqy. ieiqhfs guafh hY ik ienHF bRfhmxF nUM ieh sB kuJ krn df bhuq lMmf smF (214 sfl) imilaf.

mskIn jI, ‘dsm gMRQ’ dIaF cMd pRmfxk bfxIaF nUM Cwz ky bfkI sfrI rcnf gurmiq ivroDI hY; gurbfxI dy Ault pRvcn krdI hY.

igafnI jI, dsmysL ipqf jI ny afpxy aJuk sIs, sRI gurU gMRQ sfihb awgy Jukfieaf aqy gurqf gwdI sONpI. ijs bfxI nUM afp ny gurqf gwdI sONpI, afp dI koeI vI rcnf Aus df ivroD nhIN kr skdI. kI sfzy ‘jQydfrF’ aqy ‘igafnIaF iDafnIaF’ nUM eynIN vI smJ nhIN. jo swjx ieh kihMdf hY ik gurbfxI dy ivrwuD pRvcn krn vflI rcnf dsLmysL ipqf jI dI hY, Auh aigafnI hY, mhFmUrK hY. mskIn jI, gurbfxI gur-sLbd bfry Purmfn krdI hY:-

A) scf siqgur sbd apfrf]

iqs dY sbid insqrY sMsfrf]

afpy krqf kir kir vyKY dydf sfs igrfhf hy]

(pMnf 1055)

a) jpu qpu sMjmu hor koeI nfhI]

jb lg gur kf sbdu n kmfhI]

gur kY sbid imilaf scu pfieaf scy sc smfiedf..

(pMnf 1060)

gurU df sbd, pRBU nfl joVdf hY. gur-sLbd kmfeI pRBU imlfp df mfrg hY. pr ‘dsm gRMQ’ dI rcnf pRBU nfloN qoV ky dyv-pUjf, avqfrvfd aqy prfeI iesqrI nfl joVdI hY. ieh dUjy BfAu dI rcnf hY ijs bfry sRI gurU armdfs jI PrmfAuNdy hn:

‘‘klm jlAu sxu msvfxIaY kfgdu BI jil jfAu]

ilKx vflf jil blAu ijn iliKaf dUjf BfAu]’’ (pMnf 84)

gurbfxI duUjy BfAu dI rcnf ilKx vflI klm, isafhI, duafq aqy kfgjL nUM jlf dyx df AupdysL dyNdI hY aqy ilKfrI nUM vI nhIN bKsLdI. kI dsLmysL ipqf jI dI koeI vI rcnf ies Purmfn dI ivroDqf kr skdI hYY? jI nhIN. ies gurbfxI nUM siqgurF ny gurqf gwdI sONpI hY.

sRI gurU gMRQ sfihb ivwc Cy gurU sfihb jI dI pivwqr bfxI qoN ielfvf 15 BgqF (ihMdU aqy muslmfn), 11 BwtF aqy kuJ iswKF dI bfxI susLoBq hY pr gurU nfnk dyv jI vwloN afrMBI ivcfrDfrf nfl AunHF df ikqy vI tkrfAu njLr nhIN afAuNdf. ikAuNik mMijLl iewk, pMD iewk, socxI iewk, ivcfrDfrf vI iewk — anoKf sumyl hY. DMn hn sfzy ‘jQydfr’ aqy ‘igafnI’ jI, jo CwqI mhFpurKF dI pfvn bfxI df isrqoV ivroD krn vflI rcnf nUM gurU nfnk dyv jI dI Es dsvIN joiq dI rcI hoeI mMndy hn, ijnHF ny pivwqr bfxI df punr sMpfdn kIqf aqy gurqf gwdI sONpI. sfzy ‘jQydfr’ aqy ‘igafnI’ jI ieh Bwul jFdy hn ik ijs smyN ‘bicqR nftk’ df sMpfdn hoieaf, iswK kOm dy muwZ qoN vYrI bRfhmx gurduafry sFB ky iswKF dy Drm gurU bx bYTy sn. pr sfzy Dfrmk afgU qF kutl bRfhmxF dy cyly jfpdy hn ikAuNik ieh ibprF dy purfxy iswK Drm ivroDI, gurmiq ivroDI gMRQF df punr sMpfdn kr rhy hn. guriblfs pf: 6 ies dI qfjLf nvIN imsfl hY.

igafnI hrbMs isMG afpxI pusqk ivwc ieh vI ilKdy hn ik bIqy smyN ‘bicqR nftk’ df pRkfsL sfry qKLqF `qy hMudf irhf qF hux ikAuN nhIN ho skdf pr Auh ieh Bwul jFdy hn ik ijs smyNy dI Auh gwl krdy hn (1708 qo 1922), Aus smyN bhu rUpI ibpr, mhMqF, inrmilaF aqy AudfsIaF dy Bys ivwc sfzy gurduafry sFB ky sfzf Drm-gurU bx bYTf sI. gurmiq ivroDI sfihq ilKxf aqy rIqF clfAuxIaF ienHF dI kutl nIqI sI.

igafnI jI, quhfnUM sLfied Xfd hovy ik ipCly sfl (29 jnvrI 2003) afr[aYs[aYs[ dy muKI ky[ sudrsLn ny ibafn idwqf ik iswK kysfDfrI ihMdU hn qy ies df vwzf kfrx ies qrHF dwisaf, ‘‘iswKF dy do qKLqF, ptnf aqy hjLUr sfihb ivKy, iswK dsm gMRQ nUM gurU mMndy hn. ies vfsqy ieh iswD huMdf hY ik iswK ihMdU hn.’’ mskIn jIM, ieh gMRQ ihMdU imiQhfs gRMQF df Auqfrf hox kr ky ieh vI iswD krdf hY ik ibprF ny iswKF nUM ihMdU bxfAux vfsqy, bfRhmxI rIqF clfAux vfsqy hI iqafr kIqf sI — BfeI mnI isMG df BulyKf dy kr. pr sfzy ‘jQydfr’ aqy ‘igafnI’ jI ieh gwl smJxf nhIN cfhMudy.

sfzy ‘jQydfrF’ aqy ‘igafnIaF’ ny ‘bicqR nftk’ nUM gurU mMn ky, afr[aYs[aYs[ dy muKI dI hF nfl hF imlfeI hY. ies kr ky sLwk dI sUeI ienHF vwl iesLfrf krdI hY. ikqy ieh afr[ aYs[ aYs[ dy eyjMt qF nhIN? ikqy afr[ aYs[ aYs ny ienHF nUM KLrId qF nhI ilaf? iswK kOm nUM ienHF koloN ies df AuWqr lYxf bxdf hY.

 

mskIn jI, kuJ suafl pYdf hMudy hn:

1) siqgurU nfnk dyv jI ny afpxI bfxI afp sMBflI aqy ies qrHF sB gurU sfihbfn ny. kI gurU nfnk dyv jI dI dsvIN joiq ny aYsf nhIN kIqf?

2) dsmysL ipqf jI ny sRI gurU gMRQ sfihb jI df punr sMpfdn dmdmf sfihb ivKy kIqf. kI Aus smyN dsLmysL ipqf jI dI bfxI iekwTI krn dy Xqn hoey?

3) jdoN dsLmysL ipqf jI ny nMdyV ivKy sRI gurU gMRQ sfihb nUM gurqf gwdI sONpI qF kI iksy iswK nUM afpxI bfxI iekwTI krn df hukm idwqf?

mfqf sMudrI jI vwloN BfeI mnI isMG nUM ilKI PLrjLI icwTI, ijs nUM ‘dsm gRMQ’ dI bfxI iekwTI krn df afDfr bxfieaf jf irhf hY, Aus nUM BfsLf ivBfg ny kI iswD kIqf hY. ieh 19vIN sdI dy aKLIr `qy ilKI iswD hoeI hY jdo ik ies nUM ilKx df smF 175 sfl pihlF df hY. iswKF nUM kOx AuWlU bxf irhf hY? hor koeI nhIN, kFsLI sLYqfnIaq dI pRXogsLflf dy mfhr bRfhmx hn ijnHF ny do sdIaF qoN vwD smyN qwk isMGF dIaF gurmiq rIqF, sfihq aqy ieiqhfs nfl iKlvfV kIqf.

igafrF sfl dI Aumry sRI gurU nfnk sfihb df bRfhmx-gurU df jnyAU pfAux leI AuWiTaf hwQ rok dyxf koeI mfmUlI gwl nhIN sI. sfrf bRfhmx smfj ihwl igaf sI. AunHF dy swqI kwpVIN awg lwg geI sI. Aus smyN qoN ieh bRfhmx smfj iswKI qy iswKF ivrwuD inq nvIaF ivAuqF bxfAuNdf irhf hY. sRI cMd nUM gurU aMgd sfihb ivrwuD, dfqU nUM gurU amrdfs sfihb ivrwuD, bfbf mohn nUMU gurU rfm dfs sfihb ivruwD qy ipRQI cMd nUM gurU arjn sfihb ivrwuD BVkfAuxf afid, ienHF dI kutl nIqI sI.

bfbf bMdf isMG bhfdr jI dI sLhIdI ipwCoN aYsf smF afieaf jdoN isMGF nUM Kqm kr dyx leI kfnUMn bxy. iswKF dy isrF dy mwul pYx lwgy. iswKF nUM ipMz, sLihr Cwz ky phfVF, jMgl bIafbfnF aMdr isr lukfAuxf ipaf. ibprF nUM mncfihaf smF imilaf. bhurUpIaf bRfhmx mhMqF, inrmilaF, AudfsIaF dy Bys ivwc sfzy gurduafry sFB ky, lMmy smyN qwk sfzf Drm-gurU bx ky bYTf irhf. 214 sfl (1708 qo 1922 qwk) dy lMmy smyN qwk sfzy sfihq, ieiqhfs aqy gurmiq rIqF nfl iKlvfV krdy rhy. purfqn jnm sfKIaF, 100 sfKIaF, guriblfs, mihmf pRkfsL, gurpRqfp sUrj aMdr gurmiq ivroDI JUT kQf khfxIaF ilKxf, bRfhmxF dI kutl nIqI df ihwsf sI. ‘bicqR nftk’ dy sMpfdn smyyN bRfhmx sfzf Drm-gurU sI qF ieh rcnf ienHF dI kutl nIqI qoN ikvyN bc skdI sI? bRfhmxI imiQhfs gMRQF dy Auqfry nUM siqgurF dIaF cMd pRmfxk bfxIaF nfl rlf ky gMRQ iqafr krnf aqy afpxy kpt nUM CupfAux vfsqy BfeI mnI isMG df nfm lfAuxf, ienHF dI guwJI cfl df nqIjf hY. sfzy ‘jQydfr’ aqy ‘igafnI’ hn ik bRfhmxF dy ies Pryb nUM smJxf nhIN cfhMudy aqy iesqrIaF-pursLF dIaF mwkfrIaF vflIaF khfxIaF nUM dsmysL ipqf jI dI gurbfxI iswD krn leI pusqkF ilKdy aqy styj `qy dlIlF dyNdy hn. vfh! mskIn jI, vfh! qusIN DMn ho!

mskIn jI, 1300 sfl dy lMmy smyN qoN Bfrq ivwc jVHF jmf cwuky aqy rfj-pft dy mflk bwuD-Drm nUM ienHF bRfhmxF ny mhfqmf buwD nUM ivsLnUM df avqfr afK ky, Aus dIaF muUrqIaF bxf ky, buwD-Drm nUM jVHoN puwtx ivwc dyr nhIN lfeI. iswK kOm dy qF ieh ibpr mwuZ qoN hI vYrI hn. iswK sfihq, ieiqhfs aqy gurmiq rIqF nfl iKlvfV krn ipwCoN hux rfsLtrI iswK sMgq (kwtV ihMdUaF nUM kys rKf ky iswK dwsxf) iqafr krnf, ienHF ibprF/afr[aYs[aYs[ dI iewk nvIN cfl hY. ieh ibpr/afr[aYs[aYs[ rfsLtrI iswK sMgq rfhIN GuspYT kr ky pihlF sRI gurU gMRQ sfihb jI nUM afpxIaF mUrqIaF ivwc sjfAux aqy Pyr mUrqIaF nUM gurduafiraF ivwc sQfpq krn dI ivAuNq nUM isry cVHfAuNdy lwgdy hn. agr akflI/Bfjpf/afr[aYs[ aYs[ df gwTjoV jfrI irhf qF ibpr/afr[aYs[aYs[ afpxI kutl nIqI ivwc jldI hI kfmXfb ho jfxgy — sfzy ‘jQydfrF’ aqy ‘igafnIaF-iDafnIaF’ dI mdd nfl.

mskIn jI, aYsy hI vfd ivvfd vfly iewk hor gMRQ, guriblfs pf: 6, bfry afpxy iKafl sFJy krnf cfhMudf hF.

ieh gMRQ 1718 eIsvI ivwc iliKaf dwisaf igaf hY ijs df punr sMpfdn ‘jQydfr’ vydFqI jI ny kIqf. ies gMRQ df afDfr gMumnfm ilKfrI BfeI mnI isG nfl hoeI gwlbfq dwsdf hY. mskIn jI, Auho hI kutl nIqI. afpxy JUT dI 12 pMQ rqnF ny klmqoV pRsMsf kIqI hY. igafnI jI, afp AunHF ivwcoN iewk ho. mskIn jI, pRsMsf krn qo pihlF kI qusIN ies gMRQ nUM piVHaf? kI quhfnUM ies gMRQ aMdr, kuJ vI gurmiq ivroDI nhIN lgf? kI qusIN BfeI mnI isMG df nf pVky, pRsMsf dy pul bDy? kI ies gMRQ aMdr iewk vI pRsMg hY jo gurmiq ivroDI nf hovy? gurmiq ivroDI, iswK Drm ivroDI ies gRMQ dI pRsMsf qusIN ikvyN kIqI? kuuJ pRsMg hn:

(A) sRI gurU arjn dyv jI ny, puqr dy vr leI, mfqf gMgf jI nUM bfbf bwuZf jI pfs Byijaf jdoN ik siqgurF df Purmfn hY:

ddf dfqf eyku hY siB kAu dyvnhfr]

dyNdy qot n afveI agxq Bry BMzfr]

dYnhfru sd jIvnhfrf]

mn mUrK ikAu qfih ibsfrf]

(pMnf 257)

avr Et mY koie n sUJY iek hir kI Et mY afs..

(pMnf 1304)

kI siqgurF dI kihxI aqy krnI ivwc aYnf Prk sI? siqgur jI sfnUMU qF pRBU dI Et lYx df AupdysL dyNdy hn pr afp iewk iswK (bfbf buwZf jI) dI Et lY rhy hn. vfh! mskIn jI, vfh! DMn qusIN ho aqy DMn ‘jQydfr’ vydFqI jI. ‘jQydfr’ vydFqI jI gurmiq ivroDI gMRQ df punr sMpfdn krdy hn aqy qusIN AunHF dI pRsMsf

a) ‘‘mfqf gMgf jI siqnfm df mMqiraf hoieaf kfgjL df tukVf cUs ky grBvqI hoey sn’’, gurmiq ivroDI hY ikAuNik :

mfq ipqf sMjoig Aupfey rkqu ibMdu imil ipMzu kry]

(pMnf 1013)

mf kI rkqu ipqf ibdu Dfrf]

mUriq sUriq kr afpfrf] (pMnf 1022)

e) ‘‘sRI gurU hirgoibMd sfihb jI cqurBuj dy avqfr sn’’, gurmiq ivroDI hY ikAuNik:

bRhmf ibsnu mhysu n koeI]

avru n dIsY eyko soeI] (pMnf 1035)

s) ies gMRQ aMdr sRI gurU qyg bhfdr jI ny afqm hwiqaf kIqI dwisaf igaf hY jdoN ik AunHF dI sLhIdI df ieiqhfs guafh hY. nfly gurbfxI ‘‘afqmGfqI hY jgq ksfeI]’’ dwsdI hY.

 

mskIn jI, qusIN bRfhmxI kutl nIqI anusfr gurmiq ivroDI, Drm ivroDI JUT kQf khfxIaF nfl Bry hoey ies gMRQ dI pRsMsf ikvyN kIqI? sMpfdk vydFqI jI dI kI skIm sI, Aus bfry bfad ivwc socFgy.

kurbfn jfeIey sR: gurbKsL isMG kflf aPLgfnf dy, ijnHF ny ies gurmiq ivroDI gMRQ nUM gurbfxI dI ksvwtI AuWpr priKaf aqy iswK kOm nUM sfvDfn kIqf. sLoRmxI kmytI ny ies gMRQ nUM kuJ smyN vfsqy qF rok idwqf hY pr ieh hI gMRQ kuJ Prk nfl pMjfbI XUnIvristI, pitaflf vwloN Cfipaf aqy DVf DV vyicaf jf irhf hY. ienHF ibprF aqy afr[aYs[aYs[ dI isK kOm `qy pkV ikMnI mjLbUq hY, df ies gwl qoN aMdfjLf lfieaf jf skdf hY.

DMn hY sfzI sLRomxI kmytI aqy DMn ies dy ‘jQydfr’ ijnHF ny afpxI gLlqI df jLrf ijMnF vI aPLsos nhIN kIqf aqy afpxf gwusf gurbKLsL isMG kflf aPLgfnf `qy kwiZaf — Aus dIaF ilKqF qy Auhdy ivruwD PLqvf dy ky. vfV hI Kyq nUM Kf rhI hY.

mskIn jI, kI afp ny ies gMRQ dI JUTI pRsMsf df aPLsos kIqf? kI iswK kOm pfsoN muafPLI mMgI? ik jF quhfnUM ajy vI, aKOqI dsm-gMRQ dI qrHF guriblfs pf: 6 aMdr, kuJ vI gurmiq ivroDI nhIN lwg irhf?

vfihgurU iswK kOm dy afgUaF, ‘jQydfrF’ aqy ‘igafnIaF’ nUM gurmiq buwDI bKLsLy qF jo asIN bRfhmxF dy bxfey cwkrivAU nUM nsLt kr skIey. ieh myrI ardfs hY.

*****

(DMnvfd sihq 'isWK bulytn' ivcoN)




.