.

asIN ikAu kihMdy hF, "vfihgurU jI kf KLflsf vfihgurU jI kI PLqih"

zf: srbjIq isMG nvIN muMbeI

 

jdoN vI iek iswK dUsry iswK nUM imldf hY qF Auh "vfihgurU jI kf KLflsf vfihgurU jI kI PLqih" bulfAuNdf hY. ieh hukm gurU goibMd isMG jI ny Kflsy nUM idqf. AunHF ny qF ikhf hY ik, "ijhVf pihlF PLqih bulfvygf myrf Aus dy vwl muK hovygf. ijhVf bfad ivc PLqih bulfvygf myrI Aus dy vwl ipT hovygI. jy kr dovy iekwTy PLqih bulfAuxgy qF mYN AunHF dohF dy ivckfr hovygf." ies leI sfJIvflqf kfiem krn leI sfnUM iekwTy PLqih bulfAuxI cfhIdI hY.

bhuq sfrIaF ievfieqF, BfvyN sfzy kol ilKqI qOr qy mOjUd hn jF nhIN. prMqU ienHf bfry gurbfxI dy afDfr qy KojL, pVqfl kr skdy hF. ies gwl df Kfs iDafn rwKxF cfhIdf hY ik asIN nf qF gurbfxI ivc koeI qbdIlI kr skdy hF aqy nf hI iswK Drm dIaF muwZlIaF irvfieqF ivc koeI qbdIlI kr skdy hF, jo ik guru sfihbF ny afrMB kIqIaF hn. gurU grMQ sfihb dI qrqIb aqy ilKq, gurU sfihbF ny ies qrHF klm bMd kIqI hY ik asIN Aus ivc koeI qbdIlI nhIN kr skdy hF. iswK Drm dIaF kuJ irvfieqF aqy ieiqhfs sbMDI ilKqI sbUq pRfpq nhIN hn. ies leI kuJ swjx qrHF qrHF dIaF qrmImF dwsdy rihMdy hn. jF keI afpxIaF nvIaF irvfieqf afrMB kr idMdy hn.

ienHF mqBydF df iek kfrn ieh vI hY, ik asIN gurbfxI dI zUMiGafeI ivc nhIN jFdy hF. gurU grMQ sfihb ivc Aus smyN dIaF cl rhIaF BfsLfvF aqy sLbdF dI vrqoN kIqI geI hY. qF jo afm jnqf ieh swB kuJ afsfnI nfl smJ sky. kuJ igxqI dy hI nvyN sLbd hn, jo ik gurU grMQ sfihb ivc vrqy gey hn. ijs qrHF ik, akfl purKu, vfihgurU, aMimRq vylf, cVHdI klHf, jIvn mukiq, afid. prMqU hryk sLbd dI pRIBfsLf gurU sfihbF ny gurU grMQ sfihb dy idqI hY. Audfrn dy qOr qy:

nfmu = jyqf kIqf qyqf nfAu ] ivxu nfvY nfhI ko QfAu ] (4)

sqsMgiq = sqsMgiq kYsI jfxIaY ] ijQY eyko nfmu vKfxIaY ] eyko nfmu hukmu hY nfnk siqguir dIaf buJfie jIAu ]5] (72)

sMqu = slok m� 5 ] ijnf sfis igrfis n ivsrY hir nfmF min mMqu ] DMnu is syeI nfnkf pUrnu soeI sMqu ]1] (319)

qIrQu = qIriQ nfvx jfAu qIrQu nfmu hY ] qIrQu sbd bIcfru aMqir igafnu hY ] (687)

igafnI = BY kfhU kAu dyq nih nih BY mfnq afn ] khu nfnk suin ry mnf igafnI qfih bKfin ]16] (1427)

 

gurbfxI dy aDUry igafn krky, asIN sLbd qF gurbfxI dy vrqdy hF. prMqU gurU grMQ sfihb ivc idqI geI pRIBfsLf dI bjfey, hor DrmF jF mjLbF dI pRIBfsLf vrqdy hF. ies krky asIN aksr BulyKy ivc pY jFdy hF.

ies leI ijnHI dyr qwk asIN gurbfxI dy afDfr qy pUrI qrHF KojL aqy jfc pVqfl nhIN kr lYNdy hF, sfnUM iksy qrHF vI iswK Drm dIaF muZlIaF irvfieqF ivc koeI qbdIlI nhIN krnI cfhIdI hY. jy kr iksy kfrn asIN koeI PYslf nhIN kr skdy hF, qF Aus nUM BivwK dI KojL leI Cwz dyxF cfhIdf hY.

 

asIN "vfihgurU jI kf KLflsf vfihgurU jI kI PLqih" kihx dI rvfieq nUM qF Bul hI cuky hF. ajy vI styjL qy sMgq nUM sMboDn krn qoN pihlF "vfihgurU jI kf KLflsf vfihgurU jI kI PLqih" hI khI jFdI hY. afps ivc imlx smyN, bhuq sfiraF ny qF, "siq sRI afkfl" kihx dI rvfieq hI bxf leI hY. "boly so inhfl, siq sRI afkfl" jYkfry dy qOr qy vriqaf jFdf hY."siq sRI afkfl" ies sLbd dI aMqlI quk hY. jdoN sMgq ivc koeI cVHdI klHf dI koeI gwl hovy, koeI ijwq dI gwl hovy, koeI pRogrfm pUrI qrHF isry cVHy, qF ieh jYkfrf Cwizaf jFdf hY. iek jfxf "boly so inhfl" kihMdF hY aqy bfkI sfry Aus dy ipCy "siq sRI afkfl" kihMdy hn. awj kwl keI vfrI ies dI vI TIk vrqoN nhIN huMdI hY. vyKx ivc afieaf hY ik keI vfrI jy kr koeI pRcfrk ZihdI klHF dI gwl dws irhf huMdF hY, qF koeI swjx ieh jYkfrf Cwz idMdF hn. Aus nUM ieh vI iDafn nhIN huMdF hY, ik ZihdI klHF koeI KusLI dI insLfnI nhIN huMdI hY. lok ies qrHF ikAu krdy hn, ieh AuhI jfxdy hn. keI lok afpxI hfjLrI idKfAux leI vI krdy hn. ies leI pihlF sucyq ho ky suxnF cfhIdf hY aqy iPr agvfeI krnI cfhIdI hY.

 

afAu jrf "vfihgurU jI kf KLflsf vfihgurU jI kI PLqih" dI gurbfxI dy afDfr qy mhwqqf sFJI krIey.

ies sLbd dy arQ hn, ik "KLflsf vI vfihgurU df hY aqy jy kr koeI PLqih vI huMdI hY qF Auh vI vfihgurU dI hI hY. "afm jnqf nUM iswK Drm dy muZly isDFq smJfAux leI, ieh bhuq sDfrn aqy sOKf qrIkf hY.

iswK Drm ivc vfihgurU jF akfl purKu sLbd prmfqmf dy nfm leI vriqaf jFdf hY. vfihgurU jF akfl purKu dI pRIBfsLf ieh hY.

�� siq nfmu krqf purKu inrBAu inrvYru akfl mUriq ajUnI sYBM gur pRsfid ] (1)

vfihgurU jF akfl purKu bfry ivsQfr jpujI sfihb ivc idqf igaf hY. pUrn qOr qy ies mnwuKf jIvn ivc, akfl purKu iks qrHF pfAuxF hY, Auh gurU grMQ sfihb ivc idqf igaf hY.

 

iswK Drm ivc vfihgurU jF akfl purKu sLbd prmfqmf dy nfm leI prcilq hY. hornF DrmF ivc awlHf, gOz, afid nfvF nfl vriqaf jFdf hY. gurbfxI ivc akfl purKu nUM anyk nfvF nfl vriqaf igaf hY. purfqn nFvF df sbMD iksy mnuwK, jfnvr, vsqU jF krmF dy afDfr qy huMdF irhf hY. iswK Drm ivc akfl purKu df nFv iksy qrHF dy pdfrQ jF srIrk sbMD nfl nhIN joiVaf igaf hY. vfihgurU sLbd df sbMD iksy vI srIr nfl nhIN hY, blik afqmf aqy mn dI avsQf nfl hY. vfihgurU sLbd df ivsLlysLn kreIey qF ieh ies qrHF hY. (vfihgurU = vfih + gurU). jdoN mnuwK dy ihrdy ivc nfmu vs jFdf hY, qF Auh sc KMiz dI avsQf vwl jFdf hY. ies leI jIv dy ihrdy ivc KusLI aqy DMnvfd dI Bfvnf pYdf ho jFdI hY. asIN aksr KusLI aqy DMnvfd df pRgtfvf vfh vfh krky krdy hF. ieh avsQf gurU dI shfieqf nfl hI pRfpq ho skdI hY. ies leI vfh aqy gurU dy myl nfl bixaf sLbd vfihgurU, prmfqmf dy nfm leI iswK Drm ivc vriqaf jFdf hY. iswK Drm anusfr nf qF gurU srIr hY aqy nf hI cylf srIr hY.

pvn arMBu siqgur miq vylf ] sbdu gurU suriq Duin cylf ] (943, rfmklI, m� 1)

gurU nfnk dyv jI qoN gurU goibMd isMG jI qwk isrP srIr hI bdldy rhy hn. joiq (nfnk) AuhI hI rhI hY. hux ieh jugo jug atwl gurU grMQ sfihb ivc sdf leI kfiem hY.

joiq Ehf jugiq sfie sih kfieaf Pyir pltIaY ] (966-967)

iesy leI vfihgurU sLbd df sbMD, iksy vI srIr nfl nhIN hY. afqmf aqy mn dI avsQf nfl hY. ikAuik KLflsf vfihgurU df hY. ies leI jy kr koeI mnuwK ieh avsQf pRfpq kr lYNdf hY. qF Aus ivc aqy prmfqmf ivc koeI Byd nhIN rihMdF hY. pr ies df iDafn rwKxf cfhIdf hY, ik koeI vI prmfqmf dy brfbr nhIN ho skdf hY. Aus nfl isrP aByd hoieaf jf skdf hY.

gur ikrpf ijh nr kAu kInI iqh ieh jugiq pCfnI ] nfnk lIn BieE goibMd isAu ijAu pfnI sMig pfnI ]3]11] (633, soriT, m� 9)

jdoN mnuwK KLflsy dI avsQf qwk phuwcdf hY. qF Auh dusiraF mnuwKF nfl koeI vI Byd Bfv dI Bfvnf nfl Prk nhIN krdf hY. Aus nUM sfry iek ipqf dy puwqr idKfeI idMdy hn. sfiraF ivc ieko joiq hI vyKdy hn.

eyku ipqf eyks ky hm bfirk qU myrf gur hfeI ] suix mIqf jIAu hmfrf bil bil jfsI hir drsnu dyhu idKfeI ]1] (611, soriT, m� 5)

ieh sLbd ieh vI dwsdy hn. jy KLflsf vfihgurU df hY, qF swB kuJ vfihgurU df hI hY. ies leI mnuwK df afpxf kuJ vI nhIN. jdoN mnuwK ieh smJ lYNdf hY ik Aus df afpxf kuJ vI nhIN hY, swB kuJ vfihgurU df hI hY. qF Aus ivcoN hAumY inkl jFdf hY.

kbIr myrf muJ mih ikCu nhI jo ikCu hY so qyrf ] qyrf quJ kAu sAupqy ikaf lfgY myrf ]203] (1375)

jdoN hAumY inkl igaf qF loB lflc vI inkl jFdf hY. iPr Auh hyrf PyrIaF krky DMn iekwTf nhIN krdf hY, iksy qy jLulm nhIN krdf hY, vMz ky Cwkdf hY, sfiraf nUM brfbrI nfl vyKdf hY, brfbrI df slUk krdf hY, mnuwKqf dI BlfeI leI qwqpr rihMdf hY. ieh rojL df ikhf hoieaf sLbd, Aus nUM afpxy afp gurmuiK bxf idMdF hY. Auh mnuwKqf dy Bly leI hryk kurbfnI leI iqafr rihMdF hY.

qnu mnu kfit kfit sBu arpI ivic agnI afpu jlfeI ]4] (757-12, sUhI, m� 4)

 

"vfihgurU jI kf KLflsf vfihgurU jI kI PLqih" dy dUsry Bfg "vfihgurU jI kI PLqih" df Bfv hY. ik jy kr mnwuK ny jIvn ivc koeI pRfpqI kIqI hY, qF Auh vI Aus dI afpxI nhIN hY blik Auh vI vfihgurU dI hI hY. ies leI jdoN iswK "vfihgurU jI kf KLflsf vfihgurU jI kI PLqih" kihMdf hY, qF Aus dy afpxy aMdroN aqy dUsrf iswK jo ieh sLbd suxdf vI hY aqy kihMdf vI hY, Aus dy aMdroN vI hAumY inkl jFdf hY. jdoN hAumY inkl igaf qF iPr mnuwK swB suwK pRfpq kr lYNdf hY.

afpu svfrih mY imlih mY imilaf suKu hoie ] PrIdf jy qU myrf hoie rhih sBu jgu qyrf hoie ]95] (1382, slok, syK PrId jI)

jdoN sfry afpxy ho jfx qF jIvn ivc suwK aqy KusLhflI af jFdI hY. mn ivc anMd dI avsQf pYdf ho jFdI hY. ies qrHF mnuwKf jIvn df ieh mMqv sihjy hI pUrf ho jFdf hY.

afsf mhlf 5 ] BeI prfpiq mfnuK dyhurIaf ] goibMd imlx kI ieh qyrI brIaf ] avir kfj qyrY ikqY n kfm ] imlu sfDsMgiq Bju kyvl nfm ]1] (12)

PLqih sLbd nUM vrqx df, iek mnoivigafn pRBfv ieh vI hY. ik jdoN mnuwK PLqih sLbd kihMdF hY qF Aus dy mn dy aMdr iek aYsf AuqsLfh pYdf ho jFdf hY ik Auh sPlqf leI pUrI koisLsL krdf hY. mnuwK nUM afpxf mMqv pUrf krn leI sKq imhnq krn dI afdq pY jFdI hY. iesy leI gurU df iswK hmysLf cVHdI klHf ivc rihMdF hY. iehI kfrn hY ik iswK afpxy Drm dI Kfqr vwzI qoN vwzI kurbfnI dy sky. Auh musLkl qoN musLkl kMm, akfl purKu qy Brosf rwKdy hoie, afsfnI nfl kr sky.

gurU ipafrI sfD sMgq jI gurU sfihbF dI clfeIaF geIaF irvfieqF nUM mfmUlI nf smJo. ienHF aMdr bhuq zUMigafeI hY, ieh vzmuwlf KLjLfnf hn. isrP ienHF rsiqaF qy cwlx dI loV hY. sfnUM ieh afpxy afp hI sc KMiz avsQf vwl lY jfxgIaF.

suixaY aMDy pfvih rfhu ] (3)

sfzIaF isrP pMj igafn ieMdrIaF hn. (awKF, kMn, nwk, jLbfn aqy cmVI). asIN ienHF nfl isrP kuJ hwd qwk hI vyK, sux jF smJ skdy hF. Auh vI inrBr krdf hY ik asIN afpxf afp nUM ikMnF ku gurU sfihbF dI isiKaf awgy arpn kIqf hY. ies leI afE sfry jfxy gurU sfihbF dy dwsy rsqy qy cwl ky afpxy jIvn dI mMjLl qwk phwuceIey.

afE asIN awj qoN pRx kreIey ik jdoN vI iek dUsry nUM imleIey qF ies qrHF khIey.

"vfihgurU jI kf KLflsf vfihgurU jI kI PLqih"




.