ਤੁਹਾਡਾ ਆਪਣਾ ਪੰਨਾ (This is your own page)

Comments (939)

Topic: Tuhada Apna

Sort

First < 15 16 17 18 19 > Last

Harcharan Parhar (Calgary, Canada)

ਤੁਸੀਂ 'ਸ਼ਬਦ' ਬਾਰੇ ਅਨੇਕਾਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਲਾਈਨਾਂ ਦੱਸੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਉਕਾਈ ਖਾ ਗਏ ਹੋ।'ਸ਼ਬਦ' ਤੋਂ ਭਾਵ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਰਜ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਨਾ ਹੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਬਾਣੀ ਰੂਪੀ ਗਿਆਨ ਹੀ 'ਸ਼ਬਦ' ਹੈ।ਜਿਸ 'ਸ਼ਬਦ' ਦੀ ਗੱਲ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਾਰੇ ਮਾਤਰ ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਹੀ ਗਈ ਹੈ, ਉਹ 'ਸ਼ਬਦ' ਨਾ ਸਿਰਫ ਅਜੂਨੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਮੁੱਢ ਵੀ ਇਹੋ ਹੈ, ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਸਭ ਕੁਝ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਉਹ ਨਿਰੰਤਰ ਨਾਦ (ਅਨਹਦ ਨਾਦ) ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨੇ 'ਇੱਕ ਉਅੰਕਾਰ' ਕਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਤਰ ਗੂੰਜ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਇਹੀ ਸਾਡੀ ਆਮਤ ਦੀ ਆਵਾਜ ਹੈ।ਇਸੇ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਨਾਮ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਬਾਣੀ ਜਾਂ ਸੱਚੀ ਬਾਣੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਬੋਲ ਜਾਂ ਬਚਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਜਿਸਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਟੁਨਕਾਰ ਨੂੰ ਸੁਣਦੇ ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਹੀ ਅਜਪਾ ਜਾਪ ਜਾਂ ਸਾਸ ਸਾਸ ਸਿਮਰਨਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।

7th April 2017 9:58pm

NARENDRA PAL SINGH SALUJA (raipur cg, India)

ਨਜ਼ਰ ਰਖੋ ਅਪਨੇ ਵਿਚਾਰ ਪਰ ਕਿਂਉਕਿ ਵੇ ਸਬਦ ਬਨਤੇ ਹੈ ।
ਨਜ਼ਰ ਰਖੋ ਅਪਨੇ ਸਬਦ ਪਰ ਕਿਂਉਕਿ ਵੇ ਕਾਰਯ ਬਨਤੇ ਹੈ ।
ਨਜ਼ਰ ਰਖੋ ਅਪਨੇ ਕਾਰਯ ਪਰ ਕਿਂਉਕਿ ਵੇ ਸਵਭਾਵ ਬਨਤੇ ਹੈ ।
ਨਜ਼ਰ ਰਖੋ ਅਪਨੇ ਸਵਭਾਵ ਪਰ ਕਿਂਉਕਿ ਵੇ ਆਦਤ ਬਨਤੇ ਹੈ ।
ਨਜ਼ਰ ਰਖੋ ਅਪਨੇ ਆਦਤ ਪਰ ਕਿਂਉਕਿ ਵੇ ਚਰਿਤ੍ਰ ਬਨਤੇ ਹੈ ।
ਨਜ਼ਰ ਰਖੋ ਅਪਨੇ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਰ ਕਿਂਉਕਿ ਵੇ ਜੀਵਨ ਆਦਰਸ ਬਨਤੇ ਹੈ ।

ਸਬਦੁ ਕਿਆ ਹੈ?
ਘੜੀਐ ਸਬਦੁ ਸਚੀ ਟਕਸਾਲ ॥ {ਪੰਨਾ 8}
ਸਚੁ ਕਰਣੀ ਸਬਦੁ ਹੈ ਸਾਰੁ ॥ {ਪੰਨਾ 114}
ਅਹਿਨਿਸਿ ਬਨੀ ਪ੍ਰੇਮ ਲਿਵ ਲਾਗੀ ਸਬਦੁ ਅਨਾਹਦ ਗਹਿਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥{ਪੰਨਾ 360}

ਹਰ ਵਯਕਤੀ ਕੇ ਅਪਨੇ ਅਪਨੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ( ਵਯਕਤੀਗਤ )ਸਬਦ ਕੇ ਲਿਯੇ ਸਬਦੁ ਲਿਖਾ ਜਾਤਾ ਹੈ
ਹਰ ਵਯਕਤੀ ਕੇ ਅਪਨੇ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕਾ ਆਧਾਰ ੳਸਕਾ ਅਪਨਾ ਅਪਨਾ ਵਯਕਤੀਗਤ ਸਬਦ (ਸਬਦੁ )ਹੈ। ਹਰ ਵਯਕਤੀ ਕੇ ਅਪਨੇ ਅਪਨੇ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕੀ ਬੁਨਿਯਾਦ ੳਸਕਾ ਅਪਨਾ ਅਪਨਾ ਵਯਕਤੀਗਤ ਸਬਦ ( ਸਬਦੁ) ਹੈ। ਸਬਦੁ ਵਯਕਤੀਗਤ ਅਲਗ ਅਲਗ ਗੁਰ ਵਿਚਾਰੋਂ ਕੇ ਪਾਲਨ ਕੇ ਦੁਆਰਾ ਬਨਤਾ ਹੈ ਅਲਗ ਅਲਗ ਵਿਚਾਰੋਂ ਕੋ ਅਲਗ ਅਲਗ ਸਬਦ (ਸਬਦੁ) ਕੇ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਿਆ ਜਾਤਾ ਹੈ ਜਾਨਵਰੋ ਮੇ ਵਿਚਾਰ ਤੋ ਹੋਤੇ ਹੈ ਪਰਤੁਂ ੳਸੇ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨੇ ਕੇ ਲਿਯੇ ਸਬਦ ਨਹੀਂ ਹੋਤੇ ਹੈ। ਸਬਦ ਸਿਰਫ ਮਾਨਵ ਜੋਨਿ ਕੇ ਪਾਸ ਹੈ। ਇਸੀਲਿਯੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀ ਜਗਹ ਸਬਦੁ ਕੋ ਗੁਰੂ ਕਾ ਦਰਜਾ ਦਿਯਾ ਗਯਾ ਹੈ। ਸਬਦੁ ਕੇ ਦੁਆਰਾ ਗੁਰ ਅਲਗ ਅਲਗ ਵਿਚਾਰੋਂ ਕੋ ਅਲਗ ਅਲਗ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨਾ।
ਸ਼ਵਾਲ ਸ਼ਬਦੁ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ?
ਹੁਕਮੁ ਜਿਨਾ ਨੋ ਮਨਾਇਆ ॥ ਤਿਨ ਅੰਤਰਿ ਸਬਦੁ ਵਸਾਇਆ ॥ {ਪੰਨਾ 72}
ਅਪਨੇ ਅਪਨੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਹੁਕਮ ਨੁ ਪਾਲਨ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਪਨੇ ਅਪਨੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਗੁਰ ਸਬਦ( ਵਿਚਾਰ) ਦੀ ਪਰਾਪਤੀ ਅਲਗ ਅਲਗ ਵਯਕਤੀ ਨੂੰ ਹੋਦੀਂ ਹੈ।
ਇਸੀਲਿਯੇ ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਮੇ ਕਹਾ ਹੈ
ਹੁਕਮਿ ਰਜਾਈ ਚਲਣਾ ਨਾਨਕ ਲਿਖਿਆ ਨਾਲਿ ॥੧॥
ਆਚਾਰਾ ਵੀਚਾਰੁ ਸਰੀਰਿ ॥ {ਪੰਨਾ 686}
ਅਲਗ ਅਲਗ ਵੀਚਾਰ(ਵੀਚਾਰੁ ) ਅਲਗ ਅਲਗ ਸਰੀਰ ਵਿਚ(ਸਰੀਰਿ ) ਦਾ ਮੇਲ((combination)
ਆਚਰਨ(ਆਚਾਰਾ )ਹੈ।
ਵੀਚਾਰਿ ਮਾਰੈ ਤਰੈ ਤਾਰੈ ਉਲਟਿ ਜੋਨਿ ਨ ਆਵਏ ॥
ਜੋ ਵਯਕਤੀ ਅਪਨੇ ਅਲਗ ਵਿਚਾਰੋਂ ਕੋ ਮਾਰ ਲੇਤਾ ਹੈ ਔਰ ਵਿਚਾਰ ਸੁਨ ਅਵਸਥਾ ਮੇ ਪਹੁਚ ਜਾਤਾ ਹੈ ਵਹ ਕਭੀ ਜੂਨਾ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆਵਦਾਂ। ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ।
ਸਰਗੁਨ ਨਿਰਗੁਨ ਨਿਰੰਕਾਰ ਸੁੰਨ ਸਮਾਧੀ ਆਪਿ ॥ ਆਪਨ ਕੀਆ ਨਾਨਕਾ ਆਪੇ ਹੀ ਫਿਰਿ ਜਾਪਿ ॥੧॥ {ਪੰਨਾ 290}

Life is a most difficult exam
Many people fail because they try to copy others
Not realizing that everyone has a different question paper

ਹੁਕਮੁ ਜਿਨਾ ਨੋ ਮਨਾਇਆ ॥ ਤਿਨ ਅੰਤਰਿ ਸਬਦੁ ਵਸਾਇਆ ॥ {ਪੰਨਾ 72}

ਜਦੋ ਪ੍ਰਸਨ ਪੇਪਰ ਅਲਗ ਅਲਗ ਹੈ ਤੋ ੳਨਕੇ ੳਤਰ ਭੀ ਅਲਗ ਅਲਗ ਹੀ ਹੋਨਗੇ।ਇਸ ਨੁ ਹੀ ਵਿਆਪਕ ਤੇ ਵਯਕਤੀਗਤ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਮਨੁਖ ਦਾ ਅਪਨਾ ਅਪਨਾ ਵਖਰਾ ਵਖਰਾ ਪ੍ਰਸਨ ਪੇਪਰ ਹੁਕਮੁ ਹੈ ਤੇ ਅਪਨਾ ਅਪਨਾ ਵਖਰਾ ਵਖਰਾ ੳਤਰ ਭੀ ਹੋਵੇਗਾ।ਜੋ ਕੀ ਅਪਨਾ ਅਪਨਾ ਅਲਗ ਅਲਗ ਸਬਦ (ਸਬਦੁ) ਹੈ।
ਜਦ ਅਲਗ ਅਲਗ ਵਯਕਤੀ ਨੇ ਅਪਨੇ ਅਪਨੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਸਬਦ (ਸਬਦੁ) (ਵਿਚਾਰ)ਕੋ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਿਯਾ ਤੋ ੳਨਕੀ ਮੁਕਤੀ ਹੋ ਜਾਤੀ ਹੈ ਇਸੀਲਿਯੇ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਗਯਾ ਹੈ
ਏਕੁ ਸਬਦੁ ਮੇਰੈ ਪ੍ਰਾਨਿ ਬਸਤੁ ਹੈ ਬਾਹੁੜਿ ਜਨਮਿ ਨ ਆਵਾ ॥੧॥{ਪੰਨਾ 795}
ਏਕੁ ਸਬਦੁ ਤੂੰ ਚੀਨਹਿ ਨਾਹੀ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਜੂਨੀ ਆਵਹਿਗਾ ॥੪॥ {ਪੰਨਾ 434}
ਅਪਨੇ ਅਪਨੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ( ਵਯਕਤੀਗਤ) ਸਬਦ ਕੋ ਸਬਦੁ ਲਿਖਾ ਜਾਤਾ ਹੈ।

24th April 2017 1:47am

NARENDRA PAL SINGH SALUJA (raipur cg, India)

ਸਬਦਿ ਮਤਲਬ ਅਪਨੇ ਅਪਨੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਸਬਦ(ਸਬਦੁ) ਵਿਚ

24th April 2017 2:03am

NARENDRA PAL SINGH SALUJA (raipur cg, India)

ਅਜੂਨੀ ਸਬਦ ਦੇ ਅੱਰਥ ਨੂੰ ਮੁਲ ਮੰਤ੍ਰ ਵਿਚ ਰਖਣ ਤੇ
ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ਸਬਦੁ ਕੇ ਦੁਆਰਾ(ਅਜੂਨੀ ) ਅਪਨੇ ਆਪ (automatic) (ਸੈਭੰ ) ਗੁਰ ਬਤਾਯੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹੈ ਅਪਨੀ ਅਪਨੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕੇ(ਪ੍ਰਸਾਦਿ )

8th August 2017 8:46am

NARENDRA PAL SINGH SALUJA (raipur cg, India)

ਔਕੜ ਸਿਹਾਰੀ ਤੇ ਅੰਤ ਮੁਕਤਾ ਵਾਲੇ ਸਬਦ ਦੇ ਅਰਥ
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰਂਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਸਾਨੁ ਦੋ ਤਰਹ ਨਾਲ ੳਪਦੇਸ ਦੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇਂ ਹਨ।ਪਹਲਾ ਸਬਨਾ ਵਾਸਤੇ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ੳਪਦੇਸ ਦੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਸਭਨਾ ਨੇ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਪਾਲਨ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਜਿਸਦੇ ਵਾਸਤੇ ਸਬਦ ਦਾ ਅਖੀਰਲਾ ਅਖਰ ਅੰਤ ਮੁਕਤਾ ਹੈ (common)। ਦੁਸਰਾ ਹਰ ਵਯਕਤੀ ਵਾਸਤੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਵਯਕਤੀਗਤ ੳਪਦੇਸ ਦੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਸਦਾ ਪਾਲਨ ਸਭਨਾ ਨੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਹੁਨ ਸਾਨੁ ਐ ਸਮਝਨਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਅਲਗ ਅਲਗ ੳਪਦੇਸ ਦੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ੳਸਨੁ ਭਾਸਾ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਗਿਯਾ ਹੈ?
ਸਬਦ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਅਖਰ ਨੁ ( ੁ ) ਦੀ ਮਤ੍ਰਾ ਲਗਾ ਕੇ ਸਬਦ ਨੂ ਵਯਕਤੀਗਤ ਬਨਾ ਦਿਤਾ ਜਾਦਾਂ ਹੈ ਜੋ ਕੀ ਹਰ ਵਯਕਤੀ ਵਾਸਤੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਹੋਂਦਾਂ ਹੈ।
ਹਰ ( ੁ ) ਔਕੜ ਵਾਲੇ ਵਯਕਤੀਗਤ ਸਬਦ ਦਾ ਵਯਕਤੀਗਤ ਤੌਰ ਤੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਪਾਲਨ ਕਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ੳਸ ਸਮਯ ਸਬਦ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਅਖਰ ਨੂ ( ਿ) ਦੀ ਮਾਤ੍ਰਾ ਲਗਾਯੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਹਰ ਵਯਕਤੀ ਜਦ ਅਪਨੇ ਲਿਯੇ ਪ੍ਰਯੁਕਤ ਔਕੜ ਵਾਲੇ ਸਬਦ ਦਾ ਵਯਕਤੀਗਤ ਤੌਰ ਤੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਪਾਲਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ੳਸਦੇ ਵਾਸਤੇ ਹਰਿ ਹਰਿ ਸਬਦ ਪ੍ਰਯੋਗ ਹੋਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਹਰ ਵਯਕਤੀ ਵਾਸਤੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਹੋਂਦਾ ਹੈ।

3rd March 2017 9:45pm

Gurmit Singh Barsal (San jose, US)

ਸ਼ਬਦ ਵਿਚਾਰ ਬਨਾਮ ਧੂਤਾਗਿਰੀ !!

ਜਿਸਦੇ ਕੋਲ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
ਬੰਦਾ ਪਾਏਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।।

ਓਹ ਕਾਹਦਾ ਸੱਚ ਦਾ ਪਰਚਾਰਕ,
ਹੋਇਆ ਜੋ ਖੁਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।।

ਗਿਆਨ ਉੱਤੇ ਹੱਥ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲਾ,
ਹੁੰਦਾ ਕੋਈ ਸਿਰਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।।

ਵਾਹ ਗੁਰੂ ਵਿਸਮਾਦੀ ਅੱਖਰ,
ਧੂਤਕੜਾ ਹਥਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।।

ਦੂਜੇ ਦੀ ਲਾਹ ਹੱਸਣ ਵਾਲੀ,
ਗੁਰ ਬਖਸ਼ੀ ਦਸਤਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।।

ਪੜ੍ਹੇ ਚਰਿੱਤਰ, ਕਰੇ ਚਲਿੱਤਰ,
ਉਸ ਵਰਗਾ ਬਦਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।।

ਧੂਤੇ, ਬਿੱਜੂ, ਬੂਝੜ ਵਰਗੀ,
ਸਮਝੋ ਤਾਂ ਫਿਟਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।।

ਧਰਮ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਧਾਰਨ ਹੁੰਦਾ,
ਵਰਗਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।।

ਸਿੱਖੀ ਜੀਵਨ-ਜਾਚ ਹੈ ਹੁੰਦੀ,
ਬਾਹਰ ਦਾ ਸੰਗਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।।

ਸ਼ਬਦ ਵਿਚਾਰਨ ਧਾਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨ,
ਗੁਰਮਤਿ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ।।

ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ‘ਬਰਸਾਲ’ (ਕੈਲੇਫੋਰਨੀਆਂ)

2nd March 2017 3:20pm

Makhan Singh Purewal (Quesnel, Canada)

‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ/ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ

ਕੁੱਝ ਨਿੱਜੀ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਐਤਵਾਰ 5 ਮਾਰਚ 2017 ਨੂੰ ‘ਸਿੱਖ ਮਾਰਗ’ ਅੱਪਡੇਟ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇਗਾ। ਸ: ਹਰਲਾਜ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰਪੁਰ ਦਾ ਲੇਖ ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਾਲੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਪੰਨੇ ਤੇ 5 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਛਪਣਾ ਸੀ ਪਰ ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਉਸ ਦਿਨ ਨਹੀਂ ਛਪ ਸਕੇਗਾ ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਹੀ ਤੁਹਾਡੇ ਇਸ ਅਪਾਣੇ ਪੰਨੇ ਤੇ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਾਲੇ ਲੇਖ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰੀ ਇੱਥੇ ਛਪ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਮੇਰਾ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਲੇਖ ਵੀ ਸਾਲ ਕੁ ਪਹਿਲਾਂ, ‘ਜੇ ਰੱਬ ਇੱਕ ਹੈ ਤਾਂ’ ਛਪ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਹਰਲਾਜ ਸਿੰਘ ਦਾ ਇਹ ਲੇਖ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਈ ਪਾਠਕਾਂ ਨੇ ਪੜ੍ਹ ਲਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਜੇ ਕਰ ਕਿਸੇ ਪਾਠਕ ਨੇ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਵੀ ਇੱਥੇ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ-ਸੰਪਾਦਕ।

ਸੱਚ ਦੇ ਆਸ਼ਕਾਂ, ਰਹਿਬਰਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਧਰਮ ਜਾਂ ਕੌਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।

ਗੁਰੂਆਂ/ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਗੁਰਬਾਣੀ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਫਿਰਕੇ ਜਾਂ ਕੌਮ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਇਸ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੇ ਹੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਤਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਵਸਦੇ ਹਨ, ਜਿੰਨਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੇ ਆਮ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਖਾਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੋ ਤਰਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਸ਼ੈਤਾਨ ਜੋ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਰਸਤੇ ਪਾ ਕੇ ਉਹਨਾ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਜੁਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਇੰਨਸਾਨ ਜੋ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਜੁਰਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਾ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਕੇ ਸਹੀ ਰਸਤਾ ਵਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਸ਼ੈਤਾਨਾ ਨੂੰ ਅੰਨੇ, ਲੁਟੇਰੇ ਤੇ ਜਾਲਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉੱਥੇ ਦੂਜੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਇੰਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੂਰਮੇ, ਗੁਰੂ/ਭਗਤ ਤੇ ਰਹਿਬਰ ਜਿਹੇ ਸਤਿਕਾਰਤ ਸਬਦਾਂ ਨਾਲ ਪੁਕਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਦੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ ਹੈ ਉਸ ਸਮੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੀ ਦੋਹਾਂ ਤਰਾਂ ਦੇ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਮੰਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਜਾਲਮ ਸ਼ੈਤਾਨਾਂ ਦਾ ਘਾਟਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਉੱਥੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਸੱਚ ਲਈ ਆਪਾ ਵਾਰਨ ਵਾਲੇ ਦਿਆਲੂ ਇੰਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਵੀ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਯਾਦ ਵੀ ਬੁਰਾਈ ਲਈ ਸ਼ੈਤਾਨਾਂ ਤੇ ਭਲਾਈ ਲਈ ਇੰਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਿਤੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਚਲਦੀ ਹੁੰਦੀ। ਪਰ ਸ਼ੈਤਾਨ ਤੇ ਇੰਨਸਾਨ ਦੀ ਲੜਾਈ ਹੁੰਦੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਾਸਤੇ ਹੀ ਹੈ। ਸ਼ੈਤਾਨ ਆਪਣੇ ਭਲੇ (ਨਿੱਜ) ਲਈ ਲੜਦਾ ਹੈ, ਇੰਨਸਾਨ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਆਪਾ (ਨਿੱਜ) ਨੂੰ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ੈਤਾਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿਟਕਾਰਾਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਉਹਨਾ ਦਾ ਵਾਰਸ ਜਾਂ ਪੈਰੋਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਹਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੁੰਦਾ, ਉੱਥੇ ਇੰਨਸਾਨਾਂ (ਸੂਰਮੇ, ਗੁਰੂਆਂ, ਭਗਤਾਂ) ਦੀ ਉਸਤਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾ ਦੇ ਵਾਰਸ ਤੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਕਹਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਭੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਅਫਸੋਸ ਕਿ ਇਹ ਭੀੜ ਹੀ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਨਿੱਜ ਤੋਂ ਉਪਰ ਉਠੇ ਇੰਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜ ਲਈ ਵਰਤਣਾ ਸੁਰੂ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਫਿਰਕੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਸੁਆਰਥੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੋਕ ਸਮੁੱਚੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਭਲੇ ਹਿੱਤ ਆਪਾ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਕੇ ਏਕਤਾ ਦਾ ਪਾਠ ਪੜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਇੰਨਸਾਨਾਂ (ਰਹਿਬਰਾਂ) ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕੌਮੀ ਆਗੂ ਥਾਪ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਹੀ ਵੱਖਰੀ ਕੌਮ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੰਡੀ ਪਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਵਾਰੇ ਤਾਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਹਾਂ ਇੰਨਾ ਕੁ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਿਮ, ਇਸਾਈ ਤੇ ਸਿੱਖ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਅ ਤੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵਾਰੇ ਜਿੰਨੀ ਕੁ ਮੈਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ ਮੈ ਉਸ ਦੇ ਅਧਾਰਤ ਹੀ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਜਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਲੱਗਣ ਜਾਂ ਸਹੀ ਹੋਣ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੇਰੀ ਨਿੱਜ ਮੱਤ ਹੀ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਮੱਤ ਅਨੁਸਾਰ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਸ਼ੈਤਾਨ ਜਾਲਮਾਂ ਤੇ ਇੰਨਸਾਨ ਰਹਿਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਬੇਇੰਨਸਾਫੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇੰਨਸਾਨ ਰਹਿਬਰਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਕੀਤੀਆਂ ਵੀ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਕੌਮੀ ਆਗੂ ਜਾਂ ਗੁਰੂ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਜੁਰਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਾ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਕੇ ਸਹੀ ਰਸਤਾ ਵਿਖਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਰਹਿਬਰਾਂ ਦੀ ਮੱਤ ਸਦਾ ਇੱਕ ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਰਹੇਗੀ ਵੀ। ਉਹ ਚਾਹੇ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼, ਧਰਮ ਜਾਂ ਜਾਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਹੋਣ ਪਰ ਉਹ ਸਦਾ ਦੇਸ਼, ਧਰਮ ਜਾਂ ਜਾਤ ਤੋਂ ਉਪਰ ਉਠ ਕੇ ਸਮੁੱਚੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਹੀ ਸਹੀ ਤੇ ਸਰਬਸਾਂਝਾ ਰਸਤਾ ਵਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਦੇ ਲਈ ਮੈਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹਾਂਗਾ। ਗੁਰੂਆਂ/ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇਸ ਧਰਮ ਜਾਂ ਜਾਤ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ ਨਾਂ ਮਿੱਤਰ। ਇਹ ਸੱਚ ਤਾਂ ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਮਜਲੂਮਾਂ ਅਤੇ ਕਿਰਤੀਆਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਲੁਟੇਰੇ ਜਰਵਾਣਿਆਂ ਮਲਕ ਭਾਗੋਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਆਂ ਜੁਰਮ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸ਼ੈਤਾਨ ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਜੰਗਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਉੱਥੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਬਚਨਾ ਉਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੰਨਸ਼ਾਨ ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਮਾਨ ਉਹਨਾ ਦੇ ਹਮਦਰਦ ਵੀ ਸਨ। ਮਜਲੂਮ ਤੇ ਜਰਵਾਣਾ ਚਾਹੇ ਇੱਕੋ ਦੇਸ਼ ਧਰਮ ਜਾਤ ਦੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਹੋਣ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਉਹਨਾ ਦਾ ਕੋਈ ਵਾਸਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਤਾਂ ਸਮੁੱਚੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਿਤਾ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਭੈਣ ਭਰਾ ਸਮਝਦੇ ਹਨ, ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਸਭਨਾ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਪਰ ਅਫਸੋਸ ਕਿ

ਏਕੁ ਪਿਤਾ ਏਕਸ ਕੇ ਹਮ ਬਾਰਿਕ (ਪੰਨਾ ਨੰ: 611) ਦੇ ਸਬਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਏਕਤਾ ਦਾ ਪਾਠ ਪੜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਰਹਿਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਹੀ ਅਸੀਂ ਵੱਖਰੇ ਧਰਮ ਖੜੇ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਇੱਕ ਵਿਚਾਧਾਰਾ ਦੇ ਰਹਿਬਰਾਂ ਜਿੰਨਾ ਦੀ ਸਰਬਸਾਂਝੀ ਵਿਚਾਰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅੰਦਰ ਇੱਕੋ ਥਾਂ ਦਰਜ ਹੈ ਦੀ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਅਨੇਕਤਾ ਵਿੱਚ ਵੰਡਦਿਆਂ ਉਹਨਾ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਉਪਰ ਹੀ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਮੰਦਰ ਉਸਾਰ ਕੇ ਫਿਰਕਿਆਂ ਦੀ ਵੰਡਾਂ ਪੱਕੀਆਂ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਕਾ ਸਾਹਿਬੁ ਏਕ॥ (ਪੰਨਾ ਨੰ: 1158) ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਅੰਨਾ ਤੁਰਕੂ ਕਾਣਾ॥ ਦੁਹਾਂ ਤੇ ਗਿਆਨੀ ਸਿਆਣਾ॥ ਹਿੰਦੂ ਪੂਜੈ ਦੇਹੁਰਾ ਮੁਸਲਮਾਣੁ ਮਸੀਤਿ॥ ਨਾਮੇ ਸੋਈ ਸੇਵਿਆ ਜਹ ਦੇਹੁਰਾ ਨਾ ਮਸੀਤਿ॥ (ਪੰਨਾ ਨੰ: 875) ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਰਹਿਬਰਾਂ ਦੀ ਹੀ ਦੇਹੁਰੇ/ਮੰਦਰ, ਮਸੀਤਾਂ ਵਾਂਗ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਕਿਵੇਂ ਜਾਇਜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਕਹਾ ਤੇ ਆਏ ਕਿਨਿ ਏਹ ਰਾਹ ਚਲਾਈ॥ (ਪੰਨਾ ਨੰ: 477) ਦੇ ਸਬਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਿਮਾਂ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਫਿਰਕਿਆਂ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਗੁਰੂਆਂ/ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਹੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤੀਜਾ ਫਿਰਕਾ (ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ) ਖੜਾ ਕਰ ਦੇਣਾ ਸੋਭਾ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ। ਕੀ ਜੇਕਰ ਇਹ ਰਹਿਬਰ ਸਰੀਰ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਚਿ ਵਿੱਚਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਇਹ ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਕਾ ਸਾਹਿਬੁ ਏਕ॥ ਦੀ ਥਾਂ ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਸਿੱਖ ਕਾ ਸਾਹਿਬੁ ਏਕ॥ ਜਾਂ ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਕਹਾ ਤੇ ਆਏ ਕਿਨਿ ਏਹ ਰਾਹ ਚਲਾਈ॥ ਦੀ ਥਾਂ ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਸਿੱਖ ਕਹਾ ਤੇ ਆਏ ਕਿਨਿ ਏਹ ਰਾਹ ਚਲਾਈ॥ ਨਾ ਕਹਿੰਦੇ? ਕਿਉਂਕਿ ਮਹਾਂਪੁਰਖਾਂ ਦੀ ਕਹੀ ਗੱਲ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ ਫਿਰਕੇ ਲਈ ਹੋਣ ਦੀ ਥਾਂ ਸਮੁੱਚੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਰਵਾਕ ਹੈ -: ਪਰਥਾਇ ਸਾਖੀ ਮਹਾ ਪੁਰਖ ਬੋਲਦੇ ਸਾਝੀ ਸਗਲ ਜਹਾਨੈ॥ (ਪੰਨਾ ਨੰ: 647) ਫਿਰ ਅਜਿਹੇ ਮਹਾਂ ਪੁਰਖਾਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ (ਸਬਦਾਂ) ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਫਿਰਕੇ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਮਲਕੀਅਤ ਬਣਾ ਲੈਣਾ ਸਾਇਦ ਠੀਕ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਮੰਨਣ ਵਾਲਿਆਂ (ਅਸੀਂ/ਸਿੱਖਾਂ) ਨੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਗੱਲ ਮੰਨ ਕੇ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ ਦੀ ਥਾਂ ਵੱਖਰੀ ਕੌਮ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਫਿਰਕੇ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਕਰਨ ਤੇ ਹੀ ਜੋਰ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਨੁੱਖਤਾ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਧੜਿਆਂ ਦੇ ਭੇੜ ਵਿੱਚ ਪਿਸ ਰਹੀ ਸੀ ਤਾਂ ਹੀ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ -:

ਭੈਰਉ ਮਹਲਾ 5॥ ਵਰਤ ਨ ਰਹਉ ਨ ਮਹ ਰਮਦਾਨਾ॥ ਤਿਸੁ ਸੇਵੀ ਜੋ ਰਖੈ ਨਿਦਾਨਾ॥ 1॥ ਏਕੁ ਗੁਸਾਈ ਅਲਹੁ ਮੇਰਾ॥ ਹਿੰਦੂ ਤੁਰਕ ਦੁਹਾਂ ਨੇਬੇਰਾ॥ 1॥ ਰਹਾਉ॥ ਹਜ ਕਾਬੈ ਜਾਉ ਨ ਤੀਰਥ ਪੂਜਾ॥ ਏਕੋ ਸੇਵੀ ਅਵਰੁ ਨ ਦੂਜਾ॥ 2॥ ਪੂਜਾ ਕਰਉ ਨ ਨਿਵਾਜ ਗੁਜਾਰਉ॥ ਏਕ ਨਿਰੰਕਾਰ ਲੇ ਰਿਦੈ ਨਮਸਕਾਰਉ॥ 3॥ ਨਾ ਹਮ ਹਿੰਦੂ ਨ ਮੁਸਲਮਾਨ॥ ਅਲਹ ਰਾਮ ਕੇ ਪਿੰਡੁ ਪਰਾਨ॥ 4॥ ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਇਹੁ ਕੀਆ ਵਖਾਨਾ॥ ਗੁਰ ਪੀਰ ਮਿਲਿ ਖੁਦਿ ਖਸਮੁ ਪਛਾਨਾ॥ 5॥ 3॥ (ਪੰਨਾ ਨੰ: 1136)।

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇ ਦੇ ਪਰਚਲਿਤ ਦੋਹਾਂ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਕਰਮ ਕਾਂਢਾਂ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਉਹ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਕਰਮ ਕਾਂਢਾਂ ਵਾਲਾ ਧਰਮ ਕਿਵੇਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ? ਉਹਨਾ ਦਾ ਮਕਸਦ ਤਾਂ ਇੰਨਸਾਨੀਅਤ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਦੇਣਾ ਸੀ ਨਾ ਕਿ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਧਰਮ (ਫਿਰਕਾ) ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹਨਾ ਧਰਮਾਂ ਤੇ ਫਿਰਕਿਆਂ ਨੇ ਸਦਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਾ। ਇਸੇ ਲਈ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ -:॥ ਜੋ ਉਪਜੈ ਸੋ ਸਗਲ ਬਿਨਾਸੈ ਰਹਨੁ ਨ ਕੋਊ ਪਾਵੈ॥ 1॥ (ਪੰਨਾ ਨੰ: 1231) ਭਾਵ ਕਿ ਜੋ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਹ ਕਦੇ ਨਾ ਕਦੇ ਖਤਮ ਵੀ ਜਰੂਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਫਿਰ ਅਜਿਹੇ ਮਹਾਂ ਪੁਰਖ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਗੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਤਾਂ ਸੱਚ ਦੇ ਹਾਮੀ ਸਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਰਵਾਕ ਹੈ -: ਸਚੁ ਪੁਰਾਣਾ ਹੋਵੈ ਨਾਹੀ ਸੀਤਾ ਕਦੇ ਨ ਪਾਟੈ॥ (ਪੰਨਾ ਨੰ: 956) ਅਤੇ -: ਸਚੁ ਪੁਰਾਣਾ ਨਾ ਥੀਐ ਨਾਮੁ ਨ ਮੈਲਾ ਹੋਇ॥ (ਪੰਨਾ ਨੰ: 1248) ਉਹ ਸੱਚ ਦੇ ਹੀ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਸਨ ਉਹਨਾ ਨੇ ਤਾਂ ਸੱਚ ਤੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ, ਪ੍ਰੀਵਾਰ ਅਤੇ ਘਰ ਘਾਟ ਨੂੰ ਵੀ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸੱਚ ਨੇ ਹੀ ਸਦਾ ਰਹਿਣਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦੈ ਇਹ ਉਹੀ ਸੱਚ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਗੁਰ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਮੁੱਢ ਵਿੱਚ -: ਆਦਿ ਸਚੁ ਜੁਗਾਦਿ ਸਚੁ॥ ਹੈ ਭੀ ਸਚੁ ਨਾਨਕ ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ॥ 1॥ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਜੇ ਇਹ ਮੰਨ ਲਈਏ ਕਿ ਸੱਚ ਸਿਰਫ ਗੁਰ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਹੀ ਪਰਗਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਨਾਲ ਹੀ ਬੇਇੰਨਸਾਫੀ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨਾਲ ਵੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਤਾਂ ਖੁਦ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ -: ਆਦਿ ਸਚੁ ਜੁਗਾਦਿ ਸਚੁ॥ ਹੈ ਭੀ ਸਚੁ ਨਾਨਕ ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ॥ 1॥

ਸੱਚ ਹਰ ਸਮੇ ਇੱਕ ਹੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਬੂਤ ਵੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਿੰਨਾ ਮਹਾਂ ਪੁਰਖਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ ਉਹਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈ ਭਗਤ ਸਾਹਿਬਾਨ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਤੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਏ ਹਨ ਪਰ ਵਿਚਾਰ ਸੱਭ ਦੀ ਇੱਕੋ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਜੋ ਸੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਉਹ ਭਗਤ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਨੇ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਹਿ ਰੱਖਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚ ਇੱਕ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਉਹ ਚਾਹੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਹਜਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਬੋਲਿਆ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਪੰਜ ਸੌ ਸਾਲ। ਹਾਂ ਸਮੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਸਾ ਦਾ ਫਰਕ ਜਰੂਰ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸੱਚ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦਾ ਸੱਚ ਸੱਚ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਭਗਤ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸੱਚ ਜਰੂਰ ਬੋਲਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਉਹਨਾ ਦਾ ਨਾਮ ਪਤਾ, ਧਰਮ ਜਾਂ ਫਿਰਕੇ ਦਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਭਗਤ ਸਾਹਿਬਾਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਜਿਸ ਸਮੇ ਦੀਆਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਲਿਖਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸੱਚ ਸੀ, ਤੇ ਹੈ ਵੀ ਅਤੇ ਸਦਾ ਰਹੇਗਾ ਵੀ ਪਰ ਸੱਚ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਵੰਡੀਆਂ ਪਾ ਕੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਧਰਮਾਂ ਜਾਂ ਫਿਰਕਿਆਂ ਨੇ ਸਦਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਾ। ਕੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੀ ਪੈਰੋਕਾਰ ਕਹਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਹੋਰ ਪਹਿਲੀਆਂ ਕੌਮਾਂ (ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ, ਇਸਾਈਆਂ) ਨਾਲੋਂ ਸੱਚ ਮੁੱਚ ਹੀ ਵੱਖਰੀ ਹੈ? ਨਹੀਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਇੱਥੇ ਮੇਰਾ ਇਹ ਕਹਿਣ ਦਾ ਮੱਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂਆਂ/ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵੱਖਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਤਾਂ ਸੌ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਤੇ ਰਹੇਗੀ ਵੀ ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰਬਾਣੀ ਤਾਂ ਸੱਚ ਹੈ, ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ (ਅਜੋਕੇ ਸਿੱਖ) ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕੌਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੇ ਤੇ ਉਤਮ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਗੱਲ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਵੱਖਰਿਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਵੱਖਰਾਪਣ ਵੀ ਰੋਲ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਭਾਵ ਕੇ ਜਿਸ ਸੱਚ ਕਾਰਨ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵੱਖਰੀ ਸੀ ਅਸੀਂ ਉਸ ਸੱਚ ਦੀ ਥਾਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਏ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹਿੰਦੂ ਵੀਰ ਆਪਣੇ ਬੇਦਾਂ ਸਿਮਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਮ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਉਹ ਆਪਣੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ, ਜਨਮ ਸੰਸਕਾਰ, ਵਿਆਹ ਸੰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਅੰਤਮ (ਮ੍ਰਿਤਕ) ਸੰਸਕਾਰ, ਮੰਤ੍ਰਾਂ ਦੇ ਜਾਪ, ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮ ਪਾਠ ਪੂਜਾ, ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਭੋਗ, ਚੁੰਨੀਆਂ ਚੜਾਉਣੀਆਂ, ਮਾਲਾ ਫੇਰਨੀਆਂ, ਆਰਤੀਆਂ, ਦਾਨ ਇਸਨਾਨ, ਤਿਲਕ, ਜੰਜੂ ਆਦਿ ਧਾਰਮਿਕ ਕਰਮ ਕਾਂਢ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਵੀਰ ਪਵਿੱਤਰ ਕੁਰਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਪੰਜ ਸਮੇ ਪੰਜ ਨਿਮਾਂਜਾਂ ਦਾ ਪਾਠ, ਮੱਕੇ ਦਾ ਹੱਜ, ਬੱਕਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਲੀਆਂ, ਚਾਦਰਾਂ ਚੜਾਉਣੀਆਂ, ਸੁੰਨਤ, ਨਿਕਾਹ, ਅੰਤਮ (ਮੁਰਦੇ ਨੂੰ ਦਫਨਾਉਣ ਦਾ) ਸੰਸਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਵੀਰ ਵੀ ਇਹਨਾ ਦੋਹਾਂ ਕੌਮਾਂ ਵਾਂਗ ਤੀਜੀ ਧਿਰ (ਵੱਖਰੀ ਕੌਮ ਵਜੋਂ) ਦਾਨ ਪੁੰਨ, ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ, ਜਨਮ, ਵਿਆਹ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ, ਮ੍ਰਿਤਕ ਸੰਸਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪੰਜ ਰਹਿਤਾਂ, ਪੰਜ ਕੁਰਹਿਤਾਂ, ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮ ਪਾਠ ਪੂਜਾ, ਪੰਜ ਬਾਣੀਆਂ ਦਾ ਪਾਠ, ਆਰਤੀਆਂ ਕਰਨੀਆਂ, ਭੋਗ ਲਵਾਉਣੇ, ਰੁਮਾਲੇ ਚੜਾਉਣੇ, ਬੱਕਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਲੀਆਂ ਦੇਣੀਆਂ ਆਦਿ ਧਾਰਮਿਕ ਕਰਮ ਕਾਂਢ (ਕਹਿਣ ਨੂੰ) ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਬੇਸੱਕ ਗੁਰਬਾਣੀ ਇਹਨਾ ਸਾਰੇ ਕਰਮ ਕਾਂਢਾਂ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਅਸੀਂ ਵੱਖਰੀ ਕੌਮ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।

ਜਿਹੜੀ ਜੀਵਨ ਜਾਂਚ (ਸੱਚ) ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਮਹਾਂ ਪੁਰਖਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਉਸ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਭੋਰਾ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਲਈ।

ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਇੰਨਸਾਨੀਅਤ, ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੂੰ ਇੰਨਸਾਨਾ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀ ਕੌਮ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੰਡੀ ਪਾਉਣ ਲਈ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਹੈ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਸੱਭ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਹਿੰਦੂ ਸੱਭ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸਾਈ ਸੱਭ ਨੂੰ ਇਸਾਈ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਸੀਂ ਸੱਭ ਨੂੰ ਉਹਨਾ ਤਿੰਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਕੌਮ ਦਾ ਸਿੱਖ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਵੱਖਰੇ ਕਿਵੇਂ ਹੋਏ? ਬੱਸ ਇੰਨੇ ਕੁ ਹੀ ਵੱਖਰੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾ ਤਿੰਨਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਤੇ ਇਸਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਹੀਂ, ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਚੌਥੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੇ ਹਾਂ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਧਰਮਾਂ ਵਾਂਗ ਆਪਣੇ ਚੌਥੇ ਧਰਮ (ਸਿੱਖ ਧਰਮ) ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਖਰੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕਰਮ ਕਾਂਢ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਸਾਡਾ ਧਾਰਮਿਕ ਕਰਮ ਕਾਂਢ ਦਾ ਅਸਥਾਨ ਵੀ ਉਹਨਾ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ, ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਮੰਦਰ ਹਨ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮਸੀਤਾਂ ਹਨ, ਇਸਾਈਆਂ ਦੇ ਗਿਰਜੇ ਹਨ, ਸਾਡੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਕੌਮ ਹਾਂ। ਗੁਰੂਆਂ/ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਗੁਰਬਾਣੀ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਫਿਰਕੇ ਜਾਂ ਕੌਮ ਲਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਇਸ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੇ ਹੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੁਰੂਆਂ ਭਗਤਾਂ ਜਾਂ ਗੁਰੂਆਂ ਭਗਤਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਏ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ, ਪੀਰ ਪੈਗੰਬਰਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਸਰਬ ਸਾਂਝੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹਨਾ ਦੇ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇਸ ਫਿਰਕੇ ਲਈ ਰਾਖਵੀਂ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਸ ਦੇ ਮਾਲਿਕ ਬਣ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਦੀ ਥਾਂ ਉਸ ਦੀ ਪਾਠ ਪੂਜਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਮਰਯਾਦਾ ਘੜ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਵੱਖਰੀ ਮਰਯਾਦਾ ਉਸ ਕੌਮ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਸ ਕੌਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਉਸ ਰਹਿਬਰ ਦੀ ਬਾਣੀ ਸਿੱਖਣ ਜਾਂ ਮੰਨਣ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਆਪੂੰ ਘੜੀ ਮਰਯਾਦਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਲਾਜਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੇ ਵੀ ਇਸੇ ਰਾਹ ਤੇ ਚਲਦਿਆਂ ਇੱਕ ਦੀ ਥਾਂ ਅਣਗਿਣਤ ਰਹਿਤ ਮਰਯਾਦਾਂ ਘੜ ਲਈਆਂ ਹਨ। ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਏਕਤਾ ਦਾ ਪਾਠ ਪੜਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਅਸੀਂ (ਸਿੱਖਾਂ) ਨੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਜੀਵਨ ਤਾਂ ਕੀ ਜਿਉਣਾ ਸੀ, ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਆਪੂੰ ਘੜੀ ਮਰਯਾਦਾ ਵੀ ਇੱਕ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕੇ, ਜਿੰਨੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਜਾਂ ਡੇਰੇ ਉਨੀਆਂ ਹੀ ਮਰਯਾਦਾਂ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਕੌਮ ਹਾਂ, ਜਦ ਕਿ ਕਹਿਣਾ ਇਹ ਚਾਂਹੀਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਹਾਂ। ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਵੱਖਰੀ ਕੌਮ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਾਲੇ ਕੁੱਝ ਹੀ ਸਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਵੇਖ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਰਹਿਬਰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਜੋ ਮਾੜੇ ਲੱਗਦੇ ਸਨ ਹੁਣ ਚੰਗੇ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਗਏ ਹਨ। ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਘਟੀਆ ਆਚਰਣ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਹਨ ਪਰ ਉਦਾਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਗੁਲੇਲ ਨਾਲ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਘੜੇ ਭੰਨ ਦਿੰਦੇ ਸਨ, ਤਲਾਬ ਵਿੱਚ ਨਹਾ ਰਹੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਨੰਗਿਆਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣ ਕੇ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਅਜਿਹਾ ਬੰਦਾ ਵੀ ਭਗਵਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਭਗਵਾਨ ਤਾਂ ਕੀ ਇਹ ਤਾਂ ਆਮ ਬੰਦਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਗਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ਰੇਆਮ ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਛੇੜਦਾ ਸੀ ਇਹ ਤਾਂ ਬਲਾਤਕਾਰੀ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਦੇ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋਏ ਹਨ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਅੱਖਾਂ ਖੁਲ ਗਈਆਂ, ਜਿੰਨਾ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਨਫਰਤ ਦੀ ਨਜਰ ਨਾਲ ਵੇਖਦਾ ਸੀ ਉਹਨਾ ਦਾ ਤਰਸ ਤੇ ਪਿਆਰ ਆਉਣ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮਨਾ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਇਤਹਾਸ (ਮਿਥਿਹਾਸ) ਲੱਖਾਂ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਤੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਦੇ ਕਬਜੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਇਸ ਨਾਲ ਕਿੰਨੀਆਂ ਬੇਇੰਸਾਫੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਜਦੋਂ ਕੁੱਝ ਕੁ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਏ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਾਲ ਕਿੰਨੀਆਂ ਗੱਪ ਕਹਾਣੀਆਂ, "ਕਹਾਣੀਆਂ ਵੀ ਉਹ ਜੋ ਉਹਨਾ ਦੀ ਸੋਚ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਨ’ ਜੋੜ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਲੱਖਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਆਏ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨਾਲ ਕੀ ਵਾਪਰਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਹਿਬਰ ਦੇ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਚਲੇ ਜਾਣ ਬਾਅਦ ਕੁੱਝ ਹੀ ਸਮੇ ਮਗਰੋਂ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਪੁਜਾਰੀ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਪਦ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਚਲਣ ਦੀ ਵਜਾਏ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਬੱਸ ਫਿਰ ਇਹ ਪੁਜਾਰੀ ਸੱਭ ਨਾਲ ਉਵੇਂ ਹੀ ਕਰਦੇ ਆਏ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਅੱਜ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਜੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਲਈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਸਨ, ਉਹਨਾ ਦੀ ਸਹੀ ਪਹਿਚਾਣ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਨਵੇਂ ਘੜੇ ਗਏ ਪਾਤਰ ਬਾਲੇ ਵਾਲੀ ਸਾਖੀ ਹੀ ਮੁੱਖ ਇਤਹਾਸ ਬਣ ਗਈ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੇ ਇਤਹਾਸ ਦੀ ਥਾਂ ਕਾਲਪਨਿਕ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ (ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ) ਨੂੰ ਸੱਚਾ ਇਤਹਾਸ ਬਣਾ ਧਰਿਆ। ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਮੁੱਖ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਗੰਦ ਪਾਇਆ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਭਗਵਾਨ ਵਾਂਗ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦੇ ਘੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੀਰ ਮਾਰਦਾ ਵਿਖਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਵੇਸਵਾ ਦੇ ਡੇਰੇ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੱਗਾਂ ਲਾਹੁਦਾ ਵੀ ਵਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਦੋ ਵੰਨਗੀਆਂ ਹੀ ਪੇਸ ਕਰਾਂਗਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਵੇਸਵਾ ਦੇ ਡੇਰੇ ਭੇਜਣਾਂ -: (ਚਲਯੋ ਧਾਰਿ ਆਤੀਤ ਕੋ ਭੇਸ ਰਾਈ॥ ਮਨਾਪਨ ਬਿਖੈ ਸ੍ਰੀ ਭਗੌਤੀ ਮਨਾਈ ॥ ਚਲਯੋ ਸੋ ਤਤਾ ਕੇ ਫਿਰਯੋ ਨਾਹਿ ਫੇਰੇ॥ ਧਸਯੋ ਜਾਇਕੈ ਵਾ ਤ੍ਰਿਯਾ ਕੇ ਸੁ ਡੇਰੇ॥ (ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਪੰਨਾ ਨੰ: 838") ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੋਂ ਉਸੇ ਵੇਸਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀਹ ਹਜਾਰ ਟਕੇ ਛਿਮਾਹੀ ਦੇ ਦਿਵਾ ਦਿੱਤੇ:- (ਛਿਮਾ ਕਰਹੁ ਤ੍ਰਿਯਹ ਮੈਂ ਬਹੁਰਿ ਨ ਕਰਯਿਹੁ ਰਾਂਧਿ॥ ਬੀਸ ਸਹੰਸਰ ਟਕਾ ਤਿਸ ਦਈ ਛਿਮਾਹੀ ਬਾਂਧਿ॥ (ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਪੰਨਾ ਨੰ: 844") ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਗਾਂ ਲਹਾਉਣਾਂ -: (ਚੌਪਈ॥ ਮੋਲਹਿ ਏਕ ਪਾਗ ਨਹਿ ਪਾਈ॥ ਤਬ ਮਸਲਤਿ ਹਮ ਜਿਯਹਿ ਬਨਾਈ॥ ਜਾਹਿ ਇਹਾਂ ਮੂਤਤਿ ਲਖਿ ਪਾਵੋ॥ ਤਾਕੀ ਛੀਨ ਪਗਰਿਯਾ ਲਯਾਵੋ॥ (ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਪੰਨਾ ਨੰ: 901") ਕਿਸੇ ਨੇ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਪੜਨੀ ਹੋਵੇ ਪੰਨਾ ਨੰਬਰ ਲਿਖ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਉਹ ਅਖੌਤੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚੋਂ ਪੜ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਹ ਕੁੱਝ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਉਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਧਰਮ ਜਾਂ ਕੌਮ ਉਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਜੋ ਵੀ ਧਰਮ ਜਾਂ ਕੌਮਾਂ ਬਣੀਆਂ ਹਨ ਉਹ ਬਣਦੀਆਂ ਤਾਂ ਸੱਚ ਦਾ ਹੋਕਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸੱਚੇ ਰਹਿਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਹੀ ਹਨ, ਪਰ ਬਣਾਈਆਂ ਉਹਨਾ ਦੇ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਨੇ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਸੱਚ ਦੇ ਆਸ਼ਕਾਂ, ਰਹਿਬਰਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਧਰਮ ਜਾਂ ਕੌਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਉਹ ਤਾਂ ਸਮੁੱਚੀ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਿਤਾ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਧਰਮ (ਸੱਚ) ਵੀ ਇੱਕ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਧਰਮ ਜਾਂ ਕੌਮ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਉਹ ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਿਮ, ਸਿੱਖ ਜਾਂ ਇਸਾਈ ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਸਮੁੱਚੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਸੱਚਾ ਰਹਿਬਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਮੇਰੇ ਲਈ ਸਾਰੇ ਧਰਮ ਬਰਾਬਰ ਹਨ ਕੋਈ ਉਤਮ ਜਾਂ ਮੱਧਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈ ਕਿਸੇ ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਿਮ, ਸਿੱਖ ਜਾਂ ਇਸਾਈ ਦਾ ਵਿਰੋਧੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸੱਚਾ ਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਧਰਮ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਸੱਚਾ ਧਰਮ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹੀ ਹੈ ਇੰਨਸਾਨੀਅਤ, ਚੰਗੇ ਕਰਮ ਕਰਨੇ, ਰੱਬੀ ਅਸੂਲ, ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਨਿਯਮ ਜੋ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸਾਂ, ਧਰਮਾਂ, ਫਿਰਕਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕਸਾਰ ਹੈ, ਉਹੀ ਸੱਚਾ ਤੇ ਉਤਮ ਧਰਮ ਹੈ। ਗੁਰਵਾਕ ਹੈ -:

ਸਰਬ ਧਰਮ ਮਹਿ ਸ੍ਰੇਸਟ ਧਰਮੁ॥ ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਮੁ ਜਪਿ ਨਿਰਮਲ ਕਰਮੁ॥ (ਪੰਨਾ ਨੰ: 266)

ਮੈ ਗੁਰੂਆਂ/ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ (ਗੁਰਬਾਣੀ) ਨੂੰ ਸੱਚ ਮੰਨ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਤੇ ਸੀਸ ਝੁਕਾਉਂਦਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਚਲਾਏ ਗਏ ਅਜੋਕੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸਿੱਖ ਹੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਲੱਗਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਇੱਕ ਗ੍ਰੰਥ ਤੇ ਪੰਥ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਣਗਿਣਤ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਅਤੇ ਅਣਗਿਣਤ ਹੀ ਪੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਸਾਡੀ ਸੱਭ ਦੀ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਮੱਤ ਹੈ ਪਰ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਆਪਣੀ ਦੁਰਮਤਿ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਓਟ ਵਿੱਚ ਗੁਰਮਤਿ ਸਿੱਧ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਕੁੱਝ ਸੱਚ ਦੇ ਪਾਂਧੀ ਹੁੰਦੇ ਵੀ ਹਨ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਆਪ ਹੀ ਪੰਥ ਵਿਰੋਧੀ, ਨਾਸਤਿਕ, ਪੰਥ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇਕੇ ਹੋਏ ਗਦਾਰ ਤੱਕ ਵੀ ਕਹਿ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਖੁਦ ਅਸੀਂ ਇੰਨੇ ਝੂਠੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਹਿੰਦੇ ਤਾਂ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਸ਼ਰੇਆਮ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀਆਂ ਧੱਜੀਆਂ ਉਡਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰੀ ਤੇ ਹੱਕੀ ਸਿੱਧ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਉਦਾਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਆਰਤੀ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜ ਕੇ ਆਰਤੀ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸਬਦ ਪੜ ਕੇ ਹੀ ਆਰਤੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਮੂਰਤੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਅਸੀਂ ਨੇ ਸਮੂੰਹ ਬਾਣੀਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਪੂਜਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਮਾਲਾ ਫੇਰਨ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਅਸੀਂ ਨੇ ਸਮੂੰਹ ਬਾਣੀਕਾਰਾਂ (ਗੁਰੂਆਂ/ਭਗਤਾਂ) ਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਉਹਨਾ ਦੇ ਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਲਾਵਾਂ ਪਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਬਿਨਾ ਵਿਚਾਰੇ ਪੜਨ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਅਸੀਂ ਨੇ ਬਾਣੀ ਦੇ ਹੀ ਵਿਰੁੱਧ ਬਿਨਾ ਵਿਚਾਰੇ ਤਾਂ ਕੀ ਬਿਨਾ ਬੋਲੇ ਮੂੰਹ ਬੰਨ ਕੇ ਇਸੇ ਬਾਣੀ ਦੀਆਂ ਇਕੋਤਰੀਆਂ ਖੋਲ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਕੁ ਗੱਲਾਂ ਹਨ ਅਸੀਂ (ਸਿੱਖਾਂ) ਨੇ ਤਾਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਉਹ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਛੱਡਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਿਸ ਦੇ ਉਲਟ ਅਸੀਂ ਨੇ ਕੁੱਝ ਨਾ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ ਜੇ ਫਿਰ ਵੀ ਅਸੀਂ ਸਿੱਖ ਹੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਮਾਲਿਕ ਤੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਹਾਂ ਫਿਰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧੀ ਵੀ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨੂੰ ਸੱਚ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ ਇਸ ਤੇ ਕੋਈ ਕਿੰਤੂ ਨਹੀਂ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਤਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਮੋਟਾ ਮੋਟਾ ਜਾ ਪੜ ਕੇ ਕਹਿਣਗੇ ਇਹ ਤਾਂ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ, ਚਲੋ ਅਗਲਿਆਂ ਦੀ ਸੋਚ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਮੇਰੇ ਵਿਚਾਰ ਹਨ। ਰਹੀ ਗੱਲ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਵੱਖਰੀ ਕੌਮ ਦੀ, ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟ ਕੇ ਆਪਣੇ ਅਸਲੀ ਮਾਰਗ ਤੋਂ ਭਟਕ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵੀ ਹੁਣ ਦੂਜੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਤੇ ਇਸਾਈਆਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਕੌਮ, ਫਿਰਕਾ ਜਾਂ ਗਰੁੱਪ ਹੀ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਦੂਜੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੋਈ ਉਤਮ ਜਾਂ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦੀ ਸੋਚ ਦੀ ਕੌਮ ਹੈ। ਹਾਂ ਬਾਬਿਆਂ ਨਾਨਕਾਂ ਦੀ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਕੌਮ ਹੈ ਉਹ ਹੈ "ਸੱਚ, ਉਹਨਾ ਦਾ ਕੋਈ ਦੁਨਿਆਵੀ ਧਰਮ, ਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਫਿਰਕਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਨਾ ਕੋਈ ਉਹਨਾ ਦਾ ਇੱਟਾਂ ਦਾ ਮੰਦਰ, ਮਸਜਿਦ, ਚਰਚ ਜਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਆਦਿ ਪੂਜਾ ਅਸਥਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੱਚੇ ਰਹਿਬਰ ਸੱਚ ਲਈ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸੱਚ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਉਹ ਸੱਚ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸੀ, ਭਗਤਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਰਹੇਗਾ ਵੀ। ਬਾਕੀ ਸੱਭ ਝੂਠ ਹਨ, ਕਹਾਂਈ ਬੇਸੱਕ ਸੱਚ ਜਾਣ। ਸੱਚਿਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਕੌਮ ਨਹੀ ਹੁੰਦੀ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੌਮ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸੱਚੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਸੱਚੇ ਲੋਕ ਅੱਜ ਵੀ ਹਨ ਉਹ ਬੇਕੌਮੇ ਤੇ ਬੇਧਰਮੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੌਮ ਜਾਂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਜੋ ਸੱਚ ਹੈ, ਉਹ ਸੱਚ ਹੈ -: ਆਦਿ ਸਚੁ ਜੁਗਾਦਿ ਸਚੁ॥ ਹੈ ਭੀ ਸਚੁ ਨਾਨਕ ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ॥ 1॥

ਹਰਲਾਜ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰਪੁਰ

ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾਕ: ਬਹਾਦਰਪੁਰ ਪਿੰਨ - 151501

ਤਹਿ: ਬੁਢਲਾਡਾ, ਜਿਲ੍ਹਾ ਮਾਨਸਾ (ਪੰਜਾਬ)

ਮੋ: 9417023911

1st March 2017 5:43pm

NARENDRA PAL SINGH SALUJA (raipur cg, India)

ਔਕੜ ਤੇ ਸਿਹਾਰੀ ਦਾ ਅਰਥ
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰਂਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਸਾਨੁ ਦੋ ਤਰਹ ਨਾਲ ੳਪਦੇਸ ਦੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇਂ ਹਨ।ਪਹਲਾ ਸਬਨਾ ਵਾਸਤੇ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ੳਪਦੇਸ ਦੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਸਭਨਾ ਨੇ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਪਾਲਨ ਕਰਨਾ ਹੈ।ਦੁਸਰਾ ਹਰ ਵਯਕਤੀ ਵਾਸਤੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਵਯਕਤੀਗਤ ੳਪਦੇਸ ਦੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਸਦਾ ਪਾਲਨ ਸਭਨਾ ਨੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਹੁਨ ਸਾਨੁ ਐ ਸਮਝਨਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਅਲਗ ਅਲਗ ੳਪਦੇਸ ਦੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ੳਸਨੁ ਭਾਸਾ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਗਿਯਾ ਹੈ?
ਸਬਦ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਅਖਰ ਨੁ ( ੁ ) ਦੀ ਮਤ੍ਰਾ ਲਗਾ ਕੇ ਸਬਦ ਨੂ ਵਯਕਤੀਗਤ ਬਨਾ ਦਿਤਾ ਜਾਦਾਂ ਹੈ ਜੋ ਕੀ ਹਰ ਵਯਕਤੀ ਵਾਸਤੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਹੋਂਦਾਂ ਹੈ।
ਹਰ ( ੁ ) ਔਕੜ ਵਾਲੇ ਵਯਕਤੀਗਤ ਸਬਦ ਦਾ ਵਯਕਤੀਗਤ ਤੌਰ ਤੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਪਾਲਨ ਕਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ੳਸ ਸਮਯ ਸਬਦ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਅਖਰ ਨੂ ( ਿ) ਦੀ ਮਾਤ੍ਰਾ ਲਗਾਯੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਹਰ ਵਯਕਤੀ ਜਦ ਅਪਨੇ ਲਿਯੇ ਪ੍ਰਯੁਕਤ ਔਕੜ ਵਾਲੇ ਸਬਦ ਦਾ ਵਯਕਤੀਗਤ ਤੌਰ ਤੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਪਾਲਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ੳਸਦੇ ਵਾਸਤੇ ਹਰਿ ਹਰਿ ਸਬਦ ਪ੍ਰਯੋਗ ਹੋਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਹਰ ਵਯਕਤੀ ਵਾਸਤੇ ਅਲਗ ਅਲਗ ਹੋਂਦਾ ਹੈ।

28th February 2017 10:55pm

NARENDRA PAL SINGH SALUJA (raipur cg, India)

ਸਭ ਤੇ ਵਡਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਨਾਨਕੁ ਜਿਨਿ ਕਲ ਰਾਖੀ ਮੇਰੀ ॥੪॥੧੦॥੫੭॥ {ਪੰਨਾ 749-75
ੳਪਰੋਕਤ ਪਂਕਤੀ ਦਾ ਸਾਧਰਣ ਸਬਦਾਂ ਵਿਚ ਅਰਥ ਯਹ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਸਭ ਤੋ ਵਡੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਹਨ ਜਿਨਾ ਦੇ ਦੁਵਾਰਾ ਮੇਰੀ ਰਾਖੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਹੁਨ ਸਵਾਲ ਯਹ ੳਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਂਗਰੇਜ ਫਰੇਚਂ ਰਸਿਯਾ ਚੀਨੀ ਯਾ ਸਾਰੇ ਦੁਸਰੇ ਧਰਮ ਵਾਲੇ ਯਹ ਮਾਨਨੇ ਕੋ ਰਾਜੀ ਨਹੀਂ ਹੋਂਗੇ ।ਸਭੀ ਅਪਨੇ ਅਪਨੇ ਧਰਮ ਗੁਰੂ ਕੋ ਬੜਾ ਕਹੇਂਗੇਂ ।
ਚੁਂਕਿ ਸਬਦੁ ਹਮਾਰਾ ਗੁਰੂ ਹੈ ।
ਨਾਨਕ ਸਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਜਾਨਨੇ ਕੇ ਲਿਯੇ ਨੀਚੇ ਲਿਖੀ ਗਯੀ ਪਂਕਤਿਯੋ ਪਰ ਧਿਯਾਨ ਦੀਜਿਯੇ
• ਹੋਰਿ ਕੇਤੇ ਗਾਵਨਿ ਸੇ ਮੈ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵਨਿ ਨਾਨਕੁ ਕਿਆ ਵੀਚਾਰੇ ॥ pMnw 6
• ਹੋਰਿ ਕੇਤੇ ਤੁਧਨੋ ਗਾਵਨਿ ਸੇ ਮੈ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵਨਿ ਨਾਨਕੁ ਕਿਆ ਬੀਚਾਰੇ ॥ {ਪੰਨਾ 9}
• ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਲਗੇ ਸੇ ਉਬਰੇ ਹਉਮੈ ਸਬਦਿ ਗਵਾਇ ॥੪॥੧੮॥੫੧॥ {ਪੰਨਾ 33}
• ਨਾਨਕ ਸਬਦਿ ਪਛਾਣੀਐ ਹਉਮੈ ਕਰੈ ਨ ਕੋਇ ॥੮॥੮॥ {ਪੰਨਾ 58}
• ਨਾ ਹਉ ਨਾ ਮੈ ਨਾ ਹਉ ਹੋਵਾ ਨਾਨਕ ਸਬਦੁ ਵੀਚਾਰਿ ॥੧॥ {ਪੰਨਾ 139}
• ਨਾਨਕ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਮਿਲਾਇਆ ॥੪॥੯॥ {ਪੰਨਾ 153}
• ਜਨ ਨਾਨਕ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਸਮਾਇਆ ॥੪॥ {ਪੰਨਾ 175-176}
• ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਉਮੈ ਵਿਚਹੁ ਖੋਵੈ ਤਉ ਨਾਨਕ ਸਹਜਿ ਸਮਾਵੈ ॥੬੪॥ {ਪੰਨਾ 945}
• ਉਕਤਿ ਸਿਆਨਪ ਸਗਲ ਤਿਆਗਿ ਨਾਨਕ ਲਏ ਸਮਾਇ ॥੧॥ pNnw 260
• ਨਾਨਕ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਏ ॥੪॥੧੩॥ {ਪੰਨਾ 352}
• ਨਾਨਕ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤਦ ਹੀ ਪਾਏ ਜਾਂ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਏ ॥੨॥ {ਪੰਨਾ 549-550}
• ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਵਸੈ ਮਨ ਅੰਤਰਿ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਈਐ ॥੪॥੬॥{ਪੰਨਾ 601-602}
• ਪਾਇਓ ਰੇ ਪਰਮ ਨਿਧਾਨੁ ਮਿਟਿਓ ਹੈ ਅਭਿਮਾਨੁ ਏਕੈ ਨਿਰੰਕਾਰ ਨਾਨਕ ਮਨੁ ਲਗਨਾ ॥੨॥੨॥੩੦॥ {ਪੰਨਾ678}
• ਨਾਨਕ ਹਉਮੈ ਮੇਟਿ ਸਮਾਇ ॥੧੫॥ pNnw 939
ਨਾਨਕ ਸਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੋਤਾ ਹੈ
• ਜਿਸਮੇ ਹੳਮੈ ਨਹੀਂ ਹੈ ਵਹ ਨਾਨਕ ਹੈ ਯਹ ਨਾਨਕ ਸਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ।
• ਹੳਮੈ ਛੋੜਨੇ ਦਾ ਗੁਰ ਗੁਰਨਾਨਕ ਹੈ।
• ਸਬਦ ਨਾਨਕ ਹੀ ਹਮਾਰਾ ਗੁਰੂ ਹੈ।
ਜਬ ਹਮ ਯਹਾਂ ਪਰ ਨਾਨਕ ਸਬਦ ਕਾ ਅਰਥ ਲਿਖਤੇ ਹੈ ਤੋ ੳਪਰੋਕਤ ਪਂਕਤੀ ਕਾ ਅਰਥ ਹੀ ਸਾਰਵਭੌਮਿਕ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ ਜਿਸਸੇ ਕੋ ਭੀ ਵਯਕਤੀ ਧਰਮ ਸਮਾਜ ਦੇਸ ਇਸਸੇ ਅਲਗ (enkari) ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਤਾ ।ਹਰ ਵਯਕਤੀ ਕੇ ਦੁਆਰਾ ਅਪਨੇ ਅਪਨੇ ਹੳਮੈ ਕੋ ਛੋੜਨੇ ਕਾ ਗੁਰ ਹੀ ਸਤਿਗੁਰੁ ਨਾਨਕੁ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਂਸਾਰ ਮੇ ਸਬਸੇ ਬੜਾ ਹੈ ਜਿਸਕੇ ਦੁਆਰਾ ਮੇਰੀ ਰਖਿਆ ਹੋਤੀ ਹੈ। ਚੁਂਕਿ ਯਹਾਂ ਸਤਿਗੁਰੁ ਨਾਨਕੁ ( u ) ਔਰ ਜਿਨਿ ਸਬਦ ਕਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਹੁਆ ਹੈ ਜੋ ਕੀ ਵਿਆਪਕ ਤੇ ਵਯਕਤੀਗਤ ਹੈ। ਯਹਾਂ ਪਰ ਨਾਨਕ ਵਯਕਤੀ ਕੀ ਬਾਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਬਲਕੀ ਸਬਦ ਨਾਨਕੁ ਕੀ ਬਾਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ।

26th February 2017 10:04pm

Gursharn Singh Dhillon (Ajax, Canada)

ਸਤਿਕਾਰ ਯੋਗ ਪਾਠਕੋ, ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।
ਇੱਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦੀ ਖੇਚਲ ਕਰਨੀ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ 'ਸਿਰੋਪਾ /ਸਿਰੋਪਾਓ' ਦੇਣ ਦੀ ਰਸਮ ਕਦੋਂ ਚਾਲੂ ਹੋਈ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਿਸ ਕਿਤਾਬ ਜਾਂ ਸਾਈਟ ਤੋਂ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਜੇਕਰ ਆਪ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਦੀ ਖੇਚਲ ਕਰਨੀ ਜੀ;ਧੰਨਵਾਦੀ ਹੋਵਾਂਗਾ ।

24th February 2017 3:05pm

Gurindar Singh Paul (Aurora, US)

A few years back, I wrote an article on "Siropa". You may get required information from this article! The article is available in Lekh Lari tiji(3rd) on Sikh Marg.

26th February 2017 8:03am

Gursharn Singh Dhillon (Ajax, Canada)

ਸ੍ਰ. ਗੁਰਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪਾਲ ਜੀ, ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ।
ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ।

27th February 2017 4:33am

NARENDRA PAL SINGH SALUJA (raipur cg, India)

ਚੁਂਕਿ ਸਬਦੁ ਹਮਾਰਾ ਗੁਰੂ ਹੈ ।
ਨਾਨਕ ਸਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਜਾਨਨੇ ਕੇ ਲਿਯੇ ਨੀਚੇ ਲਿਖੀ ਗਯੀ ਪਂਕਤਿਯੋ ਪਰ ਧਿਯਾਨ ਦੀਜਿਯੇ
• ਹੋਰਿ ਕੇਤੇ ਗਾਵਨਿ ਸੇ ਮੈ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵਨਿ ਨਾਨਕੁ ਕਿਆ ਵੀਚਾਰੇ ॥ pMnw 6
• ਹੋਰਿ ਕੇਤੇ ਤੁਧਨੋ ਗਾਵਨਿ ਸੇ ਮੈ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵਨਿ ਨਾਨਕੁ ਕਿਆ ਬੀਚਾਰੇ ॥ {ਪੰਨਾ 9}
• ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਲਗੇ ਸੇ ਉਬਰੇ ਹਉਮੈ ਸਬਦਿ ਗਵਾਇ ॥੪॥੧੮॥੫੧॥ {ਪੰਨਾ 33}
• ਨਾਨਕ ਸਬਦਿ ਪਛਾਣੀਐ ਹਉਮੈ ਕਰੈ ਨ ਕੋਇ ॥੮॥੮॥ {ਪੰਨਾ 58}
• ਨਾ ਹਉ ਨਾ ਮੈ ਨਾ ਹਉ ਹੋਵਾ ਨਾਨਕ ਸਬਦੁ ਵੀਚਾਰਿ ॥੧॥ {ਪੰਨਾ 139}
• ਨਾਨਕ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਮਿਲਾਇਆ ॥੪॥੯॥ {ਪੰਨਾ 153}
• ਜਨ ਨਾਨਕ ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਸਮਾਇਆ ॥੪॥ {ਪੰਨਾ 175-176}
• ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਉਮੈ ਵਿਚਹੁ ਖੋਵੈ ਤਉ ਨਾਨਕ ਸਹਜਿ ਸਮਾਵੈ ॥੬੪॥ {ਪੰਨਾ 945}
• ਉਕਤਿ ਸਿਆਨਪ ਸਗਲ ਤਿਆਗਿ ਨਾਨਕ ਲਏ ਸਮਾਇ ॥੧॥ pNnw 260
• ਨਾਨਕ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਏ ॥੪॥੧੩॥ {ਪੰਨਾ 352}
• ਨਾਨਕ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤਦ ਹੀ ਪਾਏ ਜਾਂ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਏ ॥੨॥ {ਪੰਨਾ 549-550}
• ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਵਸੈ ਮਨ ਅੰਤਰਿ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਈਐ ॥੪॥੬॥{ਪੰਨਾ 601-602}
• ਪਾਇਓ ਰੇ ਪਰਮ ਨਿਧਾਨੁ ਮਿਟਿਓ ਹੈ ਅਭਿਮਾਨੁ ਏਕੈ ਨਿਰੰਕਾਰ ਨਾਨਕ ਮਨੁ ਲਗਨਾ ॥੨॥੨॥੩੦॥ {ਪੰਨਾ678}
• ਨਾਨਕ ਹਉਮੈ ਮੇਟਿ ਸਮਾਇ ॥੧੫॥ pNnw 939
ਨਾਨਕ ਸਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੋਤਾ ਹੈ
• ਜਿਸਮੇ ਹੳਮੈ ਨਹੀਂ ਹੈ ਵਹ ਨਾਨਕ ਹੈ ਯਹ ਨਾਨਕ ਸਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ।
• ਹੳਮੈ ਛੋੜਨੇ ਦਾ ਗੁਰ ਗੁਰਨਾਨਕ ਹੈ।

22nd February 2017 7:00am

Dalvinder Singh Grewal (Ludhiana, India)

ਤੇਰਾ ਨਾਂ
ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
ਮੈਂ ਤਾਂ ਪਾਲਿਆ ਏ ਇੱਕ ਤੇਰਾ ਨਾਂ, ਹੋਰ ਮੈਨੂੰ ਸੁੱਧ ਕੋਈ ਨਾਂ।
ਤੇਰੇ ਬਿਨ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਜਾਂ? ਏਨੀ ਮੇਰੀ ਬੁੱਧ ਕੋਈ ਨਾਂ।
ਜਿੰਦ ਮੇਰੀ ਤੂੰ ਹੀ ਏਂ ਤੇ ਜਾਨ ਮੇਰੀ ਤੂੰ ਹੀ ਏਂ।
ਤੇਰੇ ਬਿਨ ਮੈਂ ਹੀ ਕੀ? ਪਛਾਣ ਮੇਰੀ ਤੂੰ ਹੀ ਏਂ।
ਜੇ ਤੂੰ ਬੋਹੜ ਏਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਹਾਂ ਤੇਰੀ ਛਾਂ, ਹੋਰ ਮੈਨੂੰ ਸੁੱਧ ਕੋਈ ਨਾ।
ਮੈਂ ਤਾਂ ਪਾਲਿਆ ਏ ਇੱਕ ਤੇਰਾ ਨਾਂ, ਹੋਰ ਮੈਨੂੰ ਸੁੱਧ ਕੋਈ ਨਾਂ।
ਤੂੰ ਹੀ ਮੇਰੀ ਸੇਧ ਹੈਂ ਤੇ ਤੂੰ ਹੀ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਏਂ।
ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਤੱਕਾਂ ਨਾਂ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਤੇ ਧਿਆਨਾ ਏਂ।
ਦਿਲ ਲਗਦਾ ਨਾਂ ਪਲ ਵੀ ਪਰਾਂਹ, ਹੋਰ ਮੈਨੰ ਸੁੱਧ ਕੋਈ ਨਾਂ।
ਮੈਂ ਤਾਂ ਪਾਲਿਆ ਏ ਇੱਕ ਤੇਰਾ ਨਾਂ, ਹੋਰ ਮੈਨੂੰ ਸੁੱਧ ਕੋਈ ਨਾਂ।
ਵਿੱਢਿਆ ਸਫਰ ਤੇਰੀ ਓਟ, ਮਿਲ ਜਾਏਂਗਾ,
ਮੈਨੂੰ ਪੂਰੀ ਆਸ ਅੱਗੋਂ ਆਪ ਲੈਣ ਆਏਂਗਾ ।
ਚੱਲੀ ਜਾਣਾ ਇਸ ਪੰਧ ਤੇ ਅਗਾਂਹ, ਹੋਰ ਮੇਨੂੰ ਸੁੱਧ ਕੋਈ ਨਾਂ।
ਮੈਂ ਤਾਂ ਪਾਲਿਆ ਏ ਇੱਕ ਤੇਰਾ ਨਾਂ, ਹੋਰ ਮੈਨੂੰ ਸੁੱਧ ਕੋਈ ਨਾਂ।
ਤੇਰੇ ਲਈ ਮੈਂ ਦਿਲ ਨੂੰ ਏਂ ਜੱਗ ਕੋਲੋਂ ਮੋੜਿਆ,
ਤੈਨੂੰ ਪਾਉਣਾ, ਤੇਰੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਜਾਣਾ ਲੋੜਿਆ।
ਨਾਂ ਕੋਈ ਇੱਛਾ ਤੈਨੂੰ ਪਾਣ ਦੇ ਬਿਨਾਂ, ਹੋਰ ਮੈਨੂੰ ਸੁੱਧ ਕੋਈ ਨਾ।
ਮੈਂ ਤਾਂ ਪਾਲਿਆ ਏ ਇੱਕ ਤੇਰਾ ਨਾਂ, ਹੋਰ ਮੈਨੂੰ ਸੁੱਧ ਕੋਈ ਨਾਂ।
ਤੇਰੇ ਬਿਨ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਜਾਂ? ਏਨੀ ਮੇਰੀ ਬੁੱਧ ਕੋਈ ਨਾਂ।

20th February 2017 5:22pm

Gurindar Singh Paul (Aurora, US)

“ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਵਾਦੀ---” ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਵਿਚਾਰ ਸੁਹਿਰਦ ਪਾਠਕਾਂ/ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ-ਤੰਤ੍ਰੀ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਚੁਣੇ ਗਏ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦੇਣੇ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ। ਹਾਂ! ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਨ ਕੱਟੜਵਾਦ ਬਾਰੇ ਦਾਸ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਇਹ ਹਨ: ਕੱਟੜਤਾ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਮੱਥੇ ’ਤੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਲੰਕ ਹੈ। ਇਸ ਕਲੰਕ ਦੇ ਜ਼ਿੱਮੇਦਾਰ ਸੰਸਾਰਕ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਆਤੰਕਵਾਦੀ ਠੇਕੇਦਾਰ ਤੇ ਕੁਰਸੀ ਦੇ ਦੀਵਾਨੇ ਉਗਰਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਕ ਹੀ ਹਨ। ਸੰਕੀਰਣ ਧਰਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਕੱਟੜਤਾ ਰੂਪੀ ਸਪੋਲੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਸਕ/ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਆਪਣੇ ਸਵਾਰਥ ਵਾਸਤੇ ਪਾਲ-ਪੋਸ ਕੇ ਵੱਡਿਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਪੋਲਾ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਫਨੀਅਰ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਪਾਲਣਹਾਰ ਸ਼ਾਸਕ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਸਿਰੀ ਫੇਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੱਚ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਮਿਸਾਲ ੨੦ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰਤ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬ, ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ, ਅਧਿਕਤਰ ਸਿੱਖਾਂ, ਦੇ ਖ਼ੂਨ ਨਾਲ ਲਿਖੇ ਗਏ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਲਹੂ-ਲੁਹਾਣ ਪੰਨੇ ਹਨ। ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਵਾਦੀਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਧਰਮ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਗਿਆਨ, ਬਿਬੇਕ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਤੇ ਖਿਮਾ ਆਦਿ ਆਤਮਿਕ ਗੁਣਾਂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਨਫ਼ਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਜੱਡਤਾ, ਨਿਰਦਯਤਾ, ਗੁੰਡਾਗਰਦੀ, ਆਤੰਕ, ਘਿਰਣਾ, ਦਹਿਸ਼ਤ ਤੇ ਅਖਾਉਤੀ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਮਾਸੂਮਾਂ ਦੇ ਖ਼ੂਨ-ਖ਼ਰਾਬੇ ਤੋਂ ਸਿਵਾ ਉਹ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ। ਝੂਠੇ ਧਰਮ ਦੇ ਮਖੌਟੇ ਹੇਠ ਇਹ ਲੋਕ ਇਨਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਨ ਹਨ ਜੋ ਹਲਕੇ ਹੋਏ ਦਰਿੰਦਿਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਬਦਤਰ ਹਨ। ਕੱਟਵਵਾਦੀਆਂ ਦਾ ਇਕੋ ਹੀ ਨ੍ਹਾਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ: ਸਾਡੀ ਮੰਨੋਂ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹੋ! ਕੱਟੜਤਾ ਮਨੁੱਖਾ ਮਨ ਦੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ (ਦੀਰਘ ਰੋਗ) ਹੈ। ਇਸ ਮਾਰੂ ਰੋਗ ਦਾ ਦਾਰੂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਜਾਂ ਸੂਫ਼ੀ ਕਲਾਮ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਮੈਂ ਸ: ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਸ ਮਾਨਵਵਾਦੀ ਸੁਝਾਅ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹਾਂ ਕਿ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਸੁਹਿਰਦ ਸਜਨਾਂ/ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟੜਵਾਦੀਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾਉਂਦਿਆਂ ਗੁਰਮਤਿ-ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਆਮ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਕੱਟੜਵਾਦੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਤ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

16th February 2017 9:20am

Dalvinder Singh Grewal (Ludhiana, India)

ਪੰਜਾਬ ਚੋਣਾਂ 2017 ਤੇ ਸਿੱਖ
ਡਾ: ਦਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗ੍ਰੇਵਾਲ
919815366726

ਪੰਜਾਬ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਲਗਭੱਗ ਦੋ ਕ੍ਰੋੜ ਸਿੱਖ ਵਾਸੀ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਫਰਵਰੀ 2017 ਵਿਚ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਮੁਦੇ ਸਨ (ੳ) ਨਸ਼ੇ (ਅ) ਰਿਸ਼ਵਤ (ੲ) ਕਿਸਾਨ ਖੁਦਕਸ਼ੀਆਂ (ਸ) ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ (ਹ) ਜਗੀਰੂ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਰਾਜ (ਕ) ਰਿਆਸਤ ਦਾ ਦੀਵਾਲੀਆਪਣ (ਖ) ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ (ਗ) ਮਾਫੀਆ ਰਾਜ (ਘ) ਸਿੱਖ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਨਿਰਾਦਰੀ (ਚ) ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਦੀ ਮਾਫੀ ਤੇ ਫਿਰ ਅਕਾਲੀਆਂ ਦੀ ਹਮਾਇਤ (ਛ) ਸਿੱਖ ਗਰਮਖਿਆਲੀਏ (ਜ) ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਧਨ ਆਦਿ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ (ਘ) ਤੋਂ (ਛ) ਤਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸਬੰਧਤ ਹਨ, (ੳ) ਤੋਂ (ਖ) ਵੀ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ ਇਸੇ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪੰਜਾਬੋਂ ਬਾਹਰ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਬੇਹਦ ਉਤਸਾਹ ਵਿਖਾਇਆ ਹੈ।ਪਰਵਾਸੀ ਸਿੱਖ ਕਾਫੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚਕੇ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਸਿੱਧੇ ਜਾ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪਰਚਾਰ ਵਿਚ ਜੁਟੇ ਰਹੇ ਤੇ ਅਪਣੇ ਚੁਣੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਤੇ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਇਆ ਦਿਲ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਦਿਤੀ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਪਾਰਟੀਆਂ ਸਨ, ਅਕਾਲੀ ਦਲ-ਬੀਜੇਪੀ ਗੱਠ ਜੋੜ, ਕਾਂਗਰਸ ਤੇ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ। ਹੋਰ ਪਾਰਟੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਫੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਅਪਣੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਉਹ ਸਨ, ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬ ਪਾਰਟੀ ਤੇ ਮਾਇਆਵਤੀ ਦੀ ਬਸਪਾ। ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬ ਪਾਰਟੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਖੜੀ ਸਜਰੀ ਪਾਰਟੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਪੰਜੀਕਰਣ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਨਾਮਕਰਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੋਇਆ ਤੇ ਮਾਇਆ ਤੇ ਕੇਡਰ ਦੀ ਘਾਟ ਕਰਕੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਹੁਤਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕੀ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਸ. ਸੁਚਾ ਸਿੰਘ ਛੋਟੇਪੁਰ ਕਰਕੇ ਖਬਰਾਂ ਵਿਚ ਕਾਫੀ ਰਹੀ। ਬਸਪਾ ਵੀ ਕੋਈ ਖਾਸ ਦਿੱਖ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕੀ।ਇਸ ਕਰਕੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ-ਬੀਜੇਪੀ ਗੱਠ ਜੋੜ, ਕਾਂਗਰਸ ਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਹੀ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਖਾਸ ਪਹਿਲਵਾਨ ਰਹੇ।ਵਿਦੇਸੀ ਧਨ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਤੇ ਫਿਰ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਰਿਹਾ, ਅਕਾਲੀ-ਬੀ ਜੇ ਪੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਮਿਲਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ।
ਕੁੱਲ 117 ਅਸੈਂਬਲੀ ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 69 ਸੀਟਾਂ ਮਾਲਵਾ ਵਿਚ ਹਨ ਤੇ ਬਾਕੀ ਮਾਝੇ-ਦੁਆਬੇ ਵਿਚ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਦੋ ਸਾਲ ਪਾਰਟੀ ਦੀਆਂ ਨੀਹਾਂ ਪੱਕੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਰਤੋੜ ਮਿਹਨਤ ਲਾਈ ਤੇ ਚੰਗਾ ਢਾਂਚਾ ਤੇ ਵਰਕਰ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲਏ। ਬਦਲੀ ਦੀ ਹਵਾ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੇ ਕੇ ਪਾਰਟੀ ਅਪਣੀ ਪਤੰਗ ਕਾਫੀ ਉੱਚੀ ਲੈ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਸ: ਸੁਚਾ ਸਿੰਘ ਛੋਟੇਪੁਰ ਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਕੇ ਕਢਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਿਆ। ਜੋ ਪਾਰਟੀ ਕਦੇ 100 ਸੀਟਾਂ ਲੈਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਰਖਦੀ ਸੀ, ਬਾਹਰੀ ਕੰਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਕਰਕੇ ਤੇ ਪੰਜਾਬੋਂ ਬਾਹਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਅਫਵਾਹ ਕਰਕੇ ਮਾਤ ਖਾ ਗਈ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਗੁੱਡੀ ਥੱਲੇ ਆ ਗਈ।ਮਾਝੇ ਤੇ ਦੁਆਬੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਤੇ ਵਰਕਰ ਸ: ਸੁਚਾ ਸਿੰਘ ਛੋਟੇਪੁਰ ਵਲ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦੀ ਸਾਖ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਮਾਲਵੇ ਵਿਚ ਹੀ ਰਹਿ ਗਈ। ਕਾਂਗਰਸ ਆਸਰੇ ਭਾਲਦੀ ਰਹੀ, ਕਦੇ ਸਿੱਧੂ ਤੋਂ ਤੇ ਕਦੇ ਡੇਰੇ ਤੋਂ।ਇਸ ਦਾ ਪਰਭਾਵ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕਾਫੀ ਸੀ, ਮਾਝੇ ਦੁਆਬੇ ਵਿਚ ਇਹ ਅੱਗੇ ਸੀ ਪਰ ਮਾਲਵੇ ਵਿਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਥੱਲੇ। ਪਰ ਜਦ ਸੱਚੇ ਸੌਦੇ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ, ਅਕਾਲੀਆਂ ਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਵਲ ਵੋਟਾਂ ਪਵਾਉਣ ਬਾਰੇ ਦਲੀਲਾਂ ਸੁਣੀਆਂ ਤਾਂ ਅਕਾਲੀਆਂ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿਚ ਉਂਗਲੀ ਘੁਮਾ ਦਿਤੀ।ਖਬਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਅਕਾਲੀਆਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸੰਗਤਾਂ ਸਜਾਉਣ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦੇ ਦਿਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਸ: ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ, ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ, ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਬਚ ਗਈਆਂ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਨਾਲ ਕਾਂਗਰਸ ਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਨੂੰ ਖੋਰਾ ਲੱਗਿਆ। ਕਿਆਸਰਾਈਆਂ, ਸਰਵੇ, ਇੰਟਰਵਿਊ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਾਲਾਤ ਤੋਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਨੰਬਰ ਇੱਕ, ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੰਬਰ ਦੋ ਤੇ ਅਕਾਲੀ-ਬੀਜੇਪੀ ਨੰਬਰ ਤਿੰਨ ਤੇ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਖਿਚਾ ਧੂਹੀ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬ ਪਾਰਟੀ ਵੀ ਕੁਝ ਕੁ ਸੀਟਾਂ ਲੈ ਜਾ ਕੇ ਅਪਣੀ ਹੋਂਦ ਬਣਾ ਲਵੇ ਤੇ ਨੰਬਰ ਚਾਰ ਤੇ ਆ ਜਾਵੇ।ਤਿੰਨ ਵੱਡੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀਆ ਸੀਟਾਂ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ 5:4:3 ਦਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਆਪ ਚਾਲੀ ਦੇ ਕਰੀਬ ਕਾਂਗਰਸ ਇਸ ਤੋਂ 10-12 ਉਪਰ ਤੇ ਅਕਾਲੀ-ਬੀਜੇਪੀ 10-12 ਥੱਲੇ।

12th February 2017 9:33am

Dalvinder Singh Grewal (Ludhiana, India)

ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਮਿਲਵੀਂ ਜੁਲਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ।ਕਾਂਗਰਸ+ ਅਕਾਲੀ, ਕਾਂਗਰਸ+ ਆਪ, ਆਪ + ਅਕਾਲੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਾਂਗਰਸ+ ਟੁੱਟਭੱਜ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਆਪ ਨਾਲ ਜਾਂ ਟੁੱਟ-ਭੱਜ ਨਾਲ ਮਿਲਣਾ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ ਕੁੱਝ ਵੀ ਅਸੰਭਵ ਨਹੀਂ।ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਨਾਲ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਸ਼ਾਇਦ ਨਾ ਜੁੜੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦਾ ਦਿੱਲੀ ਵਾਲਾ ਤਜਰਬਾ ਵਧੀਆ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਜੇ ਟੁੱਟ-ਭੱਜ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਬੈਂਸ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਲੋਕ ਇਨਸਾਫ ਪਾਰਟੀ, ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬ ਪਾਰਟੀ ਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਬੈਂਸ ਭਰਾ ਸ਼ਾਇਦ ਸਿੱਧੂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਹੋਣ ਤੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਵੱਡੀਆਂ ਗੱਦੀਆਂ ਮੰਗਣ ਜੋ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਰਾਸ ਨਾ ਆਵੇ। ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬ ਪਾਰਟੀ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਨਾ ਜੁੜੇ, ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਹੁਤੇ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਜੋ ਹੋਣਗੇ ਵੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਾਗੀ ਹੀ ਹੋਣਗੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਣੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਲ ਜੁੜਣਾ ਸੁਭਾਵਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਕਿਤਨੇ ਬਾਗੀ ਵਿਧਾਇਕ ਬਣਦੇ ਹਨ ਇਹ ਤਾ ਸਮਾਂ ਹੀ ਦਸੇਗਾ।ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਹਾਲਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਕ ਖਿਚੜੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਬਣਨਾ ਵੀ ਸ਼ਕੀ ਲਗਦਾ ਹੈ ਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਚੋਣਾਂ ਸੰਭਵ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ।
ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ, ਕਾਗਰਸ ਨੇ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸ: ਸੁਚਾ ਸਿੰਘ ਛੋਟੇਪੁਰ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤ੍ਰੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਪਰ ਭਖਵੇਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੇ ਬਾਹਰੀ ਵਿਰੋਧ ਕਰਕੇ ਇਹ ਨਾ ਕਰ ਸਕੀ ਇਸ ਨੇ ਸਿੱਖ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਖੈਰ ਕੈਪਟਨ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੀ ਖਟਾਈ ਵਿਚ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਸੋ ਜੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਿਆਂ ਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਸਿੱਖ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਹੈ।
ਅਕਾਲੀਆਂ ਨੇ ਸੱਚੇ ਸੌਦੇ ਦੀ ਮਦਦ ਸਦਕਾ ਬਾਦਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਤਾਂ ਬਚਾ ਲਈਆਂ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਟਕਸਾਲੀ ਅਕਾਲ਼ੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਲੋਂ ਟੁੱਟ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਕਈ ਥਾਂਈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੋਟਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਜਾਂ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਪਾਈਆਂ। ਹੋਰ ਜੋ ਝਟਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕਰਕੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਹਨ ਉਹ ਸ਼ਾਇਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸੰਭਾਲੇ ਨਾ ਜਾਣ। ਦਿੱਲ਼ੀ ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ ਹੀ।ਇਹੋ ਦੇਖ ਕੇ ਇਕ ਇਨਕੁਆਰੀ ਕਮੇਟੀ ਬਿਠਾ ਦਿਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਸਿੱਖ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਨਿਰਾਦਰੀ ਨੇ ਵੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਅਕਾਲੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਤੋੜਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਸ਼ਾ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਤੇ ਕਿਸਾਨੀ ਖੁਦਕਸ਼ੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ 90% ਸਿੱਖ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹਨ ਤੇ ਬਹੁਤੇ ਸਿੱਖ ਯੁਵਕ ਬਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਭਟਕ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖ ਅਕਾਲੀਆਂ ਤੋਂ ਪਾਸੇ ਹੋਏ।ਜਗੀਰੂ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਰਾਜ, ਮਾਫੀਆ ਰਾਜ ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਰਾਜ ਨੇ ਵੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਗੁੱਸਾ ਭਰਿਆ ਜੋ ਅਕਾਲੀਆ ਲਈ ਘਾਤਕ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਕਾਲੀਆਂ ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਖਾੜਕੂਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਦਾ ਵੀ ਬੜਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਤੇ ਇਸਨੂੰ ਮਾਨਸਾ ਬਲਾਸਟ ਨਾਲ ਵੀ ਜੋੜ ਦਿਤਾ ਪਰ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇਤਨਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ।ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੰਨ 84 ਅਜੇ ਤਕ ਨਹੀਂ ਭੁਲਿਆ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲ ਦਿਲੋਂ ਅਜੇ ਵੀ ਜੁੜਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ
ਨਿਚੋੜ ਇਹ ਕਿ ਸਿੱਖ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਅਕਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣ ਲੱਗੇ, ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਲ ਰਲਦੀ ਨਹੀਂ ਸੋ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਜਾਂ ਇਸ ਦਾ ਬਦਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਲਗਦਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਤੇ ਅਗਲੀ ਕੋਈ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਵਿਚ ਹੋਵੇਗਾ।

12th February 2017 9:32am

Gursharn Singh Dhillon (Ajax, Canada)

ਸ੍ਰ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ। ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਲੇਖ "ਯਹ ਮਾਲਾ ਅਪਨੀ ਲੀਜੈ" ਵਿਚ ਕੀ ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੀ ਲੁਕਾਈ ਨੂੰ ਇਹ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਦੱਸ ਰਹੇ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਲਾਲਚ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ? ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਜੀਣ ਵਾਸਤੇ ਜਿੰਨਾਂ ਕੁ ਜਰੂਰਤਾ ਪੁਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਜਿਵੇਂ 'ਦੁਇ ਸੇਰ ਮਾਂਗਉ ਚੂਨਾ ॥ ਪਾਉ ਘੀਉ ਸੰਗਿ ਲੂਨਾ ॥ਅਧ ਸੇਰੁ ਮਾਂਗਉ ਦਾਲੇ ॥ਮੋ ਕਉ ਦੋਨਉ ਵਖਤ ਜਿਵਾਲੇ' ॥੨॥
ਤੁਸੀਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ:ਅੱਖਰੀ ਅਰਥ ਤਾਂ ਇਹੀ ਬਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਮੈਨੂੰ ਦੋ ਕਿਲੋ ਆਟਾ, ਪਾਈਆ ਘਿਓ ਅਤੇ ਨਾਲ ਲੂਣ, ਅੱਧਾ ਕਿਲੋ ਦਾਲ ਆਦਿ ਦੇਹ ਤਾਂ ਜ਼ੋ ਮੈਂ ਦੋਨੋ ਸਮੇਂ ਜਿਉਂਦਾ ਰਹਿ ਸਕਾਂ। "ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਤੁਛ ਜਿਹੀ ਮੰਗ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਇਹ ਤਾਂ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਸਭ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਮੰਗਣ ਤੋਂ ਹੀ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ"।
ਸ੍ਰ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਕੀ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਹਰੇਕ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਜਰੂਰੀ ਲੋੜਾ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ? ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਇਹ ਪੰਗਤੀਆਂ ਹਨ:ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ ਜਿਸੁ ਗ੍ਰਿਹਿ ਬਹੁਤੁ ਤਿਸੈ ਗ੍ਰਿਹਿ ਚਿੰਤਾ ॥ ਜਿਸੁ ਗ੍ਰਿਹਿ ਥੋਰੀ ਸੁ ਫਿਰੈ ਭ੍ਰਮੰਤਾ ॥ ਦੁਹੂ ਬਿਵਸਥਾ ਤੇ ਜੋ ਮੁਕਤਾ ਸੋਈ ਸੁਹੇਲਾ ਭਾਲੀਐ ॥(ਮ:5,ਪੰਨਾ 1019) ਜਿੰਨਾਂ ਤੋਂ ਮੈਂਨੂੰ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਭਗਤ ਜੀ ਸਾਨੂੰ ਲਾਲਚ ਨਾਂ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ । ਬਾਕੀ ਤੁਸੀਂ ਲੇਖ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਿਆਦਾ ਘੋਖ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇਗੀ।
ਸਤਿਕਾਰ ਸਹਿਤ, ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ ਜਿਸੁ ਗ੍ਰਿਹਿ ਬਹੁਤੁ ਤਿਸੈ ਗ੍ਰਿਹਿ ਚਿੰਤਾ ॥ ਜਿਸੁ ਗ੍ਰਿਹਿ ਥੋਰੀ ਸੁ ਫਿਰੈ ਭ੍ਰਮੰਤਾ ॥ ਦੁਹੂ ਬਿਵਸਥਾ ਤੇ ਜੋ ਮੁਕਤਾ ਸੋਈ ਸੁਹੇਲਾ ਭਾਲੀਐ ॥

11th February 2017 5:12pm

Mohan Singh (Dera Bassi, India)

ਸਰਦਾਰ ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਜੀ,

ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪ ਜੀ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖਿਆ ਲੇਖ ਯਹ ਮਾਲਾ ਅਪਨੀ ਲੀਜੈ ਪੜਿ੍ਹਆ। ਵੀਰ ਜੀਓ ਜ਼ੋ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀਆਂ ਪੰਗਤੀਆਂ ਦੁਇ ਸੇਰ ਮਾਂਗਉ ਚੂਨਾ ॥ ਪਾਉ ਘੀਉ ਸੰਗਿ ਲੂਨਾ ॥ਅਧ ਸੇਰੁ ਮਾਂਗਉ ਦਾਲੇ ॥ਮੋ ਕਉ ਦੋਨਉ ਵਖਤ ਜਿਵਾਲੇ॥੨॥ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ ਉਹ ਭਗਤ ਧੰਨਾ ਜੀ ਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਦੀਆਂ ਉਚਾਰਨ ਕੀਤੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਆਪ ਜੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕੀ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਹਰੇਕ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਜਰੂਰੀ ਲੋੜਾ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ? ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕਿਸੇ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤਾਂ ਉਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਿਸਟਮ ਜਾਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਆਪਣੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਉਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ। ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਹੱਥ ਪੈਰ ਦਿਮਾਗ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਹੀ ਤਾਂ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਨੇ ਮਾਇਆ ਦੀ ਖਾਤਿਰ ਗਲਤ ਢੰਗ (ਤਨਣਾ ਬੁਨਣਾ——————) ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਉਣ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਮਾਇਆ (ਕਾਮ, ਕ੍ਰੋਧ, ਮੋਹ ਲੋਭ ਅਹੰਕਾਰ) ਦਾ ਜਿਸ ਮਨ ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਹੁਤ ਜਿ਼ਆਦਾ ਹੈ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਚਿੰਤਾ ਗ੍ਰਸਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਮਨ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਘੱਟ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਇਸ ਮਾਇਆ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਖਾਤਿਰ ਭਟਕਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਮਾਇਆ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਭਾਵੇਂ ਵੱਧ ਹੋਵੇ ਤੇ ਭਾਵੇਂ ਘੱਟ ਹੋਵੇ, ਦੋਨੋ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰੂਪੀ ਗਿਆਨ ਇਸ ਜ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਨਿਜ਼ਾਤ ਦਿਵਾ ਕੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸੁੱਖੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਹਿਰ ਇੱਕ ਬਾਲਟੀ ਹੋਵੇ ਭਾਵੇਂ ਇੱਕ ਚਮਚਾ, ਜ਼ਹਿਰ ਤਾਂ ਜ਼ਹਿਰ ਹੈ।ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਪੋਦੇ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਸੇ ਤਰਾਂ ਜੇਕਰ ਧਨ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਕਮਾਇਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਬੂਰੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਖੜੋਤ ਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਮੁੜ ਧੰਨਵਾਦ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਹੋਰ ਖੋਜ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ।

ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ, ਡੇਰਾਬੱਸੀ।

17th February 2017 3:14am

Gursharn Singh Dhillon (Ajax, Canada)

ਸ੍ਰ ਮੋਹਣ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ।
ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਜੋ ਮੇਰੇ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਬਦ ਦੀਆਂ ਪੰਗਤੀਆਂ "ਯਹ ਮਾਲਾ ਅਪਨੀ ਲੀਜੈ" ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ ਦੀ ਥਾਂ ਭਗਤ ਧਂਨਾ ਜੀ ਦੀਆਂ ਲਿਖਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਬਾਰੇ ਧਿਆਨ ਦਵਾਉਣ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ । ਬਾਕੀ ਜੋ ਸ਼ਬਦ ਬਾਰੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਸਹੀ ਲਗਦੇ ਹਨ ਉਹ ਹੀ ਸਮਝੋ ।
ਸਤਿਕਾਰ ਸਹਿਤ, ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ

18th February 2017 2:14am