.

iswKI nUM Kqrf iswK sMprdfvF qoN hY

srbjoq isMG "svwdI"

iswK Drm df kOmFqrI pwDr qy ijs qrHF psfr hoxf cfhIdf sI Auh hoieaf nhIM aqy nF hI hor DrmF ivwcoN iksy ny iswK Drm nUM gRihx hI kIqf hY. sMn 1995 ivwc sRomxI gurduvfrf pRbMDk kmytI ny ivsLv iswK sMmyln bulfieaf sI, Aus ivwc iewk srvyKx qoN pqf lgf sI ik Aus ivwc pIVI dr pIVI cly af rhy iswKF ny hI ihwsf ilaf sI. ies qoN ielfvf sR[ hrBjn isMG "XogI" vloN afpxy qOr qy sjfey isMGF ny hI smUlIaq kIqI sI. pr jwdI-pusLqI iswKF vloN sLR[ hrBjn isMG "XogI" dy sjfey iswKF nUM hfly qwk pRvfn nhIN kIqf ikAuNik AunHF nUM XogI dy iswK kih ky hI bulfieaf jFdf hY agr horF DrmF ivwcoN jykr kuJ ku lok afey vI Auh vfips afpxy DrmF ivwc cly gey. imsfl vjoN isklIgr iswK ijnHF nUM aFm qOr qy ipMzF ivwc gwzIaF vfly kih ky vI bulfieaf jFdf hY. pihlF pihl Auh afpxIaF gwzIaF ivwc gurU gRMQ sfihb jI df pRkfsL kiraf krdy sn aqy dfhvf vI kiraf krdy sn ik asIN gurU goibMd isMG jI dI POj leI hiQafr bxf ky idMdy sI pr kwtV iswK sMprdfvF vloN gurU gRMQ sfuhb jI dI pivwqrqf BMg hox df rOlf pf ky AunHF dIaF gwzIaF ivwcoN gurU gRMQ sfihb cwukf idwqf. isklIgr iswKF dI vwzI igxqI iPr ihMdU Drm ivwc clI geI. awj iPr nfgpur ivKy BfrI igxqI ivwc isklIgr iswK jo hfly vI iswK Drm ivwc ivsLvfsL rwKdy hn, AunHF nUM iswK Drm ivwc rwKx leI iswK lIzrF vloN vwzy-vwzy dmgLjy mfry gey, aKLbfrF ivwc ibaFn jfrI kIqy gey pr hfly qwk AuwQy igaf koeI nhIN. isrP imsLnrI kfljF vloN hI ieh AuWdm kIqf igaf. pr isklIgr iswKF dI mMdI hflq nUM iekwly imsLnrI kflj nhIN suDfr skdy ikAuNik imsLnrI kflj qF afp afrQk mMdhflI nfl jdo-jihd kr rhy hn. iswKF vloN iksy vI iswK imsLnrI kflj dI koeI bhuqI mdd nhIN kIqI jf rhI sgoN zyrydfr sMqF dI jF iPr kfrsyvf vfly bfibaF dI ijhVy ik iswKI df Kurf-Koj imtfAuNx ivwc lwgy hoey hn AunHF dI idl KOlH ky mdd kIqI jf rhI hY. sRomxI gurduvfrf pRbMk kmytI ny afpxy kroVF dy bjt ivwcoN isklIgr iswKF leI isrP iewk lwK rupweIaf hI kwiZaf hY. ieh vI pqf lwgf hY ik nfgpur ivwc eIsfeI imsLnrIaF vloN iewk kyNdr Koilaf igaf hY aqy rfDfsuafmI vI EQy phuMc gey hn pr iksy vI iswK sMsQf df ies pfsy iDafn nhIN. ieh mslf iekwly isklIgr iswKF df hI nhIN pMjfb ivwc vI ies qrHF dy anykF msly hn ijhVy kwtV iswK sMpRdfvF vloN KVy kIqy hoey hn, ijnHF ivwc pRmuwK qOr qy dmdmI tksfl qy aKMz kIrqnI jQf hI hY.

dmdmI tksfl vfly ijhVy ik afpxy afp nUM gurU goibMd isMG vloN QfpI hoeI sMsQf smJdy hn aqy bfbf dIp isMG jI nUM ies df muwKI smJdy hn pr ies ivwc rqf Br vI scfeI nhIN. jykr asIN iswK ieiqhfs nUM pVHIey qF gurU goibMd isMG jI dy joqI-joiq smfAuNx qoN bfad bfbf bMdf iswG bhfdr, iswK imslF, mhFrfjf rxjIq isMG dy smyN ikqy vI dmdmI tksfl df ijLkr nhIN afAuNdf. iswK ieiqhfs ivwc bfbf dIp isMG jI df ijwQy vI ijLkr hY Auh isrP imsl sLhIdF dy muKI vjoN hI afAuNdf hY. asl ivwc dmdmI tksfl nUM pihlF jQf iBMzrF ikhf jFdf sI ikAuNik ies sMsQf nUM sMq sMudr isMG hurF ny sLurU kIqf sI ikAuNik Auh afp ipMz iBMzr klF ijlHf iProjLpur dy sn Aus vyly qoN ies sMprdf df nF iBMzrFvflf jQf msLhUr ho igaf. sMq sMudr isMG qoN bfad sMq gurbcn isMG ies dy muKI bxy aqy AunHF dI mOq qoN bfad ieh sMsQf doPfV ho geI. ipMz vfsIaF ny iekwT krky sMq mohx isMG jI nUM muKI dI pwg dy idwqI pr sMq krqfr isMG ny ies nUM pRvfn nF kIqf aqy ies qoN vwK ho ky mihqf cONk hYwz kuaftr bxf ilaf. hux qF ies dy vI keI btvfry ho gey hn ijvyN tksfl bopfrfey, lMmF jwtpurf bDnI afid. sMn 1984 dy dOr dOrfn iPr 1986 ivwc mukwml qOr qy mihqf cONk vfly jQy nUM dmdmI tksfl df nfm dy idwqf igaf. ies sMsQf ny iswKI ivwc bRhmxvfdI krmkFzF nUM PlfAuNx leI pUrf Xogdfn pfieaf hY imsfl vjoN iBMzrF ipMz ivwc gurduvfrf sfihb jI dI hdUUd ivwc iksy dlq mjLbI iswK, rvdfsIaf iswK BfvyN Auh aMimRqDfrI vI ikAuN nF hovy nUM lMgr ivwc bYT ky pRsLfdf nhIN Cwkx idwqf jFdf iewQoN qwk ik dIvfn hfl ivwc vI vVHn nhIN idwqf jFdf. (not:- jy kr ieh swc hY aqy mjLbI isWKF nfl ieqnI nPrq hY qF iPr ienHF pKMzIaF dy zyry ivruwD hux qwk iksy ivdvfn jF sLRomxI kmytI ny avfjL ikAuN nhIN AuTfeI? –sMpfdk)

iewk vfr sfzy ipMz svwdI ivwc ies sMsLQf vloN aMimRq sMcfr kIqf jf irhf sI qF iewk julfihaF dy muMzy husn isMG nUM bfhr kwZ idwqf ik qUM aMimRq nhIN Ck skdf ikAuNik qUM julfhf hYN. gurU gRMQ sfihb jI dI hjLUrI ivwc dlqF vloN rOlF lfAux dI gwl qF bhuq dUr dI hY iewk vfr sMq krqfr isMG ny sRI drbfr sfihb aMimRqsr qoN ies krky kVfh pRsLfd lYx qoN ienkfr kr idwqf sI ik ardfis ivwc pRsLfd "pRvfx hoieaf" ikAuN ikhf hY "Bog lwgy" ikAuN nhIN ikhf. ieh sMsQf afpxy afp nUM gurU goibMd isMG jI vloN QfpI hoeI dws rhI hY jid ik gurU goibMd isMG jI ny dilqF vwl hwQ krky ikhf sI ik "ienhIN kI ikRpf ky sjy hm hYN nhIN mo soN grIb kroir pry". ies sMsQf dI rIs nfl iewk hor sMsQf pYdf ho geI aMimRqsr ivwc ijs nUM pihlF "sqo dI glI vflI sMprdf" ikhf jFdf sI pr hux ieh afpxy afp nUM BfeI mnI isMG dI sMprdf aKvfAuNx lwg peI hY. Auh vI kihMdI hY ik ies sMsQf nUM vI gurU goibMd isMG jI ny afpxy hwQIN Qfipaf sI. ies qoN bfad nfnksr vfilaF dI iewk sMsQf rfVf sfihb hY, Aus ny afpxy afp nUM BfeI dieaf isMG dI sMprdf kihxf sLurU kr idwqf hY aqy Auh vI kihMdy hn ik ieh gurU goibMd isMG jI ny QfpI sI, Xfid rhy ik BfeI dieaf isMG jI pMj ipafiraF coN iewk sn.

nfnksr vfilaF df muwZ Buwco qoN sLurU huMdf hY. Buwco vfly vI iksy qoN Gwt nhIN EQy vI iksy dilq nUM zyry "TfT" ivwc dfKl nhIN hox idwqf jFdf jd ik ieh qF dmdmI tksfl qoN vI cfr rwqIaF awgy inkl gey hn. ieh qF afpxy afp nUM gurU nfnk sfihb jI nfl joV rhy hn aqy kih rih hn ik bfbf nMd isMG jI nUM gurU nfnk sfihb jI ny drsLn idwqy sn aqy ieh sMsQf clfAuNx leI ikhf sI. iswKI ivwc mUrqI pUjf Poto Auwpr Bog lfAuxy aqy gurU sfihb jI dy buwq bnfAuNxy ieh iswKI ivwc iprq ies sMsQf ny sLurU kIqI hY iewQoN qwk ik ienHF dy TfTF ivwc qF gurU gRMQ sfihb jI dy iesLnfn krn leI kCihrf qOlIaf vI rwiKaf jFdf hY. pMjfb ivwc aYsIaF anykF sMprdfvF hn jo iswKI nUM Zfh lf rhIaF hn ijnHF ivwc kfr syvf vfly bfby ijnH ny qF hwd hI kr idwqI hY. gurU sfihb jI dy vyly dIaF jo purfqn insLfnIaF sn ienHF ny sB Kqm kr idwqIaF hn. imsfl vjoN TMzf burj aqy sfihbjLfidaF nUM kMD ivwc icxn vflI jo nINh bc geI sI. ies qoN ielfvf hor anykF insLfnIaF sB Kqm krky sMgmrmr cfVH idwqf. afAux vflIaF pIVIaF leI imsfl bxIaF ieh insLfnIaF df sdf leI ardfsf soD idwqf. Xfd rhy ik hux ieh kfr syvf vfly sMq, TykydfrF vFg tYNzr Br ky ieh syvf hfsl kr rhy hn.

ies qoN bfad iswKF ivwc sB qoN vwD bRhmxvfdI krmkFz PYlfAuNx vflI sMsQf "aKMz kIrqnI jQf" hY. ies sMsQf ivwc gurbfxI qy ivcfr krn dI koeI rIq nhIN, vfihgurU-vfihgurU qoN isvfey pwly vI kuC nhIN aqy nF koeI dlIl nF apIl, nF koeI vIcfr. gurU gRMQ sfihb jI nUM pRvfx hoieaf kVfh pRsLfd aqy lMgr Cwkxf ienHF vfsqy pfp hY aqy kihMdy hn ik ieh swucm nfl nhIN bixaf hoieaf. hux ies sMsQf bfry iswK afp hI aMdfjf lf lYx ik ieh iswK Drm vfsqy iknI Kqrnfk hY. hux qF ies sMsQf dIaF vI keI brFcF bx geIaF hn jo sB pUry jor sLor nfl iswKI ivwc krmkFz PYlfAuNx leI iewk dUsry qoN awgy kMm kr rhIaF hn. iewQoN qwk ik aKMz kIrqnI jQf PrIdfbfd ny qF afr[ aYs[ aYs[ vloN idwlHI ivwc hnUMmfn dy buwq dy AuwdGftn smyN rYx sbfeI kirqn kIqf. lfhnq hY ienHF dy iswKI bfxf pf ky aqy vwzy-vwzy KMzy lf ky dfhvf krn qy ik asIN sB qoN vDIaf iswK hF.

ipCly idnIN iswK ivdvfn zf[ jsbIr isMG "afhlUvflIaf" ny ikhf sI ik "iswKI nUM iswKF qoN mukq krvfieaf jfvy iPr hI iswKI df kOmFqrI qOr qy psfr ho skdf hY" aFm iswK qoN iswKI nUM koeI Kqrf nhIN pr Kqrf qF isrP ienHF sfrIaF sMprdfvF qoN hY jo krmkFzF rfhIN iswKI df Kurf-Koj imtfAuNx vfly kMm kr rhIaF hn.

 




.