.

sMKyp ieiqhfs-dsm gRMQ

ipRM: igafnI surjIq isMG, isK imsLnrI, idWlI

sinmR bynqI hY, hwQly dsm gRMQ vfly aiq sMvydnsLIl ivsLy qy sRI akfl qKq sfihb vloN donF pWKF dy ivdvfnF dIaF gosLtIaF krvfky, pMQ jldI hI inrxfiek PYsly lvy. ijnHF rcnfvf bfry sfrf pMQ iek mwq hY ik rcnfvF dsmysL jI dIaF hI hn, AuhnF nMU CWzky bfkI do rfvF vflIaF rcnfvF pMQk styjF qy pVHx vfsqy EdoN qIk pWkI rok lgf idqI jfvy, jd qIk ik AuhnF rcnFvF bfry pMQ spsLt inrxY nf lY sky. ivdvfnF nMU zr hY ik kuJ do rfvF vflIaF aiq lokipRa ho cukIaF aqy vWD qoN vWD pVHIaF jf rhIaF rcnfvF dy isWty vjoN pMQ df iek vWzf ihwsf bRfhmxI qpf-mflf aqy qIrQ XfqrfvF df isLkfr ho jfvygf aqy iPr ieh Gftf pUrf krnf kdy sOKf nhIN hovygf.

dsm gRMQ aqy dsmyN pfqsLfh- iksy gurisK vfsqy ‘dsm’ sLbd ikWqnI iKwc rKdf hY ies vfsqy kyvl ieWqnf kih dyxf hI kfPLI hY ik dsm’ sLbd qoN mfnoN AusnUM ieAuN mihsUs huMdf hY ijvyN pRqwK dsLmysL jI dy hI drsLn ho rhy hn. sLfied eyhI kfrx hY ik afm sMgqF ‘dsm gRMQ’ dy nfm qoN hI ieh pRBfv lY lYNdIaF hn ik ies gRMQ ivc sRI klgIDr jI dI bfxI hY aqy ies gRMQ dy ivroD ivc iek vI lPLj sunxf psMd nhIN krdIaF.

scfeI ieh hY ik ieh gl vI bVy XkIn nfl khI jf skdI hY ik pMQ aMdr awj 99 PLI sdI swjx qF Eh hn ijnHF ny kdy dsm gRMQ dy drsLn hI nhIN kIqy. jy kuJ ny drsLn kIqy vI hn qF EhnF ivWc vI bhuqy Eh hn ijnHF ny ies aMdroN kdI rcnf vsqU nMU piVHaf hI nhIN. jy kuJ ny piVHaf vI hY qF igxqI dy swjx hn, bhuiqaF nUM qF iesdy arQ hI spsLt nhIN hoey. bhuqy pVHx jF sunx vfilaF nUM qF ieh vI nhIN pqf ik ijhVIaF pMkqINaF Eh pVH jF sun rhy hn EhnF pMkqIaF df ipCokV kI hY aqy afeIaF ikQoN hn? EhnF pMkqIaF df agf-ipWCf kI hY, aqy iks sMbMD ivc hn Bfv iehnF pMkqIaF df Refrence to the context kI hY?, bs ijhVIaF pMkqIaF cMgIaF lgIaF, ivcoN cukIaF aqy EhnF dy arQ qOV-mroV ky apxI mrjLI nfl GV ley. anykF qf Eh sWjx vI iml jFdy hn, gl krn qy ijhVy hYrfn hoky puCdy hn "kI amukI bfxI gurUgRMQ sfihb jI ivc nhIN?"

ies vfsqy jLrUrI hY ik afm sMgqF, ijs nMU kyvl sunx krky hI ‘dsLmysL bfxI’ smJ rhIaF hn EhnF nUM AusdI kuJ jfxkfrI idqI jfvy. zuWly byrF df bhuq kuJ qF ivgV hI cukf hY, jy Poky qy aMnHy josL ivc smyN nMU ajy vI nf sMBfilaf qF afAux vflIaF nslF sfnMU kdy mfPL nhIN krxgIaF.

dsmyN pfqsLfh jI kf gRMQ?- ies bfry koeI do rfvF nhIN ik dsLmysL ipqf jI dy joqI joq smfAx smyN ‘dsm gRMQ’ nfm dI koeI rcnf mOjUd hI nhIN sI. gurdyv ipqf ny afp jF afp jI dy drbfrI kvIaF ny jo rcnfvF pfAuNtf sfihb dy kvI drbfrF smyN rcIaF, sB ieiqhfskfr ies gl nfl sihmq hn ik ieh sfrIaF rcnFvF anMdpur sfihb Cwzx smyN srsf ndI dI ByNt ho geIaF jF dusLmxF ny sfV idqIaF. kuJ ieiqhfskfrF ny iehnF rcnfvF df kul vjLn nON mx aqy nfm ‘ividaf sfgr’ jF ‘ividaf Dr’ gRMQ disaf hY.

scfeI ieh hY ik nFvyN pfqsLfh dI bfxI, afid bIV ivc drj krvfAux AuprMq, mOjUdf ‘sRI gurU gRMQ sfihb’ df nfm hI kuJ smyN vfsqy sMgqF ivc ‘dsvyN pfqsLfh jI kf gRMQ’ krky pRclq hoieaf imldf hY. ikAuNik Aus smyN sMgqF pfs dovyN qrHF dIaF bIVF pRfpq sn. pMjvyN pfqsLfh jI dy smyN qoN sMpfidq ‘afid bIV’ aqy dsvyN pfqsLfh rfhIN sMpUrnqf pRfpq, ajokI bIV. sMgqf ivc ieh lPj kuJ smyN vfsqy kyvl pihcfx vfsqy sI. aj dy kuJ ilKfrI jF qF AuhnF purfqn iliKqF qoN hI kuJ BulyKf Kf rhy hn jF iPr sLrfrqI lok jfxbuJ ky sMgqF nUM AulJfAx vfsqy ajyhf kuJ BulyKf dy vI rhy hn.

ieh GWplf iksqrHF?- sMn 1708 ivc gurdyv dy joqI joq smfx qoN bfd pMQ Aupr bVI BIVf df smF sI. kOm nUM afpxy insLfny vl agy turn vfsqy jMglF, rfjsQfn dy mfrUQlF aqy phfVF ivc smF kWtxf ipaf. ieiqhfs ivc kuJ ajyhf ijLkr aAuNdf hY ik dsLmysL jI dIaF rcnfvF nUM iks qrHF pRfpq aqy suriKaq kIqf jfvy, pMQk afgUaF ny ies bfry BrvF jwqn kIqf. nqIjf ieh hoieaf ik ijWQy gurdyv dI kuJ bfxI iewkqr hoeI EQy anykF kwcIaF rcnFvF vI Aus nfl iekqR ho geIaF. ivroDIaF ny vI smyN df pUrf pUrf lfB AuTfieaf aqy bhuqIaF rcnfvF imldy juldy sLbdF ivc GWVH ky iekwqr krvf idqIaF. ivsLysL kr krmkFzI bRfhmx vrg, ijs dI dukfndfrI nMU gurmwq dy pRkfsL nfl sB qoN vDyry swt pujI sI, ies smyN nMU Blf ikvyN guaf skdf sI. iesny qF pihly jfmyN qoN hI gurU-drbfr qy vfr krn df smF kdy nhIN sI KuMJx idqf. ies smyN df Ausny pUrf pUrf lfB AuTfieaf. Ausny vI qpF, qIrQ iesLnFnF, bRfhmxF nUM dfn-puMn aqy hor anykF bRfhmxI krmkFzF nUM gurmWq dI cfsLnI cVHf ky blik keI hflqF ivc iehnF rcnFvF df isWDf sMbMD gurU sfihbfn nfl joV ky jF iPLr gurU sfihb dy hI muKfribMd qoN kWZvf ky-byaMq rcnFvF iqafr kIqIaF aqy iewkqr krvf idqIaF, spsLt mflUm hMudIaF hn. TIk iesyqrF ijs qrHF anykF purfqn bRfhmxI rcnFvF nMU tksflI isWD krx vfsqy KyzF KyzIaF imldIaF hn. imsfl dy qOr qy ‘gruV purfn’ vfsqy "iesnMU ivsLnMU jI ny afpxy vfhn gruV nMU jIv dI gqI vfsqy suxfieaf"-- ‘rfmfiex’ vfsqy…iesnUM "isLvjI ny pfrbqI nMU suxfieaf"----afid. Bfv ieh ik hr iek smyN dy mMny jFdy mhFpurKF, jF mnuK ivsLysL nMU isWDy jF aisWDy bRfhmx ny apxy mWq df AupfsLk hI isWD kIqf hY.

Bfrq ivc jnmyN lgfqfr 1300 sflF qIk apxIaF jVHF jmf cuky aqy rfj-pft dy mfilk qIk bx cuky buWD Drm dI qF jVH vI ihNdusqfn ivcoN kWt idqI. mhfvIr jYn aqy mhfqmf buD nUM ivsLnUM df avqfr GoisLq krky, EhnF dIaF mUrqIaF nUM mMidrF ivc itkf ky ikhVI Kyz KyzI geI, smJdy dyr nhIN lgdI. isK Drm Aupr qF ajyhy vfr pihly idn qoN hI hn. ies ‘dsm gRMQ’ rsqy Aus rfhIN eyhI Kyz, gurU sfihbfn aqy ivsLysL krkyy dsmysL ipqf jI df nfm vrqky, bVy Xojnf bWD qrIky nfl KyzI geI spsLt hY. mOjUdf ‘dsm gRMQ’ df ivsLf vsqU vficaF ieh vI spsLt ho jFdf hY ik sfkq mWq vfly, ijhVy ik bRfhmx vrg dI hI iek sLfKf mfqr khy jf skdy hn; EhnF ny vI smyN df pUrf-pUrf lfB AuTfieaf. "ajOky dsm gRMQ vflf pfj ikWDry Kul nf jfvy ies dI Gbrfht, aj iks nUM sB qoN vWD hY, sB qoN vWD qVPL kox irhf hY" scfeI nUM AuGVdy dyr nhIN lgdI.

dsm gRMQ nhIN ieh sfrf ‘bicwqr nftk’ hI sI- iekwqr hoeIaF Auprokq rcnfvF bfry BfrI BIVf dy smyN ieh inrxf krnf ik ikhVI dsLmysL jI dI ho skdI aqy ikhVI imlfvt, musLkl hI nhIN asMBv vI sI. swc qF ieh hY ik kuJ smyN vfsqy ies sfry nMU iek ijld ivc sMBfl rKx vfsqy vI pMQ aMdr qIbr mqByd sn. dsLmysL bfxI dy nfl kwcIaF aqy asLlIl rcnfvF vI ieko hI ijld ivc rKIaF jfx-sUJvfn sMgqF ies gl nMU brdfsLq nhIN sn kr skdIaF. Aus smyN dIaF ieh vI KbrF sn ik hirmMdr sfihb df srovr pUiraf jf cukf hY aqy aMdr mwsf rMGV vysvfvF dy nfc krvf irhf hY. pMQ sfhmxy pihlf suafl pMQ dI hoNd nMU bcfxf sI. bhuiqaF df suJfv sI bfxI CFtI dy ies kMm nUM kuJ smyN vfsqy agy pf idqf jfvy. Aus smyN dy isafxy afgUaF ny sfrI rcnf vsqU nMU iek ijld ivc suriKaq kr ilaf. afgU sUJvfn aqy isafxy sn, AunHF ny ies ijld nMU ‘bicqR nftk’ Bfv ‘vicqr ijhf nftkIX sMgRih’ nfm dy idqf. soicaf hovygf ik "tury qy sF dsLmysL jI dI bfxI nMU iekwqr krn pr ieh ieWk nftkI sMgRih bx igaf hY". ikAuNik ies bfry jldI ivc ieh nhIN sI ikhf jf skdf ik ikhVI rcnf klgIDr jI dI ho skdI hY qy ikhVI nhIN. sfry sMgRih nMU ‘bicqR nftk’ df nfm dyx df kfrx sI ik afAux vflIaF nslF gumrfh nf hox. sLfied Eh ieh nhIN sn jfxdy ik pMQ dI hflq suDrn dI bjfey idno idn inGrdI hI jfxI hY aqy gurbfxI dI sUJ inwq GWtdI hI jfxI hY, nhIN qF Eh jLrUr koeI hor Auprflf krdy.

spsLt hY ik afrMB ivc sfrI poQI df nfm hI ‘bicqR nftk’ sI nf ik awj dI qrHF kuJ ihwsy df. AunHIvIN sdI dy aMq qIk mOjUdf ‘dsm gRMQ’ nfm dI koeI rcnf vjUd ivwwc hI nhIN sI. ies sfry nftkIX sMgRih ivcoN kyvl dsLmysL bfxI CFtx df kMm hI bfkI sI. purfqn rcnFvF anusfr pMQ kyvl pMj rcnfvF Aupr hI sihmq sI ik dsmysL jI dIaF ho skdIaF hn.

PrjLI khfxIaF aqy vr srfp- PrjLI khfxIaF aqy vr-srfp isK Drm df aMg nhIN, ieh inrol bRfhmxI soc dI Aupj hn. kuJ sLrfrqI lokF ny hirmMidr sfihb afjLfd krvfAux vflI Gtnf nfl iek khfxI joV ky pRclq kr idqI. khfxI anusfr BfeI suKf isMG mihqfb isMG jykr mWsy rMGV nUM kql krky hirmMidr sfihb afjLfd krvf afAx qF ijld iekWTI rihx idqI jfvy nhIN qF pMj rcnFvF qoN bfihr bfkI vWK kr idqIaF jfx. khfxI apxy afp ivc spsLt krdI hY ik ieh khfxI Gtnf qoN bfd kyvl sLrfrq df afDfr bnfAux vfsqy hI pRclq kIqI geI. TIk iesy qrHF ijvyN BfeI mnI isMG jI dy bMd bMd kty jfn vfly mhfn sfky nUM PLrjLI vr-srfp vflI khfxI rfhI CuitafAx dI Kyz KyzI geI.

iesy qrHF ‘dsm bfxI’ ieWkTI krn vfsqy mfqf suMdr kOr jI vloN BfeI mnI isMG jI nMU iek PLrjLI icTI df afDfr bxfieaf igaf. smyN nfl BfsLf ivigafnI sfbq kr cuky hn ik Eh icWTI vI nklI hY aqy ieh vI sfbq kr idqf hY ik AudoN ilKI geI jdoN AunHIvIN sdI dy aMq qy inwb df pRclx ho cukf sI pr dsI jf rhI hY aTHfrvI sdI dy arMB dI. Bfv ieh jo kuJ vI hoieaf sfrf AunHIvI sdI dy aMqly idnF dy hI cmqkfr hn jdoN ik kOm GUk suWqI peI sI.

bicwqr nftk qo dsm gRMQ qIk- smF bdldf igaf, ies rcnf sMgRih ivcoN dsLmysL jI dI bfxI CFtxI qF dUr pMQ dI hflq gurmq aqy gurbfxI soJI pKoN idn-b-idn inWGrdI geI. pRcfr pRbMD gYr ijLMmyvfr lokF dy hwQF ivc jFdf igaf aqy sfry krmkFz, isKI GrF df aqy isKI pRcfr df aMg bxdy gey. pMQ dI ies inWGrI hoeI hflq sdkf ies ‘bicqR nftk’ df nfm ‘dsm gRMQ’ aqy iPr ‘sRI dsm gRMQ’ aqy hMudf hMudf hux ‘dsm, sRI gurU gRMQ sfihb jI’ bx igaf. nfm ilKx df ZMg vI bVf ajIb hY. ‘dsm’ Aupr Cotf ijhf aqy ‘sRI gurU gRMQ sfihb jI’ dUjI pMkqI ivc vwzf sfrf. sMgqF dI jfxkfrI vfsqy, ies df srUp jo bx cuwkf hY Auh kuJ ies pRkfr hY :-"dsm-sRI gurU gRMQ sfihb jI" Cfpk hn, BfeI jvfhr isMG ikRpfl isMG aYNz sMj, aMimRqsr aqy hor vI kuJ.

afiKr grugWdI iksnUM imlI?- sfry ieiqhfskfr ies gl nUM mMndy hn ik gurgWdI mojUdf "sRI gurU gRMQ jI" nUM pRfpq hoeI. drasl ieh gWdI vI bfxI srUp dI sMpUrxqf df ielfn sI. nhIN qF bfxI dy gurU hox df ielfx vI pihly jfmyN qoN hI sI. dsmysL jI qF afp hI nfnk joq sn aqy gurU nfnk pfqsLfh df dsvF srUp. jy Aus vWkq mojUdf ‘dsm gRMQ’ df koeI vjUd jF mhqv huMdf qF Aus bfry vI apxf koeI spsLt PLYslf jLrUr dyNdy. jdoN pfqsLfh ny afp sfnUM kyvl aqy kyvl "sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI" dy lV lgfieaf hY qF sfnUM kI hWk hY iksy vI hor rcnF nUM EhnF dI brfbrI qy ilafAx vflI humfkq krIey. kI apxI krqUq nfl asIN ieh kihxf cfhuNdy hF ik "sfzf gurU aBul nhIN blik asIN aj vWD isafxy pYdf ho gey hF" afiKr Aus vWkq ieh mojUdf dsm gRMQ ikQy sI?

swcI gwl qF ieh hY ik AunHIvIN sdI dy aMq qIk sfrf pMQ iek mwq sI ik dsm gRMQ dI sfrI rcnf, dsLmysL jI dI nhIN. smUcy dsm gRMQ ivcoN kyvl pMj rcnfvF- jfpu sfihb, akfl Ausqq (aMqm kuJ suafl Cwzky) jLPr nfmHf, qyqI svyXY aqy sLbd hjLfry (imqR ipafry nMU Cwzky) hI dsLmysL jI dIaF mnIaF jFdIaF sn. bfkI JgVf sI qF kyvl bfxI dI hor CFtI df, Eh vI jykr koeI hY qF? nvyN JgVy df afrMB qF pMizq qfrf isMG nroqm dI rcnf ‘gurmq inrxY sfgr’ qoN hoieaf. hux asIN ieWqnI zUMGI Kwz ivc izWg cuky hF ik aj pMQ ivc kuJ aijhy ivdvfn vI AuBr afey hn aqy bfhroN GuspYTIey vI ies kMm vfsqy apxf awzI-cotI df jLor lgf rhy hn jo sfrI rcnf nMU hI dsLmysL jI dI hox df hwT kr rhy hn. ies df mUl kfrx hY pMQ aMdroN gurbfxI soJI df Gtxf, sfjLsLIaF nUM apxf rsqf sfPL huMdf njLr afAux lg jfxf aqy poQI df nfm "dsm ‘sRI gurU gRMQ sfihb jI" bx jfxf aqy pRclq ho jfxf. ivroDI afiKr iesy dOV ivc qF iek lMmy smyN qoN hI sn

dsm gRMQ’ df pRkfsL "sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI" dI brfbrI qy- ies gurmWq pfT dIaF pihlIaF kyvl cfr ipRMtF qIk ieh KdsLf jLfihr krdy afey hF ik jykr pMQ ny ajy vI afpxI ijLMmyvfrI nMU nf sMBfilaf aqy sUJvfn qwbky ny ies pfsy vyly isr iDafn nf idqf qF koeI vwzI gl nhIN kl nMU kuJ mnmqIey kuJ QfeIN afid bIV dy nfl ies ‘dsm gRMQ’ dy pRkfsL df vI hIaf vI kr lYx. cyqfvxI dyNdy af rhy sF ik awj vI qF sRI hjLUr sfihb aqy ptTf sfihb vrgy mhfn gurU asQfnF qy afid bIV dy nfl nfl iesdf pRkfsL kIqf jf irhf hY aqy Aus dI dyKf dyKI kuJ hor gurduafiraF ivc vI. sUJvfno, jfgo! ikwDry aijhf nf hovy ik aj dI lfprvfhI kfrx asIN ies sLhIdF dI jQybMdI nMU rsfql ivc sutx dy ijLMmyvfrI bxIey. jy eyhI hflq cldI rhI qF Eh idn dUr nhIN jdoN mnuKqf nMU krmkFzF ivcoN kwZx dI dfavydfr ieh kOm, ies ‘dsm gRMQ’ ivWclIaF kuJ rcnfvF qoN pRBfvq ho ky afp hI qIrQF, qpF qy krmkFzF ivc AulJ jfvy. dunIaF nMU iek akfl purK dI CWqr Cfieaf hyT ilafAux dy dfavy krn vflI isK kOm afp hI iksy BgAuqI aqy isLvf afid dyvIaF dI pUjf dI Kwz ivc izg pvy, iksy hd qIk ieh kuJ hoxf sLurU hI ho cukf hY. Kflsf jI, jfgo! jfgo !!- dUjy pfsy, jy afAux vflIaF nslF gurbfxI igafn rfhIN sMBl geIaF qF vI sfzI mOjUdf axgihlI nMU lfhnqf pfx qoN ibnF sfnMU koeI siqkfr nhIN dyxgIaF.

ies scfeI qoN mUMh nhIN moiVaf jf skdf ik aj ivroDIaF vloN Eh koisLsLF aqy Kuly-zuly ielfn vI ho cuky hn ik hr iek gurduafry ivc ‘gurU gRMQ sfihb jI dy nfl nfl ‘dsm gRMQ df pRkfsL vI krvfAuxgy. kyvl ielfn hI nhIN hoey blik aMimRq CWkx aqy apxf rUp bdlx df nftk qIk krky knyzf vrgI mihMgI DrqI qy jLmIn df vzf tukVf KrId ky iek nvF gurduafrf kfiem kIqf igaf aqy EQy pRkfsL kIqf igaf ‘dsm gRMQ’ df. afiKr ies dsm gRMQ rsqy "sfihb sRI guru gRMQ sfihb jI" dI ajLmq Aupr, asIN hor iks hmly dI AuzIk kr rhy hF?

‘sRI muKvfk pfqsLfhI 10’- dyKn dI gl hY ik kI ieh nIXm iesqoN pihlF vI ikWDry sfihb sRI guru gRMQ sfihb jI ivc mojUd hY ijhVf ik iksy vI rcnF dy afrMB ivc dsm gRMQ ivc vriqaf igaf hY. AuQy qF hriek rcnF df afrMB hI mMglfcrx "ÃÄsiq gurpRsfid" nfl jF iesy mMglfcrx dy Auprly iqMn rUp hn aqy kfv sUcnf ‘nfnku dfs, nfnku nIcu, kih rvIdfs’ afdk sLbdF nfl hY. drasl ieh sUcnf ‘sRI muKvfk pfqsLfhI 10’ hI spsLt krdI hY ik iksy rcnf bfry ieh sUcnf vI dsmysL jI rfhIN apxI idqI hoeI nhIN blik pMQ ny afp idqI hY. iesy df nqIjf hY ik cUik rsqf Kulf sI, imlfvt smy ijQy iksy nUM rfs afeI ieh sUcnf joV idqI geI. scmuc jy asIN jfg ky clIey qF ies sUcnf nUM hI rsqf bxf ky asIN scfeI dI hor gihrfeI qIk vI puj skdy hF.

mOjUdf dsm gRMQ dy aMdr dI iek Jfq- ijhVy swjx dsm gRMQ dI smUh rcnf nMU dsLmysL ikRq mMxdy jF smJdy hn EhnF dy crxF ivc sinmR bynqI hY ik hY ik hyT idWqIaF kuJ pMkqIaF nMU pVHn qy aMdfjLf lgfx ik kI ieh rcnfvF afqmk jIvn dfqy, dsvyN nfnk, pMQ dy vflI sRI dsLmysL jI dIaF ho skdIaF hn? jy nhIN qF aj asIN ikQy KVy hF? pr ieh ieWk scfeI hY ik ieh pMkqIaF Ausy hI ‘dsm gRMQ’ ivcoN kyvl iesLfrf mfqr hn ijs nMU asIN ibnF pVHy-vfcy dsLmysL ikRq mMxdy af rhy hF

"posq BFg aPIm iKlfey, afsn qF qr idXo bnfie .cuMbn rfie ailMgn ley, ilMg dyq iqh Bg mo Bey ]24] Bg mo ilMg idXo rfjf jb, ruic AupjI qrunI ky ijXy qb .lpit lpit afsn qr geI, cuMbn krq BUp ky BeI]25] gih gih iqh ko gry lgfvf, afsn sO afsnih Cuhfvf. aDrn sO doAU aDr lgfeI, duMhU kuMcn sO kuc imlfeI ]26] (cirqr 403) (not-pfTk swjx afp arQ dyK lYx, ilKxy soBnIk nhIN) hor pVHo-

jo amln kwhy Kfie Kqf kbhMU nih Kfvy. mMUiz avr ko jfih afpu kbhU n muMzfvy. cMclfn ko icwq cor iCn iek mih lYhIN. BFiq BFiq Bfimnin Bog Bfvq mn dyNhI]23]…[[aml pfn suB aMg DnK sr ijn lXo. ho so nr jIvq mukiq jgq BIqr BXo ]27] (cirqr 245)

Bfv- ijhVy mnuK (sLrfb, BMg, aPIm afid dy) aml krdy hn, Auh kdI DoKf nhIN Kfdy. Auh dUijaF dy isr qF mun lYNdy hn pr AuhnF nMU koeI nhIN TWg skdf. suMdrIaF dy mn iek iKn ivc moh lYNdy hn aqy BFq BFq dIaF mn BfAuNdIaF iesqrIaF nMU Bogdy hn. ies qrHF ies pRkfr dy ‘sLuB’ nsLy jo krdy hn, Eh mnuwK mfno ies sMsfr ivc mukq ho jFdy hn. iesy qrHF hor lvo:- "kbhMU n Kfey pfn, aml kbhMU nih pIXo ] kbhMU n Kyl aKyt n suK inrDn kh kIXo ] kbhMU n sONDf lfie rfg mn BfieXo ] ho krXo n Bfimn Bog, jgq kXoN afieXo" ]28] (cirqR 245)

ies pRkfr dIaF anykF nsLy pRyrk Kuly nMgyjvfd aqy kfl BMg dosL afid anykF dosLF nfl BrpUr rcnfvF ies khy jFdy ‘dsm gRMQ’ pr mUl rUp ivc ‘bicqR nftk’ ivc iekiqRq hn. hux, afp hI dso! ies qrHF ibnF prKy ivcfry, kyvl nfm qoN pRBfvq ho ky sfrI rcnf nMU dsLmysL ikRq khI jfxf ikQoN dI ilafkq hY? ieh afpxy nfl, pMQ nfl qy afAux vflIaF nslF nfl jLulm nhIN qF hor kI hY? iesnMU gurU GfqI hoxf nhIN qF hor kI afKogy?

QoVf ijhf vI gurbfxI nfl ipafr rKx vflf swjx ieh kdy brdfsLq nhIN kr skdf ik koeI ikqwnI vI cMgI rcnf ikAuN nf hovy, AusnMU gurbfxI dI brfbrI dy idqI jfvy. isKF df gurU kyvl aqy kyvl "sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI’ hn hor koeI nhIN. gurbfxI qF isK vfsqy srv-AuWc hY. aj apxI hI nfsmJI kfrx sLfied asIN afp hI Eh sB kuJ krI vI jf rhy hF jo isKI isDFq aqy siqkfr dy Ault hY. gurisK kdy ieh brdfsLq nhIN kr skdf ik gurbfxI dy Aucy sucy isDFqF sfhmxy koeI mnuwK Pokt krmkFzf nMU Auicafey jF gurbfxI AupdysLF dI iKWlI Auzfx dI koeI hrkq kry, pr ies khy jFdy dsm gRMQ aMdr bhuqIaF kwcIaF aqy sLrfrqI lokF rfhI iekwqr krvfeIaF rcnfvF rfhI ibnF arQ boD dy, AuhnF nUM dsLmysL rcnf mMn ky sLfied asIN afp hI ies kukrm df isLkfr ho rhy hF.

dsLmysL jI dIaF rcnfvF df siqkfr- awj pMQ drdI, gurbfxI sUJ vfly swjx hor hor ruJyivaF nMu Cwz ky ies pfsy Aucyrf iDafn dyx, pMQk afgU GUk nINdr qoN jfgx aqy afpxI ijLMmyvfrI df aihsfs krn. gosLtIaF kIqIaF jfx, khy jfdy dsm gRMQ dI pRqyk rcnf vsqU nMU, KojbIn nfl gurbfxI isDFq dI ksvtI qy kisaf jfvy, inrxfiek PYsly kIqy jfx aqy  dsLmysL bfxI nMU alwg krky pMQ nMU sdf vfsqy ies ijlHn ivcoN kiZaf jfvy. BfvyN ieh kMm jldbfjLI df nhIN pr avysly rih ky iesnMU ibnF vjHf lmkfeI jfxf vI gurmiq pRcfr-pRsfr nfl gdfrI hY.




.