.

rfgmflf bfry zf: muihMdr kOr igwl nfl ivsLysL mulfkfq.

svfl: zf: sfihbf mYN quhfzI ikqfb "gurU arjn dyv jIvn qy bfxI" dy pMnf 96 qy rfg mflf qusIN gurU arjn dyv jI dI ilKI hox dI pRoVqf krdy ho. myry hwQ ivc aih iek ikqfbcf, iswK imsLnrI idwlI vfly igafnI surjIq isMG jI ny iliKaf hY aqy jo ieh iswD krdf hY ik pUrI rfgmflf dy 179 bMd hn pr jo rfgmflf gurU gRMQ sfihb ivc drjL hY ieh isrP cfr bMd, 34 qoN 38 qk, hI hn qy iksy ny jfxbuwJ ky ies nUM rfgmflf df isrlyK dy ky muMdfvxI qoN bfad gurU gRMQ sfihb ivc drjL kr idwqf hY. ies bfry quhfzf kI iKafl hY?

AuWqr: rfgmflf nUM rihx idE. ies ivc qusIN isrP afpxf smF Krfb kr rhy ho.

ieh sI AuWqr iek pI[ aYc[ zI[ ipRMsIpl mihMdr kOr igl df ijs ny "gurU arjn dyv jIvn qy bfxI" pusqk ilK ky pI[ aYc[ zI[ dI izgrI leI hovy pr rfgmflf nUM gurU ikRq iswD krn leI koeI jvfb nhI. ievyN hoxI sI kI dosL GVy nUM dyvF. suhxI ny zuwb ky mrnf sI qy swsI ny mrnf sI QlF ivc Buwj ky.

afE afpF vIcfrIey ik kI rfgmflf gurU ikRq hY jF nhI?

sfry gurU gRMQ sfihb ivc iek vI slok aYsf nhI ijs dy rcnhfry jF krqy df pqf nf cly. slok dI qF gwl Cwzo iek vI pMgqI aYsI nhI ijs dy krqy dy hox bfry iksy nUM koeI sMdyh hovy. ieQoN qk ik gurU gRMQ sfihb pMnf 1253 qy iek pMgqI ies qrHF ilKI hY:

"Cfiz hir ibmuKn ko sMg" ieh iek pMgqI iks ilKfrI dI hY ieh dwsx vfsqy gurU arjn dyv ipqf ny agly slok df isrlyK ies qrHF idwqf hY, "sfrMg mhlf 5 sUrdfs" jo ieh iswD krdf hY ik afAux vflf slok gurU arjn dyv jI df hY qy aih iek pMgqI dy krqf Bgq sUrdfs jI hn. hor ijLafdf jfxkfrI leI ‘gurU gRMQ drpn zft kfm’ Kol ky qusIN ientrint qy pVH skdy ho. ijQy ikqy iksy ilKfrI dI ikRq ivc isDFq iblkul spwsLt nhI huMdf qy gurU sfihb ny afpxf slok nfl rlf ik iliKaf hY AuQy gurU sfihb ny isrlyK ies qrHF idwqf hY, "gAuVI kbIr jI kI, nfil rlfie iliKaf mhlf 5, pMnf 323".

gurU gRMQ pMnf 487 qy Bgq DMnf jI dy iqn sLbd hn qy AnHF sLbdf dy sMgRh ivc afpxf sLbd bkfiedf mhlf 5 ilK ky pfAuNdy hn qFik iksy vI iksm df BulyKf nf pvy. hux svfl ieh pYdf huMdf hY ik jy rfgmflf gurU ikRq hY qF gurU sfihb ny rfgmflf dy isrlyK ivc, gurU gRMQ sfihb dI sMpfdnf vyly, ieh spwsLt ikAUN nhI kIqf ik ieh rcnf iks ilKfrI dI hY jdoN ik Bgq sUrdfs dI iek pMgqI df inrxY kIqf hY ik ies ilKq df krqf kOx hY?

gurU gMRQ sfihb dy aMk bMdI bVI dUr aMdysLI qrIky nfl kIqI geI qy ies krky gurU gRMQ sfihb dusLmx dI CyV CfV qoN bcy rhy. aKIr ivc hr gurU sfihbfn jF Bgq sfihbfn dy pUry slokF dI igxqI idwqI huMdI hY. rfgmflf ivc pMj cOpeIaF qy pMj dohry afey hn pr hr iek dohry qy cOpeI qoN bfad aMk isrP iek hI afieaf hY jo gurU sfihbfn dI aMk ivDI nfl myl nhI KFdf. pfTk nUM ies qoN koeI jfxkfrI nhI imldI ik ies aMk iek df kI mqlb hY?

myG rfg dIaF pMj rfgxIaF ivc aqy sRI rfg dy awT puqrF ivc dohIN QfeIN rfg goNz nuM do vfrI igixaf igaf hY. jdoN iek rfg nUM iek rfg sIrIjL ivc joV idwqf igaf hY qF iPr AusI rfg nUM dUjy rfg ivc joVnf Auicq nhI. pfTk PYslf afp kr skdy hn ik ies qrHF igxqI krnI gurU sfihbfn dI igxqI ivDI nfl myl KFdI hY jF nhI.

sMsikRq dy punf (pun:) sLbd qoN bixaf sLbd puin sfry sLRI gurU gRMQ sfihb ivc ikDry vI nhI vriqaf igaf. ijQy ikqy vI loV peI hY AuQy ies df srUp Puin vriqaf igaf hY pr rfgmflf ivc ieh sLbd pihlI qy afKrI vfr puin dy rUp ivc afieaf hY. sfihqk idRsLtI kox qoN priKaF ieh pqf cwldf hY ik ieh iksy vI rcnf ivc isDI imlfvt aQvf joV qoV df prqwK sbUq hY.

kuwJ swjx ieh vI afKdy hn ik rfgmflf sRI gurU gRMQ sfihb ivc drjL hY qy ies krky gurUbfxI hY. pr aslIawq ies dy iblkul Ault hY. muMdfvxI df mqlb hY mohrCfp. gurU arjn dyv jI ny gurU gRMQ sfihb dI sMpfdnf krky afKIr qy mohr Cfp lfeI hY ik ieQy qk gurUbfxI hY qy ies qoN bfad gurU arjn dyv jI df hI iek slok, " qyrf kIqf jfqo nfhI mYno jog kIqoeI]" jo sLukrfny vjo iliKaf hoieaf hY ijs df mqlb hY ik hy pRBU ! qUM afp imhr krky ieh gRMQ sMpUrn krvfieaf hY myry ivc qF koeI gux nhI sI ieh sB kuwJ qyrI imhr sdkf hI hoieaf hY qy ies qoN bfad krqfrpur vflI bIV ivc pwqrf KflI ipaf hY. rfgmflf ies qoN agly pwqry qy ilKI geI hY. ies qoN ieh jLfhr huMdf hY ik sLrfrq nfl imlfvwt krn dI ieh koJI koisLsL kIqI geI hY pr ilKfrI sPl nhI hoieaf. JUT qF pkiVaf igaf hY pr lkIr df PkIr bixaf Kflsf, jo scfeI qoN kohF dUr jf cuikaf hY, JUT nUM JUT kihx qoN ieMJ iJjkdf hY ijvyN ies nfl AusdI mOq ho jfxI hovy. kdI koeI inDVk Kflsf afvygf jo swc nUM swc kih ky gly lgfvygf.

gurbfxI ivc isrIrfgu nUM pRQm rfg mMinaf hY qy gurbfxI dI qrqIb ies rfg qoN huuMdI hY. gurU gRMQ pMnf 83, " rfgf ivic sRIrfg hY" qy BfeI sfihb BfeI gurdfs jI vI PurmfAuNdy hn , " rfgn myN isrI rfg". pr ies dy ivprIq rfgmflf ivc pRQm rfg BYrAu mMinaf hY. " pRQm rfg BYrAu vY krhI". rfg ividaf anusfr ieh bVf BfrI svY ivroD aqy jmIn afsmfn dy aMqr dy qul hY.

rfgmflf anusfr Cy rfg (Kstrfg) vwzy rfg mMny hn aqy ienHF Cy rfgF ivc iqMn rfg mflkAus, dIpk aqy myG rfg sRI gurU gRMQ sfihb ivc hY hI nhI. ies krky asIN rfgmflf nUM rfgF df qwqkrf vI nhI kih skdy. ijnHF lokF ny gurU gRMQ sfihb dy drsLn jLrf iDafn nfl kIqy hn Auh jfxdy hn ik gurU gRMQ sfihb dy sLurU ivc gurbfxI dy slokF df qwqkrf idwqf hoieaf hY qy pfT krn vyly kdy vI iksy vI guriswK ny ies qwqkry df pfT nhI kIqf. iPr aKIr ivc ilKI rfgmflf jy rfgF df qwqkrf hY vI qF vI sfnUM ies df pfT nhI krnf cfhIdf. asl gwl qF ieh hY ik KwsI ho cukI jwQydfrI koloN iksy pRsMsf Xog PYsly dI AumId vI nhI kIqI jf skdI.

ivdvfnF anusfr ieh rfgmflf:

BfeI kfhn isMG nfBf ny qF rfgmflf nUM spwsLt afilm kvI dI iliKq "mfDv nl kfm kMdlf" dy pRsMg df ihsf iliKaf hY. BfeI kfhn isMG nfBf dy afpxy sLbdF ivc, "mfDv nl sMgIq dy aflm kiv ikRq, ihMdI anuvfd ivcoN…[ ijs ivc CI rfg, AunHF dIaF pMj pMj rfigxIaF aqy awT awT puwqr dwsy gey hn". mhfn kosL pMnf 1028]

sL: smsyr isMG jI asLok ny qF iek pUrI rcnf mfDv nl kfm kMdlf (ikRq kvI afilm) qy rfgmflf inrxX (pVcol) ilK ky sMgqF vfsqy pUrf pRsMg qwQF sihq Cwpvf idwqf hY. ieh vI sfbq kr idwqf hY ik pUrI rfgmflf dIaF 179 cOpeIaF hn qy gurU gRMQ sfihb ivc drjL rfgmflf 34 qoN 38 qk dIaF cOpeIaF hn. iPr mYN nf mfnUM vflI gwl muqfbk, ajwz jwQydfrI jo PYslf kr cukI hY, AusnUM lfgU ikAU nhI krdI?

ieQy BfeI rxDIr isMG aKMz kIrqnIey vfilaF df ijLkr krnf sLlfGf Xog smiJaf jfxf cfhIdf hY, BfvyN mYN AunHF dy nfl isDFqk qOr qy sihmq nhI iPr vI jo TIk hY Aus nUM TIk kihxf glq nhI, ijnHF ny pwky qOr qy ieh aYlfn kr idwqf sI ik myry nfl sbMiDq koeI vI gur iswK rfgmflf nhI pVHygf qy AunHF dy jwQy df koeI vI isMG awj rfgmflf nhI pVHdf.

pMQ dy mhfn ivdvfn pRo: sfihb isMG jI zI[ ilt ny qF pUrI qrHF sfbq kr idwqf hY ik rfgmflf gurU ikRq nhI qy gurU gRMQ sfihb df qrjmf krky gurU df DMnvfd krky bfad ivc alwg, isrP sMgqF dI shUlq leI, rfgmflf df anuvfd kIqf hY.

pMzq qfrf isMG jI inroqm rfgmflf bfry afpxI rcnf ‘gurU igrfrQ kosL’ ivc ies qrHF ilKdy hn :- ‘muMdfvxI df pfT gRMQ sfihb jI kI smfpqI smyN afpnI muhr rUp kr aMq myN rwKf, rfgmflf kfhUM ny pICy sy pfeI, jYsy BfeI bMno ny gurU ky sfhmxy hI dUsrI bIV mY keI bfxIaF cVHfeI, ijn ko sun kr gurU jI ny Aus kf nfm KfrI bIV Drf hY’.

cUVfmix kvI sMqoK isMG jI gur pRqfp sUrj,rfis 3 aDXfX 47 ivc rfgmflf bfry ieMJ ilKdy hn:

‘rfgmflf sRIguru kI ikRq nih, hY muMdfvxI lig gur bYn] ies mih nih sMsy kCu krIaih, jy sMsY aivlokh nYn] mfDv nl, aflm kiv kInis, iqs mih inRqkfrI kih qYn]’

sfbkf ipRMsIpl hirBjn isMG jI, sLhId iswK imsLnrI kfilj aMimRqsr vI ies rfgmflf nUM gurbfxI nhI mMndy qy igafnI Bfg isMG aMbflf vI anykF qrkF dy ky ieh sfbq krdy sn ik rfgmflf gurU ikRq nhI.

hux socx vflI gwl qF isrP ieh hY ik iPr rfgmflf hY kI?

sL: sLmsLyr isMG asLok ‘rfgmfl inrxX’ ivc ilKdy hn ik ies df rcnf kfl gurbfxI sMpfdnf dy sMmq 1661 qoN koeI 21 sfl pihlF sMmq 1640 qy ihjrI sMn 991 df hY. mfDv nl kfm kMdlf dI khfxI BfvyN aiq asLlIl aqy klm hyT ilafAuxI soKI nhI iPr vI pfTkF dI jfxkfrI ihq iesdf sMKyp vrnx aiq jLrUrI hY. ikAUNik ies khfxI nUM jfxy bgYr rfgmflf dI qih qk phuMcxf asMBv hY. ieh iksy aiq suMdr bRhfmx dI khfxI hY ijsnUM iksy vI ngr dI koeI vI aOrq dyKdI kfmqur ho jFdI. ieQoN qk ik aOrqF dy isrF qoN gfgrF izwg pYNdIaF qy Auh afpxI suD buD Buwl jFdIaF. ijs ngr ivc mfDv nl rihMdf sI Aus ngr dI pMcfieq ny rfjy pfs sLkfieq kIqI ik jy mfDvf nl nUM ies ngr ivcoN nf kwiZaf igaf qF sfzI sfrI prjf quhfzy rfj ivcoN inkl jfvygI. rfjf bVf icMqfqur hoieaf ik jy prjf hI nhI qF rfj iks qy krnf hY.……. rfjy ny mfDvf nl nUM ngr iqafgx df hukm kr idwqf qy rfjy dy hukm muqfbk mfDvf nl rfjf goibMd cMd dI ngrI pusLpfvqI Cwz ky afpxI vIxf Aupr sMgIq vjfAudf rfjy kfmsYn dI ngrI kFmvqI ivc puj igaf ijQy pihlF hI nfc gfxy df pRogrfm cwl irhf sI qy mfDvf nl ny vI Aus ivc ihsf ilaf qy rfjy nUM ieh smJfieaf ik sMgIq df surqfl ies krky BMg hY ikAUNik qblcI df iek aMgUTf moom df bixaf hoieaf hY Auh qblf isrP cfr AuglF nfl hI vjf irhf hY. rfjy ny dyiKaf qF swc muwc hI qblcI df aMgUTf mom df bxf ky lfieaf hoieaf sI. ies krky rfjf mfDvf nl dI sMgIqk sUJ-bUJ qoN kfPI pRBfvq hoieaF. jdoN mfDvf nl styj qy afieaf qF inrI kfm dI mUrqI dyK ik nfcI kfm kMdlf vI afpxI suD buD Buwl geI. ies qrHF ieh khfxI awgy cldI hY nfcI kfm kMdlf qy ieMdr qoN vI sohxf pMzq, mfDvf nl iek dUjy qoN bgYr nhI sn rih skdy. ijLafdf jfxkfrI leI, ‘rfgmflf pVcol lyKk ig[ surjIq isMG iswK imsLnrI, idwlI’ vfilaF df ieh ikqfbcf pVo.

rfgmflf sRI akfl qKq sfihb qy nhI pVHI jFdI pr hrImMdr sfihb ivc pVHI jFdI hY. jy rfgmflf gurUbfxI hY qF ieh duhrf mfpdMz ikAUN? gurUbfxI pVHn qy qF pfbMdI nhI hoxI cfhIdI.

pMQ pRvfinq rihq mirXfdf ivwc rfgmflf bfry ieAuN aMikq hY:-

" sRI gurU gRMQ sfihb df pfT ( sfDfrn jF aKMz pfT) df Bog muMdfvxI Ayuqy jF rfgmflf pVH ky cldI sQnk rIqI anusfr pfieaf jfvy (ies gwl bfry pMQ ivwc ajy qk mwqByd hY, ies leI rfgmflf qoN ibnf sRI guru gRMQ sfihb jI dI bIV ilKx jF Cfpx df hIaf koeI nf kry…[) ies PYsly df smucf Bfv ieh hY ik pMQ ies isty qy pwuj cuwkf hY ik rfgmflf gurU ikRq nhI pr pMQ aMdr put pYx dy zr qoN iswDf PYslf nhI idwqf igaf.

svfl: mYzm sfihbf pRo: ipafr isMG afpxI pusqk, "gfQf sRI afid gRMQ", ijs krky AusnUM pMQk jwQydfrI bnfm pujfrI jmfq bnfm bRfhmx ny AunHF nUM sjf vI lgfeI sI, ivc ieh ilKdy hn ik krqrpur vfly DIrmwlIey jdoN krfqpurI bIV dy drsLn krvfAuNdy hn qF nfl hI iewk gutkf vI dKfAuNdy hn jo BfeI gurdfs jI dy hwQF df iliKaf hY, dwsdy hn. pr jy ghu nfl vyiKaF jfvy qF krqfrpurI bIV qy gutky dIaF ilKqF vwKry vwKry hwQF dIaF sfbq huMdIaF hn. "gfQf sRI afid gRMQ" pVH ky mYnUM ieMJ lwigaf ik jy pRo: gMzf isMG bIV dy drsLn krn gey qF AunHF nUM AunHF ny hor bIV dy drsLn krfey qy pRo: sfihb isMG nUM hor bIV dy drsLn krfey. qusIN ies sbMiD ivc kuwJ kihxf cfhogy.

AuWqr: mYN qF krqfrpur rihMdI nhI sF. jdoN mYN rIsrc krdy smyN krqfrpurI bIV dy pihlI vfrI drsLn krn geI sI qF Auh kihMdy hn ik ies bIV dy drsLn isrP sMgrFd vfly idwn hI krfey jFdy hn. iPr dUsrI vfrI jdoN iesy sbMiD ivc iPr krqfrpur geI qF Auh afKx lwgy ik pfTI isMG afvygf qy Auh pRkfsL krky ies dy drsLn krfvyygf. hor iksy nUM asIN Aus kmry ivc jfx nhI idMdy qy nf hI iksy hor nUM ies bIV nUM hwQ lfAux idMdy hF. mYN qF Kud ies bIV dy drsLn nhI kIqy. mYN qF AunHF nUM piVHaf hY ijnHF ny krqfpurI bIV bfry iliKaf hY jF iPr suixaf sxfieaf hY. bfkI rhI rhI gwl sfzy sfhmxy jo gurU gRMQ sfihb pRkfsLq ny ieh ikhiVaF ikhiVaF hwQF ivcoN gujLry ny, ies bIV nfl kI kuwJ vfpiraf hY jy asIN jfx vI leIey qF vI sfzy vfsqy gurU gRMQ sfihb df mUl mhwqv Kqm nhI huMdf. gurU gRMQ sfihb sfzy vfsqy sfzf iesLt hY, sfzf pUjnIk gRMQ hY. bfkI ieh hY ik asIN ivikRq idRsLtI nfl vyKdy hF jF ivsLvfsL dI idRsLtI nfl vyKdy hF. mYnUM ivsLvfsL dI idRsLtI nfl vyKxf ijLafdf cMgf lwgdf hY. ies krky mYN ies gwl krky iksy kMntrovrsI ivc nhI pYNdI.

gurU pMQ df dfs,

gurcrn isMG ( ijAUx vflf ) brYNptn




.