.

aMimRq Cko aqy gurU vfly bxo

kI kysDfrI gurU df iswK kihlf skdf hY ? kI iswK leI aMimRq CkxF jrUrI hY ? afAu jrf ies bfry gurmiq anusfr ivcfr krIey. afp jI hr roj, jpujI sfihb aqy gurU grMQ sfihb dy pfT dy sLurU ivc pVHdy ho.

1

�� siq nfmu krqf purKu inrBAu inrvYru akfl mUriq ajUnI sYBM gur pRsfid ] (1)

iswK Drm anusfr akfl purKu (prmfqmf) iek hY. akfl purKu, gurU dI ikRpf (gur pRsfid) nfl hI pfieaf jf skdf hY. ies leI jy kr gurU dI ikRpf cfhIdI hY, qF gurU dy hukm anusfr clxF pvygf, gurU dy dwsy hoey rsqy qy clxF pvygf. jo kuJ vI gurU afKdf hY, Aus � afpxy vfsqy Blf smJo. gurbfxI qF sfP kihMdI hY.

667

DnfsrI mhlf 4 ] hm aMDuly aMD ibKY ibKu rfqy ikAu cflh gur cflI ] sqguru dieaf kry suKdfqf hm lfvY afpn pflI ]1] gurisK mIq clhu gur cflI ] jo guru khY soeI Bl mfnhu hir hir kQf inrflI ]1] rhfAu ] hir ky sMq suxhu jn BfeI guru syivhu byig bygflI ] sqguru syiv Krcu hir bfDhu mq jfxhu afju ik kflI ]2] hir ky sMq jphu hir jpxf hir sMqu clY hir nflI ] ijn hir jipaf sy hir hoey hir imilaf kyl kylflI ]3] hir hir jpnu jip loc luocfnI hir ikrpf kir bnvflI ] jn nfnk sMgiq sfD hir mylhu hm sfD jnf pg rflI ]4]4] (667-668)

gurU kOx hY? ijs dy rsqy anusfr clxF hY. iswK Drm anusfr bfxI hI gurU hY. gurU, bfxI ivc mOjUd hY. gurU dI bfxI ivc afqmk jIvn dyx vflf aMimRqu hY, ijs � gurU df iswK hr vyly afpxy ihrdy ivc sFB ky rwKdf hY. gurU bfxI Aucfrdf hY, gurU df syvk Aus bfxI Auqy srDf Dfrdf hY. gurU afpxy iswK � XkInI qOr qy sMsfr-smuMdr qoN pfr lMGf idMdF hY.

982

nt mhlf 4 ] bfxI gurU gurU hY bfxI ivic bfxI aMimRqu sfry ] guru bfxI khY syvku jnu mfnY prqiK gurU insqfry ]5] (982)

nfmu rUpI aMimRq bfxI dy suxn nfl, mnuwK dI avsQf AuWcI ho jFdI hY. gurU df drsLn kr ky, iqRsLnf, eIrKf afidk dI, sVn buwJ jFdI hY. mn sLfq aqy TMZf-Tfr ho jFdf hY .

103

mfJ mhlf 5 ] aMimRq bfxI hir hir qyrI ] suix suix hovY prm giq myrI ] jlin buJI sIqlu hoie mnUaf siqgur kf drsnu pfey jIAu ]1] (103)

hryk iswK leI aMimRq, mn aqy qn dovF leI jrUrI hY. mn aqy afiqimk jIvn leI gurbfxI df aMimRq jrUrI hY. qn leI aqy gurU nfl pRx krn leI, KMzy bfty df aMimRq jrUrI hY. ijs qrHF skUl ivc duinafvI isiKaf lYx leI, pVHfeI sLurU krn qoN pihlF dfKlf lYxF jrUrI hY. iesy qrHF KMzy bfty df aMimRq, gurU Gr ivc dfKlf lYx leI jrUrI hY. ies df sbMD sMsfrk irvfieqF nfl hY. hryk Drm dI afpxI afpxI irvfieq hY. Drm ivc dfKly vfsqy ihMdU leI jnyAU, muslmfn leI sunwq aqy kirsLcIan leI bfpIitjLm jrUrI hY. iesy qrHF iswK Drm ivc dfKly leI, KMzy bfty df aMimRq pfn jrUrI hY. pihly gurU sfihbF dy smyN crn pfhul dI rIq sI. gurU goibMd isMG jI ny 30 mfrc 1699 nUM ivsfKI vfly idn Kflsf pMQ dI sfjnf kIqI. ikAuik gurU goibMd isMG jI ny gurgwdI pUrn qOr qy sLbd gurU, gurU grMQ sfihb nUM dyxI sI. ies leI AunHF ny crn pfhul dI rIq bdl ky KMzy bfty dI irvfieq sLurU kIqI. pMj ipafry sfjn qoN bfad, gurU jI AunHF awgy hwQ joV ky afp KVy ho gey aqy bynqI kIqI, ik ieh aMimRq dI dfq mYnUM vI bKLsLo. ies qoN bfad hjLfrF isMGF isMGxIaF ny, Ausy idn aMimRq Cikaf. jy kr iswK Drm ivc dfKly leI aMimRq CkxF jrUrI nf huMdF qF gurU goibMd isMG jI nUM kI jrUrq sI. Auh qF Kud gurU sfihb sn. jy kr gurU goibMd isMG jI ny afpxy leI aMimRq CkxF jrUrI smiJaf sI, qF hryk iswK leI aMimRq CkxF jrUrI ho jFdf hY. aMimRq CkxF, gurU df hukm hY. ijhVf gurU df hukm mMn lYNdf hY. Auh akfl purKu dy dr qy pRvfn ho jFdf hY. jdoN syvk AuhI kMm krdf hY jo gurU � cMgf lwgdf hY qF Aus � mn-BfAuNdf Pl imldf hY, aqy Auh pRBU dI drgfh ivc iewjLq nfl jFdf hY.

471

pAuVI ] sfihbu hoie dieaflu ikrpf kry qf sfeI kfr krfiesI ] so syvku syvf kry ijs no hukmu mnfiesI ] hukim mMinaY hovY prvfxu qf KsmY kf mhlu pfiesI ] KsmY BfvY so kry mnhu icMidaf so Plu pfiesI ] qf drgh pYDf jfiesI ] 15 ] (471)

jy kr puwqr ipqf leI mkfn aqy syjL qF bhuq hI suMdr bxf idMdF hY. pr ipqf df hukm nhIN mMndf hY. qF Auh ipqf dy ihrdy qoN imhr nhIN lY skdf hY. iesy qrHF ijhVf gurU nUM KusL krn leI qrHF qrHF dy rIqI irvfjL, puMn dfn qF bhuq krdf hY. prMqU gurU df hukm nhIN mMndf hY, gurU df bcn afpxy mn ivc nhIN vsfAudf hY aqy gurU qoN bymuK huMdF hY. Auh akfl purKu dy dr qy kdI pRvfn nhIN ho skdf hY. Auh qF nrkF df BfgI hI huMdF hY aqy sdf duwKI hI rihMdf hY.

1334.3560

pRBfqI mhlf 3 ] gur qy muhu Pyry jy koeI gur kf kihaf n iciq DrY ] kir afcfr bhu sMpAu sMcY jo ikCu krY su nrik prY ] 4 ] eyko sbdu eyko pRBu vrqY sB eyksu qy Auqpiq clY ] nfnk gurmuiK myil imlfey gurmuiK hir hir jfie rlY ] 5 ] 6 ] (pMnf 1334)

iswK Drm anusfr koeI vI jnm krky, afpxy afp nUM iswK nhIN kihlf skdf hY. gurU dy iswK bxn leI iswKI ivc dfKlf lYNxf aqy gurmiq nUM jIvn df aMg bxfAuxF jrUrI hY. iekwly kys DfrI nUM qF gurU sfihb ny ByKI aqy mUrK ikhf hY. iswK ny iekwly kysDfrI nhIN rihMxF hY. iswK df aMimRqDfrI hoxF jrUrI hY.

Dry kys pfhul ibn ByKI mUrK isK, myrf drsLn nfih iqs pfpI iqafgy iBK]

isrP aMimRq Ck lYNxf hI kfPI nhIN. aMimRq Ckx dy nfl nfl iswK df rihq mrXfdf anusfr rihxF vI bhuq jrUrI hY. gurbfxI nUM ihrdy ivc vsfAuxF hY. bfxI qF ieQoN qwk kihMdI hY.

2000.1015

rihq ipafrI muJ kAu, isK ipafrf nfih ] rihxI rhY soeI isK myrf. Ehu sfihb mY Aus kf cyrf. rihq ibnF nih isK khfvY, rihq ibnF dr cotF KfvY. rihq ibn suK kbhuM n lhy. qF qy rihq su idRV kr rhY. (rihqnfmf BfeI dysf isMG jI) (poQI 1015)

jdoN gurU df iswK rihq mrXfdf anusfr cldf hY. Aus dy aMdroN sfry Brm dUr ho jFdy hn. gurU df iswK ByKI jIvn qoN Aupr AuT ky inafry pn ivc rihMdF hY. ieh KLflsy dy kuJ guxF ivcoN hn. ieh swB gux hfsl krky, KLflsf, gurU df rUp ho jFdf hY.

2000.1015

KLflsf KLfs khfvY soeI, jF ky ihrdy Brm n hoeI. Brm ByK qy rhY inafrf, so KLfls siqgurU hmfrf. (sYnfpiq ikRq gur soBf coN) (poQI 1015)

gurbfxI anusfr, gurU ijQy vI jf ky bYTdf hY, Auh QF vI suhfvnf bx jFdf hY. iesy leI ijQy vI gurU sfihbF dI Xfd ivc sQfn bxy, Auh sQfn sfihb krky siqkfry jFdy hn. ijs lkVI Aupr gurU mhfrfj df pRkfsL kIqf jFdf hY, Auh pIVf sfihb bx jFdf hY. kpVf, rumflf sfihb jF insLfn sfihb bx jFdf hY. ies leI ijs dy aMdr, gurU hovy qF Auh vI sfihb df rUp bx jFdf hY. jdoN iswK aMimRq Ck ky rihq mrXfdf ivc rihMdf hY qF Auh gurU df Kfs rUp bx jFdf hY.

2000.2915

KLflsf myro rUp hY Kfs ] KLflsy mYN hON kroN invfs ] KLflsf myro muK hY aMgf ] KLflsy ky hON sd sd sMgf ] (poQI 291-292)

ijQy gurU mhfrfj ny KLflsy nUM ieqnF mfx aqy siqkfr idqf hY. Aus dy nfl nfl icqfvnI vI idqI hY. ieh mfx aqy siqkfr AudoN qwk hI kfiem rhygf jdoN qwk KLflsf afpxf inafrf pn kfiem rwKdf hY. jdoN ieh ibprn (bRhmxF) dI rIq qy clx lwg pvygf qF gurU ies dI koeI pRqIq krygf.

2000.2915

KLflsf akfl purK kI POj ] pRgitE KLflsf pRmfqm kI mOj ] jb lg KLflsf rhy inafrf ] qb lg qyj dIAu mYN sfrf ] jb ieh ghY ibprn kI rIq ] mYN n kroN ien kI pRqIq ] (poQI 291-292)

iswK Drm anusfr akfl purKu vI iek hY aqy aMimRqu vI iek hI hY.ijnHF mnuwKF � nfmu dI soBf krn dI suBfg imilaf hY. Auh afpxy mn ivc, hir nfm dy rMg nfl rMgy rihMdy hn. AuhnF leI iek nfmu hI aMimRq hY. hor iksy cIjL � Auh aMimRq nhIN mMndy hn. ieh nfmu aMimRq, hryk mnuwK dy mn ivc hI hY. prMqU, aMimRq gurU dI ikRpf (gur pRsfid) nfl hI pfieaf jf skdf hY.

1238

slok mhlf 2 ] ijn vizafeI qyry nfm kI qy rqy mn mfih ] nfnk aMimRqu eyku hY dUjf aMimRqu nfih ] nfnk aMimRqu mnY mfih pfeIaY gur prsfid ] iqnI pIqf rMg isAu ijn kAu iliKaf afid ]1] (1238-1239)

ijs qrHF iek pYNn ishfeI qoN ibnF iksy kMm df nhIN hY. iesy qrHF ieh mnuwKf srIr, nfmu (aMimRq) qoN ibnF iksy kMm df nhIN hY. ijhVf mnuwK pUry gurU dy dwsy rsqy Auqy nhIN qurdf hY, Auh kurfhy pYx krky, bdnfmI hI Kwtdf hY. bfbf amr dfs jI 20 sfl gMgf dI Xfqrf krdy rhy, prMqU mn dI sLfqI nhIN imlI. jdoN iksy sfDU ny ingurf hox dI Tokr mfrI, qF 62 sfl dI Aumr ivc, gurU aMgd sfihb jI dI sLrn ivc afey. gurU amr dfs jI ny lgfqfr 12 sfl, gurU Gr dI syvf kIqI aqy 73 sfl dI Aumr ivc gurgwdI pRfpq kIqI.

435

rfgu afsf mhlf 3 ptI ] JJY kdy n JUrih mUVy siqgur kf Aupdysu suix qUM ivKf ] siqgur bfJhu guru nhI koeI ingury kf hY nfAu burf ]13] (435)

jy puwqr glqI kr idMdF hY. qF mF mfP kr idMdI hY aqy Aus dI rwiKaf vI krdI hY. jy kr gurU dy puwqr bx jfAu, qF gurU vI CotI motI glqI mfP kr idMdF hY. kMgF, ikRpfn iksy kfrx, axjfny ivc kuJ awgy ipCy ho jfey qF ieqnF vwzf aprfD nhIN hY. prMqU kysF dI byadbI iblkul prvfn nhIN hY. BfeI qfrU isMG jI ny kysF smyq KoprI Auqrvf leI, pr iswKI kysF suafsF nfl inBfeI. ijs qrHF POjL, pulIs aqy skUl ivc anusfsLn kfiem rwKx leI pusLfk (zrYs) jrUrI hY. iesy qrHF pMj kkfr iswKI dy asUlF qy clx leI jrUrI hn. afm qOr qy mqryeI mF, puwqr dI glqI mfP nhIN krdI hY. jy kr gurU dy puwqr hI nhIN, gurU nfl sbMD hI nhIN, iPr mfPI iks gwl dI ? jy kr gurU df aMimRq nhIN Cikaf hY qF iPr mfPI dI afs gurU kolo ikAu krdy ho, iksy hor kolo lwBo. ies leI gurU dy mqryey puwqr nf rho. aslI puwqr bx jfAu. BfeI zwlf pIVI ijMnI QF mMg irhf sI. gurU goibMd isMG jI ny ikhf ik aMimRq ibnf sUeI ijMnI QF vI nhIN imlxI. aMimRq Ck ky ijMnI mrjLI QF lY lAu.

478

afsf ] suqu aprfD krq hY jyqy ] jnnI cIiq n rfKis qyqy ]1] rfmeIaf hAu bfirku qyrf ] kfhy n KMzis avgnu myrf ]1] rhfAu ] jy aiq k�op kry kir Dfieaf ] qf BI cIiq n rfKis mfieaf ]2] icMq Bvin mnu pirE hmfrf ] nfm ibnf kYsy Auqris pfrf ]3] dyih ibml miq sdf srIrf ] shij shij gun rvY kbIrf ]4]3]12] (478)

gurU Gr ivc dfKlf lYx dy nfl nfl, nfmu rUpI aMimRq bfxI nUM vI ihrdy ivc vsfAuxF hY. ijs ny aMimRq bfxI nUM ihrdy ivc vsf ilaf, Auh sdf aMdroN afqmk azolqf ivc lIn rihMdf hY. Aus � ieqnf rs afAuNdf hY ik iPr Auh nfmu rUpI aMimRq � Cwz nhIN skdf hY. Auh mnuwK afqmk jIvn dyx vflf nfm-jl pI ky mfieaf dI BuwK vloN rwj jFdf hY. Aus � iPr kdy koeI duwK poh nhIN skdf hY.

808

iblfvlu mhlf 5 ] lfl rMgu iqs kAu lgf ijs ky vzBfgf ] mYlf kdy n hoveI nh lfgY dfgf ]1] pRBu pfieaf suKdfeIaf imilaf suK Bfie ] shij smfnf BIqry Coizaf nh jfie ]1] rhfAu ] jrf mrf nh ivafpeI iPir dUKu n pfieaf ] pI aMimRqu afGfinaf guir amru krfieaf ]2] so jfnY ijin cfiKaf hir nfmu amolf ] kImiq khI n jfeIaY ikaf kih muiK bolf ]3] sPl drsu qyrf pfrbRhm gux iniD qyrI bfxI ] pfvAu DUir qyry dfs kI nfnk kurbfxI ]4]3]33] (pMnf 808)

prmfqmf df nfm aYsf aMimRq hY, ijs � pIiqaF mfieaf dI q�yh imt jFdI hY. ijnHF bMidaF ny gurU dy snmuwK ho ky nfm-aMimRq pIqf hY, AuhnF � muV ky mfieaf dI q�yh nhIN lwgdI hY.

slok m� 3 ] bfbIhf eyhu jgqu hY mq ko Brim Bulfie ] iehu bfbINhf psU hY ies no bUJxu nfih ] aMimRqu hir kf nfmu hY ijqu pIqY iqK jfie ] nfnk gurmuiK ijn pIaf iqn bhuiV n lfgI afie ]1] (pMnf 1283)

keI vIr ieh hI ivcfrdy rih jFdy hn, ik ajy smF bhuq hY. iPr kdI aMimRq dI dfq lY lvFgy. buZfpy ivc BgqI kr lvFgy. prMqU ies qrHF df smF, iPr kdI nhIN afAuNdf hY. buZfpy ivc qF srIr dy aMg vI hOlI hOlI sfQ Cwz idMdy hn. ies leI aMimRq dI dfq bcpn jF jvfnI ivc hI lY lYNxI cfhIdI hY. dyrI krn nfl afpxf hI nuksfn huMdF hY. iek vfrI df bIiqaf smF dubfrf vfips nhIN afAuNdf hY. hr vyly hI prmfqmf dy nfm-r�g ivc r�gy irhF, sdf-iQr pRBU df rUp ho jfeIdf hY. qy sdf-iQr rihx vflI soBf imldI hY. sdf-iQr pRBU dy nfl juiVaF mn sLFq ho jFdf hY, aqy srIr BI sLFq ho jFdf hY. sdf-iQr rihx vflI pRBU-BgqI qdoN hI ho skdI hY, jdoN ismrn dI brkq nfl prmfqmf mnuwK dy mn ivc af vwsy. siqgurU df sLbd aYsf aMimRq hY, aqy afqmk jIvn dyx vflf jl hY, ijs dy pIiqaF mfieaf dI iqRsLnf dUr ho jFdI hY. nfm-aMimRq pIx vfly mnuwK df ieh mn azol ho jFdf hY, sdf-iQr pRBU ivc r�igaf jFdf hY, qy sdf-iQr pRBU dI Xfd ivc hI lIn rihMdf hY.

isrI rfgu mhlf 3 ] jy vylf vKqu vIcfrIaY, qf ikqu vylf Bgiq hoie ] anidnu nfmy riqaf scy scI soie ] ieku iqlu ipafrf ivsrY Bgiq iknyhI hoie ] mnu qnu sIqlu sfc isAu, sfsu n ibrQf koie ]1] myry mn, hir kf nfmu iDafie ] sfcI Bgiq qf QIaY jf hir vsY min afie ]1]rhfAu] shjy KyqI rfhIaY scu nfmu bIju pfie ] KyqI jMmI aglI, mnUaf rjf sihj suBfie ] gur kf sbdu aMimRqu hY ijqu pIqY iqK jfie ] iehu mnu sfcf sic rqf, scy rihaf smfie ]2] afKx vyKxu bolxf sbdy rihaf smfie ] bfxI vjI chu jugI sco scu suxfie ] hAumY myrf rih gieaf scY lieaf imlfie ] iqn kAu mhlu hdUir hY jo sic rhy ilv lfie ]3] ndrI nfmu iDafeIaY ivxu krmf pfieaf n jfie ] pUrY Bfig sq sMgiq lhY, sqguru BytY ijs afie ] anidn nfmy riqaf duKu ibiKaf ivchu jfie ] nfnk sbid imlfvVf nfmy nfim smfie ]4]22]55] {pMnf 35}

gurU df swcf syvk Auh hY. ijs df mn, dunIaf dy rsF pdfrQF vl nhIN dOVdf, qy afpxy aMqr afqmy hI pRBU-crnF ivc itikaf rihMdf hY. prmfqmf df nfm-aMimRq Cwz ky Auh ivisLaF, ivkfrF df jLihr nhIN KFdf hY. gurU df syvk afpxy qoN amIrF nUM vyK ky duKI nhIN huMdF hY. blik CoitaF vwl vyK ky afpxy aMdr pRBU leI sLukrfnf pYdf krdf hY. pRBU df swcf syvk, prmfqmf nfl zMUGI sFJ kfiem krdf hY. aksr hr koeI afKdf hY ik mY� igafn pRfpq ho igaf hY, myrI suriq juVI hoeI hY, pr vyKx ivc ieh afAuNdf hY ik sfrf jgq mfieaf dy moh dI PfhI ivc bwJf hoieaf Btk irhf hY. jLbfnI afiKaF pRBU dy syvk nhIN bx skdy hF.

sUhI mhlf 1 Gru 2 ] �� siqgur pRsfid ] aMqir vsY, n bfhir jfie ] aMimRqu Coiz kfhy ibKu Kfie ]1] aYsf igafnu jphu mn myry ] hovhu cfkr sfcy kyry ]1] rhfAu ] igafnu iDafnu sBu koeI rvY ] bFDin bFiDaf sBu jgu BvY ]2] syvf kry su cfkru hoie ] jil Qil mhIail riv rihaf soie ]3] hm nhI cMgy burf nhI koie ] pRxviq nfnku qfry soie ]4]1]2] {pMnf 728}

awj kwl dy tI: vI: dy pRcfr aqy PYsLn krky keI bwcy bwcIaF ny isr munfAuxy sLurU kr idqy hn. keI zyiraF vfly, mon vrq aqy qrHF qrHF dy krm kFzf df pRcfr vI krdy hn. zyry vfilaF ny kIrqn krn smyN, keI qrHF dIaF itAUnF aqy hwQF dy iesLfry vrqxy sLurU kr idqy hn, ijs qrHF aksr iPlmI gfixaF ivc huMdF hY. Auh qrHF qrHF dy ByK bxfAudy hn aqy Aus df mfx BI krdy hn. ies qrHF krn nfl lokF df iekwT bVI afsfnI nfl kIqf jf skdf hY. lokIN BfrI igxqI ivc pYsy Krc ky iPlmF aqy zfns vyKx qF jFdy hn. prMqU Drm asQfn, jo muPq hn, AunHF ivc bVI Gwt igxqI huMdI hY. ieh ies krky huMdF hY, ikAuik aigafnI mnuwK afpxy mn dI mq anusfr cldf hY. mn ivc ieqnF bl hY ik ieh mnuwK nUM ivkfrF pfsy bVI afsfnI nfl iljf skdf hY. ieh swB kuJ mfieaf dI iq�sLnf krky ho irhf hY. awjkwl dy zyry vfilaF ny vI iesy qknIk df Pfiedf AuTfxF sLurU kIqf hY. ijs krky lok BfrI igxqI ivc AunHF vwl iKcy jf rhy hn. Auh gurmiq df Gwt aqy mnmwq df ijLafdf pRcfr krdy hn. ByKI mnuwK mfieaf dy pRymI ivc rihx krky prmfqmf df nfm-aMimRq Cwz idMdf hY qy iq�sLnf df jLihr pINdf rihMdf hY. mfieaf dy moh aqy BrmF ivc pY ky, asIN shI jIvn df rfh Buwl gey hF. puwqr, iesqRI nfl asIN ieqnF ipafr pfieaf hoieaf hY. ik asIN nfm rUpI aMimRq nUM Bul gey hF aqy sfrI Aumr puwqr, iesqRI dI Kfqr idn rfq kMm krky mfieaf iekwTI krdy rihMdy hF.

mfrU mhlf 1 ] mUMzu muzfie jtf isK bfDI moin rhY aiBmfnf ] mnUaf zolY dhids DfvY ibnu rq afqm igafnf ] aMimRqu Coiz mhf ibKu pIvY mfieaf kf dyvfnf ] ikrqu n imteI hukmu n bUJY psUaf mfih smfnf ]5] (1013)

hm avguix Bry eyku guxu nfhI aMimRqu Cfiz ibKY ibKu KfeI ] mfXf moh Brm pY BUly suq dfrf isAu pRIiq lgfeI ] ieku Auqm pMQu suinE gur sMgiq iqh iml�q jm qRfs imtfeI ] iek ardfis Bft kIriq kI gur rfmdfs rfKhu srxfeI ]4]58] (1406)

PrjL kr lE, ik iksy bfltI ivc gMdgI peI hoeI hY. hux jykr iksy nUM vI khogy ik ies gMdI bfltI ivc qusIN, aftf pf idAu. ies nUM vyK ky qF koeI vI pRsLn krygf ik gMdI bfltI ivc aftf pf ky ikAu Krfb kr rhy ho. iesy qrHF jykr mnuwK ny afpxy aMdroN ivkfr nhIN kwZy, isrP mfieaf dy moh aqy BrmF ivc hI Pisaf irhf, qF Aus ihrdy ivc nfm rUpI aMimRq ikvyN pfieaf jf skdf hY. aMimRq (nfmu) aqy ibKu (mfieaf) do Pl hn. ikhVf aMimRq hY, Auh vI gurU ny dws idwqf hY. jy Pyr vI mnuwK nhIN suxdf hY qF iPr aMq ivc pCqfAuNdf hY. rwb nfloN tuwty mnuwK (sfkq) � afqmk jIvn dyx vflf nfm-jl kOVf lwgdf hY qy mfieaf imwTI lwgdI hY. sfkq sdf nfsvMq pdfrQ ivc, TwgI krn ivc aqy ahMkfr ivc KLusL rihMdf hY. prmfqmf df nfm suxidaF qF ieAuN huMdf hY ijvyN ies � TUMhF zMg mfr jFdf hY.

rfmklI mhlf 5 ] kAuzI bdlY iqafgY rqnu ] Coiz jfie qfhU kf jqnu ] so sMcY jo hoCI bfq ] mfieaf moihaf tyZAu jfq ]1] aBfgy qY lfj nfhI ] suK sfgr pUrn prmysru hir n cyiqE mn mfhI ]1] rhfAu ] aMimRqu kAurf ibiKaf mITI ] sfkq kI ibiD nYnhu zITI ] kUiV kpit ahMkfir

rIJfnf ] nfmu sunq jnu ibCUa zsfnf ]2] mfieaf kfrix sd hI JUrY ] min muiK kbih n Ausqiq krY ] inrBAu inrMkfr dfqfru ] iqsu isAu pRIiq n krY gvfru ]3] sB sfhf isir sfcf sfhu ] vymuhqfju pUrf pfiqsfhu ] moh mgn lpitE BRm igrh ] nfnk qrIaY qyrI imhr ]4]21]32] (892-893)

nfm-rUp aMimRq hryk jIv dy ihrdy-rUp Gr ivc hI Biraf hoieaf hY. pr mnmuwKF � Aus df suafd nhIN afAuNdf hY. ijvyN ihrn afpxI nfBI ivc peI ksqUrI nhIN smJdf qy Brm ivc Bulfieaf hoieaf Btkdf rihMdf hY. iqvyN hI mnmuwK, nfm-aMimRq � Cwz ky, ivhu � iekwTf krdf rihMdf hY. zwzU pfxI ivc rih ky vI kMvl dy Puwl dI sugMDI nhIN lYNdF hY. prMqU Bvrf dUroN lYx leI aFAuNdf hY. ijs qrHF nlky ivcoN pfxI kwZx leI, bokI ivc pfxI pfAuNxF pYNdf hY. iesy qrHF afpxy aMdro nfm rUpI aMimRq pYdf krn leI, KMzy bfty df aMimRq jrUrI hY. aMimRq pRfpq krn leI nfmu rUpI bor aqy ismrn rUpI pfxI pfAuxF pvygf. qF pfxI (aMimRq) pRfpq hovygf. siqgurU dy sLbd nfl hI, nfm df aMgUr ihrdy ivc AuWgdf hY qy sLbd dy rfhIN hI hrI nfl myl huMdf hY. gurU df sLbd hI, afqmk jIvn dyx vflf jl hY, jo siqgurU dy snmuK mnuwK � imldf hY.

m� 3 ] Gr hI mih aMimRqu BrpUru hY mnmuKf sfdu n pfieaf ] ijAu ksqUrI imrgu n jfxY BRmdf Brim Bulfieaf ] aMimRqu qij ibKu sMgRhY krqY afip Kuafieaf ] gurmuiK ivrly soJI peI iqnf aMdir bRhmu idKfieaf ] qnu mnu sIqlu hoieaf rsnf hir sfdu afieaf ] sbdy hI nfAu AUpjY sbdy myil imlfieaf ] ibnu sbdY sBu jgu bAurfnf ibrQf jnmu gvfieaf ] aMimRqu eyko sbdu hY nfnk gurmuiK pfieaf ]2] (644)

ijs qrHF awg nUM TMzf krn leI aqy buJfx leI pfxI cfhIdf hY. iesy qrHF iq�sLnf dI awg sLFq krn leI, nfm rUpI aMimRq dI loV hY. ijs aMimRq dy KLjLfny dI KLfqr asIN ies jgq ivc afey hoey hF. Auh aMimRq gurU pfsoN imldf hY. ies aMimRq nUM pfAux leI Dfrimk ByK df pihrfvf Cwzo, mn dI clfkI BI Cwzo. bfhroN sLkl DrmIaF vflI, qy aMdroN dunIaf � Twgx dI clfkI, ies do-ruKLI cfl ivc ipaF, ieh aMimRq-Pl nhIN iml skdf hY. gurU pYsy jF cIjLF nhIN mMgdf hY. gurU qF kihMdF hY ik aOgux Cwz ky, gux hfsl kro. jy aOgux hI krdy rhFgy qF pCuqfAuNxf pvygf. ieh afm BulyKf hY ik asIN mfieaf, gurU nUM Byt krdy hF. iswK pYisaF dI ksOtI nfl nhIN priKaf jFdf hY. asIN qF gurU kolo mMgdy hF. iPr asIN golk ivc pf ky, gurU nUM dyx vfly iks qrHF ho gey. golk ivc qF asIN gurU Gr dy kfrj krn leI sMsQf nUM idMdy hF. ieh gurU dy nimq hY, asIN gurU nUM nhIN dy rhy hF. prK ieh hY, ik asF afpxy afp nUM ikMnf ku gurU dy hvfly kIqf hY. gurU dy bcnF qy quiraF hI sdf-iQr rihx vflf aMimRq-Pl pfieaf jf skdf hY.

soriT mhlf 1 ] ijsu jl iniD kfrix qum jig afey so aMimRqu gur pfhI jIAu ] Cozhu vysu ByK cqurfeI duibDf iehu Plu nfhI jIAu ]1] mn ry iQru rhu mqu kq jfhI jIAu ] bfhir ZUZq bhuqu duKu pfvih Gir aMimRqu Gt mfhI jIAu ] rhfAu ] avgux Coiz guxf kAu Dfvhu kir avgux pCuqfhI jIAu ] sr apsr kI sfr n jfxih iPir iPir kIc buzfhI jIAu ]2] aMqir mYlu loB bhu JUTy bfhir nfvhu kfhI jIAu ] inrml nfmu jphu sd gurmuiK aMqr kI giq qfhI jIAu ]3] prhir loBu inMdf kUVu iqafghu scu gur bcnI Plu pfhI jIAu ] ijAu BfvY iqAu rfKhu hir jIAu jn nfnk sbid slfhI jIAu ]4]9] (598)

jo mnuwK gurU dy hukm anusfr cldf aqy syvf krdf hY, smfj ivc hryk bMdf Aus df afdr, mfn aqy siqkfr krdf hY. �nfm� jipaF sdf ihrdy ivc suwK pYdf huMdf hY, mn ivc TMZ qy sLFqI af vwsdI hY. gurU dI afigaf ivc qur ky �nfm� jpx vfly bMdy dI KLurfk qy pusLfk aMimRq-nfm hI ho jFdI hY. Bfv, pRBU df nfm hI AusdI ijLMdgI df afsrf ho jFdf hY.

sloku m� 3 ] ij siqguru syvy afpxf iqs no pUjy sBu koie ] sBnf Aupfvf isir AupfAu hY hir nfmu prfpiq hoie ] aMqir sIql sfiq vsY jip ihrdY sdf suKu hoie ] aMimRqu Kfxf aMimRqu pYnxf nfnk nfmu vzfeI hoie ]1] {pMnf 511}

jy kr bwcy nUM dwisaf jfvy ik Aus df mfqf qy ipqf kOx hY. qF Auh sfrI Aumr nhIN Buldf hY. ies qrHF jy kr bwcy nUM bcpn ivc hI nfmu rUpI aMimRq leI pRyiraf jfvy aqy gurdyv mfqf, gurdyv ipqf bfry dwisaf jfvy qF Auh bwcf, kdy vI jIvn ivc Btkygf nhIN. ies qrHF df pirvfr hmysLf gurmiq anusfr cl ky afnMdmeI jIvn bqIq krdf hY.

iswK nUM aMimRq CkfAux smyN jo vI rvfieqF kIqIaF jFdIaF hn. ieh Pokt krm kFz nhIN hn. AunHF dI iswK Drm anusfr Kfs mhwqqf hY. sfrIaF rvfieqF gurU dI mq anusfr clx leI pRyrnF idMdIaF hn.

iswK nUM aMimRq CkfAux smyN pMj iCty isr ivc pfey jFdy hn. mnuwK dI sfrI soc Aus dy idmfg, Bfv isr ivc huMdI hY. ijhVf mnuwK afpxy mn dI soc anusfr cldf hY. Auh mnmiq vwl jFdf hY. iPr Auh jIvn dy rsqy qoN Btk jFdf hY. iswK ny gurU dI mq (gurmiq) anusfr clxF hY.

gurisK mIq clhu gur cflI ] jo guru khY soeI Bl mfnhu hir hir kQf inrflI ]1] rhfAu ] (667)

pMj iCty awKF ivc pfey jFdy hn. iswK ny iksy nUM burI njLr nfl nhIN vyKxf hY. BfeI GnIaf jI dI qrHF hryk ivc hrI df rUp hI vyKxF hY.

ey nyqRhu myirho hir qum mih joiq DrI hir ibnu avru n dyKhu koeI ] hir ibnu avru n dyKhu koeI ndrI hir inhfilaf ] eyhu ivsu sMsfru qum dyKdy eyhu hir kf rUpu hY hir rUpu ndrI afieaf ] gur prsfdI buiJaf jf vyKf hir ieku hY hir ibnu avru n koeI ] khY nfnku eyih nyqR aMD sy siqguir imilaY idb idRsit hoeI ]36] (922)

pMj iCty mUMh ivc pfey jFdy hn. iswK ny iksy nUM burf nhIN bolxf hY. ies rsnf rfhIN siqkfr nfl bfxI pVHnI hY. rojfnf inqnym aqy hor bfxIaF df pfT aqy aiDan krnf hY. gurbfxI rfhIN igafn hfsl krnF hY, ik iswK Drm kI hY?, nfm iks qrHF jpnf hY?, jIvn ivc iks qrHF clxf hY?

isrIrfgu mhlf 3 ] mfieaf mohu myrY pRiB kInf afpy Brim Bulfey ] mnmuiK krm krih nhI bUJih ibrQf jnmu gvfey ] gurbfxI iesu jg mih cfnxu krim vsY min afey ]1] mn ry nfmu jphu suKu hoie ] guru pUrf sflfhIaY shij imlY pRBu soie ]1] rhfAu ] Brmu gieaf BAu Bfigaf hir crxI icqu lfie ] gurmuiK sbdu kmfeIaY hir vsY min afie ] Gir mhil sic smfeIaY jmkflu n skY Kfie ]2] (67)

sfry isMGF nUM ieko bfty ivcoN aMimRq dI dfq idqI jFdI hY. qF jo afpsI Byd Bfv smfpq kr idqf jfvy. phfVI rfijaF aqy AuWcI jfq vfilaF ny gurU goibMd isMG jI nUM ikhf sI, ik sfnUM vKrf aMimRq CkfAu. prMqU gurU sfihb ny ieh pRvfn nhIN kIqf sI. gurmiq sFJIvflqf df sMdysLf idMdI hY.

ihMdU qurk koAU rfPjLI iemfm sfPI, mfns kI jfq sbY eykY pihcfnbo .15.15. (akfl Ausqiq, sRI muK vfk pfqsLfhI 10)

jy kr Aupr ilKIaF, gurbfxI dIaF aMimRq sbMDI isiKafvF, nUM iekwTf krIey qF asIN kih skdy hF ik:

gurU dy hukm anusfr clx leI iswK df aMimRq Ckxf jrUrI hY.

hryk iswK leI aMimRq, mn aqy qn dovF leI jrUrI hY.

qn leI aqy pRx krn leI KMzy bfty df aMimRq jrUrI hY.

pMj kkfr iswKI dy asUlF qy clx leI jrUrI hn.

mn aqy afiqimk isiKaf leI gurbfxI df aMimRq jrUrI hY.

isrP aMimRq Ck lYNxf hI kfPI nhIN. aMimRq Ckx dy nfl nfl gurmiq dI rihq mrXfdf ivc rihMxF vI bhuq jrUrI hY.

iswK Drm anusfr akfl purKu vI iek hY aqy aMimRqu vI iek hI hY.

gurU dI bfxI ivc afqmk jIvn dyx vflf nfm-jl hY.

prmfqmf df nfm aYsf aMimRq hY, ijs � pIiqaF mfieaf dI iq�h imt jFdI hY.

nfm-rUp aMimRq hryk jIv dy ihrdy-rUpI Gr ivc hI Biraf hoieaf hY.

siqgurU dy sLbd nfl hI, nfm df aMgUr ihrdy ivc AuWgdf hY, qy sLbd dI rfhIN hI hrI nfl myl huMdf hY.

jy kr gurU dy aslI puwqr bx jfvFgy qF gurU vI sfzI hr musLkl ivc rwiKaf krygf.

aMimRq dI dfq lYx ivc dyrI nhIN krnI hY. iek vfrI df bIiqaf smF dubfrf vfips nhIN afAuNdf hY.

gurU dI afigaf ivc qur ky �nfm� jpx vfly bMdy leI, pRBU df nfm hI AusdI ijLMdgI df afsrf ho jFdf hY.

jy kr bwcy nUM bcpn ivc hI nfmu rUpI aMimRq leI pRyiraf jfvy qF Auh bwcf jIvn ivc kdy vI Btkygf nhIN.

iswK nUM aMimRq CkfAux smyN jo vI rvfieqF kIqIaF jFdIaF hn. AunHF dI iswK Drm anusfr Kfs mhwqqf hY.

ies leI hryk iswK df aMimRqDfrI hoxF jrUrI hY. gurU Gr dIaF pRbMDk kmytIaF dy mYbrF ny dUsiraF nUM pRyrnf dyxI huMdI hY. ies leI pRbMDk kmytIaF dy mYbrF nUM aMimRqDfrI hox dy nfl nfl, gurmiq ivc prpwk hoxF vI jrUrI bx jFdf hY.

ies leI afAu sfry jfxy KMzy bfty df aMimRq Ck ky gurU vfly bxIey aqy gurU ikrpf nfl afpxy jIvn ivc KLusLIaF pRfpq krIey.

44

lK KusIaf pfiqsfhIaf jy siqguru ndir kryie ] inmK eyk hir nfmu dyie myrf mnu qnu sIqlu hoie ] ijs kAu pUrib iliKaf iqin siqgur crn ghy ]2] (44)

"vfihgurU jI kf KLflsf vfihgurU jI kI PLqih"

( zf: srbjIq isMG )

afr aYc 1 / eI - 8, sYktr - 8,

vfsI, nvIN muMbeI - 400703[




.