.

ÃÄ siqgur pRsfid ..

siqgurU ibnf hor kcI hY bfxI ..

{cVHdI klf aKLbfr vYnkUvr, vfly jd ies lyK nUM Cfpx df bcn krky muwkr gey aqy vfps moVn qoN vI ienkfrI ho gey sn, qF ies df Auqfrf jQydfr sfihb pRo: mnjIq isMG jI dI syvf ivc ilKI icwTI dy pYrf nM: 7 dy hvfly nfl sRI akfl qKLq sfihb Byijaf igaf sI . AupRMq ieh lyK vYnkUvr qoN CpdI aKLbfr ieMzo kYnyzIan tfeImjL ivc Cipaf sI . pfTkF dI jfxkfrI leI lyK df Auqfrf hfjLr hY :---

sMq jrnYl isMG jI dIaF hor isPLqF dy nfl ieh vI suixaF hoieaf sI ik afp jI tksflI sMsQf dy muwK sMcflk sn aqy gurisK bwicaF nUM gurbfxI df sLuD pfT isKfAuNx dy nfl arQ pVHfAux dI bhumuwlI syvf vI kiraf krdy sn . AunHF dy sLrDflUaF df kQn hY ik sMq jI gurmiq isDFq dy Auæwc kotI dy igafqf sn .

iswK aKLbnfr cVHdI klf ivc--sMq jrnYl isMG iBMzrF vfilaF dy anmol bcn--isrlyK hyT sMqF dI qsvIr hyTF 11 bcn ilKy hoey pVH ky hYrfnI hoeI ik gurbfxI isDFq dy eyzy igafqf, sMq jI gurbfxI bcnF dI QF afpxy bcnF nUM--anmol bcn--ilKxy ikvyN Jwl gey hoxgy ? ies Auqsukqf nUM imtfAux leI sMqF dy jfxUM iewk isMG kol sLMkf pRgt kIqf qF Aus ny sMqF bfry jfxkfrI idMidaF ikhf ik--

bfbf jI bVI qIKx buwDI vfly, eImfndfr aqy guriswKI nfl aQfh ipafr vfly Dfrmk ivakqI dy rUp ivc lokF sfhmxy afey sn . iswK pMQ nUM isafsI aOkV ivc PisaF jfx ky, bfbf jI isafsI mYdfn ivwc kuwd pey aqy afpxy sfQIaF smyq 1982 dy aMqm idnF ivwc gurU rfmdfs jI dI sLrn ivwc af gey . sRI aMimRqsr drbfr sfihb puwj ky swcy ihrdy nfl ardfs krky ieMdRf-skfr dy ivruwD morcf lf ky isr-DV dI bfjLI lf bYTy sn . kOm nUM pUrf ivsLvfsL ho igaf sI ik bfbf jrnYl isMG jI dI agvfeI ivc lwgf morcf, pihly moricaF vFg kursI-XwuD ho ky nhIN inbVn lwgf . bfbf jI df afpxf ibafn vI eyhI huMdf sI ik, jF AunHF df sIs kOm qoN kurbfn ho jfvygf aqy jF iswK nUM vwKrI kOm dy rUp ivwc Aucycy aiDkfrF df mflk bixaF hoieaf vyKF gf . mMjI sfihb dI styj qoN AunHF dy lg-pg sfry dy sfry BfsLn isafsI hI hoieaf krdy sn . Dfrimk ivcfrF df muwK QF gurU nfnk invfs-srF dI Cwq sI aqy 15y dsMbr 1983 qoN lMgr dI Cwq qy dsm gRMQ dI kQf kiraf krdy sn .

mMjI sfihb dI atyj qy BfsLn dyNdy smy bfbf jI df isK-pMQ pRqI aQfh ipafr aqy ieMdRf-srkfr dIaF isKF ivruwD Dwky sLfhI vflIaF vDIkIaF dy ivruwD iGrxf Biraf josL, hr sLbd ivcoN TfTF mfr irhf huMdf sI . lokF nUM srkfr ivrwuD kurbfnIaF dyx leI iqafr krn ivwc ijwnf asr-dfr aqy sPLl BfsLn bfbf jI df huMdf sI Enf iksy hor isafsI lIzr df nhIN sI huMdf . srkfr dy jLulmF ivruwD rMj aqy iswKI nfl ipafr dy asr kfrn jvfn Aumr bfbf jI dI qkrIr smy inkly hoey kOVy aqy aZukvyN bcn vI Epry nhIN sI ligaf krdy . isMG jI ny ieh vI dwisaf ik, typ hoeI qkrIrF ivwcoN awj vI bfbf jI nUM ieh kihMidaF sux skIdf hY ik, myry swjx mYnUM rokdy vI af ik mYN Krvy sLbd nf boilaf krF pr josL ivwc afey myry koloN rih nhIN huMdf .

Aus Bly pursL ny smJfieaf ik bfbf jI dIaF AunHF isafsI qkrIrF ivwcoN kuJ sLbd lY ky AunHF nUM anmol bcnF dy isrlyK hyT ilK ky aKbfr vfly afpxf AulU iswDf kr rhy hn ., ieh nhIN mMinaF jf skdf ik sMq jI afpxy bcnF nUM anmol bcn kih skdy hoxgy ? ienHF bcnF nUM ijs rUp ivwc Cfipaf jf irhf hY Aus qoN gurmiq isDFq bfry bVy koJy BulyKy pY rhy hn . ies leI ienHF pRqI gurmiq ivcfr krnI jLrUrI smJ ky ieh lyK ilKx dI dlyrI kIqI hY . afs hY ik cVHdI klf dy sMcflk ies nUM suihrdqf nfl iliKaf smJdy hoey afpxI aKLbfr ivwc Cfp ky pfTkF dI ivcfr gocrf bxf dyx ivc koeI hrj nhIN smJx gy .

iksy AucI socxI vfly mnuwK dy khy hoey KLfs sLbdF dy joV qoN bxy bcn, ijs qoN mnuwK--mfqR nUM bVI anmol aqy sdIvI swc vflI syD imldI hovy, Aus nUM anmol-bcn ikhf jFxf Pwbdf hY . pr gurisK vfsqy svfey gurU gRMQ sfihb dI bfxI dy, hor bfxI kwcI hY Bfv, sdIvI swc vflI nhIN hY . iswK leI kyvl afpxy gurU ( gRMQ sfihb ) dI bfxI dI hr quk hI anmol-bcn mMnI jfxI loVIey . afqmk anMd dI avsQf qy pucfAux vflI Dur kI bfxI, sRI anMd sfihb dI 24-vIN pAuVI ivwc gurU nfnk dyv jI ( qIsrf srUp ) df Purmfn hY :-

siqgurU ibnf hor kcI hY bfxI .. bfxI q kcI siqgurU bfJhu hor kcI bfxI .. (92ú)

{ siqgurU ibnf--gurU-afsLy qoN Ault . kcI--hOly myl dI, AuNwcy afnMd qoN hyTF ilafAux vflI, sdIvI swc dI axhoNd vflI }

sdf Xfd rKx vflI jLrUrI gwl ieh vI hY ik gurU nfnk dyv jI jgq-gurU sn . AunHF dI aQvf gurU gRMQ sfihb dI bfxI dI hr quk df AupdysL, srb sFJf aqy sfrI mnuwKqf vfsqy hY . ajyhy AuNNwcy isDFq vfly inafry gurU df iswK iksy aYsy bcn (ijs qoN sfrI mnwuKqf vfsqy sdIvI swc vflf AupdysL nf imldf hovy) nUM anmol-bcn ikAuN mMny ? bhumuwlI isiKaf dyx vfly ajyhy anmol bcn Audhfrn vjoN ilKdy hF . ikAuNik afKbfrI kiQq anmol bcnf dI igxqI 11 hY so ienHF mhFvfkF dI igxqI vI 11 hI kIqI hY qF jo aKLbfr df ieh nym bicaf rhy :-

(1) pr kf burf n rfKhu cIq .. qum kAu duKu nfhI BfeI mIq .. 3 .. {383}-11-62

{ hy vIr ! hy imwqr ! kdy iksy df burf nfh icivaf kro ( kdy mn ivwc ieh iewCf pYdf nfh hox idE ik iksy df nuksfn hovy . ies df iswtf ieh hovygf ik ) quhfnUM BI koeI duwK nhIN poh skygf -{ pRo: sfihb isMG }

(2) Enf pfis duafis n iBtIaY ijn aMqir kRoDu cMzfl .. 3 .. {4ú}-2-66

{ ( hy BfeI ! nfm qoN swKxy ) ijnHF mnuwKF dy aMdr cMzfl kRoD vwsdf hY AuhnF dy nyVy nhIN Zuwkxf cfhIdf . pR:sfihb isMG }

(3) bcnu krY qY iKsik jfie boly sBu kcf1 .. 1= JUT .

aMdru QoQf kUiVafr2 kUVI sB Kcf3 .. {1ú99}-vfr-15 2= JUTf . 3= gLwp .

arQ:- ( mfieaf DfrI aQvf mfieaf ivc msq mnuwK jy koeI ) bcn krdf hY qF Aus qoN iPr jFdf hY ( Bfv bcn krky iKsk jfx vflf mfieaf vhiVaf hY ) Auh JUTf afpxy mn ivcoN KflI huMdf hY ( Bfv, Aus dI nIXq mfVI huMdI hY , ies vfsqy ) Aus dI ( hrk gwl ) JUTI huMdI hY . ( bcn krky iKsk jfx vfly mnuwK dI iksy gl df vI XkIn nhIN krnf cfhIdf (4) mMdf iksy n afKIaY piV aKru eyho buJIaY .. mUrKY nfil n luJIaY ..{473}-vfr-19

(5) suix mn aMDy kuqy kUiVafr .. ibnu boly bUJIaY sicafr ..1.. rhfAu ..{662}-4-6

arQ :- hy aMnHy kqy (lflcI ) qy JUTy mn ! ( iDafn nfl ) sux . swcf mnuwK ibnf boilaF hI pCfixaf jFdf hY ( swcy mnuwK nUM afpxf swc sfbq krn leI bhuqf rOlf pAux dI lV nhIN huMdI ) .

(6) kbIr sUKu n eyh jgu, krih ju bhuqy mIq ..

jo icqu rfKih eyku isAu qy suKu pfvih nIiq .. 21 .. {1365}

7= Ktu sfsqR mUrKY sunfieaf .. jYsy dhids pvn Julfieaf .. 3 ..{1136}-5

arQ:- jy iksy mUrK nUM Cy sLfsqR suxfey jfx ( mUrK ivcfrf sLfsqRF nUM kIh smJy ? Aus dy Bfxy qF ieAuN hY ) ijvyN Aus dy dsIN pfsIN ( hr pfsy ) hvf hI cwl rhI hY ( Bfv sB ivarQ huMdf hY ) .

8= sMqu imlY ikCu sunIaY khIaY .. imlY asMqu1 msit2 kir rhIaY .. {87ú}-1 1=mMdf mnuwK . 2= cuwp .

9= aMDf1 afgU jy QIaY ikAu pfDru2 jfxY .. 1=akloN aMnHF, mfieaf DfrI . 2= pwDrf rfh .

afp musY3 miq hoCIaY4 ikAu rfhu pCfxY ..{767}-2-6 3=Tigaf jf irhf hY . 4= hoCI akl dy kfrn .

1ú= rUpY kfmY dosqI BuKY sfdY gMZu .. lbY mflY Guil imil imcil AUGY sAuiV plMGu ..

BAukY kopu Kuafru hoie PkVu iptY aMD .. cupY cMgf nfnkf ivxu nfvY muih gMDu ..{1288}-23

arQ:- rUp dI kfm- ( vfsnf) nfl imqRqf hY, BuK df (Kfx dy) suafd nfl sMbMD hY . lwb dI Dn nfl cMgI qrHF imlvIN iek-imkqf hY, ( nINdr nfl ) AUNG rhy nUM sAuVI QF Bfv QuhVI QF vI plMG hY . kRoD bhuqf boldf hY, ( kRoD ivc ) aMnHf ( hoieaf bMdf ) Kuafr ho ky bd-jLbfnI hI krdf hY . hy nfnk ! pRBU dy nfm qoN ibnf ( mnuwK dy ) mMUh ivc ( mMdy bolF dI ) bo hI huMdI hY ( bolx nfloN ies df ) cuwp rihxf cMgf hY . 1 .

11= mUrKu hoie n afKI1 sUJY2 .. ijhvf rsu nhI kihaf bUJY .. 1=aKF nfl . 2=suJdf nhIN .

ibK3u kf mfqf4 jg isAu lUJY5 .. 6 .. {414}--5 3= mfieaf . 4= msq hY . 5= JgVdf hY .

aKLbfr ivwc Cpdy kiQq anmol-bcnf df ajyhf srb sFJf aqy sdIvI swc vflf koeI arQ nhIN bxdf . bfbf jI dI qkrIr dy smuwcy Bfv df ihwsf bx ky, ho skdf hY, ieh bcn kuJ suafrdy hox pr ijs rUp ivc ieh Cfpy jf rhy hn ienHF qoN srb-sFJI aQvf mnuKwqf nMU lfhyvMdI syD, jLrf vI nhIN imldI . gMBIr sLMkf ieh hY ik ieh aKbfrI anmol-bcn ikqy gurmiq dy pRiqkUl hI qF nhIN ? arQfq gurbfxI isDFq dI KMzxf hI qy nhIN krdy ? ikAuNik jy gurmiq dy isDFq dI KMzxf krdy hox qF sfzy vrgf gurU inMdk aqy mnmuwK hor kOx ho skdf hY ? gurU-inMdk mnuwKF nUM gurdyv jI ny bhuq bury, mhF-pfpI aqy hiqafry ikhf hY aqy vfihgurU awgy ardfs kIqI hY ik hy pRBU ! ajyhy pfpI gur-inMdkF df drsn nf krfeIN :-

12= ijnf guru goipaf1 afpxf qy nr buirafrI2 .. 1= inMdf kIqI hY . 2= bhuq bury . 3= sLlf, rwb krky . 4= mhF pfpI . 5= hiqafry

hir jIAu3 iqn kf drsnu nf krhu pfipst4 hiqafrI5 .. {651}-vf-23

afAu ienHF anmol bcnf nUM gurbfxI dI ksvwtI qy prK vyKIey . gurdyv jI imhrF krn, ikqy asIN iksy lflc ivwc af ky gurU inMdk hI qF nhIN bx rhy ? :-

aKLbfr ivclf pihly nMbr df bcn hY, iswK pwkf iswK bxy, ihMdU pwkf ihMdU bxy aqy muslmfn pwkf muslmfn bxy . ies anmol-bcn ivwcly sLbd pwkf dy vrqn ZMg qoN iksy ajyhy DrmI-mnuwK dI sUJ imldI hY, jo kwtV, muqwsbI Bfv, ijhVf dUjy Drm vfly nUM Jwl hI nf skdf hovy Bfv, jo dUijaF nUM kwcy-ipwly, mlyC aQvf kfPLr hI smJdf hovy . ies bcn ivwc iksy Drm dI cMigafeI df vyrvf koeI nhIN hY . bws pwky hox dI hI qfkId hY . iswK Drm nUM dUijaF DrmF dy tfkry qy KVf krnf hI gurmq dI KMzxf krn quwl hY . ikAuNik gurU nfnk df Drm krmkFzI bMDnf vflf nhIN hY . ieh inafrf Drm, kyvl suwc-afcfr vflI rihxI dI jIvn-jugq hY . gurU df Drm srb sFJf hY aqy mnuwK nUM hr iewk ihrdy ivwc vsdy pRBU dy drsLn krfAuNdf hY. 13- dyKhu acrju Bieaf . ijh Tfkur kAu sunq agfiD boiD so irdY guir dieaf .. (612)-3-14 pRBU jI joiq hI sfry QFeI ivcr rhI hY :-

14= jo aMqir so bfhir dyKhu avru nf dUjf koeI jIAu ..

gurmuiK eyk idRsit kir dyKhu Git Git joiq smoeI jIAu .. 2 .. {599}-5-11

ijhVy mhfn gurU (gRMQ sfihb jI) sfry jgq nUM prmfqmf dy iewk nUr dI hI pYdfiesL Purmfn krdy hox aQvf ijs gurU dI bfxI ieh isiKaf dyNdI hY ik rwb sfrI KLlkq ivwc bRfjmfn hY, Ausy gurU dy iswK kol ikhVI ksvwtI hY aQvf aMqrXfmqf hY ijs nfl Auh iksy pRfxI nUM kwcf jF pwkf aQvf Blf jF mMdf kih skdf hY ? :-

15= avil alh nUru Aupfieaf kudrq dy sB bMdy ..

eyk nUr qy sBu jgu Aupijaf kAun Bly ko mMdy .. 1 ..

logf, Brim n BUlhu BfeI ..

Kfilku Klk Klk mih Kflku, pUir rihE sRb TFeI .. 1 .. rhfAu .. {1349}-3

dsvyN gurU nfnk (klgLIDrjI) afpxy spwsLt Purmfn ivwc DrmF dy aDfr qy hoeI vMz nUM bVy imwTy sLbdF duafrf nf-psMd krdy hn . sfry jIaF nUM iewk krqfr dI ikrq aqy Aus iewk dI pflxf ivwc ivcrdf aqy Aus iewk dIaF bKsLsLF mfnx vflf (iewko prvfr) drsf ky mnuwK mfqR dI jLfq-Drm kyvl aqy kyvl iewk hI dsdy hn aqy gurdyv jI, iksy prkfr df iBMn-Byd krn qoN vrjdy hn :-

akfl Ausqq kibq-- 85

16= koAU BieE muMzIaf1 sMinafsI koAU jogI BieE , 1=vYrfgI sfDU Bgq rfmfnMd dy cyly .

koAU bRhmcfrI koAU jqI anmfnbo ..

ihMdU qurk koAU rfiPjLI2 iemfm sLfPI,3 2= hjLrq alI nUM mMnx vfly, sLIawh muslmfn .

mfns kI jfq sbY eykY pihcfnbo .. 3= suwnI muslmfnf df pRDfn, KLlIPLf .

krqf krIm soeI rfijLk rhIm EeI,4 4= sB df krnhfr, bKLsLsLF krn vflf,

dUsro n Byd koeI BUl BRm mfnbo .. sB nUM rojLI dyx vflf aqy swb qy rihm krn

eyk hI kI syv sb hI ko gurdyv eyk, vflf AuhI hY so dujYgI df Brm nhI cfhIdf .N

eyk hI srUp sbY eykY joq jfnbo ..

klgLIDr ipqf dy ies spwsLt hukm dy huMidaF lokF nMU awz-awz Drmf dy krm kFzF ivwc pwkf rihx df AupdysL krn vfilaF nUM gurmuK mMnIey jF mnmuK ? inMdk hoey jF gurU dI vizafeI vDfAux vfly ?

pMjvyN gurU nfnk jI df Purmfn hY ik akfl purK sfzf sfiraF df sFJf bfp hY arQfq asIN sfrf jgq iewko pRvfr hF, qUM sFJf sfihbu bfpu hmfrf .. ( 97) gurU nfnk dyv jI sfry jgq nUM ipafrF lwdy iewk prvfr dy rUp ivwc dyKx dI swDr nfl Biraf hoieaf ihrdf lY ky afey sn . eysy AuNNwdysL dI pUrqI Kfqr AunHF ny dunIaF df rtn kridaF jfn lyvf KLqiraF nfl BrpUr rsiqaF qy pYNqI hjLfr ( 35úúú ) mIl pYdl sPr kIqf . iPr Aus mhfn gurU df iswK awwz awz DrmF ivwc pwky ho jfx vflI Puwt df AupdysL ikAuN dyvy ? jLrUrI hY ik iksy QF Buwl hoeI hY . gurbfxI dy atwl isDFq nUM smJx aQvf smJfAux dI gMBIr Buwl hoeI hY .

gurU gRMQ sfihb dI Dur-kI-bfxI df koeI iewk sLbd vI iksy nUM iksy KLfs prclq arQF vfly Drm ivwc pwkf hox df AupdysL nhIN idMNdf . gurdyv jI df hr AupdysL sfrI mnuwKqf leI srb sFJf hY . ies isDFq nUM gurdyv jI ny afp spwsLt krky smJfieaf hY, KqRI bRfhmx sUd vYs Aupdysu chu vrnf kAu sfJf .. (747 ) sFJy AupdysL df hor vI inwKrvF rUp ies sLbd ivwc zwlHkF mfr irhf hY :-

17= koeI bolY rfm rfm koeI Kudfie .. koeI syvY guseIaf koeI alfih .. 1 ..

kfrx krx krIm .. ikrpf Dfir rhIm .. 1 .. rhfAu ..

koeI nfvY qIriQ koeI hj jfie .. koeI krY pUjf koeI isru invfie .. 2 ..

koeI pVy byd koeI kqyb .. koeI EZY nIl koeI supyd .. 3 ..

koeI khY qurku koeI khY ihMdU .. koeI bfCY iBsLq koeI surigMdU .. 4 ..

khu nfnk ijin hukm pCfqf ..

pRB sfihb kf iqin Byd jfqf .. 5 .. {885}-9

sfry jgq dy mUl,y pflx-hfr aqy srB-sFey ikrplU pRmqmF nuMM lokF ny vwK vwK nfm idwqy hoey hn aqy vwKro vwKry ZMgF nfl Aus nUM pRsMn krn dy jqn krdy hn . vwK vwK nfmF vflyy afpxy afpxy Drm imQy ky pihrfvy vI awz awz imQy hoey hn . ajyhy sfry Byq-Bfv iqafg ky ijs ny pRB dy hukm ivc jIAUx dI mwq lY leI Aus ny hI pRB df asl rUp pCfixaf hY . Bfv, mnuwKqf dy Aucy aqy sucy afcrn vfly gUxf vflf prAukfrI jIvn hI pRBU dI pRsMnqf lY skx vflf asl Drm hY .

Bulx ivic kIaf sBu koeI krqf afip n BUlY - m: 1 -1343 - 4 .. mnuwK koloN Buwl ho jfxI hI Aus dy mnuwK hox df sbUq hY . Bulx aMdir sBu ko aBulu gurU krqfru ..(m: 1 - 6ú -12 ). krqfr jF krqfr-rUp gurU ( gRMQ sfihb ) hI aBuwl hY . gurbfxI df isDFq smJx smyN Buwl qd hI huMdI hY jy gurU dI miq iqafg ky afpxI alk nfl arQ krIey jF smJIey . awz awz DrmF ivc pwkf hox df AupdysL dyx vflf tplf vI gurU-sLbd dy mnmwqI arQF df iswtf hY . ijnHF pfvx gur-sLbdF dy arQ krn ivwc Buwl hoeI anBv huMdI hY AunHF ivcoN kuwJ sLbdF dI ivcfr krdy hF :-

18= so bRhmxu jo ibMdy bRhmu .. jpu qpu sMjmu kmfvY krmu .. sIl sMqoK kf rKY Drm .. bMDn qoVY hovY mukqu .. soeI bRhmxu pUjx jugqu .. 16 .. KqRI so ju krmf kf sUr .. puMn dfn kf krY srIr .. Kyqu pCfxY bIjY dfnu .. so KqRI drgh prvfxu .. lbu loB jy kUV kmfvY .. apxf kIqf afpy pfvY .. 17 .. {1411}

ienHF pfvn mhFvfkF qo ieh ivcfr bxf lYxI ik ienHF duafrf iksy bRfhmx aQvf KwqRI nUM pwkf bRhmx aQvf pwkf KwqRI bxn df AupdysL idwqf hY qF asIN--prQfie sfKI mhfpurK bldy sfJI sgl jfhfny ..{642}-12 vfly pwky gurbfxI-isDFq dI KMzxf krdy hF . ajyhy gurbfxI sLbdF df arQ ivcfrn smyN gurmiq dy ies jLrUrI isDFq nUM aKoN Auhly krnf gurU qoN mymuK hox df AugR pfp krnf hovygf . pRo: sfihb isMG jI ny ies sbd dy pd arQ ies pRkfr ilKy hn :-

pd arQ :- ibMdy - jfxdf hY, jfx-pCfx pYdf krdf hY, zUMGI sFJ pFdf hY . bRhm - prmfqmf . sMjm - ieMidRaF nUM vws ivc rwKx df jqn . sIl - cMgf imTf suBfAu . sMqoKu - mfieaf dI iqRsLnF vloN iqRpqI . rKY - inbfhuMdf hY . bMDn - mfieaf dy moh dIaF PfhIaF . mukqu - mfieaf dy moh qoN afjLfd . pUjx jugq - pUjx dy lfiek . 16 . sUr - sUrmf . krmf kf sUr - ( kfmfidk blI sUrimaF dy mukfbly qy ) nyk krm krx vflf sUrmf . puMn - Bly krm . puMn dfn - Bly krm vMzxy . srIr - ( Bfv ) afpxf jIvn . Kyqu - srIr-Kyq . dfn - nfm dI dfq ( `oqy :- guru aQvf prmfqmf dIaF KusLIaF lYx dI lflsf nfl iksy Drm asQfn qy mfieaf df dfn grumiq dy isDFq dy pRiqkUl hY ) . drgh - prmfqmf dI hjLUrI ivc . afpy - afp hI . 17 .

19= so BgAuqI jou BgvMqY jfxY .. gur prsfdI afpu pCfxY ..

Dfvqu rfKYY iekqu Gir afxY .. jIvqu mrY hir nfmu vKfxY ..

aYsf BguqI Auqmu hoie .. nfnk sic smfvY soie .. 2 .. {88}-14

arQ :- BgAuqI Auh hY jo pRBU nUM jfxdf hY (pRBU nfl zUMGI sFJ pFdf hY), qy siqgurU dI ikrpf nfl (Bfv, siqgurU dI isoiwiKaf lY ky) afpxy afp nUM pCfxdf hY (vfsLnf vl) dOVdy (mn) nUM sFB rwKdf hY,qy iewk itkfxy ilAuNdf hY, jIAUNdf hoieaf hI (mfieaf vloN) mrdf hY (Bfv, sMsfr ivc ivcrdf hoieaf hI mn nUM vfsLnF vloN qoVI rwKdf hY) . ieho ijhf BgAuqI ( Bgq ) Auqwm huMdf hY, hy nfnk ! Auh sdf-iQr pRBU ivc lIn ho jFdf hY ( qy iPr nhIN ivCVdf ) .2.

spwsLt hY ik gurdyv jI ny Pokt krm kFzI cwkrF ivwc Psy BgOqI nUM sMboDn krky sfry jgq dy mnuwKF nUM scf Bgq bxn dy AupdysL dI bKLsLsL kIqf hY .

{141} mfJ mhlf * 1 * vfr (7)

2ú= pMij invfjf vKq1 pMij pMjf pMjy nfAu .. 1= vkq, smy .

pihlf scu hlfl duie qIjf KYr Kudfie2 .. 2= rwb qoN srbwq df Blf mMgxf .

cAuQI nIaiq rfs mn pMjvI isdPiq snfie3 .. 3= vizafeI .

krxI klmf afiK kY qf muslmfxu sdfie ..

nfnk jyqy kUiVafr kUVY kUVI pfie4 .. 3 .. {141}-vf-1 4=pFieaF, iejLwq .

arQ :- ( muslmfnf dIaF pMj inmfjLF hn, ( AunHF dy ) pMj vkq hn qy pMjy hI inmfjLF dy ( vKo vKry ) pMj nfm hn ( pr sfzy mq ivc asl inmfjLF ieAuN hn - ) swc bolxf inmfjL df pihlf nfm hY ( Bfv, svyr dI pihlI inmfjL ), hwk dI kmfeI dUjI inmfjL hY, rwb qoN sB df Blf mMgxf qIjI inmfjL df qIjf nfm hY . nIaiq nUM sfPL krnf aQvf mn nUM sfPL rwKxf ieh cOQI inmfjL hY qy prmfqmf dI isPLiq-sflfh qy vizafeI krnI ieh pMjvIN nmfjL hY . ( ienHF pMjF inmfjF dy nfl nfl ) AuNwcf afcrn bnfAux-rUp klmf pVHy qF ( afpxy afp nUM ) muslmfn aKvfey ( Bfv, qF hI swcf muslmfn aKvf skdf hY ) .

rwb nUM pRsMn krn vfly idKfvy vfly sfry azMbr, Bfv, pMjy inmfjLF pVHnIaF, klmf pVHnf aid swB kuJ Cwz-Czf ky kI koeI muslmfn gurU nfnk dy dwsy rsqy qy qurnf mnjLUr krygf ? gurdyv jI df iksy nUM iksy aKOqI arQF vfly Drm ivwc pwkf krn df isDFq nhIN sI . pRBU dI Xfd nfl juVy Aucy afcrn vfly mnuwK dI isrjxf ho rhI sI . awj df iswK ijs pRkfr dI bRfhmxI-krm-kFzI-GuMmx-GyrI ivwc Pisaf hoieaf hY ies nUM iswDy rfh pfAux vfsqy gurdyv jI nUM ( ajoky isK nUM sMboDn krky ) pqf nhIN ikny ku sLbd Aucfrn dI Kycl krnI pey .( bhuqI duKdfeI siQqI ieh bx rhI hY ik 9ú % mrXdf bRfhxI Dfrn krI iPrdf iswK afpxy afp nUM inafrf smJ irhf hY )

afAu iewk hor sLbd ivc gurU nfnk jI dy swcy muslmfn dy drsLn kr leIey :-

21= muslmfxu khfvxu musklu jf hoie qf muslmfxu khfvY ..

avil aAuil dInu kir imTf mskl mfnf mflu musfvY ..

hoie musilmu dIn muhfxY mrx jIvx kf Brmu cukfvY ..

rb kI rjfie mMny isr Aupir krqf mMny afpu gvfvY ..

qAu nfnk srb jIaf imhrMmiq hoie q muslmfn khfvY .. 1 .. {141}-vfr-8

arQ : asl muslmfn aKvfxf bVf aOKf hY jy ( Auho ijhf ) bxy qF mnuwK afp nUM muslmfn aKfey . ( asl muslmfn bxn leI ) sB qoN pihlN ( ieh jLrUrI hY ik ) mjLhb ( pRBU ismrx ) ipafrf lwgy, ( iPr) ijvyN mskly nfl jMgfl lfhIdf hY iqvyN ( afpxI kmfeI df ) Dn ( loVvMdF nfl ) vMz ky vrqy ( qy ies qrHF dOlq df ahMkfr dUr kry ) ( ies mrXfdf vfly ) mjLhb dI agvfeI ivc qur ky muslmfn bxy, qy sfrI Aumr dI Btkxf mukf dyvy ( Bfv, sfrI Aumr kdy ajyhI isiKaf vfly mjLhb dy dwsy rfh qoN lFBy nfh jfey ) rwb dy kIqy nUM isr mMQy qy mMny, kfdr nUM hI ( sB kuJ krn vflf ) mMny qy KLudI imtf dyvy , ies qrHF hy nfnk ! ( rwb dy pYdf kIqy ) sfry bMidaF nfl ipafr kry, ieho ijhf bxy, qF muslmf aKvfeY . 1 . ( gurU nfnk dyv jI ny pMj inmfjLF pVHn dI, rojLy rKx dI, kurfbnIaF dyx afid dI qF iksy QF isiKaf nhIN idwqI )

ieh kuwJ pVH ky kI ibbyk-buDI vfly sLrDflU gur-iswK dy aMdroN ieh ardfs Jrny vFg nhIN vih qurdI ik, hy gurU nfnk inrMkfrI dI jfgq joiq sRI gurU gRMQ sfihb jIE ! mYnUM afpxf bRfhmx bxf lY, BgOqI bxf lY afpxf muslmfn bxf lY . mYnU , jYidAu bxf lY, mYnU sdnf bxf lY, mrdfnf, mIaF mIr aQvf buDU sLfh bxf lY, arQfq mYnU AucI rihxI vflf bxf kY Auh aKIaF prdfn kr ijnHF idsMdo mf iprI . kfm kRoD afid pMj vYrIaF qoN Cuzf ky sB jIaF nUM iewk smfn jfnx dI buwD bKLsL . srbwq kf Blf locx vflf hr pwKoN sucy-afcrn df mflk bxf dy, hy bfbf ! qyrf Aupkfr hovy, myrI inmfxy dI ieh pukfr sux lY mYnUM hor iksy pdfrQ dI koeI loV nhIN .

iksy mnuwK nUM iksy Drm dy imQy hoey KLfs krmkFzI bMDxf ivwc pwkf rihx df AupdysL krn vflf jF aigafnI hY jF mnmuK hY . pRBU df ismrn aqy AuNwcf-suwcf afcrn hI gurU nUM BfAuNdf hY . gurdyv jI ny iksy aKOqI Drm ivwc pwkf hox dy kfrn kdy iksy nUM siqkfr nhIN idwqf . gurU gRMQ sfihb jI qF ienHF prcwlq aKOqI Drmf nfl afpxf koeI vfsqf hI nhIN dwsdy, ihMdU pUjY dyhurf muslmfxu msIq .. nfmy soeI syivaf, jh dyhurf n msIiq .. 874 -3-7 . nf hm ihMdU nf muslmfn, alh rfm ky ipMzu prfx ..

igan dy aQfh sfgr ivwc ajyhy rqn jvfhr byaMq hoxgy ijnHF ivc siqgurU jI prQfie sfKIaF bol ky mnuwK nUM suwc-afcfr dy jIvn vflf bxfieaf hY . gurmiq nUM ivsfr ky afpxI miq nUM sRysLt smJx vflf mn-muK aKvFdf hY :-

22= ijnf siqgur kf afiKaf suKfvY nfhI iqnf muh Blyry iPrih diX gfly ..

ijn aMdir pRIiq nhIN hir kyrI sy ikcrku vyrfeIain mnmuK byqfly .. {3ú5}-vf-1ú

pd arQ :- Blyry - mMdy, BirsLty hoey . diX - KLsm vloN, pRBU ny . vyrfeIain - ivrcfey jf skdy hn, ( Bfv, iksy PokI DIrj dy shfry suKI nhIN ho skdy ) . byqfly - byQvyH - BUq .

mnuwK aMdroN eynf kmjLor ho cuwkf hY ik swc suxn df ijgrf guaf bYTf hY . swc sux ky kRoD dI awg BVkdI hY aqy swc afKx vfly dy toty krn dI socx lwg pYNdf hY . bulHy sLfh df kQn hY ik--JUT afKF qF kuC bcdf eI . swc afKF qF BFbV mcdf eI . iksLn isMG afrPL pRiswD kvI df kQn hY, sc bolxf kMm hY sUiraF df kihMdy sIs nUM qlI itkfieky jI . swc bowxf moq nUM vfjF mfrnF bx igaf hY . pr clo ieh jnm qumfry lyKy .

mMd-BfgI siQqI qF ieh bx rhI hY ik awj isKF ivwc bhuqI igLxqI AunHF dI hY ijhVy gurbfxI dy vI isrPL AuhI sLbd sux skdy hn ijhVy AunHF AunHF nUM KusL kr skx . myry jyhI ablf jIv-iesqRI ivwc eynI sUrmqfeI nhIN jo pUrn siq dI BfsLf dlyrI nfl ilK sky . aKLbfr dy sfry anmol bcn krm vfr ivcfiraF bhuqf lMmf swc ilKxf peygf . ies leI AunHF ivisLaF dI gurmq ivcfr ilKdI hF ijhVy gurbfxI afsLy dI Gor AulMÕxf vfly hn .

dUjy anmol bcn ivwc iswK nUM qswlI krfeI hoeI hY ik Auh gLulfm hY . ieh iblkul nhIN iliKaf ik iswK iks kfrn aqy iks df gulfm hY . afAu dyKIey ik gurU gRMQ sfihb jI gLulfm iks nUM mMndy hn ?

ijhVf mnwK dy iesLfry qy nwcdf hY, Bfv ijhVf mn df mrId hY isrPL Aus nUM hI gurdyv jI ny gLulfm mMinaf hY . ijs ny mn nUM afpxy kfbU ivwc kr ilaf hY Auh dunIaF df rfjf hY . jpujI sfihb dy pfT smy min jIqY jgu jIqu - df AupdysL pVHn vflf jy iksy mnuwK dI gLulfmI kbUl krdf hY qF Auh afpxy gurU dy ies AupdysL nUM vyarQ mMnx df aprfDII hY . ijs ny afpxy mn qy Pqh pf leI Aus ny sfrf sMsfr ijq ilaf . Aus dIaF sfrIaF PLfheIaF kwtIaF geIaF - PLfhy kfty imty gvn, Piqh BeI min jIq .. {258}

Ausy bcn df dujf Bfg aqy iPr cOQy anmol bcn ivwc aqy iPr sqvyN anmol bcn dy mgrly Bfg ivwc hiQafr KLrIdn aQvf hiQafr cuwk ky cfhty CkfAux df aQvf mrn mfrn df AupdysL hY . ies qrHF anuBv ho irhf hY ijvyN isK nUM ieh ivcfrn dI loV hI nhIN rhI hoeI ik gurU nfnk dyv jI iknHF dusLmxf nUM mfrn vfsqy, iks pRkfr dy sLsqRF nfl iks dy ivruwD jUJx dI isiKaf dyNdy hn ? hy gurUnfnk dy iswK jIE ! kdy ienHF pRsLnF df AuNNwqr vI afpxI aKLbfr df Bfg bxf idaf kro :-

23= kfmu kRoDu ahMkfru invfry .. qskr pMc sbid sMGfry ..

igafn KVgu lY mn isAu lUJY mnsf mnih smfeI hy .. 3 .. {1ú22}-3

arQ:- ( gurU dI srn pY ky jyhVf mnuwK afpxy aMdroN ) kfm, kRoD ahMkfr nUM invfrdf hY Bfv, dUr krdf hY, gurU dy sLbd ivc juV ky kfmfidk pMj qskrF Bfv ( afqmk jIvn curfx vfly ) corF nUM mfrdf hY, gurU qoN imly igafn dI KVg Bfv, igafn dI qlvfr lY ky afpxy mn nfl lVfeI krdf hY, Aus dy mn dy mfiek Purny mn dy ivwc hI muwk jFdy hn ( Bfv, mn ivwc mfiek Purny AuNNwTdy hI nhIN ) .

gurmiq df afjLfd mnuwK Auh hY jo inrBAu, inrvYr, DIrjvfn, sMqoKI, iKmf qf puqlf, gLrIbF inqfixaF df hmdrd, inmrqf df nmUMnf, hr pwKoN suc-afcfr dI rMgLx dI ZwlHkF mfrdf anmol hIrf, ijs dI afBf nfl sMsfr ivcoN pfpF aprfDF vflI aigafnqf df anHyrf imtdf hovy . igafn df amoG sLsqR lY ik hI bfbf, Drq lokfeI nUM soDn ciVaf sI . aqy nfnk nfm lyvf iswKF dI igxqI do kRoV qwk puj geI sI . pRQm gurU nfnk inrMkfrI df pwkf aqy sdIvI isDFq inrvYrqf aqy iKmF df hY :-

24= vvf vYru n krIaY kfhU .. Gt Gt aMqir bRhm smfhU .......

vYr ivroD imty iqh mn qy .. hir kIrqnu gurmuwK jo sunqy .. {259}-46

25= gurmiK vYr ivroD gvfvY .. gurmuiK sglI gxq imtfvY ..

gurmuiK rfm nfm rMig rfqf .. nfnk gurmuiK Ksm pCfqf .. {942}-37

arQ:- gurmuiK ( Bfv, ijhVf gurU dy hukm ivwc qrudf hY Aus nUM ( Git Git ivwc vsdy srb ivafpk ) prmfqmf dI pCfx af jFdI hY, Auh pRBU dy ipafr ivc ajyhf rMigaf jFdf hY ik hr QF Aus nUM pRBU hI ivafpk idsdf hY ies kfrn Auh dUijaF nfl vYr ivroD dI gxq rKxI ( Bfv, iksy ivruD iksy vYr df koeI ilKqI XF jLbfnIY ihsfb rwKxf ) Buwl jFdf hY .

26= gur pRsfid lfgy nfm suafid .. kfhy jnm gvfvhu vYir vfid .. 2 ..{1176}-13

arQ:-(hy BfeI ! gurU dI srn pvo, ikAuNik ) gurU dI ikrpf nfl hI nfm dy suafd (Bfv, nfm dy rs) ivwc lwg skIdf hY . aYvyN vYr - ivroD ivc ikAuN afpxI ijLMdgI gvf rhy ho .

26= min qin visaf scf soeI .. ibKVf Qfnu nf idsY koeI ..

dUq dusmx siB sjx hoey eyko suafmI afihaf jIAu .. 2 .. {1ú7}-36

Bfv, ijs mnuwK nUM afpxy mn ivc aqy qn ivc vsdy pRBU dy drsLn ho jfx aqy Auh Aus vfihgurU dy ipafr dy rMg ivc rMigaf jfvy qF Aus nUM nf koeI dUq (koeI doKI) aqy nf koeI dusLmx njLr afAuNdf hY . Aus nUM hr pfsy swjx hI swjx njLr afAuNdy hn .

gurdyv jI df Purmfn hY, qUM inrvYru sMq qyry inrml .. ijn dyKy sB Auqrih klml .. ( 1ú8) . Bfv, hy pRBU ! qyry aMdr iksy vfsqy vYr nhIN hY ies kfrn qyrI BgqI krn vfly qyry sMq vI vYr afidk dI mYl qoN rihq hn . qyry AunHF sMq-jnF dy drsn kIiqaF qF hornF dy vI klml Bfv pfp dUr ho jFdy hn . ikAuNik ajyhy nfm rsIey gurmuK jnf dI avsQf qF ho hI ieh jFdI hYY ik :-

27= ijin ijin gurmuiK syivaf iqin siB suK pfeI ..

Ehu afip qiraf kutMb isAu sBu jgqu qrfeI ..

Ein hir nfmf Dnu sMicaf sB iqKf buJfeI ..

Ein Czy lflc dunI ky aMqir ilv lfeI ..

Esu sdf sdf Gir1 anMdu hY hir sKf shfeI .. 1= ihrdy Gr ivc .

Ein vYrI imqR sm1 kIiqaf sB nfil suBfeI2.. 1= iewko ijhy . 2=cMgy suBf vflf .

hoaf EhIalu3 jg mih gur igafnu jpfeI .. 3=prgt, AuNwGf, nfmxy vflf .

pUrib iliKaf pfieaf hir isAu bix afeI .. 3 .. {11úú}-16

ikzy anrQ vflI gwl hY ik iewk pfsy bfbf jI nUM sMq vI ilKI jf rhy hn aqy nfl hI AunHF nUM vYr ivroD vflI GtIaf Bfsf nfl vI joVI jf rhy hn . sMqF mhF purKF dy qF sgoN, rom rom ivcoN ieh DunI suxfeI dyNdI hoxI hY, iqsu gur kY igRih pIsAu nIiq .. ijsu pRsfid vYrI sB mIq .. 5 .. (24ú ) .

vYr ivroD nUM sdf leI KLqm kr dyx vflf gurmiq df dUjf isDFq iKmF hY :-

28= iKmf ghI bRqu sIl sMqoKM .. rogu n ibafpY n jm doKM ..

mukq Bey pRB rUp n ryKM .. 1 ..{223}-ast- 7

arQ :- ( pRBU df Bgq ) iKmF gux df DfrnI huMdf hY ( Bfv, Auh dUijaF dI vDIkI shfrn df suBfAu bxFdf hY . sIl Bfv imTf suBfAu qy sMqoK df bRq rKdf hY ( Bfv, sMqoK aqy imTf bolxf Aus dy inq dy krm hn ) . ( pRBU dy ajyhy Bgq AuNwqy kfmfidk koeI ) rog nhIN pf skdf, Aus nUM mOq df vI zr nhIN huMdf . ajyhy Bgq mukiq ( Bfv ivkfrF qoN afjLfd ) ho jFdy hn, ikAuNik Auh rUp-ryK rihq pRBU df rUp ho jFdy hn . 1 .

29= gur imilaY hm kAu srIr suiD BeI .. hAumY iqRsnf sB agin buJeI ..

ibnsy kRoD iKmf gih leI .. 7 .. {233}-8

arQ :- ( hy BfeI ! ) gurU nUM imlx ( df lfB ieh hoieaf hY ik ) afpxy srIr nUM ivkfrF qoN bcf rwKx dI sUJ af geI hY . ( jyhVf mnuwK gurU dI srn pYNdf hY Aus dy aMdroN ) hAumYN qy iqRsLnf dI sfrI awg buwJ jFdI hY, ( Aus dy aMdroN ) kRoD muwk jFdf hY . Auh sdf ( mnuwKqf df sRysLt gux ) iKmf DfrI rwKdf hY .

3ú= iKmf ivhUxy Kip gey KUhix lK asMK .. gxq n afvY ikAu gxI Kip Kip muey ibsMK ..{937}-49

pd arQ :- iKmf ivhUxy - iKmf-gux qoN swKxyN (bdly dI Bfvxf nfl Bry hoey ) . KUhx - aKXOihxI { iek bVI BfrI synf ijs ivc 2187ú rQ, 2187ú hfQI, 6561ú GoV-svfr aqy 1ú935ú pYdl spfhI hox ---sfihb isMG } asMK - axigxq . ikAu gxI - igxn df kIh lfB ? igxy nhIN jf skdy . ibsMK - axigxq .

31= mnu moqI jy gihxf hovY pAuxu1 hovY sUq2 DfrI .. 1= suafs . 2= Dfgf .

iKmf sIgfru kfmix3 qin pihrY rfvY lfl4 ipafrI ..1.. {359} 3= jIv-iesqRI . 4=pRBU-pqI .

arQ:- jy jIv-iesqRI afpxy mn nUM suwcy moqI vrgf gihxf bxf ley ( moqIaF dI mflf bxfn leI Dfgy dI loV pYNdI hY ) jy suafs suafs ( df ismrn moqI pRox leI ) Dfgf bxy, jy dunIaN dI vDIkI nUM shfr lYx dy suBfv - iKmf - nUM ijv-iesqRI isMgfr bxf ky afpxy srIr Auqy pihn ley, qF pqI dI ipafrI ho ky Aus nUM iml pYNdI hY . {356} afsf mhlf * 1 * (3+37)

32= gur kf sbdu mnY mih muMdRf iKMQf1 iKmf hZfvAu .. 1= godVI . 3=mn dI azolqf, sLFqI .

jo ikCu krY Blf kir mfnAu shj2 jog iniD3 pfvAu .. 1 .. {359}-3-37 4=jog( dI kmleI df ) KLjLfnf .

33= scu vrqu, sMqoKu qIrQu, igafnu iDafnu iesnfn ..

dieaf dyvqf, iKmf jpmflI, qy mfxs prDfn .. {1245}-vf-21

34= sUhf vys1u sBu Auqfir Dry gil pihry iKmf sIgfru ..{786}--1 1=idKfvy vfly hor Dfrimk ByK ,bfxy ..

ijs dsmysL dy KMzy bfty df aMimRq Ck ky lokF dIaF jfnF lYx leI hiQafr iekwTy krn df AupdysL aqy hor keI kuJ bfbf jrnYl isMG jI dy mMUh ivwc pf ky aKLbfr nUM cfr cMd lf(sLfied ivwkrI vDfAux dy Xqn ivc ) rhy ho afp jI df kI iKLafl hY ik AunHF (sMq jrnYl isMG jI) ny afpxy dsLmysL jI df ieh bcn piVaf nf hovygf ? :-

35= alp ahfr sulp sI inMdRf sXf iCmf qn pRIiq .....1..

hfjLrf-hjLUr srb guxf-BrpUr dsF gurF kI jfgq joiq sRI gurU grMQ sfihb qF spwsLt rUp ivwc Purmfn krdy hn ik prmfqmf hY hI Aus ihrdy ivwc ijQy iKmf hY Bfv iKmf ibhIx ihrdy ivwc vfihgurU df invfs nhIN ho skdf qy ijQy rwb nhIN EQy sMqqfeI nhIN . spwsLt hY ik mfr kutfeI vflIaF gwlN sMqF dy pfvn nfm nfl JUTIaF joVIaF jf rhIaF hn :-

36= kbIrf jhf igafnu qh Drmu hY jhf JUTu qh pfpu ..

jhf loBu qh kflu hY jhf iKmf qh afip .. 155 .. {1372}

hiQafr iewkqR krny aqy pUry qrIky nfl cfty CkfAux dI gwl krn df ZMg qF bfbf jI ny kdy isafsI BfsLnf smyN vI nhIN vriqaf hoxf . gurbfxI dy igafqf gurU sfihb dy sfry hukmf qo jfxUM sn aqy suixaf hY ik AuNj hY vI pUry sMq sn . kdy sMqF ny vI afpxf sIqlqf vflf suBf iqafigaf hY ? gurbfxI df Purmfx hY ik cMdn dy ruK nUM sYNkVy jihrI swp icMbVy huMdy hn pr Auh afpxI sIqlqf nhIN guaFdf Esy qrHF sMq nUM BfvyN kRoVf asMq Bfv mMdy mnuwK Gyrf af pfAux sMq afpxy sMqqfeI vfly suBfAu nUM nhIN iqafgdf :-

37= kbIr sMqu n CfzY sMqeI jAu koitk imlih asMq ..

milafgru BuXMgm byiZE, q sIqlqf n qjMq .. 174 .. {1373}

pd arQ :- sMqeI - sMq df suBfA-, icwq dI sLFqI . jAu- BFvyN . koitk - kRoVF . asMq - ivkfrI bMdy ijnHF dy mn sLFq nhIN hn . milafgru - cMdn df bUtf . BuXMgm - swp . byiZE - iGiraf hoieaf .

AuNj vI rfj-Bfg dI pRfpqI vfsqy arMByy gey isafsI Gol ivwc styjF qy boly gey bcnF dy pRBfv hyT af ky gurU dI isiKaf nUM Bulxf, kOmI bdiksmqI hY . sMq jI ajyhI Buwl kdy kr hI nhIN sn skdy .

guru df atwl bcn hY ik jdoN vI KLflsf inafry cln df vfrs bx jfey gf qyj prqfp EdoN hI QflI ivwc itikaf hoieaf pysL ho jfvygf . Kflsy nUM qyj prqfp imilafhI iesy sLrq qy sI - jb lg rhy Kflsf inafrf ( isrPL ) qwb lg qyj dIaf mYN sfrf .. gurdyv dy bcnf dI mhqqf nUM nf smJxf aqy afpxI mq nUM sRysLt smJx df iswDf arQ, Dwky Kfxf huMdf hY . gurU df icqivaf qKLq Aus nUM hI imlygf jo Aus qKLq dy lfiek hovygf . aqy iPr jyhVf Aus qKq qy bYT jfvygf Aus nUM dohF jhfnF ivc afdr imlygf :-

38= qKLiq bhY qKqY kI lfiek .. pMc smfey gurmiq pfiek ..

afid jugfdI hY BI hosI shsf Brmu cukfieaf .. 14 ..

qKiq slfmu hovY idnu rfqI .. ieh sfcu vizafeI gurmiq ilv jfqI ..

nfnk rfmu jphu qru qfrI hir hir aMiq sKfeI pfieaf .. 15 ..{1ú39}-1-18

aqy afpxy qIsry srUp smy gurU nfnk dyv jI ny qKq dy mflkF dI qsvIr ies pfvn aqy anmol bcn duafrf smfJfeI :-

39= qKiq rfjf so bhY ij qKLqy lfiek hoeI .. ijnI scu pCfixaf scu rfjy syeI ..

eyih BUpiq rfjy n afKIaih dUjYY Bfie duKu hoeI ..kIqf ikaf sflfhIaY ijsu jfdy

iblm n hoeI .. inhclu scf eyku hY gurmuiK bUJY su inhcl hoeI .. 6 .. {1ú88}

ies ivc jLrf sMdyh nhIN ik jd Kflsf qKLq dy lfiek sI Aus smyN gurU ipqf ny KLflsy nUM sfry qyj prqfp vflf sLkqI sLflI rfj bKisLaf sI . klgLIDr dy bcn df pihlf ihwsf ik inafry KLflsy nUM sfrf qyj prqfp idwqf jfvygf, awKr awKr pUrf hoieaf sfry jgq ny dyiKaf sI . sfry Bfrq dI afjLfdI df Pwkf mfr lYx vflf PLrMgI sqluj diraf qy puwjf qF KLflsy df qyj-prqfp dyK ky TTMbr igaf sI . aqy Kflsy nfl sMDI kr lYx ivwc afpxI BlfeI mMnI sI . pr ieh qyj prqfp Enf icr hI rihx dI sLrq sI ik ijnF icr Kflsy ny gurU df bKisLaf afpxf inafrf isDFq aqy inafrf afcrn sFBI rKxf sI . arQfq afcrn dy izgidaF hI qyj-prqfp Kwus jfx vflf bcn vI Ausy klgLIDr df sI ijs dy bcn anusfr qfj-qKLq imilaf sI . gurbfxI df mhFvfk hY :-

4ú= mfeI siq siq siq hir siq siq siq sfDf ..

bcnu gurU jo pUrY kihE mY CIk gFTrI bfDf .. 1 .. {12ú4-1

arQ:-( hy myry nfl ipafr krn vflI aqy myry BivwK dI icMqf krn vflI myrI ) mfqf ! ( mYnU smJ af geI sI ik ijvyN ) prmfqmf siq srUp hY Bfv sdf atwl rhx vflI prmfqmf df sfD ( Bfv, gurU nfnk ) vI atwl afqmk jIvn vflf hY . ( eyho kfrn hY ik mYN afpxy ) gUrU df ikhf (hr) bcn bVf Guwt ky pwly bMnH ilaf hY .

ikAu ik phfV,DrqI,pfxI,hvf swB kuJ nfs-vMq hY pr myry gurU df anmol bcn sdf atwl hY - igir bsuDf jl pvn jfiego, ieik sfD bcn atlfDf .. (12ú4) pr asFF gurU dy bcn ( jb lg rhy KLflsf inafrrf.... qb lg.... ) dI muhfrnI qf bolI pr ieh nf smiJaf ik eysy bcn dI atlqf nUM Buwl jfx kfrn sB kuJ guafieaf hY aqy hor guafeI jf rhy hF .

gurdyv jI dI aMqRXfmqf vflI idb-idRsLtI ny vyK ilaf sI ik KLflsy dy AuNNwcy aqy suwcy afcrn nUM jy koeI KLqm krn vflf rog sMsfr ivwc hYY qF kyvl aqy kyvl ibpRn kI rIq hI hY . qF gurdyv jI dy anmol bcn dy dUjy ihwsy df muwKvfk ieh hoieaf :- jb ieh ghy ibwpRn kI rIiq .. mYN n krU ien kI prqIq . Kflsy ny awj qFeI vI ies bcn dI mhwqqf nhIN smJI pr ibwpR jI qF Esy smyN qoN hI gurU dy ies anmol mhFvfk dI mhwqqf nUM smJ ilaf sI . bRfhmx smJ igaf sI ik KLflsy dy qyj pRqfp nUM vI Aus dI Ausy rIq ny KLqm krnf hY ijs dI shfieqf nfl Aus ny buwD Drm df sYNkVy sflF vflf ivsLfl rfj Kyh ivwc rlf ky rwK idwqf sI . mOkf qfV ky afpxI pwqRI dI shfieqf nfl KLflsy dy rfj mihlF ivwc jf viVaf ( pwqRI vfc kr sLuB nhUrq df pqf kr lYx df Brm mhfrfjy nUM bhq sI ).

iswKI dy pwky aqy asl dusLmx, clfk bRfhmx ny, mhfrfjy nUM afpxy vydF purfxF ivclIaF Auh kQfkhfxIaF sunfAxnIaF arMB kIqIaF ijnHF ivc dyviqaF nUM keI pRkfr dIaF afcrn-hIn hrkqF krdy drsfieaf igaf hoieaf hY . mhfrfjy dI qswlI krfxI arMB idqI ik rfjy mhfrfjy eIsLvr huMdy hn . ies leI rfjy inhklMk huMdy hn . afpxI dlIl dI pusLtI ivc, bflmIk rfmfiex dy bfl kFz df 45vF aiDafie pVH ky suxfiea ijs ivwc iliKaf hY ik surf Bfv sLrfb pIx qoN hI dyvqy sur khfey sn . iPr Esy gRMQ df 52vF kFz pVH ky suxfieaf ijs ivwc iliKaf hY ik bnvfs nUM jFdy smyN sIqf jI ny gMgf-mXf dy suKxf kIqI sI ik jy rfm bnvfs qoN muVky aXoiDaf df rfjf bx igaf qF Auh ( sIqf ) gMgf dy kMZy qy vsdy bRfhmxf nUM hjLfrF gAUaF dyvygI aqy iewk hjLfr GVf sLrfb df Bytf krygI ( mhfn kosL pwnf 219 ) . iPr sRI md Bfgvq purfx dy skMD 1ú dy 22 ivcoN bIbIaF dy cIr-hrn vflI ikRsLn Bgvfn dI lIlHf suxfeI ijs ivc iliKaf hY ik ipMz dIaF DIaF BYxf nUM ngn hflq ivc pfxI qoN bfhr af ky mfnuKI krn leI mjbUr kIqf aqy AunHF dIaF kwuKF hrIaF kIqIaF . iPr mhfrjf sfihb qy hor mfrU pRBfv pfAux vfsqy AunHF dI klgLIDr ipqf jI pRqI aQfh sLrDf nUM vriqaf . (iksy bRfhmx sXfm- kvI df ilKaf ) ikRsLnfvqfr ( jo bRfhmx dI hI kutl nIqI kfrn ) jo sLRI dsm gRMQ df AuGf Bfg hY df svYXf 329 ijs ivcw bRfhmxIaF hI keI prkfr dy mfs vflf Bojn ikRsLn jI leI bxf ky ilafAuNNdIaF dwsIaF hn pVH pVH suxfieaf . sRI md Bfgvq purfx df Auh Bfg suxfieaf ijs ivwc ikRsLn jI nUM 161ú8 rfxIaF df pqI aqy hr rfxI ivcoN 1ú/1ú kfky aqy 1/1 kfkI df ipqf hoxf dwisaf hY . ies gfQf dy nfl Zuwkdy iksLRnfvqfr-dsm gRMQ dy svYXy 2112 qoN 2116 qwk arQF smyq suxfey ijs ivwc ikRsLn-Bgvfn aqy arjun nUM rfmjxIaF (mMd-krmI iesqRIaF Bfv kMjrIaF) df nfc krfAuNdy, posq, aPLIm, BMg aqy sLrfb cfry nsLy ieko smy kridaF drsfieaf hY aqy dovyN (ikRsLn aqy arjun) bRhmf ( isRsLtI df isrjx-hfr kiQq dyvqf ) nUM ies krky mUrK kihdy hn ikAuik Aus ny sLrfb df iek aTvF smuMdr nhIN bxf idwqf ? XQf rfjf qQf prjf dy isDFq dy jnm dfqy bRfhmn ny KLflsy dy rfj-Bfg dy rfKy sLyry pMjfb nUM ( bRfmx dy afpxI hQIN ilKy gRMQF vflf ) ikRsLn-Bgvfn b `f idwqf .

mhfrfjy dI anpVHqf qo ajyhf lfB ilaf ik sIsL mhlF dy kol hI mUrqI pUjf df mMidr bx igaf . nisLaF aqy iesqRIaF dy Jurmt ivwc Kflsy df qfj-qKLq ajyhf msq hoieaf ik ieh suwD hI nf rhI ik bRfhmxI cyilaF, (iDafn isMG afid zogry BrfvF) ny ikhVy vyly sfry ieiqhfsk aQvf pRiswD gurU GrF dy sMcflk bRfhmx pujfrI Qfp idwqy . hir-mMdr sfihb dIaF pRkrmF ivwc hI swq QFeIN mUrqIaF rwK idqIaF geIaF . qyj prqfp nUM Kf jfx dI amoG- sLkqI vflI KLqrnfk ibmfrI ijs qoN bc ky rihx dI sKLq qfVnf gurdyv jI ny kIqI sI ibpwRn kI rIq gurU GrF ivcoN hI PYlxI arMB ho geI . iswtf ieh hoieaf ik mhfrfjy dI ibmfrI dy nfl hI KLflsy dy qyj-prqfp df sUrj vI Zfly pY igaf . KLflsf ibpRn kI rIq df DfrnI bx ky gurU dIaF njLrF ivwc by - prqIqf ho igaf aqy iPr huMdf hI igaf- afpnI prqIiq afp hI KovY bhiur Aus kf ibsvfs n hovY -268..

ies asl ibmfrI df cyqf hI nhIN af irhf . ies aslI aqy vwzy rog vwl pMQ dy afgUaF df iDafn nf jfxF hI vwzI bdiksmqI hY . ies iBafnk ibmfrI df ielfj kyvl gurU-gRMQ sfihb dy hI anmol-bcnF ivwc hY . ijnHF nUM prcfrnf qy ikqy irhf suxnf vI psMd nhIN kIqf jf irhf .

ienHF 11 anmol bcnf ivcoN isrPL nONvy dy ivwc sdIvI scfeI dI Jlk jLrUr hY pr Aus dI nuhfr vI ivgVI hoeI hY , srIrk mOq qoN mYN nhIN zrdf, hF jLmIr df mr jfxf XkInn mOq hY - mYN nhI zrdf - ienHF sLbdF dI vrqoN ny ies bcn iÍvc ahMkfr aQvf BY df anBv lY aFdf hY . jy eyhI bcn ies qrHF huMdf ik - srIrk mOq nfl mnuwK dI mOq nhIN huMdI, ikAuNik ieh mOq atwl siqX df rUp hY, Aus mnuwK nUM miraf mMnxf cfhIdf hY ijs dI jLmIr mr jfvy - aQvf, so mUaf ijs mnhu ibsfrY ..(292) afKf jIvf ivsrYYYYYY mir jfAu ..(349) hir ibsrq soo mUaf .. (4ú7) nfnk ijqu vylf ivsrY myrf suafmI iqqu vylY mir jfie jIAu myrf .. (562) iehu imrqku mVf srIr hY sBu jgu, ijqu rfmnfmu nhI visaf .. (1191) ijn kAu ibsrY myro rfm ipafrf sy mUey mir jFhI .. (1268) mqu jfxhu jg jIvdf dUjY Bfie muieafsu .. ( 643 ) quD iciq afey mhf anMdf ijsu ivsrih so mir jfey .. 749) siqguru ijnI n syivE sbid n kIqo vIcfru .. aMqir gafnu n afieE imrqk hY sMsfir .. ( 88 ) nfnk syeI mUey ij nfmu n cyqih Bgiq jIvy vIcfrI .. ( 911) ijqu Git nfmu n AUpjY PUit mrY jnu soie ..( 335)

siB qoN vwD BYVI iksm dI duibDf KVI kr dyx vfly do anmol-bcn aTvF aqy afKrI hn . ijvyN dsm gRMQ ivwc BYVI iksm dI asLlIl aqy ivarQ iksm dI BfsLf vI klgLIDr dy pfvn pivqwr nfmxy nfl joVn ivwc clfk bRfhmx sPLl ho igaf sI EvyN hI ajyhy ivroDI DfrnF vfly bcn sMq bfbf jrnYl isMG dy khy ds ky anmol bcnf dy rUp ivc prcfrnf AunHF pRqI sLrDf nhIN sgoN dusLmnI hY . mUrK swjx aklmMd dusLmn nflo ikqy vwD hfnI kfrk huMdf hY . aTvF bcn ieAuN hY - mYN bMb bxfAuNdf hF, hr aMimRqDfrI iekwlf iekwlf bMb hY . gurU-bfxI df Purmfn qF ieh hY--

41- bilhfrI gur afpxy idAuhlVI sdvfr ..

ijin mfxsu qy dyvqy kIey krq n lfgI vfr .. 1 ..{462}-1

gurUbfxI qF Aus gurU qo idhfVI ivc hjLfrF vfrI sdky hox df AupdysL dy rhI hY ijs gurU ny mnuwK qoN dyvqf bxFidaF iZwl nf lfeI . Bfv, guru qF mnuKF ivwc dyviqaF dy gux Brn afieaf sI eyDur Ausy gurU dy prm syvk (ijs ny bcpn qoN sLbd ivcfr krnI arMBI aqy gurbfxI dy arQ sMgqF nUM smJfieaf krdf sI) nUM ieh kihMdf drsfieaf jf irhf hY ik Auh ijs nUM aMimRq CkfAuNdf hY Auh dyvqf bxnf qy ikqy irhf mnuwK vI nhIN rihMdf . Auh sguoN ajyh bMb bx jFdf hY ijhVf jLrf vI Bwl kfrn PLwt ky afpxy bxfAux vfly nUM pRvfr smyq mfr mukfAuNdf hY . ijs nUM afpxy prfey dI koeI pCfx nhIN . swjx dusLmx jo vI Aus dI mfr ivwc af igaf, bs mfs df loQVf bxf ky rwK idwqf . (sdky jfeIey bfbf jI dy sLrDflUaF qoN .

11vyN aqy afKrI bcn ivwc KMzy bfty df aMimRq Ckx df AupudysL vI nfl hI Jt-pt sMq jI dy hI mUMh ivc pf idwqf hY . ijs ny huxy hI ieh piVaf hY ik aMimRq Ckx vflf bMb bx jFdf hY Auh Blf jfx buJ ky GridaF bfhridaF leI mOq df PirsLqf ikAuN bxyN ? eyDroN sMGrsL ivc mrn vfilaF dI igxqI ivc isK prvfrF dIaF mOqF vI koeI Gwt nhIN hn . aKbfrF ivwc CpIaF qsvIrF ivc sLhId hox vfly KfVkUaF dy hiQafrF afid dy nfl KfVkUaF nUM KLqm krn vfly sfry dy sfry iswK hI njLr af rhy huMdy hn . qdoN aKbfr df ieh anmol-bcn sfkfr hoieaf idws afAuNdf hY - kuJ qsvIrF ivc aqy bfkI Esy aKbfr ivc CpIaF KLbrF ivc, gurU ky pMQ dI bhu-muwlI pnIrI afpxy prfey sB nUM pfr bulfeI jFx vflf bMb bxI njLr af irhI huMdI hY . eyho kfrn hY ik iswKI bfxy vfly koloN pMjfb dy bhuqy lok BY-BIq hox lwg pey hn . ajyhf gur iswK-bwcf ijs Epry prvfr dy Gr acncyq jf vVy qF sfbq sUrq vyK ky prvfr dy iksy iewk jI df ihrdf vI nhIN iKVdf . klgLIDr dy AupkfrI aqy imT-boly isMG dy QF bMb dy drsLn ho rhy huMdy hn . lflcI aKLbfrF vfilaF ny isMG dI asl nuhfr ivgfV ky rwK idwqI hY .

Gor jLulmI aqy axK nUM vMgfrn vflIaF srkfrI vDIkIaF dy kfrn iksy KLfs siQqI ivc jvfn Aumr bfbf jI dy mUMhoN koeI axcfhy bcn inkl vI gey sn ( ijs df XkIn nhIN af irhf ) qF sjxf df kMm huMdf hY afpxy swjx dI Buwl lukf lYxI aqy Aus dy gUx Aujfgr krny . ajyhy gurmiq ivroDI aqy pMQ leI sKq hfnI kfrk bcn sMqF dy khy, ilK ky iswK aKLbfr df ihwsf bxy TIk nhIN lwgdy . awgy afp jI dI mrjLI hY . jy ies inmfxI koloN koeI Bul hoeI smJdy ho qf afs hY afp jI bMb vFg nhIN sgoN dyvqy vFg ivhfr krogy .

afKLr ivc iewk hor anmol bcn bfry vI ivcfr kr lYxI lfhyvMd rhygI . BfvyN afp jI dI aKLbfr ivc qF bhuqI vfr nhIN Cipaf pr, gurU dIaF styjF AuqoN aQvf trFto qo nsLr ho rhy tÍ pRogrfm ivc siuxaf igaf hY ik bfbf jI df Purmfn sI ik :-

iswK bdly lYxf afpxf Drm smJdf hY . aKy, bfbf jI kihMdy sn ik gurU arjun dyv jI dI sLhfdq df bdlf gurU hrgoibMd sfihb ny ilaf, gurU qygLbfhfdr sfihb dI sLhfdq df bdlf gurU goibMd isMG jI ny aqy sfihjLfidaF dI sLhfdq df bdlf bfbf bMdf isMG bhfdr ny ilaf sI -

gurbfxI dy Purmfn ivcfrn qoN pihlF gur-ieiqhfs vwl JfqI mfr leIey . gurU Gr df ivroD iksy mnuwK nfl qF hY hI nhIN sI . dusLmxI iksy jLflm nfl nhIN sI sgoN jLulm nfl sI . siqgurF ny iksy jLflm nUM cfhtf nhIN sI Ckfieaf sgoN jLulm nUM sUlI qy tMigaf sI . nIc iksm dy ivsLvfsL-GfqI, kfql aqy Twg, swjx nUM, srb-sLkqI mfn gurdyv jI ny koeI cfhtf nhIN sI Ckfieaf, Aus nUM jfnoN nhIN sI mfiraf sgoN Aus dy aMdr dI jLulm krn vflI rucI nUM KLqm krky Aus nUM mnwuKqf dI syvf krn vflf BfeI-swjx bxf idwqf sI . bMdy Kfxy kOzy nUM BfeI kOzf bxfieaf, cor zfkU BUimey nUM BfeI BUmIaf jI bxfeIaf . ruhyl KMz dy jLflmf nUM awlf dy PkIr bxfieaf . BfeI vIr isMG jI dy ilKy sRI gurU nfnk cmqkfr ivcoN, nUr sLfh insqfrf, Twg insqfrf, BUmIaF cor afid lyKF ivc gurdyv dy drsLn krIey qF nfnk pfiqsLfh jI nUM gLMdIaF rUhF dI sVHFd sfPL krdy aqy mnF dI mYlk DoNdy hoey, rfq idn sPrF ivc ivcrdy vyKdy hF .

qwqI loh qy bYTy qsIhy JwlidaF nUM vyK ky, irDIaF isDIaF dy mflk pIr mIaF-mIr ny sRI gurU arjun dyv jI nUM ikhf sI ik Auh jLflmF df nfs krn leI lfhOr aqy idwlI dI iewt nfl iewt KVkf skdf hY . pr gurdyv jI ny muskrf ky Purmfieaf sI ky jy asIN hI gLuwsf krky bdly lYx lwg pey qF iKmf df AupdysL iPr iks ny dyxf hY ? kOx affKU, ik NN jhF iKmf hY AuQy Auh afip ibrfjmfn huMdf hY- sfzf JgVf jLflm nfl nhIN julm nfl hY . iewk jLflm nUM mfrogy qF sYkVy jLflm hor jnm lY lYxgy . Aus kfrn nUM asF Kqm krnf hY ijs krky jLulm isr cuwkdf hY . iPr Ausy gurU df hI spuwqR, CyvF gurU nfnk bdlf Bfvxf vflf ikvyN ikhf jf skdf hY ? ajyhf qF socxf vI mhF pfp hY aqy gurdyv jI dIaF sfrIaF kurbfnIaF aqy Gflxf qy pfxI Pyrnf hY . ieh kihxf gurU qo bymwuKqf hY . guru Gr nfl dusLmxI hY . iswKI nUM nfs krn df Auprflf hY .

o mIrI aqy pIrI dIaF do ikrpfnN bdly lYx leI nhIN sn sgoN mnuwK dy aMdroN hIxqf df anuBv dUr krky Aus nUM ( jLflfm dy ivruwD nhI sgoN ) jLulm dy ivruwD KVf krnf sI . aqy ieh smJfAuxf sI ik rfj Bfg iksy dy bfp dI jfiedfd nhIN hY, sgoN ieh qF sLuB guxf df gLulfm hY . jflm rfjf afpxf sLkqI sLflI rfj nsLt kr lYNdf hY pr suc-afcfr vflf DrmI rfjf Bgvfn bx smiJaf jf pUijaf jFdf hY . Auh sdf leI lokF dy mnN df swcf pfiqsLfh bx jFdf hY .

gurU hrgoibMd sfihb jI ny bdly Bfvxf nfl mugLl smrftF nUM mrvfAuxf huMdf qF Bys bdl ky rfj mhlF ivc vV ky qKq qy bYITaF nUM hI DoKy nfl kql kr skx dI smrQf vfly ibDIcMdF df gurdyv jI kol Gftf nhIN sI . cfr jMgF ivcoN koeI iewk lVfeI vI AunHF afp nhIN sI shyVI . sgoN AunHF df afpxf pfilaf aqy invfijaf pYNdy KLfn jd dusLmx bx ky gurdyv jI dI ( pivwqR ) jfn df vYrI ho afieaf aqy gurdyv jI nUM GoVy smyq jLmIn Auqy suwt ky hYTI krn vflI hrkq qy ANNwuqr aieaf qF gurdyv jI ny Aus dy isr qy Zflf mfiraf ijs dI swt nf shfr ky pYNdy KLfn izwg ipaf . pYNdy Kfn dy aMdro bdI KMB lf ky ANNwuz geI . iKmF dI mUrq ny Jt GoVy qoN Cfl mfrI aqy aikrqGx pYNdy Kfn df isr afpxI god ivc lY ky ipafr nfl ikhf--- NN pYNdy Kfn ! klmf pVH qyrf aMq smf af igaf hY NN. pYNdy Kfn ny aKIaF Br ky ikhf--NN hy imhrF dy mflk ! qUM hI myrf klmf hYN, qUM hI myrf rsUl hYN aqy qUM hI myrf awlfh hYN .

mugLl hfkmF dI qMg idlI nfl hMudIaF inq dIaF CyVKLfnIaF kfrn lokF dI aOkV nUM muwK rwK ky, sLFqI dy pMuj, mIrI aqy pIrI dIaF do ikrpfnf dy mflk, sUrmy dl BMjn, gurU hrgoibMd jI pMjfb dI DrqI hI Cwz gey . kIrq pur jLmIn KrId ky EQy jf zyrf lfieaf . mnuKqf dy afcrn dy mhfn AusrIey nUM bdly dy awg ivc sVdf kihx vfly dI jLbfn ivc kIVy ikAuN nf pYxgy ? hy aKLbfr vfly guriswKo ! afpxI aKLbfr dI ivwkrI KLfqr ajyhy sLbd sMq jrnYl isMG dy AuNwcy aqy suwcy nfm nfl joVn df pfp nf kro .

dsLmysL ipq sRI gurU goibMd isMG jI ny keI jMgF lVIaF pr iksy iewk QF vI afp pihl nhIN sI kIqI . sgoN jfn dy vYrI bx ky afey hoey vYrI dy aMdroN vI vYr Bfvxf imtf dyx dy Xqn kIqy . bury df sdf Blf kIqf . gurdyv jI dI Audfrqf, iKmf aqy inrvYrqf df AupdysL dyx vflIaF kuJ sfKIaF ies pRkfr hn :-

(1) jIAUNdf aQvf murdf ilaf ky aAurMgLjLyb dy pysL krn dI sONh cuwkI aqy axigxq vYrI PojF lY ky sYd KFn klgLIDr jI qy cVH afieaf . BKdy jMg smy Aus ny klgLIDr nfl hwQo hwQ lVfeI krn dI ieiCaf nfl Xfd kIqf . gurdyv jI ny GoVf CyiVaf qy sYd KLfn dy sfhmxy jf drsLn idwqy . rwbI nUMr dy drsLn kridaF hI sYd KLfn dI swuqI afqmf jfg peI . GoVy qoN AuNNwqiraf aqy gurdyv jI dI rkfb nUM jf isr lfieaf . afpxI sfrI PLoj dI syvf vI gurdyv jI dI Bytf krnI cfhI . mnuwKqf dy AuNc-asUlNf dy pwky DfrnI, dsvyN gurU nfnk ny, sYd KFn dI ieh Bytf ies krky svIkfr nf idwqI ikAuNik POj AusdI afpxI nhIN sI . Auh idwlI dy qKLq dI sI . sYd Kfn df ihrdf afpxf sI . ihrd dI Bytf mnjLUr ho geI . sYd KLfn KLudf dI iebfdq dI rMgx ivc rMigaf igaf aqy pIr-sYd-Kfn bx igaf . dusLmx bx ky afey dI dusLmxI Bfvxf inklidaF hI dusLmx dy srIr nUM gl nfl lf ilaf . ihrdy ivcoN hAumY hMkfr dI mYl DoqI geI . inrml ihrdy ho cuwky ivc pRBu af ibrfijaf .

(2) axigLxq vYrI POj ny sRI anMd pur nUM Gyrf af pfieaf . AunHF nfl jUJx vfly isMG sUrmy Gwt igxqI ivc sn . AunHF ivcoN kuJ isMGF ny af ky dsmysL jI kol sLkfieq kIqI---dfqfr jIE ! asIN msF hI dusLmx dy vYrIaF nUM Gfiel krky AunHF dI igxqI GtfAuNdy hF pr quhfzf syvk GneIaf AunHF nUM jl ipaf ky muV qfjLy krI jf irhf hY . gurdyv jI ny GneIaf jI nUM bulf ilaf . awj bdlf lAU gwlF krn vfilaF ivcoNN jy koeI huMdf qF Auh GneIey jI nUM dusLmxF nUM iplfAux vfly pfxI ivc rlfAux leI leI jLhr dI puVI dy idMNdf . pr inrvYr aqy iKmF dI mUrqI dsm-gurU-nfnk jI ny sgoN PwtF qy lfAux leI bVI kfrI mlHm dI zwbI vI bKsL idwqI . vYrI aqy imwqR nfl smfnqf vflf vqIrf krn qoN KLusL ho ky, Ryd æross dI nINh rwKx vfly nUM GneIaf qoN BfeI GneIaf jI bxf idwqf .

(3) AunHF kol vI ajyhy isMGF df Gftf nhIN sI ijVy AunHF dy ipqf dy kfql aOrMgjLyb nUM qKLq qy bYTy nUM mwsy rGV vflI mOq dy skdy sn . ( Xfd rhy ik Auh mOq vI bdlf lAU Bfvxf nfl nhIN sgoN pfp df nfs krn vfsqy hoeI sI ) pr gurdyv jI df vYr mnuwK nfl qF hY hI nhIN sI . gurdyv jI vloN ByjI jLPLr-nfmh icwTI pVH ky aOrMg-jLyb dI afqmf jfg peI . Aus ny gurdyv jI nUM swcy idloN Xfd kIqf . inrvYr ipqf jI ny Ausy vyly afOrMg-jLyb nUM imlx leI, sfbo kI qlvMzI ( dmdmf sfihb ) qoN dwKx vl nUM kUc kr idwqf . afgry pujy qF buZy sLihnsLfh dI mOq sux ky gurdyv jI ny aPLsos pRgt kIqf .

(4) EQy hI sux ilaf ik aOrMgjLyb dy puwqRF ivc qKLq KLfqr jMg iCV peI hY . klgLIDr dy bicaf dy kfql dy bwcy afps ivc lV pey sn . bdlf lYx df bVf vDIaf smf bx igaf sI . bdlf lAU Bfvnf nfl jMg smy jLrf vI kutl nIqI vrqdy qF isMGF ny aOrMgjLyb dy sfry vfrsF df Bog pf dyxf sI . pr inrvYr gurU ny qKLq dy aslI hkdfr, aOrmg-jLyb dy vwzy puwqR, bhfdrsLfh nUM afpxy hwwQIN idwlI df qKq bKLisLaf sI .

gurdyv jI dI awK ny qF hr mnuwKf srIr nUM rwb df Gr krky vyiKaf hY . kI pqf iks mnwuKf dyh ivclI afqmf ny jfg ky, zfkU, kfql, lutyry, Twg, afdm-Kfxy qoN, Bgq-bflmIk, BfeI swjx, BfeI kOzf, BfeI dunI cMd, BfeI BUmIaF, BfeI ibDIcMd, bx jfxf hY . byaMq gurU-sLbdF ny mnuwKf srIr nUM hrI df mMdr aQvf hrI df Gr ikhf hY . gurbfxI sbd ies pRkfr hn :-

42= hir mMdru soeI afKIaY ijQhu hir jfqf .. mfns dyh gur bcnI pfieaf sBu afqm rfmu

pCfqf .. bfhir mUil n KojIaY Gr mfih ibDfqf .. mnmuK hir mMdr kI sfr n jfxnI

iqnI jnm gvfqf .. sB mih ieku vrqdf gur sbdI pfieaf jfeI .. 12 .. {953}-vfr

arQ :-( AuNÖ qF sfry srIr hir-mMdr Bfv, rwb dy rihx dy QF hn, pr asl ivc) AuhI srIr hir-mMdr ikhfN jfxf cfhIdf hY ijs ivc rwb pCfixaf jfvy, ( so mnuwKf srIr hir-mMdr hY, ikAuNik ) mnuKF srIr hI hY ijs ivc gurU dy hukm qy qur ky rwb lwBdf hY, hr QF ivafpk joiq idsdI hY . srIr qoN bfhr lwBn dI AukI loV nhIN, ( ies srIr-) Gr ivc isjxhfr vws irhf hY . pr mn dy ipCy qurn vfly bMdy hir mMdr dI kdr nhIN jfxdy, Auh afpxf jnmm ( mn dy ipCy qur ky hI gvf lYNdy hn . srIrF ivc vsdf pRBU gurU dy ApdysL qy quiraF hI lwB skdf hY .

43= kfieaf ngir bsq hir suafmI hir inrBAu inrvYru inrMkfrf .. {72ú}-4

44= hir mMdru hir jIAu sfijaf myry lfl jIAu hir iqs mih rihaf smfey rfm .. {542}-CMq-4

45= iesu guPLf mih aKut BMzfrf .. iqsu ivc vsY hir alK apfrf .. {124}-24-25

46= Gir mih DrqI DAulu pqflf . Gr hI mih pRIqmu sdf hY bflf ..

sdf anMid rhY suKdfqf gurmiq shij smfvixaf .. 2 .. {126}--27-28

ijs mnuKf srIr ivc jIANUdy sMskfrF vflI afqmf vsdI hovy aQvf ijs mnuwKf srIr ivc prmfqmf df invfs hY Aus srIr nUM mfrnf rwb df Gr ZfAuxf hY . ( mrI hoeI aqmf vfly srIrF df drsLn Aupr 11 sbdF ivwc kr afey hF . gurdyv dy qIr nfl jIAuNdI afqmf vflf kdy koeI srIr nhIN sI ibnisaf ) ijs gurU dy isDFq df mul mMqR hI inrvYrqf vflf hY Aus bfry ieh prcfr krnf ik Auh bdly ilaf krdf sI, gur iswKI nhIN hY . ajyhI Bfsf AuhI bol skdf hY ijs ny isKI df Bog pfAUx df sMklp kIqf hovy . ijs gurU dI sMgq ivc afAun df lfB dwsidaF pMcm pfqsLfNh jI df ieh Purmfn hy ik :-

47= sfD sMig icMq ibrfnI CfzI .. ahMbuiD3 moh mn bfsn dy kir gzhf gfzI .. 1 .. rhfAu .. nf ko myrf dusmn rihaf nf hm iks ky bYrfeI .. bRhmu psfru psfirE BIqir siqgur qy soJI pfeI .. 2 .. {671}-3

arQ:- sfD-gurU ( gRMQ sfihb ) dI sMgq ivc af ky prfeI afs Cwz idwqI . hAmY, mfieaf dy moh, mn dIaF vfsnF - ienHF sBnF nUM toaf puwt ky nwp idwqf ( sdf leI dwb idwqf ) 1.rhfAu. ( sfD-gurU dI sMgq dI brkq nfl ) myrf koeI dusLmn nhIN rih igaf ( mYnUM koeI vYrI nhIN idsdf ) mY vI iksy df vYrI nhIN bxdf . gurU pfsoN ieh smJ pRfpq hoeI hY ik sfrf jgq-psfrf prmfqmf afp hI hY, sBnf dy aMdr prmfqmf afp hI afp psiraf hoieaf hY ( so vyr iks nfl rih igaf ? )

siqgurU jI qF afpxy iswK nUM vYr Bfvxf iqafg ky hr pfsy pRBU dy drsLn krn dI isiKaf dy irhf hY pr agoN iswK ieh kihMdf hY ik iswK nUM bdly lYx dI jfc dwsI hI gUrU ny hY . ajyhy gurU inMdkF df iks jug Blf hovygf ?

48= Cozhu kptu hoie inrvYrf so pRBu sMig inhfry ..

scu Dnu vxjhu scu Dnu sMchu kbhU n afvhu hfry .. 1 .. {122ú}

arQ:- hy BfeI ! ( afpxy aMdroN ) inrvYr ho ky ( dUijaF nfl ) TwgI krnI Cwzo, Auh prmfqmf ( quhfzy) nfl ( vwsdf hoieaf, quhfzy hryk kMm nUM vyK irhf hY . sdf kfiem rihx vfly nfm Dn df vxj kro, sdf nfm Dn hI joVo . ies qrF kdy vI jIvn dI bfjLI nhIN hfrogy .1.

49= PLrIdf Kflku Klk mih Klk vsY rb mfih ..

mMdf iks no afKIaY jf iqsu ibnu koeI nfih .. 75 .. {1381}

pd arQ :- Kflk - Klkq nUM pYdf krn vflf prmfqmf . mfih - mih, ivc . iqsu bnu - Aus prmfqmf qo ibnf .

grU gRMQ sfihb qF eyQoN qwk Purmfn krdy hn ik mnuwK ny jy pUrn sLFqI lwBxI hY qF lokF dI hoCI vDIkI df Auqwr inmrqf aqy ipafr nfl dyvy :-

5ú= PrIdf jo qY mfrin mukIaF iqnH nf mfry GMuim ..

afpnVY Gir jfeIaY pYr iqnHf dy cuMim .. 7 .. {1378}

arQ :- hy PLrId ! jo ( mnuwK ) qMnUM mikIa: mfrn( Bfv, koeI duwK dyx ) AunHF nUM prq ky nf mfrIN ( Bfv bdlf nf leIN , sgoN ) AunHF dy pYr cuMm ky afpxy Gr ivc ( sLFq avsQf ivc ) itky rhIey .

{729} sUhI mhlf 8 1 8 (1)

51= hm nhIN cMgy burf nhI koie .. pRxviq nfnku qfry soie .. 4 .. {728}-1

arQ:- nfnk bynqI krdf hY - jo mnuwK ( hAmY df iqafg krdf hY qy ) smJdf hY ik mYN hornF nfloN cMgf nhIN qy mYQoN mfVf koeI nhIN, ajyhy syvk nUM prmfqmf ( sMsfr smuMdr dIaF ivkfr-lihrF qoN ) pfr lMGf lYNdf hY .

52= nf hm cMgy afKIaih burf n idsY koie .. nfnk hAumY mfrIaY scy jyhVf soie .. 8 ..{1ú15}-2

arQ:- hy nfnk ! ( pRBU crnF ivc iewk-imwk hox vfsqy ) hAumY dUr krnI cfhIdI hY ( ijs mnuwK ny gurU dI srn pY ky hAumY dUr kIqI ) Auh scy pRBU vrgf hI bx igaf . ( ajyhy BfgF vfly bMdy ieh inscf rwKdy hn ik ) asIN ( sB qoN ) cMgy nhIN afKy jf skdy, qy sfQoN BYVf koeI mnwK ( jgq ivc) nhIN idsdf . 8 .

ikzI duKdfeI siQqI bx rhI hY ik ijs gurU nUM afrIaf smfjI lIzr lflf dOlq rfey, sRI rfm aqy ikRsLn dohF nflo sRysLt dws ky, inrvYr, insLkfm srbMs-dfnI aqy aduqI rihbr afKdf Qwkdf hI nhIN Aus guru nfnk dy CyNvyN aqy dsvyN srUp nUM gurU kf iswKN afp hI bdly lYx vflf afKx vflI koJI inMidaf kr irhf hY . ijs gurU df isDFq inmrqf, inrmfxqf, inrvYrqf, iKmf, sFJIvflqf ijhy AuNwc guxf dI isiKaf vflf hovy, ijs gurU dI iswIKaf df Durf hI suwc-afcfr hovy Aus gurU nUM bdly Bfvxf vflf afKxf gurU dI inMidaf krn df Gor pfp hY . 12-vyN nMbr qy ivcfiraf hoieaf Purmfn iewk vfrI iPr ilKdy hF :- ijn gur goipaf afpxf qy nr buirafrI . hir jIAu iqn kf drsnu n krhu pfipst hiqafrI .. prm-sMq gurU nfnk dyv jI dyy iksy vI srUp dI inMdf krn vfly dI hflq ieh hY : -

{279}gAuVIsuKmnI mhlf 5 (13)

53= sMq kf inMdku mhf aqqfeI .. sMq kf inMdku iKnu itknu n pfeI ..

sMq kf inMdku mhf hiqafrf .. sMq kf inMdku prmysuir mfrf ..

sMq kf inMdku rfj jy hInu .. sMq kf inMdku duKIaf aru dInu ..

sMq kY inMdku kAu srb rog .. sMq ky inMdku kAu sdf ibjog .. U

sMq kI inMdf doK mih doKu .. nfnk sMq BfvY qf Aus kf BI hoie moKu .. 3 .. {28ú}=ast-13

inMdkF nUM vI mukq- pdfrQ dyx vfly hy MnrvYr siqgurU jIE ! qyQoN kuurbfn , qyry inrvYr sMqF qo sdky .

gurU dI isiKaf nUM ivsfr ky aQvf gurU dI isiKaf nUM ivarQ smJ ky afpxI miq nUM sRysLt smJx vflf mnmuK huuMdf hY . mnmuKF bfry gurdyv jI dy byaMq sLbdF ivco vxgI mfqR :-

54= sy mnmuK jo sbdu n pCfxih .. gur ky BY kI sfr n jfxih ..

BY ibnu ikAu inrBAu scu pfieIaY jmu kfiZ leygf sfhf hy ..6.. {1ú54}-2--11

afsLpxy inrvYr siq(guru jI df BY qy asF mUloN hI guaf idwqf hoieaf hY . hukm mMnx df cyqf qF bVf hI dU-r ipwCy rih igaf hY . hux qF asIN gurUGr ivwc sLrfbF pI ky af vVdy hF qy keI vfrI iPr mUz ivwc afey afps ivc gfhlo gfhlI, GsunO GsuwnI, kyso kysI aqy keI vfrI cfkU qlvfrF vI kwZ KloNdy hn qy iPr ienHF gurU idaF lflF nUM kfbU krn leI aQvf aMdr zwkx leI puls BFvyN juqIaF smyq hI af vVy . ajyhI sLrfbI sMgqF dy cuxy hoey prbMkF bfry aKbrF ivwc pVHIdf hY ik gurU kI golk aQvf gurU ky lMgr df rfsLn, sB BMzfr KflI krky jfx lwgy nfl hI lY gey hn afid keI kuJ ....... qusIN ikhVy Buwly hoey ho .

56= mnmuK sdf kUiVafr Brim Bulfixaf .. ivstf aMdir vfsu sfdu n jfixaf ..

ivxu nfvY duKu pfie afvx jfixaf .. nfnk pfrKu afip, ijin Kotf Krf pCfixaf .. {144}-vf-13

57= mnmuKu aigafnu durmiq ahMkfrI .. aMqir kRoD jUaY miq hfrI ..

kUVu kusqu Ehu pfp kmfvY .. ikaf Ehu suxY ikaf afiK suxfvY ..

aMnf bfolf Kuie AuJiV pfie .. mnmuKu aMDf afvY jfie .. {314}-vfr-26

hy scy pfqsLfh jI ! qdy qF asIN ilKI jf rhy hF ik, asIN qF hux bMb bx rhy hF . jd mnuwK hI nf rhy qF iPr iksy pRkr dI smJ vflI gwl krn df pRsLn hI nhIN AuwTdf ? )

vfsqf hY gurU df ! ik bRfhmx-gurU dy cyilaF, Bfv ihMdUaF vflI dubfjrI afdq iqafg idAu . ijvy Auh sRI rfm nUM iewk pfsy srb sLkqI mfn, isRsLtI df krqf-isrjxhfr aqy prmysr kih rhy hn aqy nfl hI ieh vI khI jFdy hn ik AuhI rfm jI afpxI nyk iesqRI guaf bYTy sn aqy rfvx nfl lVfeI krn leI jd mnuwK nf lwBy dy irCF qy bFdrF nuM imwqR bxfAux leI AunHF ny ivsLvfsL Gfq aqy byinXmI kridaF luk ky bflI nUM mfiraf . iPr ikRsLn nUM Bgvfn vI khI jFdy hn aqy afp hI Aus nUM bdnfm krn vflIaF sfKIaF Aus dy jIvn nfl joV rhy hn . ajyhy mnmuKF vfly krm krn vfly mn mqIaF bfry gurdyv jI ny Purmfieaf hY :-

58= gurU ijnf kf aMDlf isK BI aMDy krm kryin .. Eie BfxY clin afpxY inq JUTo JUTu bolyin ..

kUVu kusqu kmfvdy pr inMdf sdf kryin .. Eie afip zuby prinMdkf sgly kul zuobyin .. {951}-9

eysy qrHF asIN iewk pfsy qF bfbf jrnYl isMG jI nUM gurmiq isDFq dy prcfr vflI sMsQf df muKI, bRhm igafnI aqy sMq kih rhy hF aqy nfl hI ivarQ ijhy bcn ijnHF qoN iksy swc dI syD imlxI qF ikqy rhI sgoN ijnHF dy aKr aKr qoN ahMkfr, qMgidlI, iGrxf aqy gurmiq isDFq dI ivroDqf CflF mfr-mfr ky bfhr afAuNdI anuBv ho rhI hY, nUM anmol bcn dws ky AunHF (sMq jI ) dy pfvn nfmxy nfl joV ky sMqqfeI nUM bndnfm kr rhy hF . pfp aqy jLulm df nfs krn vflI gurU dI isiKaf nUM iqafg ky kurfhy pey aprfDIaF nUM hI KLqm krn vflI ahMkfr gRsI ( awz awz Drmf ivc pwky rihx vflf ) PLuwt vflf gurmq ivroDI prcfr, bfby jrnYl isMG crgy ivdvfn aqy sMq-suBf ivakqI dy muMh ivwc pf ky kI asIN ieh sfbq kr rhy hF ik bfbf jI ny gurbfxI ivcoN ajyhI isiKaf vfly sLbd pVHy hI nhIN sn ? kI AunHF nUM ienHF pfvn sLbdF dy arQ nhIN sx afAuNNdy ? ik jF afp jI df ieh mqlb hY ik sMq jI gurbfxI dy ajyhy sLbdF dI koeI prvfh hI nhIN sn krdy ? Auwpr ilKy sLbdF dy nfl hyT ilKy sLbdF dI vI ivcfr krky inrxf krIey ik kIh jo kuJ asIN kr rhy hF, jF ilK rhy hF, ies swB kuJ qoN bfbf jrnYl isMG jI rfjLI huMdy ? kI sMq jI dI afqmF sfnMU iKmf krygI ? :-

59= afT phr inkit kir jfnY .. pRB kf kIaf mITf mfnY .. eykuu nfmu sMqn afDfru ..

hoie rhy sB kI pg Cfru .. 1 .. sMq rhq sunhu myry BfeI .. Auaf kI mihmf kCnu n

jfeI .. 1 .. rhfAu .. vrqix jf kY kyvl nfm .. and rUp kIrqnu ibsRfm ..

imqR sqR jf ky eyk smfnY .. pRB apuny ibnu avru n jfnY .. 2 .. koit koit aG kftnhfrf ..

dUK dUir krn jIa ky dfqfrf .. sUrbIr bcn ky blI .. kAulf bpurI sMqI ClI .. 3 .. {392}-37

sMq jrnYl isMG jI dy bcpn qNo jvfnI qwk dI ijhVI jIvxI suxI hY, aqy ijs pdvI dy Auh puwj cuwky sn Aus qoN iehI smiJaf jf skdf hY ik Auh gurmiq-sMqqfeI dy sfry guxf dy mflk sn . gurdyv jI sMq jnF dI jIvn-mrXfdf ies pRkfr dI hoxI pRvfx kIqI hY :-

6ú= ssiqR qIKx kfit zfirE min n kIno rosu .. kfju Auaf ko ly svfirE iqlu n dIno dosu .. 1 .. mn

myry rfm rAu inq nIiq .. dieafl dyv ikRpfl goibMd suin sMqnf kI rIiq .. 1 .. rhfAu .. crx

qlY Augfih bYisE sRmu n rihE srIir .. mhf sfgru nh ivafpY iKnih AuqrE qIir .. 2 .. cMdn

agr kpUr lypn iqsu sMgy nhI pRIiq .. ibstf mUqR Koid iqlu iqlu min n mnI ibprIiq .. 3 ..

AUc nIc ibkfr suikRq sMgln sB suK CqR .. imqR squR n kCU jfnY srb jIa smq .. 4 .. kir

pRgfsu pRcMz pRgitE aMDkfr ibnfs .. pivqR apivqRh ikrx lfgy min n BieE ibKfdu .. 5 ..

sIq mMd sugMD cilE srb Qfn smfn .. jhf sf ikC qhf lfigE iqlu n sMkf mfn .. 6 .. suBfie

aBfie ju inkit afvY sIqu qf kf jfie .. afp pr kf kCu n jfxY sdf sihj suBfie .. 7 ..{1ú17/18}-3

arQ:- hy myry mn, pRkfsL-rUp, ikrpfl goibMd dy ( sMq jnF dI sMgq ivwc rih k ) sdf prmfqmf df ismrn krdf rhu ( Auh sMq jn ikho ijhy huMdy hn ? AunHF ) sMq-jnF dI jIvn-mrXfdf sux .1.rhfAu .

( sMq nUM ruwK dy suBf vflf dwsdy hoey Purmfn krdy hn, ik ijs mnuwK ny ruK nUM iksy ) qyjL hiQafr nfl kwt suiwtaf ( ruwK ny afpxy) mn ivwc ( Aus AuNwqy) ros Bfv koeI gLuwsf krn dI QF sgON Aus df kMm svfr idwqf qy Aus nUM rqf Br vI dosL nFh idwqf . 1 .

( jyhVf mnuwK byVI dI lwkV nUM ) afpxy pYrF hyT nwp ky ( Bfv pYrF hyT lqfV ky iewk pRkfr nfl Aus dI hwqk kr irhf huMdf hY - iPr vI jo Aus ivwc ) bih igaf,( Aus mnuwK dy ) srIr ivc ( pYNNzy df ) QkyvF nfh irhf, iBafnk smuMdr ( diraf vI ) Aus Auqy afpxf asr nhIN pf skdf ( byVI ivwc bYT ky Auh ) Jwt Aus diraf qoN pfrly kMZy jf Auqiraf ( Bfv, bury df Blf krn dI mrXfdf drsfeI hY ) . 2 .

( jyhVf mnuwK DrqI AuNwqy ) cMdn agr kpUr nfl lypn krdf hY Aus mnuwK nfl koeI KLfs ipafr nhIN krdI, qy (ijhVf mnuwK DrqI AuNwqy ) gUMh mUqr ( sutdf hY, DrqI nUM ) puwt ky rqf rqf ( krdf hY, Aus mnuwK dy ivruwD afpxy ) mn ivwc DrqI burf nhIN mnFdI . 3 .

koeI AuNwcf hovy koeI nIvF hovy, koeI burfeI kry koeI BlfeI kry ( afkfsL sBnf nfl ) ieko ijhf lwgf rihMdf hY, sBnF vfsqy suKF df Cqr bixa rihMdf hY . ( afkfsL) nFh iksy nUM imwqr smCdf hY nFh iksy nUM vYrI, ( afkfsL ) sfry jIvF vfsqy iewk-smfn hY . 4 .

sUrj qyjL rosLnI krky afkfsL ivc prgt huMdf hY aqy hnyry df nfs krdf hY . cMgy mMdy sB jIvF nUM Aus dIaF ikrxF lwgdIaF hn, sUrj dy mn ivc ies gwloN duK nhIN huMdf ( Bfv, mMdy mnuK nUM rOsLnI aQvf Duwp dyx ivc burf nhIN mMndf ) . 5 .

TMzI aqy sugMDI-BrI hvf mwTI mwTI sBnF QFvF ivc ieko ijhI cwldI hY, ijQy vI koeI cIjL hovy ) cMgI hovy cfhy mMdI sB nUM ) lwgdI hY, rqf vI iJjk nhIN krdI .6.

ijhVf vI mnuwK cMgI jF mMdI Bfvnf nfl awg dy nyVy afAuNdf hY, Aus df pflf dUr ho jFdf hY . awg ieh gwl iblkul nhIN jfxdI ik ieh afpxf hY qy ieh prfieaf hY . awg afpxy suBNf ivwc azol rihMdI hY . 7 .

sMq dy sfry gux kudrq dy bxfey nym dy anusfr huMdy hn . prmfqmf dy nym aDIn ivcrn vfly ruwK, aQvf AunHF dI lwkVI, DrqI, sUrj, hvf, bwdl, awg afid df suBf iksy prkfr dy ivqkry vflf nhIN huMdf . eyho hI sMq df suBf huMdf hY . sMq vfsqy vI mMdf koeI nhIN . qdy hI gurdyv jI df Purmfn hY ik sMq aqy goibMd ivwc koeI Prk nhIN huMdf :-

61= soeI sMqu ij BfvY rfm .. sMq goibMd kY eykY kfm .. 1 .. rhfAu ..y {867}-16

sMq aqy rfm ivwc koeI aMqr nhIN huMdf . gurdyv jI df Purmfn hY ik ajyhf sMq lKF kRoVF ivc koeI iewk awD hI hMdf hY :-

62= rfm sMq mih Bydu ikCu nfhI eyku jnu keI mih lfK krorI ..

jf kY hIaY pRgtu pRBu hoaf anidnu kIrqnu rsn rmorI .. 3 .. {2ú9}-13

siqgurF dI dwsI sMq dI mrXfdf dI kuJ Jlk dy drsLn asF kr ley hn . so hy cVHdI klf vfly ipafry vIr jI ! ies inmfxy ny qF sMq jrnYl isMG jI dIaF isPqF hI suxIaF hn drsLnF df suBfg pRfpq afp jI nUM jLrUr hioeaf hoxf hY . so TIk inrxf qusIN hI kr skdy ho . jy qF qusIN AunHF nUM idloN sMq smJdy ho qF ajyhI bolI nfl AunHF nUM nf joVo . swjx suafmI vFg hI sMq vI imwT bolf ho jFdf hY aqy Aus nUM kOVf bol bolxf Buwl jfieaf krdf hY . jy qusIN anMd sfihb jI dI bfxI df pfT krdy ho, qF afp jI nUM igafn hoxf hY ik anMd dI avsQf ivwc pujx dI insLfnI hI ieh hY ik Aus dI bolI aQvf Aus dy sbd nUM pRBU afp sMvfr idMNdf hY . bfkI jo koeI vI anMd af igaf-anMd af igaf kihMdy hn swB JUT boldy hn . Auh kMn-rs, nyqR-rs aQvf jLbfn-rs nUM hI anMd smJx df BulyKf Kf rhy huMdy hn . asl anMd ijs dI soJI gurU koloN imldI hY Auh isrPL anMd sfihb dI pfvn bfxI qoN hI pqf lgdf hY :-

63= afnMdu afnMdu sBu ko khY afnMd gurU qy jfixaf .. jLfixaf afnMdu sdf gur qy ikRpf kry ipafiraf ..

kir ikrpf iklivK kty igafn aMjnu sfiraf .. aMdrhu ijn kf mohu qutf iqn kf sbdu scY

svfiraf .. khY nfnku eyhu anMd hY, afnMd gurU qy jfixaf .. 7 .. {917}

aqy anmol bcn isrPL aqy isrPL gurUU gRMQ sfihb jI bfxI hI hY . lokF nUM gurU sLbd dI ivcfr nfl joVo . siqgurF dy dwsy rfh qy qurnf isKfAu . rfj Bfg lYx leI Aucy aqy sucy afcrn vflf AuhI KLflsf bxnf jLrUrI hY ijhVf gurU ny bxfieaf sI . siqgurF ny suc-afcfr vfly sMq-sUrmy nUM, rfj Bfg bKLisLaf sI . KLflsf jI dy ijs Aucy afcrn qy prBfvq ho ky, isKF nUM sg Bfv, kuwqy ilKx vflf, qMg idl ieiqhfskfr kfjLI nUMr muhwmd vI KLflsf jI nUM suwcy afcrn vflf sLyr mrd ilKx qy mjbUr ho igaf sI . AuhI afcrn moV ky vfps ilafAux dy afhr ivc lwgo aqy hornf nUM lfAu . ajyhI mwq dyxI aQvf ajyhf sunyhf lokF qFeI pcf skx jog krqfr ny quhfnUM kIqf hY . ies avsr df lfB lvo . ieh smF iswK nUM gurU dI isiKaf qy qurn dI jfc dwsLx df hY . kwcI aqy arQ-hIn bolI ilKx df kIh lfB ? iPr gur qo ibnF iksy hor bfxI nUM anmol-bcn ilK ky lokF dy mnF aMdr BulyKy nf pfAu aqy gurmiq dI avwigaf krn df pfp nf kro . gurU dy afsLy dI KMznf krn vflI nUM hI siqgurF ny kcI bfxI PLurmfn kIqf hY:--

siqgurU ibnf hor kcI hY bfxI .. bfxI q kcI siqgurU bfJhu hor kcI hY bfxI .. khdy kcy suxdy kcy kcI afiK vKfxI .. hir hir inq krih rsnf kihaf kCU n jfxI .. icqu ijn kf ihir lieaf mfieaf bolin pey rvfxI .. khY nfnku siqgurU bfJhu hor kcI bfxI .. 24 ..{92ú}

gurbKsL isMG kflf aPgfnf

Dated-Feb:20,1996

(1996 ivc Cpy pusqk dy qIjy Bfg dy aMq ivco)




.