.

BfrqI iesqrI aqy mrd pRDfn smfj dI ajokI siQqI

blbIr isMG sUc, aYzvokyt, luiDafxf

BfrqI iesqrI dy brfbrqf dy hwkF dI gwl rsmI qOr ‘qy jLor-sLor nfl cwldI rihMdI hY:

ies ivc bhuqIaF jfgrUk iesqrIaF aqy mrd pRDfn vrg ivcoN hI mnuwK vwD cVH ky Zol-Zmwkf vjf rhy huMdy hn. pr inwjI mulfkfqF dy afDfr ’qy iehI dyKx qy smJx ƒ imldf hY ik Auh iesqrI pRqI nf Kud aqy nf hI iesqrIaF afpxy afp ivc iesqrI dy hwk ivc pUrn rUp ivc KVHn leI PYslf krn dy smrwQ hoeIaF hn. ieh Bfrq dI ajokI siQqI ivwc bhuq guMJldfr mslf hY.

awj ieAuN lwg irhf hY ik ijvyN iesqrI dy brfbr dy hwkF dI gwl krnI BfrqI smfj ivc PYsLn vjoN jLrUrI ho igaf hY. ieQy iek gwl Tok-vjf ky kihxI bxdI hY ik ijnHF iesqrIaF dy hwk kucly jf rhy hn AunHF ƒ awj rotI df vwD qy hor hwkF df AuWkf hI igafn nhIN ik ieh iks blfa df nF hn? Auh qF mjLbUrI bs hI kdI JUT qy kdI swc bolI jf rhIaF hn. pr Zol-Zmwkf vjfAux vfly iesqrIaF dy hwkF dy muwdy nMU AuBfr ky afpxI cVHq bxfAux qoN ibnF hor kuwJ vI suDfr krdy njLr nhIN af rhy hn. aOrq dy hwk ivc sYmInfr jF hor azMbr afpxy inwjI muPfdF dI pUrqI leI hI kIqy jf rhy hn.

ieh sB kuwJ qoN ieAuN sfP njLr afAuNdf hY ik BfrqI iesqrI dy hwk Aus leI inaFpUrx afriQk siQqI qy suqMqrq ivcfrF dI KulH nfl juVy hoey hn. ijAuN-ijAuN Aus dI afriQk siQqI ivc suDfr hoeygf Auh afpxy iensfnI hwkF bfry jfgrUk ho skygI. pr svfl pYdf huMdf hY ik awj dy aprfDI mrd pRDfn smfj qoN pIVq iesqrI ies rfh ’qy kdI qurn-Xog hovygI ik nhIN? ikAuNik mrd pRDfn smfj awj aprfDI mrd pRDfn smfj ivc qbdIl ho cuwkf hY.

awj jMmdI bwcI ƒ jF Ausdy jnm qoN pihlF hI Kqm krn df ruJfn sfP sMkyq krdf hY ik ajy vI BfrqI pirvfrF dI mfVI afriQkqf kfrn kuVI ƒ iek boJ smiJaf jf irhf hY. BfvyN aOrqF dI BuwK ies mrd pRDfn smfj ƒ idnoN idn vD rhI hY. ienHF dovyN gwlF df afps ivc pUrn rUp ivc tkrfa hY. ies nfl aprfD / jLulm ’c vfDf ho irhf hY. awj iesqrI dI vkflq krnf mrd pRDfn smfj leI iesqrI ƒ afpxy vwl isrP iKwcx leI iek hiQafr vjoN vriqaf jf irhf hY.

iek sLrfrqI ZMg nfl iesqrI dI afpxy kyNdr ibMdU qoN tuwt ky bfhr ƒ Bwjx dI cfhnf ƒ AuqsLfhq kIqf jf irhf hY. asl muwdf Bfrq dI mfVI afriQkqf aqy grIb dsLf hY. ies nkfrfqmk muwdy dI afV ivc iesqrI dI afjLfdI dI pukfr krky Aus ƒ asl ibMdU qoN tuwtx leI mjbUr kIqf jFdf hY qF jo Auh afriQk KusLhflI vfly awizaF df hI isLMgfr bx ky rih jfvy.

afriQk KusLhflI vfly awzy iks afsry cwldy hn?

ieh afm krky pUMjI-pqIaF dI dyx hY. pUMjI-pqIaF ƒ BulyKf hY ik Auh iesqrI dI durvrqoN/ sLosLx, iesqrI dI afjLfdI dy nF nfl lMmy smyN leI kr pfAuxgy. aijhf ivsLvfs rwKxf smfj leI qF Gfqk hY hI ieh pUMjI-pqIaF dy pirvfrF ƒ vI AuKfV mfrygf. ikAuNik aijhy pUMjI-pqIaF dy pirvfr ivc rih rhIaF iesqrIaF AunHF dIaF mfVIaF hrkqF bfry pUrI qrHF jfxMU ho cuwkIaF hn. hux KLbrF muqfbk grIb qy drimafny pirvfrF dIaF lVkIaF jF iesqrIaF dI durvrqoN hI nhIN ho rhI sgoN hor KusLhflI dy nF nfl pUMjI-pqI pirvfrF ivcoN vI iesqrIaF ny Gr dy kyNdr ibMdU qoN tuwtxf sLurU kr ilaf hY. BfvyN hux qwk qF hukmrfn ies gwl ƒ iksy hwd qwk CupfAux ivc sPl rhy hn. pr ieh idnoN-idn gwl hor KuwlH ky bfhr afAux lwgI hY aqy pMj qfrf hotlF ivc vwzy Grfixaf dIaF lVkIaF dI aYsLo-iesLrq krn dIaF vI KLbrF imlx lwg peIaF hn. iewDr juVy pUMjI-pqIaF ƒ ieh kdI iKafl vI nhIN hovygf ik iksy grIb jF drimafny pirvfr dI mfVI afriQk siQqI ƒ BFpidaF, AunHF dIaF iesqrIaF ƒ hwkF dI pRfpqI dy nF nfl Ausdy asl kyNdr ibMdU qoN qoVnf, afKr AunHF leI Kud vI musIbq dI GVI sfbq hox lwgygf ijvyN ik hux dyKx ivc af irhf hY.

awj gwl ainaFpUrx qy afriQk mfVI siQqI, bysmJI qy anpVHqf dI hY ikAuNik afm krky pirvfrF ivc aijhI koeI pUrn Xogqf nhIN rhI ik Auh afpxy pirvfr dy bwicaF ƒ smfijk sImf ivc rihx df pfT pVHf skx. bwicaF dI afpxy mF-ipAu pRqI ieh inrfsqf, AunHF ƒ kyNdr ibMdU qoN dUr iljfx leI bhuq burI qrHF shfeI ho rhI hY. ieh BfrqI smfj df bhuq hI mfVf pihlU hY. jy ies pihlU dI ivdysLF nfl qulnf krIey ijwQy iesqrI afpxI pUrn afjLfdI mfx rhI hY qF BfrqI pwK iblkul hI vwKrf qy Ault hY ikAuNik AuWnq ivdysLI mulkF ivc aOrq ƒ mfVI afriQkqf krky kyNdr ibMdU qoN tuwtx dI loV nhIN pYNdI sgoN AunHF df pirvfr jF afpxy pqI nfloN vKryvF afpxI mfnisk afjLfdI jF suBfa nfl vwD juiVaf huMdf hY nf ik afriQk mjbUrI nfl.

awj BfrqI mrd pRDfn smfj ivc afm krky pUMjIpqI afpxI afriQk KusLhflI dy afsry dUijaF ƒ iensfnI hwk idvfAux dy nfary hyT durvrqoN ’qy quilaf hoieaf hY. ies ivc sB qoN vwD pIVq iPr Auh iesqrI hI hY jo afpxI afjLfdI leI afpxy kyNdr ibMdU qoN ibnF socy smJy tuwtx leI mjbUr huMdI hY qy ieh pUMjIpqIaF df iKzOxf bx ky rih jFdI hY. aijhf vrqfrf hr jfgrUk pwDr ’qy dyKx ƒ iml irhf hY ijvyN ik huxy-hux aijhIaF KLbrF imldIaF rhIaF hn ik ividak adfiraF ivc AuWc pdvIaF ’qy bYTy mrd iks qrHF iesqrIaF nfl hI iml ky iesqrIaF df sLosLx kr rhy hn. ies ivc isafsqdfn, vpfrI, aPsrsLfhI Kfs krky puils aiDkfrI iksy qoN ipwCy nhIN hn. hux qF gwl ieQoN qwk KulH ky sfhmxy af rhI hY ik BfrqI smfj ivc puils dI imlI-Bugq qoN ibnF koeI aprfD ho hI nhIN skdf.

hux mfVI afriQkqf, mfVy surwiKaf pRbMD, anpVHqf qy GrylU muwZoN hI slfh-msLvry qy soJI dI Gft ny mrd ƒ hI Gyry ivc lY ilaf hY. awj ijs qrHF iesqrI ƒ Aus dy hwkF dI pRfpqI leI hr hIly-vsIilaF rfhIN guwJf mMqv rwK ky BVkfieaf jf irhf hY Aus nfl hux mrd vI iek qrsXog siQqI ivc KVHf njLr af irhf hY. ies df qwq jF mUl iswtf afKr mrd vloN iesqrI df ijnsI qy afriQk sLosLx kIqf mrd dy Ault hI jf irhf hY. mrd vrg df ieKlfkI qOr ‘qy pUrn rUp ivc idvflf inkl cuwkf hY. iswty vjoNy ies dy nqIjy dyKx ƒ af rhy hn qy pirvfr buinafdI qOr’qy idno idn hor tuwt rhy hn. iesdf pRBfv ieh hY ik smfj ƒ hux iek lVI ivc ipro ky nhIN rwiKaf jf skdf. iesqrI Gr qy smfj dI buinafd hY. jdoN buinafd ƒ hI Jtkf af jfvy qF Gr qy smfj df bcxf bhuq hI musLikl jfpdf hY.

hukmrfnf ‘qy pihlF hI dysL ivroDI qy byeImfn hox dy dosL hn. hfl dI GVI aprfDIaF rfhIN rfj-pfT jrUr clfieaf jf irhf hY. pr hux dysL dI eykqf qy aKMzqf qy dysL BgqI dy nfhiraF dI sfriQkqf df aMdfjLf lfAuxf aOKf nhIN hY. mUl kfrnF ƒ lFBy rwK ky iesqrI dy hwkF dI gwl krI jfxI, smfj ivc iek prlo ilafAux vflI gwl jfpx lwg peI hY. inaFpUrx afriQk afjLfdI qoN ibnF aOrq dy hor hwkF dI pRfpqI dI gwl krnf inrmUl hY. ies qoN vgYr iksy pRkfr vI ies dI qulnf ivdysLI aOrqF dy hwkF nfl krnf PjLUl hY. jdoN qusIN Gr qoV ilaf qy smfj vI ies qoN mukq nf irhf qF dysL dI eykqf qy aKMzqf dIaF gwlF vI QoQIaF hI hn.

awj BfrqI smfj dI loV hY:-

  1. aOrq nMU jfiejL afriQk surwiKaf;
  1. jIvn ivc inaFpUrx iewksfrqf nfl brfbr dy hwk ikAuNik awj dysL aMdr aprfD dI rucI df kfrn jfiejL qOr ‘qy afriQk brfbrqf qy rojLgfr dy mOikaF dI Gft (Lack of justifiable economic equality and opportunity of employment ) hI hY.
  1. mfnisk iewCf aqy suBfa dy myl muqfbk ivafhuqf sfQI nfl jIvn gujfrn dI KuwlH; aqy

(s) kfnMUn-pRbMD (Law and order) pRBfvsLflI nf ik iewk pfsV qy pwKpfqI hovy.

iek mhfn pwCmI ivcfrvfn, plYto dy iPlfsPr ikMg dI 50 qoN 55 sfl qk dI Aumr isrP ividaf qy qjLrbf hfsl krn qwk dI hI imQI geI hY. Aus qoN bfad Aus dy qjrby ƒ afDfr bxf ky kfƒn dy bdl vjoN Aus qoN kMm lYx dI gwl socI geI sI. BfvyN Auh vI asPl rhI. aksr alHVpxy ivc ilKIaF ilKqF aiBafs qF krfAuNdIaF hn pr afm krky qjrby dy afDfrq nhIN huMdIaF. iesy qrHF hI bhuqy buZypy ivc ilKIaF ilKqF bwcy dI socxI vFg hI huMdIaF hn aqy AunHF ivc inrfsLf vI Jlk rhI huMdI hY. ienHF sqrF dy lyKk dI Aumr lgBg 55 sfl hox vflI hY qy ies leI socdf hY ik ipCly qjrby ƒ afAux vflIaF pIVHIaF leI vriqaf jfvy. pr Bfrq aMdr smfjI kdrF-kImqF dI sMBfl dI afV ivc afm krky bhuqf JUT ilKx nMU hI AuqsLfhq kIqf jFdf hY.

iewk sYmInfr gwl sfl 1977-78 dI hovygI, pMjfb XUnIvristI ivc ‘kfnMUn qy blfqkfr’ ivsLy ‘qy hoieaf sI. ies ivc bhuq mfihr kfƒndfn, puils Kyqr ivc qjrbf rwKx vfly mihlf aiDkfrI qy hor ivdvfn afpxy ivcfr pRgt krn leI phuMcy hoey sn. ies sYmInfr ivc ieh gwl ivcfrI geI ik hmysLf blfqkfr leI dosLI mrd ƒ hI Tihrfieaf jfvy jF nf? Aus vyly awj vFg kfrn kuJ vI ikAuN nf hox, aOrq dy hwk ivc qy mrd dy ivruwD sKq qoN sKq kfƒn bxfAux dI gwl cwlI sI. ies sYmInfr ivc ihwsf lYx afey do-iqMn ivdvfnF dy ivcfr hmysLf idmfg ivc aOrq qy mrd dy irsLqy ƒ mwdynjLr rwKdy hoey hux vI quhfzy nfl sFJy krn leI gUMjdy hn.

iek AuWc mihlf puils aiDkfrI ny bVI bybfkI nfl ies sYmInfr ivc ieh kih idwqf sI, "ik pqf nhIN aOrqF ƒ ies mulk ivc kdoN qk JUT bolxf pvygf ikAuNik ies dI iek mrd nfl sMqusLtqf rih hI nhIN skdI qy nfl hI kih idwqf sI ik puils ƒ 13 jF 13 sfl qoN Gwt jdoN koeI lVkI ijnsI (sexual) sLosLx dI isLkfieq kry qF kys drj kr lYxf cfhIdf hY nhIN qF hmysLf ies ƒ sLwk dy dfiery ivc rwK ky socxf hI jfiejL hovygf". ieh sux ky iek sMnftf ijhf Cf igaf sI qy sYmInfr ivc hfjLr afey sroqy bysbrI nfl Aus dy agly bol suxn leI Auqfvly ho gey sn. Aus mihlf aiDkfrI ny sfP kih idwqf sI ik aOrq mjbUrI ivc afm krky JUT boldI hY. ieh blfqkfr df sLor qy mrd df Dwkf afm krky awj BfrqI smfj dI mjbUrI dI insLfnI hY. Ausny imsfl idMidaF ikhf ik purfxy smyN ivc biTMzf, aruxFcl pRdysL afid ielfikaF ivc ijwQy vI iekwlI aOrq hI Gr dI pRDfn sI aqy Gr ivc mrd kMvfry / CVy vD huMdy sn, kdI vI jvfn iesqrI ( Sex-kitten-jo iesqrI afpxI ilMg-iKwc qoN Pfiedf AuTfvy ) ny afpxy srIrk sLosLx dI isLkfieq nhIN kIqI sI. Ausny imsflF idMidaF ikhf ik Aus vyly mrdF dI ijLMmyvfrI aOrq lgfAuNdI sI qy afpxI iewCf anusfr dwsdI sI ik ikhVf mrd ikhVy idn Gr df kMm inptfeygf qy ikhVf bfhrlf pRbMD sMBflygf afid.

Aus vyly aOrq Aus ielfikaF ivc afpxf kMm afpxI mrjLI nfl qYa krdI hox kfrn, ieh afpxI ijLMmyvfrI qoN Kud asPl hoeI hY. ies nMU Gr dy pRbMD ivc byprvfhI kfrn asPlqf dyKx ƒ imlI ikAuNik ijQy hI ies ƒ mfx-snmfn imldf AuQy hI ruk jFdI qy Gr df pRbMD Buwl jFdI. awj Pyr sMsfr dy nyVy afAux nfl Bfrq aMdr idKfvy leI hI aOrq ƒ pRbMD sMBflx dI hfl-duhfeI mc rhI hY. ieh isrP pwCmI dysLF ƒ KusL krn leI qy AunHF qoN BIK mMgx dy ierfdy nfl kihx leI hY ik Bfrq aMdr iesqrI aqy pursL dy smfnFqr / brfbr aiDkfr hn qF ik Auh dysL sfƒ awj dy Xwug dy aswiBak (uncultured) nf smJx. jdoN ik jLmInI hkIkq iblkul hI aOrq dy hwkF dy Ault hY. aOrq aqy mrd dI afpsI soc df vKryvF sPl jfxy jFdy iekfeI pirvfrF ƒ vI qxfa aqy iKcfa dI siQqI ivc ilaf cuwkf hY. sMXukq pirvfr qF imsfl dyx leI hI ikqy kqfeIN rih gey hn. asl gwl ieh hY ik mrd aOrq ƒ aOrq nfl hI iml ky iblkul brfbr dy hwk dyx ƒ iqafr nhIN. imsfl vjoN pfrlImYNt ivc ‘aOrqF pRqI rfKvyNkrn df ibwl’ lMmy smyN qoN ltkdf af irhf hY. koeI vI aOrq sMsd aMdr sfPidlHI nfl ibnF ikMqU-pRMqU kry ies dy hwk ivc Bugqx leI iqafr nhIN hY.

Ausy sYmInfr ivc hI iewk hor bulfry ny ikhf ik ieh aOrq-mrd df sbMD afm krky gupq hMudf hY jdoN blfqkfr df dosL lgdf hY qF ies dy leI iekwly mrd nMU iewk dm hI dosLI nhIN mMn lYxf cfhIdf hY.

AuwQy hI iewk hor kfnMUnI mfihr ny dwisaf ik ieh aprfD mnuwK dI sLfn (Self dignity-afpxI sLfn df pRsLn bxf ky jIvn ijAux nfl hY, jdoN ik keI ieh kih ky rihMdy hn ik sB cldf hY) nfl juiVaf hoieaf hox krky hr pihlU qoN GoK lYxf cfhIdf. Aus ny hor spsLt kridaF ikhf ik hr mnuwK df afpxf imafr hMdf hY. kOx ikqnf nIvF igr skdf hY qy ikANu ? afid sfry pihlU blfqkfr dI jFc smyN jfx lYxy cfhIdy hn. isLkfieq krn vflf vI ies Gyry qoN bfhr nhIN smiJaf jfxf cfhIdf.

aOrq ny mrd dI sLuwDqf qy asLuwDqf (imafr)dI prK krnI pihlF qoN hI sLurU kIqI hoeI hY. Prk isrP ieMnf hI hY ik pihlF Auh pUrn qOr ’qy dbI qy cuwp rhI pr hux Auh Gr qoN bfhr vI dyKx lwg peI hY. Aus ƒ ieh BulyKf pYx lwg igaf hY ik vkqI afsrf dyx qy sLosLx krn vfly Aus leI sQfeI sfQI vI sfbq ho skdy hn. ijQy vI aOrq afriQk qOr ’qy suqMqr jF aijhf koeI hor afsrf dyKdI hY, AuQy Auh pqI dI gLulfmI Jwlx jF Aus qoN Gwt rih ky jIvn gujfrn leI iqafr nhIN hY.

iek dPf iek bhuq sUJvfn ivakqI afpxy irsLqy ‘coN jvfeI dI KuwlH ky inMdf kr irhf sI qy afpxI BqIjI dI isPLq. pr jdoN Aus ƒ siQqI spwsLt kridaF dwisaf igaf ik "AunHF dI BqIjI df KuwlHyafm pRcfr hY ik Aus dy mrd dI idwK Aus qoN Gwt sohxf hox krky bhuq BYVI hY qF aijhI jlIlpuxy dI siQqI ivc quhfzy jvfeI df bqOr vPfdfr pqI rihx df ikMnf ku rol rih jFdf hY?" ieh sux ky Auh hYrfnI ivc zuwb igaf aqy kihx lwgf ik, "awj qoN bfad myrI BqIjI myry Gr pYr vI nhIN pfvygI". ilKx qoN Bfv ieh smwisaf df hwl nhIN sgoN aOrq qy mrd dy hwkF dI rfKI krn smyN socx vflI gwl hY. iesy sdMrB ivc hor pirvfrF dI dsLf nMU vI smiJaf jf skdf hY.

pwCmI mulkF ivc afriQk qy ivcfrF dI suqMqrqf hox kfrn pqI-pqnI afpxI ivafhuqf irsLqf BfvyN QoVHy smyN leI hI rwKx pr afpxI iewCf anusfr qy vPLfdfrI nfl rwKdy hn. dUsry pfsy BfrqI pqI-pqnI leI iek dUjy nfl hmysLf rihxf dy idmfgI qOr ’qy qMg hoxf iek smfijk mjbUrI bxI hoeI hY. ies pRqI adflqF df vI ruwK bhuqf pRysLfn krn vflf hI hY nf ik idmfgI pIVf qy smfijk mjbUrI nMU hwl krn df hY. smfijk bMDn dI pIVf, mrd aqy aOrq nMU vI afpsI hwl krn qoN rokdI hY. kI BfrqI afriQk mjbUrI, smfijk bMDn dI pIVf qy ivcfrF dI gLulfmI ies smwisaf ƒ bxfeI rwKygI? ieh svfl qF hux dysL dy hfkmF aqy pRbMDkF dy ivcfrnXog hY jo hux qwk ies qy prdfposLI krdy af rhy hn.

asl ivc mrd aOrq dy mukfbly KuwlHyafm ijLafdf byeImfn njLr afAuNdf hY. iek pfsy qF ieh mrd pRDfn smfj tI[vI[ afid pRogrfmF ivc aOrq df nMgyj idKf ky bfhrly dysLF qoN vfh-vfh KwtxI cfhuMdf hY aqy dUsry pfsy AuhI mrd aOrq dy hwk ivc mrd ƒ pIVf dyx vfly sKq kfƒn bxf ky aOrq dI vfh-vfh qy hor isafsI lfhf lYx dI qfk ivc rihMdf hY. ies mrd dI bdnIqI kfrn,

awj aOrq leI iek zFisMg hfAUs (Dancing house) aqy Dfrimk asQfn (Religious places) ieko ijhy njLr afAux lwg pey hn:

iswK Drm vI hukmrfnF dI kuqfhI kfrn iesqrI-mrd dy irsLqy ivc bhuqf suDfr nhIN ilaf sikaf ikAuNik bhuqy Dfrmk asQfn aKOqI inhMgF, sfDF qy krmkFzIaF qy aprfDIaF dy kbjLy ivc hn. ieh kfbjL srkfr qy ies dIaF eyjMsIaF rfhIN hI huMdy hn. ies bfry kOmFqrI pVqfl qoN qF bhuq kuwJ sfhmxy af skdf hY pr iewQy Gwto-Gwt iewk imsfl dyxI bxdI hY. ho skdf hY ieh kuwJ lokF leI nvIN gwl hI hovy pr srkfr leI nvIN nhIN hY, Auh hY puils dy isrkwZ "tfAUt" inhMg pUhlf, qrnf dl dy muKI dI imsfl ijs nMMU aprfD jgq coN cux ky Dfrimk zyiraF, gurduafiraF ‘qy njfiejL kbjy krvf ky, njfiejL iksm dy qy afm afdmI nMU nf dyx vfly hiQafrF nfl lYWs krky, rwiKaf qy pfilaf hoieaf hY. ies nfl iPrdI hyV dI qF gwl hI Cwzo, Auh ikvyN bwsF afid qy pbilk QFvF ‘qy nsLy dI hflq ivwc afm dyKy jfFdy hn. ies nfl Drm nMU bdnfm krn df mksd qF pUrf kIqf hI igaf hY blik ies nMU mrjLI nfl kql krn dI vI KulH dy rwKI hY ijs nMU mfJf aYks srivsmYn ihAUmn rfeIts PrMt dy cyarmYn krnl jI[ aYs[sMDU (syvfmukq) dI dlyrI kfrn bhuq lMmI jwdo-jihd bfad igRPqfr krvfAux ivc sPlqf imlI hY. "krnl sMDU ny dwisaf ik pUhlf kql hmysLf dfrU dy nsLy ivc Duwq ho ky krdf sI.."[[[[[[[[[[[[[[[[[[ pMjfbI itRibAUn, 14 agsq 2004

"tfAUt" sbMDI aKLbfrF dIaF purfxIaF KLbrF ‘coN kuwJ tUkF (Extract):

mfnXog hfeI kort dy jsits vI[ky[JFjI ny iek drKfsq dy sbMD ivc PYslf suxfAuNdy hoey ikhf sI Aus idn sfrf kmrf inhMgF nfl Biraf ipaf sI aqy ieQoN qk ik vkIlF dy adflq ivc jfx jogI jgHf vI nhIN sI. ies sUrq ivc sI[afr[pI[aYP[ ƒ bulf ky adflq ƒ KflI krfAuxf ipaf. ienHF inhMgF dy muKI ajIq isMG pUhlf dy sRI sumyD sYxI nfl cMgy sbMD hn. mfxXog jwj ny ieh vI ikhf ik iek idn jdoN Auh jsits aYm[aYs[ ilbrfhn nfl izvIjLn bYNc ivc bYTy sn qF Aus smyN pMjfb dy aYzvokyt jnrl jI[ky[ cqrQ ny adflq df kMm rok ky ikhf ik Auh adflq ƒ koeI jLrUrI jfxkfrI dyxI cfhuMdy hn pr KuwlHI adflq ivc nhIN. jwjF dy cYNbr ivc jf ky sRI cqrQ ny AunHF ƒ dwisaf ik AunHF (sRI cqrQ) kol pUrI jfxkfrI hY ik jsits JFjI dI jfn ƒ Kqrf hY aqy ieh jfxkfrI AunHF (cqrQ) ny cIP jsits ƒ vI idwqI hY. mfxXog jwj ny ieh vI ikhf ik AunHF ƒ iek guMmnfm tYlIPon vI afieaf. tYlIPon krn vfly ny DmkI idwqI ik ijs qrHF AunHF iqMnF (ivnod kumfr, asLok kumfr qy AunHF dy zrfeIvr muKiqafr isMG) aqy kfr qy skUtr ƒ BwTI ivc suwitaf igaf, Ausy qrHF jwj ƒ vI suwitaf jfvygf. "ieh sfrI kfrvfeI mYƒ zrfAux leI kIqI geI hY qF ik mYN ies kys qoN ht jfvF. hux ieh drKfsq kIqI geI hY[[[[[[[[." pMjfbI itRibAUn, 23 dsMbr, 1995

Indian Express Chandigarh, Saturday, December 23, 1995

Faced with threats, blackmail judge posts case to SC

Express News Service

Chandigarh, Dec 22, Faced with threats and blackmail while adjudicating the infamous case relating to the disappearance of two Ludhiana based businessman and their driver, Mr Justice V.K. Jhanji of the Punjab and Haryana High Court today posted the matter to the Supreme Court for directions.......

Threatening Calls: his 20 page order, Mr Justice Jhanji revealed that no more than one occasion, attempts were made to browbeat the court as "anonymous" callers threatened him on the telephone asking him to wash his hands off the case. He said that one caller even told him that he could be picked up and thrown in a furnace like the three had been thrown along with their car and scooter. "Their modus operandi thus, has been to create fear psychosis," he has stated.

Bid to Misuse Law:

The judge termed it yet another attempt to misuse the process of law. Elaborating further, he said that on one occasion, the then Advocate General, Punjab, Mr G.K. Chathrath, accompanied by an AIG of police, Mr S. Chatopadhya, approached him while attending a division bench to pass important information. The two met him in the chamber saying that there was danger to his personal security.

On another occasion, a retinue of Nihangs considered close to Mr. Saini thronged the court room and had to be evicted with the help of CRPF personnel. The same was brought to the notice of the Chief Justice of the High Court.

Indian Express, Chandigarh Newsline

Kudos and brickbats for the judiciary

Rajinder S. Taggar: - (Extract from) The most sensational revelation of the year coming from the High Court was that Mr. Justice V.K. Jhanji had been "threatened" and an attempt was made to "blackmail" him. The reason cited by the judge was that certain police officials of Punjab wanted him to take off his hands from the case related to mysterious disappearance of two Ludhiana based businessmen and their driver. The matter was posted to Apex court.....

IN ANOTHER EARLIER CASE: Same modus operandi-

to create fear psychosis:-

Indian Express Friday October 20, 1995

Taruna Dal Chief creates ruckus in court

Poonam Batth

Chandigarh, Oct 19: The Taruna Dal Nihang Chief, Ajit Singh Puhla, created a ruckus in the district courts yesterday and today when he forcibly took his armed Nihangs into the complex despite resistance by a jawan of the Central Reserve Police Force (CRPF).

According to sources, the lone CRPF jawan was pushed aside by armed guards of the Baba and a gun was allegedly put on his temple. They succeeded in reaching the threshold of the court of the judge concerned.

The immediate cause of provocation is learnt to be issuance of warrants of Baba directing him to appear in the court as a prosecution witness, in the infamous Kanwar Singh Dhami case.

It is learnt that the Baba used abusive language against the judge outside the court premises ........ He later went to "meet" the judge in his chamber. It is not known what transpired between to two.

The judge concerned immediately summoned a senior police officer in the court and apprised him of the developments.

Despite the advance information to the local police about the Baba’s second appearance today in the same court laxity in security of the courts was apparent. The Baba along with his armed men, though less in number on the second day, managed to transgress into the court building.

The armed Nihangs today roamed freely in the courts complex with their arms and even got the chamber of one of the lawyers vacated for making room for themselves, it is learnt. Interestingly, one of the Nihangs was also carrying a walkie talkie wireless set in his hand.

ies sLrfbI srkfrI "tfAUt" ny Dfrimk zyiraF, gurduafiraF ivc rih ky kI kuwJ nhIN kIqf hoxf? puils dI Auh aPsrsLfhI ijs dI lgfm ajy qk KwulHI CuwzI hoeI hY. ies afpxy "tfAUt" dI igRPqfrI drimafn vI dihsLq pfAux dy ierfdy nfl ‘pRYWs kfnPrMs’ krvf rhI hY. iehI puils toly ny ies "tfAUt" qy ies dI hyV nMU hyTlI adflq qoN lY ky AuWc adflqF dy jwjF nMU zrfAux leI vriqaf. hor kI kuWJ ies tfAUt ny lokF nMU iswK Drm qoN dUr krn leI kIqf hoxf hY? hfl dI GVI ikhf nhIN jf skdf?

blfqkfr qy kql dy dosLI nMU 14 sfl bfad 4.30 qVky imqI: 14 agsq 2004 PFsI idwqI geI:

ies DnMjX nMU mOq dI sjLf ivruwD kIqI vkflq df mqlb bhu-arQk hY. kI srkfr vwloN gujrfq ivc muslmfn qy AunHF dIaF aOrqF, pihlF idwlI aqy dysL dy hyr BfgF ivc iswKF qy AunHF dIaF aOrqF df krvfieaf kqlyafm qy bypqI nMU iesy kVI ivc pVHnf cfhIdf hY? Bfrq aMdr ieh sB kuwJ XojnfbwD ZMg nfl ikAuN krvfieaf jFdf hY. jLrf soco qy PYslf kro. DnMjX dy khy afKrI sLbd kI aprfDI hukmrfnF nMU koeI sunyhy dy rUp ivwc qF nhIN hn? "rwb quhfzy ‘qy imhr kry".

nvIN idwlI: DnMjX nMU mOq dI sjLf ivruwD pI[XU[aYP[zI[afr dI vrkr postr cuwkI.[[[[[jwg bfxI, jlMDr 14 agsq 2004 sLnIvfr-pMnf-1 ( JAG BANI, Jalandhar ) :- ( pMjfbI AulQf: asIN lokF nMU ikAuN mfrdy hF ijhVy bMdy mfrdy hn lokF nMU dwsx leI ik bMdy mfrnf burf hY?!)

Why do we DnMjX dy khy afKrI sLbd:-

kill people "rwb quhfzy ‘qy imhr kry"

who kill people pMjfbI itRibAUn, cMzIgVH, aYqvfr,15 agsq 2004

to tell people

that

killing people is

BAD?!

ieh siQqI iks ny bxfeI hY? kI ies df koeI hwl hY? ijQy awj aOrq dy hwkF dI rfKI dI gwl cwldI hY AuQy awj aijhI afvfjL vI afAux lwgI hY ik mrd ƒ aOrq qoN ikvyN bcfieaf jfvy? awj ijvyN BfrqI aOrq ƒ pwCmI siBaqf nfl imlf ky afpxI KuwlHidlI pRgtfAux leI tI[vI[ afid dy pRogrfmF ivc idKfieaf jf irhf hY ik ieh Bfrq dy hr pwKoN kmjLor smfj ƒ aprfD leI AuqsLfhq krn qoN Gwt hY. kI ieh aMgRyjI dvfeI BuwKy pyt dyx brfbr nhIN hY?

aijhf vI suxn nMU imldf hY ik bhuq KusLhfl aOrqF afpxI vfDU ijnsI-iqRpqI leI hor mrdF ipwCy hn. Auh Aus ƒ awj dy Xuwg ivc afpxI pUrn afjLfdI df nF dy cuwkIaF hn. kOx jfxy AuwQy bwicaF dy zI[aYn[ey[ tYst kI hoxgy? qy AunHF nMU ies dI kI pRvfh! smfj jfxy. aijhy mfmilaF ivc qF iksy mrd ƒ dosLI Tihrfieaf hI nhIN jf skdf. dUsry pfsy mfVy ansrF vloN aOrq nfl KuwlHyafm CyVKfnI ies qrHF kIqI jFdI hY ijvyN kfƒn dy rKvfly hI AunHF ƒ aijhf krn dI KuwlH dy rhy hox. hr qrHF dy idK rhy iensfnI PYlfey jf rhy pRdUsLx dy bfvjUd vI srkfrI qMqr mUk-drsLk bx ky rihMdf hY.

awj ivgVy hflfq aOrq ƒ afpxy GrylU kyNdr-ibMdU qoN bfhr vwl vyKx ƒ mjbUr kr rhy hn iksy ƒ QoVHf qy iksy ƒ bhuqf. ies ƒ aOrq dI afpxI mrjLI nfl kIqI axgihlI jF axgihlI leI shfiek (contributory negligence) kih lE qF aiqkQnI nhIN hovygI. iPr aijhy hflfq ivc jy mrd lCmx-ryKf pfr vI kr jfvy qF aOrq ƒ pUrn rUp ivc dosL mukq krky mrd ƒ mOq dy Gft Auqfrnf pUrn inaF nhIN ikhf jfvygf. ijvyN ik pihlF hI AuWpr mihlf aiDkfrI vloN khI gwl dI imsfl idwqI jf cuwkI hY ik 13 sfl qoN Gwt Aumr dI lVkI jy ijnsI sLosLx/blfqkfr dI isLkfieq kry qF Aus dy khy ibnF sLwk kIqy kys drj kr lYxf cfhIdf nhIN qF jldI sLwk df Gyrf nhIN htfAuxf cfhIdf. keI ivsysL (Exceptional) kys ijvyN toly vwloN kIqf blfqkfr (Gang rape) afid ivc sKLq sjLf dI hI loV hY. asl ivc scfeI jfnxf qy shI ZMg nfl adflq ivc kys pysL krnf qPqIsLI aPsr (Investgating officer) dI Xogqf qy iemfndfrI ‘qy qF inrBr krdf hI hY, ies dy nfl hI ieh vI jrUrI hY ik pVqfl smyN iksy iksm dI isafsI dKlaMdfjLI nf hovy.

ieh idRVqf nfl ikhf jf skdf hY ik jdoN vI koeI aprfD huMdf hY qF aprfDIaF ivcoN iksy nf iksy dIaF qfrF vwzy aprfDIaF rfhIN srkfr nfl juVIaF hoeIaF huMdIaF hn. awj iBRsLt aPsrsLfhI vI aprfDIaF nfl afpxI imwqrqf dwsxf jrUrI smJdI hY qF jo afm afdmI AunHF dy iKlfP AunHF dy iBRsLt hox sbMDI ikDry ilKqI rUp ivc isLkfieq nf kry. ieh idKfvf BfvyN aiswDy ZMg nfl hI kIqf jFdf hY. afm nfgirk nMU pRysLfn krn, iBRsLtfcfr dy leI gYr-kfnMUnI mnmfnI krn leI pcIdgIaF qy rukfvtF hor vDf idwqIaF jFdIaF hn. afm krky aprfDI (Criminals) qy ivcolIey (Brokers) AuhI srgrm rihMdy hn. ieh kMm ieAuN hI cl irhf hY srkfr BfvyN iksy dI vI ikAuN nf afAuNdI jFdI rhy. awj iehI aprfDI tolf BfrqI mrd pRDfn smfj hY. hux mrd pRDfn smfj vI dm qoV cuwkf hY . mOjUdf iesqrI dI idsLf ies hflfq ivc kI ho skdI hY? aMdfjLy qoN bfhr dI gwl hoeI lgdI hY.

pr iPr vI afs nhIN CwzxI cfhIdI. inrmfxsLIl Buimkf inBfAuNdy rihxf cfhIdf hY. awj 15 agsq 2004 vfly idn (58vF afjLfdI idvs) Bfrq dy pRDfn mMqrI zfktr mnmohn isMG ny idwlI dy lfl ikly qoN dysL vfsIaF nMU srkfr df dysL pRqI idRsLtI-Kyqr dsidaF qy lfgU krn vflIaF skImF df ijLkr kridaF purfxI vfady krn dI rvfieq qoN ht ky ikhf hY, " awj asIN vfady krny nhIN sgoN vfady inBfxy hn" ieh BfsLx ivc XkIn krn vflI nvIN gwl sI.

vwloN:

BALBIR SINGH SOOCH, ADVOCATE, LUDHIANA

Human Rights Activist

15 August 2004




.