.

ipRM: igafnI surjIq isMG

    cfr sO sflf qy ivsLysL

    ieko iewk gurU

    sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI

    ipRNMsIpl igafnI surjIq isMG, isWK imsLnrI, idWlI

dunIaf Br df ieko-iek gRMQ ijs ivc 6 gurU ivakqIaF smyq 35 ilKfrI hn. 1430 pMinaF dy ieWqny vwzy afkfr dy bfvjUd, ikwDry vI ivcfr jF isDFq ivroD nhIN. ieQy "iekf bfxI ieku guru, ieko sbdu vIcfir] scf sAudf, htu scu, rqnI Bry BMzfr" (pMnf 646) df atwl isDFq kMm kr irhf hY.

ilKfrIaF nMU nfl lYx lgy AuhnF dI jnm-jfq nMU muK nhIN riKaf. ibnF ivWqkrf aKOqI sUdrF, khy jFdy AuWc jfqI bRfhmxF, muslmfn vIrF ivcoN vI hn. kyvl mnuwKqf aqy ielfhI sWc dy isDFq nMU hI muwK riKaf igaf hY.

pMj sdIaF qoN Aupr smF bIq cukf hY, dunIaf pwDr dy vwzy-qoN-vwzy ivdvfnF ny gurbfxI dI ajLmq agy isr qF Jukfieaf hY pr sMsfr pwDr df koeI ivdvfn vI gurbfxI dy iksy ieWk isDFq nMU vI nhIN JuWTlf sikaf.

gurU gRMQ sfihb ivcoN iewk-iewk isDFq nMU lY ky jF AusdI kuvrqoN kr ky anykF ny afpxIaF dukfnF-zyry cmkf ley hn. jykr iehI lok nyk-nIXqI nfl, ies KjLfny nfl juV jfx qF-afpxy afp vfsqy vI AuWcf suwcf jIvn pRfpq krn aqy dunIaF ivc vI TMz vrq sky.

ijs KjLfny ivWclI, iewk-iewk pMkqI aqy isDFq ieWqnf qfkqvfr hY ik mnuwKqf iehnF dy ipCy lg turdI hY. kfsL! Auprokq sWjx afp vI iesdf lfB AuTFdy aqy sMsfr iehnF qoN. PLurmfn hY "scY mfrig clidaf Ausqiq kry jhfn" (pM:136)

sfieMs icrF dI Koj qoN bfd ijnHF isitwaF dy ajy isrPL nyVy hI pujI hY gurU pfqsLfh ny byaMq sUrj, cMd, DrqIaF ‘qy aqy anykF sOr mMzlF dI hoNd df PYslf pihlF hI dy idWqf df hY. gurbfxI igafqf, sUrj-cMd-DrqI df pujfrI nhIN rih jFdf. Auh sUrj-cMdRmf dy gRihxF aqy AunHF dy vfDU iesLnfnF dy BulyKy ivc nhIN pYNdf. sMgRFdF misaFvF, pUrnmfsLIaF, nrfqy, srfD, asLtmIaF afid Aus vfsqy koeI ivsLysL idn jF iqAuhfr nhIN rih jFdy.

sfieMs dIaF inWq ho rhIaF KojF aqy qrWkI kfrx, sMsfr Br dy bhuqy Drm, drsLn aqy ivcfrDfrfvF pWqJV dy piqWaF dI qrHF, PWVPVf rhIaF hn. apxI apxI hoNd nUM kfiem rKx vfsqy, inWq nvINaF pRIBfsLfvF bdl rhIaF hn. ies sfry dy Ault, vfihd ‘sRI gurU gRMQ sfihb jI’ hI iek ajyhI hWsqI hn, ijAuN ijAN sfeINs AuWnqI krdI hY, gurbfxI ivcfrDfrf hor aqy hor inWKr ky sfhmxy af jFdI hY. gurbfxI dy asIm lfeIt hfAus dy snmuK, ivigafn dI hr iek nvIN qoN nvIN Koj, mfqr ieWk dIvf hI sfbq huMdI hY.

CUaf-CUq, AUc-nIc,jfq-pfq, vrx-vMz, mihlf-AuWQfn, dhyj-pRQf, sqI-pRQf, iPrkfpRfsqI, vihm-Brm, jhflqF, tUxy-pRCfvyN aid aj Bfrq srkfr ajyhy anykF mWsilaF nfl do-cfr hY. jykr nyk nIXqI nfl gurbfxI dI sLrx ivc af jfvIey qF sB df sdIvI hl kyvl ieQy hI mOjUd hY.

rMg nsl dy ivWqkry, hiQafrF dI hOV jurm-zrWg-nsLy, mfnsk qnfv qoN AuqpMn anykF kupRBfv ijvyN ihWpI mslf, byaMq aYksIzYNt-mukdmybfjLIaF, srIrk aqy mfnsk rogF dI jWkV aqy dunIaF dy pWDr hor anykF msly, gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI df pRcfr-pRsfh hI ies sfry df insLcq hwl hY.

sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI df pRkfsL dunIaF dy iksy vI dysL jF kony ivc kr idE. ibnF ivWqkrf rMg-nsl, ieWsqrI-purK, bwcf-ibrD, sQfn-idsLf, smF-vfr, AUc-nIc, bolI-BfsLf-Drm gurbfxI dy isDFq; srb sMsfr dI ieko ijhI sdIvI loV aqy agvfeI krn dy smrwQ hn. ieQoN sucwjf-sLFq aqy mnuwKI ipafr nfl BrpUr jIvn pRfpq huMdf hY.

gurbfxI df hI pRkfsL hY ijs ny sB qoN pihlF spsLWt kIqf ik sIqlf (cyck) bImfrI hY, mfqf jF koeI dyvI nhIN. iesdy ielfj dI loV hY. cyck dy tIky qF kl dI Koj hn. iesyqrHF iksy PrjLI srsvqI dI pUjf nfl jhflqF dUr nhIN ho skdIaF. lwCmI pUjf jF hr sfl dIvflIaF mnf ky kMgFlqf dUr nhIN kIqI jf skdI. dyvIaF dyvqy kyvl klpxf hn, aqy kuJ lokF dI rotI-rojLI df vsIlLf hn. iek srbivafpI krqy qoN ibnF hor koeI Bgvfn nhIN. ies sfry vfsqy gurbfxI rfhIN mnuwKI mn nMU amIr aqy jfgRq krn dI loV hY.

purK pRDfn smfj ny sMsfr pwDr qy iek jF dUjy ZMg nfl ieWsqrI vrg nMU sdf qoN dboicaf hY. ieWsqrI jgq nMU nkfr ky smfj dI awDI qoN vWD qfkq, mnuwK ny afp hI nsLt kIqI hY. mnuK ny ieWsqrI nUM hr pKoN dubyl-jfihl riKaf aqy eysLo-iesLrq df sfDn hI bnfieaf hY. ieWsqrI-sLkqI dI sMBfl aqy mihlf AuQwfn, sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI rfhIN pRgt kIqy jIvn rfh Aupr cly ibnF kdy vI sMBv nhIN.

aj dI rYz krfs sMsQf df mUl sroq sRI gurU gRMQ sfihb jI hI hn. Purmfn hY: "nf ko bYrI nhI ibgfnf sgl sMig hm kAu bin afeI (pM:1299) aqy "nf ko myrf dusmnu rihaf n hm iks ky bYrfeI ] bRhmu psfru psfirE BIqir siqgur qy soJI pfeI" (pM:671). rxBUmI ivc jLKmI ho ky izWg cukf ashfie vI dusLmn jF jLflm nhIN rih jFdf. Auh vI mnuwKI hmdrdI df Ausy qrHF hI hWkdfr hY ijvyN ik dUjy. ies df vwzf sbUq hY, dsvyN pfqsLfh rfhIN BfeI GnHeIaf (isMG) jI dI syvf nMU pRvfngI aqy sLfbfsLI.

aj dy lYinnvfd, mfrksvfd, sfmvfd, aKOqI kimAuinjLm df brfbrI vflf mUl isDFq ‘sfihb sRI gurU gRMQ jI dI’ hI dyx hY. kfsL! ies dy pRcfrkF nMU ies Aupr ‘eyku sfihb’ vflI aslIaq vI smJ ivc af geI huMdI. iPLr AunHF vfsqy mnuKI brfbrI df mqlb amIrF df KUn Krfbf, lut-Koh jF BMn-qoV hI nf rih jFdI. gurbfxI mfrg qy cl ky, mnuwKI ipafr aqy sFJ df suafd hI kuJ hor sI. swcI mnuwKI brfbrI ‘nfm jpo-ikrq kro-vMz Cko’ qoN ibnF ho hI nhIN skdI. "Gfil Kfie ikCu hQhu dyie ] nfnk rfhu pCfxih syie" (pMnf 1245)

pMj ipafiraF qoN pfhul lY ky ‘sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI’ dI isiKaf nUM apxf jIvn arpx krn vflf-ieWsqrI jF pursL ‘isWK’ aKvfAuNdf hY. ‘isWK’ df arQ hI bfxI dI ‘isiKaf’ df anusfrI. bfxI Aupr sLrDf rWKx vflf aqy ies mfrg qy sihjy-sihjy agy vWDx df jWqn krn vflf sLrDflU vI AuWqnf hI siqkfr Xog hY.

gurU gRMQ sfihb dI bfxI qoN AuqpMn hoey ‘sFJI sMgq, sFJI pMgq aqy sFJy srovr’ dy iesLnfn df nIXm sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI dI hI dyx hn. iesy rfhINN swcy arQF ivc vrx-vMz, CUaf-CUq, suwc-iBwt, Auwc-nIc, jfq-pfq, tUixaF-prCFivaF dy Pokt vihmF-BrmF df mUl vI nfs ho jFdf hY aqy ies qoN swcf BrfqrI Bfv vI jnm lYNdf hY. bfxI jIvn qoN ibnF ieh sB sMBv nhIN.

nisLaF dI lfhnq ijs qoN aj sfrf sMsfr pRysLfn hY-qMmfkU, gFjf, aPIm, posq, smYk, brfAux sLUgr-‘sfihb sRI gurU gRMQ jI’ qoN pRfpq gurbfxI igafn aqy nfm rMg dI msqI nfl, mnuK nUM sihjy hI iehnF sfrIaF burfeIaF qoN CuWtkfrf iml skdf hY. ieh sB vI gurbfxI jIvn ibnF nhIN.

sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI’ qoN jIvn rfh pRfpq krn vflf guriswK, iksy mnuwK nfl nhIN blik burfeI nfl nPLrq krdf hY. ibnF ivWqkrf Aus vfsqy ihMdU, muslmfn, eIsfeI, XhUdI sB brfbr, ipafry qy siqkfrjog huMdy hn. gurbfxI qoN mnuK nUM ieh KulHidlI afp muhfry imldI hY. iesy vfsqy gurbfxI df isWK jnmFdrU hI scf sYkulr iensfn huMdf hY.

gurbfxI ivc ieko iewk akfl purK dI hoNd aqy srb ivafpkqf dy isDFq nUM hI dirV krvfieaf igaf hY. dyvI-dyviqaF dI pUjf, mUrqI pUjf, avqfr vfd, mVHIaF-kWbrF-pWQrF afid dI jF sLKsI pUjf pUrI qrHF vrijq hn ieQy iewk akfl purK nMU Cwz ky, bdly ivc iksy hor dI pUjf-arcf AuWkf hI pRvfn nhIN. krmkFzf nMU Pokt disaf hY. inrgux aqy srgux-krqy dy hI do gux hn, iBMNn iBMn nhIN. ienHF df ieQy bVf Auwcf-suwcf, dlIl BrpUr vrxn hY. pRBU qoN Cut, ieQy hr iek pUjf nMU kyvl aigafnqf mfqr sfbq kIqf igaf hY.

sB qoN Aupr akflpurK dI bKisLsL, AusdI ivafiKaf kmfl dI dyx hY. ies bKisLsL df pfqr bx cuWkf ‘rjLf BrpUr jIvn’ hI sMsfr dIaF sfrIaF afDIaF-ivafiDaF df iek mfqr hWl hY. ajyhy rWbI guxf nfl BrpUr jIvn vfsqy hI qF PLurmfieaf hY "schu ErY sBu ko Aupir scu afcfru" (pM:62).

ieh qF "sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI" dy kyvl tUk mfqr hI drsLn hn. aiBlfsLI sWjx ies anMq guxF dy BMzfry ivcoN-bfxI soJI aqy bfxI jIvn lYky ijWQy afpxf jIvn sPl krdy hn AuQy nfl hI anykF dy jldy jIvn ivc vI TMz vrqfAx df kfrx bxdy hn."mMnY pfvih moKu duafru ] mMnY prvfrY sfDfru ] mMnY qrY qfry guru isK ] mMnY nfnk Bvih n iBK" (bfxI jpu pAu:15) ajyhy propkfrI aqy sMqoKI sWjx[ apxy afp sfrI mnuwKqf dI srdfrI dy Xog bx jFdy hn aqy shI arQF ivc ‘srdfr jI’ aKvfAux dy hwkdfr huMdy hn.

sMpfdnf-pRkfsL aqy gurgwdI

sfihb sRI gurU gRMQ jI dI sMpfdnf pMjvyN pfqsLfh ny afp kIqI, bIV BfeI gurdfs jI qoN ilKvfeI. sMpfdnf df kMm Bfdro vdI eykm sMmq 1661 (sMn 1604) nMU mukMml hoieaf aqy BfdroN sudI eykm (15 idn bfad) qWqkrf mukMml krn AuprMq sRI drbfr sfihb aMimRqsr ivKy pRWQm pRkfsL kIqf.

bfbf buwZf jI nMU pihly sMpUrx pfT dI syvf sONpI geI. pRkfsL AuprMq pMjvyN pfqsLfh afp qKq Aupr nhIN blik afp jI hyTF bYTdy jF cOr sfihb dI syvf krdyy. apxy ibsrfm sQfn (koTf sfihb) ivKy gurU gRMQ sfihb jI df suKfsn afrMB kr idWqf aqy afp hyTF sOxF sLurU kr idWqf. spwsLt kr idWqf ik srIr nhIN blik sMsfr df gurU, kyvl aqy kyvl, gurbfxI aqy ies rfhIN pRfpq ielfhI igafn hY. srIr sdf bfxI dI qfibaf hI rvygf.

apxy pihly jfmyN ivc hI gurU nfnk pfqsLfh ny spsLWt kr idWqf sI, ik bfxI vflf ‘ielfhI igafn’ hI AunHF df apxf aqy iswKF df ‘ieko ieWk’ gurU hY. apxI rcI hoeI bfxI dI sMBfl pihly pfqsLfh ny afp kIqI. gurU pfqsLfh nMU bfxI PurdI qF isr JukFdy, sLbd dI smfpqI AuprMq iPr isr JukFdy. ies bfxI bfry ‘Dur kI bfxI’ hox df PYslf vI pfqsLfh ny afp bfxI ivc idWqf hY.

afpxI bfxI dy nfl nfl BgqF dI bfxI, gurU nfnk pfqsLfh ny afp, apxy pRcfrk doiraF (AudfsIaF) smyN iekwqr kIqI aqy apxI poQI ivc brfbrI df sQfn dy ky afp sMBflI. gurgwdI sONpxf smyN gurbfxI df iehI KjLfnf gurU nfnk pfqsLfh ny gurU aMgd sfihb nMU sONipaf. iPr dUjy pfqsLfh ny apxI rcnf smyq qIjy AuprMq drjf b-drjf cOQy aqy pMjvyN pfqsLfh qIk puwjf. gurgwdI sOMpxF df iehI nIXm sI. iqlk, nfrIal-gurUdr dIaF vsqF nhIN hn, nF hI gurgWdI sONpxf smy kdy ienHF dI, vrqoN hI hoeI. gurbfxI igafn ho jfx qy iqlk, nfrIal vflIaF pRclq khfxIaF apxy afp hI gLlq aqy imlfvtI sfbq ho jFdIaF hn.

drbfr sfihb aMimRqsr srovr dI syvf cOQy pfqsLfh ny afp arMBI qF ik pihly jfmNy smyN, DuroN AulIky pRogrfm anusfr poQI sfihb nMU qrqIb dy ky "poQI prmysr kf Qfnu" (pM:1226) df smF nyVy af cukf sI.

pMjvyN pfqsLfh ny,ivroDIaF, jnUMnIaF aqy srkfrI ipTUaF dIaF sfjLsLF nUM bVI idRVqf nfl kitaf. iesyqrHF sfjLsLIaF rfhIN Byjy gey pIlU, kfnHf, CwjU, sLfhhusYn afid dIaF kwcIaF rcnfvF nMU TuWkrf ky, gurbfxI aMdr rWqI Br vI imlfvt mnjUr nhIN kIqI.

pMjvy pfqsLfh ny bIV sfihb dI sMpfdnf ajyhy dUrdrsLI ZMg nfl kIqI qfik rihMdI dunIaF qIk ies ivc kdy koeI imlfvt sMBv nf ho sky. gurbfxI df ivafkrx, isDFq, arQ aqy Aucfrx ZMg ies dy aMdr hI pro idWqy. iksy vI sLbd dy ieWk qoN vwD arQ sMBv hI nhIN. rcnf ivc aMk nMbr Aucfrx sMbMDI rfg-qfl-Gr hYrfxkun hn.

sfbo kI qlvMzI dy sQfn qy BfeI mnI isMG jI rfhIN dsvyN pfqsLfh ny ies ivc nfvyN pfqsLfh dI bfxI afp drj krvfeI. (nvIaF KojF anusfr ieh kfrj ivsfKI 1699 ‘KMzy kI pfhul’ vfly smfgm qoN pihlF hI sMpn ho cuWkf sI)

6 kqwk sMmq 1765 (7 akqUbr 1708) joqI joq smfAux smyN dsLmysL jI ny pMj ipafiraF nMU qfibaf KVy krky gurbfxI dy sMpUrx ho cuWky srUp ‘sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI’ nMU bfkfiedf gurgwdI sONp idWqI aqy hukm kIqf:-

pUjf akfl purK kI-prcf sLbd kf-dIdfr Kflsy kf

4 drasl ivsfKI 1699 ‘KNzy dI pfhul’ vfly smfgm smyN hI pfqsLfh ny gurU jugq vrqfAux vflI srIrk ijmyNvfrI, pMj ipafiraF dy rUp ivc pfhul pRfpq pMQ nUM sONp idWqI sI.

1699 vflI ieiqhfsk GWtxf rfhIN ieh gl vI pUrI qrHf dirV kr idWqI geI sI ik gurU jugq vrqfAux vflI ijLmyNvfrI aWj qoN bfd iksy iek ivakqI pfs nhIN. BFvyN koeI ikWqnf vWzf, Xog jF bRhmigafnI hI ikAuN nf hovy.

awj Ausy dyx Aupr mohr vI lgf idqI. ieQy hI bs nhIN iesdy nfl do hor glF vI spsLWt kr idWqIaF (1) pMQ ny gurU vflI ieh srIrk ijLmyNvfrI nUM inBfAuxf qF hY pr Aupr idWqy dfiery aqy koz aMdr rih ky? (2) BfvyN ik ‘bfxI dy sdIvI gurU hox vflI scfeI pihly jfmyN qoN hI dirV krvfeI jf rhI sI. aj pMQ nUMM AusdI qfibaf KVf krky aqy Aus agy afp mWQf tyk ky AusdI sMpUrxqf df aYlfn vI kr idWqf. qfik kl koeI sLrfrqI idmfg Aus aMdr vfDf-Gftf nf kr sky. (3) sMpUrxqf dyx df mqlb hI iehI hY ik gurU kIaF sMgqF ny ‘gurU gRMQ sfihb jI’ qoN bfhr iksy vI hor rcnf nUM bfxI quWl pRvfn nhIN krnf.

‘pMQk koz’ bfry: (1) pUjf akfl purK kI: pMQ pRvfxq pMj ipafiraF rfhIN kIqy afdysL, kyvl aqy kyvl krqy dy BX ivc rihky hI hoxy hn; iksy dy dbfa, cfplUsI, mOkf pRsqI, mqlb pRsqI jF afpsI rMjsL dy dfiery ivc nhIN. (2) prcf sLbd kf: ajyhy pMQk afdysL kyvl aqy kyvl bfxI igafn dy dfiery ivc rihky hI hoxy hn. spsLWt hY ajyhy pMj ipafiraF vfsqy kyvl ieWqnf kfPLI nhIN ik Ah kyvl ‘pfhul pRfpq’ hox blik AunHF aMdr bfxI soJI ieWqnI pRbl hovy ik AunHF df idWqf koeI vI pMQk PLYslf, bfxI afdysL qoN bfhr nf jFdf hovy (3) dIdfr Kflsy kf: ies pMQk syvf nUM inBf rhy sWjx; srUp pKoN pUrn kWkfr DfrI, ‘KMzy dI pfhul’ pRfpq, bfxI jIvn vfly hoxy jLrUrI hn. srUp pKoN kWcy, jIvn hIxy jF vWkq tpfAu nhIN.

ivsfKI 1699, AuprMq dfdU dI kWbr nUM qIr nfl klfm vflI GWtxf, ‘cmkOr sfihb dI gVHI vflI GWtxf, bfbf bMdf isMG jI bhfdur nUM pMQ df jQydfr Qfp ky Byjx smyN aMq 7 akqUbr 1708, nfdyV sfihb vflI GWtxf rfhIN sfbq kr idWqf ik pMQk pWDr dy gurbfxI jugq nUM vrqfAux vfly pMQ pRvfxq ‘pMj ipafry’ smyN anusfr bdlvyN vI ho skdy hn. ies syvf vfsqy iksy ivsLysL ahudy jF pWikafeI df sMbMD nhIN. smyN anusfr ieh PLYslf kyvl aqy kyvl ‘pfhul pRfpq’ kyvl ‘gurU gRMQ dy pMQ’ ny hI krnf hY iksy sMq, sLfD, zyhrdfr dy pMQ ny nhIN .

bfxI gurU’ vflf isDFq qF pihly jfmyN qoN hI idRV krvfieaf jf irhf sI.‘pMQk jugq’ nUM vrqfAux vfsqy sLKsI agvfhI vflI pRQf vI ivsfKI 1699 qoN, hmysLF vfsqy Kqm kr idWqI geI sI. ieh ijLmyvfrI ‘pfhul pRfpq’ pMj ipafiraF dy rUp ivc pMQ nUM sONp idWqI geI sI. ies pKoN hux qIk pMQ dI iqafrI vI dsmysL jI ny afp hI krvfeI sI. aj bfxI dI sMpUrxqf df aYlfn aqy bfkI spWsLtqf vI kr idWqI geI.

gurU gRMQ sfihb jI sMpUrn aqy sdIvI gurU hn:

isWtf ieh ik sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI sMpUrn aqy sdIvI gurU hn. nf hI koeI rcnf jF pMkqI drj hox qoN CuwtI hY aqy nf hI ieQy koeI vfDU hI drj hoeI hY.

shMsrnfmf, pYNqI aKrI, vzf dwKxI ENkfr, pRfx sMglI afid anykF rcnfvF, ipRQI cMd, myhrbfn aqy hor gurU-doKIaF rfhIN rcIaF, kwcIaF rcnfvF hn. nf hI qF ieh gurbfxI hn aqy n hI gurbfxI qul. sMgqF nMU tWplf dyx vfsqy ivroDI sLrfrqF hn. iehnF ivcfly ‘nfnk’ pd kyvl DoKf dyx vfsqy hY. ies bfry gurdyv df PYslf bfkfiedf anMd sfihb ivc vI drj hY. PLurmfn hY "siqgurU ibnf hor kcI hY bfxI ] bfxI q kcI siqgurU bfJhu hor kcI bfxI ] khdy kcy suxdy kcy kcˆI afiK vKfxI" (pM:920) spsLWt hoieaf ik bfxI aQvf gurbfxI kyvl AuhI hY jo siqgurF afp rcI jF pRvfn krky gurbfxI dy KjLfny ‘sfihb sRI guru gRMQ sfihb’ ivc drj kIqI.

sfbq hoieaf ik ‘sRI gurU gRMQ sfihb’ jI qoN bfhr iksy vI rcnf nMU gurbfxI qul mMxn, siqkfrn jF pRcfrx vfly sfry kcy hn. Auh sfrIaF rcnfvF vI kwcIaF hn ijhVIaF gurbfxI df BulyKf pfAux vfsqy hn pr hYx gurU gRMQ sfihb qoN bfhr. ies vfsqy jdON qIk isWK gurbfxI afdysLF anusfr clygf kdy DoKf nhIN Kfvygf. cyqy rhy! bfxI kivqf jF gIq nhIN ‘sdIvI aqy scf gurU hY, PLYslf hY "logu jfnY iehu gIqu hY iehu qAu bRhm bIcfr" (pM:335)

sYNcIaF-bfbf mohn jI dy cubfry qoN, sMglf dIp qoN, bfbf sRI cMd afid qoN ilafAux dIaF aqy hor ajyyhy pRclx, bfxI iekwqr krn sMbDI inrmUl khfxIaF hn, ieh sfKIaF nhIN. pVcol AuprMq  ieh inrol kwcIaF sfbq ho cukIaF hn. iehnF sfrIaF df ieko hI mksd sMgqF nUM tpwlf dyxf hY ik kfPI bfxI bfhr CuWt geI aqy bIV aDUrI hY. ies bfry sfnUM sucyq hox dI loV hY.

sMpfdnf sMbMDI pMjvyN pfqsLfh ny nf hI koeI rcnf iekwqr kIqI aqy nf hI ies dI loV sI. m:5 dI bfxI pMjvyN pfqsLfh ny afp rcI aqy BgqF dI bfxI smyq, pihly cfr gurU ivakqIaF dI bfxI, afp jI nMU gurgwdI pRfpqI smyN pRfpq hoeI sI. ies sMbMDI gurbfxI aMdr anykF sbUq mOjUd hn.

‘gurbfxI df ieiqhfs’ aqy ‘afid bIV bfry’ dovyN pusqkF-ricq poRPysr sfihb isMG jI zI[ ilt[ ies ivsLy Aupr pMQ pfs bVf vwzf srmfieaf hn. afE! ghu nfl ieh rcnfvF pVHIey aqy hor vI KojIey.

igafnI igafn isMG, kvI sMqoK isMG jI afid ieiqhfskfrF rfhIN sMpfdnf sMbMDI Auprokq kwcIaf khfxIaF svY-ivroDI hn. pr AuhnF rfhIN ieiqhfs nMU imlI sMBfl vfsqy pMQ AuhnF df sdf irxI rvHygf. agy hor Koj dI loV sI, kfsL! asIN apxf Prj pCfxIey.

sMpUrx sfihb sRI guru gRMQ sfihb jI aMdr "ÃÄ " qoN afrMB hoky "qnu mnu QIvY hiraf" qIk 1430 pMinaF ivc gurbfxI df ieko hI isDFq "iekf bfxI ieku guru ieko sbdu vIcfir ] scf sAudf htu scu rqnI Bry BMzfr" (pMnf 646) kMm kr irhf hY. sfnUM ies bfry iksy qOKly ivc rihn dI loV nhIN.

akflpurK-gurU-gurU nfnk sfihb- sRI gurU gRMQ sfihb jI ieko hn

*"sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI" dI ielfhI scfeI aqy iesdI aslIaq nUM smJx vfsqy sfnUM insLcy kr lYxf jLrUrI hY ik: gurbfxI anusfr- sfry sMsfr df ‘gurU’ "ieko aqy kyvl ieko hI hY" vWK vWK ‘gurU’ nhIN.

* gurbfxI anusfr ‘gurU’-‘akfl purK’ qoN iBMn jF vWKrI hWsqI nhIN. ijvyN rMg jF KusLbU iksy Pul qoN iBMn nhIN huMdy. gurU-krqy akfl purK dy apxy hI srb ivafpk, sdIvI gux df pRgtfvf hY ijsqoN ibnF mnuK- mnuKI jIvn dI scfeI nUM nf hI smJ skdf hY, nf apxf skdf hY, nf mfx skdf hY aqy nf hI Aus akfl purK dI bKisLsL df pfqR hO ky Aus ivc aByd hI ho skdf hY.

* gurU nfnk pfqsLfh, akfl purK dy Ausy hI ielfhI, srb ivafpk aqy sdIvI gux df "srIr rUp pRgtfvf hn" aqy iesy qrHF AuhnF rfhIN pRgt bfxI aqy gurbfxI df srUp "sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI" ieko iek aqy sdIvI ‘gurU’ aqy akfl purK dy hI inj df pRgtfvf hn. 09s79.12s030

Including this Gurmat Lesson No 09

ieko iewk gurU -sfihb sRI gurU gRMQ sfihb jI

For all the Gurmat Lessons written by ‘Principal Giani Surjit Singh’ Sikh Missionary, Delhi, all the rights are reserverd with the writer, but easily available for Distribution within ‘Guru Ki Sangat’ with an intention of Gurmat Parsar, at quite a nominal printing cost i.e. mostly Rs 200/- to 300/- (in rare cases upto 500/-)per hundred copies . (+P&P.Extra) From ‘Gurmat Education Centre, Delhi’, Postal Address- J-IV/46- II Fl. Old D/S Lajpat Nagar.-4 New Delhi-110024 Ph. 91-11-26487315 Cell 9811292808

web site- www.gurbaniguru.com




.