.

hym kuMz vflI kiQq qpwisaf aqy gurmiq

gurbKsL isMG kflf aPgfnf

gurU nfnk jI dy afgmn dI gwl qF kyvl--iqn bydIan kI kul ibKy pRgty nfnk rfie NN ilK ky smfpq kr dyx vfly kiQq ilKfrI sRI gurU goibMd isMG jI ilKdy hn, ik hux ies qoN awgy mYN afpxI kQf suxfAuNdf hF. (Bfv, myry jnm kQf bfkIaF nfloN awzrI hY?) ijs QF bYT ky qp krn leI (ibwpR jI df hukm mMn ky) pFzo Brf gey sn Esy hI brP dy kuMz, phfV qy bYTy mY bVI Gor qpwisaf kIqI. EQoN brPL-lok ivc qp sfDdy nUM mYnUM ijvyN, ies DrqI-lok qy (akfl purK jI ny afp sfKLsfq rUp ivc pRgt ho ky ?) ilaFdf sI Aus adBuq sfky df vrxn ieAuN hY :--

cOpeI ..

ab mY apnI kQf bKfno .. qp sfDq ijh ibiD moih afno ..

hym kuMt prbq hY jhF .. spq isRMg soBiq hY qhF .. 1 ..

arQ:-hux mYN afpxI vfrqf dsdf hF . ijs qrHF mYnUM qp kridaF nUM eyQy ilaFdf igaf . ijQy hymkUt (-hymkuMz) prbq hY, AuQy spq isRMg phfV soBdf hY . 1 .

mhfn kosL dy 28ú sPLy qy hym df arQ--svrx, sonf . 2- DqUrf . 3- iewk mfsLf vjLn . iliKaf hY. NN sRI gurU gRMQ sfihb drpx NN ivc, ipRM: sfihb isMG jI ny hym df arQ brPL iliKaf hY. ijs QF nUM dsmysL jI df qp-asQfn mMn ky awj vzf qIrQ bxf ilaf hoieaf hY EQy sony df jF DqUry afid df nfm insLfn qwk nhIN hY. sYNkVy Puwt mOtI brPL dI qih nfl ZwkIaF phfVIaF keI mIlF ivc PYlIaF hoeIaF hn jo cVHdy jF zuwbdy sUrj dI lflI smy sony dy phfV ho idwsdy hn. Aus inrjIv QF vflI AujfV QF vflI AucfeI qy suafs vI aOiKafeI nfl ilaf jf skdf hY. ijs QF qy Kfx pIx dy pdfrQ imlxy vI asMBv gwl hovy, sfrf sfl hwz BMnxI TMZ Aus PrPL dy kuMz ivc lgfqfr iewk mhInF itky rihxf vI jfn leI KLqrf bx KloNdf hY. ajyhy QF ijwQy sfrf sfl lohVy dI TMZ pYxo iewk pl vI nf rukdI hovy AuQy rwb dI Xfd ivc surq juVn dI gwl vI acMBf hY. ajyhI QF qy qp df arQ srIr nUM brPL ivc gfl lYx df hwT-krm hY. srIr df nfs krn vfly ajyhy hwT krmF bfry gurU bfxI df PLurmfn ies pRkfr hY:---

qnu bYsMqir homIaY iek rqI qoil ktfie .. qnu mnu smDf jy krI anidnu agin jlfie .. hir nfmY quil n pujeI jy lK kotI krm kmfiæe .. 2 .. arD srIru ktfeIaY isir krvqu Drfie .. qnu hYmMcil gflIaY BI mn qy rogu n jfie .. hir nfmY quil n pujeI sB izTI Toik vjfie .. 3 .. {62}--14

arQ:--jy afpxy srIr nUM kwt kwt ky iek iek rwqI Br qol qol ky awg ivc hvn kr idwqf jfvy, jy mYN afpxy srIr qy mn nUM hvn dI smwgRI bxf idaF qy hr rojL ienHF nUM awg ivc sfVF, jy ieho ijhy hor lwKF kRoVF krm kIqy jfx, qF BI jkoeI krm prmfqmf dy nfm dI brfbrI qwk nhIN phMc skdf . 2 . jy isr Auææwqy afrf rKf ky srIr nUM du-PfV icrf idwqf jfey, jy srIr nUM ihmflf prbq (dI brPL) ivc gfl idwqf jfey, qF vI mn ivcoN (hAumY afidk) rog dUr nhIN huMdf. (krm-kFz dI) sfrI (hI mrXfdf) mYN cMgI qrHF prK ky vyK leI hY, koeI krm pRBU df nfm ismrn dI brfbrI qwk nhIN awpVdf . 3 .

ajyhy hor hwT krmf ivc srIr nUM brPL nfl gfl lYx bfry iewk gurU PLurmfn ies pRkfr hY:---

siB qIrQ brq jg puMnu kIey ihvY gfil qnu CIjY ..

aqulf qol rfmnfmu hY gurmiq, ko pujY n qol qulIjY .. 7 .. {1325}-3

arQ:--sfry qIrQF dy iesLnfn, anykF vrq, jwg qy hor (ieho ijhy) puMn-dfn kIqy jfx, (phfVF dIaF KuMdRF ivc) brPL ivc gfl gfl ky srIr nfs kIqf jfey, (qF vI sfry sfDnF ivcoN) koeI vI sfDn prmfqmf dy nfm dI brfbrI nhIN krdf. prmfqmf df nfm aYsf hY ik koeI vI qol Aus nUM qol nhIN skdf, Auh imldf hY gurU dI miq qy quiraF . 7 .

dsm gurU nfnk jI afpxy hI ilKy dI, aQvf Aus gurU bfxI dI ijs nUM guirafeI AunHF afp hI sONpxI sI, dI KMznF ivc nf koeI krm kr skdy sn aqy nf gurmiq ivroDI kuJ ilK hI skdy sn. afpxI kQf awgy ieAuN qurI:--

spq isRMg iqh nfmu khfvf .. pMzu rfj jh jog kmfvf ..

qh hm aiDk qpwisaf sfDI .. mhfkfl kfilkf arfDI .. 2 ..

ieh ibiD krq qpwisaf BXo .. dvY qy eyk rUp hvY gXo ..

qfq mfq mur alK arfDf .. bhu ibiD jog sfDnf sfDf .. 3 ..

arQ:--Ausdf nfm N spq isLRMg N ikhf jFdf hY, ijQy pMzU rfjy ny jog kmfXf sI AuQy asF BI bhuq spwisaf kIqI, mhF kfl dI kfilkf sLkqI dI arfDnf kIqI . 2 . mYN qpwisaf kridaF, ies qrHF ho igaf . ik dohF qoN iewk rUp ho igaf (arQfq ahMibRiq df aBfv ho ky qMÍ dy ivc hI lIx ho igaf, XQf--qMU qUM krqf qMU Bieaf muJ my rhf n hUM NN . myry mfqf ipqf ny alwK rUp dI arfDnf kIqI aqy bhuq qrHF dI jog sfDnf kIqI . 3 .

bVf lMmf smf qpwisaf krdy rihx nfl hI jy rwb pRsLMn huMdf hY, qF dsLmysL jI dy afpxy hI bcn ies pRkfr vI hn:-- eyk icwq ijh iek iCn iDafieE .. kfl Pfs ky bIc n afieE .. 1ú .. {akfl Ausqiq}

dohF ivc ikhVf bcn sdIvI swc mMinaF jfvy ?

aqy jy jfnlyvf TMz vflI AujfV ivc, cwup sfDI azol smfDI asiQq rihx nfl pRBU dI pRfpqI hoeI huMdI qF akfl Ausqiq ivc ieh kuJ--qrvr sdIv mon sfDy eI mrq hY .. eyk igafn ky ibhIn, CIn kYsy kY qrq hY..71.. (Bfv, ruwK sdf cup sfDI iek QF KVy jIvn gLujLfr jFdy hn. Auh ikAuN nf pRBU nfl iewk-imk ho gey.

bRhm bfry swcy igafn qoN AupjI ihrDy dI Bfbxf qoN ibnf koeI nhIN qr skdf) ikAuN ilKxf sI. do svY ivroDI ivcfr dsLmysL jI dy pfvn nfmxy nfl mVHn vfly kI vfikaf hI pMQ dy ihqYsLI hI hn jI ?

pfiqsLfhI brxnM vfly pMjvyN aiDafie ivc cMgI qrHF spwsLt ho cuwkf hY ik bicqR nftk dy ilKfrI ny dsLmysL jI df koeI vI sMbMD gurU nfnk jI nfl nhIN rihx idqf hoieaf. AupRokq cOpeIaF gurmiq dI KMznf vflIaF hox qoN spwsLt ho jFdf hY ik ilKfrI dy mn ivc gurmiq df koeI siqkfr nhIN aqy Auh bVI cplqf nfl, KLflsf pMQ ivc ibwpRRn kI rIq ivcf pRvysL krfeI jf irhf hY. ienHF cOpeIaF qoN Aupjy hor sLMky ies pRkfr hn:--

srIr nUM ksLt dyx vfly hT-krm vflI iksy qpwisaf nfl jF srIrk ikiraf duafrf iksy Xog sfDnF nfl pRBU dy imlfp dI, afqmk Auæwcqf dI, afqmk TMZ dI aQvf shij avsQf dI pRfpqI ho jfx vflI gwl nUM, gurbfxI muwZoN hI rwd krdI hY. gurmiq dy ies isDFq dI ivcfr pusqk dy qIsry Bfg dy CyvyN kFz dy CyvyN qoN dsvyN lyK ivc bVy ivsQfr nfl ilKI jf cuwkI hY. Xfd qfjLf krfAux ihwq kuJ hor grU sLbd ies pRkfr hn:---

aink brK kIey jp qfpf .. gvnu kIaf DrqI Brmfqf ..

ieku iKnu ihrdY sFiq n afvY, jogI bhiuV bhuiV AuiT DfvY jIAu .. 3 .. {98}-12

siB jp siB qp sB cqurfeI .. AUJiV BrmY rfih n pfeI .. .. 1 .. {412}-2

jp qp sMjm krm n jfnf nfmu jpI pRB qyrf ..

gur uprmysru nfnk ByitE sfcY sbid inbyrf .. 3 .. {878}-6

kFieaf sfDY AurD qpu krY ivchu hAumY n jfie .. aiDafqm krm jy kry nfmu n kbhI pfie .. gur kY sbid jIvqu mrY hir nfmu vsY min afie .. 1 .. {33}--51

aqy iPr rwb dI pRfpqI leæI srIr nUM jpF qpF nfl kmjLor krn dI gwl nUM nfpsMd krn dy nfl siqgurF df spwsLt PLurmfn hY ik:----

Git vsih crxfribMd rsnf jpY gupfl ..

nfnk so pRBu ismrIaY iqsu dyhI kAu pfil .. 2 .. {554}-vfr-14

Auh mnuwKf srIr ijs duafrf pRBU df ismrx kIqf jf skdf hY, ijs srIr ihrdy ivc pRBU dI jLfd rUpI Ausdy suhxy crx af vwsdy hox Aus dyhI dI pflxf krnI cfhIdI hY. jpF qpF duafrf ies dyhI nUM KIn nhIN krnf sgoN arogqf dy inXmF dI pflxf krVfeI nfl kridaF hr pRkfq dI loVINdI ksrq krdy rihx df nym bxf lYxf vI gurU dI miq df pRDfn aMg hY.

dsLmysL jI nUM jp qp krn vfly mMn lYx df arQ ieh bxdf hY ik siqgurF nUM gurbfxI dy AupRokq pfvn sLbdF df jF koeI igafn nhIN sI, jF, Auh gurbfxI dI koeI prvfh krnI jfxdy hI nhIN sn ? hr pwKoN inpuMn aqy anUpm siqgurF bfry ajyhy sLMky pYdf krn vflI hoCI gwl krnI, vzI bymuwKqfeI aQvf aikRqGxqf hY ?

AupRokq cOpeIaF ivc qp aQvf Xog sfDnf df aqy qpwisaf df ijLkr afieaf hY aqy awgy jf ky 28vIN cOpeI ivc Pyr iliKaf hY--NN qp sfDq hir moih bulfXo NN. bicqR nftk dI ilKq QF QF qy gurmiq dI KMznf kr rhI hY. ies gRMQ dI bhuqI ivicqR gwl ieh hY ik ies ivc ihMdU gRMQF vFg hI svY ivroDI bfxI hY. ijvy pihly aiDafey dy iqRBMgI CMd .. NN sRI kfl jI kI Ausqiq NNN, ivc isLv jI dy AupfsLkF vFg ikRsLn, ibsn, rfm rhIm, bRhmF dy iDafAux vfilaF nUM kfl jI dI pUjf df AupdysL idMidaF kroVF idnF dI qpwisaf nUM insPLl iliKaf hY:---

kot krI qpsf idn koitk khUM n kOzI ko kfm kZfXo .. 97 ..

arQ:--kroV qrHF dI qpwsXf kroVF idn kIqI, pr iksy ny kOzI df kMm n kiZaf .

kfhy ko kUr krY qpsf ienkI koAU kOzI ky kfm n aYhY ..- -

qoih bcfie skY khu kYsy kY afpn Gfv bcfie n aYhY ..

kop krfl kI pfvk kuMz mY, afp tMigE iqm qoie tMgY hY ..

cyq ry cyq ajo jIa mYN jV kfl ikRpf ibnu kfm n aYhY .. 98 ..

arQ:--ienHF JUiTaF dI qpwisXf ikAuN krdf hYN ? ieh koeI iewk kOzI dy kMm nhIN afvygf . ijs nUM afpxf afp kfl dI mfr qoN bcfAuxf nhIN afAuNdf dws, Auh qYnUM iks qrHF bcf skdf hY ? (kfl dI) zrOxI kRoD agnI dy kuMz ivc ijvyN Auh afp tMigaf hoieaf hY, iqvyN hI qYnUM tMgfvygf . hy mUrK ! hosL kr ihrdy ivc kfl nUM ismr (cyq), ikAuNik kfl dI ikrpf qoN ibnF hor koeI BI sfDn qyry) kMm nhIN afvygf.

ilKfrI jI ny afp hI pihlF AupRokq dohF hI cOpeIaF ivc qpwisaf nUM insPl ikhf hY, aMqlI sqr ivc kyvl ihrdy ivc ismrn dI gwl vI nfl hI kIqI hY. iDafn rhy ik ivdvfn bRfhmx ny ihMdU gRMQ ivc vI eyvyN hI kIqf hoieaf hY. AunHF gMRMQF ivc vI, asLlIl BfsLf ivc ilKy mn GVq JUT nUM, Auæwc kotI dy sLuwD igafn dy bVy moty glfPL ivc lpyitaf hoieaf hY. eyho ijhy BrmfAU bcnF qoN hI BulyKf Kf ky sfzy vIr kurfhy pfAux vflIaF ilKqF Cfp rhy hn .

akfl Ausqiq bfxI ivc dsLmysL dI dy PLurmfn gurmiq dy ankUl hn. eysy leI gurmiq dy igafqf suihrd ivdvfnf ny Aus nUM dsLmysL jI dI ikrq mMnx ivc sMkoc nhIN kIqf . gurmiq dy AupdysL vflI aqy mnmq nfl joVn vflI dohF hI Dfrnf df iewko mhFpurK ilKfrI nhIN ho skdf. akfl Ausqiq ivc PLurmfn hY, ik siqgurU dy bKLsLy igafn dI axhoNd dy kfrn mnuæwK krmkFzI cwkrF ivc PLs ky KLuafr huMdf hY. jpF qpF nfl srIr nUM Gfiel krnF dsLmysL jI ny psMd nhIN kIqf:---

qfp ky shy qy, jo pY pfeIaY aqfp nfQ, qfpnf anyk qn Gfiel shq hY ..

jfp ky kIey qy jo pY pfXq ajfp dyv, pUdnf sdIv, qUhI qUhI Aucrq hY ..

nB ky Auzy qy, jo pY nfrfiex pfXq, anl akfsL pMCI, zlbo krq hY ..

afg mYN jry qy, giq rFz kI prq kr, pqfl ky bfsI, ikAuN BujMg n qrq hY .. 84 ..

kUkq iPrq kyqy, rovq mrq kyqy, jl mY zubq kyqy, afg mY jrq hYN ..

kyqy gMg bfsI, kyqy mdInf mkf invfsI, kyqk AudfsI, ky BRmfey eI iPrq hYN ..

krvq shs kyqy BUim mY gzq kyqy, sUaf pY cVHq kyqy, dUK kAu Brq hYN ..

gYn mYN Auzq kyqy, jl mY rhq kyqy, igafn ky ibhIn, jLk1 jfry eI mrq hYN .. 89 ..

{jLk=(arbI jLkf) BVkI hoeI awg, dojLKL dI agnI ivc (jfly hoey sVdy hn)

prmfqmf nUM pfAux leI keI sfDU, sMq anyk qrHF dy jp qp sfDdy hn, Xog sfDnF krdy hn, Xog isDIaF duafrf lokF nUM hYrfn krn vfly keI krqb ivKfldy hn ienHF krmF dI KMznF ivc dsLmysL jI df bVf krVf PLurmfn:--

BUm ky bswXf, qfih BUcrI ky jXwf khY, nB ky AuzwXf, so crwXf kY bKfnIaY ..

Pl ky BCwXf qfih bFdrI ky jwXf khY, afids iPrwXf, qyqo BUq kY pCfnIaY ..

jl ky iqrwXf ko gMgyrI sI khq jg, afg ky BCwXf, so ckor sm mfnIaY ..

sUrj isvwXf, qfih kOl kI bzwXf dyq, cMdRmf isvwXf ko kvI kY pihcfnIaY .. 3 .. 73 ..

nficE eI krq mor, dfdr krq sor, sfd GnGor, Gn kirE eI krq hY ..

eyk pfie Tfzy sdf bn mY rhq ibRC, PUk PUk pfv BUm sRfvg Drq hY ..

pfhn anyk jug eyk TAur bfsu krY, kfg aAur cIl dys dys ibcrq hY ..

igafn ky bhIn mhf dfn mYN n hUjy lIn, Bfvnf XkIn dIn kYsy kY qrq hY .. 11 ..81.. khf BXo doAU locn mUdkY bYT rihE bk1 DXfn lgfieE .. 1--bgly (vFg).

nHfq iPirE lIey sfq smuMdRn, lok gieE prlok gvfieE ..

vfsu kIE ibiKafn so bYT ky, aYsy hI aYs so bYs ibqfieE ..

sfcu khoN sun lyhu sBY, ijn pRym kIE iqn hI pRBU pfieE .. 29 ..

dsm gRMQ ivc hI ajyhy keI PLurmfn hn ijnHF duafrf qp aQvf Xog sfDnf nfl, (iewk QF KVy rihxf, cuPLyry DUxIaF qpf ky ivc bYTxf, jl-Dfry krn nfl, krvq hyT bYTx nfl aQvf hor keI ajyhy ZMgLF nfl) srIrk duK sihx dI qpwisaf krn nfl prmfqmf nUM pf lYx dy Pokt Xqnf qoN vrijaf hoieaf hY . mnuwK nUM smJfieaf hY ik siqgurU qoN imly igafn dy anusfr jIvn bxf lYx hI afqm Auæwcqf dI pRfpqI ho skdI hY .

sRI gurU gRMQ sfihb jI:---

ijnI nfmu ivsfiraf, ikaf jpu jfpih hoir .. ibstf aMdr kIt sy muTy DMDY coir .. nfnk nfmu n vIsrY JUTy lflcu hoir ..2 ..

gurmiq df iewk ieh pwK -- {1247}-vfr-25

phfVF qy jf ky Gor qpswiaf krn vfly hwT-krm dI gwl dsLmysL jI dy pfvn nfmxy nfl joVn vfilaF df sfzf Bfv, kI, ieh hY dsm gurU nfnk jI nUM hyT ilKy afpxy hI gurU AupdysL df igafn hY hI nhIN sI, jo afpxy aMdroN Bfl krn dy QF rwb nUM KLusL krn leI ajyhy QF jf bYTy ijwQy srIr nUM arog rwKx leI KLurfk imldI rihx dI gwl qF ikqy rhI suafsF leI cMgI hvf imlxI vI bVI kTn ho jFdI hY ? :---

PLrIdf jMglu jMglu ikaf Bvih, vix kMzf moVyih ..

vsI rbu ihaflIaY jMglu ikaf ZUZyih .. 1 9 ..{1378}

bnu bnu iPrqI ZUZqI, bsqu rhI Gir bfir ..

siqguir mylI imil rhI, jnm mrx duKu invfir .. 36 .. {934}-EaMkfr

arQ:--(jo jIv-iesqRI Aus pRBU dI Kfqr) jMgl jMgl ZMUZdI iPrdI sI (Aus nUM pRBU nf imilaf, ikAuNik) Auh vsq qF (ihrdy-)Gr dy aMdr hI sI . jdoN siqgurU ny prmfqmf df myl krfieaf qF (Auh Aus dy nfm ivc) juV bYTI, qy Aus df jnm mrn df duwK muwk igaf . 36 .

dh ids ZUiZ GrY mih pfieaf . mylu Bieaf siqgurU imlfieaf .. 21 .. {932}-EaMkfr jY kfrix qit qIrQ jfhI .. rqn pdfrQ Gt hI mfhI ..

piV piV pMizqu bfdu vKxY .. BIqir hodI vsqu nf jfxY .. 3 .. {152-4 mlfr kI vfr ivc siqgurF df PLurmfn-- ijsu jliniD kfrix qum jig afey so aMimRqu gur pfhI jIAu .. Cozhu vysu ByK cqurfeI duibDf iehu Plu nfhI jIAu .. 1 .. mn ry iQru rhu mqu kq jfhI jIAu .. bfhir ZUZq bhuqu duKu pfvih Gir aMimRqu Gt mfhI jIAu .. rhfAu .. {598}-9 cfry kMUzF dyiK aMdru Bfilaf .. scY puriK aliK isrij inhfilaf .. AuJiV Buly rfh guir vyKfilaf .. siqgur scy vfhu scu smfilaf .. pfieaf rqnu Grfhu dIvf bfilaf .. scY sbid slfih suKIey sc vfilaf .. inziraf zru lig grib is gfilaf .. nfvhu Bulf jgu iPrY byqfilaf .. 24 .. {149} srIrhu Bflix ko bfhir jfey .. nfmu n lhY bhuqu vygfir duKu pfey .. mnmuK aMDy sUJY nfhI, iPir iGir afie, gurmuiK vQu pfvixaf .. 4 .. {124}-24-25

arQ:--(jy koeI mnuwK afpxy) srIr qoN bfhr (jMglF ivc phfVF dIaF guPLF ivc ies afqmk cfnx pRBU nUM) lwBx jFdf hY, Aus nUM (ieh afqmk dyx vflf) hir nfm qF nhIN lwBdf, Auh (ivgfr ivc PLsy iksy) ivgfrI vFg duwK hI pfAuNdf hY . afpxy mn dy ipwCy qurn vfly mfieaf dy moh ivc aMnHy hoey nUM smJ nhIN pYNdI . (jMglF phfVF, ivc KLuafr ho ho ky) afKLr Auh af ky gurU dI sLrn pY ky hI pRBU-nfm aMimRq pRfpq krdf hY . 4 .

Gr hI aMdir sfcf soeI .. gurmuiK ivrlf bUJY koeI .. nfmu inDfnu visaf Gt aMqir rsnf nfmu iDafiedf .. 1ú .. idsMqru BvY aMqru nhI Bfly .. mfieaf moih bDf jmkfly .. jm kI PfsI kbhU n qUtY dUjY Bfie Brmfiedf .. 11 .. {1ú6ú}-2-16

mid mfieaf kY BieE bfvro sUJq nh kCu igafnf ..

Gt hI BIqir bsq inrMjnu qf ko mrmu n jfnf .. 2 .. {632}-7

arQ:--jIv mfieaf dy nsLy ivc Jwlf ho irhf hY, afqmk jIvn bfry ies nUM koeI sUJ nhIN pYNdI . mfieaf qoN inrlyp pRBU ies dy ihrdy ivc hI vwsdf hY, pr Aus df Byd ieh jIv nhIN smJdf . 2 .

aMqir vsqu mUVf bfhru Bfly .. mnmuK aMDy iPrih byqfly ..

ijQY vQu hovY iqQhu koie n pfvY mnmuK Brim Bulfvixaf .. 7 .. {117}-13-14

ivxu kfieaf ij horQY Dnu Kojdy sy mUV byqfly ..

sy AuJiV Brim BvfeIaih ijAu JfV imrgu Bfly .. 15 ..{3ú9}

arQ:--jo mnuwK pRBU-nfm nUM srIr qoN ibnf iksy hor QF lwBdy hn, Auh mUrK hn, (mnuwKf srIr ivc afey BUq hn . ijvyN ksqUrI nUM afpxI hI nfBI ivc nf jfxdf hoieaf) hrn JfVIaF ivc lwBdf iPrdf hY iqvy ieho ijhy mnuwK Brm ivc pY ky bnF ivc BAuNdy iPrdy hn . 15 .
Gt Gt aMqir eyko hir soie .. gur imilaY ieku pRgtu hoie .. 2 ..

eyko eyku rihaf BrpUir .. sfkq nr loBI jfxih dUir .. 3 .. {1177}-1

arQ:--iek prmfqmf hI hryk srIr aMdr ivafpk hY . jy (jIv nUM) gurU iml pey, qF Auh prmfqmf pRqwK idws pYNdf hY . 2 . iewk prmfqmf hI jLwry jLwry ivc vws irhf hY . pr prmfqmf nfloN tuwty hoey mfieaf dy lflcI mnuwK smJdy hn ik Auh ikqy dUr vwsdf hY . 3 .

kfieaf ngir ngir hir bisE miq gurmiq hir hir shy .. srIir srovir nfmu hir pRgLitE Gir mMdir hir pRBu lhy .. 2 .. jo nr Brim Brim Auidafny qy sfkq mUV muhy .. ijAu imRg nfiB bsY bfsu bsnf BRim BRimE Jfr ghy .. 3 .. {1336}-4

arQ:--(AuNÖ qF) hryk srIr-sLhr ivc prmfqmf vwsdf hY, pr gurU dI miq dI brkiq nfl ieh (iek, XkIn jF) insLcf bx jFdf hY . ijs srIr-srovr ivc prmfqmf df nfm prgt huMdf hY, Aus ihrdy-Gr ivc Aus ihrdy-mMdr ivc prmfqmf df nfm prgt huMdf hY, (EQoN hI) prmfqmf lwB pYNdf hY . 2 . pr hy BfeI ! ijhVy mnuwK (afpxy aMdroN lwBx dy QF pRBU dI pRfpqI leI) jMglF ivc Btkdy iPrdy Auh mUrK lok rwb nfloN EvyN hI tuwty rihMdy hn, ijvyN ksqUrI dI sugMDI qF ihrn dI DuMnI ivc huMdI hY, pr Auh (bfhr Btk Btk ky JfVIaF (ivco) PVdf (-ghy) iPrdf hY (Bfv, JfVIaF ivcoN lwBdf hY lwBdf kuJ nhIN ) . 3 .

ajyhy pfvn sLbdF dy rcyqf gurU nfnk jI dy dsvyN pfvn srUp nUM hmflIaf dIaF brPLF ivc srIr nUM gfl dyx vflI srdI ivc prmfqmf dy imlfp leI Gor qpwisaf vfly hT-krm nfl dsLmysL jI nUM joVn vfly asIN, kI, sfiqgurF nUM mUVH N byqfly N aQvf N sfkq N vI qF nhI kih rhy huMdy jI ? iksy prkfr dy jp qp nUM Pokt smJx df AupdysL dyx vfly mhfn siqgurU jI nUM hI, jpF qpF nfl aQvf Xog sfDnf nfl joVn vflI gl krn vfly asIN sfry siqgurF qy ieh dosL vI nfl hI lf rhy hF--avr AupdysY afip nf krY .. afvq jfvq jnmY mrY ..{269}

NN nOvyN aqy dsvyN gurU nfnk pfqsLfh jI gurmiq dI KMznF vflI Xog sfDnF kdy nhIN sn kr skdy. ijhVy pUrn siqgurU jI df afpxf PLurmfn ieAuN hY---kb hU n ibsrY hIey mory qy, nfnk dfs iehI dfnu mMgf ..{824} Auh puwqR dI lflsf nfl pRB-ismrn kdoN krn lwgy sn ? gurU nfnk jI dy nfm nfl jog sfDnf dy sLbd joVny Aus qoN vI vwD mfVI krqUq hY . ijs gurU nfnk jI dy aijhy keI PLurmfn hn ik--aYsI Bgiq bin afeI .. hAu hir ibnu iKnu plu rih n skAu. jYsy jl ibnu mInu mir jfeI .. (368) aqy-- nfnk hir ibnu GrI n jIvF hir kf nfmu vzfeI ..(1232) ijs gurU dy Gr df isDFq ieh sI--nfnk siqguir ByitaY pUrI hovy jugiq .. hsMidaF, KylMidaF, pYnHMidaF, KvMidaF ivcy hovY mukiq .. (522) kI Ausy mhfn gurU nfnk df nOvF srUp, puwqr dI pRfpqI vfsqy pRBU dI arfDnf df gurmiq vflf isDFq Cwz ky, prvfr smyq ikqy jf ky keI qrIikaF nfl jog sfDnf krdy rhy sn ? qIsrI sqr--qfq mfq mur krI arfDf . bhu ibiD jog sfDnf sfDf--klgLIDr jI dI klm kdy nhIN sI ilK skdI. ajyhI vyd-bfxI aQvf purfxk bolI AuhI ilKy ijhVf isK nUM mMdrF ivc twl KVkfAuNdf vyKx leI bVf aDIr ho irhf hovy ?

awgy cOQI cOpeI qoN pUrI qrHF sfPL ho jFdf hY ik siqgurF dy mfqf ipqf ny vI jd keI qrHF dy Xog sfDnF nfl pRBU nUM KusL kr ilaf qF :--

iqn jo krI alK kI syvf .. qfqy Bey pRsMn gurdyvf ..

iqn pRB jb afies muih dIaf .. qb hm jnm klU mih lIaf .. 4 ..

arQ:--AunHF (myry mfqf ipqf) ny jo krqfr dI arfDnf kIqI sI, ies leI (gurdyvf) mhfn dyv (vfihgurU) pRsMn hoey . Aus pRBU ny jdoN mYnUM afgXf idwqI, qdoN asF ny kljug ivc af ky jnm ilaf . 4 .

{not--jnm klU mih lIaf-- qoN ieh vI iswD huMdf hY ik qpwisaf kljug qoN pihly simaF ivc ho rhI sI. sLfied pMz rfj (pFzo BfeI) vI siqgurF nUM imly hI hox--ieh sLosLf vI kdy cl hI qurnf hY ?

dsLmysL jI df sMbMD pihly nON gurU sfihbfn joiq (-igafn) nfloN pUrI qrHF awz kr idwqf jfx ivc kI ajy vI koeI sLwk rih jFdf hY ? spwsLt hY ik dsLmysL jI dy mfqf ipqf df qpisaf krn df mnorQ sI, ik AunHF dy Gr ajyhf bflk pYdf hovy jo Gor qpwisaf krky pRBU df rUp bx ky rwbI brkqF vflf, aijq sUrmF bx cuwkf hovy . cOpeI dI afKLrI sqr qoN pihlI--icq n BXo hmro afvn kih . cuBI rhI suriq pRBu crnn mih--

kI dsLmysL jI ny Bfrq-dysL dy brPLfnI phfVF qoN, Bfrq dysL dy hI, mYdfnI ielfky ivc afAux nUM bVI BYVI gwl smJI hovygI ? kI, AunHF dI surq pRBU-crnF ivc isrPL Aus lohVy dI TMz vfly brPL-kuMz ivc hI juV skdI sI ijQy sfh vI (afksIjn vI Gt kfrn) sOKf nhIN ilaf jFdf ? kI, iksy KLfs ZMg jF KLfs QF qy surq juVn vflI gwl Ausy gurU nfnk jI dy dsvNy srUp ny ilKI hovygI ijnHF dy ieh PLurmfn hn, ik dunIaF dy kfr ivhfr krdy iPridaF pRBU dI Xfd ivc suriq joVI rKxI hI scI BgqI aqy swcf ismrn hY :--
sfic nfim myrf mnu lfgf .. logn isAu myrf TfTf bfgf ..

bfhir sUqu sgl isAu mAulf .. ailpqu rhAu jYsy jl mih kAulf .. 1 .. rhfAu ..

muK kI bfq sgl isAu krqf .. jIa sMig pRBu apunf Drqf .. 2 ..{384}-54-
ijn iprIaf sAu nyhu sy sjx mY nfil ..

aMqir bfhir hAu iPrF BI ihrdY rKf smfil .. 21 .. {1423}

nfmf khY iqlocnf, muK qy rfmu sMmfil ..

hfQ pfAu kir kfmu sBu cIqu inrMjn nfil .. 213.. {1375}

afnIly kfgdu kftIly gUzI, afkfs mDy BrmIaly ..

pMc jnf isAu bfq bqAUaf, cIqu su zorI rfKIaly .. 1 ..

mnu rfm nfmf byDIaly .. jYsy kink klf icqu mFzIaly .. 1 .. rhfAu *.. {972}-1

*{Foot note:--asl ismrn eyhI hY jo AupRokq gurU sLbdF ivc smJfeI hoeI hY. asl ismrn, asl BgqI, gurmiq igafn df incoNV iehI avsQf hY. gurU gRMQ sfihb dI bfxI mnuwK nUM afKLr ies avsQf ivc ivcrdf vyKxf chuMdI hY . sfry jp, jfp, pfT, pUjf, iesy avsQf dI pRfpqI leI qrly hn, ies avsQf dI pRfpqI leI sfDnf, aQvf Gflxf kIqI jfxI grmiq hY, pr iksy srIrk jp-qp duafrf pRBU dI pRfpqI dI gwl ibwpRn kI rIq hy, Twgf df qixaF Brm-jfl hY . mnuwKf jnm df tIcf AuhI hY jo AupRokq gurU PLurmfnF duafrf idRV krfieaf jfx df Xqn kIqf hY }

dsm gurU nfnk jI smfDIaF lf ky brPLF ibc bYTn vflf qp df sMklp sMsfr nUM iksy hflq ivc vI nhIN sn dy skdy. ajyhy gurmiq ivroDI aqy mnuwKf srIr dI arogqf leI hfnI kfrk gwl ikAuN ilKdy ? brPF ivc bYiT rwb nfl surq juVn vflI gwl kudrq dy inXmF dy ankUl nhIN hY . ajyhI axhoxI gwl kyvl Ausy bRfhmx dy idmfgL dI kfZ hY ijs ny pihlF imiQhfsk khfxI dy (axhoey) pFzoN BrvF nUM phfVI cfVH ky --pMz rfj jh jog kmfvf NN korf JUT ilK skx df rfh bxf ilaf hoieaf sI .

gurdyv jI dI klm nfl mVHI hoeI AunHF dI afpxI kQf vflI pihlI copeI dI 5MjvI quk ieAuN hY--

ijAu iqAu pRBu hm ko smJfieXo .. ieh kih ky ieh lok pTfXo . 5 .

{* Foot note:--aMD ivsLvfsLI gur iswKF dI igafn hIx aMnHI sLrDf nUM vrq ky ajyhy pKMzI ByKI dy drsLn vI ho jFdy hn jo ieh kihdy suxy hn ik hym kuMz qy bYT ky qpwisaf ivc lIn hoey dsmysL jI, asl ivc qlvMzI vfly gurU nfnk dyv jI afp hI sn -- ies pRQfie dfs dI hwz bIqI vfrqf ies pRkfr hY:--iewk idn pqf lwgf ik gurU Gr ivKy iewk bVy kmfeI vfly ivdvfn mhFpurK afey hn . iksy kfrn dfs AunHF dI kQf smy hfjLr nf ho sikaf pr drsLn kr skx df suBfg pRfpq ho igaf . 15/2ú hor sLrDflUaF ivwc BfeI bMqf isLMG vI bYTf sI . Aus ny bicqR nftk bfry myry sLMikaF dI nivrqI vfsqy gwl clf idwqI . sMq bfxy vfly mhF purKF ny ismrny nUM QYlI ivwc pf ilaf aqy dfs nUM AuqsLfh idwqf ik mYN KuwlH ky afpxf sLMkf dwsF . dfs ny dsm gRMQ ivwc ilKI dyvI dyviqaF dI AusqqI vwl iDafn duafieaf qy AunHF dI pUjf df AuqsLfh imlx dI sMBfvnf dI gwl kIqI aqy asLlIl BfsLf vwl vI iesLfrf kIqf . mhFpurKF ny Purmfieaf N gurmuKo afp jI df ieh sLMkf iblukuwl hI inrfDfr hY . awj qFeI KLflsf nf qF dyvI dyviqaF df AupfsLk bixaf hY aqy nF hI mUrqI pUj hoieaf hY . klgLIaF vfly imhrF krn ! nf hI ajyhf Bfxf vrq skx dI koeI sMBfvnf hI hY . asl gwl ieh hY ik bRfhmx ny afpxy gRMQ bVI aOKI BfsLf sMsikRq ivwc ilKy sn . iksy nUM kuwJ pqf nhIN sI ik AunHF ivwc kIh iliKaf hY . bfjF vfly siqgurF ny, afpxy iswwKF nUM AunHF gRMQF dIaF ilKqF df igafn dyx vfsqy ieh sB kuwJ ilKx dI ikrpf kIqI sI . hor ieh dyvI dyviqaF bfry jo iliKaf hY, siqgurF dy afpxy inwjI ivcfr nhIN hn . ijs BfsLf nUM qusIN asLlIl kih ky siqgurF dy nfl joV rhy ho, Auh BfsLf AunHF dI afpxI nhIN hY . ieh ieMn ibMn ihMdU gRMQF df PLoto hY . dsm gRMQ dI iksy ilKq nUM vI gurmq dy isDFq nUM ivgfVn dI nIaq nfl vrqn dI mUrKqfeI krky iksy ny nrkF nUM jfxF hY ? . iksy BRm vflI soc ivwc nhIN pYxf cfhIdf . KLflsf qF hY hI BRm qoN rihq . (Bfv, gRMQ ivclf Auh asLlIl aqy siBaqf-hIx sfihq iliKaf sqgurF hI sI pr iKafl lokF dy sn)

iksy hor sLMky bfry vI jd mhfqmF jI ny nfl hI puwC ilaf . qF dfs ny klgLI-Dr dI afpxI kQf bfry sLMkf, (jo Aupr ivsQfr nfl iliKaf hoieaf hY) kih idwqf . bVy TMzy idl nfl swB kuJ suixaf . iPr muskrf ky bVI imwTI afvfjL aqy ipafr Bry vqIry nfl AupdysL idMidaF kiQq mhFpurK jI boly --- NN KLflsf jI asl ivwc quhfzI smisaf ieh hY ik afp jI nUM ajy gurU nfnk dyv jI dy dsF srUpF ivwc iBMnqf idws rhI hY . ajyhf ivcfr ilafAuNxf bVf mMdBfgI soc hY . asl ivwc gurU nfnk dyv jI dI hI joq sfry srUpF ivwc vrq rhI sI . jd dIvy nfl dIvf jgx vFg sRI lihxF jI dy aMdr gurU nfnk dI joq df pRkfsL hoieaf qF Auh gurU aMgd bx gey . jd gurU jI joqI joiq smfey qF lokF smJ ilaf ik gurU nfnk dyv jI swc KMz cly gey hn . asl ivwc Auh hym-kMuz qy cly gey sn . eysy krky AunHF df srIr iksy nUM nhIN sI imilaf . AunHF ny afpxy KLflsy nUM afpxy hwQIN aMimRq Ckf ky aqy gurU gRMQ sfihb nUM afp pUrf rUp dy ky aqy gurqf-gwdI df iqlk lf kyy hI akflpurK kol swc KMz pujxf sI . hym kuMz qy jf ky gurU nfnk scy pfqsLfh qp krn ivwc mgn ho gey . smf afAux qy goibMd rUp ho ky iPr afp hI pRgt hoey sn . pihly srUp smyN jdoN Auh sulqfn pur loDI sn AudoN iewk idn jd Auh vyeIN ndI ivwc iesLnfn krn vVy sn qF eIsLvr dy dUq AunHF nUM pRBU dI hjLUrI ivwc lY gey sn . AuQy jo vfrqflfp hoeI sI Esy df hI ivsQfr pUrbk vrxn ibicqRnftk ivwc kIqf hY . ies kfrn goibMd rUp vfly gurU nfnk jI DuroN hI Qfpy hoey avqfr sn . qdy hI AunHF dI bfl lIlHf inafrI hY NN . eynF suxidaF hI bYTI sMgq DMn gurU nfnk DMn gurU nfnk krn lwg peI . asF EQoN iKsk afAux ivc hI BlfeI mMn leI . }

(Bfv, jdoN brPF ivc bYiTaF Gor qpwisaf nfl do qoN iewk rUp ho gey qdoN akfl purK jI nUM vI qpwsvI jI df iKafl afieaf qy) ijAuN iqAuN krky klgLIDr jI (Aus smyN dy dusLt dmn jI) nUM smfJfieaf aqy hmflIaF vfly (iksy awzry ?) lok qoN (ptnF sfihb vfly) ies lok ivc Byijaf. { ikzy hnyr dI gwl hY ik asF sfiraF ny ieh ivcfr krnI vI vfDU mMn leI hY ik klgLI Dr jI iksy dUjy NN Aus lok NN qoN NN ies lok N nhIN sn Byjy gey, Auh qF kyvl U.P. idaF phfVF dI duKdfeI TMZ vfly brPLfnI QF qoN ibhfr pRFq dy Guwg vwsdy sLihr (pwtnf sfihb) ivc hI pDfry sn } kI, hym kuMz nUM jfx vfly aMD ivsLvfsLI XfqrI afpxy afp nUM iksy dUjy lok ivc puijaf smJ lYNdy hn ? mnuwKqf dy swcy ihqYsLI, hy siqgurU nfnk sfihb jIE! asIN aigafnI BulV qYQoN ivCuV ky kurfhy pY gey hF. sfnUM afpxy crxI lf ky qwq igafn dI bKLsLsL kro.

akfl purK nfl hoeI gwl bfq?

afpxI kQf dI CyvIN cOpeI qoN NN akfl purK bfc NN arMB huMdf hY :--

akfl purK bfc ies kIt pRqI .

(arQfq akflpruK df bcn ies kIVy qFeIN)

jb pihly hm isRst bnfeI .. dweIq1 rcy dust duK dfeI .. 1--dYNq . 2--bhU bl,srIrk sLkqI .

qy Buj bl2 bvry3 hÍY gey .. pUjq krm puruK rih gey .. 6.. 3--kmly, by-akl . 4--kRoD vfn ho ky .

qy hm qmik4 qink5 mo Kfpy6 .. iqn kI TAur dyvqy Qfpy .. 5--Jwt pwt, QuhVy smy ivc hI. 6--Kpf idqy .

qy BI, bl pUjf AurJfey .. afpn hI prmysur khfey .. 7 ..

mhfdyv7 acuq8 khvfXo .. ibsn afp hI ko ThrfXo .. 7--isLvjI . 8--aizwg, amr

bRhmf af pfrbRhm bKfnf .. pRB ko pRBU n iknhUM jfnf .. 8 ..

(not--akfl purK bfc--isrlyK sfbq krdf hY ik ieh aglI gwl vI prmfqmf afp hI kr irhf hY )

arQ:-jdoN mYN isRsLtI bxfeI qF pihlF mY bVy duKdfeI dYNq rcy (Bfv, dYq rcn dI Bul kr bYTf) Auh qF afpxy hI bfhU-bl dy hMkfr dy kfrn pfgLl ho gey . mYnMU (pRBU nUM) pUjxf hI Buwl gey . AunHF dI ies mUrKqfeI qy mYnUM (pRBU nUM) kRoD af igaf qy mY AunHF sfiraF nUM Jwt hI mfr Kpfieaf. AunHF dI QF iPr mYN dyvqy bxfey . Auh vI sLkqIaF dI pUjf ivc ruJ gey . afpxy afp nUM hI prmysLr khfAux lwg pey . isLv afpxy afp nUM hI amr aqy aijq aKvfAux lwg ipaf . ivsLnUM bxfieaf qF Auh afp hI krqf Drqf aqy sB kuJ afp hI bx bYTf . jy mYN bRhmf Byijaf qF Auh vI afp hI pfrbRhm prmfqmf bx bYTf . N pRBU nUM N iksy nf pCfixaf . 8 . {jd bcn akflpurK df sI qF N pRBU nUM N ilKx dy QF mYnUM ilKxf bxdf sI}

akfl purK jI dy ies bfc (bcn) qoN ieAuN mlUm huMdf hY, ijvyN Auh dsLmysL jI dy awgy PLirafdF krdy hoey afpxIaF BuwlF df pCqfvf kr rhy hn. aqy nfl hI afpxy kRoDvfn hox df qy agly df srbnfs krn df hfl dws ky zr vI pf rhy hn . iPr nfl hI afpxI pUjf krfAux dI BuwK dwsI jf rhI hY . afpxI pUjf kvfAux df BuwKf ajyhf Bgvfn kyvl bRfhmx df hI ho skdf hY . bRfhmx ny afpxy sfry Bgvfn afpxI Ausqiq aQvf vizafeI sux ky Pul ky kuwpf huMdy qy mUMh mMgy vr dyx leI iqafr br iqafr drsfey hn. aqy lg-pg sfry Bgvfn mfmUlI gwl qoN kRoDvfn hoey aqy byksUr inqfixaF dIaF kulF df nfs krdy vI bRfhmx ny afp hI drsfey hn .

gurU nfnk jI df krqfr qF hY hI gihr gMBIr, sLFq, aqy kdy vI koeI Buwl nf krn vflf, mfqf ipqf nfloN vwD imwTf aqy inwGf snyh krn vflf hY. gurU nfnk jI dy rwb dI Bfsf isvfey ipafr dy hor hY hI nhIN--BfiKaf BfAu apfr--jp . ijhVf kOVf bolxf jfxdf hI nhIN--kAuVf boil n jfnY pUrn BgLvfnY---..{784}-1 ijhVf dieaf df Gr hY aqy jLflmF-mjLlUmF, BgqF-nfsqkF, swB nUM dfqF dyeI jf irhf hY--dIn dieafl dieaf iniD doKn dyKq hY pr dyq n hfrY---ijs dIaF dfqF lYx vfly afp hI Qwk tut rhy hn pr Aus dy dfq krn ivc nf Prk pYNdf hY nf koeI iZl afAuNdI hY--dydf dyh lYdy Qik pfih .. jugf jugMqir KfhI Kfih .. ...3 .. Aus dieaflU ivDfqf nUM afpxI vizafeI krfAux dI jLrf vI BuwK nhIN hY. so ajyhI kivqf Ausy bRfhmx ny ilKI hY ijhVf gurU dy iswK nUM dyvI dyviqaF aqy Bgvfnf vfly imiQhfsk--Brm ivc PLsf ky mMdrF ivc peIaF mUrqIaF df pujfrI bxf lYxf cfhuMdf hY .

qb sfKI* pRB ast bnfey .. sfK nimq dyby Tihrfey ..

qy khY kro hmfrI pUjf .. hm ibn avru n Tfkuru dUjf .. 9 .

arQ:--iPr mY (pRBU ny) awT sfKI bnfey aqy AunHF nUM jIvF dy kIqy krmF dI (sfKI) gvfhI dyx dy vfsqy kfXm kIqf . (pr) Auh kihx lgy --(hy jgq dy loko ! jy suK cfhuMdy ho, qF) sfzI pUjf kro, (ikAuNik) sfQoN ibnF hor koeI prmysLr nhIN hY . 8 .{hfey myrI iksmq ! sfry afp hI rwb bx bYTy ? vfh ibicwqR nftk qyrf rwb} rwb sV Buwj ky kolf ho irhf hY ik Aus dy QF koeI hor afpxI pUjf ikAuN krvfey ? ikzI hYrfnI vflI gwl hY ik bicqR nftk dy anoKy rwb jI nUM afpxI sLkqI qy jLrf vI Brosf nhIN irhf aqy afpxy hI bxfey jIvF dy krmF dI gvfhI Brn leI awT sfKI (gvfh) bxfAuxy pey . pr rwb df ieh Xqn vI insPl igaf Auh vI afp hI Bgvfn bx bYTy. ikzI qrsXog hflq hY bicqR nftk vfly rwb jI dI ?

*{Foot note:--bRfhmx dy ilKy ihMdU gRMQF ivc jIvF dy krmF dy awT gvfh ilKy hn--1 ipRQvI, 2 DRv, 3 cMdRmf, 4 sUrj, 5 agin, 6 pRqGsLU, 8 pRBfs . }

prm qq ko ijn n pCfnf .. iqn kir eIsr iqn khu mfnf .. kyqy sUr cMd khu mfnY ..

agin hoqR keI pvn pRmfny ..1ú.. iknhUM pRBu pfhn pihcfnf .. nHfq ikqy jl krq ibDfnf ..

kYqk krm krq zrpfnf .. Drmrfj ko Drm pCfnf .. 11 .. jo pRB sfK nimq Thrfey ..

qy ihaF afie pRBU khvfey .. qf kI bfq ibsr jfqI BI .. apnI apnI prq soB BI .. 12 ..

arQ:-ijnHF (pursLF ny) prm qq (vfihgurU) nUM nhIN pCfixaf sI, AunF ny (awTF sfKIaF) nUM eIsLvr krky mMn ilaf . (jyhf ik) keI sUrj (nUM qy keI cMd nUM mMndy hn keæI agnI ivc (hoqR) hom krdy hn aqy keI pAux dI mfnqf krdy hn .1ú. iksy ny pwQr nUM pRBU krky pCfixaf hY . ikqny jl ivc nHfAuNNdy hn aqy (ies gwl nUM) ivDfn kQn krdy hn . keI krm kFz krdy hn aqy iPr vI zrdy hn . keIaF ny Drmrfj nUM hI ivsLÍ df aDfr pCfx ilaf hY . 11 . pRBU ny ijhVy gvfhI dyx vfsqy kfiXm kIqy sn Auh eyQy af ky afp nUM hI pRBU khfAux lwg pey . Aus mflk dI gl (hI AunHF nUM ) Buwl jFdI aqy afpo afpxI soBf dI pY jFdI .12.

ies bolI qoN sfPL iswD ho irhf hY ik ilKfrI nUM ieh cyqf hI Buwl igaf hoieaf hY ik Aupr isrlyK--N akfl purK bfc ies kIt pRiq NN hY. rwb ny afp hI ieh ikAuN kihxf sI ik--NN pRBU ny ijhVy gvfhI dyx vfsqy kfXm kIqy sn Auh eyQy af ky afp pRBU khfAux lwg pey aqy Byjx vfly rwb df cyqf hI Bulf bYTy ? NN kI dsLmysL jI eyzy hI BuwlV sn jo isrlyK ivc rwb nUM hI boldf drsf ky iPr iswDf afp hI bolx lwg pey ? gurU qF hY hI aBuwl . jy siqgurU jI ajyhIaF CotIaF CotIaF BulF krn vfly huMdy qF gurbfxI ivc ieh PLurmfn ikAuN huMdf--Bulx aMdir sBu ko aBulu gurU krqfru .. {67} kyvl gurU aqy krqfr hI aBuwl hn bfkI sfry jIv BuwlF krn vfly hn . eyQy sB kuJ hI Aultf hY . rwb jI afpxIaF BulF df roxf ro rhy hn aqy gurU jI ieh cyqf Bulf bYTdy hn, ik bolxf rwb ny arMB kIqf hoieaf hY ik mYN afp hI bol irhf hF ? sdky jfeIey bicqR nftk dI bicwqR lIlHf dy . ijMnf mrjLI jLor lfAu, JUTI gwl swc nhIN bx skdI. rwb jI df bcn awgy ieAuN quiraf:--

{jLrUrI not:--iDafn rhy, ilKfrI jI afpxy hwQI idwqy isrlyK NN akflpurK bfc NN

nUM Buwl Bulf ky, hux awgy iswDf afp hI bolx lwg pey hn}

jb pRB ko n iqnY pihcfnf .. qb hir ien munwCn Tfihrfnf ..

qy BI bis mmqf hoie gey .. prmysr pfhn Tihrey .. 13 ..

arQ:-jdoN AunHF ny pRBU nUM nf pCfixaf, qd hrI ny ienHF mnuwKF nUM (suDfrk) kfXm kIqf Auh BI mmqf vws ho gey aqy pwQrF nUM prmysLr mMnx lwg pVy . 13 .

jy sLsqrF dI pUjf prmysLr dI pUjf hY qF pwQrF dI pUjf prmysLr dI pUjf iks kfrn nhIN bxdI? pwQr pUj vI kihMdf hY ik Auh afpxy icwqoN prm sLkqI df hI pujfrI hY? jd prmfqmf dI pUjf vflI lkIr twp hI jfxI hY qF iPr BfvyN koeI iksy psLU pMKI dI pUjf kry aqy jF iksy KLfs pdfrQ nUM afpxf iesLt imQ lvy, (NNijqy sLsqR nfmM. nmskfr qfmM NN) sLsqRF nUM nmskfrF krnIaF isKfAuNx vfly bicqR nftk dy ilKfrI jI nUM ieqrfjL krn df hwk kI rih jFdf hY?

qb hir iswD sfD Tihrfey .. iqn BI prm purK nhI pfey ..

jy koeI hoq BXo jig isafnf .. iqn iqn apno pMQu clfnf .. 14 ..

prm purK iknhUM nh pfXo .. bYr bfd hMkfr bZfXo ..

pyz pfq afpn qy jlY .. pRB kY pMQ n koAu cly .. 15 ..

ijin ijin qink iswD ko pfXo .. iqn iqn apnf rfh clfXo ..

prmysr n iknhUM pihcfnf .. mm Aucfr qy BXo idvfnf .. 16 ..

prm qwq iknhUM n pCfnf .. afp afp BIqir AurJfnf ..

qb jyjy irK rfj bnfey .. iqn afpnf pn isMimRq clfey ..17..

jy isMimRqn ky Bey anurfgI .. iqn iqn ikRaf bRhm kI iqafgI ..

ijn mnu hir crnn TihrfoX .. so isMimRqn ky rfh n aXo ..18..

bRhmf cfr hI byd bnfey .. srb lok iqh krm clfey ..

ijn kI ilv hr crnn lfgI .. qy bydn qy Bey iqafgI .. 19 ..

ijn mq byd kqybn iqafgI .. pfrbRhm ky Bey anurfgI ..

iqn ky gUVu mwq jy clhI .. BFiq anyk duKn so dlhI .. 2ú ..

jy jy sihq jfqn sMdyih .. pRB ko sMig n Cozq nyh ..

qyqy prm purI jh jfhI .. iqn hir isAu aMqru kCu nfhI .. 21 ..

jy jy jIX jfqn qy zrY .. prm purK qij iqn mg prY ..

qyqy nrk kuMz mo prhI .. bfr bfr jg mo bpu Dr hI .. 22 ..

qb hir bhur dwq AupjfieE .. iqn BI apnf pMQ clfieE ..

kr mo nK isr jtF svfrI .. pRB kI ikRaf n kCU ibcfrI .. 23..

puin hir gorK ko Auprfjf .. iswK kry iqnhUM bz rfjf ..

sRvn Pfir mudRf duaY zfrI .. hir kI pRIq rIiq n ibcfrI .. 24 ..

puin hir rfmfnMd ko krf .. Bys bYrfgI ko ijn Drf ..

kMTI kMiT kfT kI zfrI .. pRB kI ikRaf n kCU ibcfrI .. 25 ..

akfl purK jI (afpxIaF BuwlF dI iviQaf suxfAuNdy hoey) PLurmfn krdy hn ik ijMinaF nUM vI mYN ies lok ivc Byijaf AunHF ny myrf swcf nfm jpfAux dI QF sgoN afpxf hI pMQ clf ilaf, afp hI rwb bx bYTy . jIvF dy krmF dI gvfhI dyx Byjy awT sfKIaF smyq, mhFdyv, ivsLnUM, bRhmf, gorK, rfmFnMd iswD, sfD, jtfDfrI afid gurU bxfey, AunHF ny vI apxf hI pMQ clf ilaf . myrI (pRBU dI) BgqI qoN vFjy rih ky lok nrkF ivwc pYNdy rhy . bybsI dI hflq vflf ieh sB kuJ Aus nfQ dy mUMh ivc pfieaf hY ijs ny isRsLtI df kx kx afpxy vjUd ivc niQaf hoieaf hY--afp nfQu nfQI sB jf kI- ajyhf prm nfQ iksy vI sLkqI qoN bybws ikvyN aqy ikAuN hovy? aqy iPr ijhVI prm sLkqI (asMKF sUrjF DrqIaF vflI) sfrI isrjxf nUM iewk iKn, iek iCn-pl ivc Zf ky muV bxf skdf hY--iKn mih Qfip AuQfpy kudriq siB krqy ky kfrnf .. 2 ..{915} Auh iksy mnuwK qpwsvI kol jf ky ajyhIaF bybsI vflIaF gwlF ikAuN krdf ?--JUTu nf boil pfzy scu khIaY .. {9ú4}:--

atlu azolu aqolu murfry .. iKn mih Zfhy Pyir Ausfry ..

rUpu n ryiKaf imiq nhI kImiq, sbid Byid pqIafiedf .. 9 .. {1ú34-35}-2

arQ:--prmfqmf sdf kfiem rihx vflf hY, mfieaf dy moh ivc kdy zolx vflf nhIN, Aus df srUp kdy qoilaf imixaf nhIN jf skdf. Auh (afpxy rcy jgq nUM) iek iKn (awK Jmkx ijMnf smyN) ivc Zfh ky muV pYdf kr skdf hY. Aus df koeI KLfs rUp nhIN dwisaf jf skdf, Aus dy koeI KLfs ichn cwkR nhIN dwsy jf skdy, Auh kyzf vzf hY qy ikho ijhf hY--ieh vI nhIN dwisaf jf skdf. jyhVf mnuwK (afpxy mn nUM gurU dy) sLbd ivc ivMnH lYNdf hY Auh Aus prmfqmf (dI Xfd) ivc pqIj jFdf hY . 9 .

iKn mih Qfip AuQfpnhfrf kImiq jfie n krI .. rfjf rMk

krY iKn BIqir nIch joiq DrI .. 1 .. iDafeIaY apno sdf hrI ..

soc aMdysf qf kf krIaY jf mih eyk GrI .. 1 .. rhfAu .. {499}-9-18

{Qfip=pYdf kr ky, isrj. AuQfpxf=nfs ky dyxf, imtf dyxf . jf mih eyk GrI=ijs dy itky rihx ivc iewk GVI hI

lwgdI hY, jo iCn-BMgr hY, jo CyqI nfs ho jfx vflI hY}

arQ:--afpxy sdf kfiem rihx vfly prmfqmf df hI iDafn DrI rwKxf cfhIdf hY . (sMsfr dI) Aus vsqU df kIh icMqf-iPkr krnf hoieaf, jyhVI CyqI hI nfs ho jfx vflI hY ? 1 . rhfAu . prmfqmf (ies rcnf nUM ) iKn ivc pYdf kr ky iKn ivc hI nfs krn dI smrwQf vflf hY, Aus prmfqmf dy brfbr dI kdr vflf ho koeI dwisaf nhIN jf skdf. prmfqmf rfjy nUM iek iKn ivc kMgfl bxf dyNdf hY aqy nIvyN aKvfAuNx vfly dy sMdr afpxI joiq df prkfsL kr dyNdf hY Ijs krky Auh rfijaF vflf afdr-mfx pRfpq kr lYNdf hY.1.
sfihbu myrf aiq Bfrf .. iKn mih Qfip AuQfpnhfrf ..

iqsu ibnu avru n koeI .. jn kf rfKf soeI .. 3 ..{896}-32-43
hir eyk inrMjn gfeIaY sB aMqir soeI .. krx kfrx smrQ pRBu jo kry su hoeI ..

iKn mih Qfip AuQfpdf iqsu ibnu nhIN koeI .. KMz bRhmMz pfqfl dIp rivaf sB loeI ..

ijs afp buJfey so buJsI inrml jn soeI .. 1 .. {7ú6}-vfr

dydy qoit nhI BMzf .. iKn mih Qfip AuQfpnhfr ..

jf kf hukmu n mytY koie .. isir pfisfhf sfcf soie .. 3 .. {1144}-19-32

ijs nUM afp sIs invf ky dsLmysL jI ny sdIvI guirafeI df mflk XfrvF gurU nfnk jI Qfipaf, ijs dy pwly afpxy ipafry KLflsf jI nUM lf ky hukm idwqf ik sdf eysy nUM hI afpxf gurU afpxf rihbr, afpxf KLsm mMnxf, Auh anUpm gurU gRMQ sfihb jI df PLurmfn qF ieh ik afpxI isrjxf nUM awK dy Por ivc imtf ky muV nvIN sfjnf kr skx vfly srb-sLkqImfn isrjxhfr dy hukm nUM koeI tfl skdf hI nhIN, eyDr bicqR nftk dy ilKfrI jI PLurmf rhy hn ik dYNqF, dyviqaF, Bgvfnf dI gwl qF CwzI rwb df afpxf isrjaf koeI isD jF nfQ vI Aus dI prvfh koeI nhIN sI krdf. hfr ky Auh--iKn mih Qfip AuQfpnhfrf .. aMqu nhI ikCu pfrf vfrf .. {276-77} ivDfqf hymkuMz dy qpwsvI kol jf ky afpxI bybsI df roxf rox lwg ipaf. dsm gurU nfnk jI afpxI ilKI gurbfxI dI KMzxf, afpxy hwQI iksy vI hflq ivc nhIN sn kr skdy.

dsm gRMQ sRI dsLmysL dI df ilKaf iswD krn vfly snmfn jog vIrF kol, ies duKdfeI coB--NN jd dsm gurU nfnk sfihb jI ny rwb afpxy mUhoN afpxIaF BuwlF afp mMndf drsfieaf hY qF gurUbfxI ivc pRBU nUM aBuwl ilKx df arQ kI rihMdf hY? df (gurbfxI dI ksvwtI qy pUrf Auqrn vflf), qoV kI hY ? spwsLt hY ik, bfr bfr kIqI hoeI afpxI Buwl dI gwl, akflpurK dy afpxI jLbfnI drsf ky, iksy kutl doKI ny gurbfxI dI Gor KMznF kIqI hoeI hY. sRI gurU gLRMQ jI df spwsLt Purmfn hY ik pRBU ajyhf BulV nhIN hY ik Aus nUM koeI kMm dobfrf krnf pYNdf hovy:--

kkf kfrn krqf soAU .. iliKE lyKu n mytq koAU .. nhI hoq kCU doAU bfrf ..

krnYhfru n BUlnhfrf .. kfhU pMQu idKfrY afpY .. kfhU Auidafn BRmq pCuqfpY ..

afpn Kylu afp hI kIno .. jo jo dIno su nfnk lIno .. 17 .. {253}

arQ:--krqfr afp hI (jgq dI kfr df) sbb bxfAuNx vflf hY . koeI jIv Aus dy ilKy lyK nUM imtf nhIN skdf . isrjxhfr Buwlx vflf nhIN hY, (jyhVf vI kMm Auh krdf hY Aus ivc gLlqI nhIN rih jFdI, ies vfsqy) koeI kMm Aus nUM dUjI vfrI (TIk kr ky ) nhIN krnf pYNdf, iksy nUM afp hI (ijMdgI df shI) rsqf ivKfAuNdf hY, iksy nUM afp hI jMgl ivc Btkf ky pCuqfvy vfly pfsy pfAuNdf hY . ieh sfrf jgq-Kyl pRBU ny afp hI bxfieaf hY . hy nfnk ! jo kuJ Auh jIvF nUM idMdf hY AuhI AunHF nUM imldf hY . 17 .

gurbfxI anusfr, ivDfqf krm-lyK pihlF hI ilK ky jIaF nUM sMsfr ivc Byjdf hY. sfrI isRsLtI nUM afpxy vjUd ivc nwQI bYTy {afip nfQu nfQI sB jf kI .. 29.. jpu} sRI gurU nfnk sfihb jI dy vfihgur-nfQ dI mrjLI qoN Ault sMsfr df koeI jIv iewk suafs vI nhIN lY skdf, Aus dI ieiCaf qoN bfhr koeI krm krnf qF hY hI bVI dUr dI gwl . pr eyDr bicqR nftk jI df NN kfl jI NN qF hY hI BuwlF df puqlf. afpxy hwQIN bxf bxf ky keIaF nUM Byjdf irhf, pr iksy ny vI Aus dI mrjLI anusfr ivhfr nhIN kIqf. sgoN hr koeI, Byjx vfly rwb qoN afkI ho ky afp hI rwb bx bYTdf irhf ? ajyhI kwcI bfxI aqy QF QF qy svY ivroDI igafn vflf gRMQ, kI dsm gurU nfnk jI ny afp hI iliKaf hovygf? ies gRMQ nUM DrmgRMQ mMn lYx df arQ, sRI gurU gRMQ sfihb jI nUM ipwT dy Klox vflI gMBIr Buwl qoN Gwt hor kuJ ho hI nhIN skdf. ivroDI Dfrnf vfly do gRMQ iewko Drm dy Drm-gRMQ bx jfxy KLqry qf GiVafl iswD hoieaf krdy hn.

pusqk dy pihly Bfg ivc ihMdUaF dy Drm gRMQF dIaF Audfhrxf nfl ivsQfr nfl spwsLt kIqf hoieaf hY ik aBuwl krqfr nUM keI BuwlF krdf bRfhmx ny keI QfeIN drsfieaf hY. pr eyDr, akfl purK dI aBuwl hox vflI vizafeI ivc byaMq gurU-bfxI PLrumfn hn. vxgI mfqR-- 1) qUM krqf afip aBulu hY, Bulx ivic nfhI .. {3ú1} 2) afip aBulu n kbhU Bulf .. {1ú21} 3) hm BUlh qum sdf aBUlf, hm piqq qum piqq AuDrIaf .. {1213} iPr-4) Bulx ivic kIaf sBu koeI, krqf afip n BUly ..{1344} aqy 5) krqf afip aBulu hY, n BulY iksY df Bulfieaf .. {145} aqy hor keI gurU Purmfn hn ijnHF ivc krqfr nUM aBuwl ikhf hY. bicqR nftk jI qF QF QF qy gurbfxI dI KMznF kr rhy hn. ies adBuq nftk qF sfrf jLor ieh iswD krn qy lwg irhf ik, dsLmysL jI df sMbMD gurU nfnk jI nfl koeI nhIN sI aQvf Auh ivsLnUM dy avqfr rfm cMdR dy vMsLI NN ivsLnUM NN jI hI sn. akflpurK bfc ivcoN hyT ilKIaF cOpeIaF dI ivcfr ilKxI bfkI hY :--

jy pRBu prm purK Aupjfey .. iqn iqn apny rfh clfey ..

mhf dIn qb pRB Auprfjf .. arb dys ko kIno rfjf .. 26 ..

iqn BI eyk pMQ Auprfjf .. ilMg ibnf kIny sB rfjf .. {sLyy pagy 33}

sB qy apnf nfmu jpfXo .. siqnfmu kfhU n idRVfXo .. 27 ..

arQ:--pRBU ny jyhVy BI N prm purK NN (suDfrk mhfqmf) pYdf kIqy sn, AunHF sBnf afpxy mjhb qor ley . pRBU ny Pyr (mhfdIn) muhMmd jI nUM pYdf kIqf, (ijs nUM) arb dys df bfdsLfh bnXf . 26 . Ausny BI iek mjhb qor idwqf hY (aqy afpny) sfry rfjF nUM ilMg qoN ibnf (ieMdRI kty) bxf idwqf hY (arQfq Aus ny afpxy sLrDflUaF nUM suMnqI bxf idwqf . sBnF qoN afpnf nfm jpfXf hY (ies qrHF ) iksy ny BI siqnfm df AupdysL nhIN idqf .27.

{ pfTk vIr iKmF krn- asLlIlqf nMgI krky ilKx qy Auh swjx mjbUr kr rhy hn ijhVy ies duKdfeI aqy pMQ leI hfnI kfrk nftk nUM dsLmysL jI dI ilKq iswD krn qy azI-cotI df jLor lf rhy hn}

ipCy asIN ieh pVH afey hF ik suMnq dy QF (kiQq qOr qy) dsLmysL jI ny NN n BIjq NN lFz ktfey NN.. 1úú .. iliKaf hY . qy hux NN ilMg ibnf NN ilK idwqf hY. jy asF gurU gRMQ sfihb jI bfxI ivcoN NN suMnq NN dy arQ nf smJy huMdy, aqy ieslfmI sLrHf qoN jfxUM nf huMdy qF--lFz ktfey aqy ilMg ibnf--sLbdF qoN asF kI smJxf sI ? muslmfnf koloN kI asF ieAuN puCxf arMB nhIN sI kr dyxf ik--hy BfeI guaFZIE ! quhfzy Gr bicaF df vwg ikQoN af viVaf hY ? sfzy gurU jI df qF PLurmfn hY ik quhfzf lFz qF kt idwqf huMdf hY aqy qusI ilMg qoN ibnf hI ho? iPr agoN jo kuJ sfzy puCx vfilaF nfl hoxI sI, Aus dI qF KLYr sI, pr jo NN ibpu NN gurdyv jI dI sLfn ivc suxny pYNdy, aqy iPr axK jfg pYx qy mjLhbI PLsfd cwl pYx df anuBv-- klyjf kMbf jFdf hY .

XhUidaF ivc ivsLvfs bixaF hoieaf hY ik, pYdf hox dy idn qoN dsF (1ú) idnF ivc ijs bwcy dI Puwlo df aglf vfDU mfs kwt idwqf jfvy Auh idmfgLI qOr qy dUjy bicaF nflo cMgf inkldf hY. ies gwl nUM swcf iswD krn leI Auh keI Audfhrxf idMdy hn. pr awj asIN ajyhI nIvIN Kwz ivc jf pey hF ik, koeI bydlIlf PLqvf dyx lwgy, jF ivroDI ivcfrF vfly qy golI dfgx lwgy, iZwl nhINN krdy. igafn rUp KVg dI vrqoN krnI, Buwl Bulf bYTy hF. ibbykqf df iqafg krky, kwcIaF gwlF siqgurF dy pfvn nfm nfl joVI jfx nUM iswKI dI syvf mMn bYTxf bdiksmqI dI insLfnI hY.

sLMikaF df vyrvf:--

A) hYrfnI vflI gwl ieh hY ik arb dysL dy guaFz ivc hI hjLrq eIsf jI, ijhVy apxy afp nUM KLudf

df iekloqf puwqr kihMdy rhy hn, afKLr Auh qF Esy rwb jI dy Gwly hI afey sn. AunHF mhF purKF ny vI

iewk nvF Drm clfieaf sI. rwb jI ny dYNq, dyvqy, gorK, awT sfKI, cMd, sUrj, gorK rfmfnMd afid

ajyhy hor qkVy JuMz df nfm bVy cyqy nfl boilaf hY, ijs Drm df rfj lg-pg sfrI dunIaF qy hY,

Aus Drm nUM clfAux vfly hjLrq eIsf jI df nfm lYxf rwb jI nUM iks kfrn Buwl igaf ? kI ies

df kfrn eyhI nhIN ik Aus vyly qFeIN Bfrq vfsI ilKfrI (bRfhmx) nUM eIsf jI df aqy eIsfeI Drm

df pqf hI nhI sI ? isrjxhfr nUM afpxI isrjxf df pqf nf hovy, ieh gwl mMnx jog nhIN hY. srb

klF BrpUr, jfxIjfx dsLmysL jI vI eIsfeI Drm qoN, axjfx nhIN mMny jf skdy ? ieh mMnx nUM

idl iqafr nhIN hY, ik dsLmysL jI ajyhI aDUrI aqy kwcI gwl iksy vI hflq ivc ilK skdy sn.

a) siqgurU nfnk pfqsLfh jI ny nvF pMQ vI clf ilaf sI aqy siqnfm df jfp vI pMDrvIN sdI qoN arMB krf idwqf hoieaf sI . iPr 17vIN sdI dy aMq ivc ilKy NN akflpurK bfc NN ivc rwb jI ny ieh JUT ik-NN siq nfm kfhUM n idRVfXo NN iks kfrn boilaf ? dsLmysL jI nUM ajyhf korf JUT ilKx dI loV, iks

kfrn af peI sI ?

e) bicwqR nftk dy ilKfrI df ieh ilKxf vI iGxfvxf JUT hY ik hjLrq muhMmd sfihb ny afpxf nfm

jpfieaf sI. sMsfr ivcly pihly pYgLMbr AuhI hn ijnHF ny kyvl pRBU dI BgqI krn df AupdysL idwqf

aqy afpxI qsvIr qwk vI nhIN bxn idwqI . ajyhy kwcy arQF vflI kivqf dsLmysL jI dy pfvn nfm

nfl joVI rwKx dI gurmiq dy ankUl dlIl, iksy gRMQ ivcoN nhIN imlI.

akfl purK bfc dIaF afKLrI do sqrF ieAuN hn :-

sB apnI apnI AurJfnf .. pfrbRhm kfhUM n pCfnf ..

qp sfDq hir moih bulfXo .. iem kih kY ieh lok pTfXo .. 28 ..

arQ:-sfry afpo afpxI (pRBqf ivc) Psy hoey hn, iksy ny BI prmfqmf nUM nhIN pCfinaf. mYnUM qp krdy nUM hrI ny bulfXf aqy ies qrHF kihky (mYnUM) ies jgq ivc Byijaf .28.

{ilKfrI jI ieh vI Buwl gey hoey hn ik Auæwpr isrlyK --akflpuK bfc ies kIt pRiq NN hY . iswDf dsLmysL jI nUM hI boldy drsf rhy hn . BFvy gwl mfmUlI hY, pr ajyhI Buwl dsLmysL jI dy pfvn nfmxy nfl joVnI aBuwl siqgurF dI inrfdrI hY}

akfl purK ny isRsLtI df suDfr krn leI Coty BgvfnF nUM Byj Byj ky sfiraF nUM prK ilaf. pr Aus (akflpurK) dI iewiCaf iksy ny vI pUrI nf kIqI. sfiraF ny afpxI afpxI hI clfeI. aMq lfcfr ho ky (ivcfry aqy duiKafryy) pRBU jI ny dsLmysL jI nUM hymkuMz dy qp-sQfn qy jf bulfieaf, aqy keI ivDIaF nfl smJfAux buJfAux ipCoN ieAuN afK ky ies lok ivc Byijaf. ipwCy asIN vyK afey hF ik ilKfrI ny isrlyK qF NN akfl purK bfc ies kIt pRqI N idwqf hY pr iPr akflpurK dy QF isDf afp hI bflxf drsfAux arMB kr idwqf. Ausy hI Bulw df nqIjf hY ik hux awgy iPr AuhI isrlyK dobfr ilK idwqf:--

akfl purK bfc .. cOpeI ..

mY apnf suq, qoih invfjf .. pMQ pRcur1 krby khu sfjf .. 1--pMQ dy ivsQfr krn leI sfijaf hY .

jih qhf qY Drmu clfie .. kbuiD krn qy lok htfie .. 29. 2--mfq lok ivc .

arQ:--(hy purK !) mY qYnUM afpxf puqR (pddI) vizafeI idwqI hY . (aqy KLflsf) pMQ df pRcfr krn vfsqy (qYnU) sfijaf hY. qUM (jgq ivc) jfhu aqy AuQy Drm clfu, lokF nUM (kbuwD) mn mwq krn qoN htf dyhu . 29. (pMizq nrfiex isMG)

akfl purK nUM ieh kihMdy drfsieaf hY ik jdoN dI DrqI qy jIv bxfey hn AunHF nUM iksy ny swcy Drm dI gwl nhIN dwsI aqy AupoRokq 28vIN cOpeI ivc ilKfrI jI afp vI N pfrbRh kfhU nf pCfnf NN kih rhy hn. akfl purK sxy ilKfrI jI Buwl gey hn ik dUjy iDafey ivc soZIaF df rfj kfiem huMidaf sfr hI 31vI cOpeI ivc--jhF qhF iqh Drm clfXo NN ilK cuwky hn. kI, Aus Drm ivc rwb dI pCfx nhIN sI krvfeI geI? jy nhIN, qF iPr Auh ikho ijhf Drm sI ijhVf soZI rfijaF ny clfieaf sI? Drm pd dI vrqoN qF dohIN QfeI ieko ijhI hI hY. ilKfrI dI ikhVI gwl swcI hY ?

isafixaF df kQn swc hY ik NN JUT dy pYr nhIN huMdy. QF QF qy Tyzy KFdf izgL irhf huMdf hY. pr swc nUM bysLk lwK Xqnf nfl lukfAu, Auh sdf leI luikaf nhIN rih skdf. JUT dI cfdr BfvyN ikwzI vI motI hovy, scfeI dI joiq Aus nUM cIr ky lokF leI cfnx munfrf af bxdI hY. swc kdy purfxf nhIN ho skdf, nfm kdy mYlf nhIN huMdf--scu purfxf hovy nfhI, sIqf kdy nf pfty .. {956}--scu purfxf nf QIaY nfmu n mYlf hoie ..{1248} bicqR sfKI hux awgy qurI---

kibbfc .. doihrf

TfZ BXo mY joir kir bcn khf isr inafie . pMQ cly qb jgq mY jb qum krhu shfie . 3ú .

arQ:--iPr mYN hQ bwnH ky Klo igaf aqy isr nuaf ky bcn kIqf . (ijs qrHF df pMQ clfAux leI pRBU jI qusIN kih rhy ho Aus qrHF df) pMQ qd hI cl skygf jy qusIN afp shfeI hovogy . (kI pihly ijny Byjy sn, pRBU jI AunHF dI shfieqf nhIN sI krdy huMdy ?)

{hy ilKfrI jIE ! qusIN DMn ho jo ibnf nfm ilaF, sfrf kuPr, aBuwl dsLmysL jI dy muKfribMd ivc pfeI qury jf rhy ho}

bicqR nftk dy ivc hI pihlF ieh gwl spwsLt kr idwqI sI ik gurU nfnk dyv jI ny af ky, bVf pivqR aqy srb-pfpF df nfs kr dyx vflf (inafrf inrml) pMQ clf ilaf hoieaf sI, XQf--

iqn ieh kl mo Drm clfXo .. sB sfDn ko rfh bqfXo ..

jo qFky mfrg mih afey .. qy kbhUM nhIN pfp sMqfey .. 5 .. {aiDafie--5}

Aus BuwlV aqy afpxf nfm jpfAux dI BuwK nfl duKI, rwb jI ny, jy nvF Drm clfAux leI kih idwqf jy mMn hI leIey, pr do qoN iewk rUp ho cuwky dsLmysL jI qF cMgI qrHF jfxdy hI sn ik, phfV lok qoN mdr dys puwj kyy ijhVI syvf inBfAuNx leI aqy ijs guirafeI dy mflk bxn leI AunHF nUM Byijaf jf irhf sI Auh qF: guirafeI qF 1469 qoN hI kfiem ho cuwkI sI. kI Auh vI Buwl gey sn ik kyvl iewk akfl df pujfrI sMq-sUrimaF df pMQ qF gurU nfnk sfihb jI ny 15vIN sdI ivc hI isrj ilaf hoieaf sI. swc dy pujfr, afp inrol swc, sRI dsLmysL jI qF sgoN ieAu kihMdy--hy srb sLkqImfn rwb jIE ! awj quhfzI mwq nUM kI ho igaf ? swc ivc kuPLr ikQoN af rilaf? afpxf nfm jpfAux vflI quhfzI swDr qF qlvMzI (nnkfxf sfihb) ivc afey gurU nfnk jI ny cMgI qrHF pUrI kr idwqI sI. kyvl quhfzy hI nfm df suafs suafs ismrn krn vflf sMq sUrimaF df Drm qF krIb do sO sfl qoN pYdf ho ky inrMqr quhfzI arfDnf krI jf irhf hY. Boly pfqsLfhoN ! Auh sB kuJ Bul Bulf myrI smfDI BMg ikAuN afx kIqy jy? hwz BMnxI TMZ ivc msF ijhy myrI suriq quhfzy crnF ivc KwuBI hY. rihx idAu mYnUM eysy brPLlok dy prm anMd ivc hI bYTy nUM NN.

bRfhmx ilKfrI df mMqv ieh sI ik iswK ijvyN pihly nON gurU sfihbfn nUM vI gurU nfnk hI mMnI af rhy hn, (sRI gurU) goibMd jI nUM EvyN hI, gurU nfnk (jI) koloN imlI joiq df mflk, gurU nfnk (jI) df hI dsvF srUp mMnx qoN BuwlI pY jfx. ies N goibMd jIN bfry lokF idaF ihridaF ivc Ausy qrHF df sLrDf-BrpUr-ivsLvfsL bxf idwqf jfvy jo ivsLnUM jI dy avqfr, nrisMG, rfmcMdR aQvf ikRsLn-goibMd afid pRqI bixaf hoieaf hY. ijvyN AunHF kiQq avqfrF nUM asmfnF qoN hI sLkqIaF lY ky mMn ky lokF ny pUjxf sLurU kr idwqf sI AuvyN hI iswK vI {siqgrU nfnk sfihb jI dI hI dsvF srUp hox df ivsLvfsL Cwz ky} dsLmysL jI nUM DuroN sLkqIaF lY ky afieaf awzrf rwbI avqfr mMn lYx.

ibbyk ivcfr duafrf gurU ieiqhfs vwl iDafn mfrIey qF pRqwK idws pYNdf hY ik dsLmysL jI ny qF nfm-aMimRq ivc iBj ky amr (afqmF dy mflk) ho cuwky KLflsy dI prK krky Aus nMU KMzy bfty dI pfhul CkfeI aqy Aus koloN ieh jIvn-pRx ilaf sI ik awgy qoN KLflsf---

1) afpxI nuhfr nUM pMj kkfrF dI rihq ivc sFBI rwKygf,

2) pihly 9 srUpF dI Gflxf nfl bx cuky inafry afcrn dI inafrI afBf ivc kdy PLrk nhIN afAux dyvygf,

3) ibwpRn kI rIq df kdy vI DfrnI nhIN bxygf,

4) gurU gRMQ sfihb jI nUM sRI gurU nfnk sfihb dI joiq df 11vF pRkfsL, sRI gurU nfnk jI hI mMn ky AunHF dy hukmF anusfr afpxf jIvn ibqfvygf . eysy leI dsLmysL jI ny (gurU) gRMQ sfihb dy srUp nUM sMpUnqf df rUp dy ky (aibnfsLI pRBU dI soJI krfAux nfl mnuwK nUM Aucy jIvn jugq df mlk bxfAux vflI) aibnfsLI gurU-bfxI nUM guirafeI sONpx vflf prm-pivwqR kfrj nypRy cfiVHaf sI. awgy qoN pMj-BUqk srIr dy QF gurbfxI dy gRMQ-rUp siqgurU jI nUM girafeI df sdIvI mflk Qfipaf aqy iqafr ho cuwky KLflsy nMU Aus dI qfibaf rihx df AupdysL idwqf. dsm pfiqsLfh ny nvF pMQ koeI nhINN sI clfieaf . {NNmfiraf iskf jgqR ivic nfnk inrml pMQ clfieafNN {Bf:gu: vfr 1-pAuVI 45} gurU nfnk jI dy clfey inrml pMQ nUM hI dsLmysL jI ny KLflsf pMQ df nfm bKLisLaf sI. hjLfrF sflf qoN JUT nUM swc bxf ky Aus dI pUjf krvfAux df cmqkfr krdI af rhI krfmfqI bRfhmxI-klm ny eyQy vI krfmfqI asr ivKfieaf. bicqR nftkN jI ny aMD ivsLvfsLI aqy sLhorq sighted iswK dI mwq PLyr idwqI. iswKF ny dsLmysL jI qoN krIb 2úú sfl pihlF isrjy, inrml pMQ nUM dI aslIX Blf ky KLflsy nUM nvF isrijaf pMQ mMn ilaf aqy pRIiKaf idvs nUM afpxf jnm idn Qfp ilaf.

bicqR nftk ivcly prmfqmf nfl hoeIaF gwlF, ilKIaF qF kiQq qOr qy anMd pur (pMjfb) dy vfsI dsLmysL jI ny hn, pr rb jI pMjfbI ivc gl krn dI bjfey boldy AuhI BfsLf hn ijhVI BfsLf ihMdU imiQhfs ivcly kfnH GneIaf jI nUM rIJfAux leI ibMdRfbn dIaF gopIaF aQvf ikRsLn jI dI shylI NN rfDf NN dyvI jI boldy rhy sn. eyho ikhf jf skdf hY, ik, ibicqR nftk vfly akfl purK jI nUM sLfied pMjfbI afAuNdI hI nhIN sI. AuNj-gurbfxI df Purmfn qF ieh hY ik apfr pRBU jI dI BfiKaf, (=bolI) BfAu (=ipafr) hY--- NN BfiKaf BfAu apfru ..(jp) .

brPL-kuMz ivc bYTy kiQq dusLt-dmn jI nfl, ihMdU avqfrF vrgI bolI ivwc PirafdF krky srb-sLkqImfn pRBU jI, afpxI sLkqI df afp hI mKOl AuzfAudy idws rh hn. spwsLt hY ik ieh rwb gurU nfnk jI df nhIN sI, sgoN ieh Ausy cfqr bRfhmx df, AuhI igrDr gopfl sI ijs ny vyd, isimRqIaF, gIqf, purfx afid gRMQ bol bol ky ajyhy ilKfrI nUM ilKfey sn ijs df awj qFeIN iksy nUM TIk pqf nhIN lwg sikaf, aqy ividaf hIx jnqf nUM AulU bxf ky bRfhmx dI luwt df isLkfr bxfeI rwiKaf. (gurU gRMQ sfihb ivwc iksy iek QF vI koeI iewk quk ajyhI nhIN hY ijQy dsm gRMQ vFg ieh iliKaf hovy ik hux aglf NN bfc sRI akfl purK df hY N. kfrn ? ikAuNik ieh sfrI ikrq gurU nfnk jI dI afpxI hY. ies ivwc rlf pfAux leI iksy kutl-nIqI bRfhmx df dfa nhIN sI Pwibaf. so ieh AuqlI gl bfq jo dsLmysL jI aqy akfl purK ivwc hoeI drsfeI geI hY ieh Ausy ny ilKI hY ijs ny dyvI dyviqaF dI hoNd vfly Brm nUM klgLIDr jI dy mUMhoN hI pwkf krvfAuxf sI. qF jo ajyhI gurmq ivroDI ilKq iksy vI smy KLflsy jI nUM inafrf bxfeI rwKx vfly isDFqF qy BrvIN aqy akwt cot kIqI jf sky. kuJ vI ilKI jfeIey pRoihq jI df bfx itkfxy KuwB cuwkf hY. cMgy Bly gur iswK qlvfr dI pUjf rwb dI pUjf mMn bYTy hn. siqgurF nUM sMboDn krky pRoihq jI swc PLurmf rhy hn:--NN myrf jnyAU rwd kr dyx vfly hy gurU nfnk jIE ! qyry igafn nUM pUrI qrHF asPLl bxf dyx dI myrI swDr ajy pUrI nhIN hoeI. hjLfrF sflF qoN myrI syvf ivc hwQ bMnHI Kloqy rihx vfly kwl dy ieh ihMdU ijvyN pihlF myrIaF JUTIaF ilKqF dy aDfr qy U.P.nUM aflIsLfn mMdrF nfl sLMgfrdy af rhy hn, ijs nUM qusF siqgur pUrf kih ky invfijaf sI, Ausy bIr-KLflsf jI koloN hI mYN (afpxy ies kory JUT dI vrqoN nfl) Ausy U.P. ivc hI iswKI df qIrQ jy nf bxvf ilaf qF mYnUM bRhmf jI dy mUMh ivc jMimaF iks afKxf hY? hwz BMnxI lohVy dy brPL dy sfh-TuwtvyN vfXUmMzl ivc, ijwQy sfh lYxf iewk iBafnk zMn Bugqdy rihx vflI gwl bx KloNdI hY,--hy klgLIaF vfly dsLmysL jIE ! qyry ipafry KLflsf jI ny qYnUM sdf Esy ibwKVy QF qy KVf, afpxy isMG dI AuzIk krdy kihx ivc qyry pRqI sLrDf dI insLfnI mMinaF krnI hY. ieh myrI ilKx ivDI df kmfl hY ijs ny qyry KLflsy nUM hfso hIxy Brm jfl ivc PLsf idwqf hY. qyry KLflsy dI Drm dI kmfeI ivcoN qkVf ihwsf afpxy afp hI myry cyilaF kol puwjdf irhf krnf hY.NN

2ú- gurU-bfxI dI KMznF ?

bicqR nftk df ilKfrI, dsLmysL jI dI hsqI nUM pihly gurU sfihbfn nfloN awzrI bxf dyx df afpxf kMm jfrI rwKdf hoieaf awgy ilKdf hY:-- cOpeI ..

ieh kfrin pRB moih pTfXo .. qb mY jgq jnm Dir afXo ..

ijm iqn khI iqnY iqm kihhoN .. aAur iksU qy bYr n gih hoN .. 31 ..

arQ:--ies vfsqy pRBU ny mYnUM Byijaf hY, qdy mYN jnm nUM Dfrky jgq ivc afXf hF . ijvyN Aus iqn (-vfihgurU ny) ikhf sI, iqvY hI iqnY (pihlF afey Bgvfnf, avqfrF, pYgMbrF, gurUaF afid nUM) Ausy qrHF mYN kihMdf hF, hor (mY koeI) iksy nfl vYr nhIN riKaf . 31 .

ies cOpeI qoN eyhI spwsLt huMdf hY ik ijs kMm nUM myry qoN pihlF koeI nhIN sI kr sikaf, Aus nUM isry cfVHn leI prmfqmF ny mYnUM Byijaf sI. BfvyN aYsf kQn vI swc qoN kohF dUr KVf hY, iPr vI mMn lAu ik ies pwKoN ieh bcn swc dy bVf nyVy hY ik dsLmysL jI bVIaF aOkVF aqy sKLq inrfsLf-jnk, KLqiraF Bry simaF ivc avqfrI hoey sn. dsLmysL jI sMsfr dy kyvl mfqR rihbr hoey hn ijnHF ny jgq-Bly dI KLfqr CotI Aumr ivc gurdyv ipqf jI nUM kurbfn hox leI ikhf aqy iPr afpxy cfr sfihb-jLfidaF aqy prm siqkfr jog mfqf jI smyq, pUry pirvfr df blIdfn krn smy aqy afpxy ipqf jI dy isrjy Gr-Gft dI afhUqI pfAux ligaF mwQy qy jLrf vI vwt nhIN pYx idwqf. gurU nfnk jI dy pMQ dI aQvf kOm dI agvfeI eyzI inrBYqf aqy cVHdI klf ivc ivcridaF iKVy mwQy kIqI, ijs dI brfbrI dI koeI vI imsfl pysL krn dI gwl sux ky, sfry sMsfr df ieiqhfs nIvIaF pf KloNdf hY. pr ijQoN qwk Drm clfAux dI aqy afcrn Auæwcf krky mnuwKqF df isr Auæwcf krn dI gwl hY, Auh pihly gurU sfihbfn ny kmIN nhIN sI rihx idwqI hoeI. AupRokq cOpeI dI aMqlI pMgqI--NN aAur iksU qy bYr n gih hoN NN iksy nUM vYrI nf smJx vfly (gurmiq) isDFq dI BrpUr KMznF eys hI gRMQ (bicqR nftk) ivc keI QFeI kIqI hoeI hY.

aglI cOpeI ies pRkfr hY :--

jo hm ko prmysr Aucir hYN .. qy sB nrk kuMz mih pir hYN ..

mo ko dfs qvn kf jfno .. Xf mYN Byd n rMc pCfno .. 32 ..

arQ:--ijhVy sfnUM prmysr kihMdy hn (=Aucir hYN) (aQvf jo rwb mYnUM kihxgy) Auh sfry nrk kuMz ivc pYxgy (jF pYNdy hn) . mYnMU Aus prmysur df dfs jfxo, (aqy myry ies kQn) ivc rqf ijMnf vI Prk nf mMnoN . 32 .

isvfey ibwpRI gRMQF ivcly BgvfnF aqy dyvI dyviqaF dy, sMsfr dy iksy vI pYgMbr, vlI-awlfh, gurU, pIr, mursLd afid ijMnHF ny koeI Drm clfieaf hY, AunHF ny afpxy afp nUM rwb df Gilaf hoieaf, rwb df sunyhf lY ky afieaf, rwb df bytf afid qF aKvfieaf hY, pr isDf prmfqmf iksy ny nhIN aKvfieaf. pr nfl hI ieh vI swc hY ik, (gurU gRMQ sfihb jI smyq) AunHF ivcoN ieh iksy ny ikhf ik, NN ijhVf sfnUM prmfqmf kihx dI Buwl krygf Auh nrkF ivc pvygfNN. ikAuNik rwb kihx ivc aqy rwb mMnx ivc bVf PLrk hY. bicqR nftk dI ieh gwl vI bVI vicqR hY ik NN ijhVf sfnUM rwb khygf Auh nrkF ivc peygf NN. ikzI ibicqR gwl hY ik ijs ny pihlF afp hI ieh ikhf hY ik--NN dvY qy eyk rUp hÍY gXo NN..- Bfv, mY vI akflpurK ivc lIn hoky Ausy df hI rUp bx ky Aus nfl iewk imk ho igaf sF, AuhI dsLmysL jI ieh ilKx ik ijhVf NN hm ko NN prmysLr khygf Auh nrk kuMz ivc peygf. mYnUM Aus dy dfs qoN vwD kuJ nf smiJENN NN. gurU ieiqhfs ivcoN koeI ajyhI sfKI nhIN imldI ijQy siqgurF nUM iæeh kihx dI loV peI hovy ik ijhVf AunHF nUM rwb khygf Auh nrkF ivc peygf. ivkfrF mgr Bwjy iPrdy mnuwK dy cMcl mn nUM siqgurF ny igafn df sMgl qF jLrUr pfieaf hY--igafn kf bDf mn rhY- .. kdy iksy gurU ny jF iksy aiDafpk ny koeI miq dyx smyN nrkF ivc pYx df zr pf ky afpxy iswK df jF isKsLk df mn BY-BIq nhIN kIqf hoxf . dsLmysL jI dy ipqf-gurdyv jI qF ieh PLurmf rhy hn--

57- BY kfhU kAu dyq nih nih BY mfnq afn ..

khu nfnk suin ry mnf igafnI qfih bKfin .. 16 ..{1427}

BY dyx vflI ivDI, dfn-rUpI luwt mcfAux leI bRfhmxI kuwtlqf df hiQafr hY. BY sdf lutyrf idMdf hY. igafn dfqf gurU qF sdf dlIl nfl iksy dI KunfmI dUr krdf hY. jIvn nUM syD dyx leI pRBU df inrml BY qF bysLk idwqf hovygf pr N inwjI gwl mnfAux leI NN srfp-rUpI BY kyvl bRhmx hI dy skdf sI. inwj nfl sMbMDq koeI gwl mnvfAux leI iksy prkfr df BY dyxf aqy KLfs qOr qy nrkF ivc pYx df BY dyxf- gurU nfnk jI dy dr df nIXm nhIN hY. asF Auæwpr pVH ilaf hY ik iksy nUM BY dyxf aqy iksy mnuwK df BY mMnxf siqgurF ny isDFqk qOr qy vrijaf hoieaf hY.

asIN rojL dI ijMdgI ivc vyKdy hF ik, jd koeI Blf pursL iksy musIbq ivc sfzI shfieqf kridaF bVf vzf Aupkfr krdf hY qF, asIN keI vfrI suqya hI kih rhy huMdy hF ik--N hy Bly pursL ! sfzy leI qF qUM hI rwb hYN . aqy iPr ijs gurbfxI awgy sIs invf ky dsLmysL jI ny afp hI ijs sRI gurU gRMQ sfihb jI nUM gurU nfnk jI dI guirafeI df mflk bxfieaf, ijs nUM sdf NN pRgt gurF kI dyh NN mMn ky AunHF (dsF siqgurF) nfloN vI vwD afdr-siqkfr sRI gurU gRMQ sfihb jI df krdy rihx df aqy sdf ijs dI isiKaf anusfr cwlx df hukm afpxy KLflsy nUM idwqf sI, Aus gurU gRMQ sfihb dI bfxI NN sveIey mhly qIjy ky NN ivc, qIsry pfiqsLfh jI bfry--ies pRkfr iliKaf hY--

afip nfrfiexu klf Dfir jg mih prvirXAu ..

inrMkfir afkfru joiq jg mMzil kirXAu ....2 ..{1395}-16

iDafn rhy ik gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI ivc akfl purK nUM NN vfihgurU NN iewk vfrI vI nhIN ikhf. pr svweIey mhlf cOQy ivc vfihgurU sLbd 13 vfr aqy vfhgurU 3 vfr, kyvl gurU rfmdfs cOQy gurU nfnk jI leI vriqaf hY:--

vfihgurU vfihgurU vfihgurU vfih jIAu .. siq sfcu sRI

invfsu afid purKu sdf quhI vfihgurU vfihgurU vfihgurU vfih jIAu .. 1 .. {14ú2}-6

rfm nfm prm Dfm..... siq sfcu sRI invfsu afid purKu sdf quhI

vfihgurU vfihgurU vfihgurU vfih jIAu .. 2..{14ú2}-7

pIq bsn kuMd dsn.....siq sfcu sRI invfsu afid purKu sdf quhI vihgurU

vfihgurU vfihgurU vfih jIAu .. 3 ..{14ú3}-8

syvk kY BrpUr jugu jugu vfhgurU qyrf sBu sdkf ..inrMkfru pRBu sdf slfmq..

.. syvk kY BrpUr jugu jugu vfhgurU qyrf sBu sdkf .. 1 .. {14ú3}-11

kIaf Kylu bz mylu qmfsf vfihgurU qyrI sB rcnf ..

kIaf Kylu bz mylu qmfsf vfhgurU qyrI sB rcnf .. 3 .. {14ú4}-13-42{eyQy vI ieko svIey ivc do vfr hY} aqy mQurf jI Bwt Bgq ny pMcm pfiqsLfh jI leI ieAuN iliKaf hY--Bin mQurf kCu Bydu nhI guru arjunu prqKH hir ..7..{14ú9}-19 aqy iPr prmfqmf nUM hI sMboDn krky kIqf pMcm pfqsLfh jI df pfvn PLurmfn:--

rfm, hm siqgur pfrbRhm kir mfnY .. hm mUV mugD

asuD miq hoqy gur siqgur kY bcin hir hm jfny .. 1 .. rhfAu .. {169}-4-18-56

arQ:--mY siqgurU jI nUM rfm pfrbRhm hI mMinaF hY . (kAuNik) mYN qF mUrK sF, mhF mUrK sF, mYlI miq vflf sF, pr gurU siqgurU dy AupdysL dI brkiq nfl mYN prmfqfmf nfl jfx pCfx bxf leI hY . (ies leI myry vfsqy Auh gurU vI pfrbRhm hI hY ijs ny Aus akfl purK nfl myrI sFJ bxf idwqI hY . rhfAu .
gur jyvzu avru n idseI afT phr iqsu jfip .. ndir kry qf pfeIaY

scu nfmu guxqfis .. guru prmysru eyku hY sB mih rihaf smfie .. ... 4 ..{52}-3ú-1úú

myry mn gur jyvzu avru n koie .. dUjf QfAu n ko suJY gur myly scu soie .. 1 .. rhfAu ..

sgl pdfrQ iqsu imly ijin guru izTf jfie .. gur crxI ijn mnu lgf sy vzBfgI

mfie .. guru dfqf, smrQu guru, guru sB mih rihaf smfie .. guru prmysru pfrbRhmu,

guru zubdf ley qrfey .. 2 .. ikqu muiK guru sflfhIaY krx kfrx smrQu .. sy mQy inhcl

rhy ijn guir Dfiraf hQu.. guir aMimRq nfmu pIafilaf jnm mrn kf pQu.. guru prmysru

syivaf BY BMjnu duK lQu .. 3 .. siqguru gihr gBIru hY suK sfgru aG KMzu .. ijn guru

syivaf afpxf jmdUq n lfgY zMzu .. gur nfil quil n lgeI Koij izTf bRhmMzu .. nfmu

inDfnu siqguir dIaf suKu nfnk mn mih mMzu .. 4 .. {49}-2ú-9ú

sfzy leI qF dsLmysL jI hI gur-pfrbRhm gur-prmysLvr, gur-krqfr sB kuJ hn. siqgur ivthu vfiraf ijin idqf scu nfAu ..{55} siqgur ivthu vfiraf ijqu imilaY Ksmu smfilaf .. (47ú) . siqgiur imilaY scu pfieaf (465) . ibnu siqgur iknY n pfieE ibnu siqgur iknY nf pfieaf .. siqgur ivic afpu riKEnu kir prgtu afiK suxfieaf .. (466) siqguru imlY q sUJY ry .. (1úú3) siqgurF nfloN dUrI ho jfey qF prmysLr nfl kdy myl nhIN rih skdf. aqy NN prmysr qy BuilaF ivafpin sBy rog NN sfzy leI qF siqgurU jI sB kuJ hn. BIKf jI dy bcn asF ipwCy vI ilKy hn--

-NN BIKf vuh nr kOn hYN jo gur ko kihqy aOr . rwb rUTy gur mylqf, gur rUTy nhIN TOr . NN

so iswK leI gurU pihlF qy rwb ipCoN. pr eyDr bicqR nftk dy rcyqf kib (=kvI) jI kih rhy hn ik, ijhVf gurU nUM prmysLr khygf Auh nrkF dy kuMz ivc jf pvygf. bicqR nftk ilKx vfly nUM kI pqf ik ijQy gurU-prmysLr jI jf bihx ,--ijQy jfie bhY myrf siqgurU so Qfnu suhfvf rfm rfjy ..NN (Bfv, siqgurF dI Xfd nfl ihrdf juV jfey qF) AuhI QF suhfvf bx jFdf hY. BfvyN Auh (bicqR nftk dy ilKfrI sLRI kib jI df) ikwzf hI BYVy qoN BYVf nrk-kuMz ikAuN nf hovy, pRBU df ismrn nrk nUM vI surg bxf idMdf hY. hfey ! AUNt ry AUNt ! qyrI kOnsI kl sIDI N ? hy bicqR nftk ! qyrI ikhVI gwl nUM gurmiq mMinaF jfvy ? siqgurU dI gwl qF ikqy rhI, isDF nfl hoeI gost smy sRI gurU nfnk sfihb jI ny qF eyQoN qwk PLurmfn kIqf hoieaf hY----jo jnu nfm inrMjn rfqf .. nfnk soeI purKu ibDfqf .. 51 .. {943}

22- vwzy qoN vwzy JUT nUM pUjnIk bnfAuNx ivc inpuMn

ilKfrI df amoG bfx?

NN jnm lYNdy sfr hI bjrMg blI hnUMmfn ny sUrj nUM imwTf Pl smJ ky ingl ilaf aqy sMsfr ivc rfq df Gwup hnyrf pwsr igaf. NN eyzf vzf pRqwK aqy korf JUT, Drm pusqkF ivc ilK ky Aus nUM lokF leI pUjnIk bxf dyx dI ajLmfeI hoeI ivDI vfly ilKfrI ny, AupRokq ivcfry suDy kuPLr dI pUjf vI, Ausy hI pUrn-gurdyv sUrmy sRI gurU nfnk sfihb jI dy iswKF koloN krvfAuxI sI, ijs inrBY siqgurU jI ny, nO sfl dI Aumr ivc jnyAU pfAux vflI bVI jLrUrI pRoihqvfdI-Drm dI rsm nUM Tukrf dyx qoN lY k,y sfrIaF krm kFzI vydk-rsmF dIaF DwjIaF AuzfAuxIaF arMB kr idwqIaF sn. igafn dI KMz ivc lpyt ky JUT-jLihr dI pUjf krvfAux ivc inpuMn pRoihq jI leI, eyQy afpxy JUT dy duafly igafn dI hor vI vwD gfVHy imwTy dI motI qih nflo nfl cfVHI rwKx dI loV sI. pRoihq jI cMgI qrHF jfx cuwky sn ik KLflsf jI afpxy siqgurF dy bcnF qy prvfinaF vFg kurbfn ho jFdf hY. KLflsf jI df ieh vzf gux ibwpR jI leI KLflsy dI kmjLorI ho idwisaf. NN AuvyN hI ijvy--mhFBfrq ivc kOroaF df mfmf sLuknI drXodn nUM isiKaf dyNdf hoieaf kihMdf hY ik pFzvf kol hor sfry bl (sLkqIaF) hn, pr AunHF ivc Cl-bl (=kpt) vrqx dI sUJ nhIN hY . AunHF dy ies kpt rihq hox vfly vfly gux nUM hI AunHF dy ivruwD vrq ky asIN AunHF df nfs kr skdy hF NN .

guriswKF dy ies anmol-gux nUM bRfhmx cMgI qrHF smJ cuwkf sI ik, ieh ijs vI bcn nUM gurU bfxI dy ankUl smJx (df BfvyN BulyKf hI Kf jfx) Aus bcn df bVf siqkfr krdy hn. so qjrby kfr bRfhmx afpxy Brm-jfl ivc PLsfAux leI, KLflsf jI dy iesy vzmuwly gux nUM, iswKF leI vzf aOgx bxf lYxf cfhuMdf sI. Auh jfxdf sI ik ikwzy vI iGxfvxy JUT nfl BrpUr gfQf ivc kyvl QohVf ijhf hI gurbfxI dy ankUl AupdysL ilK idwqf jfvy qF dUly KLflsf jI ny sfry JUT quPLfn nUM aqy vzI qoN vwzI asLlIlqf nUM, pfvn pivwqr swc mMn ky, ihMdUaF nfloN vI bhuqy josL nfl pUjxf arMB kr dyxf hY. sLurU qoN hI gurbfxI nUM ghu nfl vfcdf rihx dy kfrn, gurmiq isDFq ivclI aQfh sLkqI nUM pRoihq jI cMgI qrHF smJ cuwky sn. gurbfxI dy ankUl kuJ CMd jF cOpeIaF, bVI pRBfv sLflI bolI ivc ilK ky, phfV ijwzy prqwK JUT ivc rlf dyxIaF, Auæwc kotI dy ivdvfn bRfhmx leI ikhVI aOKI gwl sI? aqy iPr gfQf anusfr dsLmysL jI nUM akfl purK dy hukm qoN hoey avqfrI vI iswD kr cuwkf sI. (ilKx ZMg qoN ieAuN spwsLt vI ho irhf hY ik ijvyN) hux QoVf icr bolI nUM bdl lYxf ilKfrI ny jLrUrI mMn ilaf sI .

AupRokq 32vI copeI qoN awgy hux 64 vIN cOpeI (CyvyN aiDafie dy aMq) qwk ilKx ivDI ny prqf Kf laf. pr iPr vI afpxI ivAuNq anusfr bRfhmxI mrXfdf dy tIky bVI sPLfeI nfl, inrMqr lfeI quiraf igaf:--

mY ho prm purK ko dfsf .. dyKn afXo jgq qmfsf ..

jo pRB jgiq khf so kihhoN .. imRq lok qy mon n rihhoN .. 33 ..

arQ:--(BfvyN mYnUM vfihgurU ny afpxf puqR invfijaf hY, qF BI) mYN vfihgurU df dfs ndfs hF. {Ausdf Byijaf hoXf, ieh} jgq rUp qmfsLf vyKx leI afXfhF. pRBU ny jo mYnUM ikhf hY mYN Auh jgq ivc khFgf, jgq dy lokF qoN zr ky cuwp nhIN rhFgf . 33 .

isafxy pfTk swjx, inrxf kr lYx ik dsLmysL jI mnuwK dI ijMdgI suafrn leI koeI mhFn sfkf vrqfAux afey sn . ies df kI arQ ik Auh qF rwb dIaF khIaF gwlF lokF nUM inrBY ho ky kihx leI afey sn ? sdIvI swc vflf AupdysL qF lokI sgoN sLrDf nfl suxdy hn. asIN vyKdy hF, ik cMgIaF gwlF suxn dI swDr vfly sroqy cMgy AupdysLkF nUM bVI KulHI mfieaf KLrcky vI mMgfAuNNdy hn. dsLmysL jI vrgy AupdysLk siqgurU jI koloN, aKvfeI hoeI lokF koloN zrn dI, aQvf nf zrn dI, gwl, bVI EprI anuBv huMdI hY. iksy bydlIly aqy afpxy afp ivc vzf sLkqI sLflI bxy hoey vYrI koloN vI kdy jLrf vI BY nf Kfx vfly dsLmysL hI, rwb dI khI gwl lokF nUM sxfAux ivc afpxI inBYqf df pRgtfvf krdy drsf ky ikqy ilKfrI ny dsLmysL jI nUM itckr hI qF nhIN kIqI hoeI?

nrfj CMd ..

kihE pRBU su BfiKho .. iksU n kfn rfiKho .. iksU n ByK BIj hoN .. alyK bIj bIj hoN ..34..

arQ:-jo pRBU ny ikhf hY, Auh krFgf. iksy dI pRvfh nhIN rKFgf . iksy ByK ivc pRym nhIN krFgf, alyK (dy ismrn rUp) bIj nUM bIjFgf .34 . pfKfx pUjhoN nhIN .. n ByK BIjhoN khIN .. anMq nfmu gfey hoN .. prm purK pfie hoN ..35..

arQ:-mYN pwQr pUjk nhIN hF, mYN iksy ByK ivc ibwjx vflf nhIN hF, byaMq dy nfm nUM ismrFgf. {ies qrHF} vfihgurU nUM pfvFgf . 35 .

jtf n sIs DfrhoN .. n muMdRkf suDfrhoN .. n kfn kfhU kI DroN .. kihE pRBU su mY kroN .. 36 .. ies cOpeI dy nfl rlf ky pihlF hux ieh vI:--

n jtf mUMz DfroN .. n muMdRkf svroN .. jpo qfs nfmM .. srY srb kfmM .. 51 ..

bVI BulyKf pfAU bolI hY . gurmiq qoN aigafnI mnuwK ienHF nUM gurmiq dy ankUl mMnygf. pr afAu prKIey:--

CMd 35--(1) ajyhy bcn ik mYN pwQr nhIN pUjFgf, jF, mYN iksy ByK ivc iBwjx vflf nhIN hF, afid dI muhfrnI- iksy nUM kI? jy ilKfrI ny koeI kMm nhIN krny, jF krny hn qF ies nfl dUjy nUM kI? ienHF krmf dy krn ivc kI Kot hY ? aqy ajyhf nf krn ivc gux kI hY ? ieh igafn iksy nUM ikvyN aqy ikwQoN imly ? pr jy ajyhy bcnF duafrf ilKfrI jI afpxI vizafeI dws rhy hn, qF afpxy gux, afpxy hI mUhoN dwsxy gMBIr mhF purKF leI bVf vwzf aOgx bx KloNdf hY. mnuwK dy krmf qoN hI mnuwK dI sicafeI sfrf jwgq jfx lYNdf hY:--suix mn aMDy kuqy kUiVaf .. ibnu boly bUJIaY sicafr .. 1 .. rhfAu .. {662} sicafr nUM bol ky dwsx dI kI loV? (2) NN anMq prmfqmf df nfm jp ky mYN Aus nUM pf lvFgf NN (Bfv, ajy qwk rwb nUM pfieaf nhIN sI ?) jy ieh bcn dsLmysL jI dy afpxy mMn leIeY qF, eysy nftk ivc hI kiQq qOr qy Aucfry AunHF dy afpxy bcn--ik hym kuMz prbq qy Gor qpwisaf sfD ky Auh do qoN iewk rUp ho gey sn aqy prmfqmf ny AunHF nUM afpxf N suq NN kih ky invfijaf sI NN kI JUT sn ? kI, hym kuMz qy AunHF ny pRBU nUM pf nhIN sI ilaf? ikho ijhf hY ieh igafn ? gurU-bfxI ivc, nfm ismrn dIaF vizafeIaF dy, aqy pRBU dI sdIvI Xfd ihrdy ivc vsfAux dy AupdysL vfly byaMq gurU-sLbd hn pr ajyhf bcn iewk vI nhINN hY, ik,--NN mYN anMq pRBU df nfm ismr ky Aus nUM pf lvFgf NN? mnuwK df mn ikhVy vyly ikwDr nUM moVf Kf jfvy, BivK df kI Brosf ?

CMd 36:--kihx df ZMg qF eyQy vI AuhI hY pr jtF df arQ jy kys mMn ley jfx qF kI qmfsLf bxy ? ajyhf mMn lYxf vzf anrQ hovygf. kI dsLmysL jI kys rwKx dy ivruwD sn ? AupRokq dohF CMMdf ivc afey jtf df arQ ByKI nFgy sfDF dIaF aQvf jogIaF afid dIaF jVFvF krnf hI TIk hY . pr smwisaf ieh hY ik-- NN akfl Ausqiq NN bfxI dy NN qv pRsfid svXy -- isrlyK dy aMqly svwXy ivc jtf nhIN sgoN kys pd vriqaf hoeaf hY:--N

qIrQ kot kIey iesnfn, dIey bhu dfn mhF bRq Dfry ..

dys iPirE kr Bys qpoDn, kys Dry n imly hir ipafry ..

afsvn koit kry astFg Dry bhu inafsN kry muK kfry ..

dIn dfieafl akfl Bjy ibnu aMq ko aMq ky Dfm isDfry .. 252 ..

hux jd asIN Aupr do CMdF ivcly jtf pd df arQ jtF jF jVfvF hI kIqf hY, qF eyQy dsm gRMQ dy iks inXm anusfr asIN kys dy arQ bdl ky jtF kr skdy hF ? kys kql krfAux dy hwk ivclI dunIaF kI, eyQy vI kys df arQ kys hI rKx qy ijLwd nhIN kr skdI? sfnUM sfiraF nUM ieh mMnxf pvygf ik, ajyhI smwisaf KVI ho jfx df kfrn kyvl eyhI hY ik, doNhIN QfeI ilKfrI iewko nhIN hY .

BjoN su eyk nfmXM .. ju kfm srb TfmXM . n jfp afn ko jpoN . n afAur Qfpnf Qpo. 37.

arQ:-iek Aus dy nfm nUM jpFgf, jo sfry kMm {bnfAuNdf} hY. hor {iksy} dy jfp nUM nhIN jpFgf . n {koeI} hor bnfAut bnfvFgf . 37.

pMizq igafnI nrfiex isMG jI tIkfkfr anusfr, agly 38 qoN 4ú qwk aqy iPr 52 nMbr CMd, ivc ilKfrI eyhI khI jf irhf hY ik mY kyvl Ausy df hI nfm jpFgf, Aus byaMq pRBU qoN ibnf iksy hor df iDafn vI nf DrFgf, Aus dy rUp ivc rc ky aByd ho jfvFgf, awKIaF bMd krn vfly pKMz aqy hor Koty krm mYN nhI grFgf, afid afid. ajyhy bcnF qoN ieAuN lwgdf hY ik dsLmysL jI afpxy mn dI gwl jF afqm kQf suxf rhy hn. pfTk nUM afpxy leI AupdysL imlxf, kyvl pfTk dy afpxy ivcfrF qy inrBr hY. gurU aqy iswKsLk vflf nfqf ajyhy ilKx-ZMg nfl kdy sQfpq nhIN huMdf. dIiKaf aQvf AupdysL dyx df ieh qrIkf kdy iksy gurU ny nhIN apxfieaf. igafnI jI dy kIqy arQ ivgfVn qoN ibnf AupRokq sLMikaF df smfDfn nhIN lwB skdf. nrfj CMdF qoN awgy hux:--

cOpeI ..

ijn ijn nfm iqhfro iDafieaf .. duK pfp iqh inkt n afieaf ..

jy jy aAur iDafn ko DrhIN .. bihs bihs bfdn qy mrhI .. 41 ..

(42 43 aqy 44 45 cOpeIaF awgy awzrIaF ivcfrIaF geIaF hn)

avrn kI afsf ikCu nfhI .. eykY afs Dro mn mfhI ..

afn afs Aupjq ikCu nfhI .. vfkI afs Dro mn mfhI .. 46 ..

cOpeI .. keI koit imil pVq kurfnf .. bfcq ikqy purfn ajfnf ..

aMq kfl koeI kfm n afvf .. dfv kfl kfhU n bcfvf .. 48 ..

ikAu n jpo qf ko qum BfeI .. aMq kfl jo hoie shfeI ..

Pokt Drm lKo kr Brmf .. ien qy srq n koeI krmf .. 49 ..

iPr rsfvl CMd 53 qoN 55 qwk aqy, 56 nMbr dohrf, iPr 57 qoN 62 qwk AupRokq bcnF ijhy bcn hn ijnHF nUM sLuD bRhm-igafn qF BfvyN nhIN iml irhf, pr ieh bcn gurmiq qoN ivruwD vI nhIN khy jf skdy. nfl ieh vI swc hY ik bRfhmx dy ilKy keI gRMQF ivc ies qoN vwD pRBfvsLflI kivqf ivc ajyhf kuwJ iliKaf iml jFdf hY jo vI gurmiq dI ksvwtI qy sLuwD Auqrdf hY. Audfhrx vjoN rfm icRqr mfxs ivc 576 sPLy qy srUp nKf df bcn:--

ivdXf ibn ibbyk Aupjfey .. sRm Pl pZy ikXy aru pfey .. sMg qy jqI kumMqR qy rfjf ..

mfn qy gXfn pfn qy lfjf .. pRIiq pRnX ibnu md gunI .. nfsih byig nIiq as munI .

arQ:--ibnf ivcfr dy pVHn krky Ausdf Pl kyvl Kycl hI hY. (aKMz pfT isvfey Kycl dy hor kI hn?) ivsLy, rfg dI sMgq krky sMnXfs, burI slfh krky rfjf, mfx krx nfl gXfn, sLrfb pIx nfl sLrm, inMmRqf bgYr pRym, hMkfr nfl gux, ieh sLIGr hI nsLt ho jFdy hn. ies igafn nUM vI gurmiq dI KMznf vflf iswD nhIN kr skdy. pr AuNj rfmfien gfQf kyvl klpxf dI Aupj iewk imwQ hI hY.

ies kfrn XkIn nfl nhIN ikhf jf skdf ik ies gRMQ ivcly ajyhy bcn dsLmysL jI dI afpxI ikrq hn. ieQy ieh gwl vI iDafn dyx gocrI hY ik ilKfrI jI dsmgRMQ ivc jMgF juDF df vrxn ilKx smyN, gRMQ dy vD jfx df ijLkr ikqy nhIN krdy, ajyhf ijLkr kyvl AuQy hI afieaf imldf hY ijwQy kvI jI ny khfxI nUM moV dyxf hovy, qy jF Aus ivsLy pRQfie ilKx nUM kuJ nf suwJdf hovy. siqgurF ny jd vI bRhm igafn ilKxf arMiBaf, klm rukx ivc afAuNdI nhIN idsdI. pr eyQy ilKfrI jI cMgy bcn ilKx qoN iek dm iKsk jfxf cfhuMdy anuBv ho rhy hn. 62vIN cOpeI qoN Jwt hI aglI 63vIN copeI ivc ilKdy hn ik ajyhf bhuqf ibsQfr koeI ikQoN qwk ilKy:--

bhu ibsQfr kh kAu koeI khY .. smJq bfiq Qkq huaY rhY ..

rsnf DrY keI jo kotf .. qdip gnq iqh prq su qotf .. 63 ..

arQ:--bhuq ivsQfr hY, koeI ikQoN qwk khy ? (jd ies) gwl nUM smJdf hY, (qF) Qkq ho ky (cup kr) rihMdf hY. jy koeI kRoVF jIBF nUM Dfrn kr lvy, qF BI (Ausdy nfmF sI) igxqI kiraF, Aus nUM qotf hI pvygf, (nfm byaMq idwsxgy, jIBF pUrIaF nhIN ho skdIaF ikAuNik Auh akih hY) .63.

23- dusLt pd aqy gurmiq

hm ieh kfj jgq mo afey .. Drm hyq gurdyv pTfey ..

jhF qhF qum Drm ibQfro .. dust doKIain pkir pCfro .. 42 ..

pd arQ:--dusLt=klMkI, Kotf, vYrI. pCfro= DrqI qy ptkxfbysuwD ho ky izwgxf}

arQ:--asIN ies kMm (nUM pUrf krn leI) jgq ivc afey hF--Drm (dy pRcfr) vfsqy inrMkfr jI ny sfnUM Byijaf hY. (sfnUM hukm idwqf hY)--qusIN ijwQy ikQy Drm df prcfr kro, aqy dusLtF nUM PV ky ptkf idAu . 42 .

(1) guriswKI df inrml pMQ qF gurU nfnk sfihb jI ny 2úú sfl pihlF hI clf ilaf hoieaf sI. buwD, jYn ieslfm, eIsfeI aQvf ihMdU afid, keI Drm qF pihlF hI cly hoey sn. iPr ilKfrI jI ny hor ikhVf Drm clfAuNxf sI? jy ilKfrI jI ieh smJdy sn ik inrml pMQ nUM hI KLflsf pMQ nfm dyxf AunHF leI nvF Drm sI, qF N KLflsf Drm clfAux bfry spwsLt ijLkr kr dyx ivc sMg iks gwl dI sI? ilK skdy sn ik mYR KLflsf pMQ clAuNx afieaf hF . BulyKf ies leI riKaf ik,afpy aMdfjLy lfAuNdy afps ivc JgVdy KLuafr huMdy rihxgy ?

XfhI kfj Drf hm jnmM .. smJ lyhu sfDU sB mnmM ..

Drm clfvn sMq Aubfrn .. dust sBn ko mUl Aupfrn .. 43 ..

arQ:--asF eysy kMm vfsqy (jnmM) avqfr Dfiraf hY . hy sfry sMqo ! (qusIN afpny) mn ivc (ies gwl nUM cMgI qrHF) smJ lvo . (sfzf kMm hY) (1) Drm df prcfr krnf . (pr ikhVy Drm df ? ies pRsLn df TIk Auqr ies gRMQ ivcoN qF imilaf nhIN) . (2) sMqf dI riKaf krnI . (3) (Drm dy ivroDI) sfry dusLtF nUM muZoN puwt dyxf . (nsfqkF ny qF keI dysLF df rfj sFiBaf hoieaf hY . ilKfrI ny, Drm dy vYrIaF df muZoN hI nfs kr dyx vflI korI gwp hI ilKI lwgdI hY ?)

gurU nfnk pfqsLfh jI ny iksy kiQq dusLt nUM mfr dyx dI kdy koeI gwl nhIN kIqI. sgoN kurfhy pey aprfDI dy aMdroN duisLtqfeI nUM jVHF qoN KLqm krn dI smrQf afpxy pMQ nUM bKLsLI sI. siqgurF ny vwzy qoN vwzy jLflm-dusLt nUM vI jfnoN nhIN sI mfiraf, sgoN Aus (inrdeI jLflm) nUM mnuwKqf df syvk bxf idwqf. jdoN hI koeI dusLt afpxy pfp-krmF qoN ht igaf siqgurF ny Aus nUM Evyy hI siqkfr dI bKLsLsL kIqI, ijvyN gurU dr qy dUjy iswKF dI kdr kImq Xogqf anusfr pYNdI rhI hY. kuJ ieiqhsk Audfhrxf ies pRkfr hn:---

(1) ajoky pfiksqfn dy mulqfn sLihr dy qulMbf nwgr dy vfsI, ivsLvfsLGfqI, durfcfrI kfql Twg nUM BfeI swjx bxf ky Aus dy jLulmI kfiraF vfly awzy nUM iswKI prcfr dI Drmsflf bxfieaf, inrdeI Twg qo BfeI bx cuwky swjx jI nUM, guriswKI df prcfrk aqy mnuwKqf df syvk Qfp idwqf. bMdy Kfxy kiQq BIl nUM BfeI kOzf aqy vzy cor nUM BfeI BUmIaF aKvfAuN jogf bxf idwqf. XU pI, mD-pRdysL ivcly Gfqk dusLt- TwgF dy zyiraF ivc gey aqy AunHF nUM dusLtqfeI qoN htf ky Drm dI kmfeI krnI isKfeI. bMgfl dy Twg jfdUgr dusLtF nUM, inqfxy mnuwKF dy vpfrI, ruhylKMzIey dusLtF nUM pRBU dI BgqI nfl joiVaf aqy hor byaMq jLflmF-dsLtF nUM mnuwKqf dy syvk bxfieaf .

(2) pMcm pfiqsLfh jI ny cor aQvf zfkU ibDI cMd nUM BfeI ibDI cMd jI bxf ky Aus nUM dusLt qoN gurmiq df prcfrk Qfipaf. qwqI loh qy bYTy gurdyv nUM vyK ky ros ivc afey pIr mIaF mIr ny jd lfhOr aqy idwlI dI iewt nfl iewt KVkf dyx dI gwl kIqI qF sLFqI dy puMj, pMcm pfqsLfh jI ny jo PLrmfieaf Aus df sfrMs ieh hY---N jy asIN hI bdly lYx vfly bx gey qF iKmF, sLFqI, ipafr aqy sFJIvflqf df pfT iks ny pVHfAuxf hY ? nfly bdlf lYxf iks koloN hY ? ijnHF nUM eynF vI igafn nhIN ik Auh afpxy hI sLuwB icMqk nUM qsIhy dy rhy hn ? pIr jI ! AunHF dI hflq qy qrs kro aqy awlf agy AunHF dy hwk ivc duaf kro ik Auh Bly pursL bxn. NN

(3) NN dusLt sBn ko mUl Aupfrn NN afey dsLmysL jI dy drsLn:--

(A) sBnF dy sFJy siqgurU nfnk jI dy dsvyN srUp, dsLmysL jI dI pfvn jfn dy vYrI bx afey dusLtF ny siqgurF dy iklHy nUM krVy Gyry ivc rwK ilaf hoieaf sI. bfhr JUj rhy isMGF ny klgLIDr ipqf jI kol sLkfieq kIqI ik jfn dy vYrI bx afey (BfeI) GneIaf dusLtF nUM vI TMzf jl Ckf ky jMg jfrI rwKx dy Xog bxfeI jfn df kukrm kr irhf hY. ieiqhfs kfrF ny hYrfnI nfl AuNglF mUMh ivc pf leIaF, jd ieh suixaF ik (kiQq qOr dusLt sBn ko mUl Aupfrn} afey dsLmysL jI ny Qwky hfry Gfiel dusLtF nUM pfxI iplfAux dy nfl AunHF dy jKmF nUM TIk krky afrfm dyx vflI kImqI mlHm dI zwbI dy ky, dusLtF aqy swjxf nfl ieko ijhf ivhfr jfrI rwKx dy QfpVy dI bKLsLsL kIqI hY.

(a) sB qoN vzy dusLt aqy inrdeI aOrMgjLyb dy hukm nfl gurU qygL bhfdr jI nUM qsIhy dy ky sLhId kIqf igaf, cfr sfihbjLfdy aqy keI ipafry isMG sLhId kIqy, anMdpurI nUM AujfiVaf igaf, aqy hor byaMq jLulm kIqy, Aus NNdusLtNN aOrMgjLyb dy jLulmF df bdlf lYx dI ivcfr qwk mn ivc kdy nhIN afeI. sgoN Aus dusLt smrft dI mOq qy Aus dy puwqRF ivc iCVI jMg ivc, Aus dy vwzy lVky bhfdr-sLfh dI shfieqf krky Aus nUM idwlI dy qKq df mflk siqgurU jI ny afpxy hwQIN bxfieaf .

(e) phfVI rfijaF ny keI vfr ivsLvfsL-Gfq krky gurU Gr nfl vYr kmfieaf pr siqgurF ny iewk vfr vI AunHF qy hmlf krn dI pihl nhIN kIqI. Auh ivsLvfsLGfqI rfjy jdoN vI siqgurF dI jfn dy vYrI bx ky cVH afey AunHF nUM vfr krn dI pihl krn dI KulH idwqI. AunHF ivrwuD kdy koeI mMdf sLbd qwk nhIN ikhf.

(s) ihMd srkfr dI PLoj df jrnYl sYd Kfn siqgurF nUM jIAUNdy PVn leI jF sLhId krn leI cVH afieaf. sYd KLfn dy aMdroN vYr Bfvxf muwkidaF hI siqgurF ny Aus nUM CfqI nfl lf ilaf aqy nfm-DMn dI bKLsLsL nfl mflf mfl kr idwqf. ieiqhfs df ieh ijLkr vI Bulx jog nhIN hY ik, BKdy jMg ivc siqgurF dy ipafry isMG jUJ ky sLhIdIaF pf rhy sn, ik aYn Aus smy siqgurF ny vYrI dl dy do jrnYl, (afpxy vloN golI qIr dI mfr qoN dUr) bYTy cOpV Kyzdy vyK leY. siqgurF ny qIr Cwizaf jo AunHF dy mMjy dy pfvy ivc jf KuiBaf. jrnY pukfr AuTy ik eyzI dUr qIr df pfvy ivc af KwuBxf, krfmfq hY . iewk hor sLUkdf qIr dUjy pfvy ivc af vwjf . nfl ruwkf sI-NN eIN krfmfqnysq,kmfl asqNN. hYrfnI hY ik kiQq qOr qy NN dusLt sBn ko mUl Aupfrn NN bcn Aucfrn vfly dsLmysL jI ny, jfn dy vYrI bx afey AunHMF jrnYl dusLtF nUM jm lok pucf ky afpxy kiQq bcn eyQy vI pUry nhIN kIqy. arMB qoN hI siqgurU nfnk jI dy pMQ ivc iksy mnuwK dI DMÕfxy jfn lY lYxI, rwb qoN tuwty gIdIaF df kMm mMinaF jFdf irhf sI .

(h) do sfihbjLfdy (ajIq isMG jI aqy bfbf juJfr isMG jI)aKIaF dy sfhmxy sLhId ho gey . nUry mfhI ny dwisaf ik do mfsUm sfihbjLfdy, nIhF vc icx ky bydrdI nfl sLhId kr idwqy gey hn. vjLIr KLfn, suwcf nMd, gMgU afid iksy nUM koeI bd asIs qwk nhINN idwqI. jLflm aqy byasUlI srkfr afpxy pfpF dy Bfr hYT afAuNdI afpxy KLfqmy vwl jf rhI sI. siqgurF nUM NN dusLt dmn NN kihn vfly hy myry BwulV mn ! gurU nfnk jI dy Gr dI lVfeI iksy jLflm ivruwD nhIN, sgoN jLulm ivrwuD hY. kwlH dy jLflmF nUM awj siqgurU jI afpxy ihrdy nfl lfAuNdy idws af rhy hn? AuNj qKLq qy bYiTaF jrvfixaF nUM Bry drbfr ivc hI jm-lok Byjx vfly (BfeI jIvn isMG jI, BfeI bicqR isMG jI vrgyy) isrlwQ sUrimaF dI siqgurF kol Gft nhIN sI. gurU Gr df vYr dusLtqfeI nfl hY iksy dusLt nfl nhIN hY. 24- N dusLt dmn N jF N dusLt N dovyN, ibwpRI bolI?

dust dmn kOx sI ? bicqR nftk ivcoN ies pRsLn df Auææwqr nhIN imldf. pr sUrj pRkfsL gRMQ ivc kQf hY ik, hym kuMz vflI QF qy iewk bRfhmx qpwsvI imrgsLflf dy bYTf qp kr irhf sI. kuJ smyN mgroN Aus ny AuT ky afpxf Auh afsx JfiVaf qF Auh ivcoN dusLt dmn pYdf hoieaf aqy Ausy QF qy bYT ky qpwisaf krn lwg ipaf. aqy AuhI prmfqf nf iewk ho ky pwtny ivKy mfqf gujrI jI dI kuwKoN jnm ilaf. Bfv, dsLmysL jI df ipClf jnm vI bRfhmx jI dI qpwisaf qo hoieaf ilK ilaf hoieaf hY.

bicqR nftk jI dI ies quk--qh hm aiDk qpisaf sfDI NN dy aDfr qy sUrj pRkfsL dy krqf {BfeI sfihb sMqoK isMG jI aqy cfr ivdvfn bRfhmx ijhVy afpxI mwq dIaF sfKIaF aqy ho keI gurmiq ivroDI rly pfAuNdy rhy-(1989 ivc-BfsLf ivBfg, pMjfb vloN prkfsLq-sRI gurpRqfp sUrj gRMQvlI dI pRsqfvnf--ijld pihlI--sPLf 148)} ny kiQq dusLt dmn dI kiQq qpwisaf bfry bVy lwmy cOVy pul bwDy hoey hn. Aus ilKq df sMKyp ijhf rUp ies pRkfr hY--dusLt dmn ny BgAuqI-durgf-cMzkf-isLvf- dyvI qoN bzI lMmI Aumr df vr pRfp{q krn AupRMq Aus dI afigaf dI pflxf ivc bVy adBuq rUp ivc qpwisaf arMB kIqI. Aus rUp df sMKyp vrxn--isr qy jtF, idgMbr Bfv srIr qoN alP nMgy, awKF bMd, unrfhfrI Bfv, Kfx pIx df pwkf iqafg--monDfrI, Bfv, muKoN iksy pRkfr dI koeI afvfjL nhIN kZxI, iewk pYr dy Bfr KVy rih ky, dovyN bfhF Aupr krky, inrjIv bn ivc, Bfv ajyhI AujfV QF ijwQy koeI jIv nf hovy, AuQy afsx jmf ky asMKF sflf, Gor qpwisaf kIqI ijs qoN srIr hwzIaF hI hwzIaF rih igaf. (rfs 11, aMsU 52)

hy suihrd pfTk swjx jIE ! kI ieh sfrf AUl jlUl mMnx jog hY ? asMKF Bfv ijs dI sMiKaf nf ho sky--byigxq--byaMq sflF ivc qF---arbd nrbd DuMDUkfrf .. Drix n ggnf, hukmu apfrf .. (1ú35) vflI hflq vI keI vfrI bx skx df sMkyq qF pMcm siqgurF dy ies bcn qoN--keI bfr psirE pfsfrf .. {276} iswD ho irhf hY. ies Epq prlO vfly cwkr df dusLt dmn jI dI smfDI qy koeI asr nf ipaf ? kI ieh smfDI hr hflq ivc azol rhI ?

ies sB kuJ qoN awzry hro keI qrHF dy axhoxy rly pf ky gurU ieiqhfs nUM ajyhf rMg cfiVHaf ik asIN ieh Buwl hI gey ik, sfzy DrmI ipqf sRI gurU nfnk sfihb jI hI hn. bfkI nON hI gurU sfihbfn gurU nfnk sfihb dI hI joiq dy mflk hox dy kfrn hI sfzy gurU aQvf gurU nfnk jI smJy gey sn. jd gurU bfxI kyvl NN nfnk NN hI nfnk NN pukfr rhI hY iPr KLflsf pMQ afpxf ipqf NN nfnk NN kihxf ikvyN Buwl igaf ? gwl ieh nhIN hY ik dfs dsLmysL jI nUM ipqf mMnx df ivroD kr irhf hY. gwl Aus isDFq dI KMznF dI hY ijs pfvn isDFq dI ivlwKxqf df asIN afp hI rOlf pfAuNdy hF. ik, dsoN hI siqgurU sfihbfn kyvl iewk Ausy hI joq jugiq dy mflk hox dy kfrn iewk rUp sn. aqy iPr ajyhf krky kI asF--jn nfnk ky gurisK puqhhu hir jipahu hir insqfiraf .. 2 .. {312}-vf-2ú dI KMznF vI qF nhIN kIqI hoeI ? ipClf jnm bRfhmx dy afsx hyTo jnmy dusLt dmn aqy ies jnm ivc AuhI dusLt dmn jI sRI rfm cMdR jI dI jwd ivcoN pYdf hoey ilK idwqy ?

awzry qOr qy kyvl dsLmysL jI nUM ipqf aqy mfqf sfihb dyvF nUM KLflsy dI mfqf mMnx vflI gwl, kI, dsLmysL jI dI afpxI ilKq hY ? kI, sfnUM asl muwZ gurU nfnk jI dI joiq nfloN awz krn leI hI ajyhy rly qF nhIN pfey gey ? 1984 qoN pihlF dy ilKy sfry purfqn gRMQF ivc mfqf jI df nfm sihb dyvF hI hY, sfihb kOr iksy QF nhIN imldf. ieh acfxk bdlI kI, ieiqhfs dI scfeI nUM hor vI vwD sLwkI qF nhIN bxfAuNdI ? ies sfry rol-Gcoly df kI Byd ? kI, pMQ ivcoN koeI ivdvfn swjx dfs dy ies sLMky nUM dUr krn dI ikrpflqf kr dyvygf ik, NN ikqy, ajyhy sfry rly, dsLmysL jI nUM sRI gurU nfnk sfihb jI dI joiq dI muQfjI qoN suqMqR kyvl ivsLnUM df avqfr hI iswD krn leI gMBIr qfxf bfxf qF nhIN buixaF igaf ? ies ieMdR-jfl nUM hux hor vI vwD qoN vwD pwkf kIqf jfx leI sRI gurU gRMQ sfihb jI dI sMpUrnqf, pfvnqf, sLuwDqf, aqy jgq ivcly sfry Drm gRMQF qo ivlwKxqf (vfly anUpm guxF) nUM swkI bnfAux leI bVy krVy hmly hoxy arMB ho cuwky hn. Bfv, sfnUM mMdRF ivc twl KVkfAuNdy vyKx vflf smF nyVy qoN nyVy ilaFdf jf rihf hY. AupRokq vrxn sfry kuJ nUM iDafn ivc rwKidaF kI, asIN ies qoN muwkr skdy hF ik KLflsf Drm df ipCokV bRfhm,x jI dI god ivc KyZ irhf hY? ihMdUaF qoN awzrI iewk vwKrI kom sfnUM iknHF mMnxf hY ?

ihMdU Drm dy dusLt-dmn ?

bRfhmxI imiQhfs dy sfry avqfr DrqI qy kyvl iksy kiQq AupwdrI dI jfn lYx hI afAuNdy rhy hn. purfxf dIaF kQf khfxI ansfr ijvy:--(1) vyd lY ky sMKfsur dYNq jd smuMdr ivc jf viVaf qF bRhmF dI Pirafd sux ky ivsLnUM Bgvfn ny mwC avqfr Dfiraf qy sMKfsur dusLt nUM mfr ky vydF dI KLlfsI krvfeI. (2) pRhlfd BgLq dI PLirafd qy nrisMG avqfr Dfiraf aqy hrnfKsL dusLt df dmn kIqf. (3) pRhlfd Bgq df skf qfieaf arQfq hrnfKsL df vwzf BfeI hxnXkisLpu dusLt, bRhmf nfl nrfj ho ky DrqI nUM cuwk ky dOV igaf. ivsLnUM jI vYrfh (Bfv sUr) avqfr ho ky afey aqy Aus dusLt dYNq df dmn krky ky DrqI afjLfd krvfeI (4) rfm jI DrqI mfqf dI pukfr sux ky dusLt rfvx dI jfn lYx leI afey aqy (5) sRI ikRsLn jI afKLrI dusLt kMs df Guwt Brn leI afey ilKy hn. kI awgy hux ieh smJ ilaf jfvy ik jd DrqI mfqf kol dusLtF ivruwD PLirafd nf rhI qF akflpurK jI afp hI hymkuMz qy bYTy dsLmysL jI kol jf PLirafdI hoey sn ? ik jfAu aqy sMsfrIaF qoN myrf nfm jpfAu aqy pihly avqfrF qoN ijhVy dusLt bc inkly sn, AunHF--NN dusLt sBn ko mUl AupfroN ? sfiraF dI huMx jVHF hI puwt ky muiVE ? kI ieh sB swc hI hY ? nhIN . sMpurn swc ieh hY ik gurU nfnk sfihb jI leI koeI vI mnuwK dusLt nhIN sI. dusLtqfeI inkl geI qF iPr sfry hI Bly lok sn. eysy isDFq dI pflxf krn dI isiKaf vflf sMq-sUrmf pRgt hoieaf sI. mMdf iksno afKIaY jF iqsu ibnu koeI nfih ..{1381} mMdf iks no afKIaY jF sBnf sfihbu eyku ..{1238}--mMdf kih ky iksy nUM durkfr dyxf siqgurF dy ihrdy ny kdy kbUl nhIN kIqf. ies leI dsLmysL jI nUM dusLt dmn kihxf ibwpRn dI bolI hY.

gurbfxI df iewk ieh pwK:--

gurbfxI ivc ajyhy keI sLbd hn ijnHF ivc dsLtF nUM mfrx dI gwl hY. sRI gurU gRMQ sfihb jI ny BYVy afcrn vfly nUM dusLt ikhf hY aqy jF bhuqI QFeI kfm kRoD afid pMj ivkfrF nUM dusLt PLurmfn kIqf hY. ijwQy ikqy jfn dy vYrI bxy iksy mnuwK leI dusLt sLbd afieaf vI hY, EQy akfl purK dy ibrd Auqy Brosf rwKx df AupdysL vI nfl hI hY. siqgurU gRMQ sfihb jI dI pRQm mhfn bfxI ijs nUM asIN NN mUl mMqr NN kihMdy hF, dI ivcfr ilKidaf, gurmiq dy ies pwK bfry pUrI ivsQfr nfl keI gurU sLbdF dy aDfr qy ivcfr ilKI hY. Aus ivc inrvYrqf dy nfl, vYr,, dusLmxI, dusLtqfeI afid dy hr pwK dI Kohl ky gurmiq nUM ivcfiraf hY. eyQy kyvl Audfhrx vjoN pMj gurU sLbd:--

iQru Gir bYshu hirjn ipafry .. siqguir qumry kfj svfry .. 1 .. rhfAu .. dust dUq prmysir mfry .. jn kI pYj rKI krqfry .. 1 .. bfidsLfh sfh sB vis kir dIny .. aMimRq nfm mhf rs pIny .. 2 .. inrBAu hoie Bjhu Bgvfn .. sfD sMgiq imil kIny dfnu .. 3 .. srix pry pRB aMqrjfmI .. nfnk Et pkrI pRB suafmI .. 4 .. {2ú1}-1ú8

{inrBAu pd dyx vfly isrjxhfr vfihgurU jI qy atwl Brosf rwK ky Aus dI Xfd ivc juVy rihx df vzmuwlf AupdysL hY}

bsqR hmfry rMig clUl .. sgl afBrx soBf kMiT PUl ..

ipRa pyKI idRsit pfey sgl inDfn .. dust dUq kI cUkI kfin .. 3 ..{372}-7

{ipRM: sfihb isMG jI ny eyQy dusLt dUq dy arQ kfmfidk ilKy hn--(sRI gurU gRMQ sfih drpx-- poQI qIjI sPLf 137) }

dust ibdfry sfjn rhsy ieih mMdir Gr apnfey ..

jAu igRih lflu rMgIE afieaf qAu mY siB suK pfey .. 3 .. {1266}-1

pd arQ:--dust= (kfmfidk) vYrI . ibdfry=nfs kIqy . sfjn=(dYvI gux rUp=) swjx . rhsy=KLusL hoey, pRPLulq hoey. apnfey=afpxy bxf ley, apxwq ivKfeI . igRih=(ihrdy) Gr ivc . rMgIE=rMgIlf, suhxf .

dust muey ibKu KfeI rI mfeI ..

ijs ky jIa iqn hI riK lIny myry, pRB kAu ikrpf afeI .. 1 .. rhfAu .. {1269}-12-16

{dust=kfmfidk vYrI--ipRM: sfihb isMG-poQI nOvIN sPLf 218}

lypu n lfgo iql kf mUil .. dustu bRfhmxu mUaf hoie kY sUl .. 1 ..

hir jn rfKy pfrbRhim afip .. pfpI mUaf gur prqfip .. 1 .. rhfAu ..

afpxf Ksmu jin afip iDafieaf .. ieafxf pfpI Ehu afip pcfieaf .. 2 ..

pRBu mfq ipqf apxy dfs kf rKvflf .. inMdk kf mfQf eIhF AUhf kflf .. 3 ..

jn nfnk kI prmysir suxI ardfis .. mlyCu pfpI picaf Bieaf inrfsu .. 4 ..{1137-9

{vfihgurU jI dy sLkrfn nfl ieafxf kihx qoN spwsLt hY ik qwqI loh qy sLFq rihx vfly pMcm

siqgurF dy ihrdy ivc pfpI bRhmx pRqI hmdrdI AuvyN hI kfiem sI ijvy srbwq sMsfr leI hY}

{not:- iewk QF purfxk gfQf vfly pRihlfd dy ipqf hrnfksL nUM vI dusLt iliKaf hY pr Auh pRQfie sfKI hY. awgly siPLaF qy ies sfKI dy aDfr qy iliKaf gurU sLbd vI iliKaf hoieaf hY}

awgy 44 aqy 45 cOpeIaF ivc vI pihly afey kiQq avqfrF dIaF hI BuwlF df vyrvf hY ik--NN pRB doKI koeI n ibdfrf NN Bfv, AunHF ivcoN iksy ny vI rwb dy doKI nUM pfr nf bulfieaf. 63 nMbr qwk CMd, dohry aqy cOpeIaF gurmiq qoN aigafnI iswKF nUM kurfhy pfAux vflIaF hn aqy gurU gRMQ sfihb dy bcnf qoN bhuq nIvIN pwDr dIaF hn.

pihlF eysy Cyvy iDafie dI cOQI cOpeI ivc--N iqn pRB jb afies muih dIaf .. qb hm jnm klU mih lIaf N-ilK afey hn pr hux iewk vfrI Pyr Ausy bcn df cyqf krf rhy hn ik, Auh rwbI hukm dy bwDy DrqI qy afey hn . hux aMqlf dohrf ies pRkfr hY:-- dohrf ..

jb afiesu pRB ko BXo jnm Drf jg afie .. ab mY kQf sMCyp qy sBhUM khq sunfie .. 64 ..

arQ:--jdoN pRBU jI dI afigaf hoeI qdoN jnm nUM Dfr ky jgq ivc afey . hux mYN (afpny jnm dI) kQf sMKyp nfl sB nUM kih suxfAuNdf hF (arQfq ijs qrHF qy ijQy sfzf jnm hoXf agly aiDXfie ivc ies gwl df vrxn krFgy . 64 .

ieiq sRI bicqR nftk gRMQy mm afigaf kfl jg pRyvs krn

nfm Kstmo iDafie smfpqu sBmsqu .. 6 .. 279 ..

{not:--pfTk swjx ies qwQ nUM iDafn ivc rwKy, ik ijQy vfihgurU dI inrfdrI vfly sLbd ilKxy hox AuQy rwb nUM NN akfl purK NN iliKaf hY, jd ky mihmf vflI bolI kyvl NN kfl NN vfsqy hI hY}

Bfv, bicqR nftk ivcly kfl jI dI afigaf nfl myry jgq ivc pRvysL krn vfly sfky df CyvF aiDafie smfpq ho igaf hY. hYrfnI vflI gwl qF ieh hY ik, kI hymkuMz iksy hor jgq ivc sI? pr jd lwk hI JUT dy bMnH ilaf iPr ajyhI gwl dI kI prvfh ? dUjI hYrfnI-- jdoN dsLmysL jI nfl bcn krny drsfAuxy sn qF akfl purK bfc NN Bfv rwb nUM N akfl purK N iliKaf hY pr eyQy jd AuhI aiDafie muwkf qF KMzqf rihq NN akfl NN dy QF NN kfl N bx igaf ijs df vjUd hY hI KMzq hox qy inrBr. {kfl=smf--BUq-kfl, vyrqmfn kfl qy BivK kfl= bRhmf, ibsLn mhysL} 25- sqvF aiDafie

ab kib jnm kQnM ..

kfl jI dI afigaf jgq prÍysL vflI kQf qoN iswD qF eyhI huMdf hY ik NN kib jI NN ny DrqI qy jnm lY ilaf hY. pr ikAuNik qjrbykfr ilKfrI ny ajy ies kQf nUM ajyhf mnmohxf bxfAuxf sI, ik iswK kIrqnIey ies kQf nUM gf gf ky pMQ ivc ajyhI sLrDf bxf dyx ik sLrDflU Aus hym kuMz nUM ZUMz lYx ivc siqgurF dI KLusLI aqy afpxI kilafx df sfDn mMn lYx. so jgq pRvysL qoN awgy Aucycf sqvF aiDafie, kvI jI dy jnm-kQf df iliKaf igaf . hr gl ivc ivMg ? :--

cOpeI ..

mur ipq pUrb kIXis pXfnf .. BFiq BFiq ky qIrQ núfnf ..

jb hI jfq iqRbyxI Bey .. puMn dfn idn krq ibqey .. 1 ..

qhI pRkfs hmfrf BXo .. ptnf shr ibKY Bv lXo ..

mdR dys hm ko lY afey .. BFiq BFiq dfeIain dulrfey .. 2 ..

kInI aink BFiq kI rwCf .. dInI BFiq BFiq kI iswCf ..

jb hm Drm krm mo afey .. dyv lok qb ipqf isDfey .. 3 ..

arQ:--(jdoN) myry ipqf (sRI gurU qygL bhfdr jI) ny pUrb vl (pXfnf) jfxf kIqf sI, aqy qrHF qrHF dy qIrQF pur iesLnfn kIqy sn, jdoN eysy qrHF, (qRbYxI) pRXfgrfj puwjy sn aqy dfn puMn kridaF keI idn ibqf idwqy sn . 1 . AuQy (pRXfg ivc) hI sfzf pRkfsL hoieaf sI ,{ilKfrI dy ilKx ZMg qoN spwsLt ho irhf hY ik iqRbYxI ivKy siqgurU jI Aunf icr dfn puMn krdy hI rhy ijMnf icr ilKfrI jI df pRkfsL nhIN sI hoieaf} ptnf sLihr(ivc asf, (Bv) jnm ilaf sI . (pUrb qoN) sfnU pMjfb dys ivc lY afey aqy qrHF qrHF (nfl sfnUM) dfeIaF ny lfz krfey sn . 2 . anykF qrHF nfl (mfipaF ny sfzy) qn dI riKaf kIqI, aqy qrHF qrHF dI sfnUM isiKXf idwqI . jdoN asIN Drm dy kMm ivc afey, qdoN ipqf jI sc KMz nUM gmn kr gey . 3 . .

iDafn rhy ik ilKfrI ny siqgurF dI qIrQF dy iesLnfn dI ieh Xfqrf Ausy qrHF dI nhIN ilKI jo cOQy gurU nfnk jI ny gurU amrdfs jI dy qIrQF qy jfx bfry ilKI hY. bicqR nftk nUM dsLmysL jI dI afpxI ilKq iswD krn dy Xqn ivc ruwJy keI ivdvfn, siqgurF dI AupRokq kiQq qIrQ-Xfqrf nUM gurmiq dy anukUl dwsx leI quKfrI CMq mhlf 4 dy gurU-sLbdF dy mn-mwqI arQ krky sroiqaF nUM kurfhy pfAux ivc sPLl ho rhy hn . gurU sLbd aqy ipRM: sfihb isMG jI dy ilKy arQ ies pRkfr:--

nfvxu purbu aBIcu gur siqgur drsu Bieaf .. durmiq mYlu hrI aigafnu aMDyru gieaf .. gur drsu pfieaf aigafnu gvfieaf aMqir joiq pRgfsI .. jnm mrx duK iKn mih ibnsy pfieaf pRBu aibnfsI .. hir afip krqY purbu kIaf siqgurU kulKyiq nfvix gieaf .. nfvxu purbu aBIcu gur siqgur drsu Bieaf .. 1 .. {1116}-CMq-4-1ú

arQ:--hy BfeI ! (ijs mnuwK nUM) siqgurF df drsLn ho igaf, (ieh gur-drsLn Aus mnuwK vfsqy) qIrQ--iesLnfn hY, (Aus mnuwK vfsqy aBIc nCwqR df pivwqr idhfVf hY . (gurU dy drsLn dI brkiq nfl Aus mnuwK dI afqmk jIvn vloN bysmJI vflf hnyrf dUr ho jFdf hY . hy BfeI ! (ijs mnuwK ny) gurU df drsLn kr ilaf, (Aus ny afpxy aMdroN) aigafn (--hnyrf) dUr kr ilaf, Aus dy aMdr prmfqmf dI joiq ny afpxf prkfsL kr idwqf, (gur dy drsLn dI brkiq nfl Aus mnuwK ny) aibnfsLI pRBU (df imlfp) hfsl kr ilaf, Aus mnuwK dy jnm qoN mrn qk dy sfry duK nfs ho gey . gurU (amrdfs aBIc purb dy ) qIrQ-iesLnfn dy smy qy kulKyqR qy gey, krqfr ny afp gurU dy jfx dy ies Auæwdm nUMUM AuQy iekwTy hoey lokF vfsqy) pivqwr idhfVf bxf idwqf . ijs mnuwK nUM siqgurU df drsLn ho igaf, ( ieh gur-drsLn Aus mnuwK vfsqy ) qIrQ-iesLnfn hY, (Aus mnuwK vfsqy aBIc nCwqR df pivwqr idhfVf hY . 1 .

gurdyv jI dI ies Xfqrf df mMqv, agly CMq ivc cMgI qrHF spwsLt ho jFdf hY:----

mfrig pMiQ cly gur siqgur sMig isKf .. anidnu Bgiq bxI iKnu iKnu inmK ivKf .. hir hir Bgiq bxI pRB kyrI sBu loku vyKix afieaf .. ijn drsu siqgur gurU kIaf iqn afip hir mylfieaf .. qIrQ Audmu siqgurU kIaf sB lok AuDrx arQf .. mfrig pMiQ cly gur siqgur sMig isKf .. 2 .. {1116}-CMq--4-1ú

arQ:--hy BfeI ! anykF iswK gurU (amrdfs jI) dy nfl Aus lMmy pYNzy ivc gey . hryk iKn, inmK inmK, kdm kdm qy hr rojL prmfqmf dI BgqI df avsr bixaf rihMdf sI . (Aus sfry pYNzy ivc) sdf prmfqmf dI BgqI df Auæwdm bixaF rihMdf sI, bhuq lukfeI gurU df drsLn krn afAuNdI sI . ijnHF (vzBfgI mnuwKF) ny gurU df drsLn kIqf, prmfqmf ny afp AunHF nUM (afpxy crnF ivc) joV ilaf (Bfv, ijhVy mnuwK gurU df drsLn krdy hn AunHF nUM prmfqmf afpxy nfl imlf lYNdf hY) . (qIrQF Auqy iekwTI hoeI) sfrI lukfeI nUM (qIrQ iesLnfnF dy Brm vfly gLlq rsqy qy pey rihx qoNN) bcf lYx leI siqgurU ny qIrQF Auqy jfx df Auæwdm kIqf sI . siqgurF dy nfl anykF iswK Aus lMmy pYNzy ivc gey sn .{ipR: sfihb isMG}

ajyhf socxf bVI vwzI Buwl hY, aQvf Gor pfp hY, ik siqgurF ny idRsLtmfn qIrQF dy drsLn-iesLnfn nUM (iksy sKLq BIV dy smy vI ) puMn df kMm mMinaf sI. gurU nfnk sfihb jI qoN hI siqgurU jI lokF dI BIVF vflyAunHF QfvF qy sdf puwjdy rhy sn qF jo vwD qoN vwD mnuwKF nUM gurmiq igafn qoN jfxUM krf ky ky vwD qoN vwD lokF nUM bRfhmxI Brm-jfl ivcoN kwZx dI gurmiq-syvf kIqI jf sky. siqgurF dy ies Aupkfr df ijLkr BfeI gurdfs jI ny ieAuN kIqf hYY:--

bfbf afieaf qIrQY, qIriQ purib sBy iPir dyKY .

pUrb Drim bhu krm kir, BfAu Bgiq ibnu ikqy n lyKY .

BfAu n bRhmY iliKaf, cfir byd, isMimRiq piVH pyKY .

ZUMzI sglI ipRQvI, siqjuig afid duafpir qRyqY .

kiljuig DuMDUkfru hY, Brim BulfeI, bhu ibiD ByKY .

ByKI pRBU n pfeIaY, afp gvfey rUp n ryKY .

gurmuiK vrnu avrn hoie iniv clxf gur isiK ivsyKY .

qf ikCu Gfil pvY dir lyKY . 25 . {vfr 1 BfeI gurdfs jI}

qIrQF dy iesLnfn nUM Pl dfiek mMnxf gurmiq nhIN hY. ieh krm bRfhmx-vfd hY aQvf ibwpRn kI rIq hY:--

(A) qIrQF dy iesLnfn nUM puMn krm smJx vfilaF leI gurU gRMQ sfihb jI dI pRQm bfxI, jpujI sfihb ivco hI AupdysL imlxy arMB ho jFdy hn--qIriQ nfvf, jy iqsu Bfvf, ivxu Bfxy ik nfie krI .. (6)

qIriQ nfie aru DrnI BRmqf, afgY TAur n pfvY ..

AUhf kfim n afvY ieh ibiD Ehu logn hI pqIafvY .. 2 .. {216}-6-164

arQ:--jyhVf mnuwK qIrQ qy iesLnfn krdf hY qy (iqafgI bx ky) DrqI qy rtn krdf iPrdf hY, Auh vI pRBU dI drgfh ivc QF nhIN lwB skdf . ajyhf iqafgI isrPL lokF nUM hI (afpxy DrmI hox df) inscf krf irhf huMdf hY .

aMqir mYlu jy qIrQ nfvY, iqsu bYkuMT n jfnF ..

lok pqIxy kCU n hovY, nfhI rfmu aXfnf .. 1 .. {484}-4-37

khf BieE qIrQ bRq kIey rfm srin nhI afvY ..

jog jg inhPl iqh mfnAu jo pRB jsu ibsrfvY .. 1 .. {83ú}-2

arQ:--jy mnuwK prmfqmf dI srn nhIN pYNdf, qF Aus dy qIrQ-jfqRf krn df koeI lfB nhIN, vrq rwKx df koeI PLfiedf nhIN . ijhVf mnuwK prmfqmf dI isPLiq-sflfh Bulf idMdf hY, mYN smJdf hF ik Aus dy jo-sfDn aqy jwg (afidk krm sB) ivarQ hn (Bfv, svfey pRBU dI Xfd dy bfkI qIrQ iesLnfn afid sfry krm kFzI Auñdm insPLl hn) . 1 .

(a) qIrQ-æjfqrf hAumY df mUl hY

qIrQF dy iesLnfn nfl ivkfrF qoN KLlfsI nhIN imldI . ijMny mrjLI hY qIrQF dy iesLnfn kr lvy pr mnuwK dy aMdr dI hAumY dI mYl kdy nhIN jFdI--anyk qIrQ jy jqn krY, qf aMqr kI hAumY kdy n jfie ..(491)-4-6 . qIrQF qy iesLnfn krn vfly dy aMdr ieh ivsLvfsL bxdf hY ik Aus ny hornF nfloN awzrf aqy bhuqy Drm df kMm kIqf hY, aQvf qIrQ iesLnfnI nUM dUijaF nfloN vwD DrmI hox df hMkfr af Gyrdf hY :--

iehu mnu mYlf ieku n iDafey .. aMqir mYlu lfgI bhu dUjY Bfey ..

qit qIriQ idsMqir BvY ahMkfrI horu vDyrY hAumY mlu lfvixaf .. 3 .. {116}--11-12

qIriQ jfAu q hAu hAu krqy .. pMizq pUCAu q mfieaf rfqy .. 1 .. {385}--58

(e) qIrQ, mnuwK nUM vwD pfp-krmI bxfAuNdy hn ?

pfp krih pMcF ky bis ry .. qIriQ nfie khih siB Auqry ..

bhuir kmfvih hoie insMk .. jm puir bFiD Kry kflMk .. 2 .. {1348}-2

nfvx cly qIrQI min KotyY qin cor .. ieku BfAu lQI nfiqaf duie Bf cVIasu hor ..

bfhir DoqI qUmVI aMdir ivsu inkor .. sfD Bly axnfiqaf cor is corf cor ..2..{789}-vfr--12

(s) qIrQF dy vfsI hoxf jF qIrQF qy pRfx iqafgx dI iewCf .

kbIr gMgf qIr ju Gru krih, pIvih inrml nIru ..

ibnu hir Bgiq n mukiq hoie, ieAu kih rmy kbIr .. 54 .. {1367}

mn kfmnf qIrQ dyh CutY .. grbu gumfnu n mn qy hutY ..

soc krY idnsu aru rfiq .. mn kI mYlu n qnqy jfiq .. .. ..3.. {265}-ast-3

(k) sMq-Bgq aQvf gurmuiK gurU qF afp hI mhfn qIrQ hY:--

hAu siqguru syvI afpxf iek min iek iciq Bfie .. siqguru mn kfmnf qIrQu hY ijs no dyie buJfie .. mn icMidaf vru pfvxf jo ieCY so Plu pfie .. nfAu iDafeIaY nfAu mMgIaY nfmy shij smfie .. 1 .. {26}-1-34

(K) gurU-sLbd ivc sfry qIrQ scf qIrQu ijqu sq sir nfvxu gurmuiK afip buJfey .. aTsiT qIrQ gur sbid idKfey iqqu nfqY mlu jfey .. scf sbdu scf hY inrmlu n mlu lgY n lfey .. scI isPiq scI sflfh pUry gur qy pfey .. 5 .. {753}--ast-1

(g) pRBU df nfm hI srb-sRysLt qIrQ hY

qIrQu hmrf hir ko nfmu .. guir Aupdyisaf qqu igafnu .. 1 .. rhfAu .. {1142}-12-25

(G) ihrdy ivc bxy qIrQ dy drsLn

suixaf mMinaf, min kIqf BfAu .. aMqrgiq qIriQ, mil nfAu .. (jpu-21)

scu qF pru jfxIaY jf afqm qIriQ kry invfsu ..

siqgurU no puiC kY bih rhY kry invfsu ..- - 2 .. {468}-vfr-1ú

(Õ) (swc df--) igafn-rUpI qIrQ

qIriQ nfvx jfAu qIrQu nfmu hY .. qIrQu sbd bIcfru aMqir igafnu hY .. gur igafnu sfcf Qfnu qIrQu ds purb sdf dsfhrf .. hAu nfmu hir kf sdf jfcAu, dyhu pRB DrxIDrf .. sMsfru rogI nfmu

dfrU mYlu lfgY sc ibnf .. gur vfku inrmlu sdf cfnxu inq sfcu qIrQu mjnf .. 1 .. {687}CMq-1

dfn puMn df dosL

qIrQu qpu dieaf dqu dfn .. jy ko pfvY iql kf mfnu .. (pAuVI-21)

kMcn ky kot dqu krI bhu hYvr gYvr dfnu ..

BUim dfnu gAUaf GxI BI aMqir grbu gumfnu ..

rfmu nfim mnu byiDaf guir dIaf scu dfnu .. 4 ..{62}-14

kink kfimnI hYvr gYvr bhu ibiD dfnu dfqfrf ..

aMn bsqR BUim bhu arpy nh imilaY hir duafrf .. 4 ..{642}-3

pUjf vrq iqlk iesnfnf puMn dfn bhu dYn ..

khUM n BIjY sMjm suafmI bolih mITy bYn .. 1 ..{674}--13

BulyKf pfAux leI ijnHF gurU sLbdF dy gLlq arQ kIqy jFdy hn:--

dsmI nfmu dfnu iesnfnu .. anidnu mjnu scf gux igafnu ..

sic mYlu n lfgY BRmu BAu BfgY .. iblmu n qUtis kfcY qfgY ..

ijAu qfgf jgu eyvY jfxhu .. asiQru cIqu sfic rMgu mfxhu .. 12 ..{84ú}-iQiq

arQ:--prmfqmf df nfm jpxf hI dsvIN iQq qy dfn krnf qy iesLnfn krnf hY (Bfv, nf mfieaf dfn krn dI loV hY aqy nf hI iksy qIrQ qy iesLnfn krn dI jLrUrq hY) . pRBU dy guxf nfl zUGI sFJ hI sdf-iQr rihx vflf inwq df qIrQ-iesLnfn hY . pRBU icMqn ivc juiVaF mn nUM ivkfrF dI mYl nhIN lwgdI, mn dI Btkxf dUr ho jFdI hY, mn df sihm (ieAuN qurq mukdf hY, ijvyN) kwcy Dfgy dy tuwtidaF icr nhIN lwgdf . jgq dy sMbMD nUM ieAuN hI smJo ijvyN kwcf Dfgf hY, afpxy mn nUM pRBU crnF ivc joVI rK ky afqmk afnMd mfxo . 12 .

suix glf gur pih afieaf .. nfmu dfnu iesnfnu idVfieaf ..

sBu mukqu hoaf sYsfrVf nfnk scI byVI cfiV jIAu .. 11 ..{74}-2--29

arQ:--gurdyv jI Purmfn krdy hn ik, gurU ijs ijs nUM sdf-iQr pRBU dy ismrn dI byVI ivc ibTfAuNdf hY AuhI ivkfrF qoN bcdf jFdf hY, ies qrHF sfry jgq df AuDfr ho irhf hY--ieh gwlF sux ky mY gurU kol igaf hF qy Aus ny myry ihrdy ivc ibTf idwqf hY ik nfm ismrnf, hornF nUM ismrn vl pRyrnf (nfm df dfn krnf) pivqR jIvn bnfAuxF (iesLnfnf) iehI hY shI jIvn rfh .

gurU sfihb apfr ikrpf krdy hoey sfnUM smJfAuNdy hn ik jy dfn krnf hI hY ieh kuJ dfn kro :--

ab myro Tfkur isAu mnu lInf .. pRfn dfnu, guir pUrY dIaf AurJfieE ijAu jl mInf ..1.. rhfAu .. kfm kRoD loB md mqsr ieh arip sgl dfnu kInf .. mMqR idRVfie hir aAuKDu guir dIE qAu imilE sgl pRbInf .. 1 .. igRhu qyrf qU Tfkuru myrf giur hAu KoeI pRBu dInf .. khu nfnk mY shj Gru pfieaf hir Bgiq BMzfr KjInf .. 2 ..{121ú}-1ú--33

arQ :- hy myry BfeI ! pUry gurU ny mYnUM afqmk jIvn dI dfq bKLsLI hY, mYnUM Tfkur pRBU nfl ieAuN joV idwqf hY ijvyN mwCI pfxI nfl . hux myrf mn Tfkur-pRBU nfl iek-imk hoieaf rihMdf hY . 1 . rhfAu .

hy BfeI ! jdoN qoN gurU ny (afpxf) AupdysL myry ihrdy ivc pwkf kr ky mYnUM hir-nfm dI dvfeI idwqI hY, qdoN qoN mYnUM sfry guxf ivc isafxf pRBU iml ipaf hYY, qy, mYN (afpxy aMdroN) kfm kRoD loB hAumY eIrKf (afidk sfry ivkfr) sdf leI kwZ idwqy hn . 1 .

hy pRBU ! (hux myrf ihrdf) qyrf Gr bx igaf hY, qUM sc-muc myry (ies Gr df) mflk bx igaf hYN. gurU ny myrI hAumY dUr kr idwqI hY. hy nfnk ! (gurU dI ikrpf nfl) mYN afqmk azolqf df somf lwB ilaf hY . mYN prmfqmf dI BgqI dy BMzfr lwB ley hn . 2 .

kMcn isAu pfeIaY nhI qoil .. mnu dy rfmu lIaf hY moil ..{327}--19

arQ:--afpxy Bfr nfl sonf dfn kIiqaF vI pRBU nhIN imldf . pRBU nUM pfAux leI afpf-Bfv imtfAuxf huMdf hY . (gurU dI mq anusfr jIvn jugq suafrn dI jfc isKxI pYxI hY)

afpxI kfmnf pUrI krn dI ieiCaf nfl dfn puMn krny aqy afpxy mMqv dI pUrqI leI pfp krny iek smfn hY--pfp puMn doie eyk smfn .. {325} puqR dI pRfpqI leI puMn dfn krdy Ausy nUM hI drsfAuxf ijs pUrn siqgurU jI ny afp hI ajyhy bcn Aucfry hn . ikvyN idl mMn ley ik ajyhy gurmiq ivroDI bcn dsLmysL ny ilKy sn?

jgq ivc pRvysL kr lYx mgroN jnm-kQf vfly sqvF aiDafie hyT ilKy bcnF nfl iqMn hI copeIaF ivc smfpq kr idwqf:-- ieiq sRI bicqR nftk gRMQy kib jnm kQnM nfm spqmo

iDafie smfpqm squ suBmsqu .. 7 .. aPjU .. 282 ..

{bVf jLrUrI not:-- srb klf smrwQ nOvyN siqgurU nfnk sfihb sRI gurU qygL bfhfdr jI bfry jd ieh iliKaf piVHaf ik puwqR dI prfpqI leI AunHF ny keI qrHF dIaF Xog sfDnf sfDIaF aqy ihMdUaF dy bVy vzy qIrQ, pRXfg rfj qy jf ky qRbYxI dy sMgm qy iesLnfn aqy dfn puMn kIqy sn, qF vzI hYrfnI ies gwl dI hoeI ik qRYkfl drsI siqgurF nUM kI ieh pqf nf lwgf hovygf ik AunHF dy Gr jnm lYx vflf mhFblI spuwqr, pRXfgrfj vfly Ausy U.P. pRFq ivc hI, hym kuMz dIaF brPLF ivc bYTf ptny bxn vfly AunHF dy Gry hI afAux dIaF iqafrIaF kr irhf hY? jy bicwqr nftk dI kQf ivc scfeI huMdI qF dsLmysL jI df afgmn hox AupRMq siqgurU dI Aus pfvn pivqR phfV qy, (ijwQy rwbI brkqF dy mflk bx ky afey spuwqr ny Gor qpwisaf kIqI sI, aqy akfl purK nfl ipAu puwqr vflf sfk bxfieaf sI), afpxy syvkF smyq jLrUr puwjdy . ajyhy inafry sfky nfl juVy pfvn pivwqr asQfn qy afpxy hwQIN sdIvI Xfdgfr jLrUr Ausfrdy. iPr jy iksy mjbUrI dy kfrn nOvyN pfqsLfh jI ajyhf nhIN sn kr skdy qF dsLmysL jI ijhVy Aucycy qOr qy afey hI nvyN ZMg nfl akflpurK dI pUjf krvfAux sn, Auh afpxy blI isMGF nfl hym kuMz qy jLrUr puwjdy aqy swjry bxy afpxy ipqf akfl purK jI dI pUjf vflf qIrQ afpxy hwQI bxfAuNxoN kdy nf KuMJdy. sfry sMsfr nUM qswlI ho jFdI ik rwb jI dy byty hjLrq eIsf jI nhIN, sgoN Aus akfl purK dy sky puwqr (=suq) dsLmysL jI hn. sfrf sMsrf Aus QF qy avwsLX puijaf krdf. ajyhI pRqwK aqy inafrI krfmfq ny sfry sMsfr nUM cikRq kr dyxf sI. dsLmysL jI df clfXf inafrf Drm sfry sMsfr ivc PYlx df bVf qkVf rfh KulH jfxf sI. iewk akfl dy pujfrIaF dI igxqI arbF KrbF ivc puwj jFdI aqy apxI pUjf krvfAux vflI akfl purK jI dI swDr pUrI hox ivc jLrf vI ksr nhIN sI rihxI. pr ieh kuJ huMdf qd jy bicqR nftk dI gfQf swc huMdI. swcI gwl qF hY hI ieh, ik--

JUTu nf boil pfzy scu khIaY .. hAumY jfie sbid Gru lhIaY ..1.. rhfAu ..{9ú4}




.