.

isWKF dy gurduafiraF qy srkfrI kMtrol?

ieh awj mYN jo ies lyK ivc ilKx lwigaf hF, ieh sLfied hI iksy nUM cMgf lwgy. ikAuNik bhuqy isWK jF qF DiVaF dy isWK hn aqy jF iPr zyiraF dy. gurU gRMQ sfihb qoN syD lY ky cwlx vfly bhuq hI QoVy, nF mfqr hI hn. ies leI gurU ky isWKF leI qF ieh lyK sLfied TIk hI rhy pr bfkIaF leI nhIM hovygf. pr mYN jo ilK irhf hF Auh iksy dy vI inWjI hwk jF ivroD ivc nhIN blik isWKI nUM sfhmxy rwK ky ilK irhf hF. aqy mYnUM ies df aPsos vI koeI nhIN, BfvyN sfrI dunIaF dy isWK vI myry nfl inrfjL ikAuN nf ho jfx?

gwl asIN sLRo gu: pR: kmytI qoN sLurU krdy hF. qusIN BfvyN mMno qy BfvyN nF pr sfnUM ies ivc koeI vI sLwk nhIN ik sLRomxI kmytI qy ies vyly kyNdr dI Bfjpf srkfr df pUrf kMtrol hY. sLRomxI akflI dl aqy sLRomxI kmytI bfdl dI muwTI ivc hY aqy bfdl dI zor Bfjpf aqy Kfs krky azvfnI dy hwQ ivc hY. bfdl ny AuhI kuwJ krnf hY aqy kr irhf hY jo Aus nUM Bfjpf vfly kihxgy. hfly kuwJ idn pihlF hI Kbr CpI sI ik bfdl ny ikhf hY ik asIN pMjfb dI pfrlImYNt dIaF 13 dIaF 13 hI sItF ijWq ky Bfjpf dI JolHI pfvFgy. ipCly keI sflF qoN sLRomxI kmytI dy pRDfn dI prcI bfdl dI jyb ivcoN hI inkldI rhI hY. Auh ijs nUM vI mrjI akfl qKLq df aKOqI jQydfr bxf skdf hY, lfh skdf hY aqy aKOqI huknfmy jfrI krvf skdf hY. afp hvn krvf skdf hY, mhUrq kZvf skdf hY, mwQy iqlk lgvf skdf hY, Gr vflI nUM afsLUqosL vrgy iksy pKMzI dy zyry vI Byjvf skdf hY aqy hor vI jo mrjI gurmiq qoN Ault hovy kr skdf hY. ieh sfrf kuwJ Aus nUM muafP hY ikAuNik sLRomxI kmytI Aus dI muwTI ivc hY aqy srkfr Aus dI ipWT qy hY. jy kr koeI bhuqf rOlf pfvy qF iPr Auh cutkI ivc hI aKOqI jQydfr qoN muafP krvf skdf hY jF iPr abdflI vFg DfV iljf ky zrf vI skdf hY. kurpsLn dy kys ivcoN jmfnq qy irhfa ho ky afpxy cmicaF qoN sropf vI lY skdf hY ijvyN ik isWKI df koeI bhuq hI vwzf aqy anoKf kMm krky afieaf hovy.

hux tOhVf sfihb ny vI bfdl df jnm idn gurduafry ivc mnfAuxF sLurU kr idWqf hY. sLfied tOhVf sfihb leI bfdl gurUaF aqy BgqF qoN vI Aucf drjf rwKdf hovy. purfqn isWK lIzr, isWKI qoN nvfbIaF vfr idaf krdy sn pr awj kwl dy lIzr kursI dI Kfqr isWKI isDFqF aqy isWK kOm nUM hI jUay ivc hfrn nUM hr vyly iqafr rihMdy hn. mYN koeI ZfeI ku sfl pihlF isWK mfrg qy iliKaf sI ik tOhVf koeI Dfrmik ivafkqI nhIN hY, Auh rfjnIqk hY aqy kursI leI kuwJ vI kr skdf hY. AudoN keIaF ny burf mnfieaf sI. iewk bIbI ny qF mYnUM iliKaf vI sI ik Auh Aus nUM kfPI dyr qoN jfxdI hY Auh pwkf inqnymI hY aqy irsLqydfrI ivcoN koeI tOhVf df zrfeIvr vI irhf sI. hor vI keIaF ny ikhf sI Kfs krky zf: idlgIr qF afpxy afp nUM Aus df Kfs bMdf ilKdf huMdf sI hux BfvyN Aus ivruWD vI zFg cuwk leI hY. zf: gurbKsL isMG vI kihMdf huMdf sI ik bfdl nhIN TIk tOhVf TIk hY Auh pMQ df drd rwKdf hY. myrf iehI jvfb huMdf sI ik Auh bfdl qoN cMgf qF ho skdf hY pr Dfrimk nhIN hY. isrP kursI dI Kfqr hI Dfrimk bixaF hoieaf hY. keI swjxF nUM sLfied cyqy hovy ik sLRomxI kmytI dy ieWk mYNbr qy zrwg dy cfrj lwgy sn aqy Auh jyl ivc vI irhf sI. jdoN qF Auh bfdl dy DVy nfl sI qF tOhVf sfihb KUb qvf lfAuNdy sn pr jdoN Aus ny sLRomxI kmytI dI pRDfn dI cox vyly tOhVf sfihb dy bMdy nUM vot pf idWqI qF tOhVf sfihb ny Aus nUM ieWk gurduafry ivc sropf dy ky snmfinaF sI. ikAuNik hux Auh tOhVf sfihb dy DVy df sI ies leI Aus nUM sfrf kuwJ muafP, ijMnI mrjI zrwg smwgilMg kry. vfh jI vfh! ieh hY sfzy Dfrimk lIzrF df ikrdfr ijs ny ky sLRomxI kmytI dI 25 sfl qoN vI vwD pRDfngI kIqI hY.

hux krdy hF ibdysLF dy gurduafiraF dI gwl, Kfs krky knyzf dy sUby bI[ sI[ dy gurduafiraF dI. jdoN df gurU kI inMdf vflf lMgr vflf Pqvf tOhVy dI pRDfngI vyly df jfrI hoieaf hY AudoN df hI mMdf hfl hY. ies vfry ivsQfr nfl iPr jdoN kdy smF imilaf qF ilKFgf. hux mYN isrP srkfrI dKl aMdfjLI dI gwl hI krFgf. iewQy dy gurduafry muwK do DiVaF ivc vMzy hoey hn AuNj Coty Coty qF keI hn. ieWk DVy nUM mOzryt ikhf jFdf hY aqy dUsry nUM PMzfmYNtl. mOzryt Auh hn ijhVy ik lMgr tybl cyarF qy bYT ky Ckdy hn aqy lMgr vfly Pqvy nUM nhIN mMndy aqy PMzfmYNtl Auh hn ijhVy ky lMgr vfly hukmnfmyN nUM mMndy hn aqy lMgr qwpVF qy bYT ky Ckdy hn. myry vrgy vI keI ivrly-ivrly hn ijhVy ik nf qF ies Pqvy nUM mMndy hn aqy nf hI iksy DVy nfl juV ky AunHF dI hr gwl nfl hF ivc hF imlfAuNdy hn. aqy Auh mOzryt qy PMzfmYNtl vflI vMz nUM vI nhIN mMndy, ikAuNik isWK qF isWK hI huMdf hY, ijs df ik gurU, gurU gRMQ sfihb hY. ieWk pfsy dMB, pKMz, vihm-Brm, krm-kFz, zyrfvfd aqy zrwgvfd hY aqy dUsry pfsy sLrfbvfd, inWjvfd aqy srkfrvfd hY. inrol isWKI dI gwl ikqy vI nhIN aqy nf hI iksy nUM koeI drd hY. ijhVy QoVy bhuq koeI pMQ drdI hn vI, Auh vI BfeI-BqIjfvfd, irsLqydfr aqy mUMh mulfhjy qy qOr qy DVybfd nfl juVy hoey hn. srkfrI dKl aMdfjI qF aMdrKfqy dohF DiVaF nfl hI juVdI suxIdI sI, pr hux qF nMgf icWtf swc AuGV ky sfhmxy af igaf hY jdoN ieWk DVy ny 26 jnvrI nUM iqrMgf JMzf gurduafry dI pfrikMg lft ivc lihrf ky ihMd srkfr dI cfplUsI df Kuwl ky sbUq dy idWqf hY. jnvrI 26, 1950 nUM ihMd df afpxf sivDfn lfgU hoieaf sI. sivDfn anusfr sfiraF dy hwk brfbfr huMdy hn, knUMn hr iewk qy ieWko ijhf lfgU huMdf hY aqy hr ieWk nUM iensfP imlxf cfhIdf hY. hux svfl ieh pYdf huMdf hY ik, kI isWKF nUM ies sivDfn ny iensfP idWqf hY? ieMdrf gFDI dy kql kys ivc qF ikhr isMG vrgy inrdosL isWK nUM Ptf-Pt PFsI qy ltkf idWqf sI, pr hjLfrF hI inrdosL isWKF dy kfql hfly vI dn-dnfAuNdy iPrdy hn. kI AunHF qy ieh knUMn lfgU nhIN huMdf? kI idWlI, kfnpur aqy hor keI sLihrF ivc hoey kqlyafm df isLkfr hoeIaF ivDvfvF aqy bwicaF nUM ies sivDfn ny iensfP idWqf hY? ihMdU mYirj aYkt qF hfly vI Dwky nfl isWKF qy Toisaf hoieaf hY. PrFs ivc isWKF dI dsqfr qy pbMdI leI srkfr knUMn bxf rhI hY, kI ihMd srkfr dy iksy muKI (pRDfn mMqrI jF ivdysL mMqrI) ny isWKF dy ies hwk leI koeI mfVf motf hF df nfhrf mfiraf hY? ies qrHF dIaF sYNkVy hI imsflF hn. ieh 26 jnvrI qusIN gurduafry dI pfrikMg lft ivc ikhVI KusLI nfl mnfeI hY jI? kI quhfzI jmIr mr cuwkI hY? vYnkUvr df kONsl jnrl koeI cMgf iensfn vI ho skdf hY, sfzf Aus nfl koeI inWjI ivroD nhIN hY. jy kr Auh iksy gurdvfry ivc af ky koeI jfxkfrI dyxF cfhy qF dy skdf hY sfnUM ies vfry koeI ieqrfj nhIN hY. pr iqrMgy JMzy nUM pfrikMg lft ivc lihrfAuxF AunHF dy jKmF qy lUx iCVkx dy brfbr hY ijhVy ik ipCly keI dhfikaF qoN iensfP leI dr-dr dIaF TokrF Kf rhy hn.

ies sfl dy aKIr ivc, jfxI ik dI dsMbr 2004 nUM gurduafrf ros strIt vYnkUvr dI nvIN kmytI dI sLfied cox hovygI qF avwsL hI aijhy srkfrI cfplUsF qoN KihVf CzfAux leI Aus gurduafry nfl sMbMDq inrpwK swjxF nUM awgy afAuxF cfhIdf hY. ijhVy AuWQy dy rihx vfly hn aqy pMQ df drd aqy idlcspI rwKdy hn. ijWq dI afs AunHF dI hI ho skdI hY ijhVy ik pihlF qoN hI ies gurU kI inMdf vfly (lMgr vfly hukmnfmy) df ivroD krdy rhy hn aqy ies gurduafry nfl juVy hoey sn. myry iKafl ivc ieWk qF srdfr sirMdr isMG jwbl ho skdy hn jy kr Auh hfly vI DVybfj nhIN bxy.

jnvrI 02, 2004 nUM srdfr gurqyj isMG ny cMzIgVH qoN iewk prYWs not jfrI kIqf sI, ijs ivc ieh ijLkr sI ik sfl 2004 ivc asIN cfr ‘isWK sMmyln’ ihMdosqfn qoN bfhr krFgy aqy iPr srbwq Kflsf swdFgy. ieh jrUr kro jI, pr ieWk bynqI hY ik jy kr qusIN ieWk sMmyln ieWQy vYnkUvr bI[ sI[ knyzf ivc kIqf aqy kIqf vI ienHF srkfrI cfplUsF dy nfl sMbMDq iksy gurduafry dy ivc qF iPr sfzy sihXog dI afs ibWlkwul nF rwKxf jI. ieh myrI srdfr hrdyv isMG sLyrigWl aqy srdfr gurqyj isMG nUM bynqI hY. awgy quhfnUM ijvyN cMgf lwgy AuvyN hI krnF jI. asIN qF nf iqMnF ivcoN aqy nf hI qyrHF ivcoN hF. sfzf DVf vI koeI nhIN, isrP gurU nfl hI DVf hY.

mwKx isMG puryvfl,

PrvrI 01, 2004[




.