.

� �� siqgur pRsfid ] �

"dIvflI" - iswKF df iqAuhfr nhIN

sMsfr dIaF sfrIaF kOmF afpxy afpxy iqAuhfr sdIaF qoN mnfAuNdIaf af rhIaF hn aqy ievyN hI iswK kOm vI gurU gRMQ sfihb dI hjLUrI ivwc gurpurb aqy ieiqhfsk idvs mnfAuNx df gOrv krdI af rhI hY . pr keI vfr ieh dyKx ivwc afAuNdf hY ik ibwpr rIqF dy pRBfv hyT af ky keI gurduafiraF dy pRbMDk aqy BfeI jI ihMdU iqAuhfr - lohVI, mfGI, rwKVI, sLrfD, sMgrFd, mwisaf, pUrnmfsLI, krvf cOQ vrq, dusihrf, dIvflI afidk mnfAuNx dy cfhvfn rihMdy hn ik ies bhfny sMgq ho jFdI hY hflFik iswKF nMU hdfieq hY ik Auh hr rojL gurduafry jf ky kIrqn aqy kQf duafrf gurbfxI df afnMd lY ky afpxf jIvn sPlf krn .

keI rfgI isMG BfeI gurdfs jI dI vfr df vyrvf idMdy hn ik dIvflI dI rfq nMU dIvy jgfAux vfry iliKaf hoieaf hY . afE, vfr 19, pAuVI 6 dI vIcfr krIey {vfrF BfeI gurdfs stIk - pRkfsLk BfeI vIr isMG sfihq sdn} ijs ivwc dIvflI mnfAuNx vfry koeI pRVoqf nhIN : -

dIvflI dI rfiq dIvy bflIain . qfry jfiq snfiq aMbir BflIain .

PulF dI bfgfiq cuix cuix cflIain . qIriQ jfqI jfiq nYx inhflIain .

hircMdAurI Jfiq vsfie AucflIain . gurmuiK suK Pl dfiq sbid smHflIain ]

arQ: - dIpmflf dI rfq ivKy (Gro-GrI) dIvy bflI dy hn, (QoVy icr mgroN ieh dIpmflf guMm ho jFdI hY) . rfq nMU qfry vwzy-Coty afkfsL ivKy cmkdy hn, (idny AunHF df Kurf-Koj nhIN idsdf) . PuwlF dIaF bfgIcIaF (kuJ icr acrj iKVdIaF hn, pr Jwt hI AunHF qoN Puwl) cuxky qoV ley jFdy hn . XfqRI qIrQF pur jFdy hn (bVy toilaF ivwc) awKIN dyKIdy hn, (pr CyqIN hI qIrQF pur AunHF df musLk nhIN rihMdf). hrI cMdAurI dy (ngr) idKlfvy mfqR idKfky (afp hI) AujfVIdy hn, (iesy pRkfr jgq QoVy icr df afnMd hY - ieh ju duwnIaF ishru mylf dsqgIrI nfih) gurmuwKF nMU (afqmfnMd rUpI) suK Pl dI dfiq hoeI hY, ikAuN jo Eh gurU dy sLbd nMU Xfd krdy hn . Bfv - gurmwuK lok dIvflI dI rfq dI KuwsLI, qfry, Puwl aqy qIrQ dy myilaF vF�U jgq nMU alp kfl dI KuwsLI mMnky icwq krky Auprfm rihMdy aqy gurU jI dy sLbd df ismrn krdy hn, ijvyN -

pyvkVY idn cfir hY sfhurVY jfxf ] aMDf loku n jfxeI mUrKu eyafxf ]

{rfgu gAuVI kbIr jI - pMnf 333}

"mhfn kosL " ivwc BfeI kfhn isMG jI ilKdy hn ik dIvflI ihMdU-mwq ivwc lCmI pUjn df prv hY aqy iswKF ivwc ies idn dIvy mcfAux dI rsm bfbf buwZf jI ny clfeI ikAuNik gurU hirgoibMd sfihb jI idvflI dy idn gvfilXr dy ikly qoN aMimRqsr pDfry sn, ies vfsqy KLusLI ivwc rosLnI kIqI geI sI . keI kYlMzrF duafrf vI dIvflI nMU bMdICoV idvs dy nfm hyT mnfAux leI AuqsLfihq kIqf jFdf hY . Similar views have also been included in "The Encyclopaedia of Sikhism" by Prof. Harbans Singh (Punjabi University, Patiala). jy asIN Aus smyN dy ieiqhfs qy JfqI mfrIey qF pqf lgdf hY ik bfbr ny 1521 eIsvI nMU jdoN sYdpur (aYmnfbfd) Aupr hmlf kIqf qF luwt, kql, sfV-PUk aqy hor awiqafcfr qoN bfad gurU nfnk sfihb, BfeI mrdfnf jI aqy hor lokF nMU kYd kr ilaf . bfbr ny jdoN gurU nfnk sfihb nfl Byt kIqI aqy AupdysL suixaf qF swB kYdIaF nMU Cwz idwqf . iPr, gurU nfnk sfihb nMU bMdICoV ikAuN nhIN ikhf jFdf ? ikvyN muslmfn hmlfvr, ihMdUaF dy mMdrF nMU Zfh-ZyrI krky, luwt ky cly jFdy sn ? ieh vI sfnMU pqf hY ik aXUiDaf ivKy qF rfm mMdr nMU vI igrf ky bfbrI msjLwd bxf idwqI geI sI . ievyN hI jhFgIr ny gurU arjn sfihb jI nMU 3� meI 16�6 nMU sLhId kr idwqf sI . aYsy hflfq ivwc iswKF nMU ikvyN dIpmflf krn idwqI hovygI jF iPr 1595 nMU (gurU) hirgoibMd jI dy jMnm smyN jF 16�4 nMU gurU gRMQ sfihb jI dy pihly pRkfsL idvs smyN aqy 16�9 nMU akfl qwKLq sfihb dI sQfpxf smyN dIpmflf ikAuN nf kIqI ? sfnMU ieh BI pqf hY ik ijMnHF bfeIDfr 52 rfijaF nMU gurU hirgoibMd sfihb ny gvflIXr dy ikly ivcoN irhf krvfieaf sI, AunHF dy vfrsF ny hI muglF nfl iml ky afnMdpur sfihb nMU Gyrf pfieaf sI aqy gurU goibMd isMG sfihb nfl lVfeI kIqI sI . BfeI mnI isMG jI gurbfxI qy gurmiq dy igafqf hoNx dy nfqy aqy AuunHF dI sLhIdI vfry pVH ky ieh kihxf ik AunHF ny drbfr sfihb , aMimRqsr ivKy idvflI vfly idwn iekwT krn leI lfhOr dy hfkm nMU 5,��� ruupYey dyxy mMn ilaf hovygf, shI nhIN jfpdf ! {jy Aus idn eId huMdI qF kI iswK eId mnfAuNdy ?} gurbfxI syD dyNdI hY :

dIvf myrf eyku nfmu duKu ivic pfieaf qylu ] Auin cfnix Ehu soiKaf cUkf jm isAu mylu ] afsf mhlf 1 ] {358},

ijsu ismrq sMkt Cutih and mMgl ibsRfm ] nfnk jpIaY sdf hir inmK n ibsrAu nfm ] gAuVI mhlf 5 ] {32�},

aMDy cfnxu qf QIaY jf siqguru imlY rjfie ] bMDn qoVY sic vsY aigafnu aNDyrf jfie ] sBu ikCu dyKY iqsY kf ijin kIaf qnu sfij ] nfnk srix krqfr kI krqf rfKY lfj ] ibhfgVy kI vfr mhlf 4 ] {pMnf 551},

jO rfju dyih q kvn bzfeI ] jO BIK mMgfvih q ikaf Git jfeI ] siqguru imlY q shsf jfeI ] iksu hAu pUjAu dUjf ndir n afeI ] rfgu gUjrI Bgq nfmdyv jI ] {pMnf 525} aqy geI bhoVu bMdI CoVu inrMkfrI duKdfrI .. soriT mhlf 5 .. {pMnf 624}

dIvflI vfry iswK imsLnrI kflj, {1�51, kUcf 14, PIlz gMj, luiDafxf}, ikqfb - iswK Drm iPlfsPI Bfg 4, duafrf syD idMdy hn ik mUl rUp ivwc ieh lCmI pUjf df iqAuhfr hY . lCmI dy suafgq ivwc Gr nMU sjfAuxf, rMg-sPYdIaF krnIaF, rosLnIaF krnIaF, hwtIaF pfxIaF (hwtI, cUMik kmfeI dy sfDn df sUck hY) lCmI dyvI dI Poto lgf ky pUjf krnI (ies BulyKy ivwc keI iswK BfvyN gurU nfnk sfihb jI dI Poto vI rwK lYNdy hn) nvyN kpVy KrIdxy, nvyN brqn Aucycy qOr qy KrIdxy, lCmI dI afmd dI KusLI ivwc miTafeIaF KfxIaF aqy vMzxIaF - KLUbI ieh hY ik Bfrq dysL ivwc ijwQy lCmI pUjf ieqnI pRbl hY, Ausy dysL ivwc kMgflqf aqy pYsy dI kfxI vMz vI isKrF qy hY . lCmI swc - muwc hI jy koeI dyvI huMdI qF ieh afpxy BgqF kol vDyry huMdI, blik blYk mfrkItIaF, ivBcfrIaF aqy klwbF ivwc AujfVx vfilaF kol jfx qoN jLrUr prhyjL krdI . swB kuJ dyK ky vI anpVHF dI qF vwKrI gwl, pVHy ilKy vI ies qoN awKF mItI bYTy hn . Gwto - Gwt lCmI pUjf vjoN iswKF df ies iqAuhfr nfl koeI qfluk nhIN aqy nfh hI iswKF df iksy dyvI - dyvqy ivwc ivsLvfsL hI hY . iswKF ny qF KLusLI - gLmI ivwc iewk smfn rihxf hY . gurbfxI sfnMU hor vI syD dyNdI hY :

hrK sog qy rhih inrfsf ] aMimRqu cfiK hir nfim invfsf ] bsMqu mhlf 1 - pMnf 1189 ]

hrK sog qy rhih inrfrf ] isr AUpir afip gurU rKvfrf ] iblfvlu mhlf 5 - pMnf 8�1 ]

suKu duKu dono sm kir jfnY aAuru mfnu apmfnf ] hrK sog qy rhY aqIqf iqin jig qqu pCfnf] mhlf 9 - 219 ]

Bfv ! ijMnHF Auwqy akfl purK, imhr dI njLr krdf hY (afpxy nfm dI dfiq dyNdf hY) AunHF nMU suwK qy duwK ieko ijhy lgdy hn aqy aYsy pRfxI KusLI aqy gmI dohF qoN inrlyp rihMdy hn !

ies leI iswKF nMU dIvflI jF hor aYsy ihMdU iqAuhfr nhIN mnfAuxy cfhIdy . gurU sfihbfn jI ny sfnMU iksy dI vI nkl krn qo vrijaf hY . jyhVy iswK hr rojL inwqnym krdy hn aqy gurduafrf sfihb ivKy sMgq qy pMgq krdy hn, AunHF leI qF hr rojL hI sLuwB idhfVf hY . jy sfry gurduafiraF ivKy kIrqn dy nfl nfl gurbfxI dI ivafiKaf vI kIqI jfvy qF aYsy Brm - BulyKy dUr ho skdy hn . afE, asIN swB gurbfxI aqy iswK rihq mrXfdf nMU vIcfr ky pVHIey aqy Aus Auwpr aml krIey qF jo asIN ibwpr dy jfl ivcoN inkl skIey . DMnvfd .

sLfied iksy gurisWK nMU 1947 qy 1984 dI dIvflI Xfd hovy ? vfihgurU sfnMU sumiq bKLsLy .

iKmf df jfck, gurU KLflsf pMQ df insLkfm syvk,

Gurmit Singh, Public Officer, Sikh Khalsa Mission Inc., Contact No. 61 � 2 � 9837 2787 [Sunday, 19th Oct. 2003]




.