.


gurb^S isMG kwlw APgwnW

    iswK dI qfrIPL

    1- acn-cyq hI ieh KLbr pVHn � af imlI ik, (15vIN sdI qoN jnm lY ky, cVHdI klf dIaF iswKLrF mfx hty ies KLflsf pMQ dy lIzr, awj sMn 2001 dy aMqly idnf qwk �iswK� dI qfrIPL pwkI nhIN kr sky, qF bVI hYrfnI hoeI. kI, vfikaf hI, sfzI jQydfrI dI sUJ bUJ ies mFdI hwd qwk inwGr cuwkI hY ik, ienHF � awj qwk ieh pqf nhIN lwg sikaf ik, dsm gurU nfnk sRI dsLmysL jI ny ijs dI sfhmxy hwQ-bnHI afpxf dYvI brkqf vflf, aJwuk sIs Jukf ky, 1708 ivc sf� ijs anUpm siqgurU gRMQ sfihb jI dy lV lfieaf sI, Aus dy �iswK� dI TIk qfrIPL vI Ausy hfjLrf-hjLUr gurdyv jI koloN hI smJxI cfhIdI hY. ikwzI hfso hInI aqy acMBy vflI gwl hY, ik, awj (dsMbr 2001 ivc) sfzI jQydfrI �iswK� dI qfrIPL imQx leI kmytIaF bxf rhI hY ?

2- ieh gMBIr sLMkf kOx inivrq kry ik, kI, siqgurU nfnk sfihb jI qoN dsLmysL jI qwk, dsF NsiqgurF dy pMj BUqk srIrF ivc ivcridaf smy vI, kdy �guriswK� dI qfrIPL imQn leI kmytIaF bxfAux dI loV smJI geI sI ? jy ajyhI loV AunHF idnf ivc kdy nhIN sI mMnI geI qF ieh sLMkf bxdf hY ik, jLrUr koeI gMBIr pMQk kmjLorI vfpr cuwkI hoxI hY ? kI, ikqy awj asIN, sRI gurU gRMQ sfihb jI � AuhI drjf dyxo qF nhIN iKsk qury joN, gurUbfxI dy ies hukm anusfr-"joiq Ehf jugiq sfie sih kfieaf Pyir pltIaY ]"- pihly 9 guurU sfihbfn � imldf afieaf hY ? Bfv, kI asIN gurU gRMFQ sfihb jI � siqgurU nfnk sfihb jI dI joiq jugiq dy 11vyN sdIvI mflk mNnxo ienkfrI qF nhIN ho rhy ?

3- isKI dy vYrI ny gurmiq igafn � afm lokF leI bypCfx bxf dyx dy Xqnf ivwc, gurU iueiqhfs ivc mrjLI df rlf pfAux leI gurmiq ivroDI JUT-khfxIaF hor qF keI GV leIaF sn, pr ajyhI khfxI Auh vI nf sI GV sikaf ijs qoN ieh gwl pRclq ho skdI ik, siqgurU nfnk sfihb jI dy iksy srUp smy, gurU dy �iswK� dI qfrIPL imQn leI, kmytIaF bxfAuux dI kdy loV peI sI ? ijs � vI gurdyv jI ny afpxf iswK mMn ilaf, sfry jgq ivcoN kdy koeI ikMqU nf sI hoieaf. siqgurU jI dy inrxy ivwruuwD iksy aKoqI sMq mhfqmf ny vI, koeI kmI drsfAux dI kdy dlyrI nf sI kIqI . ijs qy vI gurdyv jI dI imhr dI njLr pYNdI vyKI, AuhI BfgF vflf sfry iswK jgq leI siqkfr-Xog bx igaf. iPr, awj kI Bfxf vrq igaf, jo sRI gurU gRMQ sfihb-rUp hfjLr nfjLr siqgurU nfnk sfihb jI dI mnsLf anusfr, iswK dI qfrIPL pwkI nhI kIqI jf rhI ? siqgurU jI dI srb AWwcqf dI koeI prvfh nf kridaF gurdyv jI dy �iswK� dI qfrIPL imQn leI juV bYTx vfly ieh kmytI vfly ivdvfn swjx kI ieiqhfs ivwc vzy hMkfrI bymuK qy nf mMny jfxgy ?

4- ies scfeI qoN vI koeI nhIN muwkr skdf ik, ardfs smy aqy AuNj gwlI bfqI vI asIN guurU gRMQ sfihb jI � igafn dfqf gurU mMnx dy nfl, ienHF � prmfqmf df rUp hI mMndy hF. iBMzrF vfilaF dI tksfl smyq hor keI zyrydfr sfD sMq, ardfs smy pMcm pfqsLfh jI df Auh bcn vI bol rhy huMdy hn, ijhVf AunHF ny krqf purK jI � sMboDMn krky Aucfiraf sI ? Bfv- aink pRkfr Bojn bhu kIey bhu ibMjn imstfey ] krI pfksfl soc pivqRf huix lfvhu Bogu hir rfey ]2] Bfv gurU gRMQ sfihb jI � krqf purK hI smiJaf jf irhf huMdf hY.

5- ies ivc vI koeI ikMqU nhI ik, sRI drbfr sfihb jI dy sInIar gRMQI dI pdvI qoN qrwkI krky sRI akfl qKLq sfihb jI dy jQydfr bxy, snmfn jog vydFqI jI qoN lY ky sfry jQydfr sfihbfn aQvf sfry ardfsIey BfeI sfihbfn, ardfs krdy smy ienHF pMj gurU PLurmfnf ivcoN iewk jF vwD �hukmfAu� vI vrqdy suxy jf skdy hn-(1) sB isRsit syvy idnu rfiq jIAu ] dy kMnu suxhu ardfis jIAu ] Toik vjfie sB izTIaf quis afpy lieanu Czfie jIAu ]12]{74} (2) jyqf smuMdu sfgru nIir Biraf qyqy aAugx hmfry ] dieaf krhu ikCu imhr Aupfvhu zubdy pQr qfry ]5] jIaVf agin brfbir qpY BIqir vgY kfqI ] pRxviq nfnku hukmu pCfxY suKu hovY idnu rfqI ]6]{156} (3) duie kr joiV krAu ardfis ] quDu BfvY qf afxih rfis ] kir ikrpf apnI BgqI lfie ] jn nfnk pRBu sdf iDafie ]4] {737} (4) ibnAu sunhu qum pRfnpiq ipafry ikrpf iniD dieaflf ] rfiK lyhu ipqf pRB myry anfQh kir pRiqpflf ]3] {207} aqy iPr rojL gurU drbfrF ivc kIqI jfx vflI ardfs dy arMB ivc sfrI sMgq df iml ky ieh pfvn gurbfxI-sLbd pVHnf -(5)-� qU Tfkuru qum pih ardfis ] jIAu ipMzu sBu qyrI rfis ] qum mfq ipqf hm bfirk qyry ] qumrI ik®pf mih sUK Gnyry ] koie n jfnY qumrf aMqu ] AUcy qy AUcf BgvMq ] sgl smgRI qumrY sUiqR DfrI ] qum qy hoie su afigafkfrI ] qumrI giq imiq qum hI jfnI ] nfnk dfs sdf kurbfnI ]8] iswD krdf hY, ik[ asIN sRI gurU gRMQ sfihb jI-rUp siqgurU nfnk sfihb jI � vI akfl purK jI df rUp hI mMn rhy huMNdy hF. iPr, iswK dI qfrIPL imQn leI bhupwKI igafn dy aQfh BMzfr, ies gurdyv jI dy huMidaF kmytIaF bxfAux df arQ kI ieh hY, ik, sRI gurUgRMQ sfihb jI � isrjxhfr akflpurK df rUp qF mMinaf jf skdf hY, pr, jy Ausy hI gurU jI dy iswK dI qfrIPL imQn dI loV pY jfvy qF sfzy jQydfr sfihbfn, (akfl purK df rUp smJy gey) Ausy gurdyv jI �, iswKF dI kmytI quwl mMnx � vI iqafr nhIN hn. spwsLt hY ik sfzy mUMh ivc hor aqy mn ivwc kuJ hor huMdf hY ? Bfv, asIN sfry scy guriswK nhI sgoN-"ijnÙ min horu muiK horu is kFZy kicaf]" pRBU dy drbfr ivcoN kwcy, Bfv JUTy mMny jf cuwky hF.

hy gurmuK ipary pfTk swjxo ! afAu, dubfjry JUiTaF vflI kmjLorI � iqaFjlI idMdy hoey, afpxy gurdyv jI dy pfvn hukmf dy aDfr qyy �iswK� dI qfrIPL imQ lYx df Auwdm kr vyKIey . ieh atwl rUp Dfr cuwkI scfeI hY ik, suihrdqF nfl gurU bcnf dy aDfr qy lKI hoeI iswK dI qfrIPL qoN, isafsI lutyiraF, Twg zyrydfr sfDF df, aQvf ibwpRI cyilaF df ihrdf qF BfvyN duKI hovy, Auh ivroDqf qF jLrUr krngy, pr siqgurU nfnk sfihb jI df sLrDflU, hr iek gurmuK ipafrf, afpxy ihrdy dI zrUMGfeI qoN jLrUr hI KyiVaF BrI pRsMnqf df anMd jLrUr mfxygf . syDF dI bKLsLsL kr rhy gurU sLbdF dy drsLn:-

(A) so isKu sKf bMDpu hY BfeI ij gur ky Bfxy ivic afvY ] afpxY BfxY jo clY BfeI ivCuiV cotf KfvY ] ibnu siqgur suKu kdy n pfvY BfeI iPir iPir pCoqfvY ]1] {601} aQvf -"gfivaf suixaf iqn kf hir Qfie pfvY ijn siqgur kI afigaf siq siq kir mfnI ]1]"{669}

(a) DMnu DMnu so gurisKu khIaY jo siqgur crxI jfie pieaf ] DMnu DMnu so gurisKu khIaY ijin hir nfmf muiK rfmu kihaf ] DMnu DMnu so gurisKu khIaY ijsu hir nfim suixaY min andu Bieaf ] DMnu DMnu so gurisKu khIaY ijin siqgur syvf kir hir nfmu lieaf ] iqsu gurisK kMAu hMAu sdf nmskfrI jo gur kY BfxY gurisKu cilaf ]18]{593]

(e) jy ko isKu gurU syqI snmuKu hovY ] hovY q snmuKu isKu koeI jIahu rhY gur nfly ] gur ky crn ihrdY iDafey aMqr afqmY smfly ] afpu Ciz sdf rhY prxY gur ibnu avru n jfxY koey ] khY nfnku suxhu sMqhu so isKu snmuKu hoey ]21]{920}

(sL) bolih sfcu imiQaf nhI rfeI ] cflih gurmuiK hukim rjfeI ] rhih aqIq scy srxfeI ]1][[[

siqguru dyiKaf dIiKaf lInI ] mnu qnu aripE aMqr giq kInI ] giq imiq pfeI afqmu cInI ]4] Bojnu nfmu inrMjn sfru ] prm hMsu scu joiq apfr ] jh dyKAu qh eykMkfru ]5][[[ ijn kY min visaf scu soeI ] iqn kI sMgiq gurmuiK hoeI ] nfnk sfic nfim mlu KoeI ]9]15] {228}

(h) ikv sicafrf hoeIaY ikv kUVY qutY pfil ] hukim rjfeI clxf nfnk iliKaf nfil ]1]{jpu}

ienHF Auprokq gurU-sLbdF dy aDfr qy, ies dfsry dI qwuC buwDI anusfr, sRI gurU gRMQ sfihb-rUp siqgurU nfnk sfihb jI dy iswK dI qfrIPL hyT ilwKIaF pMgqIaF ivc aMikq kIqI geI hY- iswK dI qfrIPL-{Definition of a Sikh}

gurU nfnk sfihb jI dI joiq jugq dy XfrHvyN (11vyN) sdIvI mflk, siqgurU gRMQ sfihb-rUp- siqgurU nfnk sfihb jI df iswK Auh hY jo gurdyv dI guurUbfxI-rUp isiKaf anusfr jIvn bqIq krdf hY . siqgurU gRMQ sfihb jI dy igafn anusfr Zly jIvn vflI ies isWKI dI bfhrI pCfx suwcy kys (rom) hY.

{not:- Auprokq pMjvF gurU PLurmfn- JUT dI kMD Zf ky isrjxhfr dI hjLUrI ivc sicafr pdvI pfAux df sfDn smJfAuNidaF, siqgurU nfnk sfihb jI dy igafn-isDFq dI qrjmfnI kr irhf hY. hukmy jMmxu hukmy mrxf {564} Bfv jMmxf jF gRB ivc inMmxf vI, rwbI hukm hY. mfqf dy pyt ivc inMmdy smy, srIr dy bfkI aMgF dy nfl, kysf dI bKLsLsL vI Ausy hukm df hI pRDfn ihwsf hY . bfkI srIr dI ijAuN dI iqAuN sMBfl dy nfl kysF dI sMBfl krnI vI rwbI hukm dI pflxf ivc sLfml hY. srIr dy romF dI sMBfl krnI, isrjxhfr dI spwsLt rjLf df prmwuK ihwsf hY. rwbI hukm dy Aus pwK df/ dI pflxf nf krnI[ krqfr dy hukm qoN mUMh moVn vflI Buwl hY. so kysfDfrI hox df hukm vI jIv dy inMmx smy -�nfl hI iliKaf igaf sI.� suwcy kys rwKxy muZlI pfbMdI hY jo hjLrq eIsf jI ny, hjLrq muhMmd sfihb ny, aQvf sMsfr dy sfry rwbI sUJ vfly Bgq mhF purKF ny aMqm suafsF nfl inBfeI sI. ies leI, siqgurU nfnk sfihb jI dI joiq-jugiq dy sdIvI mflk, smrwQ gurUgRMQ sfihb-rUp siqgurU nfnk sfihb jI dy �iswK� leI kysfDfrI hoxf muZlf KLudfeI hukm hY. ies � nf mMnxf "hukim rjfeI clxf nfnk iliKaf nfil" gurU hukm dI Gor AulMÕxf hY-"mfnY hukmu sohY dir sfcY afkI mrih aPfrI ]"pMnf 992.-"hukmu n jfxih bpuVy BUly iPrih gvfr ] mnhiT krm kmfvdy inq inq hoih Kuafru ] aMqir sFiq n afveI nf sic lgY ipafru ]6]"pMnf 66}}

ivcfr awgy qorn qoN pihlF sujfn aqy ibbyk buwDI suhird gurmuK pfTkF dI syvf ivc jodVI hY, ik, jy guriswK dI Auprokq qfrIPL ivc kmI jF KunfmI anuBv kIqI jfvy qF gurmiq-syDF dI bKLsLsL kr Byjx, vzf Aupkfr mMnFgf jI. eyvyN hI gurmiq rihxI dI ivafiKaf vI gurU sLbdF dy aDfr qy hI ilKxI loVIey hY .

�isK rihq mrXfdf� ivclI �iswK dI qfrIPL� aqy Aus ivclIaF gMBIr KLfmIaF:-

jo iesqRI jF pursL iek, akfl purK, ds gurU sfihbfn (sRI gurU nfnk dyv qoN lY ky sRI gurU goibMd isMG sfihb qwk), sRI gurU gRMQ sfihb aqy ds gurUsfihbfn dI bfxI qy isiKaf� aqy dsLmysL jI dy aMimRq Auqy inscf rKdf aqy iksy hor Drm � nhIN mMndf Auh iswK hY.

(1) BfvyN mfmUlI ijhI hI shI, pr �iswK dI qfrIPL� ilKx ivc, pihlf sLMkf-�iesqrI jF pursL� ilKx dI loV iks kfrn smJI geI ? kI, mnuwK jfqI qoN ibnF iksy hor jUMn dy jIv ny vI kdy, sMsfr dy iksy Drm ivc dfKLl hox dI loV smJI hY ?

(2) iswK dI qfrIPL ivc ieh bcn -(sRI gurU nfnk dyv qoN lY ky sRI gurU goibMd isMG sfihb qwk), sRI gurU gRMQ sfihb aqy ds gurUsfihbfn dI bfxI qy isiKaf" ilLKx vfly Dfrimk afgU jI, kI ieh PLqvf dy rhy hn- gurU sfihbfn qoN ibnf bfkI sfrI (Bgq, sLyKL, Bwt, zUMm afid mhF purKF dI) bfxI ivarQ GosLq smJI jfvy ?

hor sLMikaF df vyrvf:-(A) dsLmysL jI dy nfmxy nfl juVI iksy vI bfxI �, jd dsm siqguurU nfnk sfihb jI ny, gurUbfxI ivc sLfml nf kIqf, qF iswK dI qrIPL ivc Aus dI isiKaf qy cwlx dI pfbMdI df arQ kI ? gurU hirgoibMd sfihb, gurU hir rfey sfihb aqy gurU hir ikRsLn sfihb dI bfxI ikQoN lwBy ? (a) Auprokq bcn ilKx qoN iswD hY ik �iswK dI qfrIPL� ilKx vfilaF leI gurbfxI dy ies mhFvfk dI-"joiq Ehf jugiq sfie sih kfieaf Pyir pltIaY ]"{pMnf 966} dI koeI mhwqqf nhIN sI rhI hoeI. pMj BUqk srIrF ivc ivcrdy smy jd hir iewk AuWqr aiDkfrI gurU jI ivc, gurU nfnk sfihb vflI hI joiq aqy jugiq mMnI jFdI rhI sI, qF hux AuhI joiq-jugiq siqguurU gRMQ sfihb ivc ivafpk iks kfrn nf mMnI geI ? (e) sfry gur-sfihbfn dy drsLn, kyvl siqgurU nfnk sfihb jI ivc hI krdy rihx dI sLrDf bx cuwkI sI. bRfhmxvfdI anykqf dy QF �eykqF� dy pujfrI hox vfly gurmiq isDFq nfl juiVaf rihxf iks kfrn KLflsf jI � nf Bfieaf ? qy AunHF ny gurU gRMQ sfihb rUp-gur nfnk sfihb sfry gurU sfihbfn aqy gurU bfxI ilKx vfly bfkI sfry Bgq mhprKF dy drsLn krn dI gwl iks dlIl nfl aDUrI mMn leI ? (s) dsLmysL jI dy aMimRq Auqy inscf "-lwg-pwg 11 sfl dI Aumr ivc hI �jnm iswD� siqgurU nfnk sfihb jI ny, ihMdU Drm dI hjLfrF sfl purfxI, jnyAU pfAux dI bVI jLrUrI rsm qy gMBIr ikMqU krky, soc ivcfr, ibbykqf � jMdry mfr ky cuwp kIiqaF, iksy prclq Dfrimk rsm df pfbMd nf rihx dy vzmuwly pUrny pf idwqy sn. Bfv, iDRgu iqnf kf jIivaf ij iliK iliK vycih nfAu ][[[[[[aklI sfihbu syvIaY aklI pfeIaY mfnu ] aklI piVÙ kY buJIaY aklI kIcY dfnu ] nfnku afKY rfhu eyhu[ hoir glF sYqfnu ]1]{1245} Bfv, Drmf nfl juVIaF ivKfvy vflIaF rsmF bfry ibbykqf dI ksotI qoN ibnF (aMD ivsLvfsL vfly) hor rsqy, sLYqfnI gwlF hn. so hr iewk iesqRI mrd � puwCx df hwk bxdf ik, jfp, cOpeI, svwXy nfmk- bfxIaF � vI �jpu sfihb� aqy �anMd sfihb� gurUbfxIaF vFg sRI gurU gRMQ sfihb ivc QF iks krn nf iml skI ? ies gMBIr sLMky dI inivrqI leI, gurmiq anusr iksy Tos dlIl dI awj qwk vI axhoNd iks kfrn hY . sLMikaF BrI keI gwl siqgurF dy iswK leI jLrUrI kihxI gurmiq dI byadbI iks dlIl nf mMnI geI ?

6- zyrydfr sfDF sMqF smyq sfry iswK prcfrk Bfv asI pMQk qOr qy bVy mfx nfl iswK df gurU "pvn arMBu siqgur miq vylf ] sbdu gurU suriq Duin cylf ]"{943} gurbfxI quk dI vrqoN nfl siqgurU nfnk sfihb jI dy bcnf anusfr, iswK df gurU kyvl "sLbd" hox dI scfeI iswD krdy af rhy hF. iPr, iswK dI qfrIPL ivc gurUgRMQ sfihb jI rUp sLbd guurU vflI atwl scfeI iks kfrn nf ilKI jf skI ?

kyvl siqguurU nfnk sfihb jI dy ieko ieWk akfl purK dy pujfrI, iewk kysrI rMg dy insLfn sfihb vfly iewk Drm kyNdr sRI aMimRqsr jI nfl juVy kyvl iewk hI jIvn mrXfdf vfly bxy rihMx dy QF asF 9 sfihbfn dy ijLkr nfl anykqf dy pujfrI hox df JOlf pf idwqf . inrsMdyh ijs df hI iswtf hY ik, KLflsf inafrf nf irhf. pMQ ivc ivwc iewk afgU dI srdfrI dy QF anyk afgUaF dI pRDfngI ny jnm lY ilaf. awj, iewk akflI dl dy QF keI akflI dl bx gey . hwny hwny jQydfrI, sfry pMQ dI numfiedf ieko iek jmfq supnf bx geI . siqgrF dI dyx, kyvl iewk kyNdrI asQfn, sLRI akfl qKLq dy nfl cfr hor qwKq bx gey. awj ienHF dI pojLIsLn keI hflqF ivc siqgurU gRMQ sfihb jI nflo vI agFh lMG qurI hoeI hY . ijs qoN isMG sfihbfn dI jQydfrI sLKLsLI pUjf df jfgrq sbUq bx rhI hY . nfmDfrIaF df muKI, rfDf-suafmIey, qy iPr nrMkfrIey muKI, sB dy sB gurU bx bYTy ? sfD sMq-rUp gurU byaMq zyry-dfr vfsqv ivwc gurU zMm-rUpI luwt dy awzy hI qF hn . pMQk-bdiksmqI-rUp gurU zMm vflI ies rucI df kfrn ? asF afpxy smrWQ aqy pUrn gurdyv jI dI isiKaf dI koeI prvfh nf kIqI. gurdyv qoN tuwty hoey asIN afp-hudry huMdy gey, qF swcf guurU kI kr skdf sI. gurU vfk--"kbIr sfcf siqguru ikaf krY jAu isKf mih cUk ] aMDy eyk n lfgeI ijAu bFsu bjfeIaY PUk ]" {1372}

gurU dy iswK dI qfrIPL imQdy smy, gurU nfnk sfihb jI dI joiq jugiq dy sdIvI mflk, hr pwKO pUry gurU gRMQ sfihb jI dy huMidaF, (vfrI vfrI, gurU nfnk sfihb jI dI joiq-jugiq dy hI mflk bxdy rhy 9) gurU sfihbfn dy ijLkr dI loV mn lYx � bd-ksmqI df sUck nf smJxf, sfrIaF KunfmIaF df sbwb bixaf ?

7- sfry gurU sfihbfn ny afpxI inwjI hoNd df vI anuBv krfAuxf iqafg idwqf. afpxy afp � sdf gurU nfnk sfihb hI drsfieaf . gurU nfnk sfihb jI qoN pRfpq igafn-joiq � hI vwK vwK sLbdfvlI duafrf sMsfr � idRV krfAux gurU-bfxI pdvI df gurmiq-isDFq-"gurU isKu isKu gurU hY eyko gur Aupdysu clfey ] rfm nfm mMqu ihrdY dyvY nfnk imlxu suBfey ]8]" pRpwk krfAuxf hI jfrI riKaf . siqgurU nfnk sfihb jI vflI gurmiq dI muZlI iswiKaf qoN jLrf vI vwD igafn, iksy nOaF siqgurF ivcoN iksy ny vI iliKaf. sgoN guurUbfxI ivwc (Bwt aqy, zUMm mhFpurKF dI bfxI qoN alwg hor) vIhF qoN vwD gurU sLbdF ivc, gurU sfihbfn ny, siqgurU nfnk sfihb jI � �akfl purK df rUp� srb sRysLt gurdyv aQvf pfrbRhm iliKaf hY-kyvl vMngI mfqr- gurU sLbd- qum dieafl srb duK BMjn iek ibnAu sunhu dy kfny ] ijs qy qum hir jfny suafmI so siqguru myil myrf pRfny ]1] rfm hm siqgur pfrbRhm kir mfny] hm mUV mugD asuD miq hoqy gur siqgur kY bcin hir hm jfny ]1]rhfAu][[4]{170}

afAu bymuKF vflI huAumy iqafg ky gurmuKF vFg afpxy siqgurU jI dy hukmf anusfr jIvn bqIq krnf iswK ky, afAux vfly iBafnk qUPLfn (RSS volO hox vfly byrihm qy bymuhfry hmly) qoN bc inklIey. nhI qF ijs rsqy asIN qury jf rhy hF ieh rsqf sf� rsfql vl GsItdf lY jf irhf hY:--

dunIaf husIafr bydfr jfgq musIaq hAu ry BfeI ] ingm husIafr phrUaf dyKq jmu ly jfeI ]1] rhfAu ] nµØIbu BieE aFbu aFbu BieE nµØIbf kylf pfkf Jfir ] nflIeyr Plu sybir pfkf mUrK mugD gvfr ]1] hir BieE KFzu ryqu mihibKirE hsqMØI cuinE n jfeI ] kih kmIr kul jfiq pFiq qij cItI hoie cuin KfeI]2]3]12]{972}

mwJ mhlw 3 ] sB Gt Awpy Bogxhwrw ] AlKu vrqY Agm Apwrw ] gur kY sbid myrw hir pRBu iDAweIAY shjy sic smwvixAw ]1] hau vwrI jIau vwrI gur sbdu mMin vswvixAw ] sbdu sUJY qw mn isau lUJY mnsw mwir smwvixAw ]1] rhwau ]... {113}

gurU nfnk sfihb jI mhfnqf dI khfnI gurU sfihbfn dI jLbfnI:-

1- gAuVI bYrfgix mhlf 4 ] hmrY min iciq hir afs inq ikAu dyKf hir drsu qumfrf ] ijin pRIiq lfeI so jfxqf hmrY min iciq hir bhuqu ipafrf ] hAu kurbfnI gur afpxy ijin ivCuiVaf myilaf myrf isrjnhfrf ]1] myry rfm hm pfpI srix pry hir duafir ] mqu inrgux hm mylY kbhUM apunI ikrpf Dfir ]1] rhfAu ]hmry avgux bhuqu bhuqu hY bhu bfr bfr hir gxq n afvY ] qUM guxvMqf hir hir dieaflu hir afpy bKis lYih hir BfvY ] hm aprfDI rfKy gur sMgqI Aupdysu dIE hir nfmu CzfvY ]2] qumry gux ikaf khf myry siqgurf jb guru bolh qb ibsmu hoie jfie ] hm jYsy aprfDI avru koeI rfKY jYsy hm siqguir rfiK lIey Czfie ] qUM guru ipqf qUMhY guru mfqf qUM guru bMDpu myrf sKf sKfie ]3] jo hmrI ibiD hoqI myry siqgurf sf ibiD qum hir jfxhu afpy ] hm rulqy iPrqy koeI bfq n pUCqf gur siqgur sMig kIry hm Qfpy ] DMnu DMnu gurU nfnk jn kyrf ijqu imilaY cUky siB sog sMqfpy ]4]5]11]49] {167} 86/2

2- gAuVI bYrfgix mhlf 4 ]ijAu jnnI suqu jix pflqI rfKY ndir mJfir ] aMqir bfhir muiK dy igrfsu iKnu iKnu pocfir ] iqAu siqguru gurisK rfKqf hir pRIiq ipafir ]1] myry rfm hm bfirk hir pRB ky hY ieafxy ] DMnu DMnu gurU guru siqguru pfDf ijin hir Aupdysu dy kIey isafxy ]1] rhfAu ] jYsI ggin iPrMqI AUzqI kpry bfgy vflI ] Eh rfKY cIqu pICY ibic bcry inq ihrdY sfir smflI ] iqAu siqgur isK pRIiq hir hir kI guru isK rKY jIa nflI ]2] jYsy kfqI qIs bqIs hY ivic rfKY rsnf mfs rqu kyrI ] koeI Jfxhu mfs kfqI kY ikCu hfiQ hY sB vsgiq hY hir kyrI ] iqAu sMq jnf kI nr inMdf krih hir rfKY pYj jn kyrI ]3] BfeI mq koeI jfxhu iksI kY ikCu hfiQ hY sB kry krfieaf ] jrf mrf qfpu isriq sfpu sBu hir kY vis hY koeI lfig n skY ibnu hir kf lfieaf ] aYsf hir nfmu min iciq iniq iDafvhu jn nfnk jo aMqI aAusir ley Czfieaf ]4]7]13]51] {150}

3- gAuVI pUrbI mhlf 4 ] qum dieafl srb duK BMjn iek ibnAu sunhu dy kfny ] ijs qy qum hir jfny suafmI so siqguru myil myrf pRfny ]1] rfm hm siqgur pfrbRhm kir mfny ] hm mUV mugD asuD miq hoqy gur siqgur kY bcin hir hm jfny ]1] rhfAu ] ijqny rs an rs hm dyKy sB iqqny PIk PIkfny ] hir kf nfmu aMimRq rsu cfiKaf imil siqgur mIT rs gfny ]2] ijn kAu guru siqguru nhI Byitaf qy sfkq mUV idvfny ] iqn ky krmhIn Duir pfey dyiK dIpku moih pcfny ]3] ijn kAu qum dieaf kir mylhu qy hir hir syv lgfny ] jn nfnk hir hir hir jip pRgty miq gurmiq nfim smfny ]4]4]18]56] {170}

4- afsf mhlf 5 ] siqgur sfcY dIaf Byij ] icru jIvnu Aupijaf sMjoig ] AudrY mfih afie kIaf invfsu ] mfqf kY min bhuqu ibgfsu ]1] jMimaf pUqu Bgqu goivMd kf ] pRgitaf sB mih iliKaf Dur kf ] rhfAu ] dsI mfsI hukim bflk jnmu lIaf ] imitaf sogu mhf anµdu QIaf ] gurbfxI sKI anµdu gfvY ] sfcy sfihb kY min BfvY ]2] vDI vyil bhu pIVI cflI ] Drm klf hir bMiD bhflI ] mn icMidaf siqgurU idvfieaf ] Bey aicMq eyk ilv lfieaf ]3] ijAu bflku ipqf AUpir kry bhu mfxu ] bulfieaf bolY gur kY Bfix ] guJI CMnI nfhI bfq ] guru nfnku quTf kInI dfiq ]4]7]101] {396}

5- soriT mhlf 5 ] kir iesnfnu ismir pRBu apnf mn qn Bey arogf ] koit ibGn lfQy pRB srxf pRgty Bly sMjogf ]1] pRB bfxI sbdu suBfiKaf ] gfvhu suxhu pVhu inq BfeI gur pUrY qU rfiKaf ] rhfAu ] sfcf sfihbu aimiq vzfeI Bgiq vCl dieaflf ] sMqf kI pYj rKdf afieaf afid ibrdu pRiqpflf ]2] hir aMimRq nfmu Bojnu inq BuMchu srb vylf muiK pfvhu ] jrf mrf qfpu sBu nfTf gux goibMd inq gfvhu ]3] suxI ardfis suafmI myrY srb klf bix afeI ] pRgt BeI sgly jug aMqir gur nfnk kI vizafeI ]4]11] {611} 570/4

6- soriT mhlf 5 ] koit bRhmMz ko Tfkuru suafmI srb jIaf kf dfqf ry ] pRiqpflY inq sfir smflY ieku gunu nhI mUriK jfqf ry ]1] hir afrfiD n jfnf ry ] hir hir guru guru krqf ry ] hir jIAu nfmu pirE rfmdfsu ] rhfAu ] dIn dieafl ik®pfl suK sfgr srb Gtf BrpUrI ry ] pyKq sunq sdf hY sMgy mY mUrK jfinaf dUrI ry ]2] hir ibaMqu hAu imiq kir vrnAu ikaf jfnf hoie kYso ry ] krAu bynqI siqgur apuny mY mUrK dyhu Aupdyso ry ]3] mY mUrK kI kyqk bfq hY koit prfDI qiraf ry ] guru nfnku ijn suixaf pyiKaf sy iPir grBfis n piraf ry ]4]2]13]{612} 574/4

7- goNz mhlf 5 ] guru myrI pUjf guru goibMdu ] guru myrf pfrbRhmu guru BgvMqu ] guru myrf dyAu alK aByAu ] srb pUj crn gur syAu ]1] gur ibnu avru nfhI mY QfAu ] anidnu jpAu gurU gur nfAu ]1] rhfAu ] guru myrf igafnu guru irdY iDafnu ] guru gopflu purKu Bgvfnu ] gur kI srix rhAu kr joir ] gurU ibnf mY nfhI horu ]2] guru boihQu qfry Bv pfir ] gur syvf jm qy Cutkfir ] aMDkfr mih gur mMqRü Aujfrf ] gur kY sMig sgl insqfrf ]3] guru pUrf pfeIaY vzBfgI ] gur kI syvf dUKu n lfgI ] gur kf sbdu n mytY koie ] guru nfnku nfnku hir soie ]4]7]9] {864} 378/6

8- slok mÚ 5 ] qYzI bMdis mY koie n izTf qU nfnk min Bfxf ] Goil GumfeI iqsu imqR ivcoly jY imil kMqu pCfxf ]1] {964}

9-rfgu bsMqu mhlf 4 Gru 1 iek quky ÃÄsiqgur pRsfid ] ijAu psrI sUrj ikrix joiq ] iqAu Git Git rmeIaf Eiq poiq ]1] eyko hir rivaf sRb Qfie ] gur sbdI imlIaY myrI mfie ]1] rhfAu ] Git Git aMqir eyko hir soie ] guir imilaY ieku pRgtu hoie ]2] eyko eyku rihaf BrpUir ] sfkq nr loBI jfxih dUir ]3] eyko eyku vrqY hir loie ] nfnk hir eykuo kry su hoie ]4]1] bsMqu mhlf 4 ] rYix idnsu duie sdy pey ] mn hir ismrhu aMiq sdf riK ley ]1] hir hir cyiq sdf mn myry ] sBu aflsu dUK BMij pRBu pfieaf gurmiq gfvhu gux pRB kyry ]1] rhfAu ] mnmuK iPir iPir hAumY muey ] kfil dYiq sMGfry jm puir gey ]2] gurmuiK hir hir hir ilv lfgy ] jnm mrx doAU duK Bfgy ]3] Bgq jnf kAu hir ikrpf DfrI ] guru nfnku quTf imilaf bnvfrI ]4]2]{1178} 539/8

10- pAuVI ] kfrxu krqY jo kIaf soeI hY krxf ] jy sAu Dfvih pRfxIaf pfvih Duir lhxf ] ibnu krmf ikCU n lBeI jy iPrih sB Drxf ] gur imil BAu goivMd kf BY zru dUir krxf ] BY qy bYrfgu AUpjY hir Kojq iPrxf ] Kojq Kojq shju Aupijaf iPir jnim n mrxf ] ihafie kmfie iDafieaf pfieaf sfD srxf ] boihQu nfnk dyAu guru ijsu hir cVfey iqsu BAujlu qrxf ]22] {mf: vf: m: 5- 1102}88/8

11- mlfr mhlf 4 ][[[[hir kf ichnu soeI hir jn kf hir afpy jn mih afpu rKFiq ] Dnu DMnu gurU nfnku smdrsI ijin inMdf Ausqiq qrI qrFiq ]4]5] {1264} 192/9
12- svXy sRI muK bfk´ mhlf 5 ] afid purK krqfr krx kfrx sB afpy ] srb rihE BrpUir sgl Gt rihE ibafpy ] b´fpqu dyKIaY jgiq jfnY kAunu qyrI giq srb kI rK´f krY afpy hir piq ] aibnfsI aibgq afpy afip Auqpiq ] eykY qUhI eykY an nfhI qum Biq ] hir aMqu nfhI pfrfvfru kAunu hY krY bIcfru jgq ipqf hY sRb pRfn ko aDfru ]

arQ:-hy aid purK ! hy krqfr ! qUM afp hI sfrI isRsLtI df mUl hYN . qUM hI sB QfeIN BrpUr hYN (Bfv, koeI QF aYsI nhIN, ijwQy qUM nf hoivyN). qUM sB srIrF ivwc mnOjUd hYN. hy sB dy mflk akflpurK ! qUM sfry jgq ivwc pwsiraf hoieaf idws irhf hYN . kOx jfxdf hY ik qUM iukho ijhf hYN ? qUM afp hI sB jIaF dI rKHf (riKaf) krdf hYN . qUM aibnfsI (kdy nfs hox vflf nhIN) hYN, qUM aibgiq (ienHF awKF nfl idsdf nhIN) hYN . qUM afpy afip Auqpiq (qyrI AuqpoqI qyry afp qoN hoeI) hYN . qUN kyvl ieko hI iewk hYN, qyry vrgf hor koeI nhIN hY. hrI df aMq qy hd bMnf koeI nhIN (pofieaf jf skdf) kOx (mnuwK) hY jo (Aus dy hwd bMny � lWBx dI) ivcfr kr skdf hY ? hrI sfry jgq df ipqf hY aqy sfry jIaF df afsrf hY.

jnu nfnku Bgqu dir quil bRhm smsir eyk jIh ikaf bKfnY ] hF ik bil bil bil bil sd bilhfir ]1]{1385} arQ:-(hrI df ) Bgq suvk gurU nfnk hrI dy dr qy prvfn (hoieaf hY) qy hrI vrgf hY. (myrI) iewk jIB (Aus gurU nfnk jI dy ) kIh (gux) kQn kr skdI hY ? mYN gurU nfnk qoN) sdky hF[ sdf sdky hF .1. 429/10

eyvyN hI agilaF 8 svwXF ivc, pihlF isjxhfr dI isPLiq qy iPr AunHF hI guxf df mflk siqgurU nfnk sfihb:-

13- aMimRq pRvfh sir aqul BMzfr Bir prY hI qy prY apr apfr pir ] afpuno Bfvnu kir mMiqR n dUsro Dir Epiq prlO eykY inmK qu Gir ] afn nfhI smsir AujIafro inrmir koit prfCq jfih nfm lIey hir hir ]

arQ:-(hy akflpurK qYQoN aMimRq dy prvfh cl rhy hn, qyry nf quwl skx vfly KLjLfny Bry pey hn, qUM pry qoN pry hYN. qUM afpxI mrjLI krdf hYN iksy hor � afpxI slfh ivwc nhIN ilafAuNdf, qyry Gr ivwc (Bfv, qyry hukm ivc) jgq dI pYdfiesL qy aMq awK dy iek Por ivc ho jFdy hn. koeI hor hrI vrgf nhIN hY, Aus df cfxnf Aus hrI df nfm ilaF kRoVF pfp nfs ho jFdy hn .

qy hux dobfrf AuhI-- siqgurU nfnk sfihb jI dI anUpm vizafeI dI--

jnu nfnku Bgqu dir quil bRhm smsir eyk jIh ikaf bKfnY ] hF ik bil bil bil
bil sd bilhfir ]2] {1385} arQ vI AuhI jo ipwCy ilKy jf cuwky hn. 430/[10 14- sgl Bvn Dfry eyk QyN kIey ibsQfry pUir rihE sRb mih afip hY inrfry ] hir gun nfhI aMq pfry jIa jMq siB Qfry sgl ko dfqf eykY alK murfry ] afp hI Dfrn Dfry kudriq hY dyKfry brnu ichnu nfhI muK n msfry ] jnu nfnku Bgqu dir quil bRhm smsir eyk jIh ikaf bKfnY ] hF ik bil bil bil bil sd bilhfir ]3]{1385-86]- 430/10

15- srb gux inDfnµ kImiq n g´fnµ D´fnµ AUcy qy AUcO jfnIjY pRB qyro Qfnµ ] mnu Dnu qyro pRfnµ eykY sUiq hY jhfnµ kvn Aupmf dyAu bzy qy bzfnµ ] jfnY kAunu qyro ByAu alK apfr dyAu akl klf hY pRB srb ko Dfnµ ] jnu nfnku Bgqu dir quil bRhm smsir eyk jIh ikaf bKfnY ] hF ik bil bil bil bil sd bilhfir ]4]{1386} 432/1016- inrMkfru afkfr aCl pUrn aibnfsI ] hrKvMq afnµq rUp inrml ibgfsI ] gux gfvih byaMq aMqu ieku iqlu nhI pfsI ] jf kAu hoNih ik®pfl su jnu pRB qumih imlfsI ] DMin DMin qy DMin jn ijh ik®pflu hir hir BXAu ] hir guru nfnku ijn prisaAu is jnm mrx duh Qy rihE ]5] {1386]- 433/1017- sLiq siq hir siq siq sqy siq BxIaY ] dUsr afn n avru purKu pAUrfqnu suxIaY ] aMimRqu hir ko nfmu lYq min sB suK pfey ] jyh rsn cfiKE qyh jn iqRpiq aGfey ] ijh Tfkuru supRsMnu BXuo sqsMgiq iqh ipafru ] hir guru nfnku ijnÙ prisE iqnÙ sB kul kIE AuDfru ]6] {1368]- 434/10

18- scu sBf dIbfxu scu scy pih DirE ] scY qKiq invfsu scu qpfvsu kirE ] sic isrij´Au sMsfru afip afBulu n BulAu ] rqn nfmu apfru kIm nhu pvY amulAu ] ijh ik®pflu hoXAu guoibMdu srb suK iqnhU pfey ] hir guru nfnku ijnÙ prisE qy bhuiV iPir join n afey ]7]{1386}- 435/10 19- kvnu jogu kAunu g´fnu D´fnu kvn ibiD Aus�iq krIaY ] isD sfiDk qyqIs koir iqru kIm n prIaY ] bRhmfidk snkfid syK gux aMqu n pfey ] aghu gihE nhI jfie pUir sRb rihE smfey ] ijh kftI islk dXfl pRiB syie jn lgy Bgqy ] hir guru nfnku ijnÙ prisE qy ieq Auq sdf mukqy ]8] {1386].-436/10

20- pRB dfqAu dfqfr pir´Au jfcku ieku srnf ] imlY dfnu sMq ryn jyh lig BAujlu qrnf ] ibniq krAu ardfis sunhu jy Tfkur BfvY ] dyhu drsu min cfAu Bgiq iehu mnu ThrfvY ] bilE crfgu aMD´fr mih sB kil AuDrI iek nfm Drm ] pRgtu sgl hir Bvn mih jnu nfnku guru pfrbRhm ]9] {1387}-437/10

afAu "mnmiuq" iqafg ky gurmuKF vFg afpxy siqgurU jI dI isiKaf ivc rihxf igJ ky afAux vfly iBafnk quPLfn qoN bc inklIey. bymuKqfeI sf� sdf leI KLqm krI jf rhI hY:-

sfrg mhlf 5 ] tUtI inMdk kI aD bIc ] jn kf rfKf afip suafmI bymuK kAu afie phUcI mIc 1] rhfAu ] Aus kf kihaf koie n suxeI khI n bYsxu pfvY ] eIhF duKu afgY nrku BuMcY bhu jonI BrmfvY ]1] pRgtu Bieaf KMzI bRhmMzI kIqf apxf pfieaf ] nfnk srix inrBAu krqy kI and mMgl gux gfieaf ]2]83]106] {1224}

soriT mhlf 1 Gru 1 ] mnu hflI ikrsfxI krxI srmu pfxI qnu Kyqu ] nfmu bIju sMqoKu suhfgf rKu grIbI vysu ] BfAu krm kir jMmsI sy Gr BfgT dyKu ]1] bfbf mfieaf sfiQ n hoie ] iein mfieaf jgu moihaf ivrlf bUJY koie ] rhfAu ] hfxu htu kir afrjf scu nfmu kir vQu ] suriq soc kir BFzsfl iqsu ivic iqs no rKu ] vxjfiraf isAu vxju kir lY lfhf mn hsu ]2] suix sfsq sAudfgrI squ GoVy lY clu ] Krcu bMnu cMigafeIaf mqu mn jfxih klu ] inrMkfr kY dyis jfih qf suiK lhih mhlu ]3] lfie icqu kir cfkrI mMin nfmu kir kMmu ] bMnu bdIaf kir DfvxI qf ko afKY DMnu ] nfnk vyKY ndir kir cVY cvgx vMnu ]4]2] {596}

(imqI dsMbr 15 2001}


not:- srdwr gurbKS isMG kwlw APgwnw dy bhuqy lyK Cp rhIAW jW Cp cu`kIAW pusqkW ivcoN lY ky pwey jWdy hn[ m~Kx isMG puryvwl[

.