.

Œibprn kI rIq qy gurmiq ivwc aMqrŒ

avqfr isMG imsLnrI

ibp-sMsikRq df sLbd hY ijs df arQ hy bRfhmx. ibprn kI rIq qoN Bfv bRfhmxI rIq. rIq vI sMsikRq df sLbd hY ijs df arQ hY-ZMg, qrIkf aqy mrXfdf. gurmiq do sLbdF df sumyl hY ijvyN gur+miq. gur vI sMsikRq df lPjL hY jo gRI DfqU qoN bixaF hY ijs dy arQ hn inglnf aqy smJfAuxf jo iswK dI aigafnqf nUM inglL jFdf hY aqy qWq igafn smJfAuNdf hY Bfv gurU Auh hY jo aigafnqf dy aMdyry nUM dUr krky rWbI igafn df pRkfsL krf idMdf hY gur Purmfn hY:-jy sAu cMdf Augvih sUrj cVih hjLfr]eyqy cfnx hoNidaF guir ibnu Goir aMDfr](pMnf 462) miq vI sMsikRq df lPjL hY ijs df arQ hY- buwD, akil, igafn so gurmiq qoN Bfv hY gurU dI miq-gurU dI isiKaf-gur AupdysL (guir kI miq qUM ly ieafny]Bgiq ibnf bhu zUby isafny](suKmnI) afE hux afpF gurbfxI dI rOsLnI ivwc ibprn kI rIq qy gurmiq ivwc aMqr smJIey.

ibpr rIqF kI hn?

ibpr rIqF Auh hn jo mnuwKqf nUM Dfrimk, rfjnIiqk, afriQk aqy smfijk qOr qy sWc (aslIaqf) nfloN qoV ky JUT (Cl-Pryb) nfl joVdIaF hoeIaF vihmF-BrmF, zr-zrfivaF, krmkFzF ivwc AulJfeI rWKx aqy Kfs krky Kfs krky bRfhmx-pujfrIaF, muWlF-mulfixaF, pfdrIaF, ByKI sfDF-sMqF, cqur-igafnIaF aqy cfl-bfj rfjsI afgUaF dI pUjf, jI-hjLUrI aqy hr gwl nUM rWbI Purmfn mMnidaF hoieaF agFh vDU (qrWkI krn) krn vflI soc isLiKaf qy qflf mfrdIaF hox, ipCfh iKcU, AUc-nIc, jfq-pfq, vrn-vMz ivwc vMz ky pfVo qy rfj kro anusfr sdf hI hr Kyqr ivwc mnuwKqf nUM vMzdIaF hox ByKI afgUaF aqy sfDF-sMqF dI mnuwKqf qy srdfrI kfiem krdIaF hox Auh sB ibpr rIqF hn jo cflbfjL bRfhmx dIaF hI clfeIaF hoeIaF hn.

ibpr rIqF aqy gurmiq bfry ivsQfr

vrxvMz-ibpr rIqF mnuwKqf nUM cfr vrxf bRfmhx, KwqrI, vYsL aqy sLUdr ivwc vMzdIaF hn ijvyN :-bRfhmx bRhmF dy muWK coN pYdf hoey hn ies krky ieh hI srb srysLt hn aqy Drm gRMQF df pTn-pfTn krnF, Dfrimk rhu-rIqF inBfAuxf, pfT-pUjf krnf, ividaf pVHnI-pVHfAuxI, dIiKaf dyxI aqy dn-dWsLxf lYxI aqy mnuWKqf dI agvfeI krnf ienHF df jnm-isWD aiDkfr hY. ibpr gMRQF anusfr-luWcf-lMzf, kfql, cor-jLfr, mUrK aqy anpVH bRfhmx vI pUjxXog hY pr sLUdr BfvyN iknf vI piVaf-iliKaf ivdvfn aqy AuWcI soc vflf ikAuN nf hovy durkfrnXog hY-bRfhmx syvIaY igafn gun hInf. sLUdr nf syvIaY igafn prbInf. gurmiq anusfr-khu kbIr jo bRhm bIcfrYy]so bRfhmx khIaqu hY hmfrY] (pMnf 324) KWqrI-ieh bRhmF dy zOilaF coN pYdf hoieaf hY ies df krm hY rWiKaf krnf. lVnf-mrnf hI ies df Drm hY Purmfn hY-KqrI sLbdM sUr sLbdM]( afsf kI vfr pMnf 469) ieQy sLbdM df mqlv hY Drm. pr gurmiq anusfr-KqrI so jo krmF kf sUr](pMnf 1411) vYsL-ikrq krky bRhmx aqy KWqrIaF df pyt pfly ikAuNik ieh bRhmF dy pyt coN pYdf hoiaf hY pr gurmiq anusfr hryk ikrq-kmfeI kr skdf hY-Gfil Kfie ikC hQhu dyie] nfnk rfhu pCfxY syie]pMnf 1245) sLUdr-bRfhmx dy pYrF coN pYdf hox krky ies df kMm hY bRfhmx dI syvf kry, gMdgI Zovy. ies nUM pfT-pUjf, ividaf aqy Drm gRMQ pVHn aqy BgqI krn df koeI aiDkfr nhIN. pr gurmiq anusfr hryk iensfn bRhmx, KqrI, vYsL aqy sLUd hY ijvyN-jd bRhm dI vIcfr krdf hY qF bRfhmx hY-bRhm ibMdy qy bRfhmxf] (pMnf 850) jd afpxI, Drm dI, mjLlUmF aqy dysL dI riKaf krdf hY qF KWqrI hY-sUrf so pihcfnIaY jo lrY dIn ky hyqu] (pMnf 1105) jd ikrq krky afpxf, prvfr df, aqy loVvMdf df pyt pfldf hY vYsL hY-Gfil Kfie ikCu hQhu dy[[[ (pMnf 1245) jd afpxy prvfr aqy hor loVvMdF dI syvf krdf hY EdoN sLUdr hY-syvf kry so cfkru hoie] (pMnf 728) ivic dunIaF syv kmfeIaY qf drgih bYsxu pfeIaY](pMnf 26) jy bRfhmx jF AuWc-jfqI jF DMnfZ jF afgU ho ky jF sMq-sfD ilbfs Dfrky hWQIN syvf nhIN krdf sgoN dUijaF qy boJ bxdf hY Aus df qF jIvn hI iDRg hY-ivx syvf iDRg hQ pYr hor inhPl krnI. (BfeI gurdfs jI) gurimq qF chMu vrnf nUM sFJf AupdysL idMdI hY-KqRI bRfhmx sUd vYs Auopdysu chuM vrxf kAu sFJf] (pMnf 747)

ibpr rIqF krqy dI BgqI nfloN qoV ky ikrqm dI BgqI by-igafny

qy by-iDafny ho ky aMnHI sLrDf Dfrn krn df AupdysL idMdIaF hn.

ijvyN dyvI dyvqy, bRfhmx, ByKI sfD-sMq, pWQr-mUrqIaF, DUPF-joqF, dfn-dWsLxf, gAUaF, bFdrF, GoiVaF, sWpF, pCU-pMCIaF, jl, hvf, agnI, ippl-jMz afidk ruWKF, mVIaF-msfxF-mWtF, qIrQF-srovrF, idsLf-idsLfvF, misaf-puMinaF-sMgRFdF, cMd-sUrj gRihaF, DrqI aqy asmfn afidk dI pUjf-BgqI bRfhmx aqy ByKI sfDF-sMqF qy Puwl-btf-PuWl aMnI sLrDf Dfr ky krn df AupdysL idMdIaF hn jd ik gurmiq ieWk akfl purK, vfihgurU, alfh-qflf, rfm-rhIm, gfz dI BgqI krnf jo kyvl qy kyvl iewk hI srb sLkqImfn inrMkfr hY-eyku ipqf eyks ky hm bfirk[[[] (pMnf 611) jo sB nUM pYdf krdf, pfldf qy aMq krdf hoieaf-srb invfsI, Git-Git vfsI nyrY hUM qy nyrf](pMnf 700) hY. ijs qoN sfrI kfienfq pYdf hoeI hY. so gurmiq ivwc pUjf akfl kI,prcf sLbd df aqy iddfr KLflsy df (Bfv sfD sMgiq df-guir sMgiq kInI KLflsf[[[. (BfeI gurdfs jI dUjf) khu kbIr jn Bey KLflsy pRymu Bgiq ijh jfnI](pMnf 655) hI ivDfn hY.

qoqf rtnI mMqr pfT smWgrIaF aqy klipq ivDIaF nfl krny

ijvyN sMpt pfT-sMpt df mqlv hY iksy cIj nUM cfr cuPyry qoN bMd krnf. iesy qrHF Drm gMRQF dy sLbdF nUM iksy mno klipq quk df aWgy ipCy krky pfT krnf, prdy aMdr mMUh bMnH ky pfT krnf, Drm gRMQ kyvl qoqy dI qrFH rtn krI jfxy nF afp smJxf nF iksy nUM smJOx df Xqn krnF. cVHq-cVHfvy cVfeI jfxy, vWK-vWK mMqr-pfTF dIaF vWK-vWK Bytf inXq krnIaF, Drm gMRQF dy pfT nUM kmrsLIal sfDx bnfAuNxf. ieWk QF qy keI-2 pfT ieWkTy rWKxy ijnf dI pVHn-suxn vfly nUM koeI smJ afvy ijs krky ByKI afgUaF df qorI Pulkf cldf rhy ijvyN aWj iswKF ivWc vI afpUM bxy sfD-sMq, zyrydfr, sMprdfeI aqy ienHF dy ipClWg isWK kr rhy hn. gurbfxI jo rWbI sMdysL qy mnuWKqf leI jIvnjfc hY nUM mMqr pfTF ijvyN-sMpt pfT, mhF sMpt pfT, lVIvfr pfT, spqfihk pfT, aKMz pfT nfl poQI pfT, cflIsf pfT (iksy sLbd df 40 idn lgfqfr pVHnF) afid anyk ivDIaF dy pfT DUPF, joqF, nfrIeylF, mOlIaF, kuMBF (pfxI dy GiVHaF) smWgrIaF rfhIN krI krfeI jf rhy hn ijnHF df gurU sfihb aqy BgqF ny bfr-bfr KMzn kIqf hY ijnHF df afqmF-pRmfqmF, gurU igafn aqy mnuWKqf dy Bly nfl koeI sbMD nhIN kyvl bWDy cWtI Brn vflI gWl hY-bDf ctI jo Bry nf gux nf Aupkfr](pMnF 787) gurmiq anusfr qF hryk mfeI-BfeI gurbfxI pVH-sux-ivcfr ky lfhy pRfpq kr skdf hY-aklI pVH kY buJIaY aklIN pfeIaY mfnu]nfnk afKY rfhu ieh hor glf sYqfn](pMnf 1245) piVHaYN nfhIN Byid buiJaYN pfvxf] (pMnf 148) gurU sfihb vyly isWKF ivWc ibprF Bfv bRfhmxf qrHF pfT krn dI koeI rIq hI nhIN sI. ieh EdoN sLurU hoeI jd muglIaf hkUmq dy sqfey hoey isWK BfrI igxqI dIaF jLflm sLfhI POjF df mukfblf gurIlf XuWD rfhIN krn leI jMgl-byilaF ivwc cly gey aqy DrmsLflf (gurduafiraF) dI syvf sMBfl AudfsI, inrmly jo ibpr rIqF dy vI DfrnI sn. iPr jd mhFrfjf rxjIq isMG dy rfj qoN bfad aMgryjI hkkUmq rfhIN gurduafiraF qy mhMqF df kbjLf ho igaf aqy ienHF lokF ny isWKF ivwc zyry aqy aKOqI sMprdfvF (ijnHF nUM Kqm krdy hoey gurU nfnk dyv jI ny inrml pMQ sfijaf-mfiraf iskf jgq ivic nfnfk inrml pMQ clfieaf-BfeI gurdfs jI-aqy ijs nUM gurU goibMd isMG dy rUp ivwc KLflsf pMQ df nF idwqf) pRcwlq kr idWqIaF. isWK rihq mrXfdf anusfr aKMz pfT jF sihj pfT df ivDfn hY jo prvfr nUM rl iml ky afp krn jy iksy Kfs kfrn krky afp nhIN kr skdy qF cMgy ivdvfn pfTIaF koloN krfAuxf, iDaFn nfl suxnf aqy aml krnf cfhIdf hY.

aOrqF aqy sLUdrF nUM ividaf aqy Drm gRMQF nUM pVHn qoN vFiJaF rWKxf

aOrq nUM pYr dI juwqI smJxf, aOrq ivwc afqmf nhIN huMdI, ieh mukqI nhIN pf skdI, aOrq kudrq dI mjydfr glqI aqy nrkduafrI hY-Zor gvfr sLUdr psL nfrI.ieh sB qfVn ky aiDkfrI. (rfmfiex qulsI dfs) ibpr rIq anusfr sLUdr qy aOrq iewk afgU dy qOr qy Dfrimk rhu rIqF aqy agvfeI nhIN kr skdy ies krky iksy mMdr df pujfrI koeI aOrq jF sLUdr nhIN bx skdf. aOrq afdmI df hryk hukm mMndI hoeI Bog-iblfs kry, bwcy jMmy, pflxf-posLxf kry, GroN bfhr nF inkly, pVH-ilK nF jfvy pr jy ikqy aOrq mr jfvy qF afdmI hor ivafh krvf lvy jy afdmI mr jfvy qF ijAuNdI aOrq afdmI nfl icKHf ivwc sV ky sqI ho jfvy. ies dy Ault gurmiq aOrq qy sLUdr nUM brfbr dy aiDkfr idMdI hY- so ikAuN mMdf afKIaY ijqu jMmY rfjfn (pMnf 473) aqy arD srIrI moK duafrI (Bf[ gu[) so gurmiq anusfr aOrq hryk Dfrimk qy smfijk rhu rIq ivwc ihsf lY aqy agvfeI vI kr skdI hY jo iswK ho ky awj vI aOrq aqy sLUdrF nUM ienHF aiDkfrF qoN vFJf rwKdy hn mfnoN Auh ibprn kI rIq dy DfrnI hn.

qIrQF qy jf ky puMn dfn iesLnfn krky pfp dUr krn df Brm

iksy ivsLysL qIrQ qy iesLnfn krky aqy dfn dwsLxf Bytf afid cVHf ky kihxf ik pfp Doqy jfxgy jF jFdy hn. igxqI imxqI dy iesLnfn aqy igxqI imxqI dIaF qIrQ Xfqrf krnIaF ijvyN misaf puMinaF aqy sMgRFd afidk qy ivsLysL qOr qy iesLnfn aqy puMn dfn krky ikrq kmfeI lutfAuxI Bfv afpxy bicaF dy mUMhoN Koh ky ivhV pujfrIaF df BytfvF rfhIN pyt BrnF ibprn kI rIq hY jd ik gurmiq anusfr swcf-suwcf qIrQ nfm hI hY-qIrQ nfvix jfAu qIrQu nfmu hY]qIrQu sbid vIcfr aMqir igafn hY] (pMnf 687) pr gurmiq qF iksy sQfn qy jf ky sMgq krn aqy igafn c vfDf krn aqy QoVy smy ivc bhuq sfry Buly BtikaF nUM rfhy pfAux df AupdysL idMdI hY-mfiG mjn sMg sfDUaF DUVHI kr iesLnfn] hir kf nfim iDafie sBnf nUM kru dfn] (pMnf 135) jo iswK ho ky bRhmx dI qrF hjURr sfihb aqy hymkuMt afidk QfvF dI Xfqrf kyvl ivKfvy, rOxk myly aqy iksy suKxf dy qOr qy, iksy sfD-sMq jF bRfhmx dy kih khfey kr irhf hY Auh ibpr rIqF df DfrnI hY gurmiq df nhIN ikAuNik-qIriQ nfie nf Auqrs mYlu]krm Drm siB hAuNmY PYlU] (pMnf 890) gurmiq anusfr lokF dy Bly aqy AupdysL dyx jF lYx vfsqy jfieaf jf skdf hY-qIrQ Audm siqgurU kIaf siB lok AuDrin arQf] (pMnf 1116) suKxf swuK ky qIrQ iesLnfn aqy ibnf loVy pMun dfn krny ibpr rIqF hn.

Dfrimk icMnFH nUM kyvl kwtVqf dy qOr qy Dfrn krnF

ijvyN ibpr jnyAU afidk pf ky krdf hY. Dfrimk icMnH Dfrn krky kwtVvfdI, vwKvfdI bx jfxf ibprn kI rIq hY aqy sBnF nfl rl iml ky rihxF, hAuNmYN hMkfr df iqafg krnF, BfeI GneIaf jI dI qrHF mnuwKqf dI syvf krnI gurmiq hY. icMnH kyvl vrdI hn, vrdI dI pUjf nhIN kIqI jFdI sgoN zispiln c’ rihxf isiKaf jFdf hY. jo iswK ho ky smJdf hY-iksy kfrn ikRpfn izg peI jF jhfjL afidk QfvF qy lfhuxI peI. kMMGf srIr qoN judf ho igaf, kCihrf bdx smy dovyN phMucy lih gey qF bs hux aMimRq tuwt igaf. nhfAuNdy smy ikRpfn nF lfhuxI sgoN aMimMRq tuwt igaf smJxF ibprnk kI rIq hY aqy Brm ByK qoN inafry rihxF gurmiq hY-Brm ByK qy rih inafrf] su KLfls siqgurU hmfrf](gurU goibMd isMG jI)

CUaf-Cfq (suwc-iBwt) rwKxI ibpr rIq hY

bRfhmx dy anusfr bxfey gey sLUdr dy pRCfvyN qoN, nfl bYTx qoN nPrq krnI, sLUdr df hwQ lgy qoN bRfhmx aqy aMn-jl afidk df iBitaf jfxf. iesy krky sLUdrF dIaF bsqIaF vwKrIaF, Drm asQFn vwKry aqy KUh afidk vwKry rwKxy ibpr rIq hY. gurmiq aijhI CUaf-Cfq aqy suwc-iBwt df BrvF KMzx krdI hY-sUcy eyih n afKIaih bihx jy ipMzf Doey]sUcy syeI nfnkf ijin min visaf soie](pMnf 472) rwb sBnF ivwc vsdf hY ies krky sBy sFJIvfl qy brfbr hn-sBy sFJIvfl sdfiein qU iksy nf idsih bfhrf jiAu](pMnf 97) Bgq kbIr jI vI ies gwl df KMzn krdy hn ik-qum kq bRfhmx hm kq sUd]hm kq lohU qum kq dUD](pMnf 324) Bfv bRfhmx qy mMny gey sLUdr dohF ivwc KuUn hY dovy hI rwb dy bxfey hoey hn-avl alfh nUr Aupfieaf kudriq ky siB bMdy]eyk nUr qy sBu jgu Aupijaf kAun Bly kAun mMdy]logf ! Brm n Bulo koeI]Kflk Kilku Kilk mih Kflk pUir rihE siB TfeI](pMnf 1349) so gurU sihbFn ny CUaf- Cfq qy suwc-iBwt nUM mytx vfsqy sLFJy qIrQ-srovr-KUh-bfAulIaF, sMgiq-pMgiq, lMgr clfey, DrmsLflf kfiem kIqIaF ijQy hryk mfeI BfeI-BfeI ibnf iksy ivqkry aqy CUaf-Cfq dy jf skdf hY aqy dsvyN jFmy ivwc iewko bfty ivwc KMzy dI pfhul Ckf ky sdf leI CUaf-CfqF qy swucF iBwtF Kqm kr idwqIaF pr jy awj koeI iswK ho ky aijhIaF suwcF-iBtF rwKdf hY qF Auh ibprn kIaF rIqF df gRisaf hoieaf hY ijvyN awj keI aMimqRDfrI iswK vI aijhf krdy hoey afpxy dIn BfeIaF nfl hI nPrq krdy hn. iewQoN qwk ik Auh afpxy bwicaF nfl bYT ky Bojn vI nhIN Kf skdy jy ikqy glqI jF lfz nfl AunHF df afpxf bwcf hI nfl Kfx lwgy qF vwt ky cpyV mUMh qy mfrdy hn ik qUM sfzf aMimRq BMg kr idwqf hY. sfry nhIN kuJ ku aKMz kIrqnI jQy vfly qF dUjy iswKF dy hwQIN bixaF lMgr aqy pRsLfd vI nhIN Cwkdy aqy rsoeI iqafr krdy smyN bRfhmx dI qrHF dUijaF nUM nyVy qwk nhIN jfx idMdy aYnI CUaf-Cfq ikAuN? ikAuik asIN ibpr rIqF dy DfrnI ho gey hF. CUaf-Cfq qF mMdy kMmF qoN rwKxI cfhIdI hY-PrIdf ijnI kMmI nfih gux qy kMmVy ivsfru]miq srimMdf QIvhI sfeIN dy drbfru](pMnf 1381) so iksy df hwQ lwgx, prCfvF pYx aqy iekwTy Kfx-pIx nfl koeI iBitaf nhIN jFdf aqy nF hI iksy df Drm tuwtdf hY.

kyvl injI suafrQ dI Kfiqr cfp lUsIaF aqy cuglIaF krky dUjy df nuksfn krnF

ajihf krnF ibpr dI KfsIaq hY. ieh sdf hI mOky dI srkfr nfl iml ky krdy afey hn ijvyN nIvIN jfq dy sLMbUk irKI dI JUTI cuglI krky mOky dy rfjy rfm cMdr qoN mrvf dyxF, Bgq rivdfs jI, kbIr jI aqy nfmdyv jI vrgy Auwc kotI dy BgqF nUM JUTIaF cuglIaF krky vkqI rfijaF pfsoN sjf idvfAuxIaF, sLFqI dy pMuj aqy bfxI ky boihQ gurU arjn dyv jI nUM jo ieh AupdysL idMdy hn-koeI bolYy rfm rfm koeI Kudfie]koeI syvy guseIaF koeI alfih](pMnf 855) nUM bRfhmxf aqy muwlF mOlfixaF ny jhFgIr vkqIaf bfdsLfh kol JUTIaF sLkfieqF krky sLhId krfAuNxf aqy loV pYx vyly jd aOrMgjLyb jbrI muslmfn bxf irhf sI EdoN gurU qyg bhfdr jI dy crnI izizaf ky ZYh pYxf, gurU jI dy aMimRq pfn krfAuNx vyly vwZIaF-tukIaF nIc jfqF kih ky inrfdr krnF, gMgU bRfhmx dy rUp ivwc DoKf krky gurU goibMd isMG jI dy mfsUMm bwcy Coty sfihbjLfidaF aqy mfqf gujrI jI nUM sUbf srhMd vjLIr KF nUM PVfAuxf, jd mlyrkoly dy nvfb dy kihx qy ik kurfn mfsUm bicaF qoN ipqf df bdlf lY ky mfrn dI iejLfjq nhIN idMdF qF sUby qy kfjLIaF dy sihbjLfidaF nUM Cwzx vyly aKOqI suwcf nMd dy rUp ivwc kihxf ik ieh swp dy bwcy hn ienHF df isr Pyh dyxf hI Auicwq hY, iPr mhFrfjf rxjIq isMG dy rfj vyly cuglIaF krky Puwt puaf ky KfnF jMgI krfAuxI, srkfr Kflsf dy Byd dusLmx PrMgIaF nUM dyxy, mhMqF dy rUp ivwc aMgRyjF dI cfplUsI krky gurduafiraF qy kbjf krnF, zf[ aMbyzkr jd bRfhmx dy durkfry hoey 6 krV aCUqF nUM iswK Drm ivwc sLfiml kr irhf sI Aus vyly aKOqI mhfqmF gFDI aqy Aus JolI cuwk bldyv isMG vrgy rfeIsF rfhIN dlqF aqy iswKF nfl JUTy vfhdy krky nuksfn krnF jo hux afr[afr[aYs[ dy rUp ivwc kr rhy hn. iswKF nUM kiQq lhU kCUU dI hI aOlfd dws rhy hn. awj dy aKOqI iswK lIzr, qKqF dy aKOqI jQydfr aqy afpUM bxy sMq-mhMq vI Gwt nhIN kr rhy-hvn krny, 51-51 rfmfiex dy pfT krfAuxy, votF dI Kfiqr ByKI sfDF-sMqF dy zyiraF qy jfxf, kursI BuwK kfrn cfp lUsIaF krdy hoey pMQ nUM bRfhmxvfdI srkfrF aqy aKOqI sfDF-sMqF dI JolI ivwc pf ky pMQ dI sLfno sLOkq qy pMiQk mrXfdf dIaF DwjIaF AuzfAuNdy hoey nuksfn krnF. Tfkr (mflk) nUM Cwz ky dfsI dI cfp lUsI krnF-Tfkuruu Coiz dfsI kAu ismrih](pMnf 1138) vflI gwl hY.

cMgy mMdy idnF aqy sLuB-asLuB smyN dI vihmI ivcfr krnF

ijvyN mMglvfr, vIrvfr isr nhIN Doxf, PlfnI idsLf vwl nhIN jfxf. KusLI dy krm 12 vjy qoN pihlF aqy gmI dy 12 vjy dupihr qoN bfad krny ibpr rIq hY pr gurmiq ieh hY-soeI idvsu suhfvVf ijqu pRBu afvY icqu]ijqu idnu ivsrY pfrbRhmu iPit BlyrI ruiq](pMnf 318) Bfv idn Auh hI cMgf hY jdoN pRmfqmF cyqy afAuNdf hY nhIN qF BlyrI bsMq vrgI rwuq vI iPtkfnXog hY jy Aus rwuqy rwb Buwl jfvy. gurU jI hor PurmFdy hn ik-siqguir bfJhu aMDu aMDfru]iQqI vfr syvih mugD gfvfru](pMnf 843) Bfv swcy gurU qoN ibnF aigafnqf df aMDyrf hI aMDyrf hY ijs krky vihmI lok cMgy-mMdy idn aqy smyN df sLuB-asLuB hoxf mMndy hn ik awj DrqI swuqI hY hl nhIN clfAuxf, awj idn mfVf hY koeI sLgn (KusLI) df kMm nhIN krnf, kyvl misaf, puMinaF, pYNckF, sMgrFdF hI cMgy idn hn. ienHF idnF qy hI koeI cMgf kMm jF puMn-dfn krnf cfhIdf hY pr gurmiq qF ieh kihMdI hY-mhf idvs mUrq Bly ijs kAu ndir kryie](pMnf 136) Bfv ijs qy vfihgurU myhr dI ingHf kry Aus vfsqy mhIny, idn aqy mhUrq (sfry hI smyN) cMgy hn. sBy ruqI cMgIaf jF scy isAuN nyhu](pMnf 1015)

dIvy bfl ky iksy mUrqI dy snmuwK hwQ ivwc Qfl lY afrqIaF krn rfhIN pYsy iewkTy krn df pfKMz

lokF (sLrDflUaF) vloN Qfl ivwc mfieaf Byt krnI ieh bRfhmxI rIq hY pr gurmiq ies df KMzn krdI hoeI kihMdI hY ik inrMkfr dI afrqI koeI dIvy bfl ky aqy DUPF DuKf ky kIqI hI nhIN jf skdI-ggn mY Qflu riv cMdu dIpk bny]qfirkf mMzlu jnk moqI]kYsI afrqI hoie Bv KMznf qyrI afrqI](pMnf 663) awj iswK ho ky vI jo sfD-sMq jF Brm igafnI gurU gRMQ sfihb jI dy snmuwK hI afrqI krdy hn. aKMz pfT df Bog pYNdy sfr nfl hI afrqI afrMB kr idMdy hn-sLrDflU aqy Grvfly (ijnHF pfT rKfiaf huMdf hY) dyKf dyKI sB aijhy afrqI krn vfilaF nUM vfjy qy DVf-DV pYsy rwKdy hn. jy koeI ienHF BrmIaF nUM kih ik gurU jI afrqI df KMzn krdy hn qy kihMdy hn asIN qF kIrqn kIqf hY. ienHF nUM koeI puwCy ik jy qusIN kIrqn hI kIqf hY qF iPr afrqI qoN bfad iPr hOr GMtf krn dI kI loV pY geI ikAuNik dubfrf kIrqn krn nfl zbl pYsy cVHngy aqy Bytf imlygI, kQf ivcfr dI koeI loV nhIN smJI jFdI. dyKf dyKI lok krvf rhy hn aqy ByKI sfD-sMq Brm igafnI BytfvF dI Kfqr krI krvfeI jf rhy hn. ieh ibprn kI rIq hY gurmiq nhIN.

mUrqIaF qy qsvIrF dI pUjf krnI ibpr rIq hY aqy akfl dI pUjf krnI gurmiq hY

mUrqIaF nUM DUPF DKOxIaF, duwD ipafAuxf, pRsLfd cUrmy cVfAuxy aqy nmsLkfrF krnIaF. mUrqIaF nUM Bgvfn smJ ky pUjf krnI pr gurmiq akfl mUriq dI pujfrI hY. mUriq df arQ hY srUp qy akfl df arQ hY smyN qoN rihq jF kfl rihq jo inrMkfr hY ijs df akfr bxfieaf hI nhIN jf skdf Purmfn hY-Qfipaf n jfie kIqf n hoie]afpy afip inrMjnu soie](jpujI) mUrq qF kuJ KfdI pINdI nhIN pujfrI hI Kf jFdf hY-Bogixhfry Boigaf iesu mUriq ky muiK Cfir](pMnF 479) aqy gur kI mUriq min mih iDafnu]gur kY sbid mMqir min mfnu](pMnF 864) aqy sfrf idsdf axidsdf sMsfr hI vfihgurU dI mUriq hY-jo dIsY so qyrf rUpu](pMnF 724) BfeI gurdfs jI vI ilKdy hn ik-guir mUriq guir sbid hY sfD sMgiq ivic pRgtI afieaf.(Bf[gu[) pr ibpur rIqF dy DfrnI lok aqy Kfs kr nfnksrIey sfD gurUaF aqy afpxy vzyry sMqF dIaF vz akfrI mUrqIaF bxf ky gurU gRMQ sfihb jI dy afs pfs gdyly lf ky rwKdy hn. ijQy mUrqIaF dI afrqI krdy, DUPF DuKFAudy aqy mwQy tykdy hn AuQy mUrqF nUM sfkfr pMj BUqk srIr jfxky sLrd grm kpVy nfl Zwk ky kihMdy hn ik hux gurU jI sON gey hn ienHF mUrKF nUM kAuNx dwsy ik sLbd gurU kdy sONdf nhIN-siqguru jfgqf hY dyAu](pMnF 479) ienHF sMqF-mhMqF, ibprvfdIaF dI imlI Bugiq sdkf hI mhFrfjy rxjIq isMG dy rfj vyly ieh lok Drm asQFnf dy pujfrI bx gey ibprF dI puvfeI Puwt kfrn iswK rfj jFdf irhf ienHF mhMqF ny guduafiraF ivwc pwQr dIaF mUrqIaF rwKxIaF afrMB kr idwqIaF. vwzI imsfl sRI drbfr sfihb aMimRqsr srovr dIaF pRkrmF dy afly duafly dyvI dyviqaF dIaF mUrqIaF rwK idwqIaF geIaF jo bfad ivwc isMG sBf lihr ny cukvfeIaF. ieh ibpr rIqF awj vI zyiraF aqy keI guduafiraF ivwc cwl rhIaF hn. awj mUrqF vFg gurU gRQ sfihb jI nUM vI Bog lgvfey jf rhy hn ikAuN?

ibprn kI rIq sLKsLI pUjf aqy gurmiq sLbd dI pUjf dI hfmI hY

ijvyN sfD-sMq jF bRfmx nUM pUjxf, mwQy tykxy, Bytf cVfAuNxIaF pr gurmiq sLbd gurU dI pujfrI hY dyhDfrI sLKsL dI nhIN. gurmiq ivwc gurU qy sMgiq mhFn hY nf ik koeI ivsLysL sLKsL pr awj gurmiq ivwc vI ByKI sfDF-sMqF ijvyN nfmDfrI, rfDf suafmI, nklI inrMkfrI, nfnksrIey, vzBfg isMGIey, rfmrfeIey, BinarIey aqy srsy vfly afid afpxI pUjf krvf rhy hn ijvyN gurU gMRQ sfihb jI dI hjLUrI ivwc mwQy itkvf rhy hn. aFm sMgqF ibpr rIqF qoN jfxUM nF hox krky EDr aflHIsLFn mhMlF smfn bxy zyiraF aqy sLfhI ilbfsF dy DfrnI dyhDfrI sfDF-sMqF dy Brmjfl ivwc jf PsdIaF hn ijQoN iPr inklxf bVf aOKf ho jFdf hY. gurmiq qF gUrU gRMQ sfihb rfhIN akfl purKu df pujfrI bxn df AupdysL idMdI hY pr ibpr rIqF dyhDfrI sfDF-sMqF dy zyiraF qy jf ky sLKsLI pUjf krnF isKfAudIaF hn.

ibpr rIqF klipq nrkF svrgF dy lfry lfAudIaF hn aqy gurmiq ienHF df KMzn krdI hY

kvnu nrku ikaf surgu ibcfrf sMqn doAU rfdy]hm kfhUM kI kfxu nf kZqy afpxy gur prsfdy](pMnF 968) gurmiq anusfr rwb nUM Buwlxf qy mMdy krm krny hI nrk hY aqy rwb nUM Xfd rwKxf qy cMgy krm krny hI svwrg hY. so gurmiq nrkF dy zrfvy aqy svrgF dy lflc nhIN idMdI ijvyN bhuqy mwqF ivwc idwqy gey hn. nrk svrg koeI asmfn qy nhIN tMgy hoey sgoN cfqr ibpr dy afpxy hI mn dI klipq kfZ hY ijs qoN zrn dI loV nhIN-surg bfsu n bfCIaY zrIaY n nrk invfs]hoxf hY so hoeI hY mnih n kIjY afs](pMnF 337)

murdy dy Puwl cugxy Bfv hwzIaF (asqIaF) hrduafr jF kIrqpur pfAuxIaF ibpr rIq hY aqy toaf kwZ DrqI c’ dwb dyxIaF jF nyVy vgdy ndI-nfly ivwc jl prvfh kr dyxIaF gurmiq hY

pr awj ibpr rIqF dy DfrnI ho awj sfzy lIzr qy afm jnqf vI bRfhmxf dI qrHF murdf pRfxI dy Puwl (asqIaF) kIrqpur sfihb pf rhy hn ieh ibpr rIq dI nkl hY gurmiq nhIN. gurbfxI PurmFdI hY-jy imrqk kAu cMdnu cVfvY Aus khu kvnu Pl pfvY] jy imrqk kAu ibstf mih rulfeI qF imrqk kf ikaf Gt jfeI] (pMnF 1160)

ibpr rIq anusfr ivDvf aOrq ivafh nhI krvf skdI sgoN sqI hI ho skdI hY (Bfv pqI dI bldI icKf ivwc sV ky pRfx hI iqafg skdI hY) pr gurmiq ivDvf ivafh nUM mfnqf idMdI hoeI sqI dI jLflm rsm df krVy sLbdF ivwc KMzn krdI hY

gurmiq ivwc aOrq qy mrd nUM brbr df aiDkfr hY ies krky jy aOrq df afdmI mr jfvy qF jy Auh cfhy qF hor ivafh krky afpxf jIvn bsr kr skdI hY. ievyN hI jy aOrq mr jfvy qF mrd vI hor ivafh krvf ky jIvn bsr kr skdf hY. gurmiq ivwc gurU amr dfs jI dy kihx qy hI ivDvf ivafh nUM akbr dI srkfr ny mfnqf idwqI aqy gurU sfihb dy pRcfr qy pyRrnf sdkf hI sqI dI rsm vI srkfrI qOr qy bMd kr idwqI geI. sqI dI rsm bfry gurmiq dy ivcfr-sqIaf eyih n afKIain jo miVaf lig jlMin]nfnk sqIaf jfxIain ij ibrh cot mrMin]1] BI so sqIaf jfxIain sIl sMqoiK rhMin]syvin sfeI afpxf inq AuiT sMmflMin](pMnF 787) aqy Bgq kbIr jI vI ies bfry drsfAuNdy hn-ibnu sq sqI hoie kYsy nfir]pMizq dyKhu irdY bIcfir]1](pMnF 328)

ibpr rIq anusfr ivafh dI rsm vydI gwz ky aqy awg dIaF 7 pRkrmF krky kIqI jFdI hY pr gurmiq ivwc anMd kfrj rfhIN gurU gRMQ sfihb jI dIaF 4 pRkrmF krky, kIrqn, kQf anMd sfihb jI df pfT aqy ardfs krky

ibprn kI rIq anusfr lVkI vfilaF df isr nIvF huMdf hY pr gurmiq anusfr nhIN, ibpr rIq anusfr lVkI KusLI vyly vI ruws ky jFdI hY aqy gurmiq anusfr rwbI bfxI df pfT kIrqn, kQf, aqy anMd sfihb jI df pfT kridaF aqy KusLIaF dy gIq gfAuidaF. ibpr rIq anusfr pqI nUM vis krn vfsqy tUxy tfmx krn df AupdysL dy rhI hY pr gurmiq df AupdysL hY-gux kfmx kfmix krY qAu ipafry kAu pfvY](pMnF 725) Bfv jy aOrq cMgy gux Dfrn krn rUp tUxf (gux kfmx) kr lvy qF afpxy ipafry pqI dy ipafr nUM pf skdI hY. invxu su aKru Kvu gux ijhvf mxIaf mMqu]ey qRY BYxy vyis kir qAu vis afvY kMqu](pMnF 1384)

ibprn kI rIq puwqr df pYdf hoxf sLuB sLgn aqy puwqrI df bd sLgn mMndI hY

ies krky jmdIaF lVkIaF nUM mfrn df kfrn bxdI hY. lVky vFg lVkI dI pflxf posLxf df ivroD krdI hoeI ikhMdI hY ik aOrq lVkI dy rUp ivwc ipq dI, BYx dy rUp ivwc Brf dI, pqnI dy rUp ivwc pqI aqy mF dy rUp ivwc puwqr dI glfm rhy. gurmiq ivwc lVkI lVkf aqy aOrq mrd brfbr aiDkfr rwKdy hn-DIaF pUq sB hir ky kIey]sBnf kAu snbMD hir kr dIey](pMnF 494) pr ibpr rIqF df pRBfv krky awj gurmiq DfrI vI lVkf lVkI ivwc Prk smJ rhy hn. ienHF rIqF dy asr krky awj altrf sfAuNz rfhIN mF dy pyt ivwc hI lVkI dI pCfx krky Kqm krvf idwqI jFdI hY. pihly jMmdI lVkI nUM mfr ky dPnf idwqf jFdf sI pr awj grBpfq krvf ky BrUx hiqaf kr idwqI jFdI hY

ibpr rIqF vr-srfp aqy krfmfq dIaF ivsLvfsLI hn pr gurmiq pRBU dI bKisLsL qy Bfxy nUM mMnx df AupdysL idMdI hY

ijvyN imiQhfs ivwc mMny gey dyvqy bRfhmx, ByKI sfDU-sMq pl-pl qy inkI-inkI gwl qy srfp idMdy hn aqy anhoxIaF gwlF nUM krfmfq kihMdy hn ijvyN BIsLm ipqfmF dy pUClF qoN PV ky asmfn vwl suwty hfQI awj vI asmfn ivwc GuMm rhy hn. bflmIk ny koeI mMqR pVH kwKF nUM PUk mfr ky mnuwKI bwcf pYdf kIqf ijs nUM kCU ikhf igaf. gOqm irKI- ijs dI GrvflI ahwilaf nfl dyviqaF dy isrmOr ieMdr ny gOqm irKI df rUp Dfrky blfqkfr kIqf. iesy irKI dI lVkI aMjnI dy kMnF ivwc iksy krYktr lYws irsLI jF dyvqf vloN nfVUey ivwc afpxf vIrj pfq krky aMjnI dy kMn rfhIN Aus dy pyt ivwc Gwl idwqf qy aMjnI nUM bFdr numf pUCl vflf bwcf pYdf ho igaf jo hnUMmfn dy nfm qoN pRiswD hoieaf. pfrbqI ny afpxI mYl qoN pwuqr pYdf kIqf qy isLvjI afey AunHF As df sir vwZ idwqf pr pfrbqI ros qy ivrlfp krn qy hfQI dy bwcy df isr vwZ ky joV idwqf aqy nfm gnysL rwiKaf. gurmiq aijhIaF anhuxIaF gwlF nUM nhI mMndI sgoN kihMdI hY-mfq ipqf ibn bfl n hoeI]ibMg ibnf kYsy kpry DoeI](872) rkqu ibMd kir inimaf agin AuDir mMJfir](pMnF 706) Bfv rkq mF dI rjL qy ibMd ipqf df vIrj df jd sumyl hoieaf qF mF dy pyt ivwc bwcf bixaF qy pYdf hoieaf. pr gurmiq qF krmfq nUM kihr df nFm idMdI hY aqy cMgy Xog krqbF nUM hI aslI krfmfq mMndI hY. jd iswDF bfby nfnk nUM puwiCaf asF nUM koeI krfmfq ivKf qF bfby afiKaf-bfJhNu scy nfm dy hors krfmfq asF qy nfhIN.[[[gurbfxI sMgiq ibMnf dUjI Eit nhIN hY rfeI.(Bf[ gu[) pr awj ibpr rIqF dy DfrnI iswK sfD-sMq gurUaF-BgqF dy jIvn nfl anhoxIaF krfmfqF joVI jf rhy hn-ijvyN gurU nfnk qF Auwz ky iewk QF qoN dUjI QF cly jFdy sI, murdy dy mfs df kVfh-pRsLfd bxf idMdy sI aqy muridaF nUM pfxI df Cwtf mfr ky ijMdy kr idMdy sI. AunHF do lONg afpxI Drm pqnI nUM idwqy qF krfmfq nfl do bwcy sRI cMd qy lKmI dfs pYdf ho gey. jd sRI lKmI dfs afpxI pqnI, pwuqr aqy GoVy smyq Auwpr asmfn vwl jf irhf sI qF bydI bMs cldI rwKx vfsqy sRI cMd ny keI jojn afpxI bFh lMbI krky sRI lKmI dfs dy puwqr Drm cMd nUM Qwly lY aFdf, Bgq nfmdyv jI ny murdf gAU ijMdI kr idwqI, PlfnF sMq qF ndI c’ tuwBI mfr ky suwky kpVIN pfr lMG jFdf hY aqy PUk mfr ky notF dy ZyrF dy Zyr bxF idMdf hY. gurU sfihb ny Plfny ipMz nUM srfp dy idwqf sI aqy Plfny nUM vr afidk anykF hI mno klipq khfxIaF ijnHF df gurbfxI KMzx krdI hY joV rwKIaF aqy sMgqF nUM suxf-suxf BMbl-BUisaF ivwc pf rhy hn.

ibpr rIqF mnuwKqf nUM ivKfvy vfly Drm dy bMDnF ivwc bMndIaF hn aqy gurmiq ByKF df BrvF KMzn krdI hY

gurmiq anusfr-srb Drm mih sRyst Drmu hir ko nfmu jip inrml krm](pMnF 266) Bfv nfm jpxf (krqy dI kudrq, rjLf, Bfxy aqy hukm nUM smJxf) aqy cMgy kMm krny ieh hI sfrI dunIaF df srb sFJf aqy srb sRysLt Drm hY. ijs nUM dunIaF df hryk mfnuwK Dfrn kr skdf hY BfvyN Auh iksy vI jfq brfdrI, kOm jF iksy vI dysL df vfsI hY jo afpxy afp nUM eIsfeI, musilm, ihMdU, boDI jF iswK smJI bYTf hY. gurmiq dy drvfjy sB leI KuwlHy hn pr ibpr rIqF Brm-ByKF ivwc AulJfeI rwKdIaF hn-krm Drm pfKMz jo dIsih iqn jmu jfgfqI lUtY]inrbfxu kIrqn gfvhu krqy kf inmKu ismirq ijq CUtY](pMnF 747) gurmiq PurmfAuNdI hY- ijsu jl iniD kfrix qum jig afey ho so aMimRqu guir pfhIN jIAu]Cozhu vyis ByiK cqurfeI duibDf ieh Plu nfhIN jIAu](pMnF 598) so gurmiq srb sFJy Drm nUM mfnqf idMdI hY aqy ibpr rIqF vwKvfdI DrmF nUM. ibpr rIqF BrmF-ByKF, pfKMzF, krmkFzF, nrkF svrgF dy zr-zrfivaF, vrF-srfpF, jfqF-pfqF, CUaf-CfqF, AUc-nIc, krfmfqF, imQ-imiQhfsF dy BrmjflF dI GuMmx-GyrI ivwc pfAuNdIaF hn ijQoN inklxf iPr sfnUM bVf aOKf lgdf hY iPr asIN kohlU dy bYl dI qrHF ieh sB kuJ krI-krfeI jFdy hF. gurbfxI rUpI igafn (inrol swc) df dIvf lY ky vI BrmF dIaF KwzF ivwc izwgI jFdy hF.ieh kfhdI cqurfeI hY-kfhy kI kusLlfq hfQ dIp lY kUip prih](pMnF 1376)

so aijhIaF anykF hI ibpr rIqF hn ijnHF ivwcoN kuJ df ies lyK ivwc vrnx krn df inmfxf Xqn kIqf igaf hY aqy nflo nfl gurmiq rIqF dI vI ivafiKaf gurmiq-gurbfxI anusfr kIqI geI hY ijs nUM smJ ky asIN ibpr rIqF qy gurmiq ivwc aMqr nUM smJ skdy hF. gurU sfihb qF aijhIaF PokIaF rIqF nUM sfVn qwk kih rhy hn-jflAu aYsI rIiq ijqu mY ipafrf vIsrY]nfnk sfeI BlI pRIq ijq sfihb syqI piq rhY](gurbfxI) aqy lokn kI cqurfeI Aupmf qy bYsMqir jfir](pMnF 528) dunIaF kIaf vizafeIaf agI syqI jfil]eynI jleIN nfmu ivsfiraf, iek n clIaf nfil](pMnF 319) pRQmY iqafgI hAumY pRIiq] duqIaf iqafgI logf rIiq](pMnF 370) so ibpr rIqF jQfrQ nfloN qoVdIaF qy inrfrQ nfl joVdIaF hoeIaF ivigafn df ivroD krdIaF hn pr gurmiq jQfrQ nfl joVdI qy inrfrQ nfloN qoVdI hoeI ivigafn qoN lfhf lYx df AupdysL idMdI hY.

sfvDfn! Kbrdfr! huisLafr ho jfAu!!! ibpr bVf cflbfj hY jo awj gurmiq df ByK Dfrn krky sfzy ivwc vI ibpr rIqF df pRcfr bVy jor-sLor nfl kr irhf hY. rfsLtrIaf iswK sMgq, sfDF-sMqF, sMprdfeIaF aqy zyrfvfdIaF ieQoN qwk ik iswK lIzrF aqy Drm afgUaF dy rUp ivwc vI af cuwkf hY. pRqwK nUM pRmfx dyx dI loV nhIN ikAuNik ig[ pUrn isMG vrigaF dy rUp ivwc akfl qKq df jQydfr bx ky iswKF nUM lhU-kCU dI aOlfd mIzIey rfhIN kih cuwkf hY. nfnksLfhI kOmI iswK kYlMzr df BrvF ivroD krky afiKr Aus ivwc vI misaf, puMinaF, sMgRFdF, pYNckF aqy bsMq pMcmIaF afid bQyrf kuJ aYz krvf cuwkf hY akflI lIzrF rfhIN rfmfiex dy 51-51 pfT krfAuNxy aqy bfdl vrgy kysfDfrI iswKF rfhIN hvn krny, jgmIq isMG brfV aqy kYptn amirMdr isMG vrigaF rfhIN srsy vfly ivBcfrI sMqF dy zyry jf mwQy rgV cuwkf hY aqy gurimq df inrol pRcfr krn vfiaF nUM dbky mfr-2 ky pMQ coN Cyk-CkfeI dIaF DmkIaF dy irhf hY. so awj sfnUM sB nUM gurmiq dIaF aYNnkF lf ky ibprn kI rIqF nUM qy ibpr dy ByKI ichry nUM zUMGI njLr nfl pCfx ky bcx dI aiqaMq loV hY. gurU rfKf] akfl shfie] dyg qyg Pqh] pMQ kI jIq] aVy so JVy ] sLrn pry so qry]

Avtar Singh "Missionary"

P.O. Box 65, Hayward CA 94543

510-432-5827




.