.

asIN akfl qKq dI srvAuWcqf dy hfmI hF qy nklI dsm gRMQ nUM ihk Tok ky cYilMj krdy hF!! iksLq qIjI.

lVI joVn leI ipCly hPqy df lyK pVHo jI.

jb pihly hm isLRsLit bnfeI] deIq rcy dust duKdfeI] qy Buj bl bvry hvY gey] pUjq prm purK rih gey]6] dsm gMRQ pMnf 55]

akfl purK guru goibMd isMG jI nUM ieh kih rhy hn ik jdoN asI isRstI sfjI qF swB qoN pihlF asIN dYNq bxfey jo afpxy bfhU bl kfrn aqI duKdfeI iswD hoey qy AunHF ny akfl purK dI pUjf bMd krf idwqI. idlF dIaF jfnx vflf pfrbRhm dYNqf nUM BulyKy ivc hI pYdf kr bYTf?

Aus qoN bfad swqvyN qy awTvyN CMd ivc vI akfl purK ieho rMzI roxf ro irhf idKfieaf igaf hY ik Aus qoN bfad mYN iek iCn ivc dYNqF nUM mfr ky dyvqy pYdf kIqy qy ienHF ivcoN vI iksy ny akfl purK nUM nf pCfixaf.ijvyN:

bRhmf afp pfrbRhm bKfnf] pRB ko pRBU n iknhU jfnf] 8]

………[] qy khY kro hmfrI pUjf] hm ibn avru n Tfkuru dUjf] 9]

ies qoN bfad pRBU jI iswDF nUM ies jgq ivc Byjdy hn pr Auh vI afpxf afpxf pMQ clfAuNdy hn. ijvy:

jy koeI hoq BXo jig isafnf] iqn iqn apny pMQu clfnf]14]

ies qoN bfad gorK dI vfrI afAuNdI hY qy bMd 28 qk iehI crcf vfrqf cwldI hY. iPr akfl purK bfc qy bMd 29 sLurU huMdf hY qy guru goibMd isMG jI dI akfl purK nfl gwl bfq huMdI hY qy akfl purK gurU jI nUM ies sMsfr ivc afpxf suq Qfp ky Byjdy hn. dsm gRMQ df akfl purK qF mYnUM koeI hIjVf hI lwgdf hY ikAuNik pYrF ivc GUMGrU pf ky qy sLrfb ivc msq ho ik guruU nfnk sfihb qoN gurUu qyg bhfdr sfihb bfry Buwl hI igaf hY. dsm gRMQ dy ilKfrI nUM guruU nfnk sfihb qoN guruU qyg bhfdr sfihb qk dy sPr qy AunHF dIaF mnuwKqf pRqI kIqIaF cMigafeIaF qy nfm jpfAux df cyqf hI nhI? ilKfrI jI! ies bfry quhfzf kI ivcfr hY jI? kI guruU nfnk sfihb qoN gurUu qyg bhfdr qk dy sfry guruU sfihbfn ny vI afpxf hI nfm jpfieaf sI? jy guruU goibMd isMG jI nUM, jdoN Auh bgYr igafn ieMdiraF dy hym kuMt sfihb jp-qp kr rhy huMdy hn, kroVF sflF dIaF gqI ivDIaF df cyqf hY, qF aih kuwJ sYNkVy sfl pihlF hoey guruU sfihbfn df cyqf nhI Buwlxf cfhIdf sI?

vkfAU mfl! zf[ rqn isMG jwgI, pI[ aYc[ zI[ aqy zI[ ilt[ nUM ieh qF puCo, ik Aus ny pI[ aYc[ zI dI izgrI dsm gRMQ gurU goibMd isMG jI df nhI iliKaf iswD krky pRfpq kIqI aqy Ausy dsm gRMQ nUM gurU goibMd isMG jI dI ikrq sfbq krky zI[ilt dI izgrI pRfpq kIqI hY, ieh ikvyN sMBv ho igaf? kI rqn isMG jwgI jI ny dohF izgrIaF ivcoN iek izgrI vfps kr idwqI hY jF nhI?

sLRo[ gu[ pRM[ kmytI dy 3 agsq 1973 dy pwqr nMbr 36672 ivc, " cirqRopKXfn jo dsm gRMQ ivc aMikq hn, ieh dsLmysL dI bfxI nhI," sfbq krn vfilaF ivc zf[rqn isMG jwgI vI sLfml sn. Quwk ky cwtxf vkfAU mnuwK df hI kMm hY, iksy iswK df nhI?

igafnI Bfg isMG aMbflf dI pusqk, " dsm gRMQ drpx" ( dsm gRMQ inrxY) dy pMnf 155 qy ies pusqk dI sLlfGf krn vfsqy, ‘do sLbd’ zf: rqn isMG jwgI df iliKaf hoieaf lyK lwigaf hoieaf hY, ijhVI pusqk dlIl nfl ieh iswD krdI hY ik dsm gRMQ iksy mn mwqIey bRhfmx df iliKaf hoieaf hY guruU goibMd isMG jI df nhI. ieh pusqk pihlI vfr 1976 ivc CpI sI. pr ivkfAU mfl, zf: rqn isMG jwgI horF QoVy hI sflF ivc ieh iswD krky zI[ ilt[ dI izgrI vI lY leI qy asIN iswK lwq qy lwq Dr ky suqy pey hF.

khfxI anUp kOr/kuafr; ijs nUM ipafrf isMG pdm jI guru goibMd isMG dI afpxI khfxI ilKdy hn.

anUp kOr afpxI mlIn lflsf vws keI hfv Bfv aqy vl–Cl krdI hoeI DmkIaF dyx qy vI af jFdI hY…[ gurU jI azol rih ky Aus nUM mMd vfsLnf qoN rokdy hn qF inrfsL ho ky iKJdI hoeI cor cor afK ky rOlf pf idMdI hY…[[lok af ky gurU jI nUM Gyr lYNdy hn……gurdyv afpxf bcfE ihq Aus dy Brf dI pwg lfh ky Dwkf muwkI krn AuprMq Ausy nUM cor kihMdy hoey, Aus dy Brf nUM hI lokF dy hvfly krky afp BIV ivcoN inkl afAuNdy hn, pr iek pYr dI jwuqI aqy kMmlI/kMblI AuQy rih jFdI hY………idn cVHy juwqI aqy kMmlI/kMblI smyq anUp kOr nUM gurU drbfr mMgvf ky qfVdy hn…[[Auh muafPI mMgdI hY……iPr Aus nUM vKry iljf ky kihMdy hn ik qUM guwsf krky sfnUM cor bnAux vflf cirqR kr ivKfieaf hY……aMq gurU jI ny vIh hjLfr rupY Aus dI iCmfhI bMn idwqI, XQf-

iCmf krO ab iqRXf qumY bhur n krIXhu rFD. bIs shMsf twkf iqsY deI iCmfhI bFD.(cirqR 23, aMk 12,d[ gRM[ pMnf 843)

1[ AupRokq cirqR df sfrMsL ieh ik iek akfl purK df pujfrI gurU klgIDr, dyvI df ieqnf sLrDflU sI ik ijQy vI knsoa pYNdI sI, AuQy hI BgfAuqI mMqR isKx leI clf jFdf sI. sfzy vfsqy dsm ipqf df AupdysL ‘gurU mfinE gRMQ’ sI pr afp mMqr qMqR isKdy sn? ipafry pfTko ies suafl df jvfb qusIN jLrUr ‘prdysI pMjfb’ aKbfr koloN puCxf qF ik afAux vfly smyN ivc isK Drm nUM hox vflI imlfvt qoN bcfieaf jf sky.

2[qyj puMj, mrd agMmVy, sMq ispfhI df ieqnf BY jF rohb vI nhI sI jo anUp kOr vrgIaF kmInIaF qy mkfr rMnF vI dsm ipqf nUM DmkIaF idMdIaF sn aqy cor cor afKxoN vI nhIN sMgdIaF sn.

3[ kI mkfr rMnF vFgUM dsmysL ipqf vI mwkr-PrybF dy mfihr sn?

4[ guriswK vloN afey dsvMD aqy sMgqF dI ikRq kmfeI vflI golk ivcoN vIh-vIh hjLfr rupY iCmfhI anUp kOr ijhIaF dy anoKy cirqRF bdly dyxy kuwJ ijLafdf nhI sn?

awj qoN lg-pwg 300 sfl pihlF vIh hjLfr ikqny ku dy brfbr sn df aMdfjLf ies qrF lgfieaf jf skdf hY. gurU nfnk sfihb nUM swcy sOdy leI idwqy vIh rupY AunHF dy ipqf kflU jI dI iqMn mhIinaF dI qnKfh sI. "lbu pfpu duie rfjf mhqf" gurU nfnk sfihb qF rfie kul ivcoN sn pr AunHF nUM mhqy ikAU afKdy sn? AuprlI gurbfxI dI quk qoN ieh aMdfjLf lgfieaf jf skdf hY ik gurU nfnk sfihb dy ipqf jI rfey bulfr (rfjf) dy vjLIr (mihqf) sn. mkfr aOrq nUM vIh vIh hjLfr rupY, ijhVy 3500 mhiqaF dI iek mhIny dI qnKfr sI, sMgqF qoN corI gurU goibMd isMG phuMcFdy huMdy sn? jy nhI qF iPr iksy vI iek iswK ny iek mkfr aOrq dy Gr jFdI ieqnI vwzI rkm vwl AuNglI ikAUN nhI AuTfeI? jy iksy iswK ny AuNglI AuTfeI vI qy gurU sfihb iPr vI anUp kuafir/kOr dy Gr vIh vIh rupY iCmfhI Byjdy rhy qF ies khfxI df vyrvf hor iksy iswK Drm dy gRMQ ivc drjL ikAUN nhI imldf?

5[ gurUu dy iswK gurU goibMd isMG jI nUM qIr nfl dfdU dI kbr qy isjdf krn leI qF qnKfh lgf skdy hn pr gurU sfihb dI iek aYsI Bul kfrn, ijhVI gurU goibMd isMG nhI kr skdy qy hr Cy mhIinaF bfad iswK-KjLfnf KflI huMdf hovy pr koeI iek iswK gurU jI nUM suafl nf kry, nf mMnx Xog khfxI hY?

6[ pROhqF ny ijvyN ikRsLn jI nUM iek pfsy Bgvfn ikRsLn afpxy gRMQF ivc dKfieaf hY dUsry pfsy pMizqF ny gopIaF df Xfr vI dKfieaf hY. iblukl iehI khfxI hY iewQy. ivroDfBfs nUM iswK Drm ivc koeI QF nhI pr ies lyK df ilKfrI, iswKI ivc ivroDfBfs vfVnf cfhuMdf hY ijs nfl iswK Drm ivc ivBcfr krn nUM afpxy afp Kuwl iml jfvy ijvy snfqn Drm dy pujfrIaF ny Kul leI hoeI hY. iesy krky qF afrIaf smfjIaF ny ieh GosLq kIqf hoieaf hY ik cfro vyd aqy hor gRMQ ijnHF ivc ivroDBfs hY, JUTF dy pulMdy hn.

7[ "geI rMn geI rMn bsry nUM moVI bfbf zFg vfilaf moVI bfbf kiChry vfilaf"

jy ieh khfvq gurU goibMd isMG jI dy iswKF leI pRcwlq ho skdI hY ijhVy dusry Drm dy lokF dIaF KoeIaF hoeIaF rMnF qy kuafrIaF kuVIaF nUM, afpxIaF jfnF vfr ky, jLfbrF dy hwQoN Koh ky vfps kr idMdy sn qF suafl pYdf huMdf hY ik AunHF hI iswKF dy gurU iek DnfZ aOrq, anUp kuafir/kOr, df mkfr qy Pryb smJy bgYr hI Aus kol BgfAuqI mMqR iswKx cly jfx, jdoN ik gurU gRMQ sfihb iksy vI iksm dy jMqr qMqr mMqR nUM mMnx dI afigaf nhI idMdy.

loko smJo mslf hY hI iehI ik iswK Drm dy ivroDI gurU gRMQ sfihb dI hoNd nUM Kqm krnf cfhuMdy hn iesy krky hI qF pMjfb qoN bfhrly qKqF qy aqy bfbf ivrsf isMG dy zyry ivc dsm gRMQ df pRkfsL kIqf jFdf hY, mUrqI pUjf kIqI jFdI hY. dwsI hoeI ivDI anusfr BMg qy hor nisLaF dy syvn df pRcfr kIqf jFdf hY qy sLfeId bfkI dy kMm vI kIqy jFdy hox.

cirqR nM: 312 d[ gRM[ pMnf 1267, kQf jwt kI iesqrI kI.

bVy CYl CbIly suMdr rfjkumfr qy iek jwt dI iesqrI moihq ho geI. rfjkumfr nUM pfAux leI Auh jogI df Bys Dfr ky rfjkumfr dy kol afeI aqy aOrq ny rfjkumfr nUM Brosf dvfieaf ik Auh BUq jgf skdI hY. ieh qmfsLf dyKx leI rfjkumfr jwtI dy nfl jMgl nUM ho quiraf. sMGxy jMgl ivc cly gey qF AujfV QF vyK ky jwtI ny rfjkumfr nUM afpxf asl rUp qy mnorQ pRgt kridaF ieAuN afiKaf:

iqRXf bfc] Bfv iesqrI ieAuN afKdI hY.

kY jV pRfnn kI afsf qj] kY ruic mfin afAu muih kO Bju]

kY quih kfit krY sq KMzf] kY dY moih Bg ibKaY lMzf]11]

rfj kuafr aq hI qb zrf] kfm Bog iqh iqRX sMg krf]

ieh Cl sY vfko Cil geI] rfie ibrfigXih Bogq BeI]12]

kI ieh gMdI sLbdfvlI guruU goibMd isMG jI dI ho skdI hY? nhI. rfjkumfr nUM jwtI zrf ky jwtI afpxI kmfvfsLnf (sLYksLUal zjLfier) pUrI krdI hY. ies cirqR hIx khfxI ivcoN ikhVI Auqm isiKaf sfnuM hfsl hoeI? ilKfrI jI cfnxf pqAux dI koisLsL krnI jI?

cirqR 345, d[ gRM[ pMnf 1303, kQf aMgnf dyvI.

ies cirqR dIaF kul imlf ky 14 cOpeIaF hn. rfjy amr isMG dI pqnI aMgnf dyvI suMdrqf df anUpm nmUnf sI. Aus nUM iek bVf suMdr KwqrI puqr Bf igaf. ijs nUM aMgnf dyvI ny afpxy Gr bulf ky, Aus KwqrI puqr nUM posq, BMg qy aPIm iplf ky rwj rwj ky afpxI kfmvfsLnf (sYksLUal zjLfier) pUrI kIqI. dsm gRMQ dI bfxI ieMj hY:

posq BFg aPIm mgfeI] pfin zfir kir BFg GutfeI]

pfn ikXf dohUM bYiT pRjMkih] riq mfnI Bir Bir idRV aMkih]5]

posq, BMg qy aPIm mMgvfky pfxI pf ky GotI geI. plMG qy bYT ky dohF ny pIqI qy iek dUjy dy aMgF nUM pkV pkV ky dohF ny suafd lY lY ky Bog kIqf. AuWpr iliKaf nuKsf afdmI dy vIrj nUM rokx df hY.

doihrf:- jbY tnfny kYP ky afey aiKan mfih] kirh iblfs pRkMj ciV his his nfir aO nfih]6]

jdoN aPIm, BMg aqy posq df nsLf aWKIaF ivc af igaF qF dovyN iesqrI mrd plMG qy cVH ky hws hws ky Bog krn lwgy.

ies khfxI ivcoN ikhVI AuWqm isiKaf sfnUM imldI hY ilKfrI jI ieh dwsx dI ikRpflqf krnI jI?

srkfr dI KuhfhsL muqfibk awj pMjfb ivc Gr Gr amlI imldy hn jy ies gRMQ dI kQf gurduafiraF ivc hox lwg jfvy qF iPr kMjr Kfny jfx dI loV muwk jfvygI.

cirqR 257, d[ gRM[ pMnf 1182, kQf KMjnf dyvI dI.

aclfvqI ngr dy rfjy sUr isMG dI puqrI KMjnf dyvI aijhI suMdr sI ik nfg iesqrIaF vI lwjq huMdIaF sn. AuQy pRcMz isMG nfmI iek sOdfgr afieaf jo mfno cMdrmf hI sI. ijhVI iesqrI vI AusnUM dyKdI AusdI ho jFdI. rfjkumfrI vI Aus sOdfgr qy moihq ho ky afpxI golI rfhIN Aus nfl imlx df qrIkf lwBdI hY. golI sOdfgr nUM dwsdI hY ik mYN rfjkumfrI nUM dyg ivc ibTf ky Aupr qUbf bMn dyvFgI qy qUM rfjkumfrI nUM sFB lvI. ies qrHF rfjkumfrI Aus kol phuMc ky posq, BMg aqy aPIm qy nsLy ivc Duq ho ky apxI mnsLf pUrI krdI hY.

posq BFg aPIm mgfeI] duhUM Kft pr bYiT cVHfeI]

cfir pihr qfsO kir Bogf] Byd n lKf dUsry logf]11]

ieh ibiD qfsO roJ bulfvY] kfim Bog kir qfih pTfvY]

BUp sihq koeI Byd n pfvY] inqpRiq apno mUMz muzfvY]12]

ieh Kyz hr rojL KyzI jfx lwgI qy dUjy logF nUM pqf vI nhI cwilaf. svfl ieh KVf huMdf hY ik iPr ilKfrI jI nUM ies bfry ikvyN pqf cwilaf. loko smJo ieh bRfhmx dIaF mn GVq khfxIaF hn. jf ky dyKo ibMdrf bn dy mMdrF ivc iesqrIaF df rUp ikvy luitaf jf irhf hY.

sfry 404 cilqrF ivc ies qrHF iesqrI nUM nIvF hI idKieaf igaf hY. ikDry ikDry koeI cilqR admIaF nUM nIvF/ cirqR hIx dKfAux leI iliKaf igaf hY pr ijLafdf qr aOrq jfq nfl hI dsm gRMQ ivc Dwkf kIqf igaf hY.

‘sRI akfl qKq sfihb qy dsm gRMQ nUM cYlMjL dy ilKfrI jI jy qusIN igafnI nfhr isMG jI muqfbk anUp kuafr/kOr vflI ieh khfxI swcI mMndy ho qF ienHF suaflF df jvfb jrUr ilK Byjxf jI.

purfxIaF hwQ ilKq bIVF ivc ikDry vI awj dIaF bIVF vFgr, kibE vfc bynqI cOpeI, muK vfk pfqsLfhI dsvI afid, iliKaf nhI imldf. ieh sfrf kuwJ sMgqF nUM gurubfxI df BulyKf pfAuxI leI hI qF nvIaF Cfpy dIaF bIVf ivc iliKaf jf irhf hY. ieh swc hY qy awKF nfl dyiKaf jf skdf hY ies krky vI mYN dfavy nfl kihMdf hF ik dsm gRMQ guru goibMd isMG jI dI ikRq nhI.

jy dsm gRMQ guruU goibMd isMG jI dI ikRq hY qF kI kfrn ho skdf hY ik AunHF ny guruU nfnk sfihb df nfm, dUsry gurUu sfihbfn vFgr, bfxI ivc ikAuN nhI iliKaf?

bicwqR nftk jo guruU ikRq mMinaf jFdf hY, ijs ivc hrI cMd, Kurfsfn dy KfnF, nMd cMd , mfhrI cMd, lfl cMd, gMgf rfm, sMgo sLfh, gulyrIaf rfjy , njLfbq Kfn afid nfvF df vrnx hY. pr Kfs krky pIr buDU sLfh aqy AunHF dy puqrF qy 400 murIdf df aqy PfqImf dy nfm df koeI ijkr nf krnf, ijnHF dI vjHf krky guru jI nUM ieh XwuD ijqxf asfn ho igaf sI, ieh iswD krdf hY ik ieh ilKq vI gurUu goibMd isMG jI dI nhI.

BfeI kfhn isG nfBf dy mfhn kosL pMnf 616, isrlyK dsm gRMQ, muqfibk BfeI suKf isMG, pujfrI ptnf sfihb, dyvI pUjk qy BMg syvn krn dy sLONkI ny vI dsm gRMQ dI iewk bIV iqafr kIqI hY ijs ivc Ausny afpxy koloN Cwky BgOqIsqoqR ilKy hn qy Auh Kfs bIV krky msLhUr hY. akfl qKq qy dsm gRMQ nUM cYlMjL lyK dy ilKfrI jI kI qusIN ieh dwsogy ik Auh Cwky qy BgOqIsqoqR ikhVy hn?

iek bIV BfeI dIp isMG vflI vI hY. kI qusIN sMgqF dI jfxkfrI leI ieh agly lyK ivc dwsogy ik ienHF bIVF ivc kI aMqr hY?

dsm gRMQ df pRkfsL gurduafiraF ivc kIqf jfxf ieh iswD nhI krdf ik ieh gRMQ gurU goibMd isMG jI dI hI ikRq hY. ies gRMQ df pyNzU qy pMjfb qoN bfhr dy qKqF qy pRkfsL krnf, nvfb kpUr isMG, jwsf isMG afhlUvflIaf qy jwsf isMG rfmgHVIaf dy ies sMsfr qoN cly jfx bfad iswK gurduafry mhMqF dy hwQF ivc afAux nfl, sLurU hoieaf. ijvyN qusIN afp hI ilKdy ho ik 1932 qoN bfad ies gRMQ df gurduafiraF ivc pRkfsL krnf bMd kr idwqf igaf. pRkfsL bMd krn df kfrx qusIN sMgqF koloN jfx buwJ ky lko rhy ho. 1932 qoN bfad sLRO: gu: pRM: kmytI dy hoNd ivc afAux nfl gurduafiraF ivc suDfr qF afAuxf hI sI ies krky ies gRMQ nUM gurduafiraF ivcoN bfhr kwZ ky idwlHI dy zyry phuMcf idwqf igaf, ijQy hr iksm dI mUrqI pUjf huMdI hY.

ipClI ikRsms qy ieh pRcfr kIqf igaf ik iek ikRcIan lVky ny jdoN jIiss krfiest dy buq dy sfhmxy pRfrQnf krn qoN bfad afpxf mUMh AuqFh cuikaf qF jIiss dy buwq ny AuWs lVky nUM iewk gulfb df Puwl idwqf. ies gwl bfry mYN pihlF vI ilK cuikaf hF ik jy ieh swc hY qy ies qrHF ho skdf hY qF jo lok iews gwl df pRcfr krdy hn Auh sfnuM ieh gwl sfbq krky idKfAux? ieh idwlHI vflf zyrf awj iPr pUrI pUrI koisLsL kr irhf hY ik ies gRMQ ivcly ivBcfr df lokF ivc muV qoN pRcfr sLurU hovy.

quhzf 4 nvMbr dy aMk ivc Cfipaf sfry df sfrf lyK JUT qy aDfrq hY ies krky iswK sMgqF nUM apIl kIqI jFdI hY ik ijhVy dsm gRMQ dy pMny ies lyK ivc mYN quhfnUM dwsy hn AunHF nUM qusIN afp pVH ky dyKo iPr quhfnUM pwkf ivsLvfsL ho jfvygf ik iek asLlIl ijhI ilKq nUM, ijs dy krqf gurUu jI nhI ho skdy, koeI bRfhmx hI ho skdf hY, iswK Drm ivc iks kfrn vfiVaf jf irhf hY.

guru pMQ df dfs,

gurcrn isMG ( ijAux vflf) brYNmtn




.