.

aKMz pfT sLrDf jF inrfdrI?

-hrcrn isMG (aYzItr-iswK ivrsf, mfisk)

Address: Harcharan Singh, # 208, 4656-Westwinds Dr. NE, Calgary, Alberta, Canada, T3J 3Z5

aKMz pfT kI hY?

'AKMf pwT' qoN Bfv hY, sRI gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI df lgfqfr, ibnF ruky pfT krnf. bysLk 'pMQ pRvfnq iswK rihq mirXfdf' ivwc ieh spwsLt iliKaf hoieaf hY: ''aKMz pfT iksy BIV vyly kIqf jFdf hY. ieh pfT afm qOr qy qkrIbn 48 GMty ivwc sMpUrn kIqf jFdf hY, pr pfT sfP qy sLuwD piVHaf jfvy. bhuq qyjL pVHnf ijs qoN suxn vfly nUM kuJ smJ nf afvy, gurbfxI dI inrfdrI hY. awKr, lg mfqr df iDafn rwK ky pfT sLuwD qy spwsLt kIqf jfvy, smF bysLk kuJ vDIk lwg jfvy. aKMz pfT ijs pirvfr jF sMgq ny krnf hY, Auh afp kry, twbr dy iksy afdmI, sfk sbMDI, imwqr afid iml ky krn. pfT krn vfilaF dI koeI igxqI mukrr nhIN. jy koeI ivakqI jF pirvfr pfT afp nhIN kr skdf qF iksy cMgy pfTI koloN sux lvy, pr ieh nf hovy ik pfTI afpy iekwlf bih ky pfT krdf rhy qy sMgq jF pirvfr df koeI mYNbr suxdf hI nf hovy. ieh gurbfxI dI inrfdrI hY.''

'pMQ pRvfnq iswK rihq mirXfdf' ivwc aijhIaF spwsLt ibafnIaF dy bfvjUd kI asIN Auh sB kuJ nhIN kr rhy ijsnUM mirXfdf ivwc gurbfxI df inrfdr krnf ikhf igaf hY. rihq mirXfdf ivwc iliKaf hoieaf hY ik 'aKMz pfT' BIV (jMg vyly jF jdoN pMQ vwzy Kqry ivwc hovy Bfv aYmrjYNsI hflfqF ivwc) vyly kIqf jFdf hY. hux aKMz pfT krfAux vfilaF qoN puCxf bxdf hY ik AunHF nUM ikhVI BIV peI huMdI hY jF pMQ nUM ikhVf Kqrf ipaf huMdf hY, ijs kfrn bVI kfhlI ivwc 48 GMitaF aMdr Bog pfAux leI dOV Bwj kIqI jFdI hY jF iewk hI hfl ivwc 25-25, 50-50 jF 100-100 pfT rwKy huMdy hn. ijQy bhuqI vfr suxn vflf qF dUr keI vfr pRsLfd qy bYTx leI vI bMdf nhIN huMdf. hux keI gurdafiraF ny ijQy BfVy dy pwky pfTI rwK ley hn, AuQy pRsLfd vrqfAux leI vI qnKfhdfr krmcfrI rwK ilaf hY. keI vfr aijhf vI huMdf hY ik jy koeI gurmuK ipafrf smF kwZ ky pfT suxn af hI jfvy qF pfTI jF qF mUMh ivwc ieqnI hOlI pfT krngy ik suxn vfly nUM bhuq jLor lfAux qy vI kuJ pwly nhIN pYNdf qy jF iPr pfT ipCy cwl irhf hY kih ky ieqnI spIz ivwc piVHaf jFdf hY ik suxn vfly nUM mUMh jF isr hI ihldf idsdf hY. jdoN iewk hI kmry ivwc iewk qoN vwD pfT (50-50 pfT) rwKy huMdy hn qF pfT qF iewk pfTI krdf hY, bfkI dUijaF vwl dyK ky pwqry hI pltdy hn.

pfT dI pRMprf kdoN sLurU hoeI?

ies bfry ieiqhfsk qOr qy koeI BrosyXog gvfhI qy nhIN imldI ik aijhy rsmI pfTF dI pRMprf kdoN, iks ny, iknHF hflfqF ivwc sLurU kIqI. pr afm ieh Dfrnf hY ik 18vIN sdI ivwc jdoN isMG srkfrI jLulmF df mukfblf krdy hoey jMglF-phfVF nUM cly gey qF Aus smyN sRI gurU gRMQ sfihb jI dIaF hwQ ilKq bIVF vI Gwt hox kfrn, ijQy ikqy smF bxdf iswK iekwTy ho ky rl-iml ky sfry gurU gRMQ sfihb df lgfqfr pfT krdy. aYn iesy smyN iswKF dy gurduafiraF df kMtrol inrmly sfDF (jo ik bnfrs qoN afey hoey kysfDfrI bRfhmx ivdvfn sn) qy AudfsI mhMqF kol clf igaf. ijnHF ny iswK ieiqhfs qy gurmiq iPlfsPI nUM ivgfVn dI koeI ksr bfkI nhIN CwzI. Auh kMm jo bRfhmx Aus idn qoN krn leI XqnsLIl sI, ijs idn gurU nfnk pfqsLfh ny nON sfl dI Aumr ivwc bRfhmx df hwQ PV ky Ausdf jnyAU pihnx qoN nFh krky swc df jnyAU Dfrn krn df AupdysL dyxf sLurU kr idwqf sI. bRfhmx jo afpxy afp nUM jgq df gurU aKvfAuNdf sI, Auh kdoN brdfsLq kr skdf sI ik Aus nUM koeI AupdysL dyvy qy mnuwKqf nUM AusdI luwt dy sfDnF, Brm-BulyiKaF, vihmF-BrmF, pfKMzF, krmkFzF qoN ajLfd krky iswDf pRBU nfl joV dyvy.

jdoN iswKF dy jMglF-phfVF ivwc cly jfx AuprMq inrmilaF qy AudfsIaF kol iswKI dy muwK kyNdr gurduafiraF df kMtrol clf igaf qF ibpr jo gurU sfihb dy smyN qoN hI iswKI nUM hr hIly Kqm krn dIaF sfijLsLF rcdf irhf sI, Ausny ienHF inrmilaF qy AudfsIaF rfhIN iswKI df Kurf-Koj imtfAux leI ijwQy vwK-vwK ZMgF nfl gur-ieiqhfs nUM ivgfiVaf, AuQy aijhy krm-kFz iswKF ivwc muV qoN pRcwlq kr idwqy, ijnHF df gurU sfihb ny afpxy 239 sfl dy smyN ivwc BrpUr KMzn kIqf sI. hflfq ieQy qwk ivgfV idwqy gey sn ik iswK Drm dy kyNdrI asQfn sRI hirmMdr sfihb ivwc vwK-vwK ihMdU dyvI-dyviqaF dIaF mUrqIaF sQfpq kr idwqIaF geIaF sn, gurU nfnk dyv jI dy pRkfsL asQfn sRI nnkfxf sfihb ivwc jUhf Kyizaf jFdf sI, mwQf tykx geIaF bIbIaF dI pwq luwt leI jFdI sI, keI ieiqhfsk gurduafiraF aMdr mhMq vysvfvF nUM vI lY afAuNdy sn. ies qoN ielfvf anykF aijhy krm-kFz gurduafiraF aMdr pRcwlq kr idwqy gey sn, ijnHF nUM bfxI ivwc anykF QfvF qy KMzn kIqf igaf sI. isMG sBf lihr sLurU hox nfl ienHF mhMqF df pfjL AuGVnf sLurU hoieaf qy gurduafrf suDfr lihr ny ienHF df Bog pf idwqf. pr awj vI sfzy ivwc mhMqF vloN sLurUaF kIqIaF rsmF pRcwlq hn, ijnHF nUM kuJ sMsQfvF vloN purfqn mirXfdf kih ky pRcfiraf jf irhf hY.

aKMz pfTF bfry iewk pwK ieh vI

iswK pMQ ivwc siqkfr pRfpq sMsQf 'dmdmI tksfl' vloN CfpI hoeI afpxI pMQ qoN vwKrI 'gurmiq rihq mirXfdf' dy pMnf 206 qy bRhm igafnI mhFpursL sMq gurbcn isMG jI ny aKMz pfTF bfry iewk vfrqf ieMj ilKI hoeI hY:

''ijs vkq gurU qyg bhfdr jI pRfgrfj iqRbYxI qy gey hn, AuQy mfqf nfnkI jI, sRI gurU qyg bhfdr jI dy mfqf jI, AunHF ny ikhf ik quhfzy ipqf sfihb jI ny bcn kIqy sn ik qusIN poqry dy drsLn krogy, afp jI dI (sRI gurU qyg bhfdr jI dI) 45 sfl dI Aumr ho geI hY, hux qFeIN mYN poqry df mUMh nhIN dyiKaf. Aus vkq siqgurF ny ikhf: mfqf jI! ieh vfihgurU dy vs hY. jdoN swcy pfiqsLfh nUM Bfieaf puwqr bKsLxgy. --- mfqf jI ny bynqI kIqI ik ikvyN myrI ieCf pUrI hovy? --- Aus vkq mhfrfj sfihb ny ikhf-cMgf aKMz pfT krfAu. jo sRI gurU gRMQ sfihb BfeI bMno vfly srUp nfl sn----. ijs dy pMj pfTI: 1[ BfeI mqI dfs, sLhId 2[ BfeI dieaflf jI sLhId, jo idwlI sLhId hoey 3[ BfeI gurbKsL jI msMd-- 4[ BfeI guridwqf jI 5[ aqy iewk sqI rfm, ieh awTvyN pfqsLfh df iswK sI.

--- ieh pMjy iswK pfTI lwgy sn. iehnF qoN gurU qyg bhfdr sfihb ny aKMz pfT krvfieaf sI. sRI gurU goibMd isMG jI dy afgmn vfsqy-qhI pRkfs hmfrf BXo-ies pRkfr sRI gurU goibMd isMG jI df afgmn hoieaf.''

ividaf mfrqMz bRhm igafnI mhFpursLF dy bcnF qoN ieh spwsLt hY ik aKMz pfTF dI rIq gurU qyg bhfdr jI ny puwqr pRfpqI dI ieCf leI clfeI sI. vYsy mhFpurKF ny iesy pusqk ivwc ieh vI iliKaf hY ik ieh rIq gurU hirgoibMd sfihb jI ny clfeI sI.

dUsrf pwK

sMq syvf isMG jI gurduarf rfmpur KyVf vfilaF ny sRImfn bRhm igafnI mhFpursL sMq hrnfm isMG jI rfmpur KyVy vfilaF dI jIvnI ilKI hY. AunHF ny afpxI pusqk-'sy iknyihaf' dy pMnf 244-245 qy ies qrHF iliKaf hY:

''sMq bfbf hrnfm isMG kol igafnI idafl isMG pitafly vfilaF ny aKMz pfT dy krn ivwc lgdy smyN dI mirXfdf dy bfry sLMkf pRgt kIqf qF sMqF ny ikhf ik kwlH svyry ieh inrxf siqgurF dy koloN hI krvf lvFgy. agly idn pRkfsL krn AuprMq hukmnfmf lY ky siqgurF dI hjLUrI ivwc kuJ smF ismrn kIqf aqy sLihnsLfh jI dy crnF ivwc bynqI kIqI ik, grIb invfj jI! afp jI dy srUp df jo aKMz pfT arMB krIdf hY, AusdI smfpqI kI aTqflI GMty ivwc hI hoxI cfhIdI hY? jy vwD Gwt smF lwg jfvy qF gur-mirXfdf ivwc koeI Prk qy nhIN pYNdf?--- bfbf jI nUM siqgurF ny drsLn dy ky jo ikhf Auh sMqF dy bcnF ivwc ieAuN hY: bfbf jI ny sMgq nUM dwisaf ik siqgurU jI ny bcn kIqf hY ik sRI aKMz pfT sfihb dI mirXfdf sfzy vloN nIXq kIqI hoeI nhIN hY.''

donoN mhFpursL iswK jgq ivwc bVI siqkfrXog QF rwKdy hn. dono mhFpursLF dy nfm awgy siqkfr nfl bRhm igafnI ivsLysLx vI lgfieaf jFdf hY. iewk mhFpursL jI ilKdy hn ik aKMz pfTF dI rIq gurU hirgoibMd sfihb ny sLurU kIqI sI qy sRI gurU qyg bhfdr jI ny puwqr pRfpqI leI aKMz pfT vI krfieaf sI, ijs nfl gurU goibMd isMG jI df afgmn hoieaf sI. dUjy mhFpurK ilKdy hn ik AunHF nUM gurU jI ny sfKsLfq drsLn dy ky ikhf sI ik aKMz pfTF dI mirXfdf AunHF nhIN qorI.

asIN afpxy vloN koeI itpxI krn dI QF PYslf pfTkF qy Cwzdy hF ik Auh Kud aslIaq lwBx dI koisLsL krn ik kOx shI hY qy kox glq?

BfeI kfnH isMG jI nfBf anusfr

pMQ dy mhfn ivdvfn BfeI kfnH isMG nfBf afpxI pMQ pRiswD pusqk 'mhfn kosL' dy pMnf 422 qy ies qrHF ilKdy hn:

''Kflsy dy buwZf dl dI rIq sI ik jd muihMm 'qy jfx, jF hor kiTn kfrj krn df mOkf bxy, qd gurU gRMQ sfihb df pfT krky ardfsf soD ky cVHfeI kIqI jFdI sI. kdy kdy aYsf krn ivwc keI idn lwg jFdy sn ar iZwl pYx qoN keI qrHF dy ivGn ho jFdy sn. isafixaF dI slfh nfl aKMz pfT df pRbMD kIqf igaf ik qyrHF (13) pihrF ivwc Bog pf ky kfrj afrMB kIqf jfvy. buwZy dl qoN qrnf dl ny rIq apnf leI aqy iPr sfry pMQ ivwc irvfj pY igaf. hOlI-hOlI qMqr sLfsqr dy dwsy pRXog vFg aKMz pfT iewk mMqr jfp ho igaf. Ausy qrHF aKMz-dIvf, DUp, kls, aQfpn, nlIeyr afidk df vrqfAu hox lwgf. mno kfmnf dI pUrqI leI ieh pfT AuWqm mMinaf jfx lwg ipaf.''

gurbfxI df pwK

gurbfxI ivwc gurU sfihb vloN Aucfry anykF aijhy pRmfx imldy hn, jo AunHF ny Aus vkq aKMz pfTF dI qrj dy pMzqF vloN vydF, sLfsqrF, gIqf, rmfiex afid dy pfTF bfry Aucfry sn. ienHF bcnF nUM sfnUM awj ies qrFH smJxf cfhIdf hY ik ieh isrP pMzqF leI hI nhIN, sfzy pRcfrkF, pfTIaF, gRMQIaF, pRbMDkF, sMqF-bfibaF leI vI AuhI arQ rwKdy hn. gurbfxI Purmfn:

pMizq vfcih poQIaf nf bUJih vIcfru]an kAu mqI dy clih mfieaf kf vfpfru]kQnI JUTI jgu BvY rhxI sbdu su sfru](pMnf: 56)

arQ: pMizq (awjkl sfzy pfTI/pRcfrk) lok Dfrimk gRMQ pVHdy hn (ijs qrHF awj iswK sRI gurU gRMQ sfihb df pfT krdy hn), pr AusdI ivcfr nhIN smJdy. hornF nUM hI mwqF dy dy ky (jgq qoN) cly jFdy hn, (AunHF df ieh sfrf AuWdm) mfieaf kmfAux leI vpfr bixaf rih jFdf hY. sfrf (iswK) jgq JUTI kQnI ivwc Btkdf rihMdf hY (Bfv afm qOr qy aKOqI DrmI ivakqIaF dy aMdr JUT-Pryb huMdf hY qy bfhroN igafn dIaF gwlF krdy hn). pRBU dI isPq slfh vflf gurU df igafn rUpI sLbd (ihrdy ivwc itkf ky Aus anusfr jIvn Zflxf) hI sRysLt rihxI hY.

vfcih pusqk vyd purfnf] iek bih sunih sunfvih kfnf] ajgr kptu khhu ikAu KulY ibnu siqgur qqu nf pfieaf] (pMnf: 1043)

arQ: (pMzq lok aQvf gRMQI) vyd purfx afidk (Drm pusqkF jF sRI guru gRMQ sfihb dy ivDIaF nfl pfT) pVHdy hn, jo kuJ Auh suxfAuNdy hn, AusnUM anykF bMdy bYT ky iDafn nfl suxdy hn. pr ies qrHF (mn nUM kfbU rwKx vflf mfieaf dy moh df) krVf ikvfV iksy vI hflq ivwc Kuwl nhIN skdf, ikAuNik gurU dy igafn qoN ibnF aslIaq smJ nhIN afAuNdI. (ies sLbd ivwc gurU sfihb ny ieQy qwk kih idwqf hY ik Dfrimk gRMQF dy pfTF nUM iDafn nfl isrP suxn nfl hI mfieaf dy moh dI qMd nhIN tuwtdI, sgoN mnuwK isrP krm kFzF ivwc hI Btkdf hY. pr awjkl dy iswKF dy aKMz pfTF ivwc qF pfT suxdf vI koeI nhIN, qF iPr AunHF nUM kI lfB ho skdf hY?)

pVih mnmuK pru ibiD nhI jfnf] nfmu n bUJih Brim Bulfnf] lY ky vZI dyin AugfhI durmiq kf gil Pfhf hy]isimRiq sfsqR pVih purfxf]vfdu vKfxih qqu nf jfxf] ivxu gur pUry qqu n pfeIaY sc sUcy scu rfhf hy] (pMnf: 1032)

arQ: afpxy mn dy ipCy qurn vfly bMdy (Dfrimk gRMQ) pVHdy hn, pr Auh (Aus pVHy hoey 'qy aml krn dI) jfc nhIN iswKdy. Aus pRmfqmf dy nfm dI kdr nhIN smJdy, mfieaf dI Btkxf ivwc pY ky kurfhy pey rihMdy hn.(aijhy aKOqI DrmIaF dI aslIaq ieh huMdI hY ik) irsLvqF lY lY JUTIaF gvfhIaF idMdy hn, lokF nfl TgIaF mfrdy hn (Bfv, bfxI dy arQ smJ ky Aus anusfr afpxf jIvn Zflx dI loV dI pRvfh nf kridaF, bfxI pVHn nUM DMdf bxf ky byeImfnI dI kmfeI krdy hn), ies BYVI mwq krky AunHF dy glL ivwc ivkfrF dI PfhI peI rihMdI hY.

isimRqIaF, sLfsqrF, purfxF afid nUM pVHdy hn (awjkl keI zyrydfr sRI gurU gRMQ sfihb dy bVIaF ivDIaF nfl pfT krdy hn) pr Auh inrI jLubfnI crcf hI krdy hn (ik asIN bVy qkVy bfxI dy pfTI hF, asIN 2 GMitaF ivwc 100 pMny pVH dyeIdy hn) aslIaq nUM nhIN smJdy. pUry gurU dI sLrn pY ky (AusdI iswiKaf qy cwly ibnF) aslIaq dI soJI af hI nhIN skdI. jo bMdy pRmfqmf dI Xfd nUM afpxy ihrdy ivwc vsfAuNdy hn, Auh pivqr jIvn vfly bx jFdy hn qy ijLMdgI df shI rsqf PV lYNdy hn.

pMizq pVih vKfxih vydu]aMqir vsqu n jfxih Bydu]gur ibnu soJI bUJ n hoie]sfcf riv rihaf pRBu soie] (pMnf: 355)

arQ: pMzq lok vyd afid Dfrimk gRMQ pVHdy hn (ijs qrHF awjkl zyrydfr sfD ivDIaF nfl sRI gurU gRMQ sfihb dy pfT krdy/krfAuNdy hn) qy hornF nUM ivafiKaf krky suxfAuNdy hn, pr (inry pfT aqy ivaiKaf afid kr skx dy hMkfr ivwc rih ky) ieh Byd nhIN smJdy ik pRmfqmf df nfm-pdfrQ aMdr hI hY (ivDIaF qy smgRIaF dI shfieqf nfl kIqy pfTF ivwc nhIN hY sgoN aMdr hI hY). pRmfqmf hryk dy ihrdy aMdr ivafpk hY, pr ieh smJ (inry pfTF jF mMqr jfpF nfl kdy nhIN afAuNdI) gurU dI isiKaf qy cwlx nfl hI afAuxI hY.

ieh kuJ sLbd sRI gurU gRMQ sfihb ivcoN pRmfx vjoN idwqy gey hn qF ik sfnUM smJ pY sky ik bfxI nUM ivcfr ky pVHn qoN ibnF isrP rtn krn df koeI lfB nhIN, ivcfr vI isrP cuMJ crcf leI krn df vI lfB koeI nhIN, lfB isrP ies gwl df hI hY ik asIN Aus pVHI, suxI, ivcfrI bfxI anusfr afpxf jIvn bxfeIey. sRI gurU gRMQ sfihb ivwc iesy ivsLy nfl sbMDq Gwto-Gwt 100 qoN vwD hor sLbd hn.

pfTF dIaF iksmF

'pMQ pRvfnq iswK rihq mirXfdf' ivwc isrP do qrHF dy pfTF df ijLkr afAuNdf hY, iewk aKMz pfT qy dUsrf sihj pfT. pr zyiraF vloN afpxIaF bxfeIaF vwK-vwK mirXfdfvF anusfr pfTF dIaF iksmF ieh hn:

  1. sDfrn KusLI df pfT
  2. sDfrn gLmI df pfT
  3. imrqk leI pfT
  4. aKMz pfT
  5. sihj pfT
  6. sMpt pfT
  7. sMpt pfT sDfrn
  8. sMpt aKMz pfT
  9. dUhrf sMpt pfT
  10. ivDI vflf sMpt pfT
  11. spqfhk pfT
  12. spqfhk dUjf pfT
  13. ieCf pUrk pfT
  14. suKxf vflf pfT
  15. iPks izpfijt pfT
  16. 25 isMGF vflf pfT

mMqr pfT

ihMdU Drm ivwc bRfhmx ny keI mMqrF dy anykF ZMgF nfl jfp krn nUM mno kfmnfvF pUrIaF krn vfly drsfieaf hoieaf hY. BYrv, kflI mfqf, lwCmI, bRhmf, pfrbqI, ivsLnUM, gfieqrI, gxysL afid dyvI-dyviqaF dy mMqr jfp krn nfl anykF qrHF dIaF gYbI sLkqIaF hfsl krn, mnokfmnfvF pUrIaF hox df Brm lokF ivwc bRfhmx ny sdIaF qoN pfieaf hoieaf sI. iesdy nfl hI bRfhmx vloN mnuwK nUM sdIaF qoN lutdy rihx bfad ieh rfj jfx ilaf sI ik iksy mnuwK nUM sdf leI pIVHI-dr-pIVHI qdy hI luwitaf jf skdf hY, jy Aus nUM hmysLF leI ividaf (igafn) qoN qoV ky vihmI, BrmI, pfKMzI, krmkFzI, aMD ivsLvfsLI afid bxf idwqf jfvy. iesy leI bRfhmx ny pVHn-ilKx qy Drm-krm dy sfry kfrj afpxy hwQ lY ky ies ivDI rfhIN sdIaF qoN mnuwK nUM luwitaf sI qy hux vI luwt irhf hY.

gurU sfihbfn ny afpxy 239 sfl smyN ivwc mnuwK nUM nf isrP ielfhI igafn nfl joV ky swcy sMq ispfhI bxf idwqf sI, sgoN sdIvI qOr qy igafn nfl juVy rwKx leI ielfhI igafn dy smuMdr sfihb sRI gurU gRMQ sfihb dy lV lgf idwqf aqy pRmfqmf dI pRfpqI leI iksy ivcoly dI loV hI Kqm kr idwqI sI. hux koeI vI ivakqI (mrd/iesqrI) ies igafn qoN lfB AuTf skdf sI. bRfhmx, mhMq, inrmly sfD ieh cMgI qrHF jfxdy sn ik iswK nUM iswKI qoN AudoN qwk nhIN qoiVaf jf skdf sI, ijqnf icr Auh sRI gurU gRMQ sfihb dy igafn nfl juVy hoey hn. ies leI ieh jLrUrI sI ik ijwQy bRfhmxvfdI qrj qy vihmF-BrmF qy krfmfqF vflf iswK ieiqhfs isrijaf jFdf, AuQy bfxI df mMqr pfT sLurU krnf bVf jLrUrI sI. iksy ZMg nfl Kflsf pMQ ivwc sLurU ho geI jF sLurU kr idwqI geI aKMz pfT dI pRMprf AunHF leI aMnHy dy pYr hyT afieaf btyrf sfbq hoeI. ijAuN ijAuN bfxI df mMqr pfT sLurU hoieaf, iqAu-iqAuN iswK iswKI dy inafry isDFq qoN tuwt ky bfxI dy mMMqr pfTF ivwc AulJ gey. iesdf nqIjf awj sB dy sfhmxy hY, jdoN bfxI pVHn-suxn-ivcfrn-aml krn dI gwl iblkul alop ho geI hY qy bfxI dy pfT BfVy dy pfTIaF qoN krfAux df Brm hI BfrU hY. GrF ivwc qy gurduafiraF ivwc aKMz pfT iewk kmry ivwc cldy rihMdy hn, pr suxn vflf koeI nhIN huMdf, mwQf tykx afAux vflI sMgq leI kVfh pRsfd dyx vfsqy bVI musLikl nfl koeI ivakqI lwB ky ibTfieaf jFdf hY. jo ik bwDf cwtI Brn vFg bVI musLikl nfl kuJ smF aOKf ho ky bYTdf hY. Gr vfilaF nUM afey gey sbMDIaF dI afAu Bgq ivcoN ivhl nhIN imldf ik Auh pfT sux skx.

awj bRfhmxI qrj dy iswK Bys ivcly zyrfvfdI sfDF vloN 'sLrDf pUrn gutky', 'duwK BMjnI gutky', 'ivDI vfly pfTF dy gutky' afidk Cfp ky mMqrF (pfTF) dy jfp dI igxqI, jfp krn smyN afsx jmfAux dy ZMg, mflf ikvyN, ikhVy hwQ nfl PyrnI hY afidk dy vwK-vwK PLl dws ky lokF dy mnF aMdr inrmUl Brm pfey jf rhy hn. bRfhmxI mMqrF vFg gurbfxI dy pfvn sLbdF nUM vrq ky aigafnI qy aMD ivsLvfsLI iswKF nUM Brm-jfl ivwc Psfieaf jf irhf hY. gurmiq dy igafn qoN tuwt ky Btk cuwkf iswK jgq zyryvfdIaF dy Brm-jfl ivwc burI qrHF jkiVaf jf irhf hY. ielfhI bfxI dy vwK-vwK sLbdF dy ivDI vfly jfpF nfl vwK-vwK Pl dwsx vfly keI bRfhmxvfdI qrj dy zyry iswK smfj ivwc idno-idn Ausr rhy hn. jMqRF mMqRF df Brm ijs ivcoN gurdyv ny kwZ ky mnuwKqf nUM swcy igafn dy lV lfieaf sI, Aus ivwc iswK smfj idno-idn grk huMdf jf irhf hY. aKMz pfTF dIaF lVIaF QF-QF cwl rhIaF hn, pr suxn vflf koeI nhIN. keIaF df ies bhfny ijwQy rujLgfr cwl irhf hY, AuQy gurduafry iswKI df kyNdr nf rih ky vpfrk adfry bxdy jf rhy hn.

iksy vI gurduafry dy pRbMDk nfl gwl krky dyKo, awgoN jvfb imlygf, "jI sfnUM pqf qF hY ik aKMz pfT mOky koeI Gr vflf pfT nhIN suxdf, pfTI iekwlf hI kmry ivwc pfT krdf hY, ieQoN qwk ik keI pirvfr Bog vyly vI nhIN phuMcdy, pr ies nfl gurduafry nUM afmdn huMdI hY. jy gurduafry pfT nhIN rwKxgy qF lok bfhroN prfeIvyt jiQaF koloN pfT krvf lYxgy? Auh ieh vI mMndy hn ik sfnUM pqf hY ik Plfnf pRcfrk, sMq-bfbf pMQk mirXfdf nUM nhIN mMndf, kwcI bfxI pVHdf hY, gurbfxI kQf Gwt imiQhfsk kQf-khfxIaF ijLafdf suxfAuNdf hY, pr kI krIey hryk bfby dy anykF sLrDflU hn, AunHF dIaF votF tuwtdIaF hn, ienHF dy gurduafry afAux nfl afmdn duwgxI ho jFdI hY."

aKMz pfT nfl cldIaF mnmqI rIqF

'pMQ pRvfnq iswK rihq mirXfdf' ivwc ieh spwsLt iliKaf hoieaf hY ik aKMz pfT jF iksy hor qrHF dy pfT vkq kuMB, joq, nlIeyr afid rwKxf jF nfl-nfl jF ivwc ivwc iksy hor bfxI df pfT jfrI rwKxf mnmiq hY.'' pr zyrydfr awj pMQk rihq mirXfdf dI pRvfh nf krky ieh sB kuJ kr rhy hn. ihMdU Drm dy qMqr sLfsqr anusfr vyd pfTF dIaF kuJ ivDIaF nIXq hn, ijnHF ivwc aKMz pfT, pfksLk (pMdrF idnF ivwc smfpq hox vflf) pfT, spqfh pfT, sMpt pfT afid. vydF-sLfsqrF ivwc vyd pfTF mOky sUrj, cMd, agnI, hvf, aMn, pfxI afid dyviqaF dI pUjf nUM muwK rwK ky kuMB rwKxf (jl dyvqy dI pUjf), dfxy rwKxy (aMn dyvqy dI pUjf), lfl Dfgf (dyvI pUjf), nfrIal (gupq rUhF afid dI pUjf), joq (agnI dyvqy dI pUjf) afid dy inXm hn. iswKI df bRfhmxIkrx krn qy quilaf ibprI (zyryvfdI sfD) tolf ieh sB kuJ aKMz pfTF mOky iswKF qoN krvf ky iewk akfl dy pujfrI Kflsy nUM dyvI-dyviqaF dI pUjf vwl Dwk irhf hY. sLrDf dy nfm qy luwtx df ienHF zyrydfrfF vloN nvF ZMg lwB ilaf igaf hY. gurmiq dI iPlfsPI nUM Gr-Gr phuMcfx df Auprflf krn dI jgHf vwzy-vwzy gurduafiraF dy pRbMDkF ny 51 jF 101 aKMz pfTF dIaF lVIaF iewk hfl ivwc sLurU kIqIaF hoeIaF huMdIaF hn, ijQy suxn vflf koeI nhIN huMdf. isrP ikrfey dy pfTI hI 'rotIaF kfrn pUry qfl' kr rhy huMdy hn. ienHF lVIaF df mksd kOm nUM syD dyxf jF gurmiq dI iPlfsPI nfl joVnf nhIN sgoN zflr iekwTy krn df iewk sfDn bxf ilaf igaf hY ikAuNik gurduafry hux Dfrimk adfry nf rih ky vpfrk adfry qy isafsq dy awzy bxdy jf rhy hn.

iewk smyN isrP iewk hI gwl

'pMQ pRvfnq iswK rihq mirXfdf' ivwc ieh spwsLt iliKaf hoieaf hY ik sMgq ivwc iewk smyN isrP iewko gwl hoxI cfhIdI hY: kQf, kIrqn, lYkcr jF pfT. pr afm dyKx ivwc afAuNdf hY ik ieko hfl ivwc iewk kmry ivwc pfTI iekwlf pfT kr irhf huMdf hY qy bfhr rfgI, ZfzI jF kQfvfck afpxf pRogrfm kr rhy huMdy hn. jy pfT ijLafdf jrUrI hY qF iPr iqMn idn pfT hI cwly sMgq af ky pfT suxy, jy kIrqn, kQf, lYkcr afid jrUrI hn qF Auh hox, iPr pfT dI kI loV hY? ivcfrn vflI gwl ieh hY ik jdoN gurU sfihb afp srIrk rUp ivwc mOjUd sn qF kI jdoN iewk hI jgHf gurU sfihb afpxf AupdysL krdy sn qF kI Ausy jgHf qy BfeI mrdfnf jF koeI hor kIrqn jF kQf kr skdf sI? jy nhIN kr skdf sI qF kI awj asIN gurU gRMQ sfihb nUM afpxf gurU nhIN mMndy? jdoN pfT rUp ivwc gurU AupdysL kr irhf huMdf hY qF kI iPr rfgIaF, ZfzIaF, kQfvfckF afid nUM suxn dI vI loV ho skdI hY? kI ieh gurU gRMQ sfihb dI byadbI nhIN? iPr iewk hor ivcfrn vflf nukqf hY ik jdoN iewk bMdf sRI gurU gRMQ sfihb qoN pfT kr irhf huMdf hY qF Ausy hfl ivwc 25 jF 50 jF 100 hor pfT rwKx df kI lfB hY? kI ijhVy hor pfT rwKy jFdy hn, AunHF ivwc koeI hor bfxI huMdI hY? keI jgHf ieh vI dyKx ivwc afAuNdf hY ik iewk pfsy qF pfT cwl irhf huMdf hY, nfl hI iewk bMdf CotI poQI qoN jpujI sfihb jF suKmnI sfihb kr irhf huMdf hY, kI sRI gurU gRMQ sfihb dI bfxI ivwc koeI kmI rih jFdI hY, ijsnUM ieh poQI vflf pUrI krdf hY?

ieh sfry krmkFz vwK-vwK zyiraF vloN afpxy afpxy zyry dI mirXfdf nUM dUjy qoN vwD vDIaf qy vwD ieCfvF pUrIaF krn vflI sfibq krn leI hI huMdf hY. zyrvfdIaF dy ies mfieaf jflL ivwc asIN sLrDf vs Ps jFdy hF. jdik asIN ieh nhIN socdy ik aijhf krky nf isrP asIN pMQ pRvfnq iswK rihq mirXfdf dI AulMGxf krdy hF, sgoN asIN bfxI qy gurU sfihb df vI inrfdr krdy hF qy AuhnF dy hukmF dI AulMGxf vI krdy hF.

sLrDf dy nfm qy guMmrfh krnf

awjkl ieh afm dyKx suxn nUM imldf hY ik jdoN koeI ivakqI iksy sMsQf jF gurduafry dy pRbMDk nUM kihMdf hY ik BfeI sfihb ieh ijhVf kMm gurduafry ho irhf hY, ieh glq hY, gurmiq qoN Ault hY jF pMQ pRvfnq iswK rihq mirXfdf dI AulMGxf hY qF awgoN jvfb imlygf ik sfnUM pqf qF hY ik ieh jo kuJ ho irhf hY glq hY, gurmiq qoN Ault mnmiq hY, pMQk mirXfdf dI AulMGxf hY, pr kI krIey sMgq dI sLrDf hY, sMgqF dIaF BfvnfvF juVIaF hoeIaF hn afid afid. kI jy koeI krmkFz jF pRMprf glq cwl rhI hY qF sLrDf dy nfm qy AusnUM clfieaf jf skdf hY? asIN gur ieiqhfs ivcoN kuJ AudfhrxF dy ky pwK spwsLt krn dI koisLsL krFgy.

1[ ihMdU Drm nUM mMnx vfilaF dI hjLfrF sflF qoN jnyAU dI rsm qy sLrDf bxI hoeI sI qy hY. pr gurU sfihb ny iesnUM bfhrI idKfvy vflf krmkFz kih ky hjLfrF sflF dI pRMprf nUM qoVn leI iewk imMt nhIN lfieaf.

2[ ihMdU Drm nUM mMnx vfilaF dI ieh hjLfrF sflF qoN sLrDf jF pRMprf bxI hoeI sI qy hY ik sUrj vwl nUM mUMh krky pfxI dyx nfl ieh pfxI mry hoey ipwqrF nUM phuMc jFdf hY. gurU sfihb ny pfxI puwTy pfsy suwt ky hjLfrF sflF dI pRMprf qoVn lwigaF iewk imMt nhIN lfieaf.

3[ ihMdUaF dI hjLfrF sflF qoN afpxy dyvI-dyviqaF dI afrqI Auqfrn dI sLrDf bxI hoeI sI qy ieh AunHF dI afpxy iesLt dI pUjf dI iewk Kfs mirXfdf sI qy hY, pr gurU sfihb ny afrqI ivwc sLfiml nf ho ky nf isrP AunHF dI afrqI nUM bfhrI idKfvy vflf krmkFz kih ky KMzn kIqf, sgoN pRmfqmf dI afpxy afp ho rhI afrqI bfry dwisaf.

4[ muslmfnF df ieh ivsLvfsL sI ik awlf mwkf sLrIP ivwc vsdf hY, iesy krky sB muslmfn AuDr nUM mUMh krky inmfjL pVHdy sn qy hn. pr gurU sfihb ny AunHF dI ieh sLrDf qoVn leI iewk imMt vI nhIN lfieaf qy dwisaf ik awlf qF sfrI isRsLtI dy kx-kx ivwc vsdf hY.

ies qrHF dIaF anykF AudfhrxF iswK ieiqhfs ivcoN idwqIaF jf skdIaF hn, jdoN gurU sfihb ny hjLfrF sflF dIaF vwK-vwK DrmF, iPrikaF, mjLhbF nUM mMnx vfilaF dIaF glq DfrnfvF, aMD ivsLvfsLI krm kFzF, vihmF-BrmF nUM qoVn lwigaF iewk imMt nhIN lfieaf. pr awj asIN hr gurmiq ivroDI mnmiq, krm kFz, vihm Brm afid nUM sLrDf dy nfm qy jfrI rwKxf cfhuMdy hF. sfnUM iewk rsqf apnf lYxf cfhIdf hY, jy asIN afpxy afp nUM iswK smJdy hF qF iPr gurU gRMQ sfihb df lV PV leIey. jy asIN gurU sfihb vloN clfey gRMQ qy pMQ dy isDFq nUM nhIN mMnxf qF ijhVy mrjI zyrydfr mgr qury iPrIey?

lVIvfr pfTF sbMDI

'iswK ivrsf' dy kuJ pfTkF vloN ikhf igaf hY ik jy koeI ivakqI, sMsQf, pfrtI, zyrf, gurduafrf, tksfl, jQf, sfD, sMq, mhFpursL, bRhm igafnI aijhf dfavf krdf hY ik Aus kol koeI aijhf mMqr, krfmfq, sfDn, ivDI, smgrI hY, ijs nfl Auh aKMz pfT rwK ky iksy dIaF mno kfmnfvF pUrIaF kr skdf hY qF asIN 1 nhIN 101 aKMz pfTF df Krcf, smgrI afid dyx leI iqar hF, jy Auh afpxI iksy ivDI, smgrI, krfmfq, mMqr nfl lwKF sLhId ho gey, jLylHF ivwc bMd, sLhIdF dy rulL rhy pirvfrF qy sMGrsL kr rhy iswKF dy idlF dI KfihsL 'Kfilsqfn' bxf ky dy skdy hn? ies nfl ijQy lwKF sLhId ho gey isMGF df supnf pUrf ho jfvygf, AuQy jo ies cwl rhy sMGrsL nfl hor sLhId hoxy hn, kOm df hor nuksfn hoxf hY, jo sLhIdF dy pirvfr rulL rhy hn Auh bc jfxgy. AunHF ikhf hY ik jy koeI sfD, sMq, mhFpursL, bRhm igafnI, zyrf, jQf, tksfl, gurduafrf afid jo pfTF dy nfm qy lVIaF clf ky mnokfmnfvF pUrIaF krn leI lokF nUM Tg rhy hn, guMmrfh kr rhy hn, Auh cYilMj kbUl krn leI 'iswK ivrsf' rfhIN sMprk kr skdy hn. pfTkF nUM bynqI hY ik ieh sunyhf AunHF sfDF, sMqF, bRhm igafnIaF, zyiraF, tkslF, jiQaF qwk phuMcfx qF ik Auh koeI aijhf mMqr pfT krn ijs nfl iswKF df ho irhf nuksfn ruk jfvy, iswKI isDFqF qy ho rhy hmly ruk jfx, dunIaF Br ivwc ho rhIaF lVfeIaF, JgVy Kqm ho jfx qy srbq df Blf ho sky.

kIqy krfey pfT

hYrfnI dI gwl ieh hY ik iswKF dy kyNdrI asQfn sRI hirmMdr sfihb ivwc vI sLRomxI kmytI vloN aKMz pfTF dIaF dukfnF KolIaF geIaF hn. sRI hirmMdr sfihb dI pRkrmf smyq pMjfb ivwc ieiqhfsk gurduairaF aMdr quhfnUM QF-QF aijhy borz ilKy imlxgy ijQy iliKaf huMdf hY: pYsy dy ky ieQy pfT buwk krfAu. pMj qKqF ivcoN iewk qKq sRI hjUr sfihb vloN kwZy jFdy mfisk rsfly 'swcKMz pwqr' ivwc hr mhIny iewk pUry sPy df iesLiqhfr Cpdf hY, ijs ivwc vwK-vwK qrHF dy pfTF (ijvyN sihj pfT, aKMz pfT, spqfh pfT, iPks izpfijt pfT afid) dy vwK-vwK ryt ilKy huMdy hn. ieQoN qwk vI iliKaf huMdf hY ik qusIN AunHF nUM 21000 rupey iewk vfr idAuu, Auh quhfzy vfsqy 'lfeIP tfeIm' leI sfl ivwc iewk vfr quhfzy mrn qwk quhfzy nfm qy pfT krky hukmnfmf myl ivwc Byj idaf krngy. AunHF aijhf vI iliKaf hoieaf hY ik qusIN 18000 rupey iewk vfr dy ky ardfs leI lfeIP mYNbrisLp lY skdy ho qy AuQy df gRMQI quhfzy mrn qwk quhfzy leI rojLfnf svyr nUM ardfs kiraf krygf.(jy quhfzf pirvfr quhfzy mrn dI Kbr nf dyvy qF mrn qoN bfad vI quhfzI cVHdI klf qy qMdrusqI dI ardfs cldI rhygI).

asl ivwc aKMz pfTF nUM ies vkq hr gurduafry dy pRbMDk ienkm df cMgf sfDn smJdy hn. pihlF qF pYsy lY ky keI gurduafiraF vloN aKMz pfT df Bog pf ky hukmnfmf myl ivwc Byj idqf jFdf sI, hux mfzrn iswKF ny aYlfn kIqf hY ik qusIN ieMtrnYt rfhIN pfT buwk krfAu, krYizt kfrz qy pYsy idAu aqy hukmnfmf quhfnUM eI-myl rfhIN phuMc jfvygf.

hwl kI hovy?

muwkdI gwl ik iswKF nUM aMD ivsLvfsLF, krm kFzF ivwc Psf ky luwt rhy zyrydfrF, AunHF dy AupfsLkF, zyiraF qoN pVHy hoey pRcfrkF nUM iksy gurduafrf styj qy kQf, kIrqn, pRcfr krn df smF nf idwqf jfvy, jdoN qwk Auh pMQk mirXfdf afpxy zyry ivwc lfgU krn df pRx nhIN krdy. jo vI pRcfrk gurduafiraF ivwc afAuNdy hn, jy Auh sRI akfl qKLq sfihb dI pMQ pRvfnq rihq mirXfdf nUM nhIN mMndy qF AunHF nUM kQf, kIrqn afid leI smF nf idwqf jfvy. sfry gurduafry idRVqf nfl pMQk mirXfdf lfgU krn.

dUsrf sMgq nUM aKMz pfT rKfAux dI jgHf sRI gurU gRMQ sfihb df pfT afp krn leI pRyrnf cfhIdf hY. hr gurduafry ivwc Gwto-Gwt ds sYWt pRo: sfihb isMG jI vloN ricq sRI gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI dy tIikaF dy hoxy cfhIdy hn qy hr iswK pirvfr nUM ies gwl leI pRyiraf jfvy ik Auh bfxI dy arQ Bfv smJx. iesdy nfl hI hr gurduafry ivwc bfxI dI sMiQaf, arQ boD smJx qy kIrqn dIaF rojLfnf klfsF hox qF ik ijs kol jdoN smF hovy, pfT qy kIrqn iswK sky. iesdy nfl hI gurduafrf kmytIaF nUM ieh pRcfr jLordfr ZMg arMBx dI loV hY ik hr iswK afpxy Gr ivwc sRI gurU gRMQ sfihb dIaF poQIaF rwKy qy lVIvfr sihj pfT cldf rhy, jo ik sfrf pirvfr rl-iml ky rojLfnf kry BfvyN iewk sLbd hI piVHaf qy ivcfiraf jfvy. AunHF dy arQ Bfv afp smJy qy bwicaF nUM gurmiq iPlfsPI qoN jfxU krvfieaf jfvy. ijnHF bwicaF nUM pMjfbI TIk qrHF nhIN afAuNdI AunHF leI ijQy hr gurduafry ivwc rojLfnf hI pMjfbI klfsF df pRbMD hovy qF ik ijs kol ijs idn smF hovy klfsF atYNz kr sky, AuQy nfl hI aMgryjLI ivwc gutky qy iswK Drm df pMjfbI qy hor BfsLfvF ivwc iltrycr hoxf cfhIdf hY qF ik jdoN vI iksy nUM loV hovy pRfpq kr sky. iesdy nfl hI hr gurduafrf sfihb ivwc pMQ pRvfnq iswK rihq mirXfdf dIaF pMjfbI qy aMgryjLI ivwc kfpIaF mOjUd hox, koeI vI ivakqI jdoN mrjLI pRfpq kr skdf hovy.gurduafiraF ivwc pMQk mirXfdf nUM idRVqf nfl lfgU kIqf jfvy. ijnHF gurduairaF ivwc pMQk mirXfdf dI kfpI nhIN imldI, sMgq AunHF qoN ies dIaF kfpIaF dI mMg kry.

jy aijhy Xqn asIN sfry rlL ky krIey qF sPlqf jrUr imlygI nhIN qF iswKI df BivwK Kqry ivwc pfAux leI asIN sfry ijLMmyvfr hovFgy.

'iswK ivrsf' vloN ieh Xqn kIqf jf irhf hY ik sRI gurU gRMQ sfihb jI dy 400 sO sflf idvs qwk Gwto-Gwt 400 pirvfrF qwk pRo: sfihb isMG jI duafrf ricq sRI gurU gRMQ sfihb drpn phuMcfieaf jfvy. ijs ivwc sfrI bfxI dy arQF nUM ivafkrx dy afDfr qy bfKUbI nfl dwisaf igaf hY. hux qwk 'iswK ivrsf' vloN 25 pirvfrF qwk sRI gurU gRMQ sfihb drpn phuMcfey jf cuwky hn. sfry pfTkF nUM bynqI hY ik ijnHF dy Gr ajy qwk sRI gurU gRMQ sfihb drpn (jo ik ds BfgF ivwc hY) nhIN hY, Auh awj hI 'iswK ivrsf' dy dPqr ivwc 403 250 8898 nMbr qy sMprk krky sYWt pRfpq krn. ds BfgF dI kImq isrP 100 zflr hY. kYlgrI qoN bfhr myl df Krc vwK hovygf. afs hY pfTk ies Xqn nUM kfmXfb krn ivwc shfeI hoxgy. 'iswK ivrsf' vloN ipCly sfl kuJ vIrF dy sihXog nfl 'pMQ pRvfnq iswK rihq mirXfdf' dIaF 1000 hjLfr kfpIaF CfpIaF geIaF sn, jo ik sB vMzIaF jf cuwkIaF hn, anykF pfTkF vloN iesdI mMg kIqI jf rhI hY. pfTkF nUM bynqI hY ik 'pMQ pRvfnq iswK rihq mirXfdf' nUM dubfrf Cfpx leI sfzI mfiek shfieqf kro qF ik pMQk mirXfdf nUM Gr-Gr phuMcfieaf jf sky.




.