.


gurb^S isMG kwlw APgwnW

      imqI 8 jnvrI krIb 2 vjy dupihr mgroN, rijstrI lPLfPLy duafrf pRfpq hoieaf sRI akfl qKLq dy jQydfr sfihb df afdysL pwqr:-

    ��vfihgurU jI kI Pqih]
    sRI akfl qKLq sfihb
    Siri Akal Takhat Sahib, Sri Amritsar (Pb.) India[
    Fax Phone - 540820, PBX , 553957-58-59 Ext-434
    imqI :23/12/02
    nM: a 13/02/1985

    sR[ gurbKLsL isMG kflf aPgfnf,

vfihgurU jI kf Kflsf ]
vfihgurU jI kI Pqih ]

quhfzIaF "ibprn kI rIq qoN sWc df mfrg" isrlyK hyT ds BfgF ivc ilKIaF pusqkF aqy hor ilKqF ivc bhuq sfry ivcfr qusIN dsmysL ipqf vWloON gurU-Kflsf pMQ nUM bKLisLsL kIqy KMzy bfty dy aMimRq sbMDI idwqy hn, ijnHF ny gurU Kflsf pMQ dI
isWKI isdk aqy pMQk sLrDf
nUM Tys phuMcfeI hY, ies ivsLy bfry kuJ ku hvfly hyTF drj hn. ies duKdfeI avsQf df pRgtfvf gurU kIaF sLrDfvfn isWK sMgqF ny sRI akfl qKLq sfihb ivKy anykF ilKqI icWTIaF rfhIN kIqf hY. isWK sMgqF dIaF gurU ipafr dIaF BfvnfvF nUM iDafn ivc rKidaF quhfnUM sRI akfl qKLq sfihb ivKy afpxI siQqI spwsLt krn leI imqI 10 PrvrI, 2003 nUM hfjLr hox leI afdysL idwqf jFdf hY.
hvfly :-
1[ KMzy bfty nMU gurU vflf bxfAux df sfDn mMNn lYxf vWzI Bul hY. (pMnf 65, Bfg CyvF)
2[ KMzy bfty df aMimRq Ck ky isWK bx jfx vflf aijhf Durf bxf idqf, ijs ny bWcy nUM isr munf lYx aQvf qmfkU afid pI lYx df hOslf idqf.  (pMnf 65, Bfg CyvF)
3[ KMzy bfty dy aMimRq ny gurmiq qoNN aigafnI rihx df rfh pWkf kIqf aqy piqq puxf PYlfieaf. srIr nUM isMG sjf lYx dy Brm ny mn nUM iswK bxfAux dI loV mukfa idwqI .
(pMnf 64[65 Bfg ChyvF)

4[ koeI vI bfxI (BfvyN ibnF iksy sLwk jF sLMky dy dsLmysL jI dI ikRq hY) iksy hflq ivc vI 'gurU- bfxI nhI hY. (pMnf 211[ Bfg pMjvF)

5[ iksy pdfrQ dI jF iksy mnuwK dI aslIaq qoN vwD aQvf JUTI vizafeI krnI sLrimMdgI df sbwb bxdI hY. aYzy ivdvfn smJy jfx vfly ho ky KMzy bfty dy aMimRq dI vfDU aqy JUTI isPLq krn dy QF sMqF mhF-purKF nUM scfeI df pRcfr krnf Pwbdf hY.

KMzy bfty dy aMimRq-DfrIaF dy ieiqhfs dy ies pwK qoN hI ? ('kI' dy QF 'hI' ?) mukr skdy hF . sRI anMdpur sfihb ivKy ijs vyly siqgurU jI afpxy isKF aqy prvfr dy smyq dusLmx dy krVy Gyry ivc afey hoey sKLq aOkV ivc sn, Aus vyly bydfvf ilK ky sfQ Cwz jfx vfly kI Auh aMimRqDfrI nhIN sn ijnHF ny siqgurF koloN hI KMzy bfty df aMimRq Cikaf hoieaf sI ?

6- aMgryjLF dy rfj qoN lY ky awj qFeI ijnHF iswK PLojF ny bhfdrI idKfAux ivc sdf hI nfmxf Kwitaf hY, AunHF PLOjF dy PLOjI jvfnF ivc bhu-igxqI dfhVIaF kuqrn vfilaF dI huMdI hY. aMimRqDfrI dy (qy) pMNj kkfrF df pwkf DfrnI PLOj ivc msF iek-awD hI huMdf hY. kI dws skdy ho ik prmvIr cwkr lYx vfilaF ivcoN iks PLOjI aPLsr ny KMzy-bfty df aMiMmRq Cikaf hoieaf sI. (mfsu mfsu kir mUrK JHgVy- pMnf 301)

(joigMdr isMG)

jQydfr,sRI akfl qKLq sfihb.

 

sujfn pfT swjxf nUM Xfd hoxf hY ik, sfzy ajoky isMG sfihb jQydfr sRI akfl qKLq sfihb igafnI joigMdr isMG jI vydFqI ny (AunHF dy afpxy ilKy anusfr) iksy gumnfm ilKfrI df 1718 ivc iliKaf guriblfs pfqsLfhI 6" gRMQ dI sMpfdnf bVIaF lMmIaF Gflxf nfl ies qIbr ieiCaf nfl kIqI ik, ies dI kQf gurduafiraF ivc dobfrf afrMB krvfeI jf sky. gurmiq ivroDI ies gRMQ nUM pMQk srmfey nfl Cpvfieaf, Drm-prcfr kmytI ies dI pRkfsLk bxI. iswK jgq leI ies nUM bVf jLrUrI Drm-gRMQ bxfAux leI vzf alokfr vfDf ieh kIqf ik ies dI ijldbMdI qoN pihlF sRI akflqKLq sfihb jI dy jQydfr isMG sfihb rxjIq isMG jI, sLomxI kmytI dy pRDfn jQydfr gurcrn isMG jI tOhVf, pRoPLYsr mnjIq isMG jI jQydfr sRI kysgVH sfihb, isMG sfihb kyvl isMG jI afid eysy qrF 12 bVIaF pRiqsLtq ivBUqIaF qoN bVy anoKy pRsMsf pwqr lY nfl sLfml kIqy. iPr sRI gurU hrgoibMd sfihb jI dy 400 sflf jnm purb qy ies nUM jUn 1998 ivc bVI DUm Dfm nfl pMQ leI sugLfq vjoN rIlIjL kIqf.

vydFqI jI dy hI ilKy ansfr ies gRMQ dI isKI dy Drm asQfnf ivc purfqn simaF qoN hI kQf ho rhI sI, ijs dy kfrn hI iswK pMQ ivc bhurMgI bRfhmxI rIqF af vVIaF sn . ies nUM pMQ leI bVf hfnIkfrk gRMQ smJ ky ies dI gurmiq ivroDI aslIXq qoN isK jgq nUM sucyq krn leI ilKxf afrMB kIqf . acn cyq dfs ivruwD aKLbfrF ivc keI qfrHF dI duKfdfeI bcn Cpux lwg pey, mujLfhry qy BNuK hVqflF afrMB krvf idqIaF geIaF . pr dfs  afpxI Ausy kfry lwgf irhf. sUJvfn guriswKF vloN vI Aus pusqk ivruwD iqwKy hmly hoxy sLurU ho gey. isMG sfihbfn ny afpxy nfmxy qy lwg rhy Dwby qoN Gfbr ky kyvl afpxy nfm hI ijvy gRMQ qoN imtfAuxy hox, acncyq 6 jnvrI 2000 dy trbIAUn aKLbfr ivc ies-SGPC stops sale of book edited by Vedanti isrlyK hyT Aus pusqk nUM vfps lYx dI KLbr Cp geI. pr asl ivc Auh vI isK jgq nfl DRoh hI sI. ikAuNik Ausy gurmiq ivroDI smwgrI vflIaF pusqkF AuvyN hI bjLfr ivc ivkdIaF rihx idqIaF sn. dfs dI klm qy rokF lfAux dIaF, dfs dIaF pusqkF dI ivwkrI bMd krn dIaF KLbrF vI CpIaF pr dfs dy guriblfs pfqsLfhI Cy dIaF gurmiq ivroDI ilKqF nUM gurU bfxI dy aDfr qy ilK ky isK jgq dI jfxkfrI leI azwrI pusqk ilKxI bMd nf kIqI. Aus nUM Cfpx df ijLMmf isMG sBf ieMtyrnYsLnl amrIkf ny lY ilaf hoieaf hY.' iswK jgq nUM bRfhmxI rIqF df DfrnI bxfAyx ivc gur iblfs pfqsLfhI 6 dy pMjvyN aiDafie dy ivsLysL ihwsf hox dy kfrn, sRI gurU gRMQ sfihb jI dI ksvwtI qy Aus sLaiDafie dI prK ilK ky CpfeI qoN pihlF Xog syDF lYx leI pihlF vFg Aus df KLRVf vI isMG sfihb vydFqI jI dI syvf ivc Byj idwqf hoieaf hY. ies qoN Cuwt jQydfr sfihbfn dI syvf ivc ilKIaF icTIaF vI jQydfr sfihbfn dI dfs pRqI sKLq nfrfjLgI df mUMh boldf sbUq hn .

pMQk ihqF dI rfKI myry suafsF df srmfieaf hY. pr dfs afpxy jQydfr sfihbfn qoN gurmiq syDF pRfpq krn df sdf ieCk aqy ienHF df anusfrI hF. iPr vI pqf nhI myry iks gurmiq ivroDI krm kfrn jQydfs jI myry qy krop hn.

Auprok afdysL pwqr vI gurmiq qoN ivpRIq aqy scfeI qoN kohF dUr aqy bVf BulyKf pfAU hY. dfs dy ies kQn dI scfeI dy pRqwK drsLn krvfAux dy XqnF ivc dfs ny Auprokq afdysL pwqr ivcly kiQaq hvfilaF vflIaF (pMjvIN, CyvIN aqy mfsu mfsu kir mUrK JgVy") pusqkF dy KLriVaF ivcoN sbMDq ihwisaF Relative Portions smyq AunHF Auprokq hvfilaF nUM moty awKrRF ivc aqy hyTF lkIrF nfl Aujfgr rUp ivc iliK ky pfTkF dI kichrI ivc pysL kIqf hY . suihrdqf aqy iekfgrqf nfl AunHF hvfilaF nUM Aus ivsLy dy ivc ivc imlf ky prKo qy afpxy afp isD ho jevygf ik, ieh sfrI kfrvfeI BulyKfpfAU iBank kUt nIqI dI hI Aupj hY:-

afdysL pwqr ivcly Bfg CyvyN Bfg ivcly hvfly:-

1. KMzybfty nMU gurU vflf bxfAux df sfDn mMNn lYxf vWzI Bul hY. (pMnf 65, Bfg CyvF)
2.
[ KMzy bfty df aMimRq Ck ky isWK bx jfx vflf aijhf Durf bxf idqf, ijs ny bWcy nUM isr munf lYx aQvf qmfkU afid pI lYx df hOslf idqf.  (pMnf 65, Bfg CyvF)

3. [ KMzy bfty dy aMimRq ny gurmiq qON aigafnI rihx df rfh pWkf kIqf aqy piqq puxf PYlfieaf. srIr nUM isMG sjf lYx dy Brm ny mn nUM iswK bxfAux dI loV mukfa idwqI . (pMnf 64[65 Bfg ChyvF)

CyyvIN pusqk dy dUjy kFz df aTvF lyK, ijs df isrlyK:-

pMj kkfrI bfhrI pCfx qoN aMdrlI iswKI dI pCfx kI hY? (Relavant pages of the books are in english letters please:-page-63)

mfqf dI god qoN hI sfzI Dfrimk isKlfeI df smfjk irvfj ajyhf bx cuwkf hoxf cfhIdf sI ik, prvfr df koeI vI jIv ajyhf nf rihMdf ijhVf AupRokq pRsLn df bVI srlqf nfl TIk Auqr nf dy skdf :--(1) gurU df iswK iksy dUjy nUM Aus dy Drm bfry puwCxf hI nhIN jfxdf. (2) guriswK, sfry sMsfr dy jIaF nUM Bfv,(ibnf dysL kOm jLfq goq afid dy ivqkry dy) srbwq nUM (eyk ipqf eyks ky hm bfirk--) mF-ipAu jfieaf afpxf vIr jfxdf aqy ipafrdf hY. (3) dUjy df duK drd dUr krn leI afpxf srbMs kurbfn krn qoN vI ipwCy nhIN htdf (4) sfry pRfxIaF ivc iewk prmfqfmf dI joiq hox dy gurmiq isDFq dy siqkfr ivc NN mMdf iks no afKIaY jF sBnf sfihb eyku .. NN guurU df iswK hr dUjy nUM afpxy nfloN cMgf jfxdf hY. (5) prmfqmf nUM sdf Xfd ivc rKdf hoieaf durlwB mnuwK dyh nUM jpF qpF nfl gfldf nhIN sgoN ies dI pflxf krdf hoieaf ajyhf Bojn nhIN KFdf ijs qoN mn ivc ivkfr jF srIr ivc rog AuTdf hovy. gurU df iswK afpxI Buwl mMnx ivc kdy iZwl nhIN krdf aqy afpxy afpy nUM sdf pVqfldf rihMdf hY. (6) prfieaf hwk murdfr Kfx dy brfbr amJdf hoieaf afpxI nyk kmfeI ivcoN dsvF ihwsf grIb loVvMdf dI shfieqf leI KLrcxf afpxy siqgurF dI syvf smJdf hoieaf sdf vMz Ckdf hY. (6) guurU gRMQ sfihb jI df iswK BrmF qoN rihq hY aqy JUT bolxf jfxdf hI nhIN (7) prfey Dn prfey qn vwl mMdI Bfvxf nfl vyKxf iswK leI mOq brfbr hY. (8) iswK imTbolf aqy bcnF df pwkf huMdf hY. (9) siqgurF df iswK afp inrBY hY aqy iksy dUjy leI kdy vI BY df kfrn nhIN bxdf. (10) guurU df iswK iKmf df puqlf hY aqy bdlf Bfvxf qoN axjfx hY.

ajyhy gurU iswK dI ZMUz sfry sMsfr dy jIaF dI loV bx jfxI sI. sfrf sMsfr gurU nfnk jI df iswK bxn nUM afpxy Dn Bfg smJdf. ajyhy guriswK nUM vyKidaF hI mUMhoN avwso ienHF arQF vfly bcn inkilaf krny sn--

(page-64)

Dnu jnnI ijin jfieaf DMnu ipqf prDfnu .. sqguru syiv suKu pfieaf ivchu gieaf gumfnu .. dir syvin sMq jn KVy, pfiein guxI inDfnu .. 1 .. myry mn gur muiK iDafie hir soie .. gur kf sbdu min vsY mnu qnu inrmlu hoie .. 1 .. rhfAu .. kir ikrpf Gir afieaf afpy imilaf afie .. gur sbdI sflfhIaY rMgy sihj suBfie .. acY sic smfieaf imil rhY n ivCuiV jfie ..2.. jo ikCu krxf su kir rihaf avru n krxf jfie .. icrI ivCuMny myilanu sqgur pMnY pfie .. afpy kfr krfiesI avru n krxf jfie .. 3 .. mnu qnu rqf rMg isAu hAumY qij ivkfr .. aihinis ihrdY riv rhY inrBAu nfmu inrMkfr .. nfnk afip imlfieanu pUrY sbid apfr .. 4 .. {32}-16-49

sfry sMsfr ivc guriswKI PuwldI PYldI rihMdI---

gurU vflf bxnf ik gurU qoN dUr hoxf? pMdrvI sdI dy arMB qoN 1850 qwk nfnk nfm lyvf iswK dI bfhrI pCfx, suwcy kys sn. pMQ ivc iZwl-mwT ilafAux vflf sihjDfrI lPLjL AunHF idnF dI dyx hY, ijnHF idnF ivc gurU nfnk sfihb jI dI DrmsLflf ivc, gurU gRMQ sfihb jI dy nfl, sfvIN pUjf krvfAux leI dyvI dyviqaF dIaF mUrqIaF vI ilaf itkfeIaF sn. ijnHF idnF ivc gurpRqfp sUrj ivc dusLt dmn dI kQf ilKx dy nfl dsLmysL jI dy KMzy bfty dy aMimRq dI ivg�VI hoyeI ryKf prclq kr idqI sI, guriswK df inafrf rUp ivgfV ky muV Ausy (kys munf ky mMdrF ivc twl KVkfAux vflI) QF ilafAux leI sihjDfrI iswKI df jnm ho ipaf sI.

2. [ KMzy bfty df aMimRq Ck ky iswK bx jfx vflf sfzy leI ajyhf Durf bxf idwqf igaf ijs ny iswK bwcy nUM isr munf lYx df aQvf qmfkU afid pI lYx df hOslf idwqf. ijs mfqf ny afpxy bwcy nUM gRB smy qoN AupRokq vrnx isiKaf dyxI arMB krnI sI KMzybfty df aMimRq Ck ky isMG swj skx vfly ivDI-ivDfn bx jfx qo,N Aus mfqf dy ivcfr ieAuN moVf Kf gey--NN hflI mOj mylf kr lvy afpy sfzf kfkf KMzy bfty df aMimRq Ck ky gurU vflf bx jfvygf.NN ikqy gurU vflf bxn df ieh ivDfn nf bixaF huMdf qF isr-guMmF df tolf kdy vI gurU df iswK nf aKvf skdf. mony nUM Brf vIr qF smiJaf jFdf sI Aus nUM siqgurF df iswK kdy nhI sI 3. smiJaf jf skdf. KMzy-bfty dy aMimRq ny gurmiq qoN aigafnI rihx df (page-65)rfh pwkf kIqf aqy piqq puxf PYlfieaf. srIr nUM isMG sjf lYx dy Brm ny mn nUM iswK bnfAux dI loV mukf idwqI. siqgurF dy ies anmol bcn dI muhwqqf smJx dI sfnU koeI loV nf rhI--

 kbIr mnu mUMizaf nhIN, kys muMzfey kFie .. jo ikCu kIaf so mn kIaf mUMzf mUMzu ajFie .. 101 .. {1369}

kI, ies pfvn guurU vfk df ieh arQ nhIN bxdf ik, kyvl KMzy bfty dy aMimRq Ckx df kI gux, jy gurmiq anusfr afcrn nhIN Zfilaf ? jy mn ny iswKI Dfrn nhIN kIqI, jy siqgurF dy hukm anusfr jIvn nhIN bxfieaf, jy krnf sB kuJ Auh hY ijs qoN gurdyv jI ny vrijaf hY, qF srIr nUM pMj kkfrF vfly bfxy nfl isLMgfrn df kI arQ:--

 khY pRBu avru, avru ikCu kIjY sBu bfid sIgfru Pokt PokteIaf .. kIE sIgfru imlx ky qfeI pRBu lIE suhfgin QUk muiK peIaf .. 7 .. {836}

siqgurU nfnk jI dy Aus iswK leI ijs ny Cwtm-pIr sRI gurU hirgoibMd sfihb jI dy smy mugLl-sLfhI POjF nUM cfr vfrI krfrI hfr idwqI sI, ijhVf AubldIaF dygf ivc bYT ky aflU vFg Aubfilaf jfxf aQvf afry hyT bYT ky do PfV cIiraf jfxf, iKVy mwQy Jwl cuwkf sI, gurU nfnk sfihb jI dy ijs iswK ny dsvyN gurU nfnk jI dI agfvfeI ivc acncyq gl af pey sB qoN vwD KLqrnfk juwD nUM BMgfxI dy mYdfn ivc ijiqaf sI, ijs iswK ny ndOx afid vfrgy keI jMg ijwqy sn, Aus pUrn sMq sUrmy iswK-pMQ dI hoNd nUM sKLq Kqrf bixaF anuBv kIqf qF ies dI mUriq sUrq dI pwkI sMBfl df bfnHxUM bMnHx leI dsLmysL jI ny, KMzy bfty dI pfhul iqafr krn df smfgm ricaf sI.

dsm sRI gurU nfnk jI ny KMzy bfty df aMimRq CkfAux qoN pihlF, mOq dI bVI iBafnk lkIr iKcI sI. ies lkIr nUM pfr kr jfx df arQ, pUrn qOr qy iqafgI mrjIvVf bx cuwkf hox df pRqwK sbUq sI. KMzy bfty df aMimRq CkfAux dy rUp ivc iewk bVf lfhyvMd aqy bVf jLrUrI pRx ilaf igaf sI. NN mYN, gurU nfnk jI dI iswKI dI iswKI nUM afpxI ijMd nfloN vwD ipafrI smJFgf. pMQ dI cVHdI klf leI, scfeI dI riKaf leI, jy KLqrf af bxy qF inqfixaF nUM Au�wwcf cuwkx dy XqnF ivc purjf purjf kwt ky sLhIdI pfAux nUM DMn Bfg smJFgf. awj ieh Aucycf pRx Aucycy qOr qy Aus guriswK koloN lYxf cfhIdf hY ijs ny pMQ df afgU aQvf jQydfr bxnf huMdf hY. hr pRkfr dy suafrQI lfB dy iqafg df Aucycf pRx isMG sfihb dI pdvI vfly gRMQI jI qoN aqy kOm dy afgU jQydfr jI qoN lYxf cfhIdf hY. jy Aus df jIvn pUrn qOr qy inafry sMq-sUrimaF vflf aqy gurU gRMQ sfihb dy swc dy swcy ivc Zilaf hoieaf bx igaf, qF pMQ ivc iZwl nhIN rih skygI. KMzy 1. bfty nUM gurU vflf bnfAux df sfDn mMn lYxf, vzI Buwl hY. gurUvflf bnfAux dI syvf mfqf aqy ipqf nUM sOpx leI aQvf iswKI nUMN agFh qoN agFh sdIvI prPuwlq rihx jog krn leI, mfqf ipqf dy jIvn nUM siqgurF dy ies pfvn hukm anusfr bnfAux leI pMQk qOr qy bVy ivsLfl pRbMDF dI loV hY:----

rfmo rfm nfmu sqy siq gurmuiK jfixaf rfm .. syvko gur syvf lfgf, ijin mnu qnu arip cVfieaf rfm .. mnu qnu aripaf bhuqu min sriDaf gur syvk Bfie imlfey .. dInf nfQu jIaf kf dfqf pUry gur qy pfey .. gurU isKu, isKu gurU hY eyko gur Aupdysu clfey .. rfm nfm mMqu ihrdY dyvY nfnk imlxu suBfey .. 8 .. {44}-2-9

4. koeI vI bfxI (BfvyN ibnF iksy sLwk jF sLMky dy dsLmysL jI dI ikRq hY) iksy hflq ivc vI 'gurU- bfxI nhI hY. (pMnf 211[ Bfg pMjvF)

2 gurU-bfxI aqy gurbfxI ?

hux qwk lg-pg (bhuq) sfry ieiqhfskfr iehI ilKdy af rhy hn ik dsLmysL jI ny Kdrfxy dI Zfb vflI jMg lVn qoN ipCNo ajoky pMjvyN qKLq dmdmf sfihb jI ivKy Tihr ky, sRI gurU gRMQ sfihb dI bfxI ivc nOvyN mhly dI bfxI cfVH ky aQvf loVINdI soD (hvflf sPLf 330-33 pusqk- Nmfsu mfsu kir mUrKu JgVy) krky gurU gRMQ sfihb nUM Auh srUp idwqf ijs nUM afpxI QF gurU nfnk sfihb jI dI guirafeI dI sdIvI mflkI sONpxI sI. ieh vI iliKaf imldf hY ik, ilKvfeI dI syvf BfeI mnI isMG jI aqy bfbf dIp isMG jI dy ihwsy afeI sI. ies kQn dI pusLtI leI vxgI mfqR gvfheIaF ies pRkfr hn:---

(1) aMimRqsr qoN Cpdf, sfry ivsLv ivc jfixaF jfx vfly pRiswD mfsk pwqr NN sMq ispfhI NN dy PrvrI 1996 mhIny dy aMk dy 37 sPLy qy igafnI jIvn isMG mfjrf dy lyK ivc ies pRkfr iliKaf hY- jdoN anMdpur dI ngrI Cwz ky srbMsdfnI gurU goibMd isMG, isMGF sUrimaF qy puwqrF nUM sLhId krvf ky sfbo kI qlvMzI, (dmdmf sfihb) pDfry AuhnF afpxy mihlF qy BfeI mnI isMG jI nUM idwlI qoN afpxy pfs bulf ilaf aqy gurU goibMd isMG jI vloN BfeI mnI isMG jI nUM gurU gRMQ sfihb nUM punr rUp dyx leI ilKx dI syvf pr lfieaf, bfbf dIp isMG nUM BI AuhnF dy shfiek Qfp ky ies kfrj nUM sMpUrn krn dI syvf bKLsLI .

(2) pRO: sfihb isMG zI.ilt. dI pusqk NN jIvn-ibRqFq sRI gurU goibMd isMG jINN dy 222 sPLy qy ieAuN iliKaf hY:--- Nsfbo kI qlvMzI ivc siqgurU jI phfVI ihMdU rfijaF dIaF eIrKf-BrIaF njLrF qoN dUr af cuky sn . sUbf srhMd BI jLMzf ho ky bih igaf sI . hux AunHF ny BI pihly gurU-ivakqIaF vFg iek NN bIV NN ilKx df PYslf kIqf . BfeI mnI isMG jI idwlI qoN gur-mhlF dy nfl af ky qlvMzI hI itk gey sn . ijvyN gurU arjn sfihb jI ny BfeI gurdfs jI nUM bfxI ilKx df kMm sONipaf sI iqvyN gurU goibMd isMG jI ny BfeI mnIN isMG jI nUM ies kMm qy lfieaf N.

Bfv, dsLmysL jI ny EvyN hI afp bIV ilKvfeI ijvyN pMcm pfqsLfh jI ny afid bIV ilKvfeI sI. Ausy pusqk dy 243 sPLy qy ivdvfn KojI gurmuiK ipafry pRo: sfihb isMG jI dI ilKq ies pRkfr hY:--

NN hux afpxf dyhFq nyVy vyK ky 7 akqUbr (6 kwqk) nUM sRI gurU goibMd isMG jI ny dIvfn sjfieaf . BrI sMgq dy sfhmxy hukm kIqf ik sLKLsI guirafeI df islslf KLqm kIqf jFdf hY . hux sdf leI KLflsy ny gurU gRMQ sfihb nUM gurU aqy ds gur-ivakqIaF df srUp mMnxf hY NN.

spwsLt hY ik aMqm CuhF nfl iqafr hoeI, dmdmf sfihb vflI bIV nUM hI guirafeI sONpI geI sI .

(3) ies scfeI qy qsdIkI mohr lfAuNidaF, gurmuiK ipafry z: BfeI vIr isMG ny afpxI pusqk NN sRI klgLIDr (209) cmqkfrNN(dUjf awD) dy 262 sPLy qy ieh kuJ iliKaf hY :---

eyQy hI (dmdmy sfihb) siqgurF ny sRI gurU gRMQ sfihb jI dI bIV iqafr kIqI jo dmdmy vflI bIV dy nfm qy pRiswD hY . ieh bIV NNNN musqind afKLrI bIV NN hoeI . afKLdy hn ik KLflsy dy dlF ivc ies df hI asvfrf cVHdf sI, jo vzy GwlUGfry qk dlF dy aMg sMg sy . ipMz kUTflf irafsq mflyr kotlf dy iek sLhIdI asQfn ivc iek bIV hY, ijs dI bfbq ikhf jFdf hY ik vzy GwlUGfry dy vyly bfbf suwDf isMG jI dy jQy ny ieh bIV ies itkfxy itkfeI sI . ivsLysL leI dyKo aKLbfr N KLflsf smfcfr NN qrIk 18 meI 1933 eI:, ijld 34 nMbr 25 pMnf 5 . ieh rvfXq hY ik bfbf dIp isMG jI ny cfr Auqfry dsmy vflI bIV dy hor krfey sy, ienHF qoN hI PLyr Auqfry hoey qy Cfpy ivc ieho musqind bIV pRivRq hoeI NN

{not: musqind arbI BfsLf ivcoN inkilaf hY ijs df arQ snd (dlIl) vflf, pUry sbUq vflf}

sInf-b-sInF qurI af rhI rvfXq qoN aqy iswK ieiqhfs nUM suihrdqf nfl ivcfiraF, ibnf iksy sLwk dy XkIn bwJdf hY ik:--

(1) dmdmf sfihb ivKy ivcridaF dsLmysL jI ny sRI gurU gRMQ sfihb jI dI bIV BfeI mnI isMG jI qoN EvyN hI iqafr krvfeI sI ijvyN pMcm pfiqsLfhI ny BfeI gurdfs jI qoN krvfeI sI . Ausy bIV dy Gwto Gwt cfr Auqfry bfbf dIp isMG jI ny kr ley sn .

(2) ijvyN sRI gurU nfnk sfihb jI ny bfbf lihxf jI nUM guirafeI sOp ky rUp vtfAux dI mrXfdf clfeI sI, sRI gurU goibMd isMG sfihb jI ny vI Auvy hI dmdmf sihb ivKy ilKvfeI bIV nUM, nfdyV ivKy guirafeI sONpI sI . NN sB iswKx ko hukm hY gurU mfinE gRMQ NN pMgqI pVHI jfx dI mrXfdf, pMQ ivc Ausy smyNN qoN hI pRclq hY .

ies sB kuJ dI ivcfr qoN koeI sLwk nhIN rih jFdf ik KLflsf pMQ nUM kyvl aqy kyvl Ausy bfxI dy lV lfieaf sI aQvf Ausy bfxI nUM afpxf gurU mMnx df hukm hoieaf sI ijhVI (Dur kI bfxI) sRI gurU gRMQ sfihb jI dy pfvn srUp ivc aMkq hY . hor iksy vI bfxI nUM asIN afpxf gurU nhIN mMn skdy . ijs gurbfxI awgy dsLmysL jI df pfvn sIs Juikaf sI kyvl AuhI bfxI dsLmysL jI dy QF sfzf gurU prmysLr, afp nfrfiex klfDfr, prqwK hir, sB kuJ hY .

hux asIN ibbykqf nfl ies ivcfr nUM awgy qorIey :-- (Au) srb klf smrQ sRI gurU goibMd isMG jI mhfrfj jy cfhuMdy qF afpxI mrjLI anusfr sRI gurU gRMQ sfihb df akfr vDf Gtf skdy sn, (a) dmdmf sfihb ivKy dsLmysL jI nUM srkfr vloN hmly df koeI KLqrf nhIN sI aqy AuQoN klgLIDr jI iksy mjbUrI kfrn nhIN sn qury sgoN AunHF ny afpxI mOj ivc dwKx vl nUM cfly pfey sn . jy cfhuMdy qF Auh dmdmf sfihb hor smf vI atk skdy sn. (e) hr pwKoN smrQ siqgurF ny afpxI rcI bfxI ivcoN iewk pMgqI vI gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI ivc sLfml krky sdIvI guirafeI dI mflk bnfAuxI munfsb nf smJI . (210) (s) KMzy bfty df aMimRq iqafr krky Aus dy Cky jfx nUM pMQ leI bVf jLrUrI GosLq krn qoN iswD huMdf hY aMimRq qafr krn smyN pVHIaF geIaF bfxIaF bfkI gurU bfxI nfloN Gwt mhwqqf vflIaF nhINN sn. iPr kI kfrn hY ik dsLmysL jI ny Auh iqMn bfxIaF (jfp sfihb, sveIey, copeI) nUM guirafeI dy kfbl nf smJIaF? ajyhy sfry hflfq nUM muwK rwK ky iPr kI ieh smiJaf jfvy ik-- (1) ik, (kiQq qOr qy) pqfsy pfAuxy Buwl jfx dI Bwl krn vFg hI dsLmysL jI ieh iqMn bfxIaF vI sRI gurU gRMQ sfihb jI df ihwsf bxfAuxIaF Buwl gey sn ?, (2) ik jF AunHF ny afpxI ilKI koeI vI bfxI N ipAu dfdy dy KjLfny NN ivc sLfml aQvf vwzy ipqf ipqfmf siqgurF dI bfxI dI brfbrI dy Xog nf smJI ? (3) ik jF swc ieh hY ik siqgurF ny aMimRq iqafr krn smyN kyvl gurU gRMQ sfihb dI hI bfxI pVHI sI ? (h) sRI gurU nfnk sfihb jI qoN arMB hoeI prMprf anusfr, ijs nUM siqgurF ny guirafeI df drjf nhIN idwqf, Aus bfxI nUM NN gurU bfxI NN df drjf dyx df aiDkfr sfry simlq KLflsf pMQ kol vI kdy nhIN afieaf .

sLfied eyhI kfrn hY ik pMQk NN iswK rihq mrXfdf NN KrVy dy 11 sPLy qoN arMB hoey NN 4-- sfD sMgq ivc juV ky gurbfxI df aiBafs , isrlyK NN gurdvfry --Bfg dy (h) pYry dI ilKq ies pRkfr hY---NN sRI gurU grMQ sfihb jI dy vfkr (quwl) iksy pusqk nUM asQfpn nhIN krnf NN. Bfv, iksy hor gRMQ nUM aQvf Aus dI bfxI nUM Aus siqkfr vflI pdvI pRfpq nhIN hY ijs (qKLq cvr Cqr nfl ssLoBq gurU pdvI) dy sdIvI mflk, sRI gurU gRMQ sfihb jI hn .

dsm gurU gRMQ sfihb dI bfxI nUM Auh pdvI iksy vI dlIl nfl nhIN sI iml skdI jo pdvI dsLmysL jI ny sRI gurU gRMQ sfihb dI bfxI nUM idwqI hY. jLPrnfmf, akfl Ausqq afid NN pfvn bfxI, gurbfxI NN qF bysLwk mMnI jfvy pr Auh gurU-bfxI nhIN ho skdI. kyvl gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI nUM hI guirafeI sONp ky aqy afpxI rcI bfxI df ikqy sMkyq mfqR ijLkr vI nf krky, aBuwl siqgurF ny koeI Buwl nhIN sI kIqI sgoN AunHF df spwsLt sMkyq hY ik KLflsf jI sRI gurU gRMQ sfihb quwl iksy vI hor gRMQ nUM nf mMnx aqy sRI siqgurU gRMQ sfihb jI dI (rwbI hukm rUp) pfvn bfxI quwl hor iksy vI bfxI nUM kdy mfnqf nf dyx. ies sMkyq dy Ault ivhfr krnf dsLmysL jI dI jLfhrf hukm adUlI hY, aqy afpxy siqgurF dI Bfvxf qoN Ault qurnf guriswKI nhIN hY. iksy hukm qoNN awgy lMG qurnF vI AuzI hI hukm-adUlI hY ijMnI ik iksy hukm nUM mMnx qoN nFh krnI. ijs bfxI sMgRh dy sfhmxy apfr brqkqF vflf dsLmysL jI df sIs Juikaf aqy ijs NN hukmfAu NN nUM klgLIaF vfly dsm pfqsLfh jI ny guirafeI sOpI, kyvl AuhI Dur kI bfxI NN jgq gurU NN hY. idsLmysL jI ny (211) afpxI bfxI, guirafeI dI pdvI dy Xog iks kfrn nhIN smJI? ies bfry Auh afp jfnx. ies msly vfry ivcfr krnI jF iksy iksm dI soD krnI sfzf kMm nhIN hY. sfzy leI afdysL eyhI hY ik asIN kyvl gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI dI hr pMgqI nUM afpxf gurU mMn ky siqkfr krdy hoey grU-bfxI qoN imldy hr hukm dI sdf pflxf krdy rhIey.

4. dfs dI quwC buwDI anusfr, koeI vI bfxI (BfvyN ibnf iksy sLwk jF sLMky dy dsLmysL jI dI hI ikrq hY,) iksy hflq ivc vI NN gurU bfxI NN nhIN hY. guirafeI dy aDkfr vflI bfxI hI sfzf gurUU hY . sRI gurU nfnk pfqsLfh jI ny guirafeI dy Xog aDkfrI mhFpurK nUM hI guirafeI sOpI sI. ies isDFq dI pflxf dsLmysL jI qwk sfry gurU sfihbfn ny kIqI aqy sRI gurU gRMQ sfihb jI qwk guirafeI Ausy hI isDFq anusrf puwjI. ies pwky isDFq qoN ibnf imlI guirafeI (ipRQI cMd, DIr mwl, rfm rfey afid keIaF ny gurU hox df aYlfn kIqf pr ajyhy iksy gurU) dy sfmxy iswK pMQ ny (kuJ aigafnI aqy BrmIaF qoN Cuwt) kdy sIs nhIN sI Jukfieaf. hflF ik asF Au�wpr piVHaf hY ik rihq mrXfdf anusfr gurU gRMQ sfihb dy quwl hor iksy vI gRMQ nUM siqkfr dyx dI afigaf nhIN hY iPr vI (kiQq qOr qy sRI hjLUr sfihb smyq) keI QfeIN dsm gRMQ sfihb df pRkfsL krky aKMz pfT aqy sihj pfT, AuvyN hI kIqy jf rhy hn, ijvyN iswK jgq, sRI gurU gRMQ sfihb dI pfvn bfxI dy kr irhf hY. ieh sux ky hor vI hYrfnI huMdI hY ik (asLlIl arQF vflI bfxI nUM pfsy Cwzky) hukm nfmyY vI EvyN hI ley jFdy hn ijvyN sRI gurU gRMQ sfihb qoN hukm lYx dI pMQk mrXfdf hY. ieh dosL BfvyN ajy sImq adfiraF ivc hI prcwlq hoieaf hY pr ies df sfry pMQ ivc PYl jfxf asMBv nhIN rihxf. cMzI dI vfr afid keI bfxIaF nUM krfmfqI sLkqIaF vflIaF mn ky AunHF dy AucycI sLrDf nfl pfT krn dI mrXfdf qF keI aMimRDfrI isMGF ny apxf leI hoeI hY . aqy ........ aqy iPr jd siqgurF qoN bfkfiedf guirafeI sONpI jfx qoN ibnf hI asIN iksy bfxI nUM gurU mMinaF jf skdf hY, qF jd iswKF ivcoN hI iPr koeI NN mnuwK NN gurU hox df aYlfn kr bYTdf hY qF Aus nUM gurU mMn lYx vfly dosLI ikvyN rih gey?

hor vI gMBIrqf nfl ivcfrn vflf gurmiq pwK--

siqgurF dy inj PLurmfnF dy aDfr qy kyvl gurU gRMQ sfihb jI df pfvn vjUd hI, Dur dI bfxI--Dur kI bfxI afeI ..{628}, aQvf pRBU df hukm--hAu afphu boil n jfxdf mY kihaf sBu hukmfAu jIAu .. {763} aQvf Ksm kI bfxI hY---jYsI mY afvY Ksm kI bfxI ... 1 ..{722} ies qoN vI spwsLt hY ik pMQ dy vflI aQvf pMQ dy KLsm, kyvl sRI gurU gRMQ sfihb jI hI hn . hor iksy vI bfxI qy sLrDf bxf bihxI kI---Ksmu Coiz dUjY lgy zuby sy vxjfiraf .. vflf Bfxf vrq irhf hY. jy 300 sfl ipCo vI ikqoN pqf lwg jfvy ik sfzf byVf pfr ies krky nhIN lwg irhf, ikAuNik rwsf ipCy kMZy nfl bwJ cuwkf hY, qF Aus rwsy nUM Kohl lYxf, nf nmosLI hY aqy nf hI koeI pfp hY.

gurbfxI dy pfvn sLbd ibnf sLwk dy iswD krdy hn ik dsLmysL jI ny KMzy bfty dI pfhul iqafr krn smyN Aus nUM kyvl nfm aMimRq dI hI pfhul idwqI hY. jy asIN isvfey gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI dy dUjI iksy vI hor bfxI nUM gurU nhIN mMndy qF iPr KMzy-bfty df aMimRq iqafr krn vflI pMQ dI srb-sRysLt mrXfdf ivc pMjF ivcoN kyvl do bfxIaF afpxy siqgurU jI dIaF pVHIaF jfx ivc kI asIN afpxy siqgurF dI Gor inrfdrI qF nhIN kr rhy huMdy ? ieh kfrf vI ikqy Ausy cpl-buwDI ibwpR df hI qF nhIN ijhVf gurbfxI ivc rlf pfAux qoN aswPLl rih ky gurbxI dy igafn qoN pMQ dI sLrDf iZwlI krn leI ieiqhfs nUM ivgfVn ivwc lwgf hoieaf sI ? pMQ ivc nvIN qoN nvIN af rhI kmjLorI dy kfrnF ivc ikqy iewk ieh kfrn vI qF kMm nhI kr irhf hY ? kI gurUgRMQ sfihb jI dI bfxI qoN Cuwt, iksy vI hor bfxI nUM NN gurU bfxI NN Qfp bihx ivc siqgurF dI iksy swDr nUM jF AunHF dy lukvyN iesLfry qoN pRfpq ho rhy iksy dYvI hukm dI AulM�xf qF nhIN kIqI jf rhI jI? pMQk qOr qy sfry pwKF dI ivcfr kr lYxI mfVI gwl nhIN hY] jy 300 sfl ipCo vI ikqoN pqf lwg jfvy ik sfzf byVf pfr ies krky nhIN lwg irhf, ikAuNik rwsf ipCy kMZy nfl bwj cuwkf hY, qF Aus rwsy nUM Kohl lYxf nf nmosLI hY aqy nf hI koeI pfp hY.

gurmuiK hir jIAu sdf iDafvhu jb lgu jIa prfn .. gur sbdI mnu inrmlu hoaf cUkf min aiBmfnu .. sPlu jnmu iqsu pRfnI kyrf, hir kY nfim smfn .. 1 .. myry mn gur kI isK suxIjY .. hir kf nfmu sdf suKdfqf shjy hir rsu pIjY .. 1 .. rhfAu .. mUlu pCfxin iqn inj Gir vfsf shjy hI suKu hoeI .. gur kY sbid kmlu prgfisaf hAumY durmiq KoeI .. sBnf mih eykY scu vrqY ivrlf bUJY koeI .. 2 .. gurmqI mnu inrmlu hoaf aMimRqu qqu vfKfnY .. hir kf nfmu sdf min visaf ivic mn hI mnu mfnY .. sd bilhfrI gur apuny ivthu ijqu afqm rfmu pCfnY .. 3 ..{1334}-5

afdysL pwqr dy aMqm do hvfly:-

"mfsu mfsu kir mUrK JgVy" pusqk dy

5. iksy pdfrQ dI jF iksy mnuwK dI aslIaq qoN vwD aQvf JUTI vizafeI krnI sLrimMdgI df sbwb bxdI hY. aYzy ivdvfn nsmJy jfx vfly ho ky KMzy bfty dy aMimRq dI vfDU aqy JUTI isPLq krn dy QF sMqF-mhFpurKF nUM scfeI df pRcfr krnf Pwbdf hY.

KMzy bfty dy aMimRq-DfrIaF dy ieiqhfs dy ies pwK qoN hI ? ('kI' dy QF 'hI' ?) sRI anMdpur sfihb ivKy ijs vyly siqgurU jI afpxy isKF aqy prvfr dy smyq dusLmx dy krVy Gyry ivc afey hoey sKLq aOkV ivc sn, Aus vyly bydfvf ilK ky sfQ Cwz jfx vfly kI Auh nhIN sn ijnHF ny siqgurF koloN hI KMzy bfty df aMimRq Cikaf hoieaf sI ?

6- aMgryjLF dy rfj qoN lY ky awj qFeI ijnHF PLojIaF ny bhfdrI idKfAux ivc sdf hI nfmxf Kwitaf hY, AunHF PLOjF dy PLOjI jvfnF ivc bhu-igxqI dfhVIaF kuqrn vfilaF dI huMdI hY. aMimRqDfrI dy (qy) pMNj kkfrF df DfrnI PLOj ivc msF iek-awD hI huMdf hY. kI dws skdy ho ik prmvIr cwkr lYx vfilaF ivcoN iks PLOjI aPLsr ny KMzy-bfty df aMiMmRq Cikaf hoieaf sI.

(mfsu mfsu kir mUrK HgVy- pMnf 301)

mfs mUrK JgVy

pusqk df sPLf (290)

Note:-Auprokq dohF hI hvfilaF df ipCokV hyTly isrlyK qoN hI afrMB ho jFx df kfrn ieh hY[ ik Auprokq pMjvyN hvfly ivc ijnHF mhF-purKF aqy KMzy bfty dy aMimRq dIaF ijnHF JUT vizafeIaF df ijLkr hY Auh mhFpurK sMq iBMzrF vfly hn, ijnHF nUUM 1992 qoN icwTI qy iPr keI Xfd pwqr ilKdf irhf sF, Auh swB kuJ lg pg eyQoN hI sLurU ho jFdf hY..

 KMzy bfty df aMimRq, pMj ipafiraF dI prK iewk duKFq ?

(A) guriswKI dI rihq mrXfdf smJfAux vflI eysy pusqk dy 47 sPLy qoN aMimRq CkfAux dI ivDI smJfAuxI arMB kIqI hY . iesqRIaF nUM ikrpfn df aMimRq CkfAux vflI do pRkfr dI mrXfdf df KMzn kridaF 104 sPLy qy mhFpurK jI ilKdy hn- (291)- - mhfrfj jI ny KMzy df aMimRq iesqRI purKF nUM ieko ijhf idqf sI . ijs bfbq siqgurU sfihb jI ny ikhf hY---nfnk aMimRq eyku hY dUjf aMimRqu nfih .. (koeI sMkyq nhIN ik ieh quk ikQoN leI geI hY) gurbfxI dI ies quk dy ilKy jfx qoN mhFpurKF df spwsLt Bfv eyhI bxdf hY ik, siqgurF ny ies mhFvfk duafrf smJfieaf hY, ik kyvl iewk KMzy df hI aMimRq hY aqy ikrpfn nfl iqafr kIqf jfx vflf dUjf aMimRq nhIN ho skdf .

(1) sMq sfihbfn jIE ! ies scfeI nUM qusIN dovyN BlI pRkfr jfxdy ho ik, Aup�wr ilKI gurbfxI dI quwk sfrMg kI vfr m: 4 ivc afey sRI gurU aMgd dyv jI dy slok ivcoN leI hoeI hY . afpxI mrjLI anusfr gurbfxI dy arQ ivgfV ky iksy cuxI hoeI quk nUM vrq skx dI KulH vflf iewk hor idRsLtFq sQfpq kr idwqf igaf . KMzy dy ijs aMimRq nfl siqgurF dI ieh quk ilaf joVI hY, gurU aMgd jI df smF qF bVI dUr dI gwl hY, Aus KMzy bfty vfly aMimRq dy bfry qF 1699 dI ivsfKI qoN iek idwn pihlF vI lokF ivc keI crcf nhIN sI clI . afAu pihlF siqgurF dy pUry slok dy arQ pfTkF dy nfl sFJy kr leIey . slok ies pRkfr hY :---

slok mhlf 2 .. ijn vizafeI qyry nfm kI, qy rqy mn mfih .. nfnk aMimRqu eyku hY dUjf aMimRqu nfih .. nfnk, aMimRqu mnY mfih, pfe�IaY gur prsfid .. iqnI pIqf rMg isAu ijn kAu iliKaf afid ..1..{1238}

arQ:--(hy pRBU !) ijMnHF mnwuKF nUM qyry nfm dI soBf (krn dI suBfgq) imlI hY Auh mnuwK mn ivc (qyry nfm dy rMg nfl) rMgy rihMdy hn . hy nfnk ! nfm qoN ibnF dUjf hor aMimRq nhIN hY . (dUjy gurU nfnk jI df PLurmfn hY ik) ieh nfm aMimRq hryk mnuwK dy mn ivc hI hY, (ieh nfm aMimRq iksy pfxI dy bfty ivc nhIN hY, nf koeI hor idRsLtmfn pdfrQ hI aMimRq hY) pr ieh nfm aMimRq imldf gurU dI ikrpf nfl hI hY . ijnHF dy BfgF ivc DuroN iliKaf hY, AunHF ny hI suafd nfl nfm aMimRq pIqf hY .

dmdmI tksfl dy sMq mhFpurKF dI syvf ivc bynqI hY ik jy qusIN-slok ivc afey--pIqf--lPLjL qoN koeI mnmwqI Zuwcr KVf krky ienHF arQF nfl sihmq nhINN hoxF qF ikrpf krky afpxI smJ vfly arQ ilK Byjxy . pr afpxI dlIl dI pusLtI ivc Gto Gwt pMj gurU-bfxI sLbd ilK GilAu, ijvyN kyvl pRBU-nfm hI aMimRq arQF dI pusLtI, hyT ilKy sLbd krdy hn, ijnHF ivc, suafd nfl, aMimRq KfxF, pIxF aQvf pihnxF sLbdF dI vrqoN hY . ies ivc koeI sLwk dI guMjfiesL nhIN hY ik ieh sfry, aqy eyho ijhy hor keI pfvn sLbd, KMzy bfty vfly aMimRq dI gwl qurn qoN sO sfl qoN vwD smF pihlF Aucfry gey sn :--

(A) aMimRq nfmu sd mITf lfgf gur sbdI sfdu afieaf .. scI bfxI shij smfxI hir jIAu min vsfieaf .. 1 ..{559}-5

(292)

(a) aMimRqu Bojnu nfmu hir, rij rij jn Kfhu .. {556-vfr-20

(e) aMimRqu Kfxf aMimRqu pYnxf nfnk nfmu vzfeI hoie .. 1 .. {511}-vfr-9

(s) iqQY aMimRq Bojnu shj Duin AupjY ijqu sbid jgqu QMim rhfieaf ..{440}-vfr-4

(h) aMimRq bcn siqgur kI bfxI jo bolY so muiK aMimRqu pfvY .. 2 .. {494}-6

(k) aMimRqu nfmu qumfrf Tfkur eyhu mhf rsu jnih pIE .. jnm jnm cUky BY Bfry durqu ibnfisE Brmu bIE .. 1 .. {382}-8{sMq qF sgoN dUjf Brm pfAuNdy hn ?}

(K) aMimRq rsu hir kIrqno ko ivrlf pIvY .. vjhu nfnk imlY eyku nfmu ird jip jip jIvY .. 4 .. {399}-14-116

(g) aMimRqu nfmu qumfrf ipafry sfD sMig rsu pfieaf .. {qusIN ikho ijhy sfD ho jo ies aMimRq df rs jfxdy hI nhIN) iqRpiq aGfie syeI jn pUry suK inDfnu hir gfieaf .. 2 .. {380}-1-40

(G) aMimRq mITf sbdu vIcfir .. anidnu Bogy hAumY mfir .. shij anMid ikrpf Dfir .. nfim rqy sdf sic ipafir .. 7 .. {423}-3-25

(�) aMimRq nfmu irdy mih dIno jnm jnm kI mYlu geI .. 1 .. rhfAu .. {823}-12-98

dfs ny ieh gurbfxI sLbd bhuqf krky qF AunHF pfTkF dI ivcfr gocry kIqy hn ijnHF ny PYslf krnf hY ik swc iks pwlVy ivc hY . afp vrgy ivdvfn nUM ikhVf koeI BulyKf hY ik sdIvI afqmk ijMdgI kyvl pRBU dy nfm ivc hI hY . jfx buwJ ky iswKF nuM BMbl-BUsy pfeI rwKx vfly mhF purKF df ieh Auprflf kI, afpxI gwdI df awzrf qy Aucycf rUp bxfeI rwKx leI hY ik jF isKI df Bog pf dyx df sRI gxysL hY ? jy ieh ivcfr inrmUl smJo qF qusIN afpxI dlIl ilK ByjxI ik quhfnUM gurU aMgd dyv jI dy Purmfn ivc KMzy bfty vflf aMimRq ikvyN njLr afieaf sI ? igafnI mhFpurK (sMq mohn isMG) jIE ! ikrpf krky ieh gwl vI lgdy hQ sfPL kr dyx dI Kycl kr dyxI ik mhFpurKF ny gurU nfnk jI dy dUsry srUp nUM ikhVI lukvIN XojnF dy aDIn KMzy dy aMimRq aqy ikrpfn dy aMimRq dy JgVy ivc BfeIvfl bxf ilaf hY ?

mhF purKF ny hor vI keI QFeI gurbfxI sLbdF nUM afpxI mrjLI anusfr vrqn df bwjr pfp kIqf hoieaf hY . kI ies qrHF krky qusF gurbfxI dI ajyhI vrqoN kr skx df rfh, hornF leI vI, nhIN bxf idwqf ? idRsLtFq vjoN--jy koeI huisLafr mnuwK pYsy lY ky muwkr jfey aqy khy siqgurF ikhf hY--kyqy lY lY mukir pfih-- jy khIey BeI ! awgoN ipCoN pUrI puAVI pVH ky siqgurF dy khy bcnF df asl Bfv smJxf cfhIdf hY . ies qrHF gurU-bfxI dI inrfdrI nhINN krIdI . qF awgoN afkV ky awgoN kih suxfey--ieh KulH qF idwqI hI dmdmI tksfl vfilaF mhF-purKF ny hY . jy iBMzrF vfly sMq afpxI mrjLI anusfr gurbfxI nUM vrq skdy hn, (293) qF AunHF df syvk gurbfxI koloN ieh syvf ikAuN nhIN lY skdf ? qF kI Au�wqr bxygf jI ? quhfzy kol qF mhFpurKF dI brkiq nfl, sB kuJ hY, pr koeI gLrIbVf igRhsqI ajyhy gusqfKL aqy Dwky Kor mnuwK nUM awgo golI ikvyN kwZ mfry ?

 mnuwKqf df Gfq kr rhI sfD-mrXfdf ?

KMzy bfty dy afMimRq ivc krfmfqI sLkqIaF df Brm pfAux leI JUTIaF aqy gurmiq isDFq dI KMznF krn vflIaF khfxIaF GV lYxIaF, kI isK dy afcrn nUM qbfh krky, KLflsf pMQ ivc ibwpRn kI rIq nUM pwkf kr dyx df KLqrnfk Aupfrflf nhIN hY jI ? pusqk dIaF hyT idwqIaF ilKqF qoN ivcfr arMB krdy hF :---

(A) pusqk dy 49 sPLy qy ilKy anusfr DVF nfloN sIs judf krky, qMbU ivc pRkfsL kIqy hoey sRI gurU gRMQ sfihb dI Bytf kr idwqy sn . 52 sPLy qy--siqgur myrf mfir jIvfly . ilK ky iPr iliKaf hY--siqgur sfihb jI ny aMimRq iqafr kIqf, Aus vyly qy aMimRq ienf isKF dy Auqy iCVk krky ienHF nUM ijAUNdy kIqf .

(B) aMimRq CkfAuNidaF icVI qy icVf afey, Aus vkq mhfrfj jI ny brqn ivc aMimRq pf idwqf . Auh pI ky afps ivc lV ky smfNpq ho gey .. (sPLf 53 )

(C) pusqk df sB qoN vwD duKdfeI sPLf 101 hY . ies sPLy dy arMB ivc--aMimRq dI mhwqqf--isr lyK hY . Aus cMgy isrlyK dy hyTlI sKLq hfnI kfrk ilKq ienHF awKrF ivc hY:--

aMimRq dI pUrI mhwqqf qF koeI kih hI nhIN skdf pr kuJ kihMdy hF--NN aMimRq Ckx krky ipCly jnmF dy sfry pfp bKsLy jFdy hn . siqgurU sfihb jI bKLsL idMdy hn . siqgurF df hukm hY, iek vfr vI ijs dy muK ivc aMimRq pY igaf iPr BfvyN gLlqI krky mukq nf ho sky pr ds hjLfr vrHy qk asIN nrkF ivc nhIN pYx idaFgy . vfr vfr iswK dy Gr jnm idaFgy . kdy qF rihq rwK ky mukq hovygf . aMimRq Ckx krky (pMjF kkfrF dI ?) rihq ivc rihx krky kyvl mukqI dI pRfpqI ho jFdI hY . jo mOq avqfrF, pYgLMbrF, jogIaF qy bVy bVy sUrimaF nUM nfs kr jFdI hY . rfvx qy hrnfKsL vrgy vr pRfpq krn vfilaF nUM vI mfr jFdI hY . aMimRq Ckx krky Aus mOq df zr hI Kqm ho jFdf hY . ijvyN mOq qoN zrdf vihmI PkIr kbr ivc ijAUNdf hI ipaf sI . siqgurrF ny kwZ ky aMimRq Ckfieaf nfm ajmyr isMG riKaf qy puiCaf . kihMdf jI ! hux qF mYN mOq nUM vI mfr skdf hF, aMimRq dI sLkqI krky icVIaF ny bfj mfr idqf sI . (294)- - -

hy sMq igafnI mohx isMG jI KLflsf, iBMzrF gwdI dy mflk jIE ! sMqF mhF purKF dy ienHF sfD-bcnF qoN jo duKdfeI aqy gMBIr isitaF vfly sLMky pYdf hoey hn AunHF df vyrvf ies pRkfr hY jI---

(A) krIb 200 sfl qoN gurmiq kflj ivc isKlfeI lY rhy iswKF dI pRIiKaf lYx df pRbMD eyzf vDIaf aqy gupq sI ik ijhVf iswK vI sIs Byt krn leI Au�wTdf sI Aus nMU pwkf inscf huMdf sI ik qMbU dy aMdr jFidaF hI Aus df sIs DV nfloN awz ho jfxF hY . qMbU dy aMdr dy vrqfrf sKLq gupq hox krky iks nUM vI koeI iBxk nhIN sI peI ik aMdr gey iswKF nfl kI vfpiraf sI jF qMbU dy aMdr dI hflq ikho ijhI sI ? eyhI kfrn hY ik sfry ilKfrI aqy prcfrk BFq BFq dI bolI boldy hn . iksy nUM kwK pqf nhIN ik qMbU dy aMdr ikhVy ivsmfdI rMg df kOqk hoieaf sI . ijs ilKfrI ny vI qMbU dy aMdr dI gwl ilKI hoeI hY Auh Aus df afpxf anumfx hY, atkl-pwcU hY . jF Aus ny afpxI ilKq nUM swcI iswD krn leI koeI JUT gMiZaf hY . ikrpf krky ieh smJf dyx dI Kycl kr idAu ik---

(1) sMq gurbcn isMG jI ny qMbU dy aMdr (sRI gur)U gRMQ sfihb df pRkfsL iks JIq QfxI vyK ilaf sI ?

(2) afpxy QF guirafeI dI pdvI sONpx qoN pihlF hI klgLIDr ny iswKF nUM Jtkf ky AunHF dy sIs (gurU) gRMQ sfihb jI dy Bytf iks mjbUrI kfrn kIqy sn ?

(3) jy siqgurF ny (gurU gRMQ sfihb jI dI) pUjf-Bytf pihlF hI arMB kr idwqI sI qF kI, quhfzy ivcfr anusfr, hjLUr sfihb ivKy guirafeI sONpx vflf aYvyN zrfmf hI kIqf igaf sI ?

(4) iPr ieh vI smJf dyx dI imhr kr dyxI ik, kI gurU gRMQ sfihb jI pihlF---kflI klkwqy vflI dyvI--bxy hoey sn jo mnuwKF dI kurbfnI kbUl krdy sn ?

(5) pUrn swc dy avqfr sRI gurU nfnk jI dy swcy aqy inrml isKI-isDFq ivc, (bRfhmxI imiQhfs vrgy) GtIaf kuPLr dI mYl, iks afsLy nfl imlfeI geI hY ?

(6) ijs sRI dsm gurU gRMQ sfihb jI dy qusI aKMz pfT krdy ho Aus anusfr krfmfqF nUM nftk cytk kihx vfly klgLIDr jI nUM hI krfmfqF krdy drsf ky AunHF dy Aujl nfm nUM dfgLI krnf, gurdyv jI pRqI iks pRkfr dI sLrDf hY, aqy ieh ikho ijhI iswKI ho ?

(7) gurU amrdfs (cOQy gurU nfnk jI), dy ies PLurmfn bfry afp jI df sfD-bcn kI hovygf ? (295)- :--

jo jn mir jIvy iqn aMimRqu pIvy min lfgf gurmiq BfAu jIAu ..- -1 .. {447}-CMq-6-13

Auh ikhVf aMimRq hY ijs nUM pIx qoN pihlF, mr ky jIAUxf pYNdf hY ? Auh ikhVI mOq hY ijs dI mrnI mrn nfl gurmiq nfl BfAu bx jFdf hYN ? gurU rfmdfs jI ny ikhVy aMimRq dI gwl kIqI hY ?

nfnk ndir kry jy afpxI, siqguru myly soie .. gur pRsfid jIvqu mrY qf iPir mrxu nf hoie .. 2 .. {554}-vf-16u

pRBU dI bKLsLsL nfl ikhVf gur imldf hY ijs dI ikrpf nfl jIAUNidaf mrn vflI ajyhI mOq imldI hY ijs dy mrn nfl mnuwK nUM muV koeI vI mOq nhIN mfr skdI ? ijs gurU nfnk jI dy Auh dsvyN srUp sn, awgy iliKaf mhFvfk vI qF Ausy gurU nfnk jI dy cOQy srUp df hY-- hir afpy mfrY hir afpy CozY mn hir srxI piV rhIaY .. hir ibnu koeI mfir jIvfil n skY mn hoie inicMq inslu hoie rhIaY ..---21 .. (594)

(9) ies gwl df inKyV sMqF mhF purKF ny krnf sI ik Auh ikhVI mOq hY ijhVI kyvl aqy kyvl vfihgurU jI dy atwlL inXwm anusfr huMdI hY aqy Auh ikhVf mrn hY ijhVf siqgurU dI bKLsLsL nfl pRfpiq huMdf hY . bs jy qusF suihrdqf nfl ienHF pRsLnF df TIk Au�wqr ilKx dI ikRpf kr idwqI qF pfTkF qy bVf vwzf Aupkfr hovygf . ikAuNik iPr sfnUM sfiraF nUM ieh vI pqf lwg jfxf hY ik (A) Auh ikhVIaF murdf lfsLF sn ijnHF qy siqgurU nfnk jI ny nfm aMimRq dy Cwty mfry qF Auh AuwT ky lhU pIxy biGafVF dIaF GMzIaF hwQF nfl hI mroVn jogy ho gey sn (a) aqy iPr sfnUM icVI icVy dy mr imtx vflI khfxI dI aslIaq df aQvf icVIaF dy hwQoN bfjF dI mOq ho jfx dI aslIaq df vI pqf lwg jfxf hY .

(10) hy mhF purK jIE ! ies ivsLvfsL ivc rihxF kI inrI mUrKqfeI nhIN hY ik guriswK ny gurU gRMQ sfihb dy igafn qoN kdy vI jfxUM nhIN ho skxf aqy ies ny sdf hI zyrydfrF dy mfieaf jfl vfly JUT-swc dyy PLryb ivc Pisaf hI rihxf hY ? dfs nUM qF ieh pwkf Brosf hY ik siqgurU gRMQ sfihb jI dy igafn qoN guriswK ny pUrI qrHF jfxU ho ky zyrydfr sfDF dy mfieaf jfl ivcoN Cutkfrf pf ky afpxI inafrI nuhfr dI pCfx jrUr kr lYxI hY . jy quhfnUM koeI hor gwl PurdI hY qF ilK Byjx dI ikrpflqf kr dyxI jI .

(b) aMimRq pI ky icVIaF df joVf lV mrn vflf kuPLr dsLmysL jI dy iqafr kIqI aMimRq dI sfrI mhwqqf guaf irhf (296)- hY . kvI dI klpxf nUMM aslIaq dy rUp ivc pysL krnf mnuwKqf nfl Droh hY . iswK dI sLrDf nfl ivsLvfsL Gfq hY . hy sMq mohx isMG jIE ! ies ivc jLrf vI sMdyh nhIN hY ik ies aslIaq nUM qusIN vI cMgI qrHF jfxdy ho pr qusF afpxf zyrf clfAuxf hY ies leI swc nUM swc qusIN nhIN kih skxf . pr ijMnIaF krmfqI sLkqIaF vfly Pl qusF grubfxI dy pfTF nfl joVy hn, jF ijMnF kuJ KMzy bfty dy aMimRq nfl nwiQaf hY kI i�es ivcoN qusIN koeI iewk vI swc krky drsf skdy ho ? pr quhfnUM ikhVf khy ik, hy sMq jI kdy afpxI mMjI hyTF vI sotf Pyiraf jy ?

kI qusIN XkIn nfl kih skdy ho ik ieh JUT dI mihPLl sdf hI grm rihxI hY ? dfs nUM qF siqgur swcy pfiqsLfh sRI gurU gRMQ sfihb jI jugo jug atwl hfjLrf hjLUr igafrHvNy gurU nfnk inrMkfrI jI dy igafn qy pUrn ivsLvfsL hy ik Auh idn dUr nhIN hY jd gurU dy lfzly pMQ ny pKMzIaF nUM vMgfr ky ikhf krnf ik, jy qF quhfzy iqafr kIqy aMimRq ivc isrF qoN awz peIaF loQF ivc suafs cflU kr dyx vflI sLkqI hY qF asIN Ckx nUM iqafr hF, jy icVIaF ivc bfjL nUM mfr dyx vflI sLkqI Br ky ivKf skdy ho qF vI asIN ieh quhfzf iqafr kIqf aMimRq pfn krn leI iqafr hF pr jy icVIaF df joVf ies nUM pI ky lV mrdf hY, qF asIN ajyhy KLqry vflI cIjL dy nyVy hI ikAuN jfeIey ? cuko afpxf zyyrf zMzf qy ho jfAu awKIaF qoN dUr . asIN siqgurF dy KMzy bfty dy aslI aMimRq nUM pfn krky pMjF kkfrF dI rihq ivc pUry rihx dI aslIaq nUM smJ gey hF . mhFpurK jI ! iPr qusIN kI Auqr idAugy jdoN quhfzy inrol JUT dy kfrn Dwky pYx lwg pey ?

kvIaF dI klpxF qoN Aupjy vizafeIaF vfly bolF nUM swc mMn ky lokF dy mnF ivc aslIaq qoN Ault Brm pfAuxy, kI TwgF df ikwqf nhIN huMdf jI ? kI ieh swc nhIN hY ik KMzy bfty dy aMimRq nUM pI ky awj qFeI nF koeI icVIaF df joVf lV ky miraf hY aqy nF kdy mr hI skdf hY ? aqy kI ieh JUT hY ik pMj ipafry ijvyN afpxIaF lwqF nfl qur ky qMbU dy aMdr nUM jFdy lokF ny vyKy sn Ausy qrHF, afpxIaF hI lwqF nfl qur ky styj qoN afAuNdy vyKy gey sn ? PLrk isrPL eynf sI ik bfhr afi�eaF dy ichiraF df jlfl hor df hor ho cuwkf sI . aMdr kI vfpiraf sI ? ieh jF pMj ipafry jfxn, jF siqgurU jI aqy jF sfiraF dy nfl vwsdf akfl purK jfxy . hor sfry ikafs hI lwg rhy hn . jF jfx buwJ ky TwgI dy jfl iKlfry jf rhy hn . hy sMqo mhF purKo jIE ! kI qusIN gurbfxI sLbdF dy aDfr qy iksy dlIl nfl ies pwky sLwk nUM KyrUM KyrUM kr skdy ho ik sMq mhF purKF ny ieh krfmfqI kUV kbfVf, jfx buwJ ky iliKaf hY ? kI ies ivc jLrf ijMnf vI JUT hY ik qusIN afpxI iksy vI ivDI nfl (297)- iqafr kIqI pfhul duafrf afpxy hI ilKy ies swB kuJ ivcoN kwK vI swc krky nhIN drsf skdy ? kI ieh vI swc nhIN ik qusI Aus mOq nUM aqy Aus ijLMdgI nUM cMgI qrHF smJdy ho ijhVI siqgurF dI bKLsLsL nfl imldI hY ? kI ieh swc nhIN hY, ik ijs nUM qusI afpxI sfD-bolI ivc inmfxf ijhf Xqn kihMdy ho, asl ivc ieh, (krfmfqI-kuPLr, jo ivc bRfhmxI gRMQF df isLMgfr hY ), gurmiq rihq mrXfdf ivc ilK ky Kflsf pMQ nUM ibwpR dI JolI ivc pf dyx df Auprflf kIqf hY ?

 JUTy JFsy df aiqaMq duKdfeI pwK--

aMimRq pfn krn vfly nUM ieh inscf krf dyxf ik:-

(1) aMimRq df Gut aMdr lMGidaF hI Aus dy ipCly sfry jnmF dy pfp bKLsLy jfxy hn .

(2) iPr BFvyN Auh mMd krmI hox krky bysLwk mukq nf vI ho sky, dsLmysL jI ny iPr vI Aus nUM nrkF ivc nhIN pYx dyxF . sgoN Aus nUM ds hjLfr sfl qfeIN muV muV iswKF dy Gr jnm DfrI jfx df mOkF imldf rihxf hY aqy afKLr ivcfrI mukqI nUM iswK dy duafry qy hfjLr hoxf hI pYxf hY .

kI afp jI dy ivcfr ivc, iensfnIaq df gl Guwt dyx vflf ajyhf JUT, siqgrF dy hI mUMho boilaf drsf dyxf siqgurF dy pfvn pivwqR nfm nUM gMdf dfgL lf dyx vflI bRfhmxI nIcqf nhIN hY ? kI ieh ivcfr ky hYrfnI aqy prysLfnI nhIN huMdI ik, sMq gurbcn isMG jI iBMzrF vfly ajyhf anrQ vI kr skdy sn ? qusIN qF bRhm igafnI aqy jfxI jfx ho aqy cMgI qrHF smJdy ho ik ajyhI soc nfl icMqfqur ho jfx df kfrn kI hY . gurU sMgq ivcly suihrd pfTkF dI jfxkfrI leI ies gMBIr icMqf df kfrn ilKxF jLrUrI hY ik---

siqgurF df ieh pwkf PLqvf hY ik jd iksy mnuwK nUM ieh inscf ho jfey ik iksy KLfs Drm-krm dy kr lYx nfl Aus dy ipCly kIqy jnm-jnmFqrF dy sfry pfp KLqm ho jFdy hn qF Auh vzf mMd-krmI bx jFdf hY aqy insMg ho ky pfp krn ivc juwt jFdf hY . ijs kfrn Auh afqmk mOqy mr ky gMdgI df kIVf bxdf hY . sFJI sgl jhfny, aqy sdIvI swc vflI bfxI Aucrn vfly siqgurU jI df PLurmfn hY :---

pfp krih pMcF ky bis ry .. qIriQ nfie khih siB Auqry .. bhuir kmfvih hoie insMk .. jmpuir bFiD Kry kflMk .. 2 .. {1348}

arQ:--(ijhVy mnuwK, kfm kroD loB, moh hMkfr ) pMjF ivkfrF dy vws ivc rih ky pfp krdy rihMdy hn, iPr iksy qIrQ Au�wqy iesLnfn krky ( Bfv, ajyhy kiQq pfpf nfsk krm krky) smJdy hn ik sfzy sfry(298)- pfp lih gey hn, iPr Auh Jfkf lfh ky muV muV pfp krI jFdy hn, aqy ajyhy pfpF dy kfrn Auh bMnH ky jmrfj dy dysL pucfey jFdy hn (Bfv, afqmk mOqy mr ky ivkfrF dI gMdgI ivc sVdy nrkI kIVy bx jFdy hn) .

sMq mhF purK jIE ! ieh ikvyN mMn ilaf jfvy ik afp jI nUM ies gwl df pUrf igafn nhIN hY ik gurU gRMQ sfihb dy iswK nUM mrn AupRMq imlx vflI Ausy mukqI dy iml jfx df lflc dyxf mn-mwq hY, ijs mukqI df dfqf, hjLfrF sflF qoN bRfhmx bxI bYTf hY . sMq mhF purK jIE ! ieh qF dws idAu ik, mrn AupRMq imwlx vflI ijs mukqI df JFsf dy rhy ho Aus mukqI df pqf iks nUM hY ? ikAuN siqgurF nUM vI JUTy aqy byasUly iswD kr rhy ho ? qusI ikhVf jfxdy nhIN ik mrn AupRMq imldI mukqI df Brm kwZx leI sRI gurU gRMQ sfihb jI df PLurmfn ies pRkfrN hY:--mUey hUey jAu mukiq dyhugy, mukiq n jfnY koielf .. {1292}-2 . kI sMqF mhF purKF ny kdy suKmnI sfihb iDafn nfl nhIN sI piVHaf ? jy piVHdy rhy sn qF AunHF nUM pqf hoxf cfhIdf sI ik pMcm gurU nfnk jI nUM AuhI mukqI cMgI lgdI hY ijhVI jIAuNidaF hI imldI hY aqy ijs dy kfrn awgy vizafeI Biraf suK imldf hY--kir ikrpf ijs kY ihrdY grIbI bsfvY .. nfnk eIhf mukiq afgY suKu pfvY .. 1 .. (278)-12 aqy iPr---ijsu nfmu irdY so jIvn mukqf ..(1156). nfm aMimRq ihrdy ivc af visaf qF mnuwK jIvn mukiq ho igaf .

afp jI nUM ikhVf pqf nhIN ik srIrk mOqy mr cuwky mnuwK nUM jIvn mukiq nhIN mMinaF jFdf . jIAuNdf jfgdf hI ijhVf mnuwK jIvn mukq ho jfey, mrn AuprMq AuhI, pRBU dy drbfr ivc afdr pfAuNdf hY . kI pfTkF dI jfxkfrI leI qusIN ieh ilK skx dI Kycl kr idAugy ik jIvn mukq mnuwK dI insLfnI kI hY ? pr dfs dI ieh mMg inrmUl hY . ikAuNik jy qusF swcI gwl dwsxI huMdI qF eyzf kuPLr ilKdy hI ikAuN .

KMzy bfty dy aMimRq dy Ckx dI sfrI mhwqqf Ausy vyly hI KLqm kr idwqI jd sMqf mhF purKF ny eyzf vzf JUT ilK idwqf ik, NN klgLIDr jI aMimRqDfrI ho cuwky kurihqIey isMG dI bFh vI ds hjLfr sfl qFeIN nhIN Cwzdy aqy afKLr afpxy aMimRq DfrI iswK nUM mukqI dy ky hI suK df sfh lYNNdy hn NN-- ies lfry qoN hoey kOmI nuksfn bfry ivcfr Pyr krdy hF pihlF gurU gRMQ sfihb jI dy hukmF dI AulM�xF bfry ivcfr kr leIey .

(299)- dfs dy ivcfr ivc mukqI imlx df ajyhf JFsf ilK ky sMqF mhFpurKF ny gurU gRMQ sfihb jI dy byaMq hukmF dI AulM�xF kIqI hY . AunHF byaMq mhFvfkF ivcoN kuJ mhF vfk, (gurU sMgq df PLqvf lYx leI) ies ieiqhfsk icwTI ivc ilKy jfxy bVy jLrUrI hn:---

(A) so mukqf sMsfir ij guir Aupdyisaf .. iqs kI geI blfie imty aMdyisaf .. iqs kf drsnu dyiK jgqu inhflu hoie .. jn kY sMig inhflu pfpf mYlu Doie .. aMimRqu sfcf nfAu EQY jfpIaY .. mn kAu hoie sMqoKu BuKf DRfpIaY .. ijsu Git visaf nfAu iqsu bMDn kftIaY .. gur prsfid iknY ivrlY hir Dnu KftIaY .. 5 .. {519}

ieh vI lokF nUM iks kfrn nhIN smJfAuNdy ik gurU dy AupdysL anusfr jIvn jugq Zfl lYx nfl--

(a) nfnk siqguir ByitaY pUrI hovY jugiq .. hsMidaf KylMidaf pYnHMidaf KfvMidaF ivcy hovY mukiq ..2.. {522}

sMq jIE ! ikqy Aus mukiq df vI igafn krf idAu ijhVI ies qrHF vI imldI hY---

(e) syie mukiq ij mnu ijxih iPr Dfqu n lfgY afie .. dsvYN duafir rhq kry iqRBvx soJI pfie .. 3 .. {490}-3-5

ikqy ieh swc bolx dI ihMmq vI kr ivKfAu ik ijhVI mukqI df asIN zyrydfr ny lokF nUM JFsf idwqf hY, Aus mukqI nUM swcy gurU df swcf isK byloVI mMndf hY---

(s) aMimRqf ipRa bcn quhfry .. aiq suMdr mnmohn ipafry sB hU miD inrfry .. 1 .. rhfAu .. rfju n cfhAu mukiq n cfhAu min pRIiq crn kmlfry .. bRhm mhys isD muin ieMdRf moih Tfkur hI drsfry .. 1 .. {534}-3-29

kdy ies mhF vfk dy arQ vI sMgq nUM smJf dyx dI ikrpflqf kr dyxI jI :----

(h) mir mir jIvY qf ikCu pfey .. gur prsfdI hir mMin vsfey .. sdf mukqu, hir mMin vsfey, shjy shij smfvixaf .. 3 .. {116}-11-12

swc-KMz invfsI, dmdmI tksffl dy sMcflk mhFpurK ividaf mfrqMz jI nUM apxy siqgurF dy igafn dI brkq nfl imlx vflI mukqI df pqf nf hov,y ieh(300)- ikvyN mMinaF jf skdf hY ? AunHF nUM ieh pUrf igafn sI ik mrn AupRMq iml skx vflI kiQq mukqI, kyvl aqy kyvl bRfhmx dI luwt nIqI dI Aupj hY . ivcfr gocrI gwl qF ieh hY ik, sMq mhFpurK jI, Aus ibwpRI mukqI dy iml jfx df koJf JFsf, KMzy-bfty dy aMimRq nfl iks kfrn nQI kr gey hn ? siqgurF df PLurmfn qF ieh hY ik, iksy vI cfry nfl jF iksy vI ivDI ivDfn nfl, kIqy Drm-krm nfl mukqI kdy nhIN imlxI . gurdyv jI smJfAuNdy hn ik aslI mukqI Aus inrMjn df Byq smJx nfl imldI hY:----

kIey Aupfv mukiq ky kfrin dhidis kAu AuiT Dfieaf .. Gt hI BIqir bsY inrMjn qf ko mrmu n pfieaf .. 2 .. {703}-2

pqf nhIN iks iksm dI sfDnF kIqI hoeI sI sMqF mhFpurKF igafnI gurbcn isMG jI ny jo AunHF nUM siqgurF dy ies mhFvfk dI AulM�xf krn dy pfp df jLrf BY nhIN afieaf aqy mrn AupRMq imlx vflI kiQq mukqI vfly bRfhmxI JFsy nUM KMzy bfty dy aMimRq nfl joV gey ?

siqgurF df hukm hY ik krqy dI QF Aus dI ikrq dI vizafeI nhIN krnI cfhIdI---kIqf ikaf sflfhIaY, kry soie sflfih .. (1239) siqgurF df PLurmfn hY ik ikrq iek ajyhf pdfrQ hY jo ibnfs ho jfx vflf hY . Aus dI vizafeI krnI insPLl hY . sdIvI swc vflI, atwl pdvI isrPL pRBU dI hY . Aus nfl juV ky atwl pdvI dy mflk bxIdf hY---kIqf ikaf slfhIaY ijsu jfdy iblm n hoeI .. inhclu scf eyku hY, gurmuIK bUJY, su inhcl hoeI .. (1088) . jl BfvyN iksy QF df hovy, Auh kfdr nhIN hY . jl ivcfrf vI Aus kfdr (pRBU) dI ikRq hI hY . mMiqRaf hoieaf jl vI sdf itikaf rihx vflf nhIN hY aqy GVI pl df koeI zrfmf krky alop ho jFdf hY .

5. iksy pdfrQ dI, jF iksy mnuwK dI aslIaq qoN vD aQvf JUTI vizafeI krnI sLrimMdgI df sbb bxdI hY . eyzy ivdvfn smJy jfx vfly ho ky KMzy bfty dy aMimRq dI vfDU aqy JUTI isPq krn dy QF, sMqF mhFpuKF nUM scfeI df prcfr krnF Pwbdf hY . KMzy bfty dy aMimRq-DfrIaF dy ieiqhfs dy ies pwK qoN kI muwkr skdy hF ? sRI anMdpur ivKy ijs vyly siqgrU jI afpxy iswKF dy aqy prvfr dy smyq dusLmx dy krVy Gyry ivc afey hoey sKLq aOkV ivc sn Aus vyly bydfvf ilK ky sfQ Cwz jfx vfly kI AuhI nhIN sn ijnHF ny siqgurF koloN hI KMzy bfty df aMimRq Cikaf sI ? ieh vwKrI gwl hy ik jd AunHF bydfvIaF nMU Gr idaF ny aqy guaFZIaF ny mwQy nf lfieaf qF bhuqy bydfvIey bIbI Bfgo jI dI pRyrnF kfrn kflK nUM Dox Kfqr muV mukqsr jf sLhId hoey sn . BfeI zwlf isMG ny(301) vI siqgurF dy hQoN hI aMimRq pfn kIqf sI, Auh vI qF siqgurF nUM suiqaF hI Cwz ky iKskdf bixaF sI . aqy ivsLvfsL GfqI aMimRq DfrIaF dIaF eyho ijhIaF imsflF awj bysLumfr hn . pihlI prmuwK loV, gurbfxI-igafn nfl juV ky jIvn-mukq hox dI hY .

by-aMimRiqaF nUM mMdf kihx vfly mhFpurKo jIE ! kI ieh Buwl gey ho ik ijnHF ny afpxIaF jfnF KLqry ivc pf ky siqgurF nUM bVI gMBIr aOkV smy afpxy Gr rwK ky syvf sMBfl kIqI sI, AunHF muslmfn BrfvF, gLnI KF qy nbI KF ny, kI KMzy bfty df aMimRq Cikaf hoieaf sI ? Auh smF bVf nfjLk, aqIaMq KLqry vflf sI.N hr pfsy KLUn dI ipafsI POj df Gyrf ipaf hoieaf sI aqy iBxk pY jfx qy dohF muslmfn BrfvF dy tukVy kr idwqy jfxy sn . iPr Aus kfjLI ny vI ikhVf KMzy bfty df aMimRq Cikaf hoieaf sI ijs ny jfx buwJ ky siqgurF nUM nhIN sI pCfixaf .

6. aMgRyjLF dy rfj qoN lY ky awj qFeI ijnHF iswK POjF ny bhfdrI idKfAux ivc sdf hI nfmxf Kwitaf hY, AunHF POjF dy POjI jvfnF ivc bhuigxqI dfhVIaF kqrn vfilaf dI huMdI hY . aMimRq DfrI aqy pMjF kkfrF df pwkf DfrnI Poj ivc msF koeI iewk awD hI huMdf hY . kI dws skdy ho prmvIr cwkr lYx vfilaF ivcoN iks POjI bhfdr ny KMzy bfty df aMimRq Cikaf hoieaf sI ? Cyvy gurU sfihb jI qoN arMB ho ky 1699 dI ivsfKI qwk byaMq jMg AunHF isKF ny hI ijwqy sn ijnHF ajy KMzy bfNty df aMimRq nhIN sI Cikaf . AunHF ivcoN afiraF nfl vI cIry gey, AubldIaF dygLF ivc vI bYT gey pr AunHF ivcoN koeI iewk vI ajyhf kwcf ipwlf nhIN sI inkilaf ijs ny siqgurF nUM bydfvf ilK ky dy idwqf hovy . jLrf ivcfr ky dwsx dI ikrpflqf kr dyxI ik Auh ikhVI sLkqI hY ijs dy kfrn iswKI Dfrn kr cuky bwcy awg ivc kudxoN nhIN zrdy rhy aqy awj vI mrn mfrn leI swB qoN awgy hn ? ies Byq qoN afp jfxUM hoxf aqy lokF nUM jfxUM krfAuxF hI pMQ dI swcI syvf hY ?

Important Pehra- to be read to the court of Jathedars:-

iKmf krnf, ieh nf smJ lYxf ik dfs KMzy bfty df aMimRq Ckx dy ivruwD hY . prvfr smyq dfs ny aMimRq Cikaf vI hoieaf hY aqy hornF nUM aMimRq DfrI bxn dI pRyrnF vI krdf hF . dfs df pwkf ivsLvfsL hY ik ijs idn pMQ ny pMjF kkfrF dI rihq iqafg idwqI Aus idn isK pMQ df Bog pY jfxf hY . pr aMimRq dI aslIaq nUM Bulf ky JUT nfl juV jfx nfloN vzI bdiksmqI hor koeI nhIN hY ? KMzy bfty dy aMimRq ivcoN cuMJ Br ky pI lYx vflI icVI aqy icVy df afps ivc hI lV mrn vflI khfxI nUMM swc df rUp dy dyx vfly quhfzy prcfr df sdkf sMq jrnYl isMG jI vI ikhf krdy sn ik Auh aMimRq Ckf ky bicaF nUM bMb bxf rhy hn . iPr gurmiq rihq mrXfdf isrlyK vflI pusqk ivc quhfzy hwQF dy ilKy Brosy qoN hIN pRBfvq hoey pMQ dy nOinhflF ny ies kiQq pMQk sMGrsL ivc afpo ivc lV ky mr jfx vfly Ausy icVI cVy vFg bhuqf lhU GridaF df hI zohilaf hY . siqgurF ny ijs aMimRq DfrI nUM rihmq df PLirsLqf bxfieaf sI, kI Ausy hI isMG-srUp nOinhfl ny, quhfzy prcfr qo pRBfvq ho ky inrdeI ksfe�IaF vFg inhwiQaF aqy by-ksUrf df srb nfs nhIN kIqf ? quhfzI ilKI rihq mrXfdf df hI iswtf hY ik 1984 dy GwlU Gfry dy idnF qoN keI aMimRq DfrI isMG-bicaF ny keI keI vfrI kys ktfey aqy muV rwKy . aqy quhfzI bxfeI mrXfdf nfl iqafr kIqy aMimRq dy Guwt pI cuwky ivdysLF ivc ajyhy piqq iswK bwcy vI byaMq hn ijhVy dobfrf isMG swj jfx df iKLafl ies krky CwzI bYTy hn ik pihlf Cikaf aMimRq ikhVf aMdroN inkl igaf hY . ds hjLfr sfl ivc imlx vfly agilaF jnmF ivc pMj kkfrF dI rihq rwK ky mukqI pRfpq kr lYx df mn bxf ilaf hoi�eaf hY .

siqgurF dI isiKaf ny ijs isMG nUM dInF duKIaF df shfeI, imT bolVf aqy iKmF df puqlf bxf ky lokF dIaF njLrF df qfrf bxf idwqf hoieaf sI, ijs isMG nUM vyKidaF mnF dy aMdr TMz vrq jFdI sI aqy Aus dI syvf krn nUM mn bycYn ho jFdf sI, quhfzy ies Gfqk prcfr dy kfrn, awj cVHdI klf vfly bfxy dy DfrnI, aMimRq DfrI nOjvfn nUM vyKidaF hI cMgy Bly guriswK df vI sfh suwk jFdf hY, mOq pRqwK njLr afAux lwg pYNdI hY aqy hr koeI aMdr Kfqy eyhI ardfs krdf hY ik NN ies blf nuM rwb suK suKF nfl tfl dyvy NNN . ajy kwlH hI ijhVf isMG inrvYr aqy ipafrF lwidaf idws afAuNdf sI, awj AuhI isMG vYr vflI bdlf lAU rucIaF vfly hMkfr nfl lwidaf zrfAuxF ivakqI bixaf hoieaf hY ]

kI gurU dy pMQ nUM ieh sfrI dyx, quhzI ilKI gurmiq rihq mrXfdf aQvf quhfzy ibwpRI prcfr dI nhIN hY ? kI quhfzI dmdmI tksfl ny hirmMdr sfihb dI afx sLfn nUM vwtf nhIN lfieaf ? iPr kI qusIN dws skdy ho ik zyrydfrF dI agvfeI ivc cl rhy ies sMGrsL ny pMQ df kI svfiraf hY ? kI gurU df iswK iksy smyN vI eyzf inGiraf hoieaf aqy igaf gujLiraF bixaF sI ik hrmMdr sfihb nUM mwQf tykx jfx lwgf cup krky apxI qlfsLI puls dy krmcfrI nUM dyxI Jwl jfvy ? kI KLfilsqfn lY dyx dy JFsy nfl sRI hirmMdr sfihb dI pfvnqf vI srkfrI krmcfrIaF dy rihm qy nhIN jf itkfeI ? kI mMjI sfihb aqy gurU nfnk invfs ivckfrlI sVk qy kdy pihlF vI puls dI gsLq huMdI iksy ny vyKI sI ? kI ieh sfrI dyx AunHF hI mhF purKF dI nhIN ijnHF ny afpxf bcpnF qy jvfnI sMq bfbf gurbcn isMG jI qoN isiKaf lYNidaF hI gujLfry sI ? kI iswK jgq nUM ieh sfrI dyx quhfzI (mohx isMG jI dy zyry vfly) mhFpurKF dI hI nhIN hY ? kI gwdI dy loB ny, cyilaF qoN syvf krfAux dy pey Buws ny aqy lokF dI kmfeI Kfx dy lflc ny sMq mohn isMG aqy sMq krqfr isMG dy rUp ivc quhfzy hI zyry qoN pRgt ho ky mihqy ipMz iewk hor nvIN gwdI nhIN Qfp leI ?

jy Auqly anumfn gLlq hn qF aslI gwl qusF ilK ByjxI . jy quhfzI dlIl gurbfxI dy pMj sLbdF ny swcI kr idwqI qF dfs pRvfr smyq iBMzrI af ky iKmF mMgygf aqy akfl qKLq sfihb ijhVf zMn lfvy iKVy mwQy Bugqy gf . jy i�eh sfry anrQ gurmiq qo aigafnqf kfrn hoey hn qF iPr jLrf TMzy idl nfl ivcfr ky dwso ik, kI quhfzIaF njLrF ivc iksy nfsvMq pdfrQ nfl krfmfqI sLkqIaF joV dyx dy pfp nfloN koeI hor vwzf pfp vI ho skdf hY jI ?

kI qusI siqgurF dy Aus aMimRq dI soJI krf skdy ho ijs nUM asF Gwty ivc rlf idwqf hY ? :--

kr mih aMimRqu afix insfirE .. iKsir gieE BUm pir zfirE .. 2 .. {389}-25-76

dfs dI quwC buDI anusfr, sfD-ByKF vfilaF irsLIaF munIaF, jpIaF qpIaF afid ivc irDIaF isDIaF dI krfmfqI sLkqI hox df Brm, aQvf iksy KLfs pdfrQ ivc kiQq krfmfqI sLkqIaF hox df Brm pfAuxf bRfhmx dI luwt nIqI df KLqrnfk aMg cilaf afAuNdf hY . krfmfqF dI sLkqI qy ivsLvfsL rwKx vflf mnuwK BrmI ho jfx krky afqmk suK guaf lYNdf hY . so suKIaf ijsu BRmu gieaf .. (1180) krfmfqF dy Brm ivc pY jfx nfl mnuwK dy svY Brosy vflI sLkqI ivc vwzI kmjLorI af jFdI hY . krfmfqF dy suafd ivc pY ky Aucy afcrn aQvf AucI afqmk avsQf dI pRfpqI vfly asl insLfny qoN mnuwK Au�wKV jFdf hY . irDIaF isDIaF dy Brm qoN iswK nUM dUr rwKx leI siqgurF ny jpujI sfihb dI bfxI qoN hI AupdysL dyxf arMB kr idwqf hY--afip nfQu nfQI sB jf kI, iriD isiD avrf sfd .. (29) kI siqgurF dy ies hukm dy nfl ajyhy hor keI hukmF nUM iBMzrF vflI tksfl dy mhFpurK aYvyN vfDU mMndy hn ? ik jF afpxy mn mwqI arQF nfl gurbfxI df ieh isDFq ivgfV dyx dy pfp nUM pfp hI nhIN mMndy ? iPr kI idRsLtmfn aqy nfsvMq pdfrQF ivc krfmfqI sLkqI df ivsLvfsL vI mfieaf nhIN hY ? kI mfieaf iewk hircMdAurI, hvfeI iklHf iek Brm, iewk BulyKf, imRg iqRsnF aQvf ruwK dI CF nhIN hY ? kI afp jI dy ivcfr ivc siqgurF dy ies mhF vfk df sLuwD Aucfrn aqy ivDI nfl inrf pfT krI jfxF hI Pl dfiek hY ik jF ies qoN imldIN isiKaf lYx qo mnuwK nuM lfB lYxf cfhIdf hY:--

hir cMdAurI icq BRmu sKIey imRg iqRsnf dRum Cfieaf .. cMcil sMig n cflqI sKIey aMiq qij jfvq mfieaf .. ris Bogx aiq rUp rs mfqy ien sMig sUK n pfieaf .. DMin DMin hir sfD jn sKIey nfnk ijnI nfmu iDafieaf .. 2 .. {803}-2-5

afs hY, afp jI pfTkF dy mn dI sLrDf df siqkfr krdy hoey, ies mhF-vfk dy arQ ilK ky Byjx dI Kycl nUM gurU dI syvf smJogy . pr arQ gurmuK ho ky krny hn, mnmuK ho ky nhIN . afpxy arQF dI sLuwDqf dI prK hor gurbfxI sLbdF qoN krnI huMdI hY . afpxI akl vrq dy gurmiq isDFq dy iksy iewk vI pwK dI KMznF krn vfly arQ hUV mwq hY aQvf mnmuKqfeI hY .




.