.

sMqF dy kOqk[[?

(Bfg pihlf, iksLq nM: 22)

BfeI suKivMdr isMG 'sBrf'

s: gurbKÈ isMG kflf aÌgfnf bfry bolx qoN pihlF pVHo!

ieMdr isMG Gwgf (pRo:)

(not:- sMqF dy kOqk, pusqk ivc kuwJ lyK srdfr 'Gwgf' jI dy hn. ijhVy lyK 'isWK mfrg' qy pihlF nhIN Cpy EhI Cfp rhy hF-sMpfdk)

iehnF idnF ivc jo crcf jn sfDfrx dI Ëbfn ‘qy hY Auh hY sihjDfrI votF bfry. dyhDfrI gurUaF bfibaF bfry jF iPr crcf ho rhI hY s: gurbKÈ isMG jI kflf aÌgfnf bfry. pMj ku sfl pihlF CpI iehnF dI pusqk ‘‘ibprn kI rIq qy swc df mfrg Bfg pihlf’’ pVHn df mOkf imilaf. ijAuN ijAuN ikqfb pVHI mn KuBdf clf igaf. lgpg Cy so sÌy dI ikqfb ilKx leI ikMnI imhnq krnI peI, ikMnI vfr gurU gRMQ sfihb ivcoN gurbfxI pRmfx dyx vfsqy aiDaYn kIqf igaf, jF iPr ihMdU pOrfixk gRMQF dI ikqnI iÈwdq nfl zUMGI Koj prK kIqI geI, soc ky hI lyKk ƒ qurMq Éq ilKky mubfrkvfd idwqI. Aus qoN bfad jo ikqfb BI Cp ky afAuNdI pVHy ibnF skUn nhIN imldf sI. AuproN sony ‘qy suhfgf ieh hoieaf ik ‘‘spoks mYn’’ ivc aÌgfnf jI dy lyK aqy AuhnF dI aflocnf Cpx lwg peI. ipCly sfl ÈurU mfrc mhIny qoN lyKk ƒ kYnyzf ivc Drm pRcfr vfsqy jfx (Cy mhIny leI) df sfDn bx igaf. dfs dI kQf ryzIE qoN BI pRsfrq huMdI sI, ijsnUM aÌgfnf jI ny BI suixaf. koiÈÈ krn qoN bfad iehnF dy Gr df pqf aqy Pon nMbr pRfpq kIqf. bynqI krky imlx dI ieËfjq lY leI. asIN Cy ku isMGF df jQf vkq isr iehnF dy Gr puwj gey. ieh AuzIk ivc sn. gur Ìqih bulfeI qy sfry bYT gey. asIN sfiraF ny srIrk suK sFd puwCx qoN bfad krIb pMj GMty iehnF kol ibqfey. gurbfxI aqy ieiqhfs ivcoN Auh moqI lwB lwB ky sfzy ihrdy rUpI JolI ivc pfey, ijnHF dI qvwko hI nhIN sI. iehnF dI supqnI, siqkfr Xog mfqf jI, QoVHy QoVHy smyN bfad suafdly pdfrQ Ckx leI bxf ky ilafAuNdy rhy. lMmf smF apxq aqy ipafr vfly mfhOl ivc gurmiq ivcfrF hoeIaF. igafn TfTF mfrdf diraf, aQfh smuMdr, gihr gMBIr ivcfrvfn bËurg dy prwqK drÈn krn df afpxf iek alOikk afnMd sI.

awsIN sfl qoN vzyrI Aumr, hlkf Pulkf Cy Puwt df srIr. drÈnI ichrf, qolvyN sMkocvyN pr vËndfr ivcfr. gurbfxI dy pRmfxF df aMq pfrfvfr hI nhIN. ies qoN bfad dfs rfgIaF ZfzIaF aqy kQf vfckF ƒ bynqI krky s: jI ƒ imlfAux leI pRbMD krdf. imwqrF dosqF ƒ iekwTy krky do iqMn vYnF Brky ds pMdrF idnF bfad AuhnF dy pRvcn suxn jfx lwg pey. bhuq sfry lokF vwloN gurduafrf kmytIaF vwloN, jF iPr pfKMzI bfibaF vwloN AuhnF df QF QF ivroD hox krky Auh gurduafry Gwt hI jFdy hn. ho skdf hY koeI mnmuK mMdI hrkq kr dyvy. pr asIN AuhnF dy Gr ivc hI gurmiq dy smfgm krny ÈurU kr idwqy. iek GMtf kIrqn, iek GMtf ZfzI vfrF aqy awDf GMtf gurbfxI kQf. pqf lwgx qy aFZ-guaFZ dy iswK mfeI BfeI BI af ibrfjdy. bVI aMimRq brKf huMdI. iesy qrHF nfl dy GrF vfly BI afpxy GrF ivc smfgm krvfAux lwg pey qy s: jI AuQy puwj jFdy. ijnHF lokF dy mnF ivc suxI suxfeI eIrKf BrI hoeI sI iehnF pRqI Auh kfÌI hwd qk Kqm ho geI. aglI Éfs gwl jo srdfr jI ny mYnUM dwsI, Auh ieh sI ik mYN bhuq lMmy arsy qoN guriswKF doN dUrI hMZf irhf hF. myrI smfjk iËMdgI lgpg Kqm ho geI hY. iekFq vflf jIvn ibqf irhf hF. ieh TIk hY ik mYN ilKky pVHky bhuq smF lyKy lf lYNdf hF, pr iPr vI smfjk jIv ƒ sfQ BI loVINdf hY. myry bwicE, qusIN af ky myrI muV qoN smfj ivc vfpsI df rfh pwDrf kr idwqf hY. ies qrHF dfs AuhnF nfl kuJ sO ivakqIaF ƒ imlfAux ivc kfmXfb hoieaf qy Auh sfry pRBfivq hoey ibnF nf rih sky.

iek Gtnf jo pfTkF leI BI idlcsp hovygI iesqrHF vfprI. vYnkUvr (kYnyzf) ivc iek iswKF df pRfeIvyt ryzIE ‘‘pMjfb’’ nfmI cldf hY. iek sulJy hoey pRo: s: gurdyv isMG ny ies ryzIE dy mflk qoN hr roË rfqIN 9 vjy qoN 11:00 vjy qk do GMty df smF rfKvF krvf ilaf. Xog Krcf adf kr idwqf mhIny bfeI. iPr iesny gurmiq dy jfxkfr ivdvfnF ƒ swd ky lgpg iek GMtf ryzIE ‘qy bolx vfsqy vkq dyxf. bol gey gurmiq dy sMbMDq ivÈy ‘qy iPr sroiqaF ny afpxy ivcfr pRgt krn. AuhnF dyÈF ivc ieh shUlq bhuq dyr qoN pRfpq hY ik sroqf Pon rfhIN ryzIE ƒ kfl krygf. afpxy ivcfr rwKygf qy Auh Pon rfhIN boly gey bcn ryzIE ‘qy nflo nfl bRfzkfst huMdy jfxgy. pbilk bUQ qoN kIqI geI kfl pRvfn nhIN kIqI jFdI. kfrn ieh peI Pon krn vfly df (I.D.) nMbr ryzIE ‘qy irkfrz huMdf rihMdf hY. glq ibafnI krn vfly dI Xog qrIky nfl puCigC kIqI jf skdI hY.

srdfr gurdyv isMG df iek sihXogI hY s: avinMdr isMG. ieh BI gurmiq df awCf jfxkfr hY. ijQy iehnF gurmiq dy anyk ivÈy ryzIE qoN pRsfirq kIqy ivcfrF hoeIaF, sroiqaF vwloN BrvF huMgfrf imilaf. iek idn ‘‘gurmiq qy ibprn kI rIq’’ ivÈy ‘qy do GMty pRogrfm pyÈ kIqf igaf. s: avinMdr isMG ny afpxy lMmy lYkcr ivc inÈfnf s: gurbKs isMG jI ƒ bxfieaf. AuhnF vwlo boly gey bcnF df sMKyp sfr kuJ ieAuN sI—’’iek aKOqI ivdvfn gurbKÈ isMG kflf aÌgfnf awjkl hr iek rsm rIq qy mnOq ƒ ibpRn kI rIq hI khI ilKI jf irhf hY. Aus ny lgpg pMdrF sO nukqy aijhy mfry hn ijnHF ivc Ausny sfzIaF rhurIqF dy jVHIN kuhfVf vfh idwqf hY. jy iswK smfj pMdrF sO iksm dIaF mnmqF kr irhf hY, iPr gurmiq ikwQy rih geI? pr nhIN ieh kuÌr hY, iswKF ƒ dunIaF ivc bdnfm krn leI hY. ieh bMdf iksy eyjMsI df Cwizaf hoieaf pRqIq huMdf hY:::.

mYN ies crcf ƒ hr roË hI suixaf krdf sF, psMd BI afAuNdI sI. pr awj qF bhuq vwzf vfr kIqf igaf sI s: sfihb AuWqy. avinMdr isMG dy gwl Kqm kridaF hI iksy dy hor Pon imlfAux qoN pihlF mYN nMbr zfiel kr cuwikaf sF, qy mYnUM vyt krn df isgnl iml cuwikaf sI. lfeIn imlidaF hI mYN afpxI gwl ÈurU kIqI— "huxy huxy s: avinMdr isMG gurmiq aqy mnmq bfry sohxf boly hn. pr mYN AuhnF vwloN boly gey s: gurbKÈ isMG jI bfry itwpxI nfl sihmq nhIN hF. kflf aÌgfnf jI ny ibpRn kI rIq dI inÈfndyhI jo kIqI hY Auh pMdrF sO iviÈaF qk sImq nf ho ky keI hËfr iviÈaF ivc PYlI hoeI hY. afAux vfly pMjfh sfl qk aÌgfnf jI lyKkF, pRcfrkF dI crcf df ivÈf rihxgy. BfeI kfhn isMG nfBf qoN bfad jy koeI gurmiq df inDVk jfxkfr lyKk isr ‘qy KwPx bMnH ky mYdfn ivc inqiraf hY qF ieh s: gurbKÈ isMG jI hI hY. lyKk hor BI bhuq hn ikqfbF BI bhuq igxqI ivc AuhnF vwloN ilKIaF geIaF hn. pr AuhnF dIaF sfrIaF ilKqF gurbfxI dy cfnx ivc nhIN ilKIaF geIaF. aijhy ijgry vflf isDFqkfr lyKk koeI dIvf lY ky BI ZUMizaf nhIN lwBygf. jy iek zfktr mrIË ƒ srIr dy rogF dI shI jfxkfrI dy dyvy qF ielfj df bfnxUM BI bMinHaf jf skdf hY. pr rog dwsx vfly zfktr ƒ gflHF koeI nhIN kwZdf lfTI lY ky mfrn koeI nhIN pYNdf. bs ieAuN smJ lAu ik aÌgfnF jI gurmiq dy isafxy vYd hn, pMQ ƒ lg cwuØky rogF ibmfrIaF bfry kUk kUk ky jfxkfrI dy rhy hn. pr pMQ df hfl vyKo. DMnvfd krn dI QfvyN snmfn krn dI QfvyN zFgF moZy ‘qy rwK ky aÌgfnf jI kuwtx leI lwBdy iPr rhy hn. hY nf kmfl dI siQqI?

rhI gwl mnmqF jF ibpRn kIaF rIqF AuhnF dy ilKx dI. qusIN AuhnF dIaF ilKqF ƒ gurbfxI dy pRmfx dy ky rwd kro mUMh ËbfnI nhIN. pRqwK ƒ pRmfx dI loV nhIN hoieaf krdI, awKF KolH ky aflyy-duafly ho rhy krmkFz vyKo. Drm dy nfm ‘qy Qok ivc ibpRn kIaF rIqF ids pYxgIaF. hr gurduafrf do gwlF krky gurduafrf pRqIq huMdf hY, vrnF aMdr dI sfrI ikiraf bRfhmxI iksm dI hY. gurmq vflIaF do cIËF, iek bfhr inÈfn sfihb, qy aMdr gurU gRMQ sfihb bfkI:::? AuhI kuMB, joqF, nfrIal, DUP gurU gRMQ sfihb pwKy, A.C. rËfeIaF qlfeIaF. Bog lgvfAuxy, pfTF dIaF lVIaF, kIqy krfey pfT, mUrqI pUjf, vrq, qIrQ ieÈnfn, jfqpfq, dfj lYxf dyxf, lVkI mfr dyxI (BrUx hwiqaf) nUMhF ƒ sfV dyxf. jQydfr pujfrI bx cuwky hn. jfqF brfdrIaF dy nfm ‘qy inwq nvyN gurduafry Ausr rhy hn. sfzy qÉqF AuWpr (hËUr sfihb qy ptnf sfihb) srkfrI kbËf hY qy bRfhmxI rIqF hn. kI afm iswK gurbfxI ƒ iËMdgI sMvfrn vfsqy pVHdf hY? nhIN kyvl mMqr pfT jfp qy sMpt pfT afid krvf ky ‘‘Pl’’ dI lflsf kIqI jf rhI hY. bhu igxqI gurduafry pYsf kmfAux qy cODr cmkOx dy sfDn mfqr bx ky rih gey hn. golkF qy kbËy leI huMdIaF lVfeIaF, pftdy isr, lQdIaF pwgF, cldy mukwdmy iksy qoN iCpy nhIN hn. purfqn qy nvIn ieiqhfs ƒ bRfhmxI rMgx ivc iliKaf qy pRcfiraf jf irhf hY. prfBOqk sfKIaF pOrfxk khfxIaF, kwcIaF ipwlIaF kivqfvF (DfrnfvF) gurmiq df lybl lf ky sMgqF awgy prosIaF jf rhIaF hn. sfD bfby vwKrI mirXfdf vfly pfT qy hor sfry mnmqI kfrj krn ivc msq hn. do mItr df ptkf isr ‘qy, lMmf Jwgf lwqF nMgIaF, hwQ ivc mflf, nMgy pYrIN cwlx vflf nfl gVveI. lMmIaF kfrF aflIÈfn A.C. vfly nfm ismrn asQfn. jfdU mMqr Dfgy qvIq puwCxf dwsxf, pfxI krky dyxf, kfrj sPlqf dI gfrMtI dyxI:::kI ieh sfry kfrj ibprn kIaF rIqF ivc nhIN hn? myry vIr ny aÌgfnf jI dI koeI ikqfb nhIN pVHI lgdI. jy pVHI huMdI qF Auqyjnf ivc afky gwl nf krdf. mYN inmrqf sihq sMgqF ƒ KuwlHf swdf idMdf hF ik srdfr aÌgfnf jI qoN kuJ puwCx dI bjfey, AuhnF dIaF ilKqF bfry agr koeI ÈMkf hY qF dfs juafb leI afpxIaF syvfvF arpx krdf hY::::. aTHfrF ku imMt dfs ryzIE ‘qy bol ky mYN gwl Kqm kr idwqI. bolx vfilaF dI qurMq sur bdl geI. aÌgfnf jI ivruwD guwsf Gt igaf. nfly ryzIE host BfeI gurdyv isMG df mYnUM imlx vfsqy Pon af igaf. agly idn s: avinMdr isMG qy pRo: gurdyv isMG vkq isr afx puwjy. zf: gurbKÈ isMG USA vfly BI AuhnIN idnIN vYnkUvr ivc hI sn, AuhnF ƒ BI swd ilaf. bVy KuÈ gvfr mfhOl ivc BfeI bldyv isMG dy Gr ds ku isMG gurmiq ivcfrF krdy rhy. dfs ny kflf aÌgfnf jI bfry AuhnF dI hr gwl df bxdf srdf juafb idwqf. dovF vIrF pRo: gurdyv isMG qy s: avinMdr isMG nyy vcn idwqf vfadf kIqf ik awgoN kdI BI s: gurbKÈ isMG ivruwD asIN nhIN bolFgy.

do gwlF hor jo bVIaF idlcsp hn. aijhIaF itwpxIaF kfrn hI aÌgfnf jI igafn ivhUxy lokF dI kropI shyVdy hn. nMbr iek—iek idn iksy dosq nfl srdfr sfihb jI (kflf aÌgfnf) gurduafry cly gey. vfps turn lwgy, imwqr kihx lwgf Ërf ku ruk jfAu, Bog pYx vflf hY gurU kf lMgr Ck ky vfps cwlFgy. ardfs hoeI qy srdfr jI imwqr ƒ bFh PVky bfhr iljfx lwgy. Tihro jI lMgr nhIN Ckxf? nhIN BfeI qUM huxy ardfs ivc nhIN suixaf, ieh gurU kf lMgr nhIN hY iek hMkfrI ibrqI vfly Bgq isMG nfmI ivakqI df lMgr hY. mYN iBKfrI nhIN hF jo iksy dy tukVy KFvF. ibnF Cky prq gey.

dUjI—iek aÉbfr ivc gRMQI isMG rwKx vfsqy gurduafrf kmytI vwloN ieÈiqhfr Cipaf. srdfr jI ny idwqy Pon ‘qy nMbr imlfieaf. awgoN pRDfn jI boly, hF jI dwso? mYN gRMQI isMG lwgx vfsqy gwl krnI cfhuMdf hF. hF jI kro. qusIN iliKaf hY gRMQI vfsqy cMgf pfT krnf afAuNdf hovy, kIrqn krnf qy bwicaF ƒ isKfAuxf jfxdf hovy. gurduafry dI sFB sMBfl qy rfKI kr skdf hovy. hF hF. dwsoN kI kihxf cfhMudy ho? BfvyN Auh by aMimRqIaf hovy? monf hovy? ÈrfbI hovy, ivBcfrI hovy? golk cor hovy? BfeI sfihb jI ieh qusIN kI kih rhy ho? ies qrHF asIN kdoN iliKaf hY? hF jI mYN iehI qF kih irhf hF, qusIN iksy gux df koeI iËkr qk nhIN kIqf. qnÉfh Xogqf muqfbk idwqI jfvygI iliKaf hY. qusIN rwK rhy ho bfbf jI df vËIr ik cpVfsI? qusIN dunIaFdfr lok ijMnI qnÉfh lYNdy ho mYnUM jy vwD nhIN qF quhfzy ijMnI qF ËrUr idAu. hF hor suxo qusIN myrI ieMtrivAU lY skdy ho, mYN hfËr ho jfvFgf. pr qusIN dwso qusIN ÈrfbI qF nhIN ho? dfVHI kys munfey hoey qF nhIN? ikMnIaF bfxIaF kMT hn? ikMnIaF dy arQ afAuNdy hn? ieiqhfs qy iswK rihq mirXfdf bfry kuJ igafn hY? kdI hwQIN syvf kIqI hY? golk dI durvrqoN qF nhIN krdy:::? BfeI sfihb jbfn sMBfl ky bolo, qy pRDfn jI ny Pon kwt idWqf qIjI—iek pMjfb qoN igaf bhuq mÈhUr ZfzI jQf vYnkUvr ivKy mhfrfjf rxjIq isMG df ibrqFq suxf irhf sI. jQy dy muKI ny (muKI igafnI dieaf isMG idlbr) Ëordfr qkrIr rfhIN ibafn kIqf—’’sfD sMgq jI jdoN mhfrfjf rxjIq isMG mulqfn dI jMg ƒ cVHy qF rfh ivc ivÈfl atk diraf TfTF mfr irhf sI. rxjIq isMG ny ardfs kIqI qy aÉIr ivc ikhf Eey atk qUM atk jfh, rxjIq isMG nhIN atkygf rfh dydy. qy diraf df pfxI atk igaf, vyNhdy-vyNhdy gozy gozy rih igaf, qy rxjIq isMG sfrI POj smyq shI slfmq diraf pfr kr igaf.’’ srdfr sfihb ny dIvfn dI smfpqI qoN bfad jQy dy muKI ƒ iml ky ikhf—BfeI sfihb jI qusIN bhuq nfmI ZfzI bulfry ho. keI ikqfbF dy lyKk ho. swqrF ƒ Zuky ho. gurU df idwqf KFdy pihndy ho. koTIaF, kfrF, ËmInF, imlKF dy mflk ho. pr duwK nfl kihxf pY irhf hY, ik qusIN awj gurU goibMd isMG jI df Gor apmfn kIqf hY. myry siqgur jI ƒ kwKoN hOlf kr idwqf. iswDf afKF ik awj qusIN siqgurU jI ƒ rxjIq isMG dy pYrF ivc ibTf idwqf:::.’’ BfeI sfihb jI! aijhf nf afKo, mYN gurU goibMd isMG jI ivruwD iek awKr nhIN boilaf. apmfn qF dUr dI gwl hY.’’ idlbr jI boly. Ërf soc, rxjIq isMG dy afKy lg ky bhuq vwzf diraf atk igaf, pr smrwQ gurU dÈmyÈ dy afKy lg ky iek inwkf ijhf ‘mOsmI brsfqI nflf’ (srsf ndI) BI ruikaf nhIN. pirvfr KyrUM-KyrUM ho igaf. isMG ÈhId ho gey, ivwCV gey:::? iPr dwso atk diraf ƒ Twl lYx vflf rxjIq isMG, iek iswK mhfn hoieaf ik gurU goibMd isMG jI? idlbr jI ijvyN DrqI ivc gwzy gey. koeI juafb nf ahuiVaf muafÌI mMg ky tur gey.

aijhIaF iek nhIN axigxq GtnfvF df Auh amuk KËfnf hn. Auhnf df jIvn bVf sfdf hY, Kfxf bhuq Gwt Ckdy hn, afm krky Pl sbËIaF df jUs hI lYNdy hn. Gr ivc iek inwkf ijhf kmrf hY. kMipAUtr ivc gurbfxI PIz kIqI geI hY. arQ ivafiKaf pRo: sfihb jI vflI ƒ hI pRvfn krdy hn. rfmfiex qy mhFBfrq T.V. sIrIalF dIaF vIzIE iÌlmF ivcoN ihMdU mq bfry bhuqf mYtr pRfpq kIqf hY. ihMdU imiQhfs koÈ lyKk jOhn zosn, pRkfÈk BfÈf ivBfg pitaflf vwloN CpI ikqfb qy hor keI ËrUrI ikqfbF dfs AuhnF ƒ dy afieaf sI. iek Cotf ijhf kMipAUtr Auh sÌr ivc afpxy kol rwKdy hn. ryl kfr jF jhfË ivc BI ilKdy rihMdy hn, lgfqr.

ies inmfxy syvk ƒ AuhnF afpxIaF ikqfbF df pUrf sYWt dy ky ieh mfx idwqf ik qUM myrf ajIq hYN, myrIaF ilKqF ivc kmIaF lwB ky mYnUM pYrf, pMnf, bfeI ilKqI rUp ivc jfxkfrI dyh. dfs ny muV qoN pUrI lgn nfl AuhnF dIaF sfrIaF ikqfbF pVHIaF ivcfrIaF. loVINdy suJfa qy itwpxIaF sihq AuhnF ƒ vfps kr idwqIaF. idwqy gey suJfvF qoN Auh bhuq KuÈ nËr afey. afKx lwgy myry pRÈMsk BI bVy hn, aqy iPtkfrF pfAux vfly BI axigxq hn. myry lwK vfrI mMg krn ‘qy BI mYnUM myrIaF glqIaF df aihsfs awj qk kdy iksy ny nhIN krvfieaf. mYN afpxy ajIj vwloN kIqIaF geIaF itwpxIaF ƒ siqkfr vjoN ivcfrFgf. kmIaF dUr krFgf. afAux vflIaF aYzIÈnF ivc qyrf nfm DMnvfd sihq avwÈ ilKFgf. mYnUM KuÈI hoeI ik lokIN kihMdy sn, ik srdfr jI bhuq sÉq suBfa dy hn pr aMdroN bdfmF dIaF igrIaF vFg nrm qy imwTy qy pOÈitk hn.

iek gwl kihky iÉmF cfhFgf ik dfs ny iswK Drm nfl sMbMDq vs lgdy hr pusqk pVHn dI koiÈÈ kIqI hY. ipCly qIh sflF dy aiDaYn qoN bfad mYN mfnisk KVoq df iÈkfr ho igaf sF. jo nvIN ikqfb KrId ky pVHnI ÈurU krnI, Aus ivcoN nvInqf pRqIq nhIN hMudI sI. purfxy ivcfr dI duhrfeI mfqr hI lgdI sI. srdfr gurbKÈ isMG jI dIaF pusqkF aqy iml ky kIqIaF ivcfrF qoN bfad Auh mfnisk bMn tuwt igaf pRqIq hMudf hY. socx df ZMg bdl igaf, vyKx prKx df nËrIaf bdl igaf. inmrqf sihq AuhnF sBnF ƒ bynqI hY ijnHF hflIN qk kflf aÌgfnf jI dIaF ikqfbF bfry suixaf hY pr pVHIaF nhIN Auh Éud pVHn iPr ilKqI rUp ivc dwsx, gurmiq qoN Ault ivcfr ikwQy hY? AuhnF sBnF ivcfrF ƒ jI afieaF afiKaf jfvygf.

ividaf ngr, nyVy pMjfbI XUnIvristI, pitaflf.




.